ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಗು

ಭಾರತದ ಸಂಗೀತ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ

ಭಾರತದ ಅಗಾಧತೆ ಮತ್ತು ವೈವಿಧ್ಯತೆಯಿಂದಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತವು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ, ಜಾನಪದ, ರಾಕ್ ಮತ್ತು ಪಾಪ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಬಹು ಪ್ರಭೇದಗಳು ಮತ್ತು ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಹಲವಾರು ಸಹಸ್ರಮಾನಗಳ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತವು ಸಾಮಾಜಿಕ-ಧಾರ್ಮಿಕ ಜೀವನದ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.

ಇತಿಹಾಸ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

 

ಸಿಂಧೂ ಕಣಿವೆಯ ನಾಗರೀಕತೆಯಿಂದ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುವ ಹುಡುಗಿಯ ಶಿಲ್ಪ (ಸುಮಾರು ೪,೫೦೦ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ)

ಪೂರ್ವ ಇತಿಹಾಸ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪ್ರಾಚೀನ ಶಿಲಾಯುಗ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

೩೦,೦೦೦ ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ ಪ್ರಾಚೀನ ಶಿಲಾಯುಗ ಮತ್ತು ನವಶಿಲಾಯುಗದ ಗುಹೆ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಯುನೆಸ್ಕೋ ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಭೀಮ್ಬೆಟ್ಕಾ ರಾಕ್ ಶೆಲ್ಟರ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯದ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. [೧] ಭೀಮೇಟ್ಕಾದ ಮೆಸೊಲಿಥಿಕ್ ಮತ್ತು ಚಾಲ್ಕೊಲಿಥಿಕ್ ಗುಹೆ ಕಲೆಯು ಗಾಂಗ್ಸ್, ಬೌಡ್ ಲೈರ್, ಡಾಫ್ ಮುಂತಾದ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ [೨] [೩]

ನವಶಿಲಾಯುಗದ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಚಾಲ್ಕೋಲಿಥಿಕ್ ಯುಗ (ಕ್ರಿ.ಪೂ.೪೦೦೦ ನಂತರ) ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಹಿಂದಿನ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳಂತಹ ಕಿರಿದಾದ ಬಾರ್ ಆಕಾರದ ನಯಗೊಳಿಸಿದ ಕಲ್ಲಿನ ಸೆಲ್ಟ್‌ಗಳನ್ನು ಒಡಿಶಾದ ಅಂಗುಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಂಕರ್‌ಜಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಉತ್ಖನನ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ ಪುರಾವೆಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ ಅಂದರೆ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳು, ಕಂಠಗಿರಿಯ ರಾಣಿಗುಂಫಾ ಗುಹೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಭುವನೇಶ್ವರದ ಉದಯಗಿರಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ಯೆಯರ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಭಂಗಿಗಳು.

ಸಿಂಧೂ ನದಿ ಕಣಿವೆ ನಾಗರಿಕತೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಡ್ಯಾನ್ಸಿಂಗ್ ಗರ್ಲ್ ಶಿಲ್ಪ (ಕ್ರಿ.ಪೂ೨೫೦೦) ಸಿಂಧೂ ಕಣಿವೆ ನಾಗರಿಕತೆಯ ಸೈಟ್‌ನಿಂದ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. [೪] [೫] [೬] [೭] ಕುಂಬಾರಿಕೆಯ ಮೇಲೆವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳಿವೆ ಅವನ ಕುತ್ತಿಗೆಯಿಂದ ನೇತಾಡುವ ಧೋಲ್ ಹೊಂದಿರುವ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಎಡಗೈಯ ಕೆಳಗೆ ಡ್ರಮ್ ಹಿಡಿದಿರುವ ಮಹಿಳೆ. [೮]

ವೈದಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಚೀನ ಯುಗ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ವೇದಗಳು (೧೫೦೦– ಕ್ರಿ.ಪೂ೮೦೦ ವೈದಿಕ ಅವಧಿ )[೯] [೧೦] ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳು ಮತ್ತು ನಾಟಕದೊಂದಿಗೆ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ.ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಶತಪಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ (೮೦೦–ಕ್ರಿ.ಪೂ೭೦೦) ಇಬ್ಬರು ನಟರ ನಡುವಿನ ನಾಟಕದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾದ ಅಧ್ಯಾಯ ೧೩.೨ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ತಾಳ ಅಥವಾ ತಾಲ್ ಎಂಬುದು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ವೈದಿಕ ಯುಗದ ಪಠ್ಯಗಳಾದ ಸಾಮವೇದ ಮತ್ತು ವೈದಿಕ ಸ್ತೋತ್ರಗಳನ್ನು ಹಾಡುವ ವಿಧಾನಗಳಿಗೆ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ಪುರಾತನ ಸಂಗೀತ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯಾಗಿದೆ. [೧೧] [೧೨] ಸ್ಮೃತಿ (ಕ್ರಿ.ಪೂ೫೦೦ ರಿಂದ ಕ್ರಿ.ಪೂ೧೦೦ ) ವೇದ-ನಂತರದ ಹಿಂದೂ ಪಠ್ಯಗಳು ವಾಲ್ಮೀಕಿಯ ರಾಮಾಯಣ (ಕ್ರಿ.ಪೂ೫೦೦ ರಿಂದ ಕ್ರಿ.ಪೂ೧೦೦) ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ (ನೃತ್ಯ). ಅಪ್ಸರೆಯರಾದ ಊರ್ವಶಿ, ರಂಭ, ಮೇನಕಾ, ತಿಲೋತ್ತಮ ಪಂಚಾಪ್ಸರರು, ಮತ್ತು ರಾವಣನ ಹೆಂಡತಿಯರು ನೃತ್ಯಗೀತೆ ಅಥವಾ "ಹಾಡು ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ" ಮತ್ತು ನೃತ್ಯವಾದಿತ್ರ ಅಥವಾ "ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ನುಡಿಸುವುದು"), ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಗಂಧರ್ವರಿಂದ ಗಾಯನ ( ವಿಣು ವಾದ್ಯಗಳು ), ಬಿನ್, ವಿಪಂಚಿ ಮತ್ತು ವಲ್ಲಕಿ ವೀಣೆಯಂತೆಯೇ ), ಗಾಳಿ ವಾದ್ಯಗಳು ( ಶಂಖ, ವೇಣು ಮತ್ತು ವೇಣುಗಾನ - ಬಹುಶಃ ಹಲವಾರು ಕೊಳಲುಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಜೋಡಿಸಿ ಮಾಡಿದ ಮೌತ್ ಆರ್ಗನ್ ), ರಾಗ ( ರಾಗ್ ಕೌಶಿಕ ಧ್ವನಿ ಮುಂತಾದ ಕೌಶಿಕ ಸೇರಿದಂತೆ), ಗಾಯನ ರೆಜಿಸ್ಟರ್ಗಳು ( ಏಳು ಸ್ವರ ಅಥವಾ, ಅನಾ ಅಥವಾ ಏಕಶೂರ್ತಿ ಡ್ರ್ಯಾಗ್ ನೋಟ್, ಮೂರ್ಛನ ಮಾತ್ರಾದಲ್ಲಿ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಧ್ವನಿಯ ಏರಿಳಿತ ಮತ್ತು ತ್ರಿಪ್ರಮಾಣ ಮೂರು ಪಟ್ಟು ತೀನ್ ತಾಳ ಲಯ ಉದಾಹರಣೆಗೆ ದೃಟ್ ಅಥವಾ ಕ್ವಿಕ್, ಮಧ್ಯ ಅಥವಾ ಮಧ್ಯಮ, ಮತ್ತು ವಿಲಂಬಿಟ್ ಅಥವಾ ನಿಧಾನ), ಬಾಲ ಕಾಂಡ ಮತ್ತು ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕವನ ವಾಚನ ಮಾರ್ಗ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಲುವ್ ಮತ್ತು ಕುಶಾ ಅವರಿಂದ ಕಂದ . [೧೩]

ಥೋಲ್ಕಪ್ಪಿಯಂ (ಕ್ರಿ.ಪೂ೫೦೦) ನಿಂದ ಆರಂಭಗೊಂಡು, ಪ್ರಾಚೀನ ಸಂಗಮ್ ಮತ್ತು ಸಂಗಮ್ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಪನ್ನರ ಹಲವಾರು ಉಲ್ಲೇಖಗಳಿವೆ. ಸಂಗಮ್ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ, ಮಥುರೈಕ್ಕಂಚಿ ಹೆರಿಗೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೇವರ ಕರುಣೆಯನ್ನು ಕೋರಲು ಸೆವ್ವಾಜಿ ಪನ್ ಅನ್ನು ಹಾಡುವುದನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. ತೋಲ್ಕಾಪ್ಪಿಯಂನಲ್ಲಿ, ಸಂಗಮ್ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಐದು ಭೂದೃಶ್ಯಗಳು ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಸಂಬಂಧಿತ ಪನ್ನನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು, ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಆ ಭೂದೃಶ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹಾಡಿನ ಮನಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಪುರಾತನ ತಮಿಳು ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿತವಾಗಿರುವ ಹಲವಾರು ಪ್ಯಾನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ, ಕೊಳಲಿನ ಮೇಲೆ ನುಡಿಸಲು ಸೂಕ್ತವಾದ ಅಂಬಲ್ ಪನ್, ಯಾಜ್ (ಲೂಟ್) ನಲ್ಲಿ ಸೆವ್ವಾಝಿ ಪನ್, ನೋಟ್ಟಿರಂ ಮತ್ತು ಸೆವ್ವಾಝಿ ಪಾಥೋಸ್ ಅನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವುದು, ಆಕರ್ಷಿಸುವ ಕುರಿಂಜಿ ಪಾನ್ ಮತ್ತು ಚೈತನ್ಯದಾಯಕ ಮುರುಡಪ್ಪನ್ . ಪನ್ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ತಮಿಳು ಜನರು ತಮ್ಮ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ಸುಮಧುರ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ. ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಪ್ರಾಚೀನ ಪ್ಯಾನ್‌ಗಳು ಮೊದಲು ಪೆಂಟಾಟೋನಿಕ್ ಮಾಪಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ನಂತರ ಏಳು ಟಿಪ್ಪಣಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಗಮ್ ಆಗಿ ವಿಕಸನಗೊಂಡವು. ಆದರೆ ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ, ತಮಿಳು ಸಂಗೀತವು ಹೆಪ್ಟಾಟೋನಿಕ್ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಎಜಿಸೈ (ಏಳಿಸೈ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಂತ-ಕವಿ ಜಯದೇವ ಅವರು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಂಯೋಜಕ ಮತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮೇಷ್ಟ್ರು, ಓದ್ರಾ-ಮಾಗಧಿ ಶೈಲಿಯ ಸಂಗೀತವನ್ನು ರೂಪಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಒಡಿಸ್ಸಿ ಸಂಗೀತದ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದರು. [೧೪] [೧೫]

ಶಾರ್ಂಗದೇವ ಅವರು ಸಂಗೀತ-ರತ್ನಾಕರವನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಇದು ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಂಗೀತ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, [೧೬] [೧೭] ಇದನ್ನು ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳೆರಡರಲ್ಲೂ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಠ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. [೧೮]

ಅಸ್ಸಾಮಿ ಕವಿ ಮಾಧವ ಕಂದಲಿ, ಸಪ್ತಕಾಂಡ ರಾಮಾಯಣದ ಲೇಖಕ, ತನ್ನ "ರಾಮಾಯಣ" ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮರ್ದಲ, ಖುಮುಚಿ, ಭೇಮಚಿ, ದಗರ್, ಗ್ರಟಲ್, ರಾಮತಾಲ್, ತಬಲ್, ಝಜರ್, ಜಿಂಜಿರಿ, ಭೇರಿ ಮಹಾರಿ, ಟೋಕರಿ, ಕೆಂಡರ ದೋಸರಿ ಮುಂತಾದ ಹಲವಾರು ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ದೋತಾರ, ವಿನಾ, ರುದ್ರ-ವಿಪಂಚಿ, ಇತ್ಯಾದಿ (ಅಂದರೆ ೧೪ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚೆ ಅವರ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಈ ವಾದ್ಯಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ). [೧೯] ಭಾರತೀಯ ಸಂಕೇತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಪ್ರಾಯಶಃ ಪ್ರಪಂಚದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿದೆ. [೨೦]

ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಯುಗ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

೧೪ ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಖಿಲ್ಜಿಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತಗಾರರ ನಡುವೆ ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳು ನಡೆದವು. ೧೬ ನೇ ಶತಮಾನದ ನಂತರ ಸಂಗೀತದ ಮೇಲೆ ಬರೆದ ಗ್ರಂಥಗಳು [೧೪] [೧೫] ಸಂಗೀತಮವ ಚಂದ್ರಿಕಾ, ಗೀತಾ ಪ್ರಕಾಶ, ಸಂಗೀತ ಕಲಾಲತ ಮತ್ತು ನಾಟ್ಯ ಮನೋರಮಾ .

ಇಪ್ಪತ್ತನೆ ಶತಮಾನ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

೧೯೬೦ ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಜಾನ್ ಕೋಲ್ಟ್ರೇನ್ ಮತ್ತು ಜಾರ್ಜ್ ಹ್ಯಾರಿಸನ್ ಅವರಂತಹ ಜಾಝ್ ಪ್ರವರ್ತಕರು ಭಾರತೀಯ ವಾದ್ಯಗಾರರೊಂದಿಗೆ ಸಹಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಸಿತಾರ್‌ನಂತಹ ಭಾರತೀಯ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಹಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ೧೯೭೦ ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ೧೯೮೦ ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತದೊಂದಿಗೆ ರಾಕ್ ಮತ್ತು ರೋಲ್ ಸಮ್ಮಿಳನಗಳು ಯುರೋಪ್ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ. ೧೯೮೦ ರ ದಶಕದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಭಾರತೀಯ-ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಲಾವಿದರು ಏಷ್ಯನ್ ಭೂಗತ ಮಾಡಲು ಭಾರತೀಯ ಮತ್ತು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಬೆಸೆದರು. ಹೊಸ ಸಹಸ್ರಮಾನದಲ್ಲಿ, ಅಮೇರಿಕನ್ ಹಿಪ್-ಹಾಪ್ ಭಾರತೀಯ ಫಿಲ್ಮಿ ಮತ್ತು ಭಾಂಗ್ರಾವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ಹಿಪ್-ಹಾಪ್ ಕಲಾವಿದರು ಬಾಲಿವುಡ್ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಮಾದರಿಯಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಟಿಂಬಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ "ಇಂಡಿಯನ್ ಕೊಳಲು" ನಂತಹ ಭಾರತೀಯ ಕಲಾವಿದರೊಂದಿಗೆ ಸಹಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ.

೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ, ಲಾರಾ ಮಾರ್ಲಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಮಮ್‌ಫೋರ್ಡ್ ಮತ್ತು ಸನ್ಸ್ ಧರೋಹರ್ ಯೋಜನೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಹಕರಿಸಿದರು. [೨೧]

ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳೆಂದರೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ, ಇದನ್ನು ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಪರ್ಯಾಯ ದ್ವೀಪ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ, ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತ . ಈ ಸಂಗೀತದ ಮೂಲ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರುತಿ (ಮೈಕ್ರೋಟೋನ್‌ಗಳು), ಸ್ವರಗಳು (ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು), ಅಲಂಕಾರ (ಅಲಂಕಾರಗಳು), ರಾಗ (ಮೂಲ ವ್ಯಾಕರಣಗಳಿಂದ ಸುಧಾರಿತ ಮಧುರಗಳು ), ಮತ್ತು ತಾಳ (ತಾಳವಾದ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಲಯಬದ್ಧ ಮಾದರಿಗಳು) ಸೇರಿವೆ. ಅದರ ನಾದದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಆಕ್ಟೇವ್ ಅನ್ನು ಶ್ರುತಿಸ್ ಎಂದು ೨೨ ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸುತ್ತದೆ, ಎಲ್ಲವೂ ಸಮಾನವಾಗಿಲ್ಲ ಆದರೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಂಗೀತದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಧ್ವನಿಯ ಕಾಲು ಭಾಗಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಎರಡೂ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತವು ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ಏಳು ಸ್ವರಗಳ ಮೂಲಭೂತ ಅಂಶಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿದೆ. ಈ ಏಳು ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಸಪ್ತ ಸ್ವರ ಅಥವಾ ಸಪ್ತ ಸುರ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಏಳು ಸ್ವರಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಸ, ರೇ, ಗ, ಮ, ಪ, ಧ ಮತ್ತು ನಿ. ಈ ಸಪ್ತ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಸ, ರೇ, ಗ, ಮ, ಪ, ಧ ಮತ್ತು ನಿ ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಇವು ಷಡ್ಜ , ಋಷಭ , ಗಾಂಧಾರ, ಮಧ್ಯಮ , ಪಂಚಮ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಧೈವತ ಮತ್ತು ನಿಷಾದ . [೨೨] ಇವುಗಳು ಡು, ರೆ, ಮಿ, ಫ, ಸೋ, ಲ, ತಿಗಳಿಗೂ ಸಮಾನವಾಗಿವೆ. ಈ ಏಳು ಸ್ವರಗಳು ಮಾತ್ರ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದವು. ಈ ಏಳು ಸ್ವರಗಳು ರಾಗದ ಮೂಲಭೂತ ಅಂಶಗಳಾಗಿವೆ. ಈ ಏಳು ಸ್ವರಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿಲ್ಲದೆ, ಶುದ್ಧ ಸ್ವರಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ವರಗಳಲ್ಲಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು ಅವರು ಕೊಮಲ ಆಗಲು ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ತೀವ್ರ ಸ್ವರಗಳು. ಸಡ್ಜ(ಸ) ಮತ್ತು ಪಂಚಮ (ಪ) ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ಸ್ವರಗಳು ಕೋಮಲ ಆಗಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ತೀವ್ರ ಸ್ವರಗಳು ಆದರೆ ಸ ಮತ್ತು ಪ ಯಾವಾಗಲೂ ಶುದ್ದ ಸ್ವರಗಳು. ಆದ್ದರಿಂದ ಸ ಮತ್ತು ಪ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಅಚಲ್ ಸ್ವರ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಸ್ವರಗಳು ತಮ್ಮ ಮೂಲ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಚಲಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಸ್ವರಗಳು ರ, ಗ, ಮ, ಧ, ನಿಗಳನ್ನು ಚಲ್ ಸ್ವರಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಸ್ವರಗಳು ತಮ್ಮ ಮೂಲ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಚಲಿಸುತ್ತವೆ.

ಸ, ರೇ, ಗ, ಮ, ಪ, ಧ, ನಿ - ಶುದ್ದ ಸ್ವರಗಳು

ರೆ, ಗ, ಧ, ನಿ - ಕೋಮಲ್ ಸ್ವರಗಳು

ಮಾ - ತೀವ್ರ ಸ್ವರಗಳು ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಎಂಟು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ, ಅವುಗಳೆಂದರೆ ಭರತನಾಟ್ಯ, ಕಥಕ್, ಕೂಚಿಪುಡಿ, ಒಡಿಸ್ಸಿ, ಕಥಕ್ಕಳಿ, ಸತ್ರಿಯಾ, ಮಣಿಪುರಿ ಮತ್ತು ಮೋಹಿನಿಯಾಟ್ಟಂ . [೨೩] ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಭಾರತದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯವು ತನ್ನ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಛೌ ಅನ್ನು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಇದು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪುರಂದರ ದಾಸರು ರಚಿಸಿದ ಕೀರ್ತನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತದಂತೆ, ಇದು ಸುಧಾರಿತ ಬದಲಾವಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸುಮಧುರವಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಿರ ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ರಾಗ ಆಲಾಪನ, ಕಲ್ಪನಾಸ್ವರಂ, ನೆರವಲ್ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಮುಂದುವರಿದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ರಾಗಂ ಥಾನಂ ಪಲ್ಲವಿ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ತುಣುಕಿಗೆ ಸೇರಿಸಲಾದ ಸುಧಾರಿತ ಅಲಂಕಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಹಾಡಲು ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ವಾದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ನುಡಿಸಿದಾಗಲೂ, ಅವುಗಳನ್ನು ಹಾಡುವ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ( ಗಾಯಕಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ಮುಖ್ಯ ಒತ್ತು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಇಂದು ಸುಮಾರು ೩೦೦ ರಾಗಗಳು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿವೆ. ಅನ್ನಮಯ್ಯ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜಕ. ಅವರನ್ನು ಆಂಧ್ರ ಪದ ಕವಿತಾ ಪಿತಾಮಹ (ತೆಲುಗಿನ ಹಾಡು-ಬರಹದ ಗಾಡ್‌ಫಾದರ್) ಎಂದು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪುರಂದರ ದಾಸರನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ಪಿತಾಮಹ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರೆ, ನಂತರದ ಸಂಗೀತಗಾರರಾದ ತ್ಯಾಗರಾಜ, ಶ್ಯಾಮ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಮತ್ತು ಮುತ್ತುಸ್ವಾಮಿ ದೀಕ್ಷಿತರನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ಹೆಸರಾಂತ ಕಲಾವಿದರೆಂದರೆ ಟೈಗರ್ ವರದಾಚಾರಿಯರ್, ಎಂಡಿ ರಾಮನಾಥನ್, ಅರಿಕುಡಿ ರಾಮಾನುಜ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ (ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿಯ ಪಿತಾಮಹ), ಪಾಲ್ಘಾಟ್ ಮಣಿ ಅಯ್ಯರ್, ಮಧುರೈ ಮಣಿ ಅಯ್ಯರ್, ಸೆಮ್ಮಂಗುಡಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಅಯ್ಯರ್, ನೆಡುನೂರಿ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿ ಆಲತ್ತೂರ್ ಬ್ರದರ್ಸ್, ಎಂ ಎಸ್ ಸುಬ್ಬುಲಕ್ಷ್ಮಿ, ಬಾಲಗುಡಿ ಜಯರಾಮನ್, ಎಲ್. ಟಿ.ಎನ್.ಶೇಷಗೋಪಾಲನ್, ಕೆ.ಜೆ.ಯೇಸುದಾಸ್, ಎನ್.ರಮಣಿ, ಉಮಯಲ್ಪುರಂ ಕೆ.ಶಿವರಾಮನ್, ಸಂಜಯ್ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯನ್, ಟಿ.ಎಂ.ಕೃಷ್ಣ, ಬಾಂಬೆ ಜಯಶ್ರೀ, ಟಿ.ಎಸ್.ನಂದಕುಮಾರ್, ಅರುಣಾ ಸಾಯಿರಾಂ, ಮೈಸೂರು ಮಂಜುನಾಥ್ ,

ಪ್ರತಿ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಚೆನ್ನೈ ನಗರವು ತನ್ನ ಎಂಟು ವಾರಗಳ ಅವಧಿಯ ಸಂಗೀತ ಋತುವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿದೆ.

ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತವು ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತ, ಉತ್ಸವ ಸಂಗೀತ ಸೇರಿದಂತೆ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಅಡಿಪಾಯವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಕಳೆದ ೧೦೦-೧೫೦ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಚಲನಚಿತ್ರ ಸಂಗೀತಕ್ಕೂ ತನ್ನ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ.

ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತದ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ವೈದಿಕ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಇದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಚೀನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಗ್ರಂಥವಾದ ಸಾಮ ವೇದದಲ್ಲಿನ ಸ್ತೋತ್ರಗಳನ್ನು ಸಾಮಗಾನವಾಗಿ ಹಾಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಪಠಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಪ್ರಭಾವಗಳಿಂದಾಗಿ ಸುಮಾರು ೧೩ನೇ-೧೪ನೇ ಶತಮಾನ ದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಿಂದ ಬೇರೆಯಾಯಿತು. ಹಲವಾರು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಬಲವಾದ ಮತ್ತು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುತ್ತಾ, ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆದರೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಮತ್ತು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ, ದಕ್ಷಿಣದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ ಸಂಪ್ರದಾಯ, ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತವು ಪ್ರಾಚೀನ ಹಿಂದೂ ಸಂಗೀತ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು, ಐತಿಹಾಸಿಕ ವೈದಿಕ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾರತೀಯ ಶಬ್ದಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗಿದೆ ಆದರೆ ಮೊಘಲರ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಪ್ರದರ್ಶನ ಅಭ್ಯಾಸಗಳಿಂದ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಪ್ರಕಾರಗಳೆಂದರೆ ಧ್ರುಪದ್, ಧಮರ್, ಖ್ಯಾಲ್, ತರನಾ ಮತ್ತು ಸದ್ರಾ, ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಅರೆ-ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ರೂಪಗಳೂ ಇವೆ.

ಅರ್ನಾಟಿಕ್ ಸಂಗೀತ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಮೂಲವು ಸಂಸ್ಕೃತದಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಕರ್ಣಂ ಎಂದರೆ ಕಿವಿ ಮತ್ತು ಆಟಕಂ ಎಂದರೆ ಮಧುರವಾದದ್ದು.

ಲಘು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಲೈಟ್ ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ಅಥವಾ ಸೆಮಿ-ಕ್ಲಾಸಿಕಲ್ ವರ್ಗದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ಹಲವಾರು ರೀತಿಯ ಸಂಗೀತಗಳಿವೆ. ಕೆಲವು ರೂಪಗಳೆಂದರೆ ಠುಮ್ರಿ, ದಾದ್ರಾ, ಭಜನ್, ಗಜಲ್, ಚೈತಿ, ಕಜ್ರಿ, ತಪ್ಪಾ, ನಾಟ್ಯ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಕವ್ವಾಲಿ . ಈ ರೂಪಗಳು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ರೂಪಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಂದ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹುಡುಕುವುದಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತವೆ.

ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಹೀರಾ ದೇವಿ ವೈಬಾ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನೇಪಾಳಿ ಜಾನಪದ ಗೀತೆಗಳ ಪ್ರವರ್ತಕ

 

ತಮಾಂಗ್ ಸೆಲೋ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

 

ನವನೀತ್ ಆದಿತ್ಯ ವೈಬಾ- ಜಾನಪದ ಗಾಯಕ

ಇದು ತಮಾಂಗ್ ಜನರ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಸಿಕ್ಕಿಂ, ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ನೇಪಾಳಿ ಮಾತನಾಡುವ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಇದರೊಂದಿಗೆ ತಮಾಂಗ್ ವಾದ್ಯಗಳು, ಮದಲ್, ದಂಪು ಮತ್ತು ತುಂಗ್ನಾ, ಆದರೆ ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತಗಾರರು ಆಧುನಿಕ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ತಮಾಂಗ್ ಸೆಲೋ ಆಕರ್ಷಕ ಮತ್ತು ಉತ್ಸಾಹಭರಿತ ಅಥವಾ ನಿಧಾನ ಮತ್ತು ಸುಮಧುರವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದುಃಖ, ಪ್ರೀತಿ, ಸಂತೋಷ ಅಥವಾ ದಿನನಿತ್ಯದ ಘಟನೆಗಳು ಮತ್ತು ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಲು ಹಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. [೨೪]

ಹೀರಾ ದೇವಿ ವೈಬಾ ನೇಪಾಳಿ ಜಾನಪದ ಹಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ತಮಾಂಗ್ ಸೆಲೋಗಳ ಪ್ರವರ್ತಕ ಎಂದು ಪ್ರಶಂಸಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಆಕೆಯ ಹಾಡು ' ಚುರಾ ತ ಹೋಯಿನಾ ಅಸ್ತೂರ 'ಇದುವರೆಗೆ ರೆಕಾರ್ಡ್ ಮಾಡಿದ ಮೊದಲ ತಮಾಂಗ್ ಸೆಲೋ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು ೪೦ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ತಮ್ಮ ಸಂಗೀತ ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಮೂಲಕ ಸುಮಾರು ೩೦೦ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹಾಡಿದ್ದಾರೆ. [೨೫] [೨೬] ೨೦೧೧ ರಲ್ಲಿ ವೈಬಾ ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ, ಅವರ ಮಗ ಸತ್ಯ ಆದಿತ್ಯ ವೈಬಾ (ನಿರ್ಮಾಪಕ/ನಿರ್ವಾಹಕ) ಮತ್ತು ನವನೀತ್ ಆದಿತ್ಯ ವೈಬಾ (ಗಾಯಕ) ಸಹಭಾಗಿತ್ವದಲ್ಲಿ ಅವರ ಅತ್ಯಂತ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಮರು-ರೆಕಾರ್ಡ್ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಅಮಾ ಲೈ ಶ್ರದ್ಧಾಂಜಲಿ (ಆಮಾಲೈ ಶ್ರದ್ಧಾಂಜಲಿ) ಎಂಬ ಆಲ್ಬಂ ಅನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು. [೨೭] [೨೮] [೨೯] ಇವರಿಬ್ಬರು ನೇಪಾಳಿ ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಕಾರದಲ್ಲಿ ಕಲಬೆರಕೆ ಅಥವಾ ಆಧುನೀಕರಣವಿಲ್ಲದೆ ಅಧಿಕೃತ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ನೇಪಾಳಿ ಜಾನಪದ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಏಕೈಕ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು. [೩೦] [೩೧]

ಭಾಂಗ್ರಾ ಮತ್ತು ಗಿದ್ಧ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  ಭಾಂಗ್ರಾ ಪಂಜಾಬ್‌ನ ನೃತ್ಯ -ಆಧಾರಿತ ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತದ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಂಗೀತ

ತಮಕ್' (ಆರ್.) ಮತ್ತು ತುಮ್ಡಕ್' (ಎಲ್.) - ಸಂತಾಲ್ ಜನರ ವಿಶಿಷ್ಟ ಡ್ರಮ್ಸ್, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ದಿನಾಜ್‌ಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹಳ್ಳಿಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಶೈಲಿಯು ಅದೇ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪಂಜಾಬ್‌ನ ರಿಫ್‌ಗಳಿಗೆ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಲ್ಲದ ಸಂಗೀತದ ಪಕ್ಕವಾದ್ಯದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ. ಪಂಜಾಬ್ ಪ್ರದೇಶದ ಸ್ತ್ರೀ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಗಿದ್ಧ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಬಿಹು ಮತ್ತು ಬೋರ್ಗೀತ್

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

 

ಬಿಹುವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಿರುವ ಅಸ್ಸಾಮಿ ಯುವಕರು .

ಬಿಹು ಏಪ್ರಿಲ್ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಅಸ್ಸಾಂನ ಹೊಸ ವರ್ಷದ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. ಇದು ಪ್ರಕೃತಿ ಮತ್ತು ತಾಯಿಯ ಹಬ್ಬವಾಗಿದ್ದು, ಮೊದಲ ದಿನ ಹಸು ಮತ್ತು ಎಮ್ಮೆಗಳಿಗೆ. ಹಬ್ಬದ ಎರಡನೇ ದಿನ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಡ್ರಮ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಗಾಳಿ ವಾದ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಿಹು ನೃತ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಹಾಡುಗಳು ಈ ಹಬ್ಬದ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಬಿಹು ಹಾಡುಗಳು ಶಕ್ತಿಯುತವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಹಬ್ಬದ ವಸಂತವನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸಲು ಬೀಟ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ. ಅಸ್ಸಾಮಿ ಡ್ರಮ್ಸ್ (ಧೋಲ್), ಪೆಪಾ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಮ್ಮೆ ಕೊಂಬಿನಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ) ಗೊಗೊನಾ ಪ್ರಮುಖ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [೩೨] [೩೩]

ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ರಾಗಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಸಲಾದ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಹಾಡುಗಳು ಆದರೆ ಯಾವುದೇ ತಾಳಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ೧೫-೧೬ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮಂತ ಶಂಕರದೇವ ಮತ್ತು ಮಾಧವದೇವರಿಂದ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಮಠಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಉದಾ. ಸತ್ರ ಮತ್ತು ನಾಮಘರ್ ಏಕಸರಣ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಮತ್ತು ಅವರು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂದರ್ಭದ ಹೊರಗೆ ಅಸ್ಸಾಂನ ಸಂಗೀತದ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಅವು ವಿಭಿನ್ನ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುವ ಕವಿಗಳ ಧಾರ್ಮಿಕ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವ ಸಾಹಿತ್ಯದ ತಳಿಗಳಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಏಕಸರಣ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇತರ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ.

ಭಾರತದ ಜೋಧ್‌ಪುರದ ಮೆಹ್ರಾನ್‌ಗಡ್ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಧರೋಹರ್ ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತಗಾರರ ಗುಂಪು ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡುತ್ತಿದೆ

ಬೋರ್ಗೀಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ವಾದ್ಯಗಳೆಂದರೆ [೩೪] , ತಾಲ್, ಖೋಲ್ಸ್ ಇತ್ಯಾದಿ.

ದಾಂಡಿಯಾ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  ದಾಂಡಿಯಾ ಅಥವಾ ರಾಸ್ ಗುಜರಾತಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನೃತ್ಯದ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು ಇದನ್ನು ಕೋಲುಗಳಿಂದ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಂಗೀತ ಶೈಲಿಯು ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯಕ್ಕೆ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಂಗೀತದ ಪಕ್ಕವಾದ್ಯದಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಇದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಗುಜರಾತ್ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಗರ್ಬಾ ಎಂಬ ದಾಂಡಿಯಾ/ರಾಸ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಕಾರದ ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತವೂ ಇದೆ.

ಗಾನ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  ಗಾನ ರಾಪ್ ತರಹದ "ಚೆನ್ನೈನ ದಲಿತರಿಗೆ ಸ್ಥಳೀಯವಾದ ಲಯಗಳು, ಬಡಿತಗಳು ಮತ್ತು ಸಂವೇದನೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿದೆ." [೩೫] [೩೬] ಇದು ಕಳೆದ ಎರಡು ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಕಸನಗೊಂಡಿತು. ಪ್ರಾಚೀನ ತಮಿಳಕಂ, ತಮಿಳು ಸೂಫಿ ಸಂತರು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನವರ ಸಿದ್ಧರ ಪ್ರಭಾವಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ. [೩೫] ಮದುವೆಗಳು, ವೇದಿಕೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ರಾಜಕೀಯ ರ್ಯಾಲಿಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಗಾನ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರದರ್ಶಕರು ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರೇಣಿಯ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹಾಡುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಗಾನದ ಸಾರವು ಜೀವನದ ಹೋರಾಟಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ "ತಲ್ಲಣ ಮತ್ತು ವಿಷಣ್ಣತೆ" ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. [೩೫] ಕಳೆದ ಕೆಲವು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ, ಪ್ರಕಾರವು ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ತಮಿಳು ಚಲನಚಿತ್ರೋದ್ಯಮದ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ. [೩೫] [೩೭] ದಿ ಕ್ಯಾಸ್ಟ್‌ಲೆಸ್ ಕಲೆಕ್ಟಿವ್‌ನಂತಹ ಸಮಕಾಲೀನ ಗಾನ ಬ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳು ಈ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಹೊಸ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ತರುತ್ತಿವೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿವೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಜಾತಿ ತಾರತಮ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ. [೩೫]

ಹರ್ಯಾನ್ವಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

 

Video of Dhol, string instrument (Ektara) and Been musicians at Surajkund International Crafts Mela (c. 12 Feb 2012).

ಹರಿಯಾಣದ ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತವು ಎರಡು ಮುಖ್ಯ ರೂಪಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ: ಹರಿಯಾಣದ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಹರಿಯಾಣದ ದೇಸಿ ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತ. [೩೮] ಅವರು ಲಾವಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರೇಮಿಗಳ ಅಗಲಿಕೆಯ ನೋವು, ಶೌರ್ಯ ಮತ್ತು ಶೌರ್ಯ, ಸುಗ್ಗಿ ಮತ್ತು ಸಂತೋಷದ ರೂಪವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. [೩೯] ಹರಿಯಾಣವು ಸಂಗೀತ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮಂತವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ರಾಗಗಳ ಹೆಸರಿಡಲಾಗಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಚಾರ್ಖಿ ದಾದ್ರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ನಂದ್ಯಂ, ಸಾರಂಗ್‌ಪುರ, ಬಿಲವಾಲ, ಬೃಂದಾಬಾನ, ತೋಡಿ, ಅಸಾವೇರಿ, ಜೈಶ್ರೀ, ಮಲಕೋಷ್ಣ, ಹಿಂದೋಲಾ, ಭೈರ್ವಿ ಮತ್ತು ಗೋಪಿ ಕಲ್ಯಾಣ ಎಂಬ ಅನೇಕ ಗ್ರಾಮಗಳಿವೆ. [೩೮] [೪೦]

ಹಿಮಾಚಲಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಹಿಮಾಚಲದ ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತವು ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಗೀತದ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಶೈಲಿಯೆಂದರೆ ನಾಟಿ ಸಂಗೀತ, ಅಲ್ಲಿ ನಾಟಿ ಎಂಬುದು ಹಾಡಿನ ಮೇಲೆ ಮಾಡುವ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ನೃತ್ಯವಾಗಿದೆ. ನಾಟಿ ಸಂಗೀತವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಚರಣೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಜಾತ್ರೆಗಳು ಅಥವಾ ಮದುವೆಗಳಂತಹ ಇತರ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಜುಮೈರ್ ಮತ್ತು ಡೊಮ್ಕಾಚ್

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಜುಮೈರ್ ಮತ್ತು ಡೊಮ್ಕಾಚ್ ನಾಗ್ಪುರಿ ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತ. ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳೆಂದರೆ ಧೋಲ್, ಮಂದಾರ, ಬಂಸಿ, ನಾಗರಾ, ಢಕ್, ಶೆಹನಾಯಿ, ಖರ್ತಾಲ್, ನರಸಿಂಗ ಇತ್ಯಾದಿ. [ ಬ್ಞಾಸುರಿ [೪೧] [೪೨]

ಲಾವಣಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  ಲಾವಣಿ ಲಾವಣ್ಯ ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಇದರರ್ಥ "ಸೌಂದರ್ಯ". ಇದು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಾದ್ಯಂತ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವ ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತದ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಇದು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳ ಅಗತ್ಯ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ, ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಮಹಿಳಾ ಕಲಾವಿದರು ಹಾಡುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಪುರುಷ ಕಲಾವಿದರು ಸಾಂದರ್ಭಿಕವಾಗಿ ಲಾವನಿಸ್ ಅನ್ನು ಹಾಡಬಹುದು. ಲಾವಣಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ನೃತ್ಯ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ತಮಾಶಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಲಾವಣಿಯು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಹಾಡು ಮತ್ತು ನೃತ್ಯದ ಸಂಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ, ಇದು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಡ್ರಮ್-ತರಹದ ವಾದ್ಯವಾದ 'ಢೋಲಾಕಿ'ಯ ಮೋಡಿಮಾಡುವ ಬೀಟ್‌ಗಳಿಗೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ಒಂಬತ್ತು ಗಜದ ಸೀರೆಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿದ ಆಕರ್ಷಕ ಮಹಿಳೆಯರು ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ತ್ವರಿತ ಗತಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಶುಷ್ಕ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಲಾವಣಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು.

ಮಣಿಪುರಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾ, ಪೂರ್ವ ಏಷ್ಯಾ, ಸೈಬೀರಿಯಾ, ಮೈಕ್ರೊನೇಷಿಯಾ, ಪಾಲಿನೇಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್‌ನ ಆರಂಭಿಕ ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಯುಗದ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ನರ್ತಕರಾಗಿ ಗಂಧರ್ವರನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಮೈಟೀಸ್ ಅವರು ಗಂಧರ್ವರು ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ.

ಮಣಿಪುರದ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಮಣಿಪುರಿ ನೃತ್ಯ ಮಣಿಪುರಿ ಜನರ ಪರಂಪರೆಯಾಗಿದೆ. ಭಾರತವನ್ನು ಬರ್ಮಾಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಹಿಮಾಲಯದ ತಪ್ಪಲಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕಣಿವೆಗಳಲ್ಲಿನ ಮಣಿಪುರಿ ಜನರ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಕಾರ, ಅವರು ವೈದಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಗಂಧರ್ವರು, ಮತ್ತು ಮಣಿಪುರಿ ಜನರ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪಠ್ಯಗಳು ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಗಂಧರ್ವ-ದೇಶ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತವೆ. ವೈದಿಕ ಉಷಾ, ಮುಂಜಾನೆಯ ದೇವತೆ, ಮಣಿಪುರಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸ್ತ್ರೀಲಿಂಗ ನೃತ್ಯದ ಕಲೆಯನ್ನು ರಚಿಸಿ ಕಲಿಸಿದವರು ಉಷಾ . [೪೩] ಮಹಿಳಾ ನೃತ್ಯದ ಈ ಮೌಖಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಮಣಿಪುರಿ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಚಿಂಗ್ಖೈರೋಲ್ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [೪೩]

ಮಹಾಭಾರತ ಮಹಾಕಾವ್ಯದಂತಹ ಪ್ರಾಚೀನ ಸಂಸ್ಕೃತ ಗ್ರಂಥಗಳು ಮಣಿಪುರವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲಿ ಅರ್ಜುನನು ಚಿತ್ರಾಂಗದೆವನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಾನೆ. [೪೪] ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಪ್ರಮುಖ ಮೈಟಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಜಾಗೋಯ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಮಣಿಪುರದಲ್ಲಿ ಸುದೀರ್ಘ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ. ಲೈ ಹರೋಬಾ ನೃತ್ಯವು ಪ್ರಾಚೀನ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ನಟರಾಜ ಮತ್ತು ಅವರ ಪೌರಾಣಿಕ ಶಿಷ್ಯರಾದ ತಂಡು ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ತಂಗ್ಖು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ನೃತ್ಯ ಭಂಗಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಅನೇಕ ಹೋಲಿಕೆಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. [೪೩] [೪೪] ಅದೇ ರೀತಿ, ಮಣಿಪುರಿ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ಮೊಯಿರಾಂಗ್ ಪರ್ಬಾದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಖಂಬಾ-ತೊಯ್ಬಿಯ ಪೌರಾಣಿಕ ದುರಂತ ಪ್ರೇಮಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಪಾನ್-ಇಂಡಿಯನ್ ಶಿವ ಮತ್ತು ಪಾರ್ವತಿಯಾಗಿ ಅಭಿನಯಿಸುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಖಂಬಾ ಮತ್ತು ರಾಜಕುಮಾರಿ ತೊಯ್ಬಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ನೃತ್ಯದಂತೆ. [೪೫]

ಮಾರ್ಫಾ ಸಂಗೀತ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  ಹದ್ರಾನಿ ಮಾರ್ಫಾ ಅಥವಾ ಸರಳವಾಗಿ ಮಾರ್ಫಾ ಸಂಗೀತ ೧೮ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಹೈದರಾಬಾದ್ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವ ಆಫ್ರಿಕನ್ ಸಿದ್ದಿ ಸಮುದಾಯದಿಂದ ಯೆಮೆನ್‌ನ ಹದ್ರಾಮಾತ್‌ನ ಆಫ್ರೋ-ಅರಬ್ ಸಂಗೀತದಿಂದ ಪರಿಚಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಇದು ಹೈದರಾಬಾದಿ ಮುಸ್ಲಿಮರಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸುವ ಲಯಬದ್ಧ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯದ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಮಾರ್ಫಾ ವಾದ್ಯ, ದಫ್, ಧೋಲ್, ಕೋಲುಗಳು, [೪೬] [೪೭] ಉಕ್ಕಿನ ಪಾತ್ರೆಗಳು ಮತ್ತು ಥಾಪಿ ಎಂಬ ಮರದ ಪಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದು. [೪೮]

ಮಿಜೋ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  ೧೩೦೦ಮತ್ತು ಕ್ರಿ.ಶ.೧೪೦೦ ನಡುವೆ ಬರ್ಮಾದಲ್ಲಿ ಥಾಂಟ್ಲಾಂಗ್ ವಸಾಹತು ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದ್ವಿಪದ್ಯಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದಾಗ ಮಿಜೋ ಸಂಗೀತವು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಂಡ ಜಾನಪದ ಹಾಡುಗಳು ದರ್ ಹ್ಲಾ. ಬಾವ್ ಹ್ಲಾ (ಯುದ್ಧದ ಪಠಣಗಳು), ಹ್ಲಾಡೋ (ಬೇಟೆಯ ಪಠಣಗಳು); ನೌವಿಹ್ ಹ್ಲಾ (ತೊಟ್ಟಿಲು ಹಾಡುಗಳು) ೧೫ ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯದಿಂದ ೧೭ನೇ ಶತಮಾನದ ನಡುವೆ ಅಂದಾಜಿಸಲಾದ ಬರ್ಮಾದ ಲೆಂಟ್‌ಲಾಂಗ್ ವಸಾಹತುದಿಂದ ಹಾಡುಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. [೪೯] ೧೭ ನೇ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಿಂದ ಮಿಜೋ ಈಗಿನ ಮಿಜೋರಾಂ ಅನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಪೂರ್ವ ಕಾಲ, ಅಂದರೆ ೧೮ ರಿಂದ ೧೯ ನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ಮಿಜೋ ಜಾನಪದ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಯುಗ. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರವು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು, ಮಿಜೋ ಈಗಿನ ಮಿಜೋರಾಂ ಅನ್ನು ಎರಡು ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ತಂಟ್ಲಾಂಗ್ ಮತ್ತು ಲೆಂಟ್ಲಾಂಗ್ ವಸಾಹತುಗಳ ಜಾನಪದ ಹಾಡುಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಈ ಅವಧಿಯ ಹಾಡುಗಳು ಅದರ ಸಂಖ್ಯೆ, ರೂಪ ಮತ್ತು ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದವು. ಭಾಷೆಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಹೊಳಪು ಮತ್ತು ಹರಿವುಗಳು ಉತ್ತಮವಾಗಿವೆ. ಈ ಕಾಲದ ಬಹುತೇಕ ಹಾಡುಗಳಿಗೆ ಸಂಯೋಜಕರ ಹೆಸರಿಡಲಾಗಿದೆ.

ಒಡಿಸ್ಸಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

೧೨ ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಂತ-ಕವಿ, ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಂಯೋಜಕ ಮತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಮಾಸ್ಟರ್ ಜಯದೇವ ಅವರು ಒಡಿಸ್ಸಿ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಅಪಾರ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಓದ್ರಾ-ಮಾಗಧಿ ಶೈಲಿಯ ಸಂಗೀತವು ರೂಪುಗೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಅದರ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಸಾಧಿಸಿತು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ರಾಗಗಳನ್ನು ಅವರು ಹಾಡಲು ಸೂಚಿಸಿದರು. ಅದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು ಸಂಗೀತದ ರೂಪುರೇಷೆಯಲ್ಲಿ ಸರಳವಾದ ಛಂದದ ಸಂಪ್ರದಾಯವಿತ್ತು. ೧೬ ನೇ ಶತಮಾನದ ನಂತರ, ಸಂಗೀತದ ಕುರಿತಾದ ಗ್ರಂಥಗಳು [೧೪] [೧೫] ಸಂಗೀತಮವ ಚಂದ್ರಿಕಾ, ಗೀತಾ ಪ್ರಕಾಶ, ಸಂಗೀತ ಕಲಾಲತ ಮತ್ತು ನಾಟ್ಯ ಮನೋರಮಾ . ಸಂಗೀತ ಸಾರಣಿ ಮತ್ತು ಸಂಗಿ ನಾರಾಯಣ ಎಂಬ ಎರಡು ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಸಹ ೧೯ ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭಿಕ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ.

ಒಡಿಸ್ಸಿ ಸಂಗೀತವು ನಾಲ್ಕು ಸಂಗೀತ ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವುಗಳನ್ನುಧ್ರುವಪದ, ಚಿತ್ರಪದ, ಚಿತ್ರಕಲಾ ಮತ್ತು ಪಾಂಚಲ್ ಎಂದು ಪ್ರಾಚೀನ ಒರಿಯಾ ಸಂಗೀತ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಒಡಿಸ್ಸಿ ಮತ್ತು ಶೋಕಬರಡಿ . ಒಡಿಸ್ಸಿ ಸಂಗೀತ (ಸಂಗೀತ) ಸಂಗೀತದ ನಾಲ್ಕು ವರ್ಗಗಳ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಯಾಗಿದೆ ಅಂದರೆ ಧ್ರುವಪದ, ಚಿತ್ರಪದ, ಚಿತ್ರಕಲಾ ಮತ್ತು ಪಾಂಚಾಲ್ ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಿದ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಆಧುನಿಕ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆ ಪಡೆದ ಒಡಿಸ್ಸಿ ಸಂಗೀತದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು ದಿವಂಗತ [೧೪] ಶ್ಯಾಮಸುಂದರ ಕರ್, ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಮಹಾಪಾತ್ರ, ಕಾಶಿನಾಥ [೧೫], ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ದಾಸ್, ಗೋಪಾಲ್ ಚಂದ್ರ ಪಾಂಡ, ರಾಮಹರಿ ದಾಸ್, ಭುವನೇಶ್ವರಿ ಮಿಶ್ರಾ, ಶ್ಯಾಮಮಣಿ ದೇವಿ ಮತ್ತು ಸುನಂದಾ ಪಟ್ನಾಯಕ್ .

ರವೀಂದ್ರ ಸಂಗೀತ (ಬಂಗಾಳದ ಸಂಗೀತ)

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಅವರ ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆಯ ಮೊದಲಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಈ "ರೋ-ಥೋ" ಮರದ ಮುದ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಹೈಡಾ ಕೆತ್ತನೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾದ ವಿನ್ಯಾಸಗಳಿಗೆ ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಟ್ಯಾಗೋರ್ ತಮ್ಮ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಅಂತಹ ಕಲೆಯಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಿದರು.
ರವೀಂದ್ರ ಸಂಗೀತದೊಂದಿಗೆ ನೃತ್ಯ

ರವೀಂದ್ರ ಸಂಗೀತ(ಬಂಗಾಲಿ ರಾಬಿಂದ್ರೋ ಶೋಂಗಿಟ್, ಬೆಂಗಾಲಿ ಉಚ್ಚಾರಣೆ ), ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಹಾಡುಗಳು ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಇವು ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಬರೆದ ಮತ್ತು ಸಂಯೋಜಿಸಿದ ಹಾಡುಗಳಾಗಿವೆ. ಭಾರತ ಮತ್ತು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿರುವ ಬಂಗಾಳದ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಅವರು ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. "ಸಂಗೀತ" ಎಂದರೆ ಸಂಗೀತ, "ರವೀಂದ್ರ ಸಂಗೀತ" ಎಂದರೆ ರವೀಂದ್ರರ ಸಂಗೀತ .

ಟಿ.ಎಸ್.ನಂದಕುಮಾರ್ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಎನ್.ರಮಣಿ ಮತ್ತು ಎನ್.ರಾಜಂ

ಟಾಗೋರ್ ಅವರು ಬಂಗಾಳಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೨,೨೩೦ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ, ಇದನ್ನು ಈಗ ರವೀಂದ್ರ ಸಂಗೀತ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಮೂಲಗಳಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. [೫೦]

ಟಾಗೋರ್ ಅವರು ಭಾರತ ಮತ್ತು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆಗಳನ್ನು ಬರೆದರು ಮತ್ತು ಇದರಿಂದ ಅವರು ಶ್ರೀಲಂಕಾದ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದರು.

ರಾಜಸ್ಥಾನಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  ರಾಜಸ್ಥಾನವು ಲಂಗಾಸ್, ಸಪೇರಾ, ಭೋಪಾ, ಜೋಗಿ ಮತ್ತು ಮಂಗನಿಯಾರ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಸಂಗೀತಗಾರರ ಜಾತಿಗಳ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ರಾಜಸ್ಥಾನ ಡೈರಿಯು ಸಾಮರಸ್ಯದ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯೊಂದಿಗೆ ಭಾವಪೂರ್ಣ, ಪೂರ್ಣ-ಕಂಠದ ಸಂಗೀತ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಮಧುರಗಳು ವಿವಿಧ ವಾದ್ಯಗಳಿಂದ ಬರುತ್ತವೆ. ತಂತಿಯ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯು ಸಾರಂಗಿ, ರಾವಣಹತ, ಕಾಮಯಾಚ, ಮೋರ್ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಏಕತಾರಾಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ತಾಳವಾದ್ಯಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಆಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಗಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್ ನಾಗರಗಳು ಮತ್ತು ಡೋಲ್‌ಗಳಿಂದ ಸಣ್ಣ ಡಮ್ರಸ್‌ವರೆಗೆ ಬರುತ್ತವೆ. ದಫ್ ಮತ್ತು ಚಾಂಗ್ ಹೋಳಿ ಹಬ್ಬ ರಮಣೀಯರ ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚಿನದಾಗಿದೆ. ಕೊಳಲುಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಗ್‌ಪೈಪರ್‌ಗಳು ಸ್ಥಳೀಯ ಸುವಾಸನೆಗಳಾದ ಶೆಹನಾಯಿ, ಪೂಂಗಿ, ಅಲ್ಗೋಜಾ, ತಾರ್ಪಿ, ಬೀನ್ ಮತ್ತು ಬಂಕಿಯಾದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತವೆ.

ರಾಜಸ್ಥಾನಿ ಸಂಗೀತವು ಸ್ಟ್ರಿಂಗ್ ವಾದ್ಯಗಳು, ತಾಳವಾದ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಗಾಳಿ ವಾದ್ಯಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯಿಂದ ಜನಪದ ಗಾಯಕರ ನಿರೂಪಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಬಾಲಿವುಡ್ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಸೂಫಿ ಜಾನಪದ ರಾಕ್ / ಸೂಫಿ ರಾಕ್

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸೂಫಿ ಜಾನಪದ ರಾಕ್ ಆಧುನಿಕ ಹಾರ್ಡ್ ರಾಕ್ ಮತ್ತು ಸೂಫಿ ಕಾವ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಜುನೂನ್‌ನಂತಹ ಬ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳಿಂದ ಪ್ರವರ್ತಕವಾಗಿದ್ದಾಗ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇದು ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯವಾಯಿತು. ೨೦೦೫ ರಲ್ಲಿ, ರಬ್ಬಿ ಶೆರ್ಗಿಲ್ "ಬುಲ್ಲಾ ಕಿ ಜಾನಾ" ಎಂಬ ಸೂಫಿ ರಾಕ್ ಹಾಡನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು, ಇದು ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ಚಾರ್ಟ್-ಟಾಪ್ ಆಗಿತ್ತು. ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ೨೦೧೬ ರ ಚಲನಚಿತ್ರ ಏ ದಿಲ್ ಹೈ ಮುಷ್ಕಿಲ್‌ನ ಸೂಫಿ ಜಾನಪದ ರಾಕ್ ಹಾಡು "ಬುಳ್ಳೆಯಾ" ದೊಡ್ಡ ಹಿಟ್ ಆಯಿತು.

ಉತ್ತರಾಖಂಡಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತವು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಮಡಿಲಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪ್ರದೇಶದ ಗುಡ್ಡಗಾಡು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿಷಯಗಳೆಂದರೆ ಪ್ರಕೃತಿಯ ಸೌಂದರ್ಯ, ವಿವಿಧ ಋತುಗಳು, ಹಬ್ಬಗಳು, ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಆಚರಣೆಗಳು, ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳು, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪಾತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಪೂರ್ವಜರ ಶೌರ್ಯ. ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಜಾನಪದ ಗೀತೆಗಳು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಯ ಪ್ರತಿಬಿಂಬ ಮತ್ತು ಹಿಮಾಲಯದಲ್ಲಿ ಜನರು ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸುವ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ. ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳೆಂದರೆ ಧೋಲ್, ದಮೌನ್, ಹುಡ್ಕಾ, ತುರ್ರಿ, ರಾಂಸಿಂಗ, ಢೋಲ್ಕಿ, ದೌರ್, ಥಾಲಿ, ಭಂಕೋರಾ ಮತ್ತು ಮಸಕ್ಭಾಜಾ. ತಬಲಾ ಮತ್ತು ಹಾರ್ಮೋನಿಯಂ ಅನ್ನು ಸಹ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ೧೯೬೦ ರ ದಶಕದಿಂದ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿತ ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ. ಮೋಹನ್ ಉಪ್ರೇತಿ, ನರೇಂದ್ರ ಸಿಂಗ್ ನೇಗಿ, ಗೋಪಾಲ್ ಬಾಬು ಗೋಸ್ವಾಮಿ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರ ಸಿಂಗ್ ರಾಹಿಯಂತಹ ಗಾಯಕರಿಂದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಭಾರತೀಯ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ಆಧುನಿಕ ಜನಪ್ರಿಯ ಜನಪದಗಳಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಗೀತ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ನೃತ್ಯ ಸಂಗೀತ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  ನೃತ್ಯ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ " ಡಿಜೆ ಸಂಗೀತ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ರಾತ್ರಿಕ್ಲಬ್‌ಗಳು, ಪಾರ್ಟಿಗಳು, ಮದುವೆಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಯುವಕರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಇದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಪಾಪ್ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಇವೆರಡೂ ಆಧುನಿಕ ವಾದ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಎರವಲು ಮತ್ತು ಆಧುನೀಕರಿಸಲು ಒಲವು ತೋರುತ್ತವೆ.

ಚಲನಚಿತ್ರ ಸಂಗೀತ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  ಭಾರತೀಯ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಗೀತದ ದೊಡ್ಡ ರೂಪವೆಂದರೆ ಫಿಲ್ಮಿ ಅಥವಾ ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಹಾಡುಗಳು, ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಸಂಗೀತ ಮಾರಾಟದ೭೨% ರಷ್ಟಿದೆ. [೫೧] ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ವಾದ್ಯವೃಂದವನ್ನು ಬಳಸುವಾಗ ಭಾರತದ ಚಲನಚಿತ್ರೋದ್ಯಮವು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ಗೌರವದಿಂದ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿತು. ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜಕರು, ಆರ್‌ಡಿ ಬರ್ಮನ್, ಶಂಕರ್ ಜೈಕಿಶನ್, ಎಸ್‌ಡಿ ಬರ್ಮನ್, ಲಕ್ಷ್ಮೀಕಾಂತ್-ಪ್ಯಾರೇಲಾಲ್, ಮದನ್ ಮೋಹನ್, ಭೂಪೇನ್ ಹಜಾರಿಕಾ, ನೌಶಾದ್ ಅಲಿ, ಒಪಿ ನಯ್ಯರ್, ಹೇಮಂತ್ ಕುಮಾರ್, ಸಿ . ರಾಮಚಂದ್ರ, ಸಲೀಲ್ ಚೌಧುರಿ, ಕಲ್ಯಾಣ್‌ಜಿ ಆನಂದ್‌ಜಿ , ಇಲಯ್ಯಾರ್‌ಮಾನ್‌ರಾಜ್, ಅನು ಮಲಿಕ್, ನದೀಮ್-ಶ್ರವಣ್, ಹ್ಯಾರಿಸ್ ಜಯರಾಜ್, ಹಿಮೇಶ್ ರೇಶಮ್ಮಿಯಾ, ವಿದ್ಯಾಸಾಗರ್, ಶಂಕರ್ - ಎಹಸಾನ್ - ಲಾಯ್, ಸಲೀಂ - ಸುಲೈಮಾನ್, ಪ್ರೀತಮ್, ಎಂ ಎಸ್ ವಿಶ್ವನಾಥನ್, ಕೆ ವಿ ಮಹದೇವನ್, ಘಂಟಸಾಲ ಮತ್ತು ಎಸ್ ಡಿ ಬಾತೀಶ್ ಅವರು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಾಮರಸ್ಯ ಮತ್ತು ಜಾನಪದ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸಿದರು. ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ಡೊಮೇನ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೆಸರಾಂತ ಹೆಸರುಗಳಾದ ರವಿಶಂಕರ್, ವಿಲಾಯತ್ ಖಾನ್, ಅಲಿ ಅಕ್ಬರ್ ಖಾನ್ ಮತ್ತು ರಾಮ್ ನಾರಾಯಣ್ ಅವರು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ, ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ, ಹಾಡುಗಳಿಗೆ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ನಟರು ಒದಗಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ವೃತ್ತಿಪರ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕರು ಒದಗಿಸುತ್ತಾರೆ, ಹೆಚ್ಚು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ, ಸುಮಧುರ ಮತ್ತು ಭಾವಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಧ್ವನಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ನಟರು ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ ಲಿಪ್ಸಿಂಚ್ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಹಿಂದೆ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಬೆರಳೆಣಿಕೆಯಷ್ಟು ಗಾಯಕರು ಮಾತ್ರ ಧ್ವನಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಇವರಲ್ಲಿ ಕಿಶೋರ್ ಕುಮಾರ್, ಕೆ ಜೆ ಯೇಸುದಾಸ್, ಮೊಹಮ್ಮದ್ ರಫಿ, ಮುಖೇಶ್, ಎಸ್ ಪಿ ಬಾಲಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಂ, ಟಿ ಎಂ ಸೌಂದರರಾಜನ್ , ಹೇಮಂತ್ ಕುಮಾರ್, ಮನ್ನಾ ಡೇ, ಪಿ ಸುಶೀಲಾ, ಲತಾ ಮಂಗೇಶ್ಕರ್, ಆಶಾ ಭೋಂಸ್ಲೆ, ಕೆ ಎಸ್ ಚಿತ್ರಾ, ಗೀತಾ ಜಾನಕಿ ದತ್, ಎಸ್ . ನೂರ್ಜಹಾನ್ ಮತ್ತು ಸುಮನ್ ಕಲ್ಯಾಣಪುರ . ಇತ್ತೀಚಿನ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕರಲ್ಲಿ ಉದಿತ್ ನಾರಾಯಣ್, ಕುಮಾರ್ ಸಾನು, ಕೈಲಾಶ್ ಖೇರ್, ಅಲಿಶಾ ಚಿನಾಯ್, ಕೆಕೆ, ಶಾನ್, ಎಸ್‌ಪಿಬಿ ಚರಣ್, ಮಧುಶ್ರೀ, ಶ್ರೇಯಾ ಘೋಷಾಲ್, ನಿಹಿರಾ ಜೋಶಿ, ಕವಿತಾ ಸಿಂಗ್, ಹರಿಹರನ್ (ಗಾಯಕಿ), ಇಳಯರಾಜಾ, ಸುವಿನ್ ನಿಜಗಮ್ ಕುನಾಲ್ ಗಾಂಜಾವಾಲಾ, ಅನು ಮಲಿಕ್, ಸುನಿಧಿ ಚೌಹಾಣ್, ಅನುಷ್ಕಾ ಮಂಚಂದ, ರಾಜಾ ಹಸನ್, ಅರಿಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಅಲ್ಕಾ ಯಾಗ್ನಿಕ್ . ಇಂಡಸ್ ಕ್ರೀಡ್, ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರ, ಸಿಲ್ಕ್ ರೂಟ್ ಮತ್ತು ಯುಫೋರಿಯಾದಂತಹ ರಾಕ್ ಬ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳು ಕೇಬಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಟೆಲಿವಿಷನ್‌ನ ಆಗಮನದೊಂದಿಗೆ ಸಾಮೂಹಿಕ ಆಕರ್ಷಣೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಿವೆ.

ಪಾಪ್ ಸಂಗೀತ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  ಭಾರತೀಯ ಪಾಪ್ ಸಂಗೀತವು ಭಾರತೀಯ ಜಾನಪದ ಮತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ಸಂಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಪಂಚದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಿಂದ ಆಧುನಿಕ ಬೀಟ್‌ಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ೧೯೬೬ ರಲ್ಲಿ ಹಿನ್ನಲೆ ಗಾಯಕ ಅಹ್ಮದ್ ರಶ್ದಿಯವರ ' ಕೊ ಕೊ ಕೊರಿನಾ ' ಹಾಡಿನೊಂದಿಗೆ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪಾಪ್ ಸಂಗೀತವು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ನಂತರ ೧೯೭೦ ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕಿಶೋರ್ ಕುಮಾರ್ ಅವರಿಂದ. [೫೨]

ಅದರ ನಂತರ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾರತೀಯ ಪಾಪ್ ಸಂಗೀತವು ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರೋದ್ಯಮದಿಂದ ಬಂದಿದೆ ಮತ್ತು ೧೯೯೦ ರ ದಶಕದವರೆಗೆ, ಉಷಾ ಉತ್ತುಪ್, ಶರೋನ್ ಪ್ರಭಾಕರ್ ಮತ್ತು ಪೀನಾಜ್ ಮಸಾನಿ ಅವರಂತಹ ಕೆಲವು ಗಾಯಕರು ಅದರ ಹೊರಗೆ ಜನಪ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದರು. ಅಂದಿನಿಂದ, ನಂತರದ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಪಾಪ್ ಗಾಯಕರು ದಲೇರ್ ಮೆಹಂದಿ, ಬಾಬಾ ಸೆಹಗಲ್, ಅಲಿಶಾ ಚಿನೈ, ಕೆಕೆ, ಶಾಂತನು ಮುಖರ್ಜಿ ಅಕಾ. ಶಾನ್, ಸಾಗರಿಕಾ, ಕಲೋನಿಯಲ್ ಕಸಿನ್ಸ್ ಹರಿಹರನ್, ಲೆಸ್ಲೆ ಲೆವಿಸ್ , ಲಕ್ಕಿ ಅಲಿ ಮತ್ತು ಸೋನು ನಿಗಮ್ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜಕರು ಜಿಲಾ ಖಾನ್ ಅಥವಾ ಜವಾಹರ್ ವಾಟಾಲ್ ಇವರು ದಲೇರ್ ಮೆಹಂದಿ, ಶುಭಾ ಮುದ್ಗಲ್, ಬಾಬಾ ಸೆಹಗಲ್, ಶ್ವೇತಾ ಮತ್ತು ಶ್ವೇತಾರಾಜ್ ಹನ್ಸ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಮಾರಾಟವಾದ ಆಲ್ಬಂಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. . [೫೩]

ಮೇಲೆ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾದವರಲ್ಲದೆ, ಜನಪ್ರಿಯ ಇಂಡಿ-ಪಾಪ್ ಗಾಯಕರೆಂದರೆ ಸನಮ್ [೫೪] (ಬ್ಯಾಂಡ್), ಗುರುದಾಸ್ ಮಾನ್, ಸುಖ್ವಿಂದರ್ ಸಿಂಗ್, ಪಾಪೋನ್, ಜುಬೀನ್ ಗಾರ್ಗ್, ರಾಘವ್ ಸಾಚಾರ್ ರಾಗೇಶ್ವರಿ, ವಂದನಾ ವಿಶ್ವಾಸ್, ದೇವಿಕಾ ಚಾವ್ಲಾ, ಬಾಂಬೆ ವೈಕಿಂಗ್ಸ್, ಆಶಾ ಭೋಸ್ಲೆ, ಸುನಿಧಿ ಚೌಕಾನ್, ಅನ್ಧಿ ಮಂಚಂದ, ಬಾಂಬೆ ರಾಕರ್ಸ್, ಅನು ಮಲಿಕ್, ಜಾಝಿ ಬಿ, ಮಲ್ಕಿತ್ ಸಿಂಗ್, ರಾಘವ್, ಜೇ ಸೀನ್, ಜಗ್ಗಿ ಡಿ, ರಿಷಿ ರಿಚ್, ಉದಿತ್ ಸ್ವರಾಜ್, ಶೀಲಾ ಚಂದ್ರ, ಬ್ಯಾಲಿ ಸಾಗೂ, ಪಂಜಾಬಿ ಎಮ್ ಸಿ, ಬೆನೋ, ಭಾಂಗ್ರಾ ನೈಟ್ಸ್, ಮೆಹನಾಜ್ ಸಮಂತ್ ಮತ್ತು ವೈಶ್ .

ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಭಾರತೀಯ ಪಾಪ್ ಹಿಂದಿನ ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರದ ಹಾಡುಗಳ " ರೀಮಿಕ್ಸ್ " ನೊಂದಿಗೆ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ತಿರುವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಅವುಗಳಿಗೆ ಹೊಸ ಬೀಟ್‌ಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ದೇಶಭಕ್ತಿಯ ಸಂಗೀತ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಸಂಗೀತದ ಮೂಲಕ ಭಾರತೀಯರಲ್ಲಿ ದೇಶಭಕ್ತಿಯ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಂಕಿಮ್ ಚಂದ್ರ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ ಅವರ ವಂದೇ ಮಾತರಂ ಅನ್ನು ಮತ್ತು ರವೀಂದ್ರನಾಥ ಟ್ಯಾಗೋರ್ ಅವರ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಗೀತೆ ಜನ ಗಣ ಮನ ಸಂಗೀತದ ಮೂಲಕ ಭಾರತವನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸಿದೆ [೫೫] [೫೬] ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗೀತೆಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಸ್ಸಾಮಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಸ್ವೊ ಬಿಜೋಯಿ ನೋ ಜುವಾನ್‌ನಂತಹ ಅನೇಕ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ದೇಶಭಕ್ತಿ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯೋತ್ತರ ಗೀತೆಗಳಾದ ಏ ಮೇರೆ ವತನ್ ಕೆ ಲೋಗೋ, ಮಿಲೆ ಸುರ್ ಮೇರಾ ತುಮ್ಹಾರಾ, ಅಬ್ ತುಮ್ಹಾರೆ ಹವಾಲೆ ವತನ್ ಸಾಥಿಯೋ, ಎಆರ್ ರೆಹಮಾನ್ ಅವರ ಮಾ ತುಜೆ ಸಲಾಮ್ ಗೀತೆಗಳು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಏಕೀಕರಣ ಮತ್ತು ವಿವಿಧತೆಯಲ್ಲಿ ಏಕತೆಯ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಕ್ರೋಢೀಕರಿಸಲು ಕಾರಣವಾಗಿವೆ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸಂಗೀತದ ಅಳವಡಿಕೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಫ್ಯೂಷನ್ ಸಂಗೀತವನ್ನು ರಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಪ್ರಪಂಚದ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಂಗೀತದ ಜಾಗತಿಕ ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನು ಶ್ರೀಮಂತಗೊಳಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದೆ.

ಗೋವಾ ಟ್ರಾನ್ಸ್

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  ಗೋವಾ ಟ್ರಾನ್ಸ್ ೧೯೮೦ ರ ದಶಕದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಗೋವಾದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಸಂಗೀತ ಶೈಲಿ, [೫೭] ೨೧ ನೇ ಶತಮಾನದ ಸೈಟ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ಟೆಕ್ನೋ ಮಿನಿಮಲಿಸಂನಂತೆಯೇ ಮೋಜಿನ, ಡ್ರೋನ್ ತರಹದ ಬಾಸ್‌ಲೈನ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಗೋವಾ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ನಿಂದ ಸೈಕೆಡೆಲಿಕ್ ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. [೫೮] ೧೯೬೦ ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ೧೯೭೦ ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಗೋವಾ ಹಿಪ್ಪಿ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಯಿತು, ಇದು ೧೯೮೦ ರ ದಶಕದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಗೋವಾ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ನ ವಿಕಸನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು, ಇದು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಂಗೀತ, ಹೊಸ ಬೀಟ್ ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಬಾಡಿ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ (ಇಬಿ‍ಎಮ್) ನ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಂಗೀತದ ಅಂಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಭಾರತದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡಿತು., ಮತ್ತು ನಿಜವಾದ ಗೋವಾ ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಶೈಲಿಯನ್ನು ೧೯೯೦ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. [೫೭] [೫೯]

ಜಾಝ್ ಮತ್ತು ಬ್ಲೂಸ್

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜಾಝ್ ಅನ್ನು ೧೯೨೦ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಕತ್ತಾ ಮತ್ತು ಬಾಂಬೆ ಮಹಾನಗರಗಳಲ್ಲಿ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. [೬೦] [೬೧] ೧೯೩೦ ರಿಂದ ೧೯೫೦ ರವರೆಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜಾಝ್‌ನ ಸುವರ್ಣಯುಗ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಜಾಝ್ ಸಂಗೀತಗಾರರಾದ ಲಿಯಾನ್ ಅಬ್ಬೆ, ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಸ್ಮಿತ್, ಕ್ರೈಟನ್ ಥಾಂಪ್ಸನ್, ಕೆನ್ ಮ್ಯಾಕ್, ರಾಯ್ ಬಟ್ಲರ್, ಟೆಡ್ಡಿ ವೆದರ್‌ಫೋರ್ಡ್ ( ಲೂಯಿಸ್ ಆರ್ಮ್‌ಸ್ಟ್ರಾಂಗ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ಮಾಡಿದವರು) ಮತ್ತು ರೂಡಿ ಜಾಕ್ಸನ್ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ಅವರು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಜನಾಂಗೀಯ ತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಭಾರತವನ್ನು ಪ್ರವಾಸ ಮಾಡಿದರು. [೬೨] ೧೯೩೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ, ತಾಜ್ ಮಹಲ್ ಹೋಟೆಲ್ ಬಾಲ್ ರೂಂನಂತಹ ಬಾಂಬೆಯ ನೈಟ್‌ಕ್ಲಬ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಝ್ ಸಂಗೀತಗಾರರು ನುಡಿಸಿದರು, ಈ ಸಂಗೀತಗಾರರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವರು ಗೋವಾದವರು , ಅವರು ಬಾಲಿವುಡ್ ಚಲನಚಿತ್ರೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಜಾಝ್ ಮತ್ತು ಸ್ವಿಂಗ್‌ನಂತಹ ಪ್ರಕಾರಗಳ ಪರಿಚಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣರಾಗಿದ್ದರು. ಹಿಂದಿ ಚಲನಚಿತ್ರ ಸಂಗೀತ. [೬೩]

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬ್ಲೂಸ್‌ನಲ್ಲಿನ ಆಸಕ್ತಿಯು ಜಾಝ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಂಡ ಜಾಝ್‌ಗಿಂತ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಇಂಡಿಯನ್ ಬ್ಲೂಸ್ ಪೂರ್ವಜರ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಪ್ರಾಸಂಗಿಕವಾಗಿದೆ.

ರಾಕ್ ಮತ್ತು ಮೆಟಲ್ ಸಂಗೀತ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಭಾರತೀಯ ಬಂಡೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
೨೦೧೪ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಇಂದೋರ್‌ನ ಟಿಡಿ‍ಎಸ್, 'ಪೆಡಲ್ ಟು ದಿ ಮೆಟಲ್' ನಲ್ಲಿ ನಿಕೋಟಿನ್ ಪ್ಲೇ ಆಗುತ್ತಿದೆ. ಬ್ಯಾಂಡ್ ಮಧ್ಯ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಲೋಹದ ಸಂಗೀತದ ಪ್ರವರ್ತಕ ಎಂದು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ.

ಫಿಲ್ಮಿ ಅಥವಾ ಫ್ಯೂಷನ್ ಸಂಗೀತದ ದೃಶ್ಯಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಾಕ್ ಸಂಗೀತದ ದೃಶ್ಯವು ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಾಕ್ ಸಂಗೀತವು ೧೯೬೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಬೀಟಲ್ಸ್‌ನಂತಹ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತಾರೆಗಳು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ ಮತ್ತು ಅವರೊಂದಿಗೆ ಅವರ ಸಂಗೀತವನ್ನು ತಂದಾಗ ಅದರ ಮೂಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತಗಾರರಾದ ರವಿಶಂಕರ್ ಮತ್ತು ಜಾಕಿರ್ ಹುಸೇನ್ ಅವರೊಂದಿಗಿನ ಈ ಕಲಾವಿದರ ಸಹಯೋಗವು ರಾಗ ರಾಕ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ದಿ ವಾಯ್ಸ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕಾ, ಬಿಬಿಸಿ, ಮತ್ತು ರೇಡಿಯೊ ಸಿಲೋನ್‌ನಂತಹ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಶಾರ್ಟ್‌ವೇವ್ ರೇಡಿಯೊ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಪಾಪ್, ಜಾನಪದ ಮತ್ತು ರಾಕ್ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ತಲುಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿವೆ. ಭಾರತೀಯ ರಾಕ್ ಬ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳು ೧೯೮೦ರ ದಶಕದ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಲಾರಂಭಿಸಿದವು.

ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ರಾಕ್ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಇಂಡಸ್ ಕ್ರೀಡ್ ಹಿಂದೆ ದಿ ರಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ರಾಕ್ ಎನ್ ರೋಲ್ ರೆನೆಗೇಡ್ ನಂತಹ ಹಿಟ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವತಃ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಿತು. ಇತರ ಬ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳು ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಅನುಸರಿಸಿದವು. ೧೯೯೦ ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿಎಮ್‍ಟಿವಿ ಯ ಪರಿಚಯದೊಂದಿಗೆ, ಭಾರತೀಯರು ಗ್ರಂಜ್ ಮತ್ತು ಸ್ಪೀಡ್ ಮೆಟಲ್‌ನಂತಹ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಬಂಡೆಗಳಿಗೆ ಒಡ್ಡಿಕೊಳ್ಳಲಾರಂಭಿಸಿದರು, ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದೃಶ್ಯದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿತು. ಈಶಾನ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ನಗರಗಳು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಗುವಾಹಟಿ ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಲಾಂಗ್, ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ, ದೆಹಲಿ, ಮುಂಬೈ ಮತ್ತು ಬೆಂಗಳೂರು ಕಲ್ಲು ಮತ್ತು ಲೋಹದ ಉತ್ಸಾಹಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಕರಗುವ ಮಡಕೆಗಳಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿವೆ. ಬೆಂಗಳೂರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲು ಮತ್ತು ಲೋಹದ ಚಲನೆಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಬ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ನಿಕೋಟಿನ್, ವೂಡೂ ಚೈಲ್ಡ್, ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರ, ಕ್ರಿಪ್ಟೋಸ್, ಥರ್ಮಲ್ ಮತ್ತು ಕ್ವಾರ್ಟರ್, ಡೆಮೊನಿಕ್ ರಿಸರ್ರೆಕ್ಷನ್, ಮದರ್‌ಜೇನ್, ಅವಿಯಲ್, ಬ್ಲಡಿವುಡ್ ಮತ್ತು ಪರಿಕ್ರಮ ಸೇರಿವೆ. ಡಾಗ್ಮಾಟೋನ್ ರೆಕಾರ್ಡ್ಸ್ ಮತ್ತು ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಫೇರ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಫೌಂಡೇಶನ್‌ನಂತಹ ರಾಕ್-ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಲೇಬಲ್‌ಗಳು ಭಾರತೀಯ ರಾಕ್ ಆಕ್ಟ್‌ಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿವೆ.

ಮಧ್ಯ ಭಾರತದಿಂದ ನಿಕೋಟಿನ್, ಇಂದೋರ್ ಮೂಲದ ಮೆಟಲ್ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮೆಟಲ್ ಸಂಗೀತದ ಪ್ರವರ್ತಕ ಎಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾಗಿದೆ. [೬೪] [೬೫] [೬೬] [೬೭] [೬೮] [೬೯] [೭೦] [೭೧] [೭೨] [೭೩] 

ರಾಗ ಶಿಲೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ರಾಗ ರಾಕ್ ರಾಕ್ ಅಥವಾ ಪಾಪ್ ಸಂಗೀತವಾಗಿದ್ದು, ಅದರ ನಿರ್ಮಾಣ, ಅದರ ಟಿಂಬ್ರೆ ಅಥವಾ ಸಿತಾರ್ ಮತ್ತು ತಬಲಾಗಳಂತಹ ವಾದ್ಯಗಳ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ರಾಗ ಮತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತದ ಇತರ ಪ್ರಕಾರಗಳು ೧೯೬೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ರಾಕ್ ಗುಂಪುಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು; ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಬೀಟಲ್ಸ್ . "ರಾಗಾ ರಾಕ್" ನ ಮೊದಲ ಕುರುಹುಗಳನ್ನು ಹಿಂದಿನ ತಿಂಗಳು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಕಿಂಕ್ಸ್ ಮತ್ತು ಯಾರ್ಡ್‌ಬರ್ಡ್ಸ್‌ನ " ಸೀ ಮೈ ಫ್ರೆಂಡ್ಸ್ " " ಹಾರ್ಟ್ ಫುಲ್ ಆಫ್ ಸೋಲ್ " ನಂತಹ ಹಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಕೇಳಬಹುದು, ಗಿಟಾರ್ ವಾದಕ ಜೆಫ್ ಬೆಕ್ ಅವರ ಸಿತಾರ್ ತರಹದ ರಿಫ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. [೭೪] [೭೫] ಬ್ಯಾಂಡ್‌ನ ೧೯೬೫ ರ ಆಲ್ಬಂ ರಬ್ಬರ್ ಸೋಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಬೀಟಲ್ಸ್ ಹಾಡು " ನಾರ್ವೇಜಿಯನ್ ವುಡ್ (ದಿಸ್ ಬರ್ಡ್ ಹ್ಯಾಸ್ ಫ್ಲೋನ್) ", ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಸಿತಾರ್ ಅನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿದ ಮೊದಲ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಪಾಪ್ ಹಾಡು (ಪ್ರಮುಖ ಗಿಟಾರ್ ವಾದಕ ಜಾರ್ಜ್ ಹ್ಯಾರಿಸನ್ ನುಡಿಸಿದರು). [೭೫] ಬೈರ್ಡ್ಸ್ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೬೬ ರ ಏಕಗೀತೆ " ಎಂಟು ಮೈಲ್ಸ್ ಹೈ " ಮತ್ತು ಅದರ ಬಿ-ಸೈಡ್ " ವೈ " ಸಹ ಸಂಗೀತದ ಉಪಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿದೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, "ರಾಗ ರಾಕ್" ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ದಿ ಬೈರ್ಡ್ಸ್‌ನ ಪ್ರಚಾರಕರು ಏಕಗೀತೆಗಾಗಿ ಪತ್ರಿಕಾ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ಪತ್ರಕರ್ತೆ ಸ್ಯಾಲಿ ಕೆಂಪ್ಟನ್ ಅವರು ದಿ ವಿಲೇಜ್ ವಾಯ್ಸ್‌ಗಾಗಿ "ಎಯ್ಟ್ ಮೈಲ್ಸ್ ಹೈ" ವಿಮರ್ಶೆಯಲ್ಲಿ ಮುದ್ರಣದಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದರು. [೭೬] [೭೭] ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಜಾರ್ಜ್ ಹ್ಯಾರಿಸನ್ ಅವರ ಆಸಕ್ತಿಯು ೧೯೬೦ರ ದಶಕದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ " ಲವ್ ಯೂ ಟು ", " ಟುಮಾರೊ ನೆವರ್ ನೋಸ್ " ಲೆನ್ನನ್-ಮ್ಯಾಕ್‌ಕಾರ್ಟ್ನಿ ಅವರಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ, " ವಿಥಿನ್ ಯು ವಿಥೌಟ್ ಯು " ಮತ್ತು " ದ ಇನ್ನರ್ ಲೈಟ್ " ನಂತಹ ಹಾಡುಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿತು. . [೭೮] [೭೯] [೮೦] ಅರವತ್ತರ ದಶಕದ ರಾಕ್ ಆಕ್ಟ್‌ಗಳು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕನ್ ಗುಂಪುಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿದವು ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಶಿಲೆಯ ನಂತರದ ರೂಪವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಭಾರತೀಯ ಕ್ರಿಯೆಗಳು.

ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಒಂದು ಶತಮಾನಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಒಡ್ಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರೂ ಎರಡು ಶತಮಾನಗಳ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಸಾಹತುಶಾಹಿಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತವು ಎಂದಿಗೂ ಗಮನಾರ್ಹ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಗಳಿಸಲಿಲ್ಲ.

ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೆಎಂ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಕನ್ಸರ್ವೇಟರಿ (ಆಸ್ಕರ್ ವಿಜೇತ ಸಂಯೋಜಕ ಎಆರ್ ರೆಹಮಾನ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ), ಕಲ್ಕತ್ತಾ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್, ಈಸ್ಟರ್ನ್ ಫೇರ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಫೌಂಡೇಶನ್, [೮೧] ೧೯೩೦ ರಲ್ಲಿ, ಮೆಹ್ಲಿ ಮೆಹ್ತಾ ಸೇರಿದಂತೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ ಶಿಕ್ಷಣವು ಸುಧಾರಿಸಿದೆ. ಬಾಂಬೆ ಸಿಂಫನಿ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. [೮೨] ಅವರ ಮಗ ಜುಬಿನ್ ಮೆಹ್ತಾ ಸುದೀರ್ಘ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು ಆನಂದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಬಾಂಬೆ ಚೇಂಬರ್ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾ [೮೩] (ಬಿಸಿಓ) ಅನ್ನು ೧೯೬೨ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ದೆಹಲಿ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಮ್ಯೂಸಿಕ್, ದೆಹಲಿ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಅಕಾಡೆಮಿ, ಗಿಟಾರ್ಮಾಂಕ್ ಮತ್ತು ಇತರರು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ, ಸಿಂಫನಿ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾವನ್ನು ಮುಂಬೈನ ಎನ್‍ಸಿಪಿಎನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಇಂದು ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಏಕೈಕ ವೃತ್ತಿಪರ ಸಿಂಫನಿ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವ-ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಂಡಕ್ಟರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ ವಾದಕರೊಂದಿಗೆ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಎರಡು ಕನ್ಸರ್ಟ್ ಸೀಸನ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತದ ಜಾಗತೀಕರಣ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  ಯುಎನ್ ಪ್ರಕಾರ, ಭಾರತೀಯ ಡಯಾಸ್ಪೊರಾ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ೧೭.೫ ಮಿಲಿಯನ್ ಭಾರತೀಯ ಮೂಲದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಲಸಿಗರನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸಾಗರೋತ್ತರ ಡಯಾಸ್ಪೊರಾ ಆಗಿದೆ. [೮೪] ಅವರು ಭಾರತದ ಜಾಗತಿಕ ಮೃದು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹರಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. [೮೫]

ಇತರ ಪ್ರಕಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಕಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಾಚೀನ ಪ್ರಭಾವ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

 

ಗ್ರೇಟರ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಇಂಡೋಸ್ಫಿಯರ್ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರಭಾವ ವಲಯವು ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳು, ಜನರ ಹೆಸರಿಸುವುದು, ಸ್ಥಳಗಳ ಹೆಸರಿಸುವುದು, ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಧ್ಯೇಯವಾಕ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ, ಬೌದ್ಧಧರ್ಮ, ಭಾರತೀಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ, ಸಮರ ಕಲೆಗಳ ಅಳವಡಿಕೆಯಂತಹ ಭಾರತೀಯ ಅಂಶಗಳ ಪ್ರಸರಣಕ್ಕಾಗಿ. ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಭಾರತೀಯ ಉಡುಪುಗಳು ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಪಾಕಪದ್ಧತಿಗಳು, ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಭಾರತೀಯ ಡಯಾಸ್ಪೊರಾಗಳ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಐತಿಹಾಸಿಕ ವಿಸ್ತರಣೆಯಿಂದ ಕೂಡ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. [೮೬]

ಗ್ರೇಟರ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಇಂಡೋಸ್ಪಿಯರ್ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪ್ರಭಾವದ ವಿಸ್ತರಣೆಯೊಂದಿಗೆ[೮೭] ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಪ್ರಸರಣದ ಮೂಲಕ [೮೮] [೮೯] [೯೦] ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧಧರ್ಮದ ಸಿಲ್ಕ್ ರೋಡ್ ಪ್ರಸರಣ [೯೧] ರಚನೆಯ ಮೂಲಕ ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದ ಭಾರತೀಕರಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಭಾರತೀಯರಲ್ಲದ ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದ ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾರತೀಯ ರಾಜ್ಯಗಳ [೯೨] ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷೆಯ [೯೩] ಮತ್ತು ಇತರ ಭಾರತೀಯ ಅಂಶಗಳು [೯೪] ಗೌರವಾರ್ಥ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳು, ಜನರ ಹೆಸರಿಸುವಿಕೆ, ಸ್ಥಳಗಳ ಹೆಸರಿಸುವಿಕೆ , ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಧ್ಯೇಯವಾಕ್ಯಗಳು ಹಾಗೂ ದತ್ತು ಭಾರತೀಯ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿ, ಸಮರ ಕಲೆಗಳು, ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಭಾರತೀಯ ಉಡುಪುಗಳು ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಪಾಕಪದ್ಧತಿಗಳು, ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಭಾರತೀಯ ಡಯಾಸ್ಪೊರಾ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಐತಿಹಾಸಿಕ ವಿಸ್ತರಣೆಯಿಂದ ಕೂಡ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. [೮೫]

ಇಂಡೋನೇಷಿಯನ್ ಮತ್ತು ಮಲಯ ಸಂಗೀತ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಇಂಡೋನೇಷಿಯನ್ ಮತ್ತು ಮಲೇಷಿಯನ್ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ, ಡ್ಯಾಂಗ್‌ಡಟ್ ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತದ ಒಂದು ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತದಿಂದ ಭಾಗಶಃ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಬೆಸೆಯಲಾಗಿದೆ. ಸುಮಧುರವಾದ ವಾದ್ಯ ಮತ್ತು ಗಾಯನದಿಂದಾಗಿ ಇದು ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಡ್ಯಾಂಗ್‌ಡಟ್ ತಬಲಾ ಮತ್ತು ಗೆಂಡಾಂಗ್ ಬೀಟ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. [೯೫] [೯೬] ಇಂಡೋನೇಷಿಯನ್ನರು ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಡ್ಯಾಂಗ್‌ಡಟ್ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಕೇಳುವಾಗ ಘೂಮರ್‌ನಂತೆಯೇ ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ನಿಧಾನವಾದ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. .

ಥಾಯ್ ಸಂಗೀತ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಥಾಯ್ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ನಾಟಕವು ಭಾರತೀಯ ಕಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಿಂದೂ ದಂತಕಥೆಗಳಿಂದ ಉತ್ತಮ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ರಾಮಾಯಣದ ಮಹಾಕಾವ್ಯವು ಥಾಯ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ರಾಮಕಿಯನ್‌ನಷ್ಟೇ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾದ ಎರಡು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಥಾಯ್ ನೃತ್ಯಗಳಾದ ಖೋನ್, ಉಗ್ರ ಮುಖವಾಡಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿದ ಪುರುಷರು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಸ್ತ್ರೀ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಮಹಿಳೆಯರು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ಲಖೋನ್ ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ರಾಮಕಿಯನ್‌ನಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ತಾಳವಾದ್ಯ ವಾದ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಪಿಫಾಟ್, ಒಂದು ರೀತಿಯ ಮರದ ಗಾಳಿಯು ನೃತ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. [೯೭] ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಬೊಮ್ಮಲಟ್ಟಂನಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾದ ಥಾಯ್ ನೆರಳಿನ ನಾಟಕವಾದ ನಂಗ್ ತಾಲುಂಗ್, ಹಸು ಅಥವಾ ನೀರ್ ಎಮ್ಮೆ ಚರ್ಮದಿಂದ ಮಾಡಿದ ನೆರಳುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಚಲಿಸಬಲ್ಲ ಕೈಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮಾನವ ಆಕೃತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲು ವೀಕ್ಷಕರ ಮನರಂಜನೆಗಾಗಿ ಪರದೆಯ ಮೇಲೆ ಎಸೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಫಿಲಿಪೈನ್ಸ್
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  • ಫಿಲಿಪಿನೋ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಹಿಂದೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳಾದ ರಾಮಾಯಣ ಮತ್ತು ಮಹಾಭಾರತದಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾದ ಪಠಣಗಳು.
    • ಫಿಲಿಪೈನ್ಸ್‌ನ ಲುಜಾನ್ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿರುವ ಕಾರ್ಡಿಲ್ಲೆರಾ ಆಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶದ ಇಫುಗಾವೊ ಜನರ ಅಲಿಮ್ ಮತ್ತು ಹುದುದ್ ಮೌಖಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು, ೨೦೦೧ ರಲ್ಲಿ ಮಾನವೀಯತೆಯ ಮೌಖಿಕ ಮತ್ತು ಅಮೂರ್ತ ಪರಂಪರೆಯ ೧೧ ಮೇರುಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ಔಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ಯುನೆಸ್ಕೊ ಅಮೂರ್ತ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ೨೦೦೦ ರಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಹುದುದ್ - ಇಫುಗಾವೊ ಮಹಾಕಾವ್ಯವನ್ನೂ ನೋಡಿ.
    • ಬಿಯಾಗ್ ನಿ ಲ್ಯಾಮ್-ಆಂಗ್ಇಲೋಕೋಸ್ ಪ್ರದೇಶದ ಇಲೋಕಾನೊ ಜನರ ಮಹಾಕಾವ್ಯವಾಗಿದೆ .
    • ಆಗ್ನೇಯ ಲುಜಾನ್‌ನ ಬಿಕೋಲ್ ಪ್ರದೇಶದ ಇಬಾಲಾಂಗ್ ಮಹಾಕಾವ್ಯ.
    • "ಅಗಿನಿಡ್, ಬಯೋಕ್ ಸಾ ಅಟೋಂಗ್ ತವಾರಿಕ್", ಸೆಬುವಿನ ಬಿಸಾಯನ್ ಮಹಾಕಾವ್ಯ.
    • ಬಯೋಕ್, ವಾಯುವ್ಯ ಮಿಂಡನಾವೊದ ಮರಾನೊ ಜನರ ಮಹಾಕಾವ್ಯ.
  • ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯ
    • ಕುಡ್ಯಾಪಿ, ಮರನಾವೋ, ಮನೋಬೋ ಮತ್ತು ಮಗಿಂದನಾವೋ ಜನರ ಸ್ಥಳೀಯ ಫಿಲಿಪಿನೋ ಗಿಟಾರ್, ಮಧುರ ಮತ್ತು ಪ್ರಮಾಣದ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗಿದೆ.

ಇತರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಂಗೀತದೊಂದಿಗೆ ಸಮ್ಮಿಳನ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ, ಭಾರತದ ಸಂಗೀತವು ಇತರ ದೇಶಗಳ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಂಗೀತದೊಂದಿಗೆ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ದೆಹಲಿ೨ ಡಬ್ಲಿನ್, ಕೆನಡಾ ಮೂಲದ ಬ್ಯಾಂಡ್, ಭಾರತೀಯ ಮತ್ತು ಐರಿಶ್ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಬೆಸೆಯಲು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಭಾಂಗ್ರಾಟನ್ ರೆಗ್ಗೀಟನ್ ಜೊತೆಗೆ ಭಾಂಗ್ರಾ ಸಂಗೀತದ ಸಮ್ಮಿಳನವಾಗಿದೆ. [೯೮]

ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಪ್ರಪಂಚದ ಸಂಗೀತ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಚಲನಚಿತ್ರ ಸಂಗೀತ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರ ಸಂಯೋಜಕ ಎಆರ್ ರೆಹಮಾನ್ ಅವರು ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ಲಾಯ್ಡ್ ವೆಬ್ಬರ್ ಅವರ ಬಾಂಬೆ ಡ್ರೀಮ್ಸ್‌ಗೆ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಹಮ್ ಆಪ್ಕೆ ಹೈ ಕೌನ್‌ನ ಸಂಗೀತ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಲಂಡನ್‌ನ ವೆಸ್ಟ್ ಎಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು. ಬಾಲಿವುಡ್ ಕ್ರೀಡಾ ಚಲನಚಿತ್ರ ಲಗಾನ್ (೨೦೦೧) ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿದೇಶಿ ಭಾಷಾ ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಇತರ ಎರಡು ಬಾಲಿವುಡ್ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು (೨೦೦೨ ರ ದೇವದಾಸ್ ಮತ್ತು ೨೦೦೬ ರ ರಂಗ್ ದೇ ಬಸಂತಿ ) ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲದ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಬಿಎ‍ಎಫ್‍ಟಿಎ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗೊಂಡವು.

ಡ್ಯಾನಿ ಬೋಯ್ಲ್ ಅವರ ಸ್ಲಮ್‌ಡಾಗ್ ಮಿಲಿಯನೇರ್ (೨೦೦೮) ಬಾಲಿವುಡ್ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾಗಿದೆ. [೯೯] [೧೦೦]

ಹಿಪ್ ಹಾಪ್ ಮತ್ತು ರೆಗ್ಗೀ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಭಾಂಗ್ರಾಟನ್ ರೆಗ್ಗೀಟನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಭಾಂಗ್ರಾ ಸಂಗೀತದ ಸಮ್ಮಿಳನವಾಗಿದೆ. ಇದು ಸ್ವತಃ ಹಿಪ್ ಹಾಪ್, ರೆಗ್ಗೀ ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೇರಿಕನ್ ಸಂಗೀತದ ಸಮ್ಮಿಲನವಾಗಿದೆ. [೯೮]

ಜಾಝ್
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  ೧೯೬೦ ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಜಾನ್ ಕೋಲ್ಟ್ರೇನ್ ಅವರಂತಹ ಜಾಝ್ ಪ್ರವರ್ತಕರು - ನವೆಂಬರ್ ೧೯೬೧ ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಲೈವ್ ಅಟ್ ದಿ ವಿಲೇಜ್ ವ್ಯಾನ್‌ಗಾರ್ಡ್ ( ಕಾಲ್ಟ್ರೇನ್‌ನ ಆಲ್ಬಮ್ ಇಂಪ್ರೆಶನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಅನ್ನು ೧೯೬೩ ರವರೆಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಗಿಲ್ಲ) ಗಾಗಿ 'ಇಂಡಿಯಾ' ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ರೆಕಾರ್ಡ್ ಮಾಡಿದರು. ಸಮ್ಮಿಳನ. ಜಾರ್ಜ್ ಹ್ಯಾರಿಸನ್ ( ಬೀಟಲ್ಸ್‌ನ ) ೧೯೬೫ ರಲ್ಲಿ " ನಾರ್ವೇಜಿಯನ್ ವುಡ್ (ದಿಸ್ ಬರ್ಡ್ ಹ್ಯಾಸ್ ಫ್ಲೋನ್) " ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ಸಿತಾರ್ ನುಡಿಸಿದರು. ಇದು ಶಂಕರ್ ಅವರ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು, ನಂತರ ಅವರು ಹ್ಯಾರಿಸನ್ ಅವರನ್ನು ತಮ್ಮ ಅಪ್ರೆಂಟಿಸ್ ಆಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು. ಜಾಝ್ ನವೋದ್ಯಮಿ ಮೈಲ್ಸ್ ಡೇವಿಸ್ ಅವರು ೧೯೬೮ ರ ನಂತರದ ಅವರ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಮೇಳಗಳಲ್ಲಿ ಖಲೀಲ್ ಬಾಲಕೃಷ್ಣ, ಬಿಹಾರಿ ಶರ್ಮಾ ಮತ್ತು ಬಾದಲ್ ರಾಯ್ ಅವರಂತಹ ಸಂಗೀತಗಾರರೊಂದಿಗೆ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಿದರು. ವರ್ಚುಸೊ ಜಾಝ್ ಗಿಟಾರ್ ವಾದಕ ಜಾನ್ ಮೆಕ್ಲಾಫ್ಲಿನ್ ಮಧುರೈನಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಕಳೆದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಪ್ರಮುಖ ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತಗಾರರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಅವರ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಗ್ರೇಟ್‌ಫುಲ್ ಡೆಡ್, ಇನ್‌ಕ್ರೆಡಿಬಲ್ ಸ್ಟ್ರಿಂಗ್ ಬ್ಯಾಂಡ್, ರೋಲಿಂಗ್ ಸ್ಟೋನ್ಸ್, ಮೂವ್ ಮತ್ತು ಟ್ರಾಫಿಕ್‌ನಂತಹ ಇತರ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಕಲಾವಿದರು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಭಾವಗಳು ಮತ್ತು ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಪ್ರದರ್ಶಕರನ್ನು ಸೇರಿಸಿದರು. ಲೆಜೆಂಡರಿ ಗ್ರೇಟ್‌ಫುಲ್ ಡೆಡ್ ಫ್ರಂಟ್‌ಮ್ಯಾನ್ ಜೆರ್ರಿ ಗಾರ್ಸಿಯಾ ಗಿಟಾರ್ ವಾದಕ ಸಂಜಯ್ ಮಿಶ್ರಾ ಅವರ ಕ್ಲಾಸಿಕ್ ಸಿಡಿ "ಬ್ಲೂ ಇಂಕ್ಯಾಂಟೇಶನ್" (೧೯೯೫) ನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ಮಿಶ್ರಾ ಅವರು ಫ್ರೆಂಚ್ ನಿರ್ದೇಶಕ ಎರಿಕ್ ಹ್ಯೂಮನ್ ಅವರ ಚಲನಚಿತ್ರ ಪೋರ್ಟ್ ಡಿಜೆಮಾ (೧೯೯೬) ಗಾಗಿ ಮೂಲ ಸ್ಕೋರ್ ಅನ್ನು ಬರೆದರು, ಇದು ಹ್ಯಾಂಪ್ಟನ್ಸ್ ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಬರ್ಲಿನ್‌ನಲ್ಲಿ ದಿ ಗೋಲ್ಡನ್ ಬೇರ್‌ನಲ್ಲಿ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸ್ಕೋರ್ ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು.೨೦೦೦ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಡ್ರಮ್ಮರ್ ಡೆನ್ನಿಸ್ ಚೇಂಬರ್ಸ್ ( ಕಾರ್ಲೋಸ್ ಸಾಂಟಾನಾ, ಜಾನ್ ಮೆಕ್‌ಲಾಫ್ಲಿನ್ ಮತ್ತು ಇತರರು) ಮತ್ತು ೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ ಅತಿಥಿಗಳಾದ ಡಿಜೆ ಲಾಜಿಕ್ ಮತ್ತು ಕೆಲ್ಲರ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ (ಗಿಟಾರ್ ಮತ್ತು ಬಾಸ್) ರೊಂದಿಗೆ ಚಟೌ ಬನಾರಸ್ ರೆಕಾರ್ಡ್ ಮಾಡಿದರು.

ಸಂಗೀತ ಚಿತ್ರ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

೨೦೦೦ ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಿಂದಲೂ, ಬಾಲಿವುಡ್ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕನ್ ಸಂಗೀತ ಚಲನಚಿತ್ರವನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿತು. ಬಾಜ್ ಲುಹ್ರ್ಮನ್ ಅವರ ಸಂಗೀತದ ಚಿತ್ರ, ಮೌಲಿನ್ ರೂಜ್! (೨೦೦೧), ಬಾಲಿವುಡ್ ಸಂಗೀತದಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾಗಿದೆ; [೧೦೧] ಚಲನಚಿತ್ರವು ಚೈನಾ ಗೇಟ್ ಚಿತ್ರದ ಹಾಡಿನೊಂದಿಗೆ ಬಾಲಿವುಡ್ ಶೈಲಿಯ ನೃತ್ಯದ ದೃಶ್ಯವನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿತು. ಮೌಲಿನ್ ರೂಜ್ ಅವರ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಯಶಸ್ಸು ಚಿಕಾಗೋ, ರೆಂಟ್ ಮತ್ತು ಡ್ರೀಮ್‌ಗರ್ಲ್ಸ್‌ನಂತಹ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸಂಗೀತ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಪುನರುಜ್ಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. [೧೦೨]

ಸೈಕೆಡೆಲಿಕ್ ಮತ್ತು ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಸಂಗೀತ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಗೋವಾ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ನಿಂದ ಸೈಕೆಡೆಲಿಕ್ ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. [೫೮]

ಹಾಡುತ್ತ ಕುಣಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

೧೯೭೦ ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ೧೯೮೦ ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತದೊಂದಿಗೆ ರಾಕ್ ಮತ್ತು ರೋಲ್ ಸಮ್ಮಿಳನಗಳು ಯುರೋಪ್ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಅಮೆರಿಕಾದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ. ಅಲಿ ಅಕ್ಬರ್ ಖಾನ್ ಅವರ ೧೯೫೫ ರ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಬಹುಶಃ ಈ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿದೆ. ೧೯೮೫ ರಲ್ಲಿ, ಅಶ್ವಿನ್ ಬಟಿಶ್ ಅವರಿಂದ ಸಿತಾರ್ ಪವರ್ ಎಂಬ ಬೀಟ್-ಆಧಾರಿತ, ರಾಗ ರಾಕ್ ಹೈಬ್ರಿಡ್ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಿತಾರ್ ಅನ್ನು ಮರುಪರಿಚಯಿಸಿತು. ಸಿತಾರ್ ಪವರ್ ಹಲವಾರು ರೆಕಾರ್ಡ್ ಲೇಬಲ್‌ಗಳ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಿತು ಮತ್ತು ನ್ಯೂಜೆರ್ಸಿಯ ಶಾನಾಚಿ ರೆಕಾರ್ಡ್ಸ್‌ನಿಂದ ತಮ್ಮ ವರ್ಲ್ಡ್ ಬೀಟ್ ಎಥ್ನೋ ಪಾಪ್ ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು.

ಟೆಕ್ನೋಪಾಪ್
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಫಿಲ್ಮಿಯ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಟೆಕ್ನೋಪಾಪ್ ಪ್ರವರ್ತಕರಾದ ಹರುವೊಮಿ ಹೊಸೊನೊ ಮತ್ತು ಯೆಲ್ಲೊ ಮ್ಯಾಜಿಕ್ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾದ ರ್ಯುಚಿ ಸಕಾಮೊಟೊ ಅವರು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಬಾಲಿವುಡ್-ಪ್ರೇರಿತ ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತದ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಸಮ್ಮಿಳನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ೧೯೭೮ ರ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಆಲ್ಬಂ ಕೊಚ್ಚಿನ್ ಮೂನ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. [೧೦೩] ಟ್ರೂತ್ ಹರ್ಟ್ಸ್‌ನ ೨೦೦೨ ರ ಹಾಡು " ಅಡಿಕ್ಟಿವ್ " ಅನ್ನು ಡಿಜೆ ಕ್ವಿಕ್ ಮತ್ತು ಡಾ. ಡ್ರೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಇದನ್ನು ಜ್ಯೋತಿ (೧೯೮೧) ನಲ್ಲಿ ಲತಾ ಮಂಗೇಶ್ಕರ್ ಅವರ "ಥೋಡಾ ರೇಶಮ್ ಲಗ್ತಾ ಹೈ" ನಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. [೧೦೪] ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಐಡ್ ಪೀಸ್ ಗ್ರ್ಯಾಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತ ೨೦೦೫ ರ ಹಾಡು " ಡೋಂಟ್ ಫಂಕ್ ವಿತ್ ಮೈ ಹಾರ್ಟ್ " ಎರಡು ೧೯೭೦ ರ ಬಾಲಿವುಡ್ ಹಾಡುಗಳಿಂದ ಪ್ರೇರಿತವಾಗಿದೆ: ಡಾನ್ (೧೯೭೮ ನಿಂದ "ಯೇ ಮೇರಾ ದಿಲ್ ಯಾರ್ ಕಾ ದಿವಾನಾ" ಮತ್ತು ಅಪ್ರದ್ ನಿಂದ "ಏ ನುಜಾವಾನ್ ಹೈ ಸಬ್" ( ೧೯೭೨). ಎರಡೂ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಕಲ್ಯಾಣ್‌ಜಿ ಆನಂದ್‌ಜಿ ಸಂಯೋಜಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆಶಾ ಭೋಂಸ್ಲೆ ಹಾಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ನರ್ತಕಿ ಹೆಲೆನ್ ಅವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. [೧೦೫]

ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಭಾರತೀಯರು:

  • ಆಂಡ್ರೆ ಡಿ ಕ್ವಾಡ್ರೋಸ್ - ಕಂಡಕ್ಟರ್ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ ಶಿಕ್ಷಕ,
  • ಜುಬಿನ್ ಮೆಹ್ತಾ, ಕಂಡಕ್ಟರ್
  • ಮೆಹ್ಲಿ ಮೆಹ್ತಾ, ಜುಬಿನ್ ಅವರ ತಂದೆ, ಪಿಟೀಲು ವಾದಕ ಮತ್ತು ಬಾಂಬೆ ಸಿಂಫನಿ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಕಂಡಕ್ಟರ್
  • ಅನಿಲ್ ಶ್ರೀನಿವಾಸನ್, ಪಿಯಾನೋ ವಾದಕ
  • ಇಳಯರಾಜ, ಲಂಡನ್‌ನ ವಾಲ್ತಮ್‌ಸ್ಟೋ ಟೌನ್ ಹಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ ರಾಯಲ್ ಫಿಲ್ಹಾರ್ಮೋನಿಕ್ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವರಮೇಳವನ್ನು ರಚಿಸಿದ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ
  • ನರೇಶ್ ಸೋಹಲ್, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತೀಯ ಸಂಯೋಜಕ
  • ಪರಮವೀರ್, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತೀಯ ಸಂಯೋಜಕ
  • ಬೆನೊ, ಭಾರತೀಯ ಸಂಯೋಜಕ

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ ದೃಶ್ಯದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಬಾಲಿವುಡ್ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮೃದು ಶಕ್ತಿಯ ಗಮನಾರ್ಹ ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಅದರ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಸಾಗರೋತ್ತರ ಗ್ರಹಿಕೆಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತದೆ. [೧೦೬] [೧೦೭] ಲೇಖಕಿ ರೂಪಾ ಸ್ವಾಮಿನಾಥನ್ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, "ಬಾಲಿವುಡ್ ಸಿನಿಮಾ ಹೊಸ ಭಾರತದ ಪ್ರಬಲ ಜಾಗತಿಕ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಯಭಾರಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ." [೧೦೭] [೧೦೮] ಭಾರತದ ಜಾಗತಿಕ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವಲ್ಲಿ ಅದರ ಪಾತ್ರವು ಅಮೇರಿಕನ್ ಪ್ರಭಾವದೊಂದಿಗೆ ಹಾಲಿವುಡ್‌ನ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಪಾತ್ರಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಬಹುದು. [೧೦೯]

ಆಫ್ರಿಕಾ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕಿಶೋರ್ ಕುಮಾರ್ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಮತ್ತು ಸೊಮಾಲಿಯಾದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ. [೧೧೦]

ಹಿಂದಿ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಮೂಲತಃ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಲೆಬನಾನಿನ ಉದ್ಯಮಿಗಳು ವಿತರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಮದರ್ ಇಂಡಿಯಾ (೧೯೫೭) ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ದಶಕಗಳ ನಂತರ ನೈಜೀರಿಯಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿತು. ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಹೌಸಾ ಉಡುಪುಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿವೆ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹೌಸಾ ಗಾಯಕರು ಆವರಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಕಥೆಗಳು ನೈಜೀರಿಯನ್ ಕಾದಂಬರಿಕಾರರ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿವೆ. ನೈಜೀರಿಯಾದ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ತಾರೆಗಳ ಸ್ಟಿಕ್ಕರ್‌ಗಳು ಟ್ಯಾಕ್ಸಿಗಳು ಮತ್ತು ಬಸ್‌ಗಳನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಪೋಸ್ಟರ್‌ಗಳು ಟೈಲರಿಂಗ್ ಅಂಗಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಮೆಕ್ಯಾನಿಕ್‌ಗಳ ಗ್ಯಾರೇಜ್‌ಗಳ ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ನೇತಾಡುತ್ತವೆ. [೧೧೧]

ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ, ಭಾರತದಿಂದ ಚಲನಚಿತ್ರ ಆಮದುಗಳನ್ನು ಕಪ್ಪು ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರು ವೀಕ್ಷಿಸಿದರು. [೧೧೨] ಹಲವಾರು ಬಾಲಿವುಡ್ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಆಫ್-ಕ್ಯಾಮೆರಾ ಯೋಜನೆಗಳಿಗಾಗಿ ಆಫ್ರಿಕಾಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಲಾಲೂ ಪ್ರಸಾದ್ ಯಾದವ್ (೨೦೦೫) ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಣಗೊಂಡಿತು. [೧೧೩] ದಿಲ್ ಜೋ ಭೀ ಕಹೇ... (೨೦೦೫) ಕೂಡ ಬಹುತೇಕ ಮಾರಿಷಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದು ದೊಡ್ಡ ಜನಾಂಗೀಯ-ಭಾರತೀಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಈಜಿಪ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೯೭೦ ಮತ್ತು ೧೯೮೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಬಾಲಿವುಡ್ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಈಜಿಪ್ಟ್‌ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಭಾರತೀಯ ಪ್ರವಾಸಿಗರು, "ನಿಮಗೆ ಅಮಿತಾಬ್ ಬಚ್ಚನ್ ಗೊತ್ತಾ?" [೧೧೪] [೧೧೫] [೧೧೬] ಅಮಿತಾಭ್ ಬಚ್ಚನ್ ಅವರು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ [೧೧೭]

ಅಮೆರಿಕಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಕೆರಿಬಿಯನ್
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕೆರಿಬಿಯನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಇಂಡೋ-ಕೆರಿಬಿಯನ್ ಜನರ ಇಂಡೋ - ಕೆರಿಬಿಯನ್ ಸಂಗೀತವು ಟ್ರಿನಿಡಾಡ್ ಮತ್ತು ಟೊಬಾಗೋ, ಗಯಾನಾ, ಜಮೈಕಾ ಮತ್ತು ಸುರಿನಾಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಇದು ಅವರ ಭೋಜ್‌ಪುರಿ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಮುಖ್ಯ ವಾದ್ಯಗಳೆಂದರೆ ದಂತಲ್, ಲೋಹದ ರಾಡ್, ಚಪ್ಪಾಳೆ, ಧೋಲಕ್, ಎರಡು ತಲೆಯ ಬ್ಯಾರೆಲ್ ಡ್ರಮ್ . ಮಹಿಳೆಯರು ವಿವಿಧ ಪ್ರಮುಖ ಜೀವನ ಘಟನೆಗಳು, ಆಚರಣೆಗಳು, ಆಚರಣೆಗಳು, ಫಗ್ವಾ ಮತ್ತು ಹೋಳಿ ಮುಂತಾದ ಹಬ್ಬಗಳ ಮೇಲೆ ಭೋಜ್‌ಪುರದ ಸಂಗೀತದಿಂದ ಹಿಂದೂ ಭಜನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಜಾನಪದ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹಾಡುತ್ತಾರೆ. ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಇಂಡೋ-ಕೆರಿಬಿಯನ್ ಕೊಡುಗೆಗಳು ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ. ಇಂಡೋ-ಟ್ರಿನಿಡಾಡಿಯನ್ ಚಟ್ನಿ ಸಂಗೀತ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಚಟ್ನಿಯು ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯದಿಂದ ಅಂತ್ಯದವರೆಗೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಜನಪ್ರಿಯ ನೃತ್ಯ ಸಂಗೀತದ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಬೈಠಕ್ ಗಣವು ಸುರಿನಾಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಜನಪ್ರಿಯ ರೂಪವಾಗಿದೆ. [೧೧೮] [೧೧೯]

ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಮೇರಿಕ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸುರಿನಾಮ್ ಮತ್ತು ಗಯಾನಾನಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಭಾರತೀಯ ವಲಸೆ ಸಮುದಾಯಗಳಿವೆ ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ. [೧೨೦]೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ, ಧೂಮ್೨ ರಿಯೊ ಡಿ ಜನೈರೊದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರೀಕರಣಗೊಂಡ ಮೊದಲ ಬಾಲಿವುಡ್ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಯಿತು. [೧೨೧]

ಉತ್ತರ ಅಮೇರಿಕಾ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಹೊಸ ಸಹಸ್ರಮಾನದಲ್ಲಿ, ಅಮೇರಿಕನ್ ಹಿಪ್-ಹಾಪ್ ಭಾರತೀಯ ಫಿಲ್ಮಿ ಮತ್ತು ಭಾಂಗ್ರಾವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ಹಿಪ್-ಹಾಪ್ ಕಲಾವಿದರು ಬಾಲಿವುಡ್ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳ ಮಾದರಿಯ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಕಲಾವಿದರೊಂದಿಗೆ ಸಹಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಟಿಂಬಾಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ "ಇಂಡಿಯನ್ ಕೊಳಲು", ಎರಿಕ್ ಸೆರ್ಮನ್ ಮತ್ತು ರೆಡ್‌ಮ್ಯಾನ್‌ನ "ರಿಯಾಕ್ಟ್", ಸ್ಲಂ ವಿಲೇಜ್‌ನ "ಡಿಸ್ಕೋ", ಮತ್ತು ಟ್ರುತ್ ಹರ್ಟ್ಸ್‌ನ ಹಿಟ್ ಹಾಡು "ವ್ಯಸನಕಾರಿ", ಇದು ಲತಾ ಮಂಗೇಶ್ಕರ್ ಹಾಡನ್ನು ಸ್ಯಾಂಪಲ್ ಮಾಡಿತು, ಮತ್ತು ದಿ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಐಡ್ ಪೀಸ್ ಆಶಾ ಭೋಂಸ್ಲೆಯವರ ಹಾಡು "ಯೇ ಮೇರಾ ದಿಲ್" ಅವರ ಹಿಟ್ ಸಿಂಗಲ್ " ಡೋಂಟ್ ಫಂಕ್ ವಿತ್ ಮೈ ಹಾರ್ಟ್ " ನಲ್ಲಿ. ೧೯೯೭ ರಲ್ಲಿ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಕಾರ್ನರ್‌ಶಾಪ್ ತಮ್ಮ ಬ್ರಿಮ್‌ಫುಲ್ ಆಫ್ ಆಶಾ ಗೀತೆಯೊಂದಿಗೆ ಆಶಾ ಭೋಂಸ್ಲೆ ಅವರಿಗೆ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸಿತು. ಅದು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಿಟ್ ಆಯಿತು. ಬ್ರಿಟಿಷ್ -ಸಂಜಾತ ಭಾರತೀಯ ಕಲಾವಿದ ಪಂಜಾಬಿ ಎಂಸಿ ಅವರು ರಾಪರ್ ಜೇ-ಝಡ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ "ಮುಂಡಿಯನ್ ತೋ ಬಾಚ್ ಕೆ" ನೊಂದಿಗೆ ಯುಎಸ್ ನಲ್ಲಿ ಭಾಂಗ್ರಾ ಹಿಟ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಏಷ್ಯನ್ ಡಬ್ ಫೌಂಡೇಶನ್ ದೊಡ್ಡ ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಯ ತಾರೆಗಳಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅವರ ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಚಾರ್ಜ್ ಮಾಡಿದ ರಾಪ್ ಮತ್ತು ಪಂಕ್ ರಾಕ್ ಪ್ರಭಾವಿತ ಧ್ವನಿಯು ಅವರ ಸ್ಥಳೀಯ ಯುಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಹು-ಜನಾಂಗೀಯ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತಾರೆ ಸ್ನೂಪ್ ಡಾಗ್ ಸಿಂಗ್ ಈಸ್ ಕಿಂಗ್ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು. ೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ, ಹಿಪ್-ಹಾಪ್ ನಿರ್ಮಾಪಕ ಮ್ಯಾಡ್ಲಿಬ್ ಬೀಟ್ ಕೊಂಡಕ್ಟಾ ಸಂಪುಟ ೩-೪ ಅನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು: ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬೀಟ್ ಕೊಂಡಕ್ಟಾ ಭಾರತದ ಸಂಗೀತದಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಮಾದರಿಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆದ ಆಲ್ಬಮ್.

ಏಷ್ಯಾ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಹಂಚಿಕೆಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆ ಮತ್ತು ಭಾಷೆಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿಯನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ಮತ್ತು ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಬಾಲಿವುಡ್ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಸಹ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ. [೧೨೨] [೧೨೩]

ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಈಗಾಗಲೇ ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಕಾರದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಾಚೀನ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಪಶ್ಚಿಮ ಏಷ್ಯಾ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪಶ್ಚಿಮ ಏಷ್ಯಾವು ದೊಡ್ಡ ಭಾರತೀಯ ಡಯಾಸ್ಪೊರಾ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅವರು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಸೇವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯ ಜನರಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತವೂ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಕತಾರ್‌ನ ೮೫% ಮತ್ತು ಯುಎಇಯ ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೭೫% ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಜೆಗಳು. [೧೨೪] ಹಿಂದಿ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಗೀತವು ಅರಬ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. [೧೨೫] ಮತ್ತು ಆಮದು ಮಾಡಿದ ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದಾಗ ಅರೇಬಿಕ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಉಪಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ೨೦೦೦ ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಿಂದಲೂ ಇಸ್ರೇಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಾಲಿವುಡ್ ಪ್ರಗತಿ ಸಾಧಿಸಿದೆ, ಕೇಬಲ್ ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಾದ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು; [೧೨೬]

ಯುರೋಪ್

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಜರ್ಮನಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಸ್ಟೀರಿಯೊಟೈಪ್‌ಗಳು, ಎತ್ತಿನ ಗಾಡಿಗಳು, ಭಿಕ್ಷುಕರು, ಪವಿತ್ರ ಹಸುಗಳು, ಭ್ರಷ್ಟ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು, ಬಾಲಿವುಡ್ ಮತ್ತು ಐಟಿ ಉದ್ಯಮವು ಭಾರತದ ಜಾಗತಿಕ ಗ್ರಹಿಕೆಗಳನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಮೊದಲು ದುರಂತಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. [೧೨೭]

ಯುಕೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

೧೯೮೦ ರ ದಶಕದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಭಾರತೀಯ-ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಲಾವಿದರು ಏಷ್ಯನ್ ಭೂಗತ ಮಾಡಲು ಭಾರತೀಯ ಮತ್ತು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಬೆಸೆದರು. ೧೯೯೦ ರ ದಶಕದಿಂದ ಕೆನಡಾ ಮೂಲದ ಸಂಗೀತಗಾರ ನಾಡಕ ಅವರು ತಮ್ಮ ಜೀವನದ ಬಹುಪಾಲು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಳೆದರು. ಅವರು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಶೈಲಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ಅಕೌಸ್ಟಿಕ್ ಸಮ್ಮಿಳನವಾದ ಸಂಗೀತವನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತದ ಭಕ್ತಿ ಸಂಗೀತ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಭಾರತೀಯೇತರ ಸಂಗೀತದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಿದ ಅಂತಹ ಒಬ್ಬ ಗಾಯಕ ಕೃಷ್ಣ ದಾಸ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಂಗೀತ ಸಾಧನಾ ಸಂಗೀತದ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇನ್ನೊಂದು ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ಇಂಡೋ-ಕೆನಡಿಯನ್ ಸಂಗೀತಗಾರ್ತಿ ವಂದನಾ ವಿಶ್ವಾಸ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ೨೦೧೩ ರ ಆಲ್ಬಂ ಮೊನೊಲಾಗ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಭಾರತೀಯ-ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಮ್ಮಿಳನದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಉದಾಹರಣೆಯಲ್ಲಿ ಮಮ್‌ಫೋರ್ಡ್ ಮತ್ತು ಸನ್ಸ್ ಜೊತೆಗೆ ಲಾರಾ ಮಾರ್ಲಿಂಗ್ ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ ಧರೋಹರ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌ನೊಂದಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ಹಾಡುಗಳ ಇಪಿ ಯಲ್ಲಿ ಸಹಕರಿಸಿದರು. [೨೧] ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಬ್ಯಾಂಡ್ ಬಾಂಬೆ ಬೈಸಿಕಲ್ ಕ್ಲಬ್ ಲಕ್ಷ್ಮೀಕಾಂತ್-ಪ್ಯಾರೇಲಾಲ್ ಅವರ ಏಕಗೀತೆ " ಫೀಲ್ " ಗಾಗಿ " ಮನ್ ಡೋಲೆ ಮೇರಾ ತಾನ್ ಡೋಲ್ " ಹಾಡನ್ನು ಸಹ ಮಾದರಿ ಮಾಡಿದೆ. [೧೨೮]

ಓಷಿಯಾನಿಯಾ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಭಾರತೀಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಕಾರಣ, ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಫಿಜಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಇಂಡೋ-ಫಿಜಿಯನ್ನರಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ. [೧೨೯]

ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಮತ್ತು ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್‌ಗಳು ೨ ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಭಾರತೀಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಜೊತೆಗೆ ಇತರ ದೊಡ್ಡ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ವಲಸೆಗಾರರನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಬಾಲಿವುಡ್ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಏಷ್ಯನ್ನರಲ್ಲದವರಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ.

ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿಯು ೧೯೫೨ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಪ್ರದರ್ಶನ ಕಲೆಗಳಿಗಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದ ಅಕಾಡೆಮಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಸರ್ಕಾರದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಅಧಿಕೃತ ಮನ್ನಣೆಯಾಗಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ನೀಡಿತು. ಇಂಫಾಲ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಅಕಾಡೆಮಿ, [೧೩೦] ರವೀಂದ್ರ ರಂಗಶಾಲಾ ಕೇಂದ್ರಗಳು, [೧೩೧] ಸತ್ರಿಯಾ ಕೇಂದ್ರ, ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಕಥಕ್ ಕೇಂದ್ರ ತಿರುವನಂತಪುರಂನಲ್ಲಿ ಕುಟಿಯಾಟ್ಟಂ ಕೇಂದ್ರ, ಜಮ್ಶೆಡ್‌ಪುರದ ಬರಿಪಾದದಲ್ಲಿರುವ ಚೌ ಸೆಂಟರ್, ಬನಾರಸ್ ಸಂಗೀತ ಅಕಾಡೆಮಿ, ವಾರಣಾಸಿ, ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯ ಕೇಂದ್ರ. ಇದು ಮಣಿಪುರ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ.

ಸಹ ನೋಡಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದುವಿಕೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  • Day; Joshi, O. P. (1982). "The changing social structure of music in India". International Social Science Journal. 34 (94): 625.
  • Day, Charles Russell (1891). The Music and Musical instruments of Southern India and the Deccan. Adam Charles Black, London.
  • Clements, Sir Ernest (1913). Introduction to the Study of Indian Music. Longmans, Green & Co., London.
  • Strangways, A.H. Fox (1914). The Music of Hindostan. Oxford at The Clarendon Press, London.
  • Strangways, A.H. Fox (1914). The Music of Hindostan. Oxford at The Clarendon Press, London.
  • Popley, Herbert Arthur (1921). The Music of India. Association Press, Calcutta.
  • Killius, Rolf. Ritual Music and Hindu Rituals of Kerala. New Delhi: B.R. Rhythms, 2006.
  • Moutal, Patrick (2012). Hindustāni Gata-s Compilation: Instrumental themes in north Indian classical music. Rouen: Patrick Moutal Publisher. ISBN 978-2-9541244-1-4.
  • Moutal, Patrick (1991). A Comparative Study of Selected Hindustāni Rāga-s. New Delhi: Munshiram Manoharlal Publishers Pvt Ltd. ISBN 978-81-215-0526-0.
  • Moutal, Patrick (1991). Hindustāni Rāga-s Index. New Delhi: Munshiram Manoharlal Publishers Pvt Ltd.
  • Manuel, Peter. Thumri in Historical and Stylistic Perspectives. New Delhi: Motilal Banarsidass, 1989.
  • Manuel, Peter (May 1993). Cassette Culture: Popular Music and Technology in North India. University of Chicago Press, 1993. ISBN 978-0-226-50401-8.
  • Wade, Bonnie C. (1987). Music in India: the Classical Traditions. New Dehi, India: Manohar, 1987, t.p. 1994. xix, [1], 252 p., amply ill., including with examples in musical notation.  ISBN 81-85054-25-8
  • Maycock, Robert and Hunt, Ken. "How to Listen - a Routemap of India". 2000. In Broughton, Simon and Ellingham, Mark with McConnachie, James and Duane, Orla (Ed.), World Music, Vol. 2: Latin & North America, Caribbean, India, Asia and Pacific, pp. 63–69. Rough Guides Ltd, Penguin Books.  ISBN 1-85828-636-0
  • Hunt, Ken. "Ragas and Riches". 2000. In Broughton, Simon and Ellingham, Mark with McConnachie, James and Duane, Orla (Ed.), World Music, Vol. 2: Latin & North America, Caribbean, India, Asia and Pacific, pp. 70–78. Rough Guides Ltd, Penguin Books.  ISBN 1-85828-636-0.
  • "Hindu music." (2011). Columbia Electronic Encyclopedia, 6th Edition, 1.
  • Emmie te Nijenhuis (1977), A History of Indian Literature: Musicological Literature, Otto Harrassowitz Verlag,  ,  
  • Natya Sastra Ancient Indian Theory and Practice of Music (translated by M. Ghosh)

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  1. ↑ Kapila Vatsyayan (1982). Dance in Indian Painting. Abhinav Publications. pp. 12–19. ISBN 978-81-7017-153-9.
  2. ↑ Varadpande, Manohar Laxman (1987). History of Indian Theatre (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Abhinav Publications. ISBN 978-8170172215.
  3. ↑ Varadpande, Manohar Laxman (1987). History of Indian Theatre (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Abhinav Publications. pp. 55, illustration no 10. ISBN 9788170172215.
  4. ↑ "Collections:Pre-History & Archaeology". National Museum, New Delhi. Archived from the original on 6 ಜನವರಿ 2019. Retrieved 3 February 2014.
  5. ↑ Nalapat, Dr Suvarna (2013). Origin of Indians and their Spacetime (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). D C Books. ISBN 978-9381699188.
  6. ↑ Singh, Upinder (2008). A History of Ancient and Early Medieval India : from the Stone Age to the 12th century. New Delhi: Pearson Education. p. 162. ISBN 978-8131711200. Retrieved 15 November 2014.
  7. ↑ McIntosh, Jane R. (2008). The Ancient Indus Valley : New Perspectives. Santa Barbara, CA: ABC-CLIO. pp. 281, 407. ISBN 978-1576079072. Retrieved 15 November 2014.
  8. ↑ origin of Indian music and arts. Shodhganga.
  9. ↑ Sanujit Ghose (2011). "Religious Developments in Ancient India" in Ancient History Encyclopedia.
  10. ↑ Gavin D. Flood (1996). An Introduction to Hinduism. Cambridge University Press. pp. 37–39. ISBN 978-0-521-43878-0.
  11. ↑ Guy L. Beck (2012). Sonic Liturgy: Ritual and Music in Hindu Tradition. University of South Carolina Press. pp. 63–64. ISBN 978-1-61117-108-2.
  12. ↑ William Alves (2013). Music of the Peoples of the World. Cengage Learning. p. 266. ISBN 978-1-133-71230-5.
  13. ↑ Ananda W. P. Guruge, 1991, The Society of the Ramayana, pp. 180–200.
  14. ↑ ೧೪.೦ ೧೪.೧ ೧೪.೨ ೧೪.೩ "Culture Department". Orissaculture.gov.in. Archived from the original on 3 April 2012. Retrieved 2012-05-26.
  15. ↑ ೧೫.೦ ೧೫.೧ ೧೫.೨ ೧೫.೩ "Orissa Dance & Music". Orissatourism.net. Archived from the original on 20 May 2012. Retrieved 2012-05-26.
  16. ↑ Rens Bod (2013). A New History of the Humanities: The Search for Principles and Patterns from Antiquity to the Present. Oxford University Press. p. 116. ISBN 978-0-19-164294-4.
  17. ↑ Emmie te Nijenhuis (1977). Musicological literature, Volume 6, Part 1. Harrassowitz. pp. 12, 33–34. ISBN 978-3-447-01831-9., Quote: "The largest work that has for a long time been the most important source of information on the ancient period, is the famous Samgitaratnakara written by Sarngadeva in the first half of the thirteenth century."
  18. ↑ Rens Bod (2013). A New History of the Humanities: The Search for Principles and Patterns from Antiquity to the Present. Oxford University Press. p. 116. ISBN 978-0-19-164294-4.
  19. ↑ Suresh Kant Sharma and Usha Sharma, 2005, Discovery of North-East India, p. 288.
  20. ↑ Ojha, Gaurishankar Hirachand. Madhya Kalin Bharatiya Sanskriti. pp. 193–194.
  21. ↑ ೨೧.೦ ೨೧.೧ Irwin, Colin (2010-09-03). "A triumphant experiment that feels surprisingly authentic". BBC review.
  22. ↑ "What is the full form of SA,RA,GA,MA,PA,DHA,NI,SA - Brainly.in". Archived from the original on 28 July 2020.
  23. ↑ Bishnupriya Dutt; Urmimala Sarkar Munsi (2010). Engendering Performance: Indian Women Performers in Search of an Identity. Sage Publications. p. 216. ISBN 978-81-321-0612-8.
  24. ↑ (ACCU), Asia⁄Pacific Cultural Centre for UNESCO. "Asia-Pacific Database on Intangible Cultural Heritage (ICH)". www.accu.or.jp. Retrieved 2018-07-21.
  25. ↑ "Hira Devi dies of burn injuries". The Telegraph. Calcutta (Kolkata). 20 January 2011. Retrieved 31 January 2020.
  26. ↑ "चुरा त होइन अस्तुरा – पहिलो तामाङ सेलो गीत ? – Tamang Online". Tamang Online (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 2016-12-07. Archived from the original on 2018-03-04. Retrieved 2018-07-21.
  27. ↑ "Daughter revives mother's songs". The Telegraph. Retrieved 2018-07-21.
  28. ↑ "Songs of Tribute". The Himalayan Times (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 2017-01-10. Archived from the original on 2018-02-16. Retrieved 2018-07-21.
  29. ↑ "छोराछोरीले दिए हीरादेवीलाई श्रद्धाञ्जली" (in ನೇಪಾಳಿ). Retrieved 2018-07-21.
  30. ↑ "Music Khabar हिरादेवी वाइवाका गीतलाई पुनर्जीवन - Music Khabar". 2018-06-10. Archived from the original on 2018-06-10. Retrieved 2020-06-28.
  31. ↑ "Daughter revives Mother's songs". The Telegraph. 26 January 2017. Archived from the original on 2 February 2017.
  32. ↑ "Bihu Dance". 2013-07-15.
  33. ↑ "Bihu- Most prominent amongst folk dance forms of Assam". 2016-05-07.
  34. ↑ Neog, Maheswar (1980). Early history of the Vaisnava faith and movement in Assam. Delhi: Motilal Banarsidass. ISBN 81-208-0007-9.
  35. ↑ ೩೫.೦ ೩೫.೧ ೩೫.೨ ೩೫.೩ ೩೫.೪ Valan, Antony Arul (2020). "Gana (Gānā)". Keywords for India : A Conceptual Lexicon for the 21st Century. London: Bloomsbury Publishing Plc. pp. 83–84. ISBN 978-1-350-03927-8. OCLC 1134074309.
  36. ↑ "'Gaana' Ulaganathan bags 3 more film offers". The Hindu (in Indian English). 2006-04-02. ISSN 0971-751X. Retrieved 2019-10-23.
  37. ↑ Srivathsan, A. (2012-08-25). "A struggle to elevate the subaltern Chennai Gana". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-03-27.
  38. ↑ ೩೮.೦ ೩೮.೧ S. C. Bhatt and Gopal K. Bhargava, 2006, Land and People of Indian States and Union Territories: 21 Arts and Crafts of Haryana.
  39. ↑ Manorma Sharma, 2007, Musical Heritage of India, p. 65.
  40. ↑ S. Gajrani, 2004, History, Religion and Culture of India, Volume 1, p. 96.
  41. ↑ "Out of the Dark". democratic world.in.
  42. ↑ "talk on nagpuri folk music at ignca". daily Pioneer.com.
  43. ↑ ೪೩.೦ ೪೩.೧ ೪೩.೨ 2004, Reginald Massey, India's Dances: Their History, Technique, and Repertoire, Publications, ISBN 978-81-7017-434-9, pp. 178–181.
  44. ↑ ೪೪.೦ ೪೪.೧ Ragini Devi, 1990, Dance Dialects of India, Motilal Banarsidass publishers, ISBN 978-81-208-0674-0, p. 176.
  45. ↑ Shovana Narayan (2011). The Sterling Book of Indian Classical Dance. Sterling Publishers. p. 54. ISBN 978-81-207-9078-0.
  46. ↑ "'Marfa' band of the Siddis 'losing' its beat". The Hindu. Hyderabad, India. 10 July 2011. Retrieved 16 August 2011.
  47. ↑ Ababu Minda Yimene (2004). An African Indian community in Hyderabad: Siddi identity, its maintenance and Change. Greenwood. pp. 209–211. ISBN 3-86537-206-6.
  48. ↑ "It's "teen maar" for marriages, festivals". The Hindu. Hyderabad, India. 23 October 2008. Archived from the original on 26 October 2008. Retrieved 16 August 2011.
  49. ↑ B. Thangliana, Mizo Literature, 1993, p. 76
  50. ↑ Huke, Robert E. (2009). "West Bengal". Encyclopædia Britannica. Retrieved 2009-10-06.
  51. ↑ Pinglay, Prachi (10 December 2009). "Plans to start India music awards". BBC News. Retrieved 19 May 2010.
  52. ↑ "Socio-political History of Modern Pop Music in Pakistan". Chowk. Archived from the original on 2010-06-18. Retrieved 2008-06-27.
  53. ↑ "Music man with a golden touch". The Hindu. 9 December 2002. Archived from the original on 4 July 2003.
  54. ↑ "Creating New Memories With Old Songs: Sanam, The Band That Redefined The Meaning of Renditions". News 18. Retrieved 22 October 2018.
  55. ↑ "Rabindranath Tagore's 77th death anniversary: Rare photos of 'Gurudev' with Mahatma Gandhi". The Indian Express (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 2018-08-07. Retrieved 2018-09-05.
  56. ↑ "Independence Day 2018 : The Unheard Full Version Of Jana Gana Mana". News18. Retrieved 2018-09-05.
  57. ↑ ೫೭.೦ ೫೭.೧ Bogdanov, Vladimir (2001). All Music Guide to Electronica: The Definitive Guide to Electronic Music (4th ed.). Backbeat Books. pp. xi. ISBN 978-0879306281.
  58. ↑ ೫೮.೦ ೫೮.೧ Graham St John (2010). The Local Scenes and Global Culture of Psytrance. ISBN 978-1136944345.
  59. ↑ "Goa Trance". moodbook.com. Archived from the original on 19 March 2008. Retrieved 23 August 2016.
  60. ↑ Sahar Adil (2009-08-10). "Jazz Music and India, By Madhav Chari". Mybangalore.com. Archived from the original on 2020-11-28. Retrieved 2012-07-17.
  61. ↑ Shope, Bradley (2016). American Popular Music in Britain's Raj. Rochester, NY: University of Rochester Press. p. 63. ISBN 978-1580465489.
  62. ↑ "HIP DEEP INTERVIEW: Naresh Fernandes on Bombay's Jazz Age • Hip Deep • Afropop Worldwide". Archived from the original on 2013-07-08. Retrieved 2013-08-09.
  63. ↑ "The Indian jazz age". Frontlineonnet.com. 2012-04-06. Archived from the original on 2012-04-11. Retrieved 2012-07-17.
  64. ↑ "Does Indore have the mettle for metal?". dnasyndication.com. Archived from the original on 6 May 2016. Retrieved 18 August 2015.
  65. ↑ "Metal mania". educationinsider.net. Archived from the original on 15 March 2015. Retrieved 18 August 2015.
  66. ↑ "Indore has a bandtastic time!". dnaindia.com. Archived from the original on 5 March 2016. Retrieved 18 August 2015.
  67. ↑ "The 10 Famous Rock Bands of India". sinlung.com. Retrieved 18 August 2015.
  68. ↑ "Best Rock Bands in India". indiaonline.in. Archived from the original on 21 ಆಗಸ್ಟ್ 2015. Retrieved 18 August 2015.
  69. ↑ "The 10 Famous Rock Bands of India". walkthroughindia.com. Archived from the original on 12 ಆಗಸ್ಟ್ 2015. Retrieved 18 August 2015.
  70. ↑ "# 12 Prominent Indian Rock Bands Who Gave a New Definition to the Music". Witty9. Archived from the original on 13 September 2015. Retrieved 18 August 2015.
  71. ↑ "12 Cities That are Home to Awesome Bands and You Probably Din't Know It!". Travel India. 2015-06-13. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 18 August 2015.
  72. ↑ Neelima K (23 May 2014). "Top 10 Rock Bands in India". Top List Hub. Archived from the original on 2 ಜೂನ್ 2015. Retrieved 18 August 2015.
  73. ↑ "DNA E-Paper". dnaindia.com. Mumbai. Archived from the original on 19 March 2016. Retrieved 18 August 2015.
  74. ↑ Miller, Andy. (2003). The Kinks are the Village Green Preservation Society (33⅓ series). Continuum International Publishing Group. p. 3. ISBN 978-0-8264-1498-4.
  75. ↑ ೭೫.೦ ೭೫.೧ Bellman, Jonathan. (1997). The Exotic in Western Music. Northeastern. p. 297. ISBN 978-1-55553-319-9.
  76. ↑ Bellman, Jonathan. (1997). The Exotic in Western Music. Northeastern Publishing. p. 351. ISBN 978-1-55553-319-9.
  77. ↑ Hjort, Christopher. (2008). So You Want To Be A Rock 'n' Roll Star: The Byrds Day-By-Day (1965–1973). Jawbone Press. p. 88. ISBN 978-1-906002-15-2.
  78. ↑ Lavezzoli, Peter. (2007). The Dawn of Indian music in the West. Continuum International Publishing Group. p. 293. ISBN 978-0-8264-2819-6.
  79. ↑ Lavezzoli, Peter. (2007). The Dawn of Indian music in the West. Continuum International Publishing Group. p. 175. ISBN 978-0-8264-2819-6.
  80. ↑ Pedler, Dominic (2003). The Songwriting Secrets of the Beatles. London: Omnibus Press. p. 524. ISBN 978-0-7119-8167-6.
  81. ↑ "Outstanding Results for Eastern Fare in Trinity Guildhall Exam". G News. 18 November 2009. Archived from the original on 24 November 2010. Retrieved 2 May 2011.
  82. ↑ "A Symphony Orchestra in Bombay : Interlude". 13 May 2017.
  83. ↑ "The Bombay Chamber Orchestra – orchestra in Mumbai". www.bcoindia.co.in.
  84. ↑ "At 17.5 million, Indian diaspora largest in world, says UN report". The Tribune (India). Archived from the original on 2019-12-05. Retrieved 2022-10-08.
  85. ↑ ೮೫.೦ ೮೫.೧ Kulke, Hermann (2004). A history of India. Rothermund, Dietmar (4th ed.). New York: Routledge. ISBN 0203391268. OCLC 57054139.
  86. ↑ Kulke, Hermann (2004). A history of India. Rothermund, Dietmar, 1933– (4th ed.). New York: Routledge. ISBN 0203391268. OCLC 57054139.
  87. ↑ Kenneth R. Hal (1985). Maritime Trade and State Development in Early Southeast Asia. University of Hawaii Press. p. 63. ISBN 978-0-8248-0843-3.
  88. ↑ Guy, John (2014). Lost Kingdoms: Hindu-Buddhist Sculpture of Early Southeast Asia, Metropolitan museum, New York: exhibition catalogues. Metropolitan Museum of Art. ISBN 978-1588395245.
  89. ↑ "The spread of Hinduism in Southeast Asia and the Pacific". Britannica.
  90. ↑ Kapur; Kamlesh (2010). History of Ancient India (portraits of a Nation), 1/e. Sterling Publishers Pvt. Ltd. p. 465. ISBN 978-81-207-4910-8.
  91. ↑ Fussman, Gérard (2008–2009). "History of India and Greater India". La Lettre du Collège de France (4): 24–25. doi:10.4000/lettre-cdf.756. Retrieved 20 December 2016.
  92. ↑ Manguin, Pierre-Yves (2002), "From Funan to Sriwijaya: Cultural continuities and discontinuities in the Early Historical maritime states of Southeast Asia", 25 tahun kerjasama Pusat Penelitian Arkeologi dan Ecole française d'Extrême-Orient, Jakarta: Pusat Penelitian Arkeologi / EFEO, pp. 59–82
  93. ↑ Lavy, Paul (2003), "As in Heaven, So on Earth: The Politics of Visnu Siva and Harihara Images in Preangkorian Khmer Civilisation", Journal of Southeast Asian Studies, 34 (1): 21–39, doi:10.1017/S002246340300002X, retrieved 23 December 2015
  94. ↑ Kulke, Hermann (2004). A history of India. Rothermund, Dietmar (4th ed.). New York: Routledge. ISBN 0203391268. OCLC 57054139.
  95. ↑ Campbell, Debe (18 April 1998), "Dangdut thrives in SE Asia – music rules Indonesia", Billboard, 110: 1
  96. ↑ Nuvich, Alexandra (18 April 1998), "Dangdut thrives in SE Asia – Malaysia embraces genre", Billboard, 110: 1
  97. ↑ "Historical Ties India and Thailand".
  98. ↑ ೯೮.೦ ೯೮.೧ reggaetonline.net
  99. ↑ Amitava Kumar (23 December 2008). "Slumdog Millionaire's Bollywood Ancestors". Vanity Fair. Archived from the original on 29 ಮೇ 2012. Retrieved 4 January 2008.
  100. ↑ "Slumdog draws crowds, but not all like what they see". The Age. Melbourne. 25 January 2009. Retrieved 24 January 2008.
  101. ↑ "Baz Luhrmann Talks Awards and 'Moulin Rouge'". Archived from the original on 2012-05-02. Retrieved 2022-10-08.
  102. ↑ "Guide Picks – Top Movie Musicals on Video/DVD". About.com. Archived from the original on 24 ಜನವರಿ 2009. Retrieved 15 May 2009.
  103. ↑ Dominique Leone (19 July 2005). "Hosono & Yokoo: Cochin Moon". Pitchfork. Retrieved 26 May 2011.
  104. ↑ "Truth Hurts". VH1. 19 September 2002. Archived from the original on 13 April 2009. Retrieved 18 May 2009.
  105. ↑ Robin Denselow (2 May 2008). "Kalyanji Anandji, The Bollywood Brothers". The Guardian. London. Retrieved 1 March 2009.
  106. ↑ "Baahubali 2, Dangal's overseas box office success is a testimony to Indian film industry's soft power". Firstpost. 31 May 2017.
  107. ↑ ೧೦೭.೦ ೧೦೭.೧ "A window to India's rising soft power – Bollywood". The Indian Express. 13 April 2017.
  108. ↑ Swaminathan, Roopa (2017). Bollywood Boom: India's Rise as a Soft Power. Random House Publishers. ISBN 978-9386495143.
  109. ↑ "Impact of Bollywood on Indian Culture". DESIblitz. 15 January 2014.
  110. ↑ Baru, Sanjaya (2013). Strategic Consequences of India's Economic Performance. Routledge. p. 442. ISBN 978-1-134-70973-1.
  111. ↑ Larkin, Brian (31 August 2002). "Bollywood Comes To Nigeria". Samarmagazine.org. Archived from the original on 31 July 2010. Retrieved 12 November 2010.
  112. ↑ Rajinder, Dudrah; Jigna, Desai (2008). The Bollywood Reader. McGraw-Hill Education. p. 65. ISBN 9780335222124.
  113. ↑ Balchand, K. (26 September 2004). "Lalu Prasad, at home". The Hindu. Chennai, India. Archived from the original on 16 November 2004. Retrieved 9 December 2009.
  114. ↑ Sudhakaran, Sreeju (10 June 2017). "Aamir Khan in China, Shah Rukh Khan in Germany - 7 Bollywood stars who have massive fan following in other countries". Bollywood Life.
  115. ↑ "Living the spectacle: Why Egyptians worship Bollywood". Ahram Online english.ahram.org.eg. Retrieved 2015-12-02.
  116. ↑ Bradley, Matt (2013-09-30). "Bollywood Rides Back to Egypt on Chennai Express". WSJ Blogs - Middle East Real Time. Archived from the original on 2015-12-08. Retrieved 2015-12-02.
  117. ↑ "Egypt's Amitabh Bachchan mania". The Times of India. 2 December 2005.
  118. ↑ Manuel, Peter (2001). "Indo-Caribbean Music". Garland Encyclopedia of World Music. New York and London: Garland Publishing. pp. 813–818. ISBN 0-8240-6040-7.
  119. ↑ Peter Manuel, East Indian Music in the West Indies: Tan-singing, Chutney, and the Making of Indo-Caribbean Culture. Temple University Press, 2000.
  120. ↑ Global Bollywood – Anandam P. Kavoori, Aswin Punathambekar
  121. ↑ Firdaus Ashraf, Syed (15 September 2006). "Will Hrithik's Dhoom 2 prove lucky for Brazil?". Rediff.com. Retrieved 5 March 2008.
  122. ↑ "Despite official ban, Hindi movies are a craze in Pakistan". Archived from the original on 24 February 2008. Retrieved 5 February 2008.
  123. ↑ "The Hindu Business Line: It's Bollywood all the way in Afghanistan". Archived from the original on 16 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2009. Retrieved 8 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  124. ↑ "Qatar's population by nationality". bqdoha.com. 18 December 2013. Archived from the original on 22 December 2013. Retrieved 19 November 2014.
  125. ↑ "Bollywood films gaining popularity in Gulf countries". The Times of India. Press Trust of India. 8 October 2006. Retrieved 21 November 2008.
  126. ↑ "Indian films swamp Israel". The Tribune. Press Trust of India. 16 November 2004. Retrieved 21 November 2008.
  127. ↑ "Shah Rukh Khan as popular as Pope: German media". Daily News and Analysis. 10 February 2008.
  128. ↑ Pundir, Pallavi (15 March 2013). "A Little This, A Little That". The Indian Express.
  129. ↑ "Bollywood clubs popular among Australians". The Times of India. Indo-Asian News Service. 15 September 2007. Archived from the original on 12 February 2008. Retrieved 12 November 2007.
  130. ↑ "Institutions of the Sangeet Natak Akademi". SNA. Archived from the original on 27 July 2011. Retrieved 8 November 2010.
  131. ↑ "Centres of the Akademi". SNA. Archived from the original on 27 July 2011. Retrieved 8 November 2010.
"https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ಭಾರತದ_ಸಂಗೀತ&oldid=1241205" ಇಂದ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ