ಶಿವರಂಜನಿ
| ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ | |
|---|---|
| ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳು | |
| ಸಂಗೀತ ರಚನೆಗಳು | |
| ಸಂಗೀತೋಪಕರಣಗಳು | |
|
ಮಾಧುರ್ಯ: ಸರಸ್ವತಿ ವೀಣೆ • ವೇಣು • ಪಿಟೀಲು • ಚಿತ್ರ ವೀಣ • ನಾದಸ್ವರ • ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ ತಾಳ: ಮೃದಂಗ • ಘಟಂ • ಮೋರ್ಸಿಂಗ್ • ಕಂಜೀರ • ತವಿಲ್ ಝೇಂಕಾರ: ತಂಬೂರ • ಶ್ರುತಿ ಪಟ್ಟಿಗೆ | |
| ಸಂಗೀತಕಾರರು | |
ಶಿವರಂಜನಿ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ರಾಗವಾಗಿದೆ. ಎರಡು ಪ್ರಭೇದಗಳಿವೆ, ಒಂದು ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಒಂದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ . ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ರಾಗವು ಪೆಂಟಾಟೋನಿಕ್ ಸ್ವರಶ್ರೇಣಿಯಾಗಿದೆ, [೧] ಕರ್ನಾಟಕ ಸ್ವರಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಔಡವ-ಔಡವ ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ ( ಔಡವ ಎಂದರೆ '5') ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಆರೋಹಣಂನಲ್ಲಿ 5 ಮತ್ತು ಅವರೋಹಣಂನಲ್ಲಿ ೫ ಸ್ವರಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.
ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸ್ವರಶ್ರೇಣಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ರಾಗವಾದ ಶಿವರಂಜನಿಯು ಸ್ವರಶ್ರೇಣಿಯ ವರ್ಗೀಕರಣದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಕಾಫಿ ಥಾಟ್ ಗೆ ಸೇರಿದೆ. [೨] ಇದರ ರಚನೆಯು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿರುತ್ತದೆ:
- ಆರೋಹಣ : ಸ ರಿ ಗ ಪ ದ ಸ
- ಅವರೋಹಣ : ಸ ದ ಪ ಗ ರಿ ಸ
ಶುದ್ಧ ಗಾಂದಾರ (ಗ) ಬದಲಿಗೆ ಕೋಮಲ್ (ಮೃದು) ಗಾಂಧಾರ (ಗ) ಈ ರಾಗ ಮತ್ತು ಭೂಪ್‌ನ ಜಾಗತಿಕ ಸಂಗೀತ ಸ್ವರಶ್ರೇಣಿಯ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ.
ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಎರವಲು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ, ಇದು ೨೨ ನೇ ಮೇಳ-ಕರ್ತ ರಾಗದ ಖರಹರಪ್ರಿಯದಿಂದ ಜನ್ಯ ರಾಗವಾಗಿದೆ (ಪಡೆದ ಪ್ರಮಾಣ). ಇದು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ವರ್ಗೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಔಡವ-ಔಡವ ರಾಗವಾಗಿದೆ (ಅಂದರೆ, ಅದರ ಆರೋಹಣ ಮತ್ತು ಅವರೋಹಣ ಎರಡರಲ್ಲೂ ಐದು ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ರಾಗಮ್). ಅದರ ಆರೋಹಣ-ಅವರೋಹಣ ರಚನೆ (ಆರೋಹಣ ಮತ್ತು ಅವರೋಹಣ ಪ್ರಮಾಣ) ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತ ಸಂಕೇತಗಳಲ್ಲಿ <i id="mwRg">ಸ್ವರಗಳನ್ನು</i> ಬಳಸಿ ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ:
(ಈ ಸ್ವರಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾದ ಭಿನ್ನ ಸ್ವರಗಳೆಂದರೆ, ಚತುಶ್ರುತಿ ಋಷಭಂ, ಸಾಧಾರಣ ಗಾಂಧಾರಂ, ಚತುಶ್ರುತಿ ಧೈವತಂ ಷಡ್ಜಂ ಮತ್ತು ಪಂಚಮಂ ಎಂಬ ಅಸ್ಥಿರತೆಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ)
ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- ರಾಜಾಜಿಯವರ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದ ಕುರೈ ಒಂಡ್ರಮ್ ಇಲ್ಲೈ ಆರಂಭಿಕ ಚರಣ
- ಪಾಪನಾಶಂ ಶಿವನ್ ರಚಿಸಿದ ಆಂಡವನ್ ಅಂಬೆ
- ಅಂತರಯಾಮಿ ಅಲಸಿತಿ ಸೋಲಸಿತಿ - ಅನ್ನಮಾಚಾರ್ಯರ ಕೃತಿಯ ಜನಪ್ರಿಯ ನಿರೂಪಣೆ.
- ಯಮನೆಲ್ಲಿ ಕಾಣೆನೆಂದು, ಅಳುವುದ್ಯಾತಕೋ ರಂಗಯ್ಯ - ಪುರಂದರ ದಾಸರ ಕೃತಿಗಳ ಜನಪ್ರಿಯ ನಿರೂಪಣೆಗಳು.
- ವಾ ವೆಲವವನ್ನು ಎಂಡಿ ರಾಮನಾಥನ್ ಸಂಯೋಜಿಸಿದ್ದಾರೆ
ಚಲನಚಿತ್ರ ಹಾಡುಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ತಮಿಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಸಂಬಂಧಿತ ರಾಗಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಈ ವಿಭಾಗವು ಈ ರಾಗದ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಗ್ರಹ ಭೇದಂ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಗ್ರಹ ಭೇದಂ ಬಳಸಿ ಶಿವರಂಜನಿಯ ಸ್ವರಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿದಾಗ, ಸುನಾದವಿನೋದಿನಿ ಮತ್ತು ರೇವತಿ ಎಂಬ 2 ಇತರ ಪೆಂಟಾಟೋನಿಕ್ ರಾಗಂಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಗ್ರಹ ಭೇದಂ ಎನ್ನುವುದು ರಾಗದಲ್ಲಿ ಷಡ್ಜವನ್ನು ಮುಂದಿನ ಸ್ವಾನಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸುವಾಗ, ಸಂಬಂಧಿತ ಸ್ವರ ಆವರ್ತನಗಳನ್ನು ಒಂದೇ ರೀತಿ ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾದ ಹಂತವಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಗಳು ಮತ್ತು ವಿವರಣೆಗಾಗಿ ಶಿವರಂಜನಿಯಲ್ಲಿ ಗ್ರಹ ಭೇದಂ ನೋಡಿ.
Scale similarities[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- Mohanam is a popular rāgam which has the antara gandharam in place of sadharana gandharam. Its ārohaṇa-avarohaṇa structure is S R2 G3 P D2 S : S D2 P G3 R2 S
- Abhogi is a popular rāgam which has the shuddha madhyamam in place of panchamam. Its ārohaṇa-avarohaṇa structure is S R2 G2 M1 D2 S : S D2 M1 G2 R2 S
ಕರ್ನಾಟಕ ಸ್ವರಶ್ರೇಣಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಕರ್ನಾಟಿಕ್ ಸ್ವರಶ್ರೇಣಿ ಶಿವರಂಜನಿಯು ೬೪ನೇ ಮೇಳಕರ್ತ ವಾಚಸ್ಪತಿ ( ಮೇಲಕರ್ತ ) ದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಜನ್ಯ ರಾಗಂ (ಉತ್ಪನ್ನವಾದ ಪ್ರಮಾಣ) ಆಗಿದೆ. ಇದು ವಕ್ರ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ (ಅದರ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಅಂಕುಡೊಂಕಾದ ಸ್ವರಗಳು ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪಣಿ ನುಡಿಗಟ್ಟುಗಳು) ಮತ್ತು ಅದರ ಪ್ರಮಾಣವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿರುತ್ತದೆ. [೩]
- ಆರೋಹಣ : ಸ ರಿ₂ ಗ₃ ಮ₂ ದ₂ ಪ ನಿ₂ ಸ
- ಅವರೋಹಣ : ಸ ನಿ₂ ದ₂ ಪ ದ₂ ಮ₂ ಗ₃ ರಿ₂ ಸ
ಸಂಯೋಜನೆಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಈ ಸ್ವರಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು: [೩]
- ಆಂಡವನ್ ಅಂಬೆ ಮತ್ತು ತರುಣಮಿದಾಯ ದಯೈ ಪಾಪನಾಸಂ ಶಿವನ್ ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ
- ಮಧುರೈ ಆರ್. ಮುರಳೀಧರನ್ ರಚಿಸಿದ ಮಹಾ ತ್ರಿಪುರ ಸುಂದರಿ ವರ್ಣಂ
ಸಹ ನೋಡಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- ↑ Chakraborty, S.; Mazzola, G.; Tewari, S.; Patra, M. (2014). Computational Musicology in Hindustani Music. Computational Music Science. Springer International Publishing. p. 3. ISBN 978-3-319-11472-9.
- ↑ Raganidhi by P. Subba Rao, Pub. 1964, The Music Academy of Madras
- ↑ ೩.೦ ೩.೧ Ragas in Carnatic music by Dr. S. Bhagyalekshmy, Pub. 1990, CBH Publications