ಭಾರತ ರತ್ನ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಇಂದ
Jump to navigation Jump to search
ಭಾರತ ರತ್ನ
Bharat Ratna.jpg
ಪ್ರಶಸ್ತಿಯ ವಿವರ
ಮಾದರಿ ನಾಗರೀಕ
ವರ್ಗ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ
ಪ್ರಾರಂಭವಾದದ್ದು ೧೯೫೪
ಕಡೆಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ೨೦೧೯
ಒಟ್ಟು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ೪೮
ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡುವವರು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ
ವಿವರ ಸೂರ್ಯನ ಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಅರಳಿ ಎಲೆಯ ಚಿತ್ರದ ಮೇಲೆ ದೇವನಾಗರಿ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ "ಭಾರತ ರತ್ನ"
Ribbon Bharat Ratna Ribbon.svg
ಮೊದಲ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರು ಸರ್ವೆಪಲ್ಲಿ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣನ್
ಸರ್ ಸಿ.ವಿ. ರಾಮನ್
ಸಿ. ರಾಜಗೋಪಾಲಚಾರಿ
ಕೊನೆಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರು ಪ್ರಣಬ್ ಮುಖರ್ಜಿ
ಭೂಪೇನ್ ಹಝಾರಿಕಾ
ನಾನಾಜಿ ದೇಶಮುಖ್
ಪ್ರಶಸ್ತಿಯ ಶ್ರೇಣಿ
ಯಾವುದೂ ಇಲ್ಲ ← ಭಾರತ ರತ್ನ → ಪದ್ಮ ವಿಭೂಷಣ

ಭಾರತ ರತ್ನ ಭಾರತದ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ದೊರೆಯಬಹುದಾದ ಅತ್ಯುಚ್ಚ ಪ್ರಶಸ್ತಿ. ಭಾರತ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಕಲೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ವಿಜ್ಞಾನ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೇವೆ ಮತ್ತಿತರ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ತೋರಿದ ಗಣ್ಯರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ೧೯೫೪ ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಆಗ ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಯಾರಿಗೂ ಮರಣಾನಂತರ ಪ್ರಧಾನ ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶವಿರಲಿಲ್ಲ. ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರಿಗೆ ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ದೊರಕದ್ದಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣ ಇದೇ ಇದ್ದೀತು. ೧೯೬೬ರ ನಂತರ ಮರಣಾನಂತರವೂ ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರದಾನ ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಯಿತು (ಇದುವರೆಗೆ ಒಟ್ಟು ಹದಿನಾಲ್ಕು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಅವರ ಮರಣಾನಂತರ ಭಾರತ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರದಾನ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ). ಭಾರತ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುವ ವ್ಯಕ್ತಿ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಾಗಿರಬೇಕೆಂಬ ನಿಯಮವೇನಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಪಾಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕರಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಈ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ಇಬ್ಬರೇ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳೆಂದರೆ ನೆಲ್ಸನ್ ಮಂಡೇಲಾ (೧೯೯೦ ರಲ್ಲಿ) ಮತ್ತು ಖಾನ್ ಅಬ್ದುಲ್ ಗಫಾರ್ ಖಾನ್ (೧೯೮೭ ರಲ್ಲಿ). ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪದಕದ ಮೊದಲ ವಿನ್ಯಾಸದಂತೆ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಚಿನ್ನದ ಪದಕದ ಮೇಲೆ ಸೂರ್ಯನ ಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ದೇವನಾಗರಿ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ "ಭಾರತ ರತ್ನ", ಮತ್ತು ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಿಹ್ನೆ ಮತ್ತು "ಸತ್ಯಮೇವ ಜಯತೇ" ಎಂದು ಬರೆಯಬೇಕೆಂದಿದ್ದಿತು. ಈ ವಿನ್ಯಾಸದ ಯಾವುದೇ ಪದಕವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಮುಂದಿನ ವರ್ಷವೇ ಪದಕದ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಈಗಿನ ವಿನ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು.

ಭಾರತ ರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದವರ ಪಟ್ಟಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

Key
   + Naturalized citizen recipient
   * ವಿದೇಶಿ ಪ್ರಜೆ
   # ಮರಣೋತ್ತರ ಗೌರವ
ಭಾರತರತ್ನ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತ ಗಣ್ಯರ ಪಟ್ಟಿ[೧]
ವರ್ಷ ಸಮ್ಮಾನಿತರು ವಿವರ
1954 C Rajagopalachari 1944.jpg ಸಿ. ರಾಜಗೋಪಾಲಚಾರಿ An Indian independence activist, statesman, and lawyer, Rajagopalachari was the only Indian and last Governor-General of independent India. He was Chief Minister of Madras Presidency (1937–39) and Madras State (1952–54); and founder of Indian political party Swatantra Party.[೨]
Photograph of Sarvepalli Radhakrishnan presented to First Lady Jacqueline Kennedy in 1962.jpg ಸರ್ವೆಪಲ್ಲಿ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣನ್ Philosopher Radhakrishnan served as India's first Vice-President (1952–62) and second President (1962–67).[೩][೪] Since 1962, his birthday on 5 September is observed as "Teachers' Day" in India.[೫]
Sir CV Raman.JPG ಸಿ ವಿ ರಾಮನ್ Widely known for his work on the scattering of light and the discovery of the effect, better known as "Raman scattering", Raman mainly worked in the field of atomic physics and electromagnetism and was presented Nobel Prize in Physics in 1930.[೬]
1955 Bhagwan Das 1969 stamp of India.jpg ಭಗವಾನ್ ದಾಸ್ Independence activist, philosopher, and educationist, Das is a co-founder of Mahatma Gandhi Kashi Vidyapith and worked with Madan Mohan Malaviya for the foundation of Banaras Hindu University.[೭]
Vishveshvarayya in his 30's.jpg ಮೋಕ್ಷಗುಂಡಂ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರಯ್ಯ Civil engineer, statesman, and Diwan of Mysore (1912–18), Visvesvaraya was a Knight Commander of the Order of the Indian Empire. His birthday, 15 September, is observed as "Engineer's Day" in India.[೮]
Jnehru.jpg ಜವಾಹರ‌ಲಾಲ್ ನೆಹರು Independence activist and author, Nehru is the first and the longest-serving Prime Minister of India (1947–64).[೯][೧೦]
1957 Pandit Govind Ballabh Pant.jpg ಗೋವಿಂದ ವಲ್ಲಭ ಪಂತ್ Independence activist Pant was premier of United Provinces (1937–39, 1946–50) and first Chief Minister of Uttar Pradesh (1950–54). He served as Union Home Minister from 1955–61.[೧೧]
1958 Dhondo Keshav Karve 1958 stamp of India.jpg ಧೊಂಡೊ ಕೇಶವ ಕರ್ವೆ Social reformer and educator, Karve is widely known for his works related to woman education and remarriage of Hindu widows. He established the Widow Marriage Association (1883), Hindu Widows Home (1896), and started Shreemati Nathibai Damodar Thackersey Women's University in 1916.[೧೨][೧೩]
1961 Dr. Bidhan Chandra Roy in 1943.jpg ಬಿಧಾನ್‌ ಚಂದ್ರ ರಾಯ್‌ A physician, political leader, philanthropist, educationist, and social worker, Roy is often considered as "Maker of Modern West Bengal".[೧೪] He was second Chief Minister of West Bengal (1948–62) and his birthday on 1 July is observed as National Doctors' Day in India.[೧೫]
Purushottam Das Tandon 1982 stamp of India.jpg ಪುರುಷೋತ್ತಮ್ ದಾಸ್ ತಂಡನ್ Often titled as "Rajarshi", Tandon was an independence activist and served as speaker of the Uttar Pradesh Legislative Assembly (1937–50). He was actively involved in a campaign to get official language status to Hindi.[೧೬]
1962 Food Minister Rajendra Prasad during a radio broadcast in Dec 1947 cropped.jpg ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರಸಾದ Independence activist, lawyer, statesman, and scholar,[೧೭] Prasad was closely associated with Mahatma Gandhi in the non-cooperation movement for Indian independence.[೧೮] He was later elected as the first President of India (1950–62).[೩]
1963 DR. ZAKIR HUSAIN - PICTORIAL BIOGRAPHY 0005.jpg ಜಾಕಿರ್ ಹುಸೇನ್ Independence activist and education philosopher, Husain served as a Vice Chancellor of Aligarh Muslim University (1948–56) and the Governor of Bihar (1957–62).[೧೯] Later, he was elected as second Vice-President of India (1962–67) and went on to become the third President of India (1967–69).[೩][೪]
PV Kane.jpg ಪಾಂಡುರಂಗ ವಾಮನ ಕಾಣೆ Indologist and Sanskrit scholar,[೨೦] Kane is best known for his five volume literary work, History of Dharmaśāstra: Ancient and Medieval Religious and Civil Law in India; the "monumental" work that extends over nearly 6,500 pages and being published from 1930 to 1962.[೨೧]
1966 1736 Lal Bahadur Shastri cropped.jpg ಲಾಲ್ ಬಹಾದುರ್ ಶಾಸ್ತ್ರಿ Known for his slogan "Jai Jawan Jai Kisan" ("Hail the Soldier, Hail the Farmer"),[೨೨] Independence activist Shastri served as second Prime Minister of India (1964–66) and led the country during the Indo-Pakistani War of 1965.[೯][೨೩]
1971 Indira Gandhi in 1967.jpg ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ Known as the "Iron Lady of India",[೨೪] Gandhi was the Prime Minister of India during 1966–77 and 1980–84.[೯] During the Indo-Pakistani War of 1971, her government supported Bangladesh Liberation War which led to the formation of a new country, Bangladesh.[೨೫]
1975 V.V.Giri.jpg ವಿ ವಿ ಗಿರಿ While studying at the University College Dublin, Giri was involved in the Irish Sinn Féin movement. Returning to India, he organized labour unions and brought them to take active participation in Indian freedom struggle. Post-independence, Giri held positions of Governor of Uttar Pradesh, Kerala and Mysore and various other cabinet ministries. He became the first acting President and was eventually elected as the fourth President of India (1969–74).[೩][೨೬][೨೭]
1976 K Kamaraj 1976 stamp of India.jpg ಕೆ.ಕಾಮರಾಜ್ Independence activist and statesman Kamaraj was a Chief Minister of Tamil Nadu for three terms; 1954–57, 1957–62, and 1962–63.[೨೮][೨೯]
1980 MotherTeresa 090.jpg ಮದರ್‌ ತೆರೇಸಾ + "Saint Mother Teresa of Calcutta" was a catholic nun and the founder of the Missionaries of Charity. She was awarded the Nobel Peace Prize for her humanitarian work in 1979 and was beatified on 19 October 2003 by Pope John Paul II and canonised on 4 September 2016 by Pope Francis.[೩೦]
1983 Gandhi and Vinoba.jpg ವಿನೋಬಾ ಭಾವೆ[lower-roman ೧]# Independence activist, social reformer, and a close associate of Mahatma Gandhi, Bhave is best known for his Bhoodan movement, "Land-Gift Movement".[೩೧] He was given the honorific title "Acharya" ("teacher") and was awarded the Ramon Magsaysay Award (1958) for his humanitarian work.[೩೨]
1987 Khan Abdul Ghaffar Khan.jpg ಖಾನ್ ಅಬ್ದುಲ್ ಗಫಾರ್ ಖಾನ್ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Asterisk Widely known as "Frontier Gandhi", independence activist and Pashtun leader Khan was a follower of Mahatma Gandhi. He joined Khilafat Movement in 1920 and founded Khudai Khidmatgar ("Red Shirt movement") in 1929.[೩೩]
1988 MG Ramachandran 2017 stamp of India.jpg ಎಮ್. ಜಿ. ರಾಮಚಂದ್ರನ್[lower-roman ೨][lower-alpha ೧]# Actor turned politician Ramachandran served as Chief Minister of Tamil Nadu for three terms; 1977–80, 1980–84, 1985–87.[೨೮]
1990 Dr. Bhimrao Ambedkar.jpg Dr. ಬಿ. ಆರ್. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್[lower-roman ೩]# Social reformer and leader of the Dalits,[೩೫] Ambedkar was the Chief architect of the Indian Constitution and also served as the first Law Minister of India.[೩೬] Ambedkar predominantly campaigned against the social discrimination with Dalits, the Hindu varna system.[೩೭] He was associated with the Dalit Buddhist movement and accepted Buddhism as a religion along with his close to half a million followers on 14 October 1956.[೩೮]
Nelson Mandela-2008 (edit).jpg ನೆಲ್ಸನ್ ಮಂಡೇಲಾಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Asterisk Leader of the Anti-Apartheid Movement in South Africa, Mandela was the President of South Africa (1994–99).[೩೯] Often called as the "Gandhi of South Africa",[೪೦] Mandela's African National Congress movement was influenced by Gandhian philosophy.[೪೧] In 1993, he was awarded the Nobel Peace Prize.[೪೨]
1991 Rajiv Gandhi (cropped).jpg ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿ[lower-roman ೪]# Gandhi was the ninth Prime Minister of India serving from 1984 to 1989.[೯]
Sardar patel (cropped).jpg ವಲ್ಲಭ್‌ಭಾಯಿ ಪಟೇಲ್[lower-roman ೫]# Widely known as the "Iron Man of India",[೪೩] Patel was an independence activist and first Deputy Prime Minister of India (1947–50). Post independence, "Sardar" ("Leader") Patel worked with V. P. Menon towards dissolving 555 princely states into the Indian union.[೪೪][೪೫]
Morarji Desai (portrait).png ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ[lower-alpha ೨] Independence activist Desai was the sixth Prime Minister of India (1977–79).[೯] He is the only Indian national to be awarded the Nishan-e-Pakistan, highest civilian award given by the Government of Pakistan.[೪೭]
1992 Abul Kalam Azad 1.jpg ಮೌಲಾನಾ ಅಬುಲ್ ಕಲಾಂ ಆಜಾ಼ದ್[lower-roman ೬][lower-alpha ೩]# Independence activist Azad was India's first Minister of Education and worked towards free primary education. He was widely known as "Maulana Azad" and his birthday on 11 November is observed as National Education Day in India.[೫೧]
J.R.D. Tata (1955).jpg ಜೆ.ಆರ್.ಡಿ. ಟಾಟ Industrialist, philanthropist, and aviation pioneer, Tata founded India's first airline Air India. He is the founder of various institutes including Tata Institute of Fundamental Research, Tata Memorial Hospital, Tata Institute of Social Sciences, Tata Motors, TCS, National Institute of Advanced Studies, and National Centre for the Performing Arts.[೫೨]
Satyajit Ray in New York.jpg ಸತ್ಯಜಿತ್ ರೇ ಪಥೇರ್ ಪಾಂಚಾಲಿ ಚಿತ್ರದ ಮೂಲಕ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ರೇ [೫೩] ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಸಿನಿಮಾರಂಗಕ್ಕೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಖ್ಯಾತಿ ತಂದವರು. [೫೪] ೧೯೮೪ರಲ್ಲಿ ಇವರಿಗೆ ಭಾರತೀಯ ಚಿತ್ರರಂಗದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಗೌರವ ದಾದಾಸಾಹೇಬ್ ಫಾಲ್ಕೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಲಭಿಸಿದೆ. [೫೫]
೧೯೯೭ Gulzarilal Nanda (cropped).jpg ಗುಲ್ಜಾರಿಲಾಲ್ ನಂದಾ ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರಾದ ನಂದಾ ಅವರು ೧೯೬೪ ಮತ್ತು ೧೯೬೬ರಲ್ಲಿ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಗಳಾಗಿ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಯೋಜನಾ ಆಯೋಗದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು.[೯][೫೬]
Aruna Asaf Ali 1998 stamp of India.jpg ಅರುಣಾ ಅಸಫ್ ಅಲಿ[lower-roman ೭]# ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ್ತಿ ಅರುಣಾ ಅಸಫ್ ಅಲಿಯವರು ೧೯೪೨ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಭಾರತ ಬಿಟ್ಟು ತೊಲಗಿ ಚಳವಳಿ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಾಂಬೆಯಲ್ಲಿ ದಿಟ್ಟತನದಿಂದ ತ್ರಿವರ್ಣ ಧ್ವಜ ಹಾರಿಸಿ ಎಲ್ಲರ ಗಮನ ಸೆಳೆದಿದ್ದರು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾನಂತರ ೧೯೫೮ರಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿಯ ಪ್ರಥಮ ಮೇಯರ್ ಆಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದವರು. [೫೭]
A. P. J. Abdul Kalam in 2008.jpg ಎ. ಪಿ. ಜೆ. ಅಬ್ದುಲ್ ಕಲಾಂ ಭಾರತ ಕಂಡ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಮಿನುಗುವ ನಕ್ಷತ್ರ ಎಂದರೆ ಅದು ಅಬ್ದುಲ್ ಕಲಾಂ ಅವರು. ವೈಮಾನಿಕ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣಾ ವಿಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿ ಭಾರತದ ಉಪಗ್ರಹ ಉಡಾವಣಾ ವಾಹನ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅವರದು ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿರುವ ಹೆಸರು. ಭಾರತದ ಅಂತರಿಕ್ಷ ಸಮಿತಿ, ಇಸ್ರೋ, ರಕ್ಷಣಾ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪ್ರಯೋಗಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಅಪೂರ್ವ ಸೇವೆ ಸಂದಿದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಕೇಂದ್ರ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವರ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ, ಡಿಆರ್‌ಡಿಓ ಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿಯೂ ಅವರ ಕಾರ್ಯ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ಲಾಘನೀಯ. [೫೮] ಇದಾದ ಬಳಿಕ ೨೦೦೨ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಬಳಿಕ ೨೦೦೭ರ ತನಕ ಆ ಹುದ್ದೆಯಲ್ಲಿದ್ದು, ಅದಕ್ಕೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಘನತೆ, ಗೌರವ ತಂದವರು ಡಾ. ಕಲಾಂ. [೩]
೧೯೯೮ Ms subbulakshmi 140x190.jpg ಎಂ. ಎಸ್. ಸುಬ್ಬುಲಕ್ಷ್ಮೀ ಕರ್ನಾಟಕ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ಆದ್ಯ ಗಾಯಕಿಯರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಹೆಸರು ಎಂಎಸ್ಎಸ್ ಅವರದ್ದು. ಹಾಡುಗಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಞಿ ಎಂದೇ ಖ್ಯಾತರಾದ ಎಂಎಸ್ಎಸ್ ಅವರು ರೆಮೊನ್ ಮ್ಯಾಗ್ಸಸೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತ ಕಲಾವಿದರು. [೫೯]
Chidambaram Subramaniam.jpg ಸಿ. ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಂ ಹಿರಿಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ ಹಾಗೂ ಭಾರತದ ಮಾಜಿ ಕೃಷಿ ಸಚಿವರಾದ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಂ, ಭಾರತದ ಹಸಿರು ಕ್ರಾಂತಿಯ ಹರಿಕಾರನೆನಿಸಿದ್ದಾರೆ. ೧೯೭೦ರ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಫಿಲಿಪ್ಪೈನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭತ್ತ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ಮೆಕ್ಸಿಕೋನಲ್ಲಿರುವ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮೆಕ್ಕೆಜೋಳ ಮತ್ತು ಗೋಧಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಕೈಗೊಂಡಿದ್ದರು. [೬೦]
೧೯೯೯ Jayaprakash Narayan 1980 stamp of India bw.jpg ಜಯಪ್ರಕಾಶ್ ನಾರಾಯಣ್[lower-roman ೮]# ಲೋಕನಾಯಕ ಎಂದೇ ಖ್ಯಾತರಾದ ಜಯಪ್ರಕಾಶ್ ನಾರಾಯಣ್ ಭಾರತದ ಹಿರಿಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರು ಮತ್ತು ಸಮಾಜ ಸೇವಕರು. ಭ್ರಷ್ಟ ಮತ್ತು ದಮನಕಾರಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಕಿತ್ತೊಗೆಯಲು ಇವರು ೧೯೭೦ರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಿದ ಬಿಹಾರ ಚಳವಳಿಯು ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಕ್ರಾಂತಿ ಚಳವಳಿ ಎಂದೇ ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆಯಿತು. [೬೧]
Amartya Sen NIH.jpg ಅಮರ್ತ್ಯ ಸೇನ್ ೧೯೯೮ರಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ನೊಬೆಲ್ ಪುರಸ್ಕಾರ [೬೨] ಪಡೆದ ಅಮರ್ತ್ಯ ಸೇನರು ಸಾಮಾಜಿಕ ಆಯ್ಕೆಯ ಸಿದ್ಧಾಂತ, ರಾಜಕೀಯ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ, ಕಲ್ಯಾಣ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯ, ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆ ಮುಂತಾದ ಹಲವಾರು ವಿಚಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಆಳವಾದ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆ. [೬೩]
Gopinath Bordoloi.jpg ಗೋಪಿನಾಥ್ ಬೋರ್ಡೊಲೋಯಿ[lower-roman ೯]# ೧೯೪೬ರಿಂದ ೧೯೫೦ರ ತನಕ ಅಸ್ಸಾಂ ರಾಜ್ಯದ ಮೊದಲ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ [೬೪] ಆಗಿ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಿದ್ದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ ಗೋಪಿನಾಥ್ ಅಸ್ಸಾಂ ಮತ್ತು ಇತರ ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳು ಪೂರ್ವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ವಿಲೀನವಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆದು ಅವುಗಳನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೇರ್ಪಡೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ಗೃಹ ಸಚಿವ ಸರ್ದಾರ್ ಪಟೇಲ್‌ರಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಹಕಾರ ನೀಡಿದ್ದರು. [೬೫]
Ravi Shankar 2009 crop.jpg ರವಿಶಂಕರ್ ಜಗತ್ತಿನ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಗ್ರ್ಯಾಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನಾಲ್ಕು ಬಾರಿ ತಮ್ಮ ಮುಡಿಗೇರಿಸಿಕೊಂಡ ಜಗದ್ವಿಖ್ಯಾತ ಸಿತಾರ್ ವಾದಕ ರವಿಶಂಕರ್ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಯಹುದಿ ಮೆನುಹಿನ್ ಮತ್ತು ಜಾರ್ಜ್ ಹ್ಯಾರಿಸನ್ ಇವರ ಜೊತೆಗೂಡಿ ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದರು. [೬೬]
೨೦೦೧ LataMangeshkar10.jpg ಲತಾ ಮಂಗೇಶ್ಕರ್ ಭಾರತದ ಕೋಗಿಲೆ [೬೭] ಎಂದೇ ಖ್ಯಾತರಾದ ಹಿರಿಯ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕಿ ಲತಾ ಮಂಗೇಶ್ಕರ್ ೧೯೪೦ರ ಸುಮಾರಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಜೀವನ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಸುಮಾರು ೩೬ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಡಿರುವ [೬೮] ಲತಾ ಅವರಿಗೆ ೧೯೮೯ರಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಚಿತ್ರರಂಗದ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಗೌರವ ಎಂದೇ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ದಾದಾಸಾಹೇಬ್ ಫಾಲ್ಕೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಲಭಿಸಿದೆ.[೫೫]
Bismillah at Concert1 (edited) 2.jpg ಬಿಸ್ಮಿಲ್ಲಾ ಖಾನ್ ಭಾರತದ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶೆಹನಾಯ್ ವಾದಕರಾದ ಖಾನರು ಎಂಟು ದಶಕಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾಲ ಜಗತ್ತಿನ ಸಂಗೀತ ಭೂಪಟದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಹೆಸರನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿಪುರುಷ.[೬೯]
೨೦೦೮ Pandit Bhimsen Joshi (cropped).jpg ಭೀಮಸೇನ ಜೋಶಿ ಕಿರಾಣಾ ಘರಾನಾದ ಪಟ್ಟಶಿಷ್ಯರಾದ ಜೋಶಿಯವರು ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತದ ಅತ್ಯಂತ ಹಿರಿಯ ಗಾಯಕರಲ್ಲೊಬ್ಬರು. ಖ್ಯಾಲ್ ಅನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿ ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಅವರ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ರಾಗ-ತಾಳಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅವರ ಪಾಂಡಿತ್ಯ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿತ್ತು.[೭೦][೭೧]
೨೦೧೪ CNRrao2.jpg ಸಿ. ಎನ್. ಆರ್. ರಾವ್ ಪರ್ಡ್ಯೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ, ಐಐಟಿ ಮುಂಬೈ, ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಸೇರಿದಂತೆ ಜಗತ್ತಿನ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಿಂದ ೬೩ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗೌರವ ಡಾಕ್ಟರೇಟ್ ಪದವಿ ಪಡೆದ ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ ವಿಜ್ಞಾನಿ ರಾವ್ ಅವರು ಸಾಲಿಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ ಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿ (ಘನ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ) ಮತ್ತು ಮೆಟೀರಿಯಲ್ ಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿ (ವಸ್ತು ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ) ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅಪೂರ್ವ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದವರು. ಇದಲ್ಲದೆ ೧೬೦೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಬಂಧಗಳು ಮತ್ತು ೪೮ ಪುಸ್ತಕಗಳ ಲೇಖಕರಾಗಿಯೂ ಅವರು ವಿಶ್ವಮಾನ್ಯರು.[೭೨]
Sachin at Castrol Golden Spanner Awards (crop).jpg ಸಚಿನ್ ತೆಂಡೂಲ್ಕರ್ ೧೯೮೯ರಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ಗೆ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದ ಮಾಸ್ಟರ್ ಬ್ಲಾಸ್ಟರ್ ಸಚಿನ್ ತೆಂಡೂಲ್ಕರ್ ತಮ್ಮ ಕ್ರೀಡಾ ಜೀವನದ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ೬೬೪ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಪಂದ್ಯಗಳನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಆಡಿದ್ದಾರೆ. ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಅಪರೂಪದ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಸಚಿನ್ ನೂರು ಶತಕಗಳನ್ನು ಬಾರಿಸಿದ ಏಕಮಾತ್ರ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಆಟಗಾರ ಎಂಬ ಅತ್ಯದ್ಭುತ ದಾಖಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದಲ್ಲದೇ ಏಕದಿನ ಪಂದ್ಯದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂರು ರನ್ ಗಳಿಸಿದ ಮತ್ತು ಟೆಸ್ಟ್, ಏಕದಿನ ಪಂದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ೩೦,೦೦೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಕೋರ್ ಗಳಿಸಿದ ಜಗತ್ತಿನ ಏಕೈಕ ಆಟಗಾರ ಎನ್ನುವ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.[೭೩][೭೪]
೨೦೧೫ Madan Mohan Malaviya 1961 stamp of India.jpg ಮದನ ಮೋಹನ ಮಾಳವೀಯ[lower-roman ೧೦]# ಅಖಿಲ ಭಾರತೀಯ ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಭಾ ಮತ್ತು ಬನಾರಸ್ ಹಿಂದೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಸ್ಥಾಪಕರಾದ ಮದನ ಮೋಹನ ಮಾಳವೀಯರು ವಿದ್ವಾಂಸರಾಗಿ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣತಜ್ಞರಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ೧೯೧೯ರಿಂದ ೧೯೩೮ರ ತನಕ ಆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕುಲಪತಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಮಾಳವೀಯರು ನಾಲ್ಕು ಅವಧಿಗೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ, ೧೯೨೪ರಿಂದ ೧೯೪೬ರವರೆಗೆ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನ್ ಟೈಮ್ಸ್ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದರು.[೭೫]
Ab vajpayee.jpg ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ ನಾಲ್ಕು ದಶಕಗಳಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾಲ ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ರಾರಾಜಿಸಿದ್ದ ಅಜಾತಶತ್ರು ವಾಜಪೇಯಿಯವರು ಒಂಭತ್ತು ಬಾರಿ ಲೋಕಸಭೆಗೆ ಮತ್ತು ಎರಡು ಬಾರಿ ರಾಜ್ಯಸಭೆಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದವರು. ೧೯೯೬, ೧೯೯೮, ೧೯೯೯–೨೦೦೪ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಅತ್ಯಂತ ಸಮರ್ಥ ಆಡಳಿತ ನೀಡಿದವರು.[೯] ೧೯೭೭-೭೯ರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಾಂಗ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದ ಇವರಿಗೆ ೧೯೯೪ರಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಂಸದೀಯ ಪಟು ಎಂಬ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಲಭಿಸಿದೆ.[೭೬]
೨೦೧೯ Pranab Mukherjee Portrait.jpg ಪ್ರಣಬ್ ಮುಖರ್ಜಿ ಭಾರತದ ೧೩ನೇ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಾಗಿ ೨೦೧೨ರಿಂದ ೨೦೧೭ರ ತನಕ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಮುಖರ್ಜಿಯವರು ಭಾರತ ಕಂಡ ಹಿರಿಯ ರಾಜಕೀಯ ನೇತಾರರು. ಭಾರತೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದ ಹಿರಿಯ ನಾಯಕರಾಗಿ ಐದು ದಶಕಗಳಿಂದ ಅವರು ಹಲವು ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಗಳ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ೨೦೧೨ರಲ್ಲಿ ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯಾಗಿ ಆಯ್ಕೆ ಆಗುವ ಮೊದಲು ದೇಶದ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದರು.
Dr. Bhupen Hazarika, Assam, India.jpg ಭೂಪೇನ್ ಹಝಾರಿಕಾ[lower-roman ೧೧]# ಸುಧಾಕಾಂತ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಅಸ್ಸಾಂನ ಹಿರಿಯ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಗಾಯಕ, ಗೀತರಚನೆಕಾರ, ಸಂಗೀತಜ್ಞ, ಕವಿ, ಚಲನಚಿತ್ರ ನಿರ್ದೇಶಕ ಭೂಪೇನ್ ಹಜಾರಿಕಾ ಅಸ್ಸಾಮಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಭಾವಪೂರ್ಣ ಹಾಡುಗಳ ಮೂಲಕ ಮಾನವೀಯತೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವ ಸಹೋದರತ್ವವನ್ನು ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶನ ಬೆಂಗಾಲಿ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲೂ ವ್ಯಾಪಿಸಿತ್ತು.
Nanaji Deshmukh 2017 stamp of India.jpg ನಾನಾಜಿ ದೇಶಮುಖ್[lower-roman ೧೨]# ನಾನಾಜಿ ದೇಶ್‌ಮುಖ್ ಎಂದೇ ಹೆಸರಾದ ಚಂಡಿಕಾದಾಸ್ ಅಮೃತದಾಸ್ ದೇಶ್‌ಮುಖ್‌ರು ಭಾರತದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಮಾಜ ಸೇವಕರು. ಶಿಕ್ಷಣ, ಆರೋಗ್ಯ, ಗ್ರಾಮ ಸ್ವಾವಲಂಬನೆ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಸಾಧನೆ ಅಪಾರವಾದದ್ದು. ಭಾರತೀಯ ಜನಸಂಘದಿಂದ ಅವರು ರಾಜ್ಯಸಭಾ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು.

ಹೊರಸಂಪರ್ಕ ಕೊಂಡಿಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]


  1. ↑ "List of recipients of Bharat Ratna (1954–2015)" (PDF). Ministry of Home Affairs (India). Archived from the original (PDF) on 9 February 2018. Retrieved 11 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  2. ↑ "Profile: Chakravarti Rajagopalachari". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 10 March 2016. Retrieved 12 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  3. ↑ ೩.೦ ೩.೧ ೩.೨ ೩.೩ ೩.೪ "Former President of India". The President's Secretariat. Archived from the original on 16 October 2014. Retrieved 12 May 2014.
  4. ↑ ೪.೦ ೪.೧ "Former Vice President of India". The Vice President's Secretariat. Archived from the original on 17 October 2014. Retrieved 12 May 2014.
  5. ↑ "Dr. Sarvepalli Radhakrishnan: The Philosopher President". Press Information Bureau (PIB). Archived from the original on 28 August 2015. Retrieved 12 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  6. ↑ "The Nobel Prize in Physics 1930". Nobel Foundation. Archived from the original on 11 October 2014. Retrieved 8 May 2014.
  7. ↑ "About Us—Mahatma Gandhi Kashi Vidyapith Varanasi". Mahatma Gandhi Kashi Vidyapith. Archived from the original on 26 June 2014. Retrieved 8 May 2014.
  8. ↑ "Engineer's Day in India: celebrating M. Visvesvaraya's birthday". New Delhi: IBN Live. 15 September 2012. Archived from the original on 16 September 2015. Retrieved 12 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  9. ↑ ೯.೦ ೯.೧ ೯.೨ ೯.೩ ೯.೪ ೯.೫ ೯.೬ "Prime Ministers of India". Prime Minister's Office (India). Archived from the original on 9 October 2014. Retrieved 12 May 2014.
  10. ↑ Guha, Ramachandra (11 January 2014). "Leave it to history: India's best and worst prime ministerse". The Telegraph. Calcutta. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 12 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  11. ↑ "Chief Minister of Uttar Pradesh". Uttar Pradesh Legislative Assembly. Archived from the original on 21 July 2014. Retrieved 9 May 2014.
  12. ↑ Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Karve
  13. ↑ Osnes 2013, p. 104.
  14. ↑ Kalra, R.N. (3 July 2011). "A doctor par excellence". The Hindu. Archived from the original on 12 September 2015. Retrieved 12 September 2015.
  15. ↑ "Premiers/Chief Ministers of West Bengal". West Bengal Legislative Assembly. Archived from the original on 12 May 2014. Retrieved 10 May 2014.
  16. ↑ "Profile: Purushottam Das Tandon". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 19 September 2015. Retrieved 12 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  17. ↑ Weber 2004, p. 138.
  18. ↑ "Profile: Rajendra Prasad". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 9 September 2015. Retrieved 12 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  19. ↑ Taneja 2000, p. 167.
  20. ↑ "Mumbai University Alumni". University of Mumbai. Archived from the original on 4 September 2015. Retrieved 13 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  21. ↑ "From the Bookshelves of IGNCA: Texts on Dharmashastra wellspring of Indian code for life". Indira Gandhi National Centre of the Arts. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 13 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  22. ↑ "Gallery of Prime Ministers of India". Press Information Bureau (PIB). Archived from the original on 4 August 2015. Retrieved 13 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  23. ↑ "Profile: Lal Bahadur Shastri". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 6 September 2015. Retrieved 13 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  24. ↑ Thelikorala, Sulakshi (18 November 2011). "Indira Gandhi: Iron Lady of India". Asian Tribune. World Institute For Asian Studies. Archived from the original on 1 January 2016. Retrieved 13 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  25. ↑ "Profile: Indira Gandhi". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 5 September 2015. Retrieved 13 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  26. ↑ Mansingh, Surjit (2006). Historical Dictionary of India. Scarecrow Press. p. 240. ISBN 978-0-8108-6502-0. Archived from the original on 28 February 2018. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  27. ↑ Dubey, Scharada (2009). First among equals President of India. Westland. pp. 37–44. ISBN 978-81-89975-53-1. Archived from the original on 7 July 2014. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  28. ↑ ೨೮.೦ ೨೮.೧ "Details of terms of successive legislative assemblies constituted under the constitution of India". Tamil Nadu Legislative Assembly. Archived from the original on 6 October 2014. Retrieved 10 May 2014.
  29. ↑ "Profile: Kumaraswami Kamaraj". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 6 September 2015. Retrieved 13 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  30. ↑ "Profile: Blessed Mother Teresa". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 6 September 2015. Retrieved 13 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  31. ↑ "Profile: Vinoba Bhave". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 6 September 2015. Retrieved 13 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  32. ↑ "Ramon Magsaysay Award winners". Ramon Magsaysay Award Foundation. Archived from the original on 12 May 2014. Retrieved 12 May 2014.
  33. ↑ "Profile: Abdul Ghaffar Khan". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 18 September 2015. Retrieved 13 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  34. ↑ "The chequered history of our national honours". Rediff.com. 1 February 2010. Archived from the original on 18 May 2014. Retrieved 17 May 2014.
  35. ↑ "Profile: Bhimrao Ramji Ambedkar". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 7 September 2015. Retrieved 13 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  36. ↑ "Some Facts of Constituent Assembly". Parliament of India. National Informatics Centre. Archived from the original on 11 May 2011. Retrieved 12 May 2014.
  37. ↑ Jain, Anurodh Lalit (14 April 2013). "Let's help realise the vision of Ambedkar for Dalits". The Hindu. Archived from the original on 14 December 2016. Retrieved 7 November 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  38. ↑ Vajpeyi, Ananya (27 August 2015). "Owning Ambedkar sans his views". The Hindu. Archived from the original on 7 January 2016. Retrieved 7 November 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  39. ↑ "Profile: Nelson Mandela". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 5 September 2015. Retrieved 13 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  40. ↑ "Nelson Mandela, the 'Gandhi of South Africa', had strong Indian connections". Deccan Chronicle. Johannesburg. Press Trust of India. 7 December 2013. Archived from the original on 5 March 2016. Retrieved 7 November 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  41. ↑ Mandela, Nelson (6 June 1993). "Nelson Mandela's speech at unveiling of Gandhi Memorial". Pietermaritzburg: African National Congress. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 7 November 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  42. ↑ "Nelson Mandela—Biographical". Nobel Foundation. Archived from the original on 17 October 2014. Retrieved 12 May 2014.
  43. ↑ "PM Modi pays tributes to Sardar Patel on his death anniversary". New Delhi: IBN Live. 15 December 2014. Archived from the original on 26 December 2015. Retrieved 13 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  44. ↑ "Patel's communalism—a documented record". Frontline. 13 December 2013. Archived from the original on 2 January 2016. Retrieved 6 November 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help); Cite journal requires |journal= (help)
  45. ↑ "Profile: Vallabhbhai Jhaverbhai Patel". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 2 November 2015. Retrieved 11 October 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  46. ↑ Mukul, Akshaya (20 January 2008). "The great Bharat Ratna race". The Times of India. Archived from the original on 17 May 2014. Retrieved 17 May 2014. Cite uses deprecated parameter |dead-url= (help)
  47. ↑ Bhatia, Shyam (11 July 2001). "When India and Pakistan almost made peace". Rediff.com. Archived from the original on 10 July 2015. Retrieved 13 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  48. ↑ Ramachandran, Sudha (24 January 2008). "India's top award misses congeniality". Asia Times Online. Bangalore. Archived from the original on 16 October 2014. Retrieved 14 May 2014.
  49. ↑ "Those who said no to top awards". The Times of India. 20 January 2008. Archived from the original on 24 November 2013. Retrieved 14 May 2014. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  50. ↑ "List of former Ministers in charge of Education/HRD". Ministry of Human Resource Development. Archived from the original on 18 October 2014. Retrieved 12 May 2014.
  51. ↑ "National Education Day celebrated". The Hindu. Krishnagiri. 14 November 2011. Archived from the original on 25 March 2014. Retrieved 11 October 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
    • Sharma, Arun Kumar (7 November 2010). "Visionary educationist". The Tribune. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 11 October 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  52. ↑ "Profile: J.R.D. Tata". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 24 September 2015. Retrieved 13 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  53. ↑ Gulzar, Nihalani & Chatterjee 2003, p. 612.
  54. ↑ "Sight and Sound Poll 1992: Critics". California Institute of Technology. Archived from the original on 16 October 2013. Retrieved 3 February 2013.
  55. ↑ ೫೫.೦ ೫೫.೧ "Dadasaheb Phalke Awards". Directorate of Film Festivals. Archived from the original on 26 May 2016. Retrieved 6 May 2012. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  56. ↑ "Former PM Gulzarilal Nanda dead". Rediff.com. 15 January 1998. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 14 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  57. ↑ Singh, Kuldeep (31 July 1996). "Obituary: Aruna Asaf Ali". The Independent. Archived from the original on 25 September 2015. Retrieved 14 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  58. ↑ "Bio-data: Avul Pakir Jainulabdeen Abdul Kalam". Press Information Bureau (PIB). 26 July 2002. Archived from the original on 13 May 2014. Retrieved 12 May 2014.
  59. ↑ "M S Subbulakshmi: 'Nightingale' of Carnatic music". Rediff.com. 12 December 2004. Archived from the original on 8 July 2015. Retrieved 23 September 2015.
  60. ↑ "C Subramaniam awarded Bharat Ratna". Rediff.com. 18 February 1998. Archived from the original on 3 February 2014. Retrieved 12 May 2014.
  61. ↑ Merchant, Minhaz; Bobb, Dilip; Louis, Arul B.; Sethi, Sunil; Chawla, Prabhu; Ahmed, Farzand (6 March 2014). "Jayapraksh Narayan: A leader betrayed". India Today. Archived from the original on 6 July 2015. Retrieved 17 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  62. ↑ "The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 1998". Nobel Foundation. Archived from the original on 11 October 2014. Retrieved 9 May 2014.
  63. ↑ "Biographical note: Amartya Sen: Thomas W. Lamont University Professor, and Professor of Economics and Philosophy". Harvard University. Archived from the original on 9 September 2015. Retrieved 17 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  64. ↑ "Assam Legislative Assembly—Chief Ministers since 1937". Assam Legislative Assembly. Archived from the original on 16 January 2014. Retrieved 10 May 2014.
  65. ↑ Phukan, Sandeep (8 February 2014). "In Assam, Narendra Modi describes how Congress 'betrayed' it". Guwahati: NDTV. Archived from the original on 27 September 2015. Retrieved 17 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  66. ↑ "Profile: Ravi Shankar". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 23 September 2015. Retrieved 17 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  67. ↑ "India's Nightingale Lata Mangeshkar turns 82 today". Firstpost. 28 September 2011. Archived from the original on 30 January 2012. Retrieved 9 June 2014.
  68. ↑ Gulzar, Nihalani & Chatterjee 2003, pp. 486, 487.
  69. ↑ "Indian music's soulful maestro". BBC News. 21 August 2006. Archived from the original on 17 November 2015. Retrieved 13 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  70. ↑ Jamkhandi, Gururaj (26 January 2011). "Torch-bearers of kirana gharana, and their followers". The Times of India. Hubli. Archived from the original on 3 February 2011. Retrieved 9 May 2014. Cite uses deprecated parameter |dead-url= (help)
  71. ↑ Thakur 2010, pp. 77–86.
  72. ↑ "Indian Fellow: Professor Chintamani Nagesa Ramachandra Rao". Indian National Science Academy. Retrieved 18 September 2015.[dead link]
    • "Profile: Rao C.N.R". Jawaharlal Nehru Centre for Advanced Scientific Research. Archived from the original on 1 September 2015. Retrieved 18 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
    • "Research: Rao C.N.R". Jawaharlal Nehru Centre for Advanced Scientific Research. Archived from the original on 1 September 2015. Retrieved 18 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  73. ↑ "Profile: Sachin Tendulkar". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 6 September 2015. Retrieved 18 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  74. ↑ "Records/Combined Test, ODI and T20I records/Batting records; Most runs in career". ESPNcricinfo. 13 September 2015. Archived from the original on 21 November 2013. Retrieved 18 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  75. ↑ "Profile: Madan Mohan Malaviya". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 6 September 2015. Retrieved 18 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)
  76. ↑ "Profile of Shri Atal Behari Bajpayee". Press Information Bureau (PIB). Archived from the original on 10 August 2015. Retrieved 18 September 2015. Cite uses deprecated parameter |deadurl= (help)


Cite error: <ref> tags exist for a group named "lower-roman", but no corresponding <references group="lower-roman"/> tag was found, or a closing </ref> is missing
Cite error: <ref> tags exist for a group named "lower-alpha", but no corresponding <references group="lower-alpha"/> tag was found, or a closing </ref> is missing

"https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ಭಾರತ_ರತ್ನ&oldid=934972" ಇಂದ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ