ವರಾಹ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಸಿಂಹಾಚಲಂ

ಸಿಂಹಾಚಲಂ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮುಂಭಾಗದ ನೋಟ

 

ಶ್ರೀ ವರಾಹ ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನರಸಿಂಹ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಸಿಂಹಾಚಲಂ ಭಾರತದ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯದವಿಶಾಖಪಟ್ಟಣಂನಲ್ಲಿ ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ 300 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುವ ಸಿಂಹಾಚಲಂ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಒಂದು ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯ. ಇದು ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಇವನನ್ನು ವರಾಹ ನರಸಿಂಹ ಎಂದು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ವಿಷ್ಣುವು ತನ್ನ ಭಕ್ತ ಪ್ರಹ್ಲಾದನನ್ನು ಅವನ ತಂದೆ ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪುವಿನಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಿದ ನಂತರ ಈ ರೂಪದಲ್ಲಿ (ಸಿಂಹದ ತಲೆ ಮತ್ತು ಮಾನವ ದೇಹ) ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡನು. ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ವರಾಹ ನರಸಿಂಹನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ವರ್ಷವಿಡೀ ಶ್ರೀಗಂಧದ ಪೇಸ್ಟ್‌ನಿಂದ ಲೇಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಅದು ಲಿಂಗವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಮುಖ ತೀರ್ಥಯಾತ್ರಾ ಕೇಂದ್ರಗಳಾದ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ 32 ನರಸಿಂಹ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಂಹಾಚಲಂ ಒಂದು. ಶ್ರೀಕೂರ್ಮಮ್ ಮತ್ತು ಇತರವುಗಳೊಂದಿಗೆ ಇದನ್ನು ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ವೈಷ್ಣವರ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಮುಂಚಿನ ಶಾಸನವು ಕ್ರಿ.ಶ. 11 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಚೋಳ ರಾಜ ಕುಲೋತ್ತುಂಗ I ನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಖಾಸಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಬಂದ ಉಡುಗೊರೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಪೂರ್ವ ಗಂಗ ರಾಜ ನರಸಿಂಹದೇವ I ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣವು ಆಮೂಲಾಗ್ರ ಭೌತಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಯಿತು. ಒಬ್ಬ ದ್ವೈತ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಗಂಗರ ಮಂತ್ರಿಯಾದ ನರಹರಿ ತೀರ್ಥರು ಸಿಂಹಾಚಲಂ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ವೈಷ್ಣವ ಪಂಥದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದರು. ಇದು ನಂತರ ಅನೇಕ ರಾಜ ಮನೆತನಗಳಿಂದ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು, ಅದರಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ತುಳುವ ರಾಜವಂಶವು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯವು ಕ್ರಿ.ಶ. 1564 ರಿಂದ 1604 ರವರೆಗೆ 40 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತೆಗೆ ಒಳಗಾಯಿತು. 1949 ರಲ್ಲಿ, ದೇವಸ್ಥಾನವು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಿಂಹಾಚಲಂ ದೇವಸ್ಥಾನಂ ಮಂಡಳಿ ಇದರ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ.

ಸಿಂಹಾಚಲಂ ದೇವಾಲಯವು ಹೊರಗಿನಿಂದ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮೂರು ಹೊರ ಪ್ರಾಂಗಣಗಳು ಮತ್ತು ಐದು ಮಹಾದ್ವಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ವಾಸ್ತುಕಲೆಯು ಕಳಿಂಗ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿ, ಚಾಳುಕ್ಯರು, ಕಾಕತೀಯರು ಮತ್ತು ಮಹಾನ್ ಚೋಳರ ಶೈಲಿಗಳ ಮಿಶ್ರಣವಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯವು ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಮುಖಮಾಡಿದೆ ಮತ್ತು ಇದು ವಿಜಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಎರಡು ದೇವಾಲಯದ ಕಲ್ಯಾಣಿಗಳಿವೆ: ದೇವಾಲಯದ ಬಳಿಯ ಸ್ವಾಮಿ ಪುಷ್ಕರಿಣಿ ಮತ್ತು ಬೆಟ್ಟದ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಗಂಗಾಧರ. ದೇವಾಲಯವು ಹಲವಾರು ಉಪ-ದೇಗುಲಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಮಂಟಪಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ವೈಷ್ಣವ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಗಳಾದ ರಾಮಾನುಜರು ರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಪಂಚರಾತ್ರ ಆಗಮದ 108 ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಸಾತ್ವತ ಸಂಹಿತಾವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಅವುಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಆದಾಯದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ತಿರುಮಲದ ನಂತರ ಸಿಂಹಾಚಲಂ ಎರಡನೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ದೇವತೆಯು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸಂತತಿಯನ್ನು ನೀಡುವ ಮತ್ತು ಭಕ್ತರ ಇಷ್ಟಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಭಕ್ತರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಕಲ್ಯಾಣೋತ್ಸವ ಮತ್ತು ಚಂದನೋತ್ಸವವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಉತ್ಸವಗಳಾಗಿವೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ನರಸಿಂಹ ಜಯಂತಿ, ನವರಾತ್ರೋತ್ಸವ ಮತ್ತು ಕಾಮದಹನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಿಂಹಾಚಲದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಹಬ್ಬಗಳು ದ್ರಾವಿಡ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕವಿಗಳ ಕೃತಿಗಳ ಹೊರತಾಗಿ, ದೇವಾಲಯವು ಅನೇಕ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಉಲ್ಲೇಖಗಳು ಮತ್ತು ಗೀತಾತ್ಮಕ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ (ಅನಾಮಧೇಯ ಬರಹಗಾರರಿಂದ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ). ಇವುಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರಿ ಓರಿಯೆಂಟಲ್ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳ ಗ್ರಂಥಾಲಯ, ಚೆನ್ನೈನಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.

ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ದಂತಕಥೆಗಳು

ಸಿಂಹಾಚಲಂನ ಸ್ಥಳ ಪುರಾಣ 32 ಅಧ್ಯಾಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ; ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯು ನರಸಿಂಹನ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಡಾ. ವಿ.ಸಿ. ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರ್ಯುಲು ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಸಿಂಹಾಚಲಂ ಮತ್ತು ಇತರ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳ ದಂತಕಥೆಗಳನ್ನು 14 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮದ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಪ್ರಯತ್ನದ ನಂತರ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ನರಸಿಂಹನ ಕಥೆಗಳಿಂದ ಪ್ರೇರಿತರಾಗಿ ಬರಹಗಾರರು ದಂತಕಥೆಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅವರು ಸೇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ವಿಷ್ಣು ಪುರಾಣ ಮತ್ತು ಭಾಗವತ ಪುರಾಣಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲಗಳಾಗಿವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸಿಂಹಾಚಲದ ದಂತಕಥೆಯು ದೇವಾಲಯದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಪ್ರಹ್ಲಾದನ ಹಿಂದಿನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಹೊಸ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ದಂತಕಥೆಯ ಮೊದಲ ನಾಲ್ಕು ಅಧ್ಯಾಯಗಳು ಸಿಂಹಾಚಲಂ, ಅದರ ದೇವತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಜಲರಾಶಿ ಗಂಗಾಧರದ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತವೆ.

ದೇವಾಲಯದ ಮೂಲಗಳು

1740 ರ ಚಂಬಾ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ಹಿರಣ್ಯಾಕ್ಷ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನನ್ನು ವಿಷ್ಣುವು ನಾಲ್ಕು ಕೈಗಳಿಂದ ವರಾಹನಾಗಿ ವಧಿಸಿದುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ . ವರಾಹನು ತನ್ನ ದಂತಗಳ ಮೇಲೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸ್ಥಿರವಾಗಿರಿಸುವುದನ್ನು ಸಹ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಒಮ್ಮೆ, ನಾಲ್ವರು ಕುಮಾರರು ಮಕ್ಕಳಾಗಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ನಿವಾಸ ವೈಕುಂಠಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು. ವೈಕುಂಠದ ದೇವಾಂಶಸಂಭೂತ ದ್ವಾರಪಾಲಕರಾದ ಜಯ-ವಿಜಯ ಅವರನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ವಿಫಲರಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಅಸಮಾಧಾನಗೊಂಡು, ಅವರಿಬ್ಬರು ದೈವತ್ವವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಬೇಕು, ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಮರ್ತ್ಯ ಜೀವಿಗಳಾಗಿ ಜನಿಸಿ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿ ಅವರನ್ನು ಕುಮಾರರು ಶಪಿಸಿದರು. ವಿಷ್ಣುವು ಕುಮಾರರ ಶಾಪವನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲನಾದನು ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪಪಟ್ಟನು. ನಂತರ ಅವನು ಎರಡು ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದನು: ಏಳು ಮಾನವ ಜನ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಭಕ್ತರಾಗಿರುವುದು ಅಥವಾ ಮೂರು ರಾಕ್ಷಸ ಜನ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ಅವನ ಶತ್ರುಗಳಾಗಿರುವುದು. ಜಯ-ವಿಜಯರು ವಿಷ್ಣುವಿನೊಂದಿಗಿನ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಅಗಲಿಕೆಯನ್ನು ಸಹಿಸಲಾರದೆ ಎರಡನೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಆರಿಸಿಕೊಂಡರು.

ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ರಾಕ್ಷಸ ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ, ಜಯ-ವಿಜಯರು ಸೂರ್ಯಾಸ್ತದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಶುಭವಾದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಶ್ಯಪ ಋಷಿ ಮತ್ತು ದಿತಿಯರಿಗೆ ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪು ಮತ್ತು ಹಿರಣ್ಯಾಕ್ಷರಾಗಿ ಜನಿಸಿದರು. ಭಗವಾನ್ ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ಇತರ ದೇವರುಗಳನ್ನು ಪೀಡಿಸಲು, ಹಿರಣ್ಯಾಕ್ಷನು ಭೂಮಿಯು ತನ್ನ ಚೈತನ್ಯವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಲೌಕಿಕ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಅತ್ಯಂತ ಕೆಳಮಟ್ಟದ ರಸಾತಲದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿದನು. ವಿಷ್ಣು ವರಾಹ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹಂದಿಯ ರೂಪವನ್ನು ಪಡೆದು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಅದರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು. ವರಾಹನು ನಂತರ ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನಡೆದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಹಿರಣ್ಯಾಕ್ಷನನ್ನು ಕೊಂದನು. ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪು ಸೇಡು ತೀರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದನು. ಅವನು ಒಂದು ವರವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡನು. ಅದರ ಪ್ರಕಾರ ಅವನು ಹಗಲು ಅಥವಾ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ, ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಅಥವಾ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಅಥವಾ ಪ್ರಾಣಿಯಿಂದ ಮರಣ ಹೊಂದುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ.

ಬ್ರಹ್ಮನ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ದೇವತೆಗಳು ವೈಕುಂಠಕ್ಕೆ ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಘಟನೆಗಳ ವಿವರವನ್ನು ಹೇಳಲು ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ, ಸುಮುಖ ಎಂಬ ರಕ್ಷಕನು ಅವರನ್ನು ತಡೆದನು. ಅವರು ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಲು ಸಫಲರಾಗಿ ಸುಮುಖನ ದುರ್ವರ್ತನೆಯನ್ನು ಸಹ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪುವನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲಾಗುವುದು ಮತ್ತು ಸುಮುಖನು ಸೇವೆಗೆ ಕಾರಣನಾಗುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ವಿಷ್ಣು ಭರವಸೆ ನೀಡಿದನು. ಸುಮುಖನು ಕ್ಷಮೆಗಾಗಿ ಕೇಳಿಕೊಂಡನು ಆದರೆ ವಿಷ್ಣು ನಿರಾಕರಿಸಿದನು. ತನ್ನ ಭಕ್ತರ ವಿರುದ್ಧದ ಅಪರಾಧವನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸಲಾಗದು ಎಂದು ಹೇಳಿದನು. ವಿಷ್ಣುವಿನ ಆಜ್ಞೆಯಂತೆ ಸುಮುಖನು ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪುವಿನ ಮಗ ಪ್ರಹ್ಲಾದನಾಗಿ ಜನಿಸಿದನು.

ಪ್ರಹ್ಲಾದನು ತನ್ನ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮೇಲೆ ಅಚಲ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದನು. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಅವನು ಅನೇಕ ಮರಣದ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಯಿತು. ಅಂತಹ ಒಂದು ನಿದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪುವಿನ ಸೈನಿಕರು ಅವನನ್ನು ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಯಿಂದ ಎಸೆದು ಆ ಪರ್ವತವನ್ನು ಅವನ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಿದರು. ವಿಷ್ಣು ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಹಾರಿ ಪ್ರಹ್ಲಾದನನ್ನು ಸಮುದ್ರದಿಂದ ಮೇಲೆತ್ತಿದನು. ಹಿರಣ್ಯಾಕ್ಷನನ್ನು ಕೊಂದ ವರಾಹ ಮತ್ತು ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪುವನ್ನು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಕೊಲ್ಲುವ ನರಸಿಂಹನ ಅವತಾರಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ನೋಡಬಹುದಾದ ದೇವತಾ ರೂಪವನ್ನು ಪಡೆಯುವಂತೆ ಪ್ರಹ್ಲಾದನು ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಕೇಳಿಕೊಂಡನು. ವಿಷ್ಣುವು ವರಾಹ ನರಸಿಂಹನ ರೂಪವನ್ನು ಧರಿಸಿದನು. ಅವನಿಗಾಗಿ ಪ್ರಹ್ಲಾದನು ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪುವಿನ ಮರಣದ ನಂತರ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಪೂಜೆಯನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಸಿಂಹಾಚಲಂ (ಸಿಂಹದ ಬೆಟ್ಟ) ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ದಂತಕಥೆಯ 5 ರಿಂದ 29 ನೇ ಅಧ್ಯಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಪುರೂರವನಿಂದ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣ

ಜೀವನಚಕ್ರದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಪ್ರಹ್ಲಾದ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ದೇವಾಲಯವು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ತರುವಾಯ ಶಿಥಿಲವಾಯಿತು. ವರಾಹ ನರಸಿಂಹನ ಮೂರ್ತಿಯು ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿತ್ತು. ಇನ್ನೊಂದು ಜೀವನ ಚಕ್ರದಲ್ಲಿ, ಚಂದ್ರವಂಶದ ರಾಜ ಪುರೂರವ ಬ್ರಹ್ಮನಿಂದ ಪುಷ್ಪಕ ವಿಮಾನವನ್ನು ವರವಾಗಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡನು. ಅವನು ಕೈಲಾಸ ಪರ್ವತದಲ್ಲಿ ಅಪ್ಸರೆಯಾದ ಊರ್ವಶಿಯನ್ನು ನೋಡಿದನು ಮತ್ತು ಇಬ್ಬರೂ ಪ್ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದರು. ಅವರು ಸಿಂಹಾಚಲಮ್‍ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲ ಅಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು. ಊರ್ವಶಿ ಒಂದು ಕನಸನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡಳು ಮತ್ತು ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿದಳು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಪುರೂರವನು ಗಂಗಾಧರನಲ್ಲಿ ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದನು. ಅವರು ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಅಗೆದು ನವೀಕರಣದ ನಂತರ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದರು.

ಎಷ್ಟೇ ಪ್ರಯತ್ನ ಪಟ್ಟರೂ ಪುರೂರವನಿಗೆ ವಿಗ್ರಹದ ಪಾದಗಳು ಸಿಗಲಿಲ್ಲ. ಒಂದು ದೈವಿಕ ಧ್ವನಿಯು ಅವನನ್ನು ಸಮಾಧಾನಪಡಿಸುತ್ತ, ಅವನು ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತಿಸಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ದೇವತೆಯು ಅದರ ಪ್ರಸ್ತುತ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ನೀಡಬಲ್ಲದು ಎಂದು ಹೇಳಿತು. ವೈಶಾಖ ಮಾಸದ ಮೂರನೇ ದಿನವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಇಡೀ ವರ್ಷ ವರಾಹ ನರಸಿಂಹನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಶ್ರೀಗಂಧದ ಲೇಪನದಿಂದ ಮುಚ್ಚಬೇಕೆಂದು ಊರ್ವಶಿಗೆ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಲಾಯಿತು. ಇಂದಿಗೂ ಈ ಪದ್ಧತಿ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಪುರೂರವನಿಂದ ದೇವಾಲಯದ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ದಂತಕಥೆಯ ಕೊನೆಯ ನಾಲ್ಕು ಅಧ್ಯಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿಸಲಾಗಿದೆ.

ರಾಮಾನುಜರ ಭೇಟಿ

ಶ್ರೀರಂಗಂ ರಂಗನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ರಾಮಾನುಜರ ವಿಗ್ರಹ.

ಕ್ರಿ.ಶ. 11 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ, ಪುರಿ ಜಗನ್ನಾಥ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದ ನಂತರ, ವೈಷ್ಣವ ಸಂತ ಮತ್ತು ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ ರಾಮಾನುಜರು ಶ್ರೀಕೂರ್ಮಮ್ ಮತ್ತು ಸಿಂಹಾಚಲಂ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು. ಕೆಲವು ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಸಿಂಹಾಚಲಂನ ದೇವರು ಶಿವನೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿತ್ತು. ಗಮನಾರ್ಹವಾದವುಗಳೆಂದರೆ ದೇವತೆಯ ವಿಗ್ರಹದ ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಸ್ಥಾನ, ಭೈರವ ದ್ವಾರಂ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಕೆಳಗಿನ ಭೂಪ್ರದೇಶದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ಎರಡನೇ ಕಲ್ಯಾಣಿಯನ್ನು ಗಂಗಾಧರ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನೊಂದಿಗೆ ಕರೆಯುವುದು ಸೇರಿದ್ದವು. ಶಿವನ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾದ ಕಾಮದಹನದ ವಾರ್ಷಿಕ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದು ನಂಬಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬಲವನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿತು.

ರಾಮಾನುಜರು ವರಾಹ ನರಸಿಂಹನ ವಿಗ್ರಹವು ಪಂಚರಾತ್ರ ಆಗಮದ ನಿಯಮಗಳಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾದ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವಾದಿಸಿದರು. ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಪ್ರಕಾರ ದೇವಾಲಯದ ಶುದ್ಧೀಕರಣಕ್ಕಾಗಿ ಕಾಮದಹನವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು. ರಾಮಾನುಜರು ಶಿವನ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾದ ಭೈರವನು ಭೈರವ ದ್ವಾರದ ಕಾವಲುಗಾರನಲ್ಲ ಅಥವಾ ಆ ರೀತಿ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟರು. ರಾಮಾನುಜರು ಸಿಂಹಾಚಲದಲ್ಲಿದ್ದ ವಿದ್ವಾಂಸರನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ಸಫಲರಾಗಿ ಅದನ್ನು ವೈಷ್ಣವ ದೇವಾಲಯವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದರು.

ವರಾಹ ನರಸಿಂಹನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಶ್ರೀಗಂಧದ ಪೇಸ್ಟ್‌ನಿಂದ ಮುಚ್ಚಿದಾಗ ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ರಾಮಾನುಜರು ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಪೇಸ್ಟ್ ಅನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಅರ್ಚಕರಿಗೆ ಆದೇಶಿಸಿದರು. ಪರಿವರ್ತನೆ ಕಾರ್ಯವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು, ವಿಗ್ರಹದಿಂದ ರಕ್ತ ಬರತೊಡಗಿತು. ನಿಯಮವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅದು ದೇವರ ಕೋಪವೆಂದು ಭಾವಿಸಿ, ಶ್ರೀಗಂಧದ ಪೇಸ್ಟ್ ಅನ್ನು ಮತ್ತೆ ಲೇಪಿಸಲಾಯಿತು. ಅದು ರಕ್ತದ ಹರಿವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿತು. ದೇವತೆಯು ಲಿಂಗದಂತೆ ಕಾಣಬೇಕೆಂದು ಬಯಸುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಊಹಿಸಿ ಒಂದು ದಿನವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಲಾಯಿತು. ಕೆಲವು ವೈಷ್ಣವರು ಈ ದಂತಕಥೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಾರೆ, ಇದನ್ನು "ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವೈಷ್ಣವ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯನ್ನು" ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ರಾಮಾನುಜರ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ಅವಮಾನಿಸುವ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕ ಪ್ರಯತ್ನ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರ್ಯುಲುವಿನ ಶಾಪ

ಶ್ರೀ ಕಂಠ ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರ್ಯರು ವರಾಹ ನರಸಿಂಹನನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಿ ಸಂಕೀರ್ತನೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ ಕವಿ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತಗಾರರಾಗಿದ್ದರು. ನರಸಿಂಹನು ಆ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾ ನರ್ತಿಸಿದಾಗ, ಕೃಷ್ಣಮಚಾರ್ಯುಲು ಅಹಂಕಾರದಿಂದ ಇತರರ ಬಗ್ಗೆ ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ಮನೋಭಾವವನ್ನು ತೋರಿಸಲಾರಂಭಿಸಿದನು. ನಂತರ ರಾಮಾನುಜರು ಸಿಂಹಾಚಲಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ, ಕೃಷ್ಣಮಚಾರ್ಯುಲು ಅವರನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ವಿಷ್ಣುವು ತನಗೆ ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾನೆಯೇ ಎಂದು ರಾಮಾನುಜರು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ನರಸಿಂಹನನ್ನು ಕೇಳಲು ಕೃಷ್ಣಮಚಾರ್ಯುಲುರನ್ನು ವಿನಂತಿಸಿದರು. ಅವನು ವಿಧೇಯನಾಗಿ ನರಸಿಂಹನನ್ನು ಕೇಳಿದನು. ಅದಕ್ಕೆ ದೇವತೆಯು ರಾಮಾನುಜರು ಇತರರಿಗೆ ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ನೀಡಲು ಸಮರ್ಥರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಅದನ್ನು ಅವರು ನಂತರ ಪಡೆಯಬಹುದು ಎಂದು ಉತ್ತರಿಸಿದನು.

ಕೃಷ್ಣಮಚಾರ್ಯುಲು ನರಸಿಂಹನಿಗೆ ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ದಯಪಾಲಿಸುವಂತೆ ಕೋರಿದರು. ಅವನಿಗೆ ಪಾಠ ಕಲಿಸಲು, ನರಸಿಂಹನು ನಿರಾಕರಿಸಿದನು, ರಾಮಾನುಜರು ಮಾತ್ರ ಹಾಗೆ ಮಾಡಲು ಸಮರ್ಥರು ಎಂದು ಹೇಳಿದನು. ಕೃಷ್ಣಮಚಾರ್ಯುಲು ಮನನೊಂದು ಮುಂಬರುವ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿಯಾಗುವುದು ಎಂದು ಶಾಪ ನೀಡಿದನು. 18ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ದಾಳಿಕೋರರು ದೇವಾಲಯದ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಿದ ದಾಳಿಯು ಈ ಶಾಪದ ಪರಿಣಾಮವೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಈ ದಂತಕಥೆಯನ್ನು ಕಾಲ್ಪನಿಕವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ, ದೈವಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಶಿಕ್ಷಕರು ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಗುರುಗಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳಲು ಇದನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಇತಿಹಾಸ

ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ದಾರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನವನ್ನು ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ.

ಸಿಂಹಾಚಲಂ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ. ಶಾಸನತಜ್ಞರು ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 500 ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿದರು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲವೂ ದಾನ ಶಾಸನಗಳು ಆಗಿದ್ದವು ಮತ್ತು ರಾಜರು, ಅವರ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕರು ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಬಹುಪಾಲು ಶಾಸನಗಳು ದ್ವಿಭಾಷಾವಾಗಿದ್ದು, ಸಂಸ್ಕೃತ ಮತ್ತು ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಕೆಲವು ಕೇವಲ ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿದ್ದರೆ, 46 ಒಡಿಯಾ ಮತ್ತು ಮೂರು ತಮಿಳು ಭಾಷೆಯ ಶಾಸನಗಳಿವೆ. ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆಯಾದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸನ, ಇದು 11 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು ಮತ್ತು 1087 CE ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಇದು ಖಾಸಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಉದ್ಯಾನವನ್ನು ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ದಾಖಲಿಸಿದೆ. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯವು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿತು ಮತ್ತು ನಂತರದ ಚೋಳರಿಂದ ಉದಾರವಾದ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು.

ನಂತರದ ಚೋಳರ ನಂತರ, ಪೂರ್ವ ಗಂಗ ರಾಜವಂಶವು ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣದ ಪ್ರಚಾರ ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ತನ್ನ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿತು. ಅವರ ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1150 ನಿಂದ 1430 ವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣವು ನರಸಿಂಹದೇವ I ರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಆಮೂಲಾಗ್ರ ಭೌತಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾಯಿತು. ಸರಳ ಮತ್ತು ಸಾಧಾರಣ ನೋಟವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಅನೇಕ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಅನುಷಂಗಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಕ್ರಿ.ಶ. 1293ದ ಕಾಲಮಾನದ್ದೆಂದು ನಿರ್ಧಾರಿತವಾದ ಶಾಸನವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಗಂಗರು ಉಪ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದ್ದುದನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇವುಗಳನ್ನು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅವತಾರಗಳಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ: ವೈಕುಂಠನಾಥ, ಯಜ್ಞವರಾಹ ಮತ್ತು ಮಾಧವದೇವರ. ನವೀಕರಣಕಾರರು ಮೂಲ ಚಪ್ಪಡಿಗಳನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಬಳಸಿದರು ಮತ್ತು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದರು. ತೆಗೆದವುಗಳನ್ನು ನಂತರ ಅಡುಗೆಮನೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಸಣ್ಣ ದೇಗುಲಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಗಂಗ ರಾಜವಂಶದ ಸಾಮಂತ ನಾಯಕರೂ ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ದೇಣಿಗೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರು.

ದೇವಾಲಯದ ನಾಲ್ಕು ಶಾಸನಗಳು ರೆಡ್ಡಿ ರಾಜವಂಶದ ರಾಜರಿಂದ ಭೂಮಿ, ಆಭರಣಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮಗಳ ದಾನವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿವೆ. ಅವರು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಕೆಲವು ಗಣನೀಯ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ಪೂರ್ವ ಗಂಗರ ಪತನದ ನಂತರ, ಗಜಪತಿಗಳು ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಒಡಿಯಾ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂಬತ್ತು ಶಾಸನಗಳು ಕಪಿಲೇಂದ್ರದೇವ, ಪುರುಷೋತ್ತಮ ದೇವ ಮತ್ತು ಪ್ರತಾಪರುದ್ರದೇವರ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿವೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ತುಳುವ ರಾಜವಂಶದಿಂದ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ಅವರ ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1516 ರಿಂದ 1519 ರವರೆಗೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿವೆ. ಕಳಿಂಗ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸೇನಾ ದಂಡಯಾತ್ರೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನು ಸಿಂಹಾಚಲಮ್‍ನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಜಯಸ್ತಂಭವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದನು. ಅವನು ತನ್ನ ಹೆತ್ತವರ ಪುಣ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ದೇವತೆಗೆ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ನೀಡಿದನು. ಅವನ ಪತ್ನಿಯರಾದ ತಿರುಮಲಾ ದೇವಿ ಮತ್ತು ಚಿನ್ನಮ್ಮ ದೇವಿ ಕೂಡ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ನೀಡಿದರು. ತುಳುವ ರಾಜರು ಕ್ರಿ.ಶ. 16 ನೇ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ಸಿಂಹಾಚಲಮ್‍ನ ಆಸ್ತಿಯ ಶಾಶ್ವತತೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು.

ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪತನದ ನಂತರ, ದಕ್ಖನದ ಮುಸ್ಲಿಂ ರಾಜ್ಯಗಳು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದವು. ಕುತುಬ್ ಶಾಹಿ ರಾಜವಂಶವು ಗೋಲ್ಕೊಂಡವನ್ನು ತನ್ನ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಕ್ರಿ.ಶ. 1604 ರ ಕಾಲಮಾನದ್ದೆಂದು ನಿರ್ಧರಿತವಾದ ಏಕೈಕ ಶಾಸನವು ನರವ ಗ್ರಾಮದ ಜಮೀನುಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ನಿಯಮಿತ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಸರ್ವಪ್ಪ ಆಶ್ರರಾಯನು ಸರ್ವಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ನೀಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆಶ್ರರಾಯನ ಸೇನಾ ಸಾಧನೆಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವುದಲ್ಲದೆ, ಶಾಸನವು ಕ್ರಿ.ಶ. 1564 ರಿಂದ 1604 ರವರೆಗೆ 40 ವರ್ಷಗಳ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಿತು. ಈ 40 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಕ್ರಿ.ಶ. 1579 ಮತ್ತು 1597 ರದ್ದೆಂದು ನಿರ್ಧರಿತವಾದ ಎರಡು ಶಾಸನಗಳು ಕಂಡುಬಂದವು; ಅವು ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತವೆ. ಮೇಲಿನವುಗಳಲ್ಲದೆ, 11 ಮತ್ತು 18 ನೇ ಶತಮಾನಗಳ ನಡುವಿನ 300 ಶಾಸನಗಳು ಖಾಸಗಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ದೇವಾಲಯದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಶಾಸನವು ಕ್ರಿ.ಶ. 1798 ರ ಕಾಲಮಾನದ್ದೆಂದು ನಿರ್ಧರಿತವಾಗಿದೆ. ಇದು ಗೋಡೆ ಕುಟುಂಬದ ಚೆಂಗಲ್ವರಾಯನು ನೀಡಿದ ಉಡುಗೊರೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದೆ.

1949 ರಲ್ಲಿ, ದೇವಾಲಯವು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ದತ್ತಿ ಸಚಿವಾಲಯದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತು. ವಿಜಯನಗರದ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದ ಪುಸಪತಿ ಗಜಪತಿ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರು ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಆನುವಂಶಿಕ ಪಾರುಪತ್ಯಗಾರರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕಳೆದ ಮೂರು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ದೇವಾಲಯ

ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಯಿಂದ ಸಿಂಹಾಚಲಂ ಪ್ರದೇಶ

ಬೆಟ್ಟದ ಕೆಳಗಿನ ದೇವಸ್ಥಾನದ ತೊಟ್ಟಿಯಾದ ಗಂಗಾಧರದ ಒಂದು ನೋಟ. ಇದನ್ನು ವರಾಹ ಪುಷ್ಕರಿಣಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಈ ದೇವಾಲಯವು ಸಿಂಹಾಚಲಂ ಬೆಟ್ಟದ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಈ ಪರ್ವತಶ್ರೇಣಿಯು ಪೂರ್ವ ಘಟ್ಟಗಳ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಕೈಲಾಸ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯವು ವರ್ತುಲ ರಂಗಸ್ಥಳದಂತಹ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಟ್ಟದ ಉತ್ತರ ಭಾಗದ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸುತ್ತಲೂ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಹಳ್ಳಿಯು ಬೆಳೆಯಿತು.

ದೇವಾಲಯವನ್ನು ತಲುಪಲು ವಿವಿಧ ಮಾರ್ಗಗಳಿವೆ. ಭೈರವ ದ್ವಾರಂ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಬೆಟ್ಟದ ಬುಡದಿಂದ ಒಂದು ಸಾವಿರ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳ ಸಾಲು ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ, ಮಾಧವ ದ್ವಾರದಿಂದ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಒಂದು ಮಾರ್ಗವು ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೊಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ, ಬೆಟ್ಟದ ತಪ್ಪಲಿನಲ್ಲಿ ಭೈರವ ದ್ವಾರದಿಂದ ಆರಂಭವಾಗಿ ಮೇಲಕ್ಕೆ ರಸ್ತೆಗಳನ್ನು ಹಾಕಲಾಯಿತು. ಸಿಂಹಾಚಲಂ ಎರಡು ದೇವಾಲಯದ ತೊಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ: ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮಿ ಪುಷ್ಕರಿಣಿ ಮತ್ತು ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಗಂಗಾಧರ, ಇದನ್ನು ವರಾಹ ಪುಷ್ಕರಿಣಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವು ತಿರುಮಲ ವೆಂಕಟೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಕಲ್ಯಾಣಿಗಳನ್ನು ಹೋಲುತ್ತವೆ. ಜೊತೆಗೆ, ಆಕಾಶಧಾರ, ಚಕ್ರಧಾರ ಮತ್ತು ಮಾಧವಧಾರ ಎಂಬ ಮೂರು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಬುಗ್ಗೆಗಳಿವೆ. ಬೆಟ್ಟದ ಬುಡದಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಎರಡು ಉದ್ಯಾನಗಳು ಲಭ್ಯವಿವೆ.

ವಾಸ್ತುಕಲೆ

ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣದ ಒಂದು ನೋಟ. ಇದರಲ್ಲಿ ರಾಜಗೋಪುರ ಮತ್ತು ವಿಮಾನವನ್ನು ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು.

ಸಿಂಹಾಚಲಂ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಮೂರು ಪ್ರಾಕಾರಗಳು (ಹೊರಗಿನ ಪ್ರಾಂಗಣಗಳು) ಮತ್ತು ಐದು ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಹೊರಗಿನಿಂದ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಸ್ತುತ ರೂಪವು ಬಹುಪಾಲು ನರಸಿಂಹದೇವ I ರಿಂದ ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಇದರ ವಾಸ್ತುಕಲೆಯು ಒರಿಸ್ಸನ್, ಚಾಲುಕ್ಯರು, ಕಾಕತೀಯರು ಮತ್ತು ಚೋಳರ ಶೈಲಿಗಳ ಮಿಶ್ರಣವಾಗಿದೆ. ಇದು ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಮುಖಮಾಡಿದೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಕಲೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರಕರಣವಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯವು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಮುಖಮಾಡಿತ್ತು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ವಿವರಿಸಲಾಗದ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಹಿಂದೂ ಗ್ರಂಥಗಳಾದ ಪುರುಷೋತ್ತಮ ಸಂಹಿತಾ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣು ಸಂಹಿತಾಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಮುಖಮಾಡಿರುವ ದೇವಾಲಯವು ವಿಜಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸಿದರೆ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಮುಖಮಾಡಿರುವ ದೇಗುಲಗಳು ಸಮೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಪೂರ್ವದಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕಿರುವ ಗಂಗಾಧರದ ಹರಿವು ದೇವಾಲಯವು ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಮುಖಮಾಡಲು ಒಂದು ಕಾರಣವಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಒಂದು ಪ್ರಾಕಾರವು ಇಡೀ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಆವರಿಸುತ್ತದೆ. ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಪಾರ್ಶ್ವಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮಹಾದ್ವಾರಗಳಿವೆ. ದೇವಾಲಯವು ಪಶ್ಚಿಮ ಮಹಾದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಐದು ಹಂತದ ರಾಜಗೋಪುರವನ್ನು (ಮುಖ್ಯ ಗೋಪುರ) ಹೊಂದಿದೆ. ಭಕ್ತರು ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳಿರುವ ಪಾರ್ಶ್ವಬಾಗಿಲಿನ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು 96 ಕಂಬಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪಕ್ಕೆ (ಮದುವೆ ಮಂಟಪ) ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಕಂಬಗಳು ಮತ್ತು ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಷ್ಣು, ಅವನ ಪತ್ನಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮತ್ತು ಆಳ್ವಾರರ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದ ಬಳಿ, 1930 ರಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿಸಿದ್ಧಾಂತ ಸರಸ್ವತಿಗಳು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಹಿಂದೂ ಸಂತ ಚೈತನ್ಯ ಮಹಾಪ್ರಭುಗಳ ಪಾದದ ಗುರುತುಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಮಹಾದ್ವಾರವು ಮುಖ್ಯ ಸಭಾಂಗಣಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತದೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಮೊದಲು ರಾಧೆ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣನ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬಲಿಪೀಠವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.

ಸಿಂಹಾಚಲಂ ದೇವಾಲಯದ ವಿಮಾನವು ವೈಷ್ಣವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸ್ವರ್ಣಲೇಪಿತ ಗುಮ್ಮಟವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದ ಗರ್ಭಗುಡಿಯು ಘನಾಕಾರದಲ್ಲಿದೆ. ಅದರ ಗೋಡೆಗಳು ಕಳಿಂಗ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲ್ಪಟ್ಟ ಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಒಡಿಯಾ ಸಿಲ್ಪಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಪಿಧಾ ದೇವುಲಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಮೂರು ಅಂತಸ್ತಿನ ವಿಮಾನವು ಕೋನಾರ್ಕ್ ದೇವಾಲಯದ ವಿಮಾನದಂತೆಯೇ ಇದೆ. ಇದು ಶಿಲ್ಪಗಳ ಸರಿಯಾದ ಕೆತ್ತನೆಯೊಂದಿಗೆ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳುಳ್ಳ ಪಿರಮಿಡ್‌ನ ಆಕಾರದಲ್ಲಿದೆ. ವಿಮಾನದ ತಳದ ಮೂಲೆಗಳಲ್ಲಿ ನರಸಿಂಹನನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುವ ಸಿಂಹದ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿವೆ. ವಿಮಾನದ ಪೂರ್ವ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಗಜಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ವಿಗ್ರಹಗಳಿವೆ. ವೈಷ್ಣವ ಚಿಹ್ನೆಯುಳ್ಳ ಸ್ವರ್ಣಲೇಪಿತ ಗುಮ್ಮಟವು ವಿಮಾನವನ್ನು ಮುಚ್ಚುತ್ತದೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ದಕ್ಷಿಣದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರಹ್ಲಾದನ ಸನ್ನಿಧಿಯಲ್ಲಿ ನರಸಿಂಹನು ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪುವನ್ನು ಕೊಂದ ಶಿಲ್ಪವಿದೆ. ನರಸಿಂಹನು ನಿಂತಿರುವ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತಾನೆ. ಇದು ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಕಲೆಯ ಅನನ್ಯ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ. ಎಡ ತೊಡೆಯ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪುವಿನ ಮೇಲೆ ಮುಂಭಾಗದ ತೋಳುಗಳಿವೆ ಮತ್ತು ಹಿಂಭಾಗದ ತೋಳುಗಳು ಆಯುಧ ಮತ್ತು ಶಂಖವನ್ನು ಹಿಡಿದಿವೆ. ಉತ್ತರದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ವರಾಹನ ಒಂದು ಶಿಲ್ಪವು ಕಾಣಬರುತ್ತದೆ. ಇದು ಬೇಲೂರು ಚೆನ್ನಕೇಶವ ಮತ್ತು ಹೊಯ್ಸಳೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಶಿಲ್ಪಗಳನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಈ ಎರಡು ಶಿಲ್ಪಗಳ ಮೇಲೆ ಕೃಷ್ಣನ ವಿಗ್ರಹಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ದಕ್ಷಿಣದ ಗೋಡೆಯು ಕಾಳಿಂಗ ಮರ್ದನದ ಒಂದು ದೃಶ್ಯವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತರದ ಗೋಡೆಯು ಕೃಷ್ಣನು ಗೋವರ್ಧನ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ಎತ್ತುತ್ತಿರುವ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದ ವಾಯವ್ಯ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ವೈಶಾಖ ಮತ್ತು ಜ್ಯೇಷ್ಠ ಮಂಟಪ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಎರಡು ಸಭಾಂಗಣಗಳಿವೆ. ಅಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉತ್ತರದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದ ಬಲಕ್ಕೆ, 16-ಕಂಬಗಳ ನಾಟ್ಯ ಮಂಟಪ ಇದೆ. ಅಲ್ಲಿನ ಕಂಬಗಳು ಅವುಗಳ ತಳದಲ್ಲಿ ಸಿಂಹಲಲಾಟಗಳನ್ನು (ಸಿಂಹದ ತಲೆಗಳು) ಹೊಂದಿವೆ. ದೇವಾಲಯವು ಎರಡು ಜಗತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ (ಹಳಿಗಳಿರುವ ಮೋಟುಗೋಡೆಗಳು). ಅರ್ಥ ಮಂಟಪದ ಸುತ್ತಲಿನ ಹೊರ ಜಗತಿಯು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಕೆತ್ತಲ್ಪಟ್ಟ ಆನೆಗಳ ಅಡ್ಡಸಾಲನ್ನು ಹೊತ್ತಿದೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಸುತ್ತಲಿನ ಒಳಗಿನ ಜಗತಿಯು ಹಂಸಗಳ ಒಂದು ಸಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದರ ಮೇಲೆ, ಕೆತ್ತಲ್ಪಟ್ಟ ಆಕೃತಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಿಂಹಲಲಾಟಗಳ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಸುರುಳಿ ವಿನ್ಯಾಸ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಆಧಾರಸ್ತಂಭಗಳ ಮೇಲೆ, ಆನೆಯ ಶಿಲ್ಪಗಳ ಮೇಲೆ ಸಿಂಹಲಲಾಟಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ, ನಡುವೆ ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದ ಆಕೃತಿಗಳಿವೆ. ಪಾರ್ಶ್ವಗೋಡೆಗಳ ಸೂರು ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಬಳ್ಳಿಗೆಲಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿನ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಬಗಳ ಅಧ್ಯಯನವು ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬಸಾಲ್ಟ್ ಮತ್ತು ಪದರಗಲ್ಲನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು. ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮುಖ್ಯದೇವತೆ ಸೇರಿದಂತೆ ನರಸಿಂಹನ ಮೂವತ್ತೆರಡು ರೂಪಗಳನ್ನು ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪದ ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಮುಖ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ, ಕಪ್ಪಂ ಸ್ತಂಭಂ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಕಂಬವಿದೆ. ಇದು ರೋಗನಿವಾರಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಸಂತಾನ ವೇಣುಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ಯಂತ್ರವನ್ನು ಬಳಸಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅತೃಪ್ತ ಆಸೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ.

ದೇಗುಲಗಳು

ಸಿಂಹಾಚಲಮ್‍ನ ಗರ್ಭಗುಡಿ (ಪಿಢಾ ದೇವುಲಾ). ಇದರಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ಮುಖ್ಯದೇವತೆಯನ್ನು ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ರಾಜಗೋಪುರವನ್ನು ಬಲಕ್ಕೆ ಕಾಣಬಹುದು.

ವರಾಹ ನರಸಿಂಹನ ಮೂಲವಿರಾಟವನ್ನು ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಮಂಟಪ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದರ ಮೂಲ ರೂಪದಲ್ಲಿ, ವರಾಹ ನರಸಿಂಹನ ವಿಗ್ರಹವು ಎರಡೂವರೆ ಅಡಿ ಎತ್ತರವಿದೆ. ಮುಖ್ಯದೇವತೆಯು ಹಂದಿಯ ತಲೆ, ಮಾನವ ಮುಂಡ ಮತ್ತು ಸಿಂಹದ ಬಾಲದೊಂದಿಗೆ ತ್ರಿಭಂಗ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದೆ. ಮುಖ್ಯದೇವತೆಯ ಎರಡೂ ಬದಿಯಲ್ಲಿ, ಕಮಲದ ಹೂವುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದಿರುವ ಶ್ರೀದೇವಿ ಮತ್ತು ಭೂದೇವಿಯ ವಿಗ್ರಹಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ವರಾಹ ನರಸಿಂಹನ ಶಿಲ್ಪವು ದೇಹದ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲ್ಪಟ್ಟ ಯಾವುದೇ ಆಭರಣಗಳು ಮತ್ತು ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ವಿಧ್ವಂಸಕ ಕೃತ್ಯಗಳಿಂದಾಗಿ ಅದರ ಕೈಕಾಲುಗಳು ಮತ್ತು ಮುಖವು ವಿರೂಪಗೊಂಡಿವೆ. ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಶ್ರೀವಿಲ್ಲಿಪುತ್ತೂರಿನಿಂದ ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾದ ಶ್ರೀಗಂಧದ ಪೇಸ್ಟ್‌ನಿಂದ ಮೂಲವರ್ ಅನ್ನು ಲೇಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀಗಂಧದ ಪೇಸ್ಟ್ ಅನ್ನು ಲೇಪಿಸಿದ ನಂತರ, ಮೂಲವರ್ ನಾಲ್ಕು ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಮಂಟಪದ ಒಳಗೆ ದೇವರಿಗೆ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಹಾಕಲು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಸ್ಥಳಾವಕಾಶವಿದೆ. ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಮುಖ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ: ವಜ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಮಾಣಿಕ್ಯಗಳಿಂದ ಮಾಡಿದ ತಿರುನಾಮಮ್, ಪಚ್ಚೆಗಳ ಒಂದು ಸರ, 100-ತೋಲದ ಚಿನ್ನದ ಬಳೆ, ಮತ್ತು ಚಿನ್ನದ ಕಿರೀಟ.

ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣದೊಳಗೆ ಹಲವಾರು ಉಪ ದೇಗುಲಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು 12 ಆಳ್ವಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಆಂಡಾಳ್‍ಗೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಧಾನ ದೇವತೆಯ ಪತ್ನಿಯಾದ ಲಕ್ಷ್ಮಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿವೆ. ಲಕ್ಷ್ಮೀಯದು ವಾಯವ್ಯ ಗೋಡೆಯ ಬಳಿ ಇರುವ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ; ಇದು ಹಿಂದೆ ದೇವಾಲಯದ ಖಜಾನೆಯ ಕೋಶವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿತ್ತು. ಲಕ್ಷ್ಮಿಯನ್ನು ಸಿಂಹವಲ್ಲಿ ತಾಯರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವಳ ವಿಗ್ರಹವು ನಾಲ್ಕು ಕೈಗಳುಳ್ಳ ಕಮಲದ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಮುಂಭಾಗದ ತೋಳುಗಳು ಅಭಯಮುದ್ರ ಮತ್ತು ವರದಮುದ್ರೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಹಿಂಭಾಗದ ತೋಳುಗಳು ಜೋಡಿ ಕಮಲದ ಹೂವುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದಿವೆ. ಉಳಿದ ಹನ್ನೊಂದು ಆಳ್ವಾರರನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಕೊಠಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮುಖ್ಯ ಸಂಕೀರ್ಣದ ಒಳಗೆ ರಾಮಾನುಜ, ಮನವಾಳ ಮಾಮುನಿಗಲ್ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಕ್ಸೇನರಿಗೆ ಉಪ-ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಶಿವನ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾದ ತ್ರಿಪುರಾಂತಕನು ಸಿಂಹಾಚಲಮ್‍ನ ಕ್ಷೇತ್ರಪಾಲ (ರಕ್ಷಕ ದೇವತೆ) ಆಗಿದ್ದಾನೆ. ರಕ್ಷಕ ದೇವತೆಯನ್ನು ಭೈರವನ ಜೊತೆಗೆ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಭೈರವನ ಉಗ್ರ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ ಮತ್ತು ಅವನ ಸಂಗಾತಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಇದು ಗಂಗಾಧರಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ದಾರಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಈ ದೇವತೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಭೈರವನು ನರಸಿಂಹನಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಉಗ್ರನೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಅವನನ್ನು ಸಮಾಧಾನಪಡಿಸಲು ಭಕ್ತರು ಹಿಂದೆ ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಭೈರವ ಋತುಗಳ ದೇವರು ಎಂದು ಹೇಳುವ ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ವಿಗ್ರಹವು ಯಾವುದೇ ಬಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಆಭರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಇದರ ಅಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಸಾಕಷ್ಟಿಲ್ಲದ ಹಣದ ಕಾರಣ, ದೇವಾಲಯವು ಪ್ರಸ್ತುತ ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಉಪ ದೇವಾಲಯಗಳು ರಾಮ, ಆಂಜನೇಯ ಮತ್ತು ಶಿವನ ರೂಪವಾದ ಕಾಶಿ ವಿಶ್ವೇಶ್ವರನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿವೆ. ಈ ದೇವಾಲಯಗಳು ಗಂಗಾಧರದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿವೆ.

ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಸಿಬ್ಬಂದಿ

ದೇವಾಲಯದ ಪುರೋಹಿತರನ್ನು ಮೂರು ಮುಖ್ಯ ಗುಂಪುಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ: ಅರ್ಚಕರು, ನಂಬ್ಯರು ಮತ್ತು ಪರಿಚಾರಕರು. ಪುರೋಹಿತರು ಶ್ರೀ ವೈಷ್ಣವ ಕುಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು. ಈ ಪುರೋಹಿತರನ್ನು ಮೂರು ಗುಂಪುಗಳಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ: ಸ್ಥಳೀಯ ವೈಷ್ಣವರು, ತಿರುಪತಿ ವೈಷ್ಣವರು (ತಿರುಮಲದಿಂದ ಬಂದವರು), ಮತ್ತು ಏಕಾಕಿ ವೈಷ್ಣವರು (ಅವಿವಾಹಿತರು ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯವನ್ನು ಆಚರಿಸುವವರು). ಅರ್ಚಕರು ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಆಚರಣೆಗಳ ವಾಸ್ತವವಾದ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ, ಅವರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಮುಖ್ಯ ಅರ್ಚಕರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಸ್ಥಾನಾಚಾರ್ಯರಿಗೆ ಸಮಾನರಾದ ಪ್ರಧಾನ ಅರ್ಚಕರು ಪ್ರಮುಖ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ದೇವರನ್ನು ಆಭರಣಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸುವ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಉಪ-ದೇವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ದೇಗುಲಗಳ ಪುರೋಹಿತರನ್ನು ನಂಬ್ಯರು ಅಥವಾ ಸಾಮರ್ಧಕ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪರಿಚಾರಕರು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗೆ ಬೇಕಾದ ಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವುದು, ಅಡುಗೆಮನೆಗೆ ನೀರು ತರುವುದು ಮತ್ತು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗೆ ಬೇಕಾದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದು ಮುಂತಾದ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅರ್ಚಕರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.

ವಿವಿಧ ಧಾರ್ಮಿಕ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಓದಲು ವಿದ್ವಾಂಸರನ್ನು ದೇವಸ್ಥಾನವು ನೇಮಿಸುತ್ತದೆ. ಅವರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಭಾಗವತ ವಿಷ್ಯಮ್ ಪಂಡಿತ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ. ಆರು ಅಧ್ಯಾಪಕರೊಂದಿಗೆ ಇವರು ಪ್ರತಿದಿನ ದ್ರಾವಿಡ ಪ್ರಬಂಧ ಪಠ್ಯವನ್ನು ಪಠಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಜನರು ಸಿಂಹಾಚಲಮ್‍ನ ವೈಷ್ಣವ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದವರು. ಮಹಾಭಾರತ, ರಾಮಾಯಣ ಮತ್ತು ಭಾಗವತ ಪುರಾಣದ ಅಧ್ಯಾಯಗಳನ್ನು ಓದುವ ವಿದ್ವಾಂಸರನ್ನು ಪಾರಾಯಂಡರು (ಪಾರಾಯಣ ಓದುವ ಪಂಡಿತರು) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವರಲ್ಲದೆ, ಋಗ್ವೇದ, ಸಾಮವೇದ, ಮತ್ತು ಯಜುರ್ವೇದವನ್ನು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಪಠಿಸಲು ವೈದಿಕ ವಿದ್ವಾಂಸರನ್ನು ನೇಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಸಾನಿಗಳು ಅಥವಾ ದೇವದಾಸಿಯರ ಗುಂಪು ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು: ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ, ಮಂಗಳಗೀತೆಗಳು ಮತ್ತು ನಾಮಸಂಕೀರ್ತನೆಗಳನ್ನು ಹಾಡುವುದು, ದೇವರಿಗೆ ನೊಣ-ಕೂರ್ಚಗಳನ್ನು ಬೀಸುವುದು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣವನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವುದು ಹಾಗೂ ಅಲಂಕರಿಸುವುದು. ಅವರನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ನರ್ತಕಿಯರಾಗಿ ಗೌರವದಿಂದ ಕಾಣಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಮಹಿಳೆಯರು ಸಾನಿಗಳಾಗಿ ಪ್ರತಿಭಾನ್ವಿತರಾಗಿದ್ದರು ಅಥವಾ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದ ಅದಕ್ಕಾಗಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಅರ್ಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಅವರು ಅವಿವಾಹಿತರಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದರು (ಸಂಪ್ರದಾಯ ಸಾನಿಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದರು) ಅಥವಾ ಸ್ವತಂತ್ರ ವೈವಾಹಿಕ ಜೀವನವನ್ನು ಹೊಂದಿ ಅರೆಕಾಲಿಕ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಪ್ರಸ್ತುತ, ದೇವಾಲಯವು ಅಂತಹ ನೃತ್ಯಗಾರರ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವುದಿಲ್ಲ.

ವೈಷ್ಣವ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಬಂದ ಮತ್ತು ಅಗ್ನಿ ಮಂತ್ರವನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿದಿರುವ ಅಡುಗೆಯವರನ್ನು ದೇವರಿಗೆ ಭೋಗ (ನೈವೇದ್ಯ) ತಯಾರಿಸಲು ನೇಮಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳಲ್ಲಿ ನೀರು ತರುವವರು, ತೋಟಗಾರರು, ಕುಂಬಾರರು, ಇಂಧನ ಪೂರೈಕೆದಾರರು, ಅಕ್ಕಸಾಲಿಗರು, ಧ್ವಜಧಾರಿಗಳು, ಪಂಜುಧಾರಕರು, ಕಾವಲುಗಾರರು, ರಿಪೇರಿ ಮಾಡುವವರು ಮತ್ತು ನವೀಕರಣಕಾರರು ಮತ್ತು ದನಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವವರು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ.

ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳು

16 ಕೈಗಳ ಸುದರ್ಶನ ಚಕ್ರದ ಚಿತ್ರ. ಅವನು ವರಾಹ ನರಸಿಂಹನ ಬಲಿ ಬೇರ (ರಕ್ಷಕ ವಿಗ್ರಹ) ನಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಬಲಿಹರಣ (ಶಾಂತಮಾಡುವುದು) ಸಮಾರಂಭದ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದಾನೆ.

ದೇವಾಲಯದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ರಾಮಾನುಜ ಮತ್ತು ಆನಂದಾಳ್ವನಂತಹ ಅವರ ಅನುಯಾಯಿಗಳು ರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ವೈಷ್ಣವ ದೇವಾಲಯಗಳಾದ ತಿರುಮಲ, ಶ್ರೀರಂಗಂ ಮತ್ತು ಕಾಂಚೀಪುರಂನ ವರದರಾಜ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಅನುಸರಿಸಲಾಗುತ್ತಿರುವಂತೆಯೇ ಇವೆ. ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪರ, ವ್ಯೂಹ, ವಿಭವ, ಅಂತರ್ಯಾಮಿ ಮತ್ತು ಅರ್ಚ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪಾಂಚರಾತ್ರ ಆಗಮದ 108 ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಸಾತ್ವತ ಸಂಹಿತೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಐದು ಲೋಹೀಯ ವಿಗ್ರಹಗಳು ಕೆಲವು ಆಚರಣೆಗಳಿಗೆ ಮೂಲವರ್‌ನ ಬದಲಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಯೋಗಾನಂದ ನರಸಿಂಹನು ಸ್ನಪನ ಬೇರ (ಸ್ನಾನದ ವಿಗ್ರಹ), ಗೋವಿಂದರಾಜನು ಉತ್ಸವ ಬೇರ (ಉತ್ಸವದ ವಿಗ್ರಹ), ಮತ್ತು ಸುದರ್ಶನ ಚಕ್ರವು ಬಲಿ ಬೇರ (ರಕ್ಷಕ ವಿಗ್ರಹ) ಆಗಿದೆ. ಕೃಷ್ಣನ ಎರಡು ರೂಪಗಳಾದ ಮದನಗೋಪಾಲ ಮತ್ತು ವೇಣುಗೋಪಾಲ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕೌತುಕ ಬೇರ (ಪ್ರತಿನಿಧಿ ವಿಗ್ರಹ) ಮತ್ತು ಶಯನ ಬೇರ (ಮಲಗುವ ವಿಗ್ರಹ) ಆಗಿವೆ.

ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 5:30 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ದೇವರ ಪೂಜೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಒಳ ದ್ವಾರಗಳನ್ನು ತೆರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಾಯು ಮಂತ್ರವನ್ನು ಪಠಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿತ್ಯದ ಪೂಜಾ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಪೂರ್ವಭಾವಿಯಾಗಿ ಪುರೋಹಿತರು ಸುಮಾರು ಒಂದೂವರೆ ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಸುಪ್ರಭಾತವನ್ನು ಪಠಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಜನರು ನಾದಸ್ವರಂ (ಗಾಳಿವಾದ್ಯ) ನುಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಲಘವರ್ಚನೆ (ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಪೂಜೆ) ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ; ಪುರೋಹಿತರು ಬೆಲ್ಲ ಮತ್ತು ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಯನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿ ನಂತರ ದೇವರಿಗೆ ಮಂಗಳಾರತಿಯನ್ನು (ಧೂಪ) ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಭಕ್ತರು 6:30 ರಿಂದ ಮುಂದಿನ ಐದು ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಗರ್ಭಗುಡಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಅನುಮತಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಿಜವಾದ ಪೂಜೆಯು 8:00 ರವರೆಗೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಷೋಡಶ ಉಪಚಾರವನ್ನು (ಹದಿನಾರು ಸೇವೆಗಳು) ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಯೋಗಾನಂದ ನರಸಿಂಹ ಮೂರ್ತಿಗೆ ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬೆಳಗಿನ ಪೂಜೆಯ ಕೊನೆಯ ಹಂತವೆಂದರೆ ಬಲಿಹರಣ (ಶಾಂತಗೊಳಿಸುವ ಸಮಾರಂಭ). ಇದರಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರವಾದ ಆಹಾರದ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಆತ್ಮಗಳಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಸುದರ್ಶನ ಚಕ್ರದ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉಪ-ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿನ ಬೆಳಗಿನ ಆಚರಣೆಗಳು ಇದೇ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತವೆ, ಪೂರ್ವಭಾವಿ ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ನೈವೇದ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಮುಂಜಾನೆ 11:00ರ ನಂತರ, ದೇವಾಲಯದ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಪೂಜೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಅರ್ಧ ಗಂಟೆಯ ನಂತರ, ದೇವರಿಗೆ ರಾಜಭೋಗವನ್ನು (ಮುಖ್ಯ ನೈವೇದ್ಯ) ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮುಂದಿನ ಅರ್ಧ ಗಂಟೆ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಗರ್ಭಗುಡಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲ. ರಾಜಭೋಗವು ಅನ್ನ, ದಾಲ್, ಸೂಪ್, ಬೇಯಿಸಿದ ತರಕಾರಿಗಳು, ತುಪ್ಪ ಮತ್ತು ಮೊಸರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. 2:30 ಕ್ಕೆ ದೇವರಿಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ಅರ್ಧ ಗಂಟೆ ವಿರಾಮವನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಸಂಜೆ 7:00 ರವರೆಗೆ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಗರ್ಭಗುಡಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. 6:00 ಕ್ಕೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಸಂಜೆ ಪೂಜೆಯು ದಿವ್ವಿತಿ ಸಲಾಂ (ಪಂಜುಗಳೊಂದಿಗೆ ವಂದನೆ) ಸಮಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಇಬ್ಬರು ಪುರುಷರು ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸುತ್ತುತ್ತಾರೆ; ಒಬ್ಬರು ಪಂಜು ಹಿಡಿದಿರುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ಢೋಲು ಬಡಿಯುತ್ತಾರೆ. ಸಂಜೆ ಮಾಡುವ ಆಚರಣೆಗಳು ಬೆಳಗಿನ ಪೂಜೆಯಂತೆಯೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ನೀಡಲಾದ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವು ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗಿದೆ. ರಾತ್ರಿಯ ನೈವೇದ್ಯವನ್ನು ದೇವತೆಗೆ ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಕ್ತರಿಗೆ 8:30 ರಿಂದ ಅರ್ಧ ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ದೇವರ ದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಾತ್ರಿ 9:00 ಗಂಟೆಗೆ, ಶಯನ ಸೇವೆ (ಮಲಗುವ ಆಚರಣೆ) ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಮುಚ್ಚಲಾಗುತ್ತದೆ.

ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಎರಡು ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರು ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಬಹುದು. ಒಂದು ದೇವರ ನಿತ್ಯ ಕಲ್ಯಾಣ (ನಿಯಮಿತ ವಿವಾಹ) ಇದು ಪ್ರತಿದಿನವೂ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೊಂದು ಸ್ವರ್ಣಪುಷ್ಪ ಅರ್ಚನೆ (ಚಿನ್ನದ ಹೂವುಗಳಿಂದ ಪೂಜೆ). ಇದನ್ನು ಪ್ರತಿ ಗುರುವಾರದಂದು ಬೆಳಗಿನ ಪೂಜಾ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳೊಂದಿಗೆ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಹಸ್ರನಾಮ ಅರ್ಚನ (ಸಾವಿರ ನಾಮಗಳ ಪಠಣ), ಗರುಡ ಸೇವೆ ಮತ್ತು ಗೋವಿನ ಆರಾಧನೆಯು ಇದನ್ನು ಹೋಲುವ ಇತರ ಗಮನಾರ್ಹ ಆಚರಣೆಗಳಾಗಿವೆ.

ಉತ್ಸವಗಳು

ಸಿಂಹಾಚಲಂ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾಣಿಕೆಗಳು ಉತ್ಸವಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ. ಕುಮಾರ ಪುನ್ನಮಿಯನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲ ಉತ್ಸವಗಳು ಇಂದಿಗೂ ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ಎರಡು ವರ್ಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ: ಆಗಮ ಗ್ರಂಥಗಳಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುವ ಮತ್ತು ಪದ್ಧತಿಗಳು ಹಾಗೂ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುವವುಗಳು (ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ). ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ಮತ್ತು ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ದೈನಂದಿನ, ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ, ಪಾಕ್ಷಿಕ, ಮಾಸಿಕ ಮತ್ತು ವಾರ್ಷಿಕವೆಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳು ಅವರ ಯೋಗಕ್ಷೇಮದ ಜೊತೆಗೆ ಮಾನವರ ಭೌತಿಕ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪ್ರಗತಿಗೆ ಉದ್ದೇಶಿತವಾಗಿವೆ.

ಸಿಂಹಾಚಲಮ್‍ನಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲ್ಪಡುವ ಉತ್ಸವಗಳು ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಅನುಸರಿಸಲ್ಪಡುವ ಪದ್ಧತಿಗಳಾದ ದ್ರಾವಿಡ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಅನುಸರಿಸಲಾಗುವ ಸೂರ್ಯಮಾನ (ಸೂರ್ಯ-ಕೇಂದ್ರಿತ) ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆಚರಣೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಂತೆ ಚಾಂದ್ರಮಾನ (ಚಂದ್ರ-ಕೇಂದ್ರಿತ) ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಕಲ್ಯಾಣೋತ್ಸವ ಮತ್ತು ಚಂದನೋತ್ಸವ (ಶ್ರೀಗಂಧದ ಉತ್ಸವ) ಇವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲ್ಪಡುವ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಸವಗಳಾಗಿವೆ.

ಪ್ರಮುಖ ಉತ್ಸವಗಳು

ಕಲ್ಯಾಣೋತ್ಸವ

ಕಲ್ಯಾಣೋತ್ಸವದ ಭಕ್ತೋತ್ಸವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು 12 ಆಳ್ವಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ತಿರುಮಂಗೈಗೆ (ಚಿತ್ರಿತ) ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ.

ವರಾಹ ನರಸಿಂಹನ ವಾರ್ಷಿಕ ಸ್ವರ್ಗೀಯ ವಿವಾಹವಾದ ಕಲ್ಯಾಣೋತ್ಸವವನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಚಾಂದ್ರಮಾನ ಚೈತ್ರ ಮಾಸದ ಮೊದಲ ತ್ರೈಮಾಸಿಕದ 11 ನೇ ದಿನದಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಐದು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಯಾವುದೇ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಉತ್ಸವದ ಉಲ್ಲೇಖವಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಕ್ರಿ.ಶ. 1401 ರ ಕಾಲಮಾನದ್ದೆಂದು ನಿರ್ಧಾರಿತವಾದ ಒಂದು ಶಾಸನವು ದಿವ್ಯ ಮಹೋತ್ಸವಗಳನ್ನು (ಪವಿತ್ರ ಪ್ರಮುಖ ಉತ್ಸವಗಳು) ಆಚರಿಸಲು ಗರುಡಾರೋಹ ಕಂಬ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಧ್ವಜಕಂಬದ ಉಡುಗೊರೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಚೈತ್ರ ಮಾಸದ ಶುಕ್ಲಪಕ್ಷದ ಐದನೇ ದಿನದಂದು ಉಡುಗೊರೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಅದೇ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಕಲ್ಯಾಣೋತ್ಸವವನ್ನು ಸಿಂಹಾಚಲಮ್‍ನ ಮಹೋತ್ಸವವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ, ಇತರ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿನ ಮಹೋತ್ಸವಗಳಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುವ ಪ್ರಧಾನ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಈ ಮದುವೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಲ್ಯಾಣೋತ್ಸವವು ಗರುಡಧ್ವಜವನ್ನು ಹಾರಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ.

ಕಲ್ಯಾಣೋತ್ಸವವು ಹಿಂದೂ ಕುಟುಂಬಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಮದುವೆಗಳನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಈ ಉತ್ಸವದ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ: ಅಂಕುರಾರ್ಪಣಂ (ಔಪಚಾರಿಕ ಆರಂಭ), ರಥೋತ್ಸವ, ಅವಭೃತ ಸ್ನಾನ (ಶುದ್ಧೀಕರಣ ಸಮಾರಂಭ), ಭಕ್ತೋತ್ಸವ (ಭಕ್ತನಿಗೆ ಪುರಸ್ಕಾರ), ಮತ್ತು ಶಯನ ಸೇವೆ (ಮಲಗುವ ಆಚರಣೆ). ಅಂಕುರಾರ್ಪಣವು 14 ನೇ ದಿನದಂದು ನಡೆಯುತ್ತದೆ; ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ಎಂಟು ದಿಕ್ಪಾಲಕರನ್ನು ಸ್ತೋತ್ರಗಳಿಂದ ಪಠಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತಯಾರಿಸಿದ ಮಣ್ಣಿನ ಮಡಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂಬತ್ತು ರೀತಿಯ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತುವ ಮೂಲಕ ಆಹ್ವಾನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪುರೋಹಿತರು ಮಹಾಸಂಕಲ್ಪ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು, ಅವರು ಕುಶ ಹುಲ್ಲಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ದಾರಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳ ಮಣಿಕಟ್ಟಿಗೆ ಕಟ್ಟುತ್ತಾರೆ. ಕಲ್ಯಾಣೋತ್ಸವದ ಪೂರ್ವಭಾವಿ ಕಾರ್ಯಗಳು 15 ನೇ ದಿನದ ರಾತ್ರಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತವೆ. ಬಲಿಹರಣವನ್ನು ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಒಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿನ ಇಡೀ ಹಳ್ಳಿಯಾದ್ಯಂತ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮದುವೆ ಮಂಟಪವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಮೊದಲು, ಭಕ್ತರು ಎಳೆಯುವ ರಥದ ಮೇಲೆ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಗ್ರಾಮದ ಸುತ್ತಲೂ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ರಥೋತ್ಸವ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವತೆಗಳು ರಾತ್ರಿ ಸುಮಾರು 10:00 ಗಂಟೆಗೆ ಮದುವೆ ಮಂಟಪವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ವರಾಹ ನರಸಿಂಹ ಹಾಗೂ ಅವನ ಸಂಗಾತಿಗಳ ವಿವಾಹವನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

12ನೇ ದಿನದಿಂದ ಮಾಮೂಲಿನ ದಿನದಂದು ನಿತ್ಯ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಪವಿತ್ರ ಹಿಂದೂ ಗ್ರಂಥಗಳ ಮೇಲೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಪ್ರವಚನಗಳು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ವಾಂಸರಿಂದ ಸಂಗೀತ, ವಾಚನ ಮತ್ತು ಇತರ ರೀತಿಯ ಮನರಂಜನಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮರುದಿನ, ಪುರೋಹಿತರು ದಿಕ್ಪಾಲಕರನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಆಯ್ದ ಸ್ತೋತ್ರಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೊನೆಯ ದಿನದಂದುಅಗ್ನಿಗೆ ಪೂರ್ಣಾಹುತಿಯನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗಂಗಾಧರದಲ್ಲಿ ಶುದ್ಧೀಕರಣ ಸಮಾರಂಭವನ್ನು ನಡೆಸಿದ ನಂತರ, ಭಕ್ತೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಕ್ತೋತ್ಸವವನ್ನು ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ತಿರುಮಂಗೈನ (12 ಆಳ್ವಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು) ದಂತಕಥೆಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುವ ಮೂಲಕ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಲ್ಯಾಣೋತ್ಸವದ ಅಂತ್ಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಗರುಡಧ್ವಜವನ್ನು ಇಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆರನೇ ದಿನ, ತೆಲುಗು ಕೃತಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ನಾರಾಯಣ ಸಂವಾದಂ ಅನ್ನು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಓದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ಲಕ್ಷ್ಮಿ ನಡುವಿನ ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿಯ ಆಟದ ಬಗ್ಗೆ ಆಗಿದೆ. ಇದು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡ ನಂತರ, ಶಯನ ಸೇವೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಮಲಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಚಂದನೋತ್ಸವ

ಭದ್ರಾಚಲಂ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಗಂಧದ ಪೇಸ್ಟ್ ಅನ್ನು ಲೇಪಿಸಿದ ನಂತರ ಮೂಲವರ್‌ನ ಮೂಲ ರೂಪ ಮತ್ತು ಲಿಂಗದಂತಹ ರೂಪವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ವರ್ಣಚಿತ್ರ.

ಚಂದನೋತ್ಸವ (ಶ್ರೀಗಂಧದ ಹಬ್ಬ), ಇದನ್ನು ಚಂದನ ಯಾತ್ರೆ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಇದು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲ್ಪಡುವ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯ (ಏಪ್ರಿಲ್ - ಮೇ) ಹಬ್ಬದ ದಿನದಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನದಂದು ವರ್ಷವಿಡೀ ಮೂಲವರ್ ಮೇಲೆ ಲೇಪಿತವಾದ ಶ್ರೀಗಂಧದ ಪೇಸ್ಟ್ ಅನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಭಕ್ತರು ಇಡೀ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮೆ 12 ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ದೇವರ ವಿಗ್ರಹದ ಮೂಲ ರೂಪವನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಬಹುದು.

ಚಂದನವನ್ನು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಲವರ್‌ಗೆ ಲೇಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ: ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯ ಮತ್ತು ವೈಶಾಖ, ಜ್ಯೇಷ್ಟ ಹಾಗೂ ಆಷಾಢ ಮಾಸಗಳ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯಂದು. ಪ್ರತಿಬಾರಿಯೂ ನಾಲ್ಕು ಮನುಗು ಚಂದನವನ್ನು ಲೇಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವತೆಯನ್ನು ಮುಚ್ಚುವ ಶ್ರೀಗಂಧದ ಪೇಸ್ಟ್ ಅನ್ನು ಮುಂಜಾನೆ 4:00 ಕ್ಕೆ ತೆಗೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಭಿಷೇಕವು 6:00 ಕ್ಕೆ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ನಂತರ ದೇವರ ವಿಗ್ರಹದ ಮೂಲ ರೂಪವನ್ನು ನೋಡಲು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಗರ್ಭಗುಡಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಸಂಜೆಯ ಆಚರಣೆಯು ಮೂಲವರ್‌ಗೆ ಹಲವಾರು ಸ್ನಾನದ ಸೇವೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ; ಪ್ರಮುಖವಾದವುಗಳೆಂದರೆ ಚಂದನಾಭಿಷೇಕ (ಗಂಧದ ಪುಡಿ ಬೆರೆಸಿದ ನೀರಿನಿಂದ ಅಭಿಷೇಕ) ಮತ್ತು ಸಹಸ್ರಕಲಶಾಭಿಷೇಕ (ಸಾವಿರ ಲೋಹದ ಪಾತ್ರೆಗಳ ನೀರಿನಿಂದ ಅಭಿಷೇಕ). ಎಲ್ಲ ಮೂರು ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯಗಳನ್ನು (ಬಾಲಭೋಗ, ರಾಜಭೋಗ ಮತ್ತು ರಾತ್ರಿಯ ನೈವೇದ್ಯ) ಹಗಲಿನಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಬಿಟ್ಟಿದ್ದಕ್ಕೆ ಸರಿದೂಗಿಸಲು ಒಂದೇ ಸಲಕ್ಕೆ ದೇವರಿಗೆ ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಪ್ರಾಚೀನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತೃತವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಕನಿಷ್ಠ 40 ಶಾಸನಗಳು ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಜನರು ಮಾಡಿದ ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತವೆ.

ನರಸಿಂಹ ಜಯಂತಿ

ದೇವಾಲಯದ ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಹಿರಣ್ಯಕಶಿಪುವನ್ನು ಕೊಂದ ನರಸಿಂಹನ ಪ್ರತಿಮೆ. ಕಳಿಂಗ ಶೈಲಿಯ ಶಿಲ್ಪ.

ನರಸಿಂಹ ಜಯಂತಿಯನ್ನು ವೈಶಾಖ ಶುದ್ಧ ಚತುರ್ದಶಿಯಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಹ್ಲಾದನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ವಿಷ್ಣುವು ಈ ದಿನದ ಸಂಜೆ ಸ್ತಂಭದಿಂದ ನರಸಿಂಹನಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ, ಸಂಧ್ಯಾಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆಚರಣೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1287 ರ ಕಾಲಮಾನದ್ದೆಂದು ನಿರ್ಧಾರಿತವಾದ ಒಂದು ಶಾಸನವು ರಾಘವನಾಯಕ ಮತ್ತು ಅವನ ಮೊಮ್ಮಗನು ಈ ದಿನದಂದು ದೇವರಿಗೆ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಮಾಡಿದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1356ರ ಕಾಲಮಾನದ್ದೆಂದು ನಿರ್ಧಾರಿತವಾದ ಮತ್ತೊಂದು ಶಾಸನವು ವೈಶಾಖ ಶುದ್ಧ ಚತುರ್ದಶಿಯಂದು ಆಹಾರ ನೈವೇದ್ಯಕ್ಕಾಗಿ 20 ಗಂಧದ ಮಾದಗಳ ದೇಣಿಗೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಆಚರಣೆಗಳು ಸುಮಾರು ಸಂಜೆ 6:00 ಗಂಟೆಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತವೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲ್ಪಡುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಚರಣೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ದಿನದಂತೆಯೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ, ರಾಜಭೋಗವನ್ನು ಸಂಜೆ ತಡವಾಗಿ ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನದ ನಂತರ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನರಸಿಂಹನ ಅವತಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ದೇವಾಲಯದ ದಂತಕಥೆಯ ಆಯ್ದ ಅಧ್ಯಾಯಗಳನ್ನು ಓದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ ಆಸನದ ಮೇಲೆ ದೇವತೆಯ ಉತ್ಸವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ನವರಾತ್ರೋತ್ಸವ

ಹತ್ತು ದಿನಗಳ ದಸರಾ ಹಬ್ಬವನ್ನು ನವರಾತ್ರೋತ್ಸವ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಜಯದಶಮಿ ಕೊನೆಯ ದಿನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳು ಆಶ್ವಯುಜ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಇವನ್ನು ಪ್ರಧಾನ ದೇವತೆಯಾದ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಮಹಿಮೆಗಾಗಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ತಿಂಗಳ ಮೊದಲ ಒಂಬತ್ತು ದಿನಗಳ ಕಾಲ, ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚತುರ್ಭುಜ ತಾಯರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ದೇವಿಯ ಉತ್ಸವ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಲೂ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಆಸನದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವರಿಗೆ ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿಸುವಾಗ ಶ್ರೀ ಸೂಕ್ತವನ್ನು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಓದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ನಂತರ ಪುಷ್ಪಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ಅರ್ಪಣೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಕೊನೆಯ ದಿನದಂದು, ಶಮೀ ವೃಕ್ಷವನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದೇವತೆಯನ್ನು ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿನ ಗ್ರಾಮದ ಸುತ್ತಲೂ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆನೆ ವಾಹನವನ್ನು ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಆಚರಣೆಯ ಅಂತ್ಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಕಾಮದಹನ

ಕಾಮದಹನ ಫಾಲ್ಗುಣ ಮಾಸದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯಂದು ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಅಪ್ರಧಾನ ಉತ್ಸವವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ (ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರಂಥಗಳಿಂದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ). ಶ್ರೀ ವೈಷ್ಣವ ಪಂಥದ ಅನುಯಾಯಿಗಳು ಕಾಮದಹನವನ್ನು ಸ್ವಯಂ-ಶುದ್ಧೀಕರಣ ಸಮಾರಂಭವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ; ಕಾಮದೇವನನ್ನು ಸುಟ್ಟು ಬೂದಿ ಮಾಡಿದ ಶಿವನ ದಂತಕಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಇದು ಯಾವುದೇ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಅದೇ ದಿನ ಕಾಮದಹನಕ್ಕೆ ಪೂರ್ವಭಾವಿಯಾಗಿ ಡೋಲೋತ್ಸವವನ್ನು (ಉಯ್ಯಾಲೆ ಆಚರಣೆ) ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೋಲಿಕಾ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸಿಯ ಮರಣವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಇದನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ನೀಡಲಾಗುವ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವು ಸಿಂಹಾಚಲಮ್‍ನಲ್ಲಿ ಒಡಿಶಾದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಬೆಟ್ಟದ ತಪ್ಪಲಿನಲ್ಲಿರುವ ಉದ್ಯಾನಕ್ಕೆ ದೇವರ ಉತ್ಸವ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ತರುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಮಧ್ಯಾಹ್ನದಲ್ಲಿ ಡೋಲೋತ್ಸವ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವರನ್ನು ವಿಶೇಷ ಆಸನದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪುರೋಹಿತರು ಸ್ತೋತ್ರಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುವಾಗ ಅವನ ಮೇಲೆ ಕೆಂಪು ಪುಡಿಯನ್ನು ಸಿಂಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಧಾನವನ್ನು ಚೂರ್ಣೋತ್ಸವ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ದೇವತೆಯನ್ನು ಉಯ್ಯಾಲೆಯ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹಿಂದೆಮುಂದೆ ಚಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾಮದಹನ ಸಮಾರಂಭವು ರಾತ್ರಿ 8:00 ಗಂಟೆಗೆ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದ ಬಳಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಸಣ್ಣ ಗುಡಿಸಲಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಪುರೋಹಿತರು ಅಗ್ನಿಯ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ನಡೆಸುವಾಗ ಗುಡಿಸಲಿನಲ್ಲಿ ದೇವತೆಯಿರುತ್ತದೆ. ಬಯಕೆಯ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅಂಶವನ್ನು ಸುಡಲು ಅವರು ವಿಸ್ತಾರವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಪಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ಗುಡಿಸಲನ್ನು ಸುಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಸಾಂಕೇತಿಕವಾಗಿ ಕಾಮದ (ಆಸೆ) ವಿನಾಶವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಾರಂಭವು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.

ಇತರ ಉತ್ಸವಗಳು

ಕೃಷ್ಣ ಜನ್ಮಾಷ್ಟಮಿ

ಬೆಣ್ಣೆ ಕದಿಯುವ ಕೃಷ್ಣನ ಬಾಲ್ಯದ ಕುಚೇಷ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಚಿತ್ರ.

ವಿಷ್ಣುವಿನ ಎಂಟನೇ ಅವತಾರವಾದ ಕೃಷ್ಣನ ಜನ್ಮವನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ಕೃಷ್ಣ ಜನ್ಮಾಷ್ಟಮಿಯು ದೇವಾಲಯದ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಉತ್ಸವವಾಗಿದೆ. ಇದು ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸದ ಕೃಷ್ಣಪಕ್ಷದ ಅಷ್ಟಮಿಯಂದು ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1233 ರ ಕಾಲಮಾನದ ಶಾಸನವು ಆ ವರ್ಷದ ಜನ್ಮಾಷ್ಟಮಿಯಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ದೇವಾಲಯದ ದೇವತೆಗೆ ಹಾಲು ಒದಗಿಸಲು 100 ಹಸುಗಳನ್ನು ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ಕೊಟ್ಟಿದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆಂಡಾಳ್‌ನ ಉತ್ಸವ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಲೂ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ನಂತರ ದಂತದ ಸಿಂಹಾಸನದ ಮೇಲೆ ಇಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ನಾನದ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ, ಭಾಗವತ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿನ ಕೃಷ್ಣನ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಧ್ಯಾಯವನ್ನು ದ್ರಾವಿಡ ಪ್ರಬಂಧದ ಕೆಲವು ವಿಭಾಗಗಳೊಂದಿಗೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಓದಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಕೃಷ್ಣನು ತನ್ನ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಕುಚೇಷ್ಟೆಗಳನ್ನು ವೈಭವೀಕರಿಸಲು, ಉಟ್ಲೋತ್ಸವವನ್ನು (ಬುಟ್ಟಿ ಹಬ್ಬ) ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ, ದೇವಸ್ಥಾನದ ಆವರಣದ ಬಳಿ ಕಳಸ ಮತ್ತು ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಯಿರುವ ಒಂದು ಬುಟ್ಟಿಯನ್ನು ಕಟ್ಟಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೈಗೆ ಸಿಗದಂತಿರುವ ಬುಟ್ಟಿಯನ್ನು ಮುರಿಯಲು ಯುವಕರಿಗೆ ಸವಾಲು ಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಬ್ಬದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ದೇವರಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದ ಹಾಲನ್ನು ಭಕ್ತರಿಗೆ ವಿತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಆಚರಣೆಗಳು ದ್ರಾವಿಡ ಸಂಪ್ರದಾಯದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಜನ್ಮಾಷ್ಟಮಿಯ ನಂತರ ಒಂದು ದಿನದ ನಂತರ ಉಟ್ಲೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜನ್ಮಾಷ್ಟಮಿಯ ದಿನದಂದೇ ಅದರ ಅಂಗವಾಗಿ ಉಟ್ಲೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ತೆಲುಗು ಜನರ ಸಂಪ್ರದಾಯಕ್ಕಿಂತ ಇದು ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ.

ಕಾರ್ತಿಕ ದೀಪಾವಳಿ

ಕಾರ್ತಿಕ ಮಾಸದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಬೆಳಕಿನ ಹಬ್ಬವೇ ಕಾರ್ತಿಕ ದೀಪಾವಳಿ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಲು ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಎಣ್ಣೆ ದೀಪಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1270 ರ ಕಾಲಮಾನದ ಒಂದು ಶಾಸನವು ಚಿಟ್ಟಣ ಗೋಪಾಲನ 50 ಹಸುಗಳು, ಎರಡು ಅಖಂಡದೀಪಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳಿಗೆ ಬಡುಗಳ ಉಡುಗೊರೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1278ರ ಕಾಲಮಾನದ ಇನ್ನೊಂದು ಶಾಸನವು ಅಲ್ಲಾಡ ನಾಯಕನು 47 ಹಸುಗಳನ್ನು ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ನೀಡಿದ್ದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಉತ್ಸವವು ಸಂಜೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಎಣ್ಣೆ ಮತ್ತು ಬತ್ತಿಯಿರುವ 12 ಮಣ್ಣಿನ ಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಮಂಡಲದ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎಂಟು ದೀಪಗಳು ದಿಕ್ಪಾಲಕರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಉಳಿದ ನಾಲ್ಕು ಬ್ರಹ್ಮ, ನರಸಿಂಹ, ಶೇಷ ಮತ್ತು ಗರುಡನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಈ ನಾಲ್ಕು ದೀಪಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಧಾನ ಬಿಂದುಗಳಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಕೊನೆಯ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಒಣಗಿದ ಬಾಳೆ ಎಲೆಗಳಿಂದ ಮಾಡಿದ ಗುಡಿಸಲನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಉತ್ಸವ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸುತ್ತಲೂ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುವ ಗುಡಿಸಲಿಗೆ ತರಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವರಿಗೆ ಧೂಪ ಮತ್ತು ಕರ್ಪೂರವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಗುಡಿಸಲನ್ನು ಸುಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸ್ತೋತ್ರಗಳ ಪಠಣದ ನಡುವೆ, ದೇವತೆಯನ್ನು ಮೂರು ಬಾರಿ ಸುಡುವ ಗುಡಿಸಲಿನ ಸುತ್ತ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಹಾಕಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರದ ಪುರಾವೆಗಳು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿಲ್ಲ.

ಗಿರಿಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ

ಗಿರಿಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆಯು ಆಷಾಢ ಮಾಸದ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ವಾರ್ಷಿಕ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. ನರಸಿಂಹನು ಕುಳಿತಿರುವ ಬೆಟ್ಟದ ಸುತ್ತಲೂ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಹಾಕುವ ಮೂಲಕ ಭಕ್ತರು ನರಸಿಂಹನ ಕೃಪೆಗೆ ಪಾತ್ರರಾಗಬಹುದು ಎಂಬ ಪದ್ಧತಿಯ ಮೇಲೆ ಇದು ಆಧಾರಿತವಾಗಿದೆ. ಭಕ್ತರು, ಹೆಚ್ಚಿನವರು ಗ್ರಾಮಾಂತರದಿಂದ ಬಂದವರು, ಈ ದಿನದಂದು ಉಪವಾಸವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಬೆಟ್ಟಕ್ಕೆ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆಯನ್ನು ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ೩೦,೦೦೦ ಮೀಟರ್ ದೂರವನ್ನು ಕ್ರಮಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಗರ್ಭಗುಡಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ನಂತರ ಊಟ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ಸುತ್ತಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದವರು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ 108 ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆಗಳನ್ನು ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಸಿಂಹಾಚಲಮ್‍ನಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ ಹೋಲುವ ಮತ್ತೊಂದು ಉತ್ಸವವೆಂದರೆ ಗ್ರಾಮ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಉತ್ಸವ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹತ್ತಿರದ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕ್ರಿ.ಶ. 1242 ರ ಕಾಲಮಾನದ ಒಂದು ಶಾಸನವು ಈ ಉತ್ಸವವನ್ನು ನಡೆಸಲು ಪುರುಷೋತ್ತಮ ನಾಯಕನು ಒದಗಿಸಿದ ಕಿರಾಣಿ ಸರಕನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಗ್ರಾಮ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆಯು ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ; ಉತ್ಸವ ಮೂರ್ತಿಯ ಪ್ರವೇಶವು ಗ್ರಾಮ ಮತ್ತು ಅದರ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಸಮೃದ್ಧಿಯನ್ನು ತರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಜನರು ನಂಬಿದರು.

ಸಣ್ಣ ಹಬ್ಬಗಳು

ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯ ನಂತರದ ದಿನದಂದು ನಡೆಯುವ ಮಕರವೇಟ ಹಬ್ಬವು ಗಜೇಂದ್ರ ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತದೆ (ಚಿತ್ರ). ಇದು ವಿಷ್ಣುವು ತನ್ನ ಭಕ್ತವಾಗಿದ್ದ ಆನೆಯನ್ನು ಮೊಸಳೆಯಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಿದ ದಂತಕಥೆ ಆಗಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದ ಸಣ್ಣ ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ವಾರೋತ್ಸವಗಳು (ವಾರದ ಹಬ್ಬಗಳು), ಪಕ್ಷೋತ್ಸವಗಳು (ಪಾಕ್ಷಿಕ ಹಬ್ಬಗಳು), ಮಾಸೋತ್ಸವಗಳು (ಮಾಸಿಕ ಹಬ್ಬಗಳು) ಸೇರಿವೆ. ಈ ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಹಂತಗಳಿವೆ: ಉತ್ಸವ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವ ತಿರುವೀಧಿ ಉತ್ಸವ ಮತ್ತು ದೇವರಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡುವುದು. ಈ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಹಣಕಾಲ (ಗ್ರಹಣಗಳು), ನಕ್ಷತ್ರೋತ್ಸವಗಳು (ನಕ್ಷತ್ರ ಹಬ್ಬಗಳು), ಸಂಕ್ರಾಂತಿ (ಸಂಕ್ರಾಂತಿಗಳು) ಮತ್ತು ವಿಷುವಸ್ (ವಿಷುವಾಸಗಳು) ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲ್ಪಡುವವುಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಪಕ್ಷೋತ್ಸವಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳ ಎರಡು ಪಕ್ಷಗಳ ಏಕಾದಶಿಯಂದು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಏಕಾದಶಿಯ ದಿನದಂದು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ವಿವಿಧ ಜನರು ನೀಡಿದ ದೇಣಿಗೆಯನ್ನು ಅನೇಕ ಶಾಸನಗಳು ದಾಖಲಿಸಿವೆ. ಪಕ್ಷೋತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದದ್ದು ಜಲಶಯನ ಏಕಾದಶಿ. ವಿಷ್ಣುವು ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಸರ್ಪ ಹಾಸಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಮಲಗಲು ಹೋಗುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ, ಅಂದರೆ ಆ ದಿನದಿಂದ (ಆಷಾಢದ ಹಿಂದಿನ ಪಕ್ಷದ 11 ನೇ ದಿನ) ಆರಂಭವಾಗಿ ಉತ್ತಾನ ದ್ವಾದಶಿಯವರೆಗೆ (ಕಾರ್ತಿಕದ ಹಿಂದಿನ ಪಕ್ಷದ 12 ನೇ ದಿನ).

ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು, ನಕ್ಷತ್ರೋತ್ಸವಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕೆಲವು ಮಂಗಳಕರ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ದೇವತೆಯ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ವಿಶೇಷ ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವೈಷ್ಣವರು 27 ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಪೈಕಿ ಮೃಗಶಿರ, ಪುನರ್ವಸು, ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಶ್ರವಣವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಮಂಗಳಕರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸ್ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನ ಚಲನೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾದ ಸಂಕ್ರಮಣ ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಮತ್ತು ಕಾರ್ತಿಕ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಪ್ರಮುಖವಾದವುಗಳು, ಇದರ ನಂತರ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಚಿಕ್ಕದಾದ ವಿಷ್ಣು ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಕೂಡ ಇದೆ. ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯ ಒಂದು ದಿನದ ನಂತರ ಮಕರವೇಟವನ್ನು (ಮೊಸಳೆ ಬೇಟೆ) ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಸ್ಥಾನದ ಕಲ್ಯಾಣಿಯಲ್ಲಿ, ಉತ್ಸವ ಮೂರ್ತಿಯಿಂದ ಅಣಕು ಮೊಸಳೆ ಬೇಟೆಯ ಸಹಾಯದಿಂದ ಹಿಂದೂ ದಂತಕಥೆ ಗಜೇಂದ್ರ ಮೋಕ್ಷದ ಸನ್ನಿವೇಶವನ್ನು ಮರುಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ತೆಪ್ಪೋತ್ಸವವನ್ನು ಪೌಷ ಮಾಸದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಸಿಂಹಾಚಲಂ ಎರಡು ವಾರ್ಷಿಕ ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತದೆ: ಧನುರ್ಮಾಸೋತ್ಸವ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನೋತ್ಸವ. ಧನುರ್ಮಸೋತ್ಸವವು ವಿಷ್ಣುವಿನ ರೂಪವಾದ ರಂಗನಾಥನನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ಆಂಡಾಳ್ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಭಗವಂತನನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗುವ ಮೊದಲು ಅವಳು 30 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ತಪಸ್ಸನ್ನು ಆಚರಿಸಿದಳು. ಆ 30 ದಿನಗಳನ್ನು ಆಂಡಾಳ್ ದೇಗುಲದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಆಚರಣೆಯ ಮೂಲಕ ಇಡೀ ಮಾರ್ಗಶಿರ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಧ್ಯಯನೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ 20 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುವ ದೇವತೆಯನ್ನು ಸಭಾಂಗಣಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ತಮಿಳು ಪಠ್ಯ ನಾಲಯಿರ ದಿವ್ಯ ಪ್ರಬಂಧಂ ನ 4000 ಶ್ಲೋಕಗಳು ಇತರ ಪವಿತ್ರ ಗ್ರಂಥಗಳೊಂದಿಗೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ಓದಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ಅದರ ಹೆಸರನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಎರಡು ಹಂತಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ: ಮೊದಲ ಹಂತ ಪಕ್ಷದ ಮೊದಲ ಹತ್ತು ಬೆಳಗಿನವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ವೈಕುಂಠ ಏಕಾದಶಿಯಂದು ಎರಡನೇ ಹಂತವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತಯಾರಿಸಿಲ್ಪಟ್ಟ ಮುಖಮಂಟಪದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತಿರುವ ದೇವರನ್ನು ಎರಡನೇ ಹಂತದಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಅವತಾರಕ್ಕೂ ಸೂಕ್ತವಾದ ವಿಶೇಷ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ

 

• Acharya, Sabita (1991). Anthropology of pilgrimage of lord Jagannath at Puri and lord Narasimha at Simhachalam (Doctor of Philosophy). Utkal University. hdl:10603/118540.
• Buchanan, Francis (1988). A Journey from Madras Through the Countries of Mysore, Canara, and Malabar, for the Express Purpose of Investigating the State of Agriculture, Arts and Commerce, the Religion, Manners, and Customs: The History, Natural and Civil and Antiquities. Asian Educational Services. ISBN 978-81-2060-386-8.
• Dhody, Chandan Lal (1995). The Adhyātma Rāmāyaṇa: Concise English Version. M. D. Publications Pvt. Ltd. ISBN 978-81-8588-077-8.
• Drew, A. J. (2003). A Wiccan Bible: Exploring the Mysteries of the Craft from Birth to Summerland. Career Press. ISBN 978-1-56414-666-3.
• Eck, Diana L (2012). India: A Sacred Geography. Potter/TenSpeed/Harmony. ISBN 978-0-385-53191-7.
• Hudson, D Dennis (2008). The Body of God: An Emperor's Palace for Krishna in Eighth-Century Kanchipuram. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-970902-1.
• Knapp, Stephen (2009). Spiritual India Handbook. Jaico Publishing House. ISBN 978-81-8495-024-3.
• Krishna, K. Venkata (2010). A Study Of Narasimha Cult In Sanskrit Literature (Doctor of Philosophy). Sri Venkateswara University. hdl:10603/109961.
• Krishna, Nanditha (2009). Book of Vishnu. Penguin Books. ISBN 978-81-8475-865-8.
• Kumari, M. Krishna (1990). Social and Cultural Life in Medieval Andhra. Discovery Publishing House. ISBN 81-7141-102-9.
• Ninan, M. M. (2008). The Development of Hinduism. Madathil Mammen Ninan. ISBN 978-1-4382-2820-4.
• Patnaik, Nihar Ranjan (1997). Economic History of Orissa. Indus Publishing. ISBN 978-81-7387-075-0.
• Reddy, P. Bhaskar (1991). The Inscriptions Of Simhachalam A Cultural Study (Doctor of Philosophy). Sri Venkateswara University. hdl:10603/106055.
• Roy, Sumita (1998) [1996]. Poet Saints of India. Sterling Publishers Pvt. Ltd. ISBN 978-81-2071-883-8.
• Meena, V. (1974). Temples of South India. Harikumar Arts. ISBN 4-567-14-991-2.
• Sridhar, V. V. (2009). సింహాచలం శ్రీ వరాహ లక్ష్మీనరసింహస్వామివారి క్షేత్రమహత్యం [The glory of Simhachalam's Varaha Narasimha] (in ತೆಲುಗು). Sri Jwala Central Trust.

ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು

• Official website of the temple Archived 2022-10-30 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.