ಕೇಂದ್ರೀಯ ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿ

ಕೇಂದ್ರೀಯ ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿ

ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಹೆಸರು	CBSE
ಸ್ಥಾಪನೆ	3 ನವೆಂಬರ್ 1962 (1962-೧೧-03)
ಶೈಲಿ	ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿ
ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿ	ದೆಹಲಿ, ಭಾರತ
ಅಧಿಕೃತ ಭಾಷೆ	ಹಿಂದಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್
ಅಧ್ಯಕ್ಷೆ	ಅನಿತಾ ಕರ್ವಾಲ್, ಭಾ.ಅ.ಸೇ
ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳು	21,499 ಶಾಲೆಗಳು (2019)
ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲತಾಣ	cbse.nic.in

ಕೇಂದ್ರೀಯ ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿ [ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಸೆಕೆಂಡರಿ ಎಜುಕೇಶನ್ ( ಸಿಬಿಎಸ್ಇ )] ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಸಿಬಿಎಸ್‌ಇ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆ ಹೊಂದಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಎನ್‌ಸಿಇಆರ್‌ಟಿ ಪಠ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಅನುಸರಿಸಲು ಕೇಳಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜು 20,299 ಶಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು 28 ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 220 ಶಾಲೆಗಳು ಸಿಬಿಎಸ್‌ಇಗೆ ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿವೆ.

ಇತಿಹಾಸ

ಭಾರತದಲ್ಲಿ 1921 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಮೊದಲ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಪ್ರೌಢ ಮತ್ತು ಪದವಿಪೂರ್ವ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದು ರಜಪೂತಾನ, ಮಧ್ಯ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಗ್ವಾಲಿಯರ್ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು. 1929 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು "ಬೋರ್ಡ್ ಆಫ್ ಹೈಸ್ಕೂಲ್ ಮತ್ತು ಇಂಟರ್ಮೀಡಿಯೆಟ್ ಎಜುಕೇಶನ್, ರಜಪೂತಾನ" ಎಂಬ ಜಂಟಿ ಮಂಡಳಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಅಜ್ಮೀರ್, ಮೆರ್ವಾರಾ, ಮಧ್ಯ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಗ್ವಾಲಿಯರ್ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ನಂತರ ಇದನ್ನು ಅಜ್ಮೀರ್, ಭೋಪಾಲ್ ಮತ್ತು ವಿಂಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. 1952 ರಲ್ಲಿ, ಇದು "ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿ" ಆಯಿತು.

ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಗಳು

ಸಿಬಿಎಸ್ಇ ಎಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು, ಎಲ್ಲಾ ಜವಾಹರ್ ನವೋದಯ ವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು, ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಅನುಮೋದಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ.

ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು

ಸಿಬಿಎಸ್‌ಇ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಮಾರ್ಚ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ 10 ನೇ ತರಗತಿ ಮತ್ತು 12 ನೇ ತರಗತಿಯ ಅಂತಿಮ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತದೆ. ಮೇ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಾದ್ಯಂತದ ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲಿ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಚರ್ ಕೋರ್ಸ್‌ಗಳ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಮಂಡಳಿಯು ಈ ಹಿಂದೆ ಎಐಇಇಇ (ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಎಂಟ್ರನ್ಸ್ ಎಕ್ಸಾಂ) ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ನಡೆಸಿತು. ಆದರೆ ಎಐಇಇಇ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು 2013 ರಲ್ಲಿ ಐಐಟಿ- ಜಂಟಿ ಪ್ರವೇಶ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ (ಜೆಇಇ - ಜಾಯಿಂಟ್ ಎಂಟ್ರನ್ಸ್ ಎಕ್ಸಾಂ) ಲೀನಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಸಾಮಾನ್ಯ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಈಗ ಜೆಇಇ (ಮುಖ್ಯ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈಗ ಇದನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪರೀಕ್ಷಾ ಸಂಸ್ಥೆ ನಡೆಸುತ್ತದೆ .

1್ ಎಕ್ಸಾಂ0 ನವೆಂಬರ್ 2017 ರಂದು ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟವು ವಿವಿಧ ಪರೀಕ್ಷಾ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪರೀಕ್ಷಾ ಸಂಸ್ಥೆ (ಎನ್‌ಟಿಎ) ರಚಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿತು. ಪ್ರಸ್ತುತ, ಕೇಂದ್ರೀಯ ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿ (ಸಿಬಿಎಸ್‌ಇ) ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅರ್ಹತಾ ಮತ್ತು ಪ್ರವೇಶ ಪರೀಕ್ಷೆ (ನೀಟ್), ಕೇಂದ್ರ ಶಿಕ್ಷಕರ ಅರ್ಹತಾ ಪರೀಕ್ಷೆ (ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಎರಡು ಬಾರಿ) ಯುಜಿಸಿಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅರ್ಹತಾ ಪರೀಕ್ಷೆ (ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಎರಡು ಬಾರಿ) ಮತ್ತು ಜವಾಹರ್ ನವೋದಯ ವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತದೆ.

ಉತ್ತೀರ್ಣರಾಗುವ ಮಾನದಂಡಗಳು

10 ನೇ ತರಗತಿ

ಪ್ರೌಢ (10 ನೇ ತರಗತಿ) ಹಾಗೂ ಪದವಿಪೂರ್ವ ತರಗತಿ (11-12 ನೇ ತರಗತಿ) ಗಳಿಗೆ ಬಡ್ತಿ ಪಡೆಯಲು, ಒಬ್ಬ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಎಲ್ಲಾ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ (ಅಥವಾ 6 ವಿಷಯಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ 5), ಕನಿಷ್ಠ 33% ಅಂಕ ಪಡೆಯಬೇಕು.

ಮೊದಲು, ಉತ್ತೀರ್ಣರಾಗುವ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಲಿಖಿತ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳೆರಡರಲ್ಲಿಯೂ 33% ಅಂಕ ಪಡೆಯಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಹಳೆಯ ಸಿಸಿಇ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ ಹೋಗಿದ್ದರಿಂದ 2018 ರಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಬರೆಯುವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ವಿನಾಯಿತಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸಿಬಿಎಸ್ಇ ನಂತರ 2019 ರಿಂದ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಬರೆಯುವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಈ ವಿನಾಯಿತಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿತು.

12 ನೇ ತರಗತಿ

12ನೇ ತರಗತಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಉತ್ತೀರ್ಣರಾಗಲು ಲಿಖಿತ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ (ಅನ್ವಯಿಸಿದರೆ) ಎರಡೂ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ 33%ರಷ್ಟು ಅಂಕ ಪಡೆದು, ಒಟ್ಟು ಅಂಕಗಳಲ್ಲಿ 33% ಅಂಕ ಗಳಿಸಬೇಕು.

ನಿಖರವಾಗಿ ಒಂದು ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಉತ್ತೀರ್ಣರಾಗದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗೆ, ಅವನು / ಅವಳು ಜುಲೈನಲ್ಲಿ ಆ ವಿಷಯಕ್ಕಾಗಿ ಪೂರಕ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಬರೆಯಬಹುದು. ಆ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಎರಡು ಅಥವಾ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಅನುತ್ತೀರ್ಣರಾದವರಿಗೆ ಅವನು / ಅವಳು ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಎಲ್ಲಾ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಮುಂದಿನ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಪುನಃ ಬರೆಯಬೇಕು.

ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕಚೇರಿಗಳು

ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಿಬಿಎಸ್‌ಇ 10 ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕಚೇರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ:

• ದೆಹಲಿ : ದೆಹಲಿ ಎನ್‌ಸಿಟಿ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ಶಾಲೆಗಳು ಇದರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬರುತ್ತವೆ.
• ಚೆನ್ನೈ : ಅಂಡಮಾನ್ ಮತ್ತು ನಿಕೋಬಾರ್ ದ್ವೀಪಗಳು, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ದಮನ್ ಮತ್ತು ದಿಯು, ಗೋವಾ, ಕರ್ನಾಟಕ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಪುದುಚೇರಿ, ತಮಿಳುನಾಡು ಮತ್ತು ತೆಲಂಗಾಣವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ .
• ಗುವಾಹಟಿ : ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಅಸ್ಸಾಂ, ಮಣಿಪುರ, ಮೇಘಾಲಯ, ಮಿಜೋರಾಂ, ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್, ಸಿಕ್ಕಿಂ ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ .
• ಅಜ್ಮೀರ್ : ದಾದ್ರಾ ಮತ್ತು ನಗರ ಹವೇಲಿ, ಗುಜರಾತ್, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ರಾಜಸ್ಥಾನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ .
• ಪಂಚಕುಲ : ಚಂಡೀಗಡ, ಹರಿಯಾಣ, ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ .
• ಅಲಹಾಬಾದ್ : ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಖಂಡ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
• ಪಾಟ್ನಾ : ಬಿಹಾರ ಮತ್ತು ಜಾರ್ಖಂಡ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ .
• ಭುವನೇಶ್ವರ : ಛತ್ತೀಸ್ ಘಡ, ಒಡಿಶಾ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ .
• ತಿರುವನಂತಪುರಂ : ಕೇರಳ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷದ್ವೀಪಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ .
• ಡೆಹ್ರಾಡೂನ್ : ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಖಂಡವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ .

ವಿದೇಶಿ ಶಾಲೆಗಳು

ಸಿಬಿಎಸ್‌ಇಯ ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನ ಪ್ರಕಾರ, ಭಾರತದ ಹೊರಗಿನ ವಿವಿಧ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 28 ಸರ್ಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖಾಸಗಿ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆ ಶಾಲೆಗಳಿವೆ. ಅವರ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಕಾರಣ ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಸಿಬಿಎಸ್ಇ ಶಾಲೆಗಳಿರುವ ದೇಶಗಳು

• ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನ
• ಬಹ್ರೇನ್
• ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ
• ಇಥಿಯೊಪಿಯ
• ಘಾನಾ
• ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾ
• ಇರಾನ್
• ಇರಾಕ್
• ಜಪಾನ್
• ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Country data ಕೀನ್ಯ
• ಕುವೈತ್
• Liberia
• Libya
• ಮಲೇಶಿಯ
• ಟೆಂಪ್ಲೇಟು:Country data ಮಯನ್ಮಾರ್
• ನೇಪಾಳ
• ನೈಜೀರಿಯ
• ಒಮಾನ್
• ಕತಾರ್
• ಬೆನಿನ್
• ರಷ್ಯಾ
• ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾ
• ಸಿಂಗಾಪುರ
• ಸೊಮಾಲಿಯ
• ಟಾಂಜಾನಿಯ
• ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್
• ಉಗಾಂಡ
• ಸಂಯುಕ್ತ ಅರಬ್ ಸಂಸ್ಥಾನ
• ಯೆಮೆನ್

ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಜೆಗಳ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ದೇಶದ ಸ್ಥಳೀಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಮೀರಿದ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಅರಬ್ ಎಮಿರೇಟ್ಸ್, ಓಮನ್, ಕತಾರ್, ಬಹ್ರೇನ್ ಮುಂತಾದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಗಣನೀಯ ಪಾಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಭಾರತೀಯ ರಾಯಭಾರ ಕಚೇರಿಗಳು ಸಿಬಿಎಸ್‌ಇ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯರ ಅಗತ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಖಾಸಗಿ ಸಿಬಿಎಸ್‌ಇ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಭಾರತೀಯರು ಅಥವಾ ಸ್ಥಳೀಯರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

ಆದರೆ, ಭಾರತೀಯರು ವಾಸಿಸದ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಭಾರತೀಯ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು ರಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಇರಾನ್‌ನಂತಹ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿವೆ, ಅದು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕರ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತದೆ.