ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಗು

ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಇತಿಹಾಸ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ

ಬಳ್ಳಾರಿ ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ನಗರ.

ಬಳ್ಳಾರಿ ಪ್ರದೇಶದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹೆಸರುಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  • ಕುಂತಲ ದೇಶ
ಬಳ್ಳಾರಿಯು ಹಿಂದೊಮ್ಮೆ ಕುಂತಲ ದೇಶ (ಕುಂತಲ ದೇಶ) [೧] [೨] [೩] ಅಥವಾ ಕುಂತಲ ವಿಷಯ (ಕುಂತಲ ವಿಷಯ) (ವಿಷಯ - ಒಂದು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವಿಭಾಗ ಅಥವಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಜಿಲ್ಲೆ) ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪ್ರದೇಶದ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ಅನೇಕ ಶಾಸನಗಳು ಪಶ್ಚಿಮ ಚಾಲುಕ್ಯರನ್ನು ಕುಂತಲ ಅಥವಾ ಕೊಂಡಾಳದ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. [೪] [೫]
  • ಸಿಂದವಾಡಿ
ತಲಕಾಡು ಗಂಗರ ಕಾಲದ ಒಂದು ಶಾಸನವು ಇಂದಿನ ಬಳ್ಳಾರಿ, ಹಾವೇರಿ, ಗದಗ, ಧಾರವಾಡ, ಕೊಪ್ಪಳ ಮತ್ತು ಬಾಗಲಕೋಟೆ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಪೂರ್ತಿ ಅಥವಾ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸಿಂಧ ದೇಶದ ಕುರಿತು ಹೇಳುತ್ತದೆ. [೧] ಯಾದವರು [೬] ಮತ್ತು ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ [೭] ಅನೇಕ ಶಾಸನಗಳು ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸಿಂದವಾಡಿ ಅಥವಾ ಸಿಂದವಾಡಿ-ನಾಡು (ಸಿಂದವಾಡಿ-ನಾಡು) (ಸಿಂದವಾಡಿ-1000) ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ.
  • ನೊಳಂಬವಾಡಿ
ಪಶ್ಚಿಮ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಬಳ್ಳಾರಿ ಸುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶವು ನೊಳಂಬವಾಡಿಯ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು (ನೊಳಂಬವಾಡಿ-32000). ಇದು ಈಗಿನ ಶಿವಮೊಗ್ಗ, ಚಿತ್ರದುರ್ಗ, ದಾವಣಗೆರೆ, ಬಳ್ಳಾರಿ, ಮತ್ತು ಅನಂತಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.[೮] ಕೆಲವು ಶಾಸನಗಳು ನೊಳಂಬವಾಡಿ-ನಾಡು ಕುಂತಲ ದೇಶದ [೬] ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ.

ಕಾಲಾನುಕ್ರಮಣಿಕೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಬಳ್ಳಾರಿಯ ಸುತ್ತಲೂ ಹಲವಾರು ನವಶಿಲಾಯುಗದ ಪುರಾತತ್ವ ತಾಣಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲಾಗಿದೆ. ಅಂತಹ ಕೆಲವು ತಾಣಗಳೆಂದರೆ ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬುಧಿಹಾಳ, ಕುಡುತಿನಿ, ತೆಕ್ಕಲಕೋಟೆ, ಹಿರೆಗುಡ್ಡ ಮತ್ತು ಕುಪಗಲ್ ರಾಯಚೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮಸ್ಕಿ, ಅನಂತಪುರಂ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪಲ್ವೋಯ್ ಮತ್ತು ವೇಲ್ಪುಮುಡುಗು ಬೂಧಿ ದಿಬ್ಬಗಳು. ನವಶಿಲಾಯುಗದ ಜಾನುವಾರು ಸಾಕುವವರು ನಡೆಸಿದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಉರಿಸಿದ ಸಗಣಿಯಿಂದ ಈ ಬೂದಿ ರಾಶಿಗಳು ರೂಪುಗೊಂಡಿವೆ. ಸಂಗನಕಲ್ಲು ವಸಾಹತು, ಬಳ್ಳಾರಿಯ ಸುತ್ತ ದೊರೆತಿರುವ ಅತಿದೊಡ್ಡ (೧೦೦೦ ಎಕರೆ ಅಥವಾ ೪ ಚದರ ಕಿ.ಮೀ) ನವಶಿಲಾಯುಗದ ಸಂಕೀರ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಕೆಲವು ನವಶಿಲಾಯುಗದ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು :
  • ಮಣ್ಣು ಮತ್ತು ಕಲ್ಲಿನ ಮನೆಗಳು, ಬೀಸುವ ಕಲ್ಲು, ಕಲ್ಲಿನ ಕೊಡಲಿಗಳು, ಕೆತ್ತಿದ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಮಡಿಕೆಗಳು.
  • ದೊರೆತಿರುವ ಶಿಲಾ ಚಿತ್ರಗಳು ಕಲ್ಲಿನ ಓಲೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಾರಂಭಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ, ಇವು ಈಗಲೂ ಕೈ-ತಾಳವಾದ್ಯದ ಗುರುತುಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿತವಾಗಿವೆ.
  • ಕಲ್ಲಿನ ಕೊಡಲಿಗಳನ್ನು ನಯಗೊಳಿಸಲು ಬಳಸಿದ ಮಸೆಯುವ ಕಲ್ಲುಗಳು
  • ಬಂಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಧಾನ್ಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಲು ಬಳಸಿದ ಆಳವಿಲ್ಲದ ಉಬ್ಬುಹಾಸುಗಳು
  • ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿನ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಮಾಡಿರುವ ಡೊಲೆರೈಟ್ ಖನಿಜದ ಗಣಿಗಳು.
  • ಕ್ರಿ.ಪೂ.೩೦೦ ನಿಂದ- ಕ್ರಿ. ಶ.೧೩೩೬
ಬಳ್ಳಾರಿಯನ್ನು ಮೌರ್ಯರು, ಶಾತವಾಹನರು, ಪಲ್ಲವರು, ಕದಂಬರು, ಬಾದಾಮಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು, ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ದಕ್ಷಿಣ ಕಲಚೂರ್ಯರು, ಸೇವುಣ ಯಾದವರು ಮತ್ತು ಹೊಯ್ಸಳರು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಆಳಿದರು.
ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು ಮತ್ತು ಚೋಳರ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವೆಂಗಿ ಚಾಲುಕ್ಯರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ) ನಡುವಿನ ಯುದ್ಧಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಳ್ಳಾರಿ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಚೋಳರು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಆಳಿದರು, ಈ ಪ್ರದೇಶವು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ಧತೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೈಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತದೆ.
ಬಳ್ಳಾರಿಯ ನರೇಡು ಎಂಬ ರಾಜವಂಶವು ಹೊಯ್ಸಳರ ಆಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಳ್ಳಾರಿಯನ್ನು ಆಳಿತ್ತು.[೧]
  • ಕ್ರಿ.ಶ. ೯ ನೇ ಶತಮಾನ ದಿಂದ ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೦೦೦-೧೨೫೦
ಪಲ್ಲವ ಕುಟುಂಬದ ಒಂದು ಶಾಖೆಯಾದ ನೊಳಂಬ-ಪಲ್ಲವರು ನೊಳಂಬವಾಡಿ-೩೨೦೦೦ನ್ನು ಆಳಿದರು. [೧೩] ನಂತರ ಕ್ರಿ.ಶ 11 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಪಶ್ಚಿಮ ಚಾಲುಕ್ಯರು ಮತ್ತು ಹೊಯ್ಸಳರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನೊಳಂಬವಾಡಿಯ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ಆಳಿದರು. [೭] [೧೪]
  • ಕ್ರಿ.ಶ.೧೧೦೦ದಿಂದ ೧೧೮೮
ತಮ್ಮನ್ನು ಪಾಂಡ್ಯರು (ನೊಳಂಬವಾಡಿ ಪಾಂಡ್ಯರು) ಎಂದು ಕರೆದುಕೊಳ್ಳುವ, ಕಲ್ಯಾಣಿ ಚಾಲುಕ್ಯರು, ಕಳಚೂರ್ಯರು ಮತ್ತು ಹೊಯ್ಸಳರ ಸಾಮಂತರು, ನೊಳಂಬವಾಡಿ-೩೨೦೦ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಆಳಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಅಧಿಪತಿಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಘರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. [೧೫] [೧೬]
  • ಕ್ರಿ.ಶ.೧೩೩೬ರಿಂದ ಕ್ರಿ.ಶ.೧೫೬೫
ಸೇವುಣ ಯಾದವರು ಮತ್ತು ಹೊಯ್ಸಳರು (ಮತ್ತು ವಾರಂಗಲ್‌ನ ಕಾಕತೀಯರು ಮತ್ತು ಮಧುರೈನ ಪಾಂಡ್ಯರು ಅಲ್ಲಾವುದ್ದೀನ್ ಖಿಲ್ಜಿ, ಮಲಿಕ್ ಕಾಫೂರ್ ಮತ್ತು ಮುಹಮ್ಮದ್ ಬಿನ್ ತುಘಲಕ್ ಅವರ ನೇತೃತ್ವದ ದೆಹಲಿಯ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಸುಲ್ತಾನರಿಂದ ಸೋಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ನಂತರ , ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಹರಿಹರ I ಮತ್ತು ಬುಕ್ಕ I ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಬಳ್ಳಾರಿ ಪ್ರದೇಶವು ಕ್ರಿ.ಶ.೧೫೬೫ ರವರೆಗೆ ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿತ್ತು.[map ೧] ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ
ಬಳ್ಳಾರಿಯನ್ನು ವಿಜಯನಗರದ ಅರಸರ ಪಾಳೆಯಗಾರ ಹಂದೆ ಹನುಮಪ್ಪ ನಾಯಕನ ಕುಟುಂಬ ಆಳಿತು.
  • ಕ್ರಿ.ಶ.೧೫೬೫
ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವು ತಾಳಿಕೋಟೆ ಕದನದೊಂದಿಗೆ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು, ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಡೆಕ್ಕನ್ ಸುಲ್ತಾನರ ಸಂಘಟಿತ ಹೋರಾಟದಿಂದ ಸೋಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು. ವಿಜಯನಗರದ ಪತನದ ನಂತರ, ಬಳ್ಳಾರಿಯ ಹಂದೆ ನಾಯಕರು ಬಿಜಾಪುರದ ಆದಿಲ್ಶಾಹಿ ಸುಲ್ತಾನರ ಅಧೀನದಲ್ಲಿದ್ದರು. [map ೨]
  • ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೬೭೮
ಛತ್ರಪತಿ ಶಿವಾಜಿಯ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬಳ್ಳಾರಿ ಮರಾಠರ ಅಧೀನವಾಗಿತ್ತು. [map ೩] ಕಥೆ ಹೇಳುವಂತೆ ಶಿವಾಜಿಯು ಬಳ್ಳಾರಿಯ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಆತನ ಕೆಲವು ಮೇವುಗಾರರು ಹಂದೆ ನಾಯಕರ ಸೈನಿಕರಿಂದ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟರು ಇದು ಶಿವಾಜಿಯು ಬಳ್ಳಾರಿಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಆದರೆ ತನಗೆ ಗೌರವ ಕಾಣಿಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ಷರತ್ತಿನ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಹಂಡೆ ನಾಯಕರಿಗೆ ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಿದ. [೧೭]
  • ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೬೮೫
ಮೊಘಲ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಔರಂಗಜೇಬನ ಡೆಕ್ಕನ್ [map ೪]ದಂಡಯಾತ್ರೆಯ ವೇಳೆ ಬಳ್ಳಾರಿ ಅವನ ವಶವಾಯಿತು.
  • ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೭೨೪
ಗುಜರಾತ್ ಮತ್ತು ಮಾಲ್ವಾದ ಸುಬೇದಾರನಾಗಿದ್ದ ಆಸಿಫ್ ಜಾಹ್-೧, ಬೇರಾರ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಶಕರ್ ಖೇಡಾದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿ ಪ್ರಾಯೋಜಕತ್ವದ ಡೆಕ್ಕನ್‌ನ ಸುಬೇದಾರ ಮೊಬರಿಜ್ ಖಾನ್ ಅನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ಕೊಂದನು.
ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ, ಹೈದರಾಬಾದ್ ಅನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ರಾಜ್ಯವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಆಸಿಫ್ ಜಾ- ೧ ಮೊಘಲ್ ನಿಯಂತ್ರಣದಿಂದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದನು. ಇಲ್ಲಿಂದ ಅಸಫ್ ಜಾಹಿ ರಾಜವಂಶ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಆಸಿಫ್ ಜಾ -೧ ನಿಜಾಮ್-ಉಲ್-ಮುಲ್ಕ್ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡನು ಮತ್ತು ಬಳ್ಳಾರಿಯನ್ನು ನಿಜಾಮರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. [೧೮] [map ೫]
  • ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೭೬೧
ಬಳ್ಳಾರಿಯು ಆಗಿನ ನಿಜಾಮ ಸಲಾಬತ್ ಜಂಗನ ಸಹೋದರ ಮತ್ತು ಆದವಾನಿ (ಆದೋನಿ) ಮತ್ತು ರಾಯಚೂರಿನ ಸುಬೇದಾರ ಬಸಲತ್ ಜಂಗ್‌ಗೆ ಸಾಮಂತ ಪ್ರದೇಶವಾಯಿತು. [೧೭]
  • ಕ್ರಿ.ಶ.೧೭೬೯
ಬಳ್ಳಾರಿಯ ಹಂದೆ ನಾಯ್ಕ ಕಪ್ಪ ನೀಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದು ಬಸಲತ್ ಜಂಗ್ ಗೆ ಬಳ್ಳಾರಿಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ನಂತರ ನಾಯಕನು ಬಳ್ಳಾರಿಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಮೈಸೂರಿನ (ಮೈಸೂರು) ಹೈದರ್ ಅಲಿಗೆ ಮನವಿ ಮಾಡಿದನು. ಹೈದರ್ ಅಲಿಯು ಆಕ್ರಮಣಕಾರರನ್ನು ಬಲವಂತವಾಗಿ ಹೊರಹಾಕಿದನು, ನಂತರ ಹಂದೆ ನಾಯಕರು ಅವನಿಗೆ ಸಾಮಂತರಾಗಿದ್ದರು. [೧೭] [೧೯] [map ೬]
  • ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೭೯೨
ಮೂರನೇ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನನ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವಿಭಜಿಸಿದಾಗ, ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಆಗಿನ ನಿಜಾಮ್ ಆಸಿಫ್ ಜಾಹ್-೨ ಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. [೧೭]
  • ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೮೦೦
ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನೇ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನನ ಸೋಲು ಮತ್ತು ಮರಣದ ನಂತರ, ಮೈಸೂರು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳನ್ನು ಒಡೆಯರ್, ಆಸಿಫ್ ಜಾಹ್ -೨ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟೀಷರ ನಡುವೆ ವಿಭಜಿಸಲಾಯಿತು. [೧೭]
ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೭೯೬ ರಲ್ಲಿ, ಮರಾಠರು ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನರಿಂದ ಕಿರುಕುಳಕ್ಕೊಳಗಾದ ಅಸಫ್ ಜಾ -೨, ಲಾರ್ಡ್ ವೆಲ್ಲೆಸ್ಲಿಯ ಸಬ್ಸಿಡಿಯರಿ ಅಲೈಯನ್ಸ್ ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮಿಲಿಟರಿ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಪಡೆಯಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದನು. ಈ ಒಪ್ಪಂದದ ಭಾಗವಾಗಿ, ಆಸಿಫ್ ಜಾ-೨ ಬಳ್ಳಾರಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಭೂಪ್ರದೇಶದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗವನ್ನು ಹಂದೆ ನಾಯಕರ ಒಪ್ಪಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟನು. ಇದನ್ನುಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಗೆ 'ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ' ಎಂದು ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, [map ೭] ಮತ್ತು ಈಗಲೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಿಂತ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಈಗಿನ ಕಡಪ, ಅನಂತಪುರಂ ಮತ್ತು ಕರ್ನೂಲು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗಗಳು ಸೇರಿವೆ. [೧೭]
  • ಕ್ರಿ.ಶ.೧೮೦೦ ದಿಂದ–ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೮೦೭
ವಿಜಯನಗರ ಕಾಲದಿಂದ ನಡೆದ ಈ ಎಲ್ಲಾ ರಾಜಕೀಯ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಹಂದೆ ನಾಯಕರೇ ಬಳ್ಳಾರಿಯ ವಾಸ್ತವಿಕ ಆಡಳಿತಗಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಮೊದಲ ಕಲೆಕ್ಟರ್, ಮೇಜರ್ ಥಾಮಸ್ ಮುನ್ರೋ (೧೮೦೦-೧೮೦೭) ಆಗಮನದೊಂದಿಗೆ ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಬದಲಾಯಿತು. ಇವನು ಪಿಂಚಣಿ ನೀಡುವುದರ ಮೂಲಕೆ ಅಥವಾ ಮುಟ್ಟುಗೋಲು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಎಂಭತ್ತು ಪಾಳೆಯಪಟ್ಟುಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ರೈತವಾರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ (ಭೂಮಿಯ ಆದಾಯವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಉಳುಮೆಗಾರರಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದು) ಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು.[೧೭]
  • ಕ್ರಿ.ಶ ೧೮೦೮
ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಬಳ್ಳಾರಿ ಮತ್ತು ಕಡಪ ಎಂಬ ಎರಡು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಯಿತು. [೧೭] ಬಳ್ಳಾರಿ ಪ್ರದೇಶವು ಕಡಪ ಜಿಲ್ಲೆಗಿಂತ ದೊಡ್ಡದಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯ ಎರಡನೇ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಜಿಲ್ಲೆ (೧೩೦೦ ಚದರಮೈಲುಗಳು - ವೇಲ್ಸ್‌ನ ಸುಮಾರು ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಗಾತ್ರ) ಮತ್ತು ೧,೨೫೦,೦೦೦ (ವೇಲ್ಸ್‌ನ ಒಂದೂವರೆ ಪಟ್ಟು) ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. [೨೦]
  • ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೮೪೦
ಬಳ್ಳಾರಿಯು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೇಂದ್ರವಾಯಿತು. ಈ ವರ್ಷದವರೆಗೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕಲೆಕ್ಟರ್ ಅನಂತಪುರದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. [೧೭]
  • ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೮೬೭
ಆದೋನಿ ನಗರಸಭೆ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರಸಭೆಯನ್ನೂ ರಚಿಸಲಾಯಿತು. [೧೭] ಇಡೀ ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಬಹುಕಾಲದವರೆಗೆ ಇವು ಎರಡೇ ಪುರಸಭೆಗಳಾಗಿದ್ದವು.
  • ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೮೮೨
ಅನಂತಪುರಂ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ದಕ್ಷಿಣದ ಏಳು ತಾಲೂಕುಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಯಿತು, ಇದು ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗಾತ್ರವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಿತು.
ಸಂಡೂರಿನ ಮರಾಠಾ ಸಂಸ್ಥಾನವು ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿತ್ತು. [೧೭] [map ೮] [map ೯]
  • ಕ್ರಿ.ಶ ೧೮೯೪
ಉಗಿ ಯಂತ್ರದ ಸಹಾಯದಿಂದ ನಡೆಯುವ ಹತ್ತಿ-ನೂಲುವ ಗಿರಣಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. [೧೭]
  • ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೯೦೧
ಬಳ್ಳಾರಿಯು ಮದ್ರಾಸ್ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಏಳನೇ ದೊಡ್ಡ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಇದು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಮುಖ್ಯ ಸೇನಾ ನೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿತ್ತ್ತು. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾರತೀಯ ಸೇನಾ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿತ್ತು. ದಕ್ಷಿಣ ಮರಾಠ ರೈಲ್ವೇ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ರೈಫಲ್ಸ್‌ನ ಕಂಪನಿಯೂ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿತ್ತು. [೧೭]
ಪಟ್ಟಣವು ಬಳ್ಳಾರಿ ಕೋಟೆಯ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಸಿವಿಲ್ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣ, ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಕಂಟೋನ್ಮೆಂಟ್ ಮತ್ತು ಅದರ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣ, ಕೌಲ್ ಬಜಾರ್ ಮತ್ತು 'ಬ್ರೂಸ್-ಪೆಟ್ಟಾ' (ಪ್ರಸ್ತುತ ಬ್ರೂಸ್‌ಪೇಟ್) ಮತ್ತು 'ಮೆಲೋರ್ ಪೆಟ್ಟಾ ( ಇಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದ ಎರಡು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ) ಉಪನಗರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. [೧೭] ಈ ಪಟ್ಟಣವು ರೋಮನ್ ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಮಿಷನ್ ಮತ್ತು ಲಂಡನ್ ಮಿಷನ್‌ನ ಪ್ರಧಾನ ಕಛೇರಿಯೂ ಆಗಿತ್ತು. [೧೭]
ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಬಟ್ಟಿ ಇಳಿಸುವ ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಎರಡು ಉಗಿ ಹತ್ತಿ-ಪ್ರೆಸ್‌ಗಳು ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಇದ್ದವು. ೧೮೯೪ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಉಗಿ ಯಂತ್ರ ಆಧಾರಿತ ಹತ್ತಿ-ನೂಲುವ ಗಿರಣಿಯು ೧೭,೮೦೦ ಸ್ಪಿಂಡಲ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು ಮತ್ತು ೫೨೦ ಉಧ್ಯೋಗಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.[೧೭]
  • ೧ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೫೩ [೨೧]
    ಮದ್ರಾಸ್ ರಾಜ್ಯದ ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುವ 1951 ರ ನಕ್ಷೆ
ಮದ್ರಾಸ್ ರಾಜ್ಯದ ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಭಾಷಾವಾರು ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವಿಭಜಿಸಲಾಯಿತು.
ಕನ್ನಡ ಮಾತನಾಡುವ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು (ಹರಪನಹಳ್ಳಿ, ಹಡಗಲಿ, ಕೂಡ್ಲಿಗಿ, ಹೊಸಪೇಟೆ, ಸಂಡೂರು ಮತ್ತು ಸಿರುಗುಪ್ಪ ) ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು, ಅದು ನಂತರ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯವಾಯಿತು.
ತೆಲುಗು ಮಾತನಾಡುವ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹೊಂದಿರುವ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಯೆಮ್ಮಿಗನೂರು, ಆದವಾನಿ, ಆಲೂರು, ರಾಯದುರ್ಗಂ, ಡಿ.ಹಿರೇಹಾಲು, ಕಣೇಕಲ್ಲು, ಬೊಮ್ಮನಹಾಳು, ಗುಮ್ಮಗಟ್ಟ ಅನಂತಪುರಂ ಮತ್ತು ಕರ್ನೂಲು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿಲೀನಗೊಂಡು ನಂತರ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯವಾಯಿತು.
ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರವು ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ತೆಲುಗು ಎರಡೂ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಮಾತನಾಡುವ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಏಕೈಕ ನಗರವಾಗಿದ್ದು, ಸುದೀರ್ಘ ಚರ್ಚೆ ಮತ್ತು ವಿವಾದದ ನಂತರ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. [೨೨] [೨೩]
  • ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೯೯೭
ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಪುನರ್ ವಿಂಗಡಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಹರಪನಹಳ್ಳಿ ತಾಲೂಕನ್ನು ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು, ಹಾಗಾಗಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಲೂಕುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಏಳಕ್ಕೆ ಇಳಿಕೆಯಾಯಿತು. [೨೧]
  • ಕ್ರಿ.ಶ. ೨೦೦೪
ಬಳ್ಳಾರಿ ನಗರ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಅನ್ನು ಸಿಟಿ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ಆಗಿ ಮೇಲ್ದರ್ಜೆಗೇರಿಸಲಾಯಿತು. [೨೪]
  • ಕ್ರಿ.ಶ. ೨೦೦೮

ಹರಪನಹಳ್ಳಿ ತಾಲೂಕನ್ನು ಮತ್ತೆ ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು

  • ಕ್ರಿ.ಶ. ೨೦೨೦

ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಬಳ್ಳಾರಿ, ಕಂಪ್ಲಿ, ಸಂಡೂರು, ಸಿರಗುಪ್ಪ ಮತ್ತು ಕುರುಗೋಡು ತಾಲ್ಲುಕುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆ ಮತ್ತು ಹೊಸಪೇಟೆ, ಹರಪನಹಳ್ಳಿ, ಕೊಟ್ಟೂರು, ಹಗರಿಬೊಮ್ನನಹಳ್ಳಿ, ಹೂವಿನ ಹಡಗಲಿ ಮತ್ತು ಕೂಡ್ಲಗಿ ತಾಲ್ಲೂಕು ಒಳಗೊಂಡ ವಿಜಯನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಾಗಿ ಮತ್ತೆ ವಿಭಜಿಸಲಾಯಿತು.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  1. ↑ ೧.೦ ೧.೧ ೧.೨ "Sloth Bear Foundation". Archived from the original on 11 October 2008.
  2. ↑ "Legends behind the Indian states".
  3. ↑ "South Indian Inscriptions, Vol VI – Inscriptions of Kulottunga-Chola I". Retrieved 10 October 2007.
  4. ↑ "South Indian Inscriptions, Addenda, II-Inscriptions at Vijyanagara". Retrieved 10 October 2007.
  5. ↑ "South Indian Inscriptions, Tanjavur Brihadhiswara Temple Inscriptions". Retrieved 10 October 2007.
  6. ↑ ೬.೦ ೬.೧ "South Indian Inscriptions, Miscellaneous inscriptions in Kannada, Vol IX – Part – I, Yadavas". Retrieved 10 October 2007.
  7. ↑ ೭.೦ ೭.೧ "South Indian Inscriptions, Miscellaneous inscriptions, Vol IX – Part – I, Chalukyas of Kalyani". Retrieved 16 December 2007.
  8. ↑ "South Indian Inscriptions, Vol III, Bombay Karnataka Inscriptions, Geographical Divisions". Retrieved 10 October 2007.
  9. ↑ Singh, Upinder (2008). A History of Ancient and Early Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century. Delhi: Pearson Longman. ISBN 9788131711200.
  10. ↑ Encyclopedia of Prehistory: South and Southwest Asia, Volume 8. Human Relations Area Files, inc. 2008. ISBN 9780306462627.
  11. ↑ Neolithic Cattle-Keepers of South India. London: Cambridge University Press. 1963.
  12. ↑ "Early village unearthed". Retrieved 22 July 2010.
  13. ↑ "South Indian Inscriptions, Miscellaneous inscriptions in Kannada, Vol IX – Part – I, Nolamba Pallavas". Retrieved 16 December 2007.
  14. ↑ "South Indian Inscriptions, Pallava Inscriptions". Retrieved 10 October 2007.
  15. ↑ "South Indian Inscriptions, Miscellaneous inscriptions, Vol IX – Part – I, Chalukyas of Kalyani". Retrieved 10 October 2007.
  16. ↑ "South Indian Inscriptions, Vol III, Bombay Karnataka Inscriptions, Feudatory Dynasties". Retrieved 10 October 2007.
  17. ↑ ೧೭.೦೦ ೧೭.೦೧ ೧೭.೦೨ ೧೭.೦೩ ೧೭.೦೪ ೧೭.೦೫ ೧೭.೦೬ ೧೭.೦೭ ೧೭.೦೮ ೧೭.೦೯ ೧೭.೧೦ ೧೭.೧೧ ೧೭.೧೨ ೧೭.೧೩ ೧೭.೧೪ ೧೭.೧೫ The Imperial Gazetteer of India, Volume 7. Oxford: Clarendon Press. 1908-1931 [vol. 1, 1909]. pp. 158–176. {{cite book}}: Check date values in: |date= (help)
  18. ↑ "Hyderabad on the Net: The Nizams". Archived from the original on 4 February 2012.
  19. ↑ Wilks, Lt. Colonel Mark (1930) [1810]. Historical Sketches of the South of India in an Attempt to Trace the History of Mysoor. Mysore: Government Branch Press.
  20. ↑ Norton, John Bruce (1854). A Letter to Robert Lowe, Joint Secretary of the Board of Controul, on The Conditions and Requirements of the Presidency of Madras. 23, Cornhill, London: Richardson Brothers. p. 60. Retrieved 2007-06-14.{{cite book}}: CS1 maint: location (link)
  21. ↑ ೨೧.೦ ೨೧.೧ "Bellary District – A Profile". Archived from the original on 2009-05-03.
  22. ↑ "When the borders were redrawn". Deccan Herald. 2003-09-26. Archived from the original on 13 April 2005. Retrieved 2007-06-21.
  23. ↑ "History Of Anantapur". anantapurinfo.com. Archived from the original on 28 ಫೆಬ್ರವರಿ 2008. Retrieved 2 January 2008.
  24. ↑ "Bellary City Municipal Council upgraded to corporation". The Hindu. Chennai, India. 2004-09-29. Archived from the original on 2004-11-25.

ಉಲ್ಲೇಖ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]


ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: <ref> tags exist for a group named "map", but no corresponding <references group="map"/> tag was found

"https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ಬಳ್ಳಾರಿ_ಜಿಲ್ಲೆಯ_ಇತಿಹಾಸ&oldid=1160389" ಇಂದ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ