ವೀರಭದ್ರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಲೇಪಾಕ್ಷಿ

ವೀರಭದ್ರ ದೇವಸ್ಥಾನ
ವೀರಭದ್ರ ದೇವಸ್ಥಾನ
	ಗೋಪುರ
ಭೂಗೋಳ
ದೇಶ	ಭಾರತ
ರಾಜ್ಯ	ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ
ಜಿಲ್ಲೆ	ಅನಂತಪುರ ಜಿಲ್ಲೆ
ಸ್ಥಳ	ಲೇಪಾಕ್ಷಿ
ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ
ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿ	ದ್ರಾವಿಡ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ

ವೀರಭದ್ರ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಭಾರತದ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಲೇಪಾಕ್ಷಿಯಲ್ಲಿರುವ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಶಿವನ ಉಗ್ರ ರೂಪವಾದ ವೀರಭದ್ರನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ.

೧೬ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಈ ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು ವಿಜಯನಗರ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮೇಲ್ಮೈ ಕೆತ್ತನೆಗಳು ಮತ್ತು ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.^[೧] ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ವಿಜಯನಗರ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತ ಮತ್ತು ಪುರಾಣಗಳ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ಕಥೆಗಳಿಂದ ರಾಮ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣನ ದೃಶ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಫ್ರೆಸ್ಕೊ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಉಡುಪುಗಳು ಮತ್ತು ಬಣ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.^[೨]

ದೇವಾಲಯದಿಂದ ಸುಮಾರು ೨೦೦ ಮೀಟರ್ (೬೬೦ ಅಡಿ) ದೂರದಲ್ಲಿ ಶಿವನ ದೊಡ್ಡ ನಂದಿ ಪರ್ವತವಿದೆ.^[೩] ಇದನ್ನು ಒಂದೇ ಕಲ್ಲಿನ ತುಂಡಿನಿಂದ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಗಡಿಗೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಅನೇಕ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ.

ಸ್ಥಾನ

ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಲೇಪಾಕ್ಷಿ ಪಟ್ಟಣದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಗ್ರಾನೈಟ್ ಬಂಡೆಯ ದೊಡ್ಡ ಗುಡ್ಡದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಇದು ಆಮೆಯ ಆಕಾರದಲ್ಲಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಇದನ್ನು ಕುರ್ಮಾ ಶೈಲ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ೧೪೦ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೮೭ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ಎನ್ಎಚ್೭ ರಿಂದ ಹೈದರಾಬಾದ್‌ಗೆ ತಲುಪುವ ಮಾರ್ಗವು ಕರ್ನಾಟಕ-ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಂಚ್ ರಸ್ತೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.^[೪] ಇದು ೧೨ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೭.೫ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಲೇಪಾಕ್ಷಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯವನ್ನು ತಲುಪಲು ಮತ್ತೊಂದು ಮಾರ್ಗವೆಂದರೆ, ಹಿಂದೂಪುರದಿಂದ ಒಂದು ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು. ಇದು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಅನಂತಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಪೆನುಕೊಂಡದಿಂದ ೩೫ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೨೨ ಮೈಲಿ) ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.

ಇತಿಹಾಸ

ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕ್ರಿ.ಶ ೧೫೩೦ ರಲ್ಲಿ, ವಿರುಪಣ್ಣ ನಾಯಕ ಮತ್ತು ವೀರಣ್ಣ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಇಬ್ಬರೂ ಸಹೋದರರು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜನಾದ ಅಚ್ಯುತ ದೇವರಾಯನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಮೂಲದವರಾಗಿದರು. ಈ ದೇವಾಲಯವು ಕನ್ನಡ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಈ ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ಮಾಣದ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಸರ್ಕಾರವು ಭರಿಸಿತು. ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ದೇವಾಲಯವು ದಿವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಇದು ಶಿವನ ಪ್ರಮುಖ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ.^[೫]

ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಶಾಸ್ತ್ರ

ಈ ದೇವಾಲಯವು ವಿಜಯನಗರ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಮೂರು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅವುಗಳೆಂದರೆ: ಮುಖ ಮಂಟಪ (ನಾಟ್ಯ ಮಂಟಪ) ಅಥವಾ ರಂಗ ಮಂಟಪ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಹಾಲ್, ಅರ್ಧ ಮಂಟಪ (ಮುಂಭಾಗದ ಕೋಣೆ) ಮತ್ತು ಗರ್ಭಗೃಹ (ಗರ್ಭಗುಡಿ). ಈ ದೇವಾಲಯವು ಒಂದು ಕಟ್ಟಡವಾಗಿ, ಎರಡು ಆವರಣಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ. ಹೊರಗಿನ ಗೋಡೆಯ ಆವರಣವು ಮೂರು ದ್ವಾರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಉತ್ತರದ ದ್ವಾರವನ್ನು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಳ ಪೂರ್ವ ದ್ವಾರವು ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಹಾಲ್‌ಗೆ ಪ್ರವೇಶವಾಗಿದೆ. ಇದು ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ತೆರೆದ ಸಭಾಂಗಣವಾಗಿದ್ದು, ಅದರ ಕೇಂದ್ರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.^[೬]

ಸ್ತಂಭಗಳು ಮತ್ತು ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲಿನ ಚಿತ್ರಗಳು ದೈವಿಕ ಜೀವಿಗಳು, ಸಂತರು, ರಕ್ಷಕರು, ಸಂಗೀತಗಾರರು, ನೃತ್ಯಗಾರರು ಮತ್ತು ಶಿವನ ೧೪ ಅವತಾರಗಳಾಗಿವೆ. ಗಂಗಾ ಮತ್ತು ಯಮುನಾ ದೇವತೆಗಳ ಪ್ರತಿಮೆಗಳು ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿವೆ. ಈ ಸಭಾಂಗಣದ ಹೊರಗಿನ ಕಂಬಗಳನ್ನು ಅಲಂಕೃತ ಕಂಬದ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಲಂಕಾರಗಳು ಕುದುರೆಗಳು ಹಾಗೂ ಸೈನಿಕರ ಕೆತ್ತಿದ ಚಿತ್ರಗಳ ಬ್ಲಾಕ್‌ಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿವೆ. ಸ್ತಂಭಗಳು ತೆಳ್ಳಗಿದ್ದು, ಈವ್‌ಗಳಿಂದ ಕೆತ್ತಲಾದ ಕೊಲೊನೆಟ್‌ಗಳ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಸಭಾಂಗಣದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ತೆರೆದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಕಂಬಗಳು ಅಥವಾ ಕಂಬಗಳಿಂದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಮೂರು ಅಂಕಿಗಳ ಕೆತ್ತನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.^[೭]

ಸಭಾಂಗಣದ ಈಶಾನ್ಯ ಭಾಗದ ಕಂಬಗಳಲ್ಲಿ, ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ಡ್ರಮ್ಮರ್‌ನಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವ ನಟೇಶನ ಚಿತ್ರಗಳಿವೆ. ಪಕ್ಕದ ಸ್ತಂಭದಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯ ಭಂಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಅಪ್ಸರೆಯರ ಪ್ರತಿಮೆಗಳಿವೆ. ಸಭಾಂಗಣದ ನೈಋತ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ತಂಭವು ಶಿವನ ಪತ್ನಿಯಾದ ಪಾರ್ವತಿಯ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದರ ಸುತ್ತಲೂ ಮಹಿಳಾ ಪರಿಚಾರಕರು ಇದ್ದಾರೆ. ಮೂರು ಕಾಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಭೃಂಗಿ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲಾದ ಭಿಕ್ಷಾತನದಂತಹ ದೈವಿಕತೆಯ ಕೆತ್ತನೆಗಳೂ ಇವೆ. ಇದು ಸಭಾಂಗಣದ ವಾಯುವ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಸಭಾಂಗಣದ ಛಾವಣಿಯು ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳು, ಮಹಾಭಾರತ, ರಾಮಾಯಣ ಮತ್ತು ಪುರಾಣಗಳ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ದಾನಿಗಳ ಜೀವನ ರೇಖಾಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಆವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.^[೮]

ಮುಖ್ಯ ಮಂಟಪ, ಅಂತರಾಳ ಮತ್ತು ಇತರ ದೇವಾಲಯಗಳ ಛಾವಣಿಯ ಮೇಲಿನ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಭಾಗದ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ವಿಜಯನಗರ ಚಿತ್ರಕಲೆಯ ವೈಭವವನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಸುಣ್ಣದ ಮಾರ್ಟರ್‌ನ ಆರಂಭಿಕ ಪ್ಲಾಸ್ಟರ್ ಪದರದ ಮೇಲೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಬಣ್ಣವು ತರಕಾರಿ ಮತ್ತು ಖನಿಜ ಬಣ್ಣಗಳಾದ ಹಳದಿ, ಕಪ್ಪು, ನೀಲಿ ಮತ್ತು ಹಸಿರು ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ಸುಣ್ಣದ ನೀರಿನೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆಸುತ್ತದೆ. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವರು ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲದೆ, ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಲಾದ ಭಕ್ತರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ, ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅವತಾರಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತವೆ. ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಗಮನಾರ್ಹ ಸಂಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿವೆ ಹಾಗೂ ಅವಧಿಯ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ಮತ್ತು ಮುಖದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಒತ್ತು ನೀಡಲಾಗಿದೆ.

ಏಷ್ಯಾದ ಅತಿದೊಡ್ಡದು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುವ ಅರ್ಧ ಮಂಟಪದ (ಆಂಟೆ ಚೇಂಬರ್) ಛಾವಣಿಯಲ್ಲಿರುವ ಫ್ರೆಸ್ಕೊ ೨೩ ರಿಂದ ೧೩ ಅಡಿಗಳು (೭.೦ ಮೀ. × ೪.೦ ಮೀ). ಅಳತೆ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಶಿವನ ೧೪ ಅವತಾರಗಳ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.^[೯] ಅವುಗಳೆಂದರೆ: ಯೋಗದಕ್ಷಿಣಾಮೂರ್ತಿ, ಚಂದೇಸ್ ಅನುಗ್ರಹ ಮೂರ್ತಿ, ಭಿಕ್ಷಾಟನ, ಹರಿಹರ, ಅರ್ಧನಾರೀಶ್ವರ, ಕಲ್ಯಾಣಸುಂದರ, ತ್ರಿಪುರಾಂತಕ, ನಟರಾಜ, ಗೌರಿಪ್ರಸಾದಕ, ಲಿಂಗೋದ್ಭವ, ಅಂಧಕಾಸುರಸ್ಮಹಾರ ಇತ್ಯಾದಿ.

ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ದೈವೀಕರಿಸಲಾದ ಪ್ರಧಾನ ದೇವತೆಯಾದ ವೀರಭದ್ರನ ಜೀವನ ಗಾತ್ರದ ಚಿತ್ರವಾಗಿದ್ದು, ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ಮತ್ತು ತಲೆಬುರುಡೆಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಗುಹೆ ರೀತಿಯ ಕೋಣೆ ಇದ್ದು, ಅಲ್ಲಿ ಅಗಸ್ತ್ಯ ಋಷಿಗಳು ಲಿಂಗದ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವರ ಮೇಲಿನ ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಛಾವಣಿಯಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ಮಾತೃಗಳಾದ ವಿರುಪಣ್ಣ ಮತ್ತು ವೀರಣ್ಣ ಅವರ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳಿವೆ. ಅವರು ತಿರುಪತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಕಂಚಿನ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದಂತೆಯೇ ಉಡುಪು ಧರಿಸಿ ತಲೆಗವಸು ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ ಹಾಗೂ ಅವರ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಪರಿವಾರದೊಂದಿಗೆ, ಪೂಜ್ಯ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಕುಲದೇವತೆಗೆ ಪವಿತ್ರ ಚಿತಾಭಸ್ಮವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಿರುವಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಶಿವ ಮತ್ತು ಅವನ ಪತ್ನಿ ಪಾರ್ವತಿಯೊಂದಿಗೆ ಒಂದು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಕೋಣೆಯನ್ನು ಬಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಇನ್ನೊಂದು ದೇಗುಲದ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಚಿತ್ರವಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ, ಲಿಂಗದ ಮೇಲೆ ಛತ್ರಿ ಹೊದಿಕೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಸುರುಳಿಯಾಕಾರದ ಬಹು-ಹೂಡೆಯ ಸರ್ಪದ ಕೆತ್ತನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಗ್ರಾನೈಟ್ ಕಲ್ಲಿನ ಬೃಹತ್ ಬಂಡೆಯಿದೆ.

ದೇವಾಲಯದ "ತೂಗುವ ಸ್ತಂಭ" ಮತ್ತೊಂದು ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿದೆ. ಕಂಬದ ತಳಭಾಗ ಮತ್ತು ನೆಲದ ನಡುವೆ ಅಂತರವಿದ್ದು, ಅದರ ಮೂಲಕ ಬಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಕಾಗದವು ಹಾದು ಹೋಗಬಹುದು. ಏಕೆಂದರೆ ಸ್ತಂಭವು ಸ್ವಲ್ಪ ಕೆಳಗಿಳಿದು ಒಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ನೆಲವನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ.

ಬೃಹತ್ ಗ್ರಾನೈಟ್ ನಂದಿಯು, ೨೦ ಅಡಿ (೬.೧ ಮೀ.) ಎತ್ತರ ಮತ್ತು ೩೦ ಅಡಿ (೯.೧ ಮೀ.) ಉದ್ದ, ಹೂಮಾಲೆ ಮತ್ತು ಗಂಟೆಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದನ್ನು ಒಂದೇ ಬ್ಲಾಕ್ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಇದು ಸುಮಾರು ೨೦೦ ಅಡಿ ಇದೆ. ಇದು ದೇವಸ್ಥಾನದಿಂದ ೬೬೦ ಅಡಿ ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿರುವ ಸರ್ಪದ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ

ವೀರಭದ್ರ ದೇವಾಲಯದ ಮುಂಭಾಗದ ನೋಟ, ಲೇಪಾಕ್ಷಿ.
ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ತರ ಭಾಗದ ನೋಟ.
ನೃತ್ಯ ಶಿಕ್ಷಕಿಯ ಶಿಲ್ಪಕಲೆ.
ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ದೈತ್ಯ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತು. ಇದು ಸೀತೆ ಅಥವಾ ಹನುಮಂತ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೧೦]