ಶ್ರೀಪಾದ ಅಮೃತ್ ಡಾಂಗೆ

 

ಶ್ರೀಪಾದ ಅಮೃತ್ ಡಾಂಗೆ (೧೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೮೯೯ - ೨೨ ಮೇ ೧೯೯೧) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕಾರಣಿ. ಅವರು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಸ್ಥಾಪಕ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. ಭಾರತೀಯ ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಚಳವಳಿಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದರು. ೨೦ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಮತ್ತು ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ಡಾಂಗೆಯನ್ನು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಬಂಧಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ ಅವರನ್ನು ೧೩ ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿ ಅವರನ್ನು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರಿಸಲಾಯಿತು.

ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ, ಚೀನಾ-ಸೋವಿಯತ್ ವಿಭಜನೆ, ಚೀನಾ-ಭಾರತೀಯ ಯುದ್ಧ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಕಡೆಗೆ ಪಕ್ಷದ ನಿಲುವಿನ ವಿವಾದಗಳಂತಹ ಘಟನೆಗಳ ಸರಣಿಯು ೧೯೬೪ ರಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷದ ವಿಭಜನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಒಡೆದ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದಿ) ಸದಸ್ಯತ್ವ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಸಾಧನೆ ಬಲವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. ೧೯೭೮ ರವರೆಗೆ ಸಿಪಿಐ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ಡಾಂಗೆ ಅವರನ್ನು ಆ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಯಿತು ಏಕೆಂದರೆ ಬಹುತೇಕ ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಡಾಂಗೆ ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಮತ್ತು ಅಂದಿನ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ಅದರಿಂದಾಗಿ ಅವರನ್ನು ೧೯೮೧ ರಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐನಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲಾಯಿತು. ಅವರು ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ (ಎಐಸಿಪಿ) ಮತ್ತು ನಂತರ ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾಗೆ ಸೇರಿದರು. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಕಡೆಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು. ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಸಮಾಜವಾದಿ ವಾರಪತ್ರಿಕೆಯಾದ ಸಮಾಜವಾದಿ ಯ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಬರಹಗಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜ್ಯ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಪಾದ ಅಮೃತ್ ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದರು.

ಆರಂಭಿಕ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ

ಶ್ರೀಪಾದ ಅಮೃತಪಂತ್ ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ನಾಸಿಕ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಿಫಾಡ್ ತಾಲೂಕಿನ ಕರಂಜಗಾಂವ್ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ೧೮೯೯ ರಲ್ಲಿ ಮರಾಠಿ ದೇಶಸ್ಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ತಂದೆ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲದೇ ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಪ್ರಮುಖ ಭೂಮಾಲೀಕರಾಗಿದ್ದರು. ಇವರು ಕಾರಂಜ್‌ಗಾಂವ್‌ನ ಮನೆಯಂತಹ ಒಂದು ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಡಾಂಗೆಯನ್ನು ಪುಣೆಗೆ ಓದಲು ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು. ಬೈಬಲ್ ಅನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಕಲಿಸುವುದರ ವಿರುದ್ಧ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲಾಯಿತು. ಕೆಲಸದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಮುಂಬೈನ ಜವಳಿ ಗಿರಣಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತ ಕೆಲಸವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಾಗ ಡಾಂಗೆ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗೆ ಒಡ್ಡಿಕೊಂಡರು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಡಳಿತದ ವಿರುದ್ಧದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿ ಚಳವಳಿಯ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ಡಾಂಗೆ ಸಕ್ರಿಯ ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೆ ಸೆಳೆಯಲ್ಪಟ್ಟರು. ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಹಿರಿಯ ನಾಯಕರಾದ ಬಾಲಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕ್, ಸ್ವರಾಜ್ (ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ)ದ ಆರಂಭಿಕ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು ಯುವ ಡಾಂಗೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದರು. ನಂತರ ೧೯೨೦ ರಲ್ಲಿ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರು ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ ಡಾಂಗೆ ತಮ್ಮ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಗೆ ಸೇರಿದರು.

೧೯೧೭ ರ ರಷ್ಯಾದ ಕ್ರಾಂತಿಯ ನಂತರ ಅವರು ಮಾರ್ಕ್ಸ್ವಾದದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಅವರು ಗಾಂಧೀವಾದದ ಬಗ್ಗೆ ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮಗಳಿಗೆ ಏಕೈಕ ಪರಿಹಾರವಾಗಿ ಗುಡಿ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಪ್ರಚಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸಂದೇಹವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡರು. ಮತ್ತು ಅವರು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸಿದರು.

ಗಾಂಧಿ ವಿರುಡ್ಧ್ಡ್ ಲೆನಿನ್

೧೯೨೧ ರಲ್ಲಿ ಅಮೃತ್ ಡಾಂಗೆ ಗಾಂಧಿ ಎಂಬ ಕರಪತ್ರವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಲೆನಿನ್, ಇಬ್ಬರೂ ನಾಯಕರ ವಿಧಾನಗಳ ತುಲನಾತ್ಮಕ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು ಆದರೆ ಲೆನಿನ್ ಎರಡರಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮನಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತಾನೆ. ಈ ಕೆಲಸವು ಡಾಂಗೆಯ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ತಿರುವು ಎಂದು ಸಾಬೀತಾಯಿತು. ಪ್ರಮುಖ ಮಾರ್ಕ್ಸ್ವಾದಿ ನಾಯಕ ಎಂ.ಎನ್ ರಾಯ್ ಅವರು ಕೃತಿಯನ್ನು ಓದಿದರು. ಮುಂಬೈಗೆ ಬಂದಾಗ ಅದರ ಯುವ ಲೇಖಕರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದರು. ಮುಂಬೈನ ಹಿಟ್ಟಿನ ಗಿರಣಿ ಮಾಲೀಕ ರಾಂಚೋದ್ದಾಸ್ ಭವನ್ ಲೊಟ್ವಾಲಾ ಅವರು 'ಅಮೂಲಾಗ್ರ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಸ್ವತಃ ಕಾಳಜಿ ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ'. ಈ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ಓದಿದರು ಮತ್ತು ಅದರ ವಿಷಯಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾದರು. ಲೊಟ್ವಾಲಾ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಡಾಂಗೆಯವರ ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದದ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಜಿಸಿದರು. ಅವರು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದಿ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಗ್ರಂಥಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಕ್ಲಾಸಿಕ್‌ಗಳ ಅನುವಾದಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು.

೧೯೨೨ ರಲ್ಲಿ ಲೊಟ್ವಾಲಾ ಅವರ ಸಹಾಯದಿಂದ ಡಾಂಗೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವಾರಪತ್ರಿಕೆ, ಸೋಷಿಯಲಿಸ್ಟ್ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯ ಮಾರ್ಕ್ಸ್ವಾದಿ ಜರ್ನಲ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಮೋಹಿತ್ ಸೇನ್ ಅವರು ಡಾಂಗೆಯ ಸಮಕಾಲೀನ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿ, ಸಮಾಜವಾದಿಯಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆಯವರ ಲೇಖನಗಳು ಲೆನಿನ್ ಅವರನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸಿದವು ಎಂದು ಬರೆದರು.

ಬೊಲ್ಶೆವಿಕ್ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಪ್ರಭಾವ

೨೦ ನೇ ಶತಮಾನದ ಮೂರನೇ ದಶಕವು ಯುವ ಅಮೃತ್ ಡಾಂಗೆಗೆ ರಚನಾತ್ಮಕ ವರ್ಷಗಳು ಎಂದು ಸಾಬೀತಾಯಿತು. ಈ ಅವಧಿಯು ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟುಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಯಿತು. ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣಗೊಂಡ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬ್ರಿಟನ್‌ನಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘ ಮುಷ್ಕರಗಳು ನಡೆದವು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕ ವರ್ಗದ ಚಳುವಳಿಯು ಸ್ಥಿರವಾದ ವೇಗವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ಸುದೀರ್ಘ ಜವಳಿ ಗಿರಣಿ ಮುಷ್ಕರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ವತಃ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು.

ಈ ಅವಧಿಯು ೧೯೧೭ ರ ರಷ್ಯಾದ ಕ್ರಾಂತಿಯ ನಂತರ ಬೊಲ್ಶೆವಿಸ್ಟ್ ಕಲ್ಪನೆಗಳ ಪ್ರಭಾವದೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಯಿತು. ರಷ್ಯಾದ ಹೊರಗಿನ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ರಾಜಕೀಯ ಘಟನೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಥರ್ಡ್ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಶನಲ್ ಅಥವಾ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸ್ಥಾಪನೆಯಿಂದ ಚುರುಕುಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು ಅಥವಾ ಜನಪ್ರಿಯ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ-ಅದರ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ರೂಪ -- ಕಾಮಿಂಟರ್ನ್, ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೧೯ರಲ್ಲಿ ಮಾಸ್ಕೋದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಸಂಘಟನೆ. ಕಾಮಿಂಟರ್ನ್‌ನ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಂಗೀಕರಿಸಿದ ನಿರ್ಣಯದಂತೆ, ಸಶಸ್ತ್ರ ಬಲವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ವಿಧಾನಗಳ ಮೂಲಕ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬೂರ್ಜ್ವಾಗಳನ್ನು ಉರುಳಿಸಲು ರಾಜ್ಯ ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೋವಿಯತ್ ಗಣರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ಪರಿವರ್ತನೆಯ ಹಂತವಾಗಿ ರಚಿಸಲು ಹೋರಾಡುವುದು ಅದರ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು.

ಎಂ.ಎನ್.ರಾಯ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸಭೆ

ಎಮ್‍.ಎನ್. ರಾಯ್ ಅನುಶೀಲನ ಸಮಿತಿಯ ಮಾಜಿ ಸದಸ್ಯರು. ಬಹುಶಃ ೨೦ ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭಿಕ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ರಹಸ್ಯ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಸಂಘಟನೆಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೨೦ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಅವರು ಮಾಸ್ಕೋಗೆ ಹೋದರು. ಲೆನಿನ್ ನೇತೃತ್ವದ ಹೊಸ ರಷ್ಯಾದ ಸರ್ಕಾರವು ಅವನಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷವನ್ನು ರಚಿಸಲು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿತು. ರಾಯ್ ಅವರು ೧೭ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೨೦ ರಂದು ತಾಷ್ಕೆಂಟ್‌ನಲ್ಲಿ ವಲಸೆ ಬಂದ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದ ನಂತರ ಗಾಂಧಿ ಓದಿದ್ದ ಎಂ.ಎನ್ ರಾಯ್. ೧೯೨೨ ರಲ್ಲಿ ಲೆನಿನ್ ಡಾಂಗೆಯನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದರು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆ ಮಾರ್ಕ್ಸಿಯನ್ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಹರಡಲು ಲೋಟ್ವಾಲಾ ಅವರೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟವಾಗಿ ಒಡನಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದಿಯಾಗಿ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ವಿರೋಧವನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಲು ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಖಚಿತವಾದ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ.

ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಅಡಿಪಾಯ

ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಕಾಮಿಂಟರ್ನ್ ಸ್ಥಾಪನೆಯನ್ನು ಆಂತರಿಕ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ವಿಚ್ಛಿದ್ರಕಾರಕ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಕಂಡಿತು. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಎಡಪಂಥೀಯತೆಯನ್ನು ಬಹಳ ಅನುಮಾನದಿಂದ ನೋಡಿದೆ. ೧೯೨೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಒಲವು ಹೊಂದಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಸರ್ಕಾರವು 'ಪಿತೂರಿ ಪ್ರಕರಣಗಳ' ಸರಣಿಯನ್ನು ಹೂಡಿತು.

ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಡ್ಯಾಂಗೆ

ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಮಿಂಟರ್ನ್‌ನ ಸದಸ್ಯರಾದ ಎಂಎನ್ ರಾಯ್ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಯ್ ಮಾಸ್ಕೋದಿಂದ ಡಾಂಗೆಗೆ ಬರೆದ ಎಲ್ಲಾ ಪತ್ರಗಳನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿದು ತಲುಪಿಸಲಾಯಿತು.

ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರವು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿರಲಿಲ್ಲ.

೧೯೨೩ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಸರ್ಕಾರಿ ವಿರೋಧಿ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಹೊಂದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದರು, ಏಕೆಂದರೆ "ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಶುದ್ಧ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಮತ್ತು ಇಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಯಾವುದೂ ಸಂಘಟನೆಯ ನಿಜವಾದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುವುದಿಲ್ಲ." ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ತನ್ನ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿತು ಅಲಹಾಬಾದ್‍ನಲ್ಲಿನ ಪಿತೂರಿ ಮತ್ತು ಫೈಲ್ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು ಸಂಗ್ರಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾದ ಸಾಕ್ಷ್ಯವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಇತರ ಸದಸ್ಯರ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಷನ್‌ನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.

ಇಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ಪಿತೂರಿಯು ಕಾನ್ಪುರ ಪಿತೂರಿ ಪ್ರಕರಣವಾಗಿದ್ದು ಇದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ನಾಯಕನಿಗೆ ಡಾಂಗೆಯನ್ನು ಕವಲೊಡೆಯುತ್ತದೆ.

ಕಾನ್ಪುರ ಬೊಲ್ಶೆವಿಕ್ ಪಿತೂರಿ ಪ್ರಕರಣ

೧೭ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೨೪ ರಂದು ಎಮ್ಎನ್ ರಾಯ್, ಎಸ್ಎ ಡಾಂಗೆ, ಮುಜಾಫರ್ ಅಹ್ಮದ್, ನಳಿನಿ ಗುಪ್ತಾ, ಶೌಕತ್ ಉಸ್ಮಾನಿ, ಸಿಂಗರವೇಲು ಚೆಟ್ಟಿಯಾರ್, ಗುಲಾಮ್ ಹುಸೇನ್ ಮತ್ತು ಇತರರ ವಿರುದ್ಧ ಕ್ಯಾನ್ಪೋರ್ ಬೋಲ್ಶೆವಿಕ್ ಪಿತೂರಿ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಆರೋಪ ಹೊರಿಸಲಾಯಿತು. ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಆರೋಪವೆಂದರೆ ಅವರು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರಾಗಿ "ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಮೂಲಕ ಭಾರತವನ್ನು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ಬ್ರಿಟನ್‌ನಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬೇರ್ಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ರಾಜ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತದ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವವನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಳ್ಳಲು" ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಈ ಪ್ರಕರಣವು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ತರುವ ಕಾಮಿಂಟರ್ನ್ ಯೋಜನೆಯತ್ತ ಜನರ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಸೆಳೆಯಿತು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪ್ರಯೋಗಗಳು ನಡೆದವು. ಪೇಶಾವರದಂತಹ ಗಡಿನಾಡಿನ ಪಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲಿ ರಷ್ಯಾದ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದ ಮುಹಾಜಿರ್ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರನ್ನು ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಆದರೆ ಕಾನ್ಪುರ ಪ್ರಕರಣದಂತೆ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಕರಣ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಗಮನ ಸೆಳೆದಿರಲಿಲ್ಲ. ದಿನಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಪುಟಗಳು ಸಂವೇದನಾಶೀಲ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಚೆಲ್ಲಿದವು ಮತ್ತು ಜನರು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಕಮ್ಯುನಿಸಂ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್‌ನ ಗುರಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕಲಿತರು."

ಸಿಂಗಾರವೇಲು ಚೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಅವರು ಅನಾರೋಗ್ಯದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದರು. ಎಂಎನ್ ರಾಯ್ ದೇಶದಿಂದ ಹೊರಗಿದ್ದ ಕಾರಣ ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಗುಲಾಮ್ ಹುಸೇನ್ ಅವರು ಕಾಬೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ರಷ್ಯನ್ನರಿಂದ ಹಣವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಪ್ಪೊಪ್ಪಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸಲಾಯಿತು. ಮುಜಾಫರ್ ಅಹ್ಮದ್, ನಳಿನಿ ಗುಪ್ತಾ, ಶೌಕತ್ ಉಸ್ಮಾನಿ ಮತ್ತು ಡಾಂಗೆ ಅವರಿಗೆ ವಿವಿಧ ಅವಧಿಗಳ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರಕರಣವು ಭಾರತೀಯ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಕಮ್ಯುನಿಸಂ ಅನ್ನು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಪರಿಚಯಿಸಲು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಡಾಂಗೆ ೧೯೨೫ ರಲ್ಲಿ ಜೈಲಿನಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದರು.

ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ರಚನೆ

  ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೨೫ ರಲ್ಲಿ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪಟ್ಟಣವಾದ ಕಾನ್ಪುರವು ಸಿಂಗರವೇಲು ಚೆಟ್ಟಿಯಾರ್ ಅವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಗುಂಪುಗಳ ಸಮ್ಮೇಳನಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಯಿತು. ಡಾಂಗೆ, ಮುಜಾಫರ್ ಅಹಮದ್, ನಳಿನಿ ಗುಪ್ತಾ, ಶೌಕತ್ ಉಸ್ಮಾನಿ ಸಭೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಘಟಕರಾಗಿದ್ದರು. ಬಾಂಬೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಕಛೇರಿಯೊಂದಿಗೆ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ರಚನೆಗೆ ಸಭೆಯು ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು., ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರ ಬಗ್ಗೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ತೀವ್ರ ಹಗೆತನ, ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷವಾಗಿ ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸದಿರಲು ನಿರ್ಧರಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿತು; ಬದಲಿಗೆ, ಅವರು ಕಾರ್ಮಿಕರು ಮತ್ತು ರೈತರ ಪಕ್ಷಗಳ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಮುಕ್ತ ಮತ್ತು ಫೆಡರೇಟೆಡ್ ಅಲ್ಲದ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದರು.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕ ಚಳುವಳಿಯ ಆರಂಭಿಕ ವರ್ಷಗಳು

೧೯೨೦ ರಲ್ಲಿ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸನ್ನು ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಎನ್‍ಎಮ್ ಜೋಶಿ ಮತ್ತು ಇತರರು ರಚಿಸಿದರು. ಜೋಶಿ ಅವರು ಕಾರ್ಮಿಕರ ಪರವಾಗಿ ಸಹಾನುಭೂತಿ ಹೊಂದಿದ್ದ ಪರೋಪಕಾರಿ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಎಐಟಿಯುಸಿಗೆ ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಇರಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಅದು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಸಹಾನುಭೂತಿ ಹೊಂದಿತ್ತು. ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಎಐಟಿಯುಸಿಯ ಸಂಸ್ಥಾಪನಾ ಅಧಿವೇಶನದ ಬಗ್ಗೆ ಡಾಂಗೆ ಬರೆದಾಗ ಅವರು ಸಂಘಟನೆಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಹೊರತಂದರು:

ಎಐಟಿಯುಸಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಾಯಕರಿಂದ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಪಡೆಯಿತು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರನ್ನು ಲೋಕಮಾನ್ಯ ತಿಲಕ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಗುಂಪಿನವರು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಇದರಲ್ಲಿ ಪಂಜಾಬ್‌ನಿಂದ ಲಾಲಾ ಲಜಪತ್ ರಾಯ್, ಬಂಗಾಳದ ಬೇಪಿನ್ಚಂದ್ರ ಪಾಲ್ ಮತ್ತು ಇತರರು ದೊಡ್ಡ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿಯವರು ಎಐಟಿಯುಸಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಜಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಹಾಜರಾಗಲಿಲ್ಲ.

೧೯೨೩ ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಗಿರಣಿ ಗುಮಾಸ್ತರು ಒಗ್ಗೂಡಿ ಗಿರಣಿ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಮಹಾನ್ ಸಂಘ ಆರಂಭಿಸಿದಾಗ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರು ಕೂಡ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹೊರಗಿಡಲ್ಪಟ್ಟರು. ಅವರು ೧೯೨೪ ಸುದೀರ್ಘ ಜವಳಿ ಮುಷ್ಕರದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು.

ಗಿರಣಿ ಕಾಮಗಾರಿ ಒಕ್ಕೂಟ

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಕ ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಚಳುವಳಿಯು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ಪ್ರೇರಿತವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಬಾಂಬೆ ಜವಳಿ ಕಾರ್ಮಿಕರಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಛತ್ರಿಯಡಿಯಲ್ಲಿ ತರುವಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು. ೧೯೨೮ ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮುಷ್ಕರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗಿರಣಿ ಮಹಾಮಂಡಲವನ್ನು ವಿಭಜಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಒಕ್ಕೂಟವಾದ ಗಿರಣಿ ಯೂನಿಯನ್ ಅನ್ನು ರಚಿಸಿದರು.

ಈ ಮುಷ್ಕರದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ಸಂಬಂಧಗಳು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರನ್ನು ಗಿರ್ಣಿ ಕಾಮ್‌ಗರ್ ಮಹಾಮಂಡಲದ ಮೇಲೆ ದೃಢವಾಗಿ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿರಿಸಿದವು ಮತ್ತು ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಸಾಧಿಸಲು ಅವರಿಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟವು. ಅವರು ಈಗ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಸಂಬಂಧಗಳ ರಚನೆಯಿಂದ ಬಲವಂತವಾಗಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು. ಕಾರ್ಮಿಕ ವರ್ಗ-ಉಗ್ರವಾದವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ನಾಯಕತ್ವವು ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಉಪಕ್ರಮವು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಉದ್ಯಮದ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. ಈ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಕ್ರೋಢೀಕರಿಸಲು ಗಿರ್ಣಿ ಕಾಮಗಾರ್ ಯೂನಿಯನ್ ಅನ್ನು ಈಗ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಗಿರಣಿಯ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಭೇದಿಸಲು ಕರೆಯುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ೩೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೨೮ ರಂದು ಗಿರ್ನಿ ಕಾಮ್ಗರ್ ಯೂನಿಯನ್ ೩೨೪ ಸದಸ್ಯತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಅದರ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಅವರು ೫೪೦೦೦ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಹೆಮ್ಮೆಪಡುತ್ತಾರೆ.

೧೯೨೮ ಮತ್ತು ೧೯೨೯ ರಲ್ಲಿ ಗಿರಣಿ ಯೂನಿಯನ್ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಎರಡು ದೀರ್ಘ ಮತ್ತು ಕಹಿ ಮುಷ್ಕರಗಳು ಅನುಸರಿಸಿದವು. ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಗಿರ್ಣಿ ಕಾಮಗಾರಿ ಒಕ್ಕೂಟದ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಮುಷ್ಕರದಲ್ಲಿ ಅವರ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಮುಜಾಫರ್ ಅಹ್ಮದ್ ಮತ್ತು ಶೌಕತ್ ಉಸ್ಮಾನಿಯೊಂದಿಗೆ ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು.

ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಮರಾಠಿ ಜರ್ನಲ್ ಕ್ರಾಂತಿ,ಗಿರಣಿ ಯೂನಿಯನ್‌ನ ಪ್ರಾರಂಭದ ಸಮಯದಿಂದ ಅದರ ಅಧಿಕೃತ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಕಾಮಿಂಟರ್ನ್‌ನ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ

ವಿಶ್ವ ಬಂಡವಾಳಶಾಹಿಯು ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಿ, ೧೯೨೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಕಾಮಿಂಟರ್ನ್ ತನ್ನ ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ವಿವಿಧ ದೇಶಗಳಿಗೆ ನಿಯೋಜಿಸಿತು. ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರು ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿಯೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ೧೯೨೬ ಮತ್ತು ೧೯೨೭ ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷದ ಸದಸ್ಯರು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಫಿಲಿಪ್ ಸ್ಪ್ರಾಟ್ ಮತ್ತು ಬೆನ್ ಬ್ರಾಡ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಬಾಂಬೆ ಮತ್ತು ಕಲ್ಕತ್ತಾದ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕಾರ್ಮಿಕರ ನಡುವೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಕಾಮಿಂಟರ್ನ್‌ನಿಂದ ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿದೆ. ಕಾರ್ಮಿಕರ ಮತ್ತು ರೈತರ ಪಕ್ಷಗಳನ್ನು ಆ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು.

ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರು ನೆಲದ ಮಟ್ಟದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ "ಎನ್‌ಎಂ ಜೋಶಿ, ಹಣದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ಯಾವುದೇ ಕಿರುಕುಳದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರು ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು (ಎಐಟಿಯುಸಿ) ಕಳೆದುಕೊಂಡರು. " ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರು ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೨೯ ರಲ್ಲಿ ಎಐಟಿಯುಸಿಯ ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಎನ್‌ಎಂ ಜೋಶಿ ನೇತೃತ್ವದ ಅವರ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಗಳು ಅಧಿವೇಶನದಿಂದ ಹೊರನಡೆದರು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಪ್ರಪಂಚದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಂತೆ, ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲೂ ದೊಡ್ಡ ಅಶಾಂತಿಯ ಅವಧಿಯಾಗಿದೆ.

೧೯೨೮ ಮತ್ತು ೧೯೨೯ ರ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ರೈಲ್ರೋಡ್‌ಗಳಲ್ಲಿ, ಕಬ್ಬಿಣದ ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಜವಳಿ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಮುಷ್ಕರಗಳ ಬಲವಾದ ಅಲೆ ಇತ್ತು. ಕೈಗಾರಿಕಾ ವಿವಾದಗಳ ಮೂಲಕ ೧೯೨೮ ರಲ್ಲಿ ೩೧ ಮಿಲಿಯನ್ ಕೆಲಸದ ದಿನಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಘಟನೆಯು ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಿತು."

ಮುಜಾಫರ್ ಅಹ್ಮದ್, ಉಸ್ಮಾನಿ ಮತ್ತು ಡಾಂಗೆ ಮೂವರು ಜೈಲಿನಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನಂತರ ಈ ಅಭಿಯಾನದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಕೊಂಡರು.

ಮೀರತ್ ಪಿತೂರಿ ಪ್ರಕರಣ

 

ಜೈಲಿನ ಹೊರಗೆ ತೆಗೆದ ಮೀರತ್ ಕೈದಿಗಳಲ್ಲಿ ೨೫ ಜನರ ಭಾವಚಿತ್ರ . ಹಿಂದಿನ ಸಾಲು (ಎಡದಿಂದ ಬಲಕ್ಕೆ): ಕೆಎನ್ ಸೆಹಗಲ್, ಎಸ್ಎಸ್ ಜೋಶ್, ಎಚ್ಎಲ್ ಹಚಿನ್ಸನ್, ಶೌಕತ್ ಉಸ್ಮಾನಿ, ಬಿಎಫ್ ಬ್ರಾಡ್ಲಿ, ಎ. ಪ್ರಸಾದ್, ಪಿ. ಸ್ಪ್ರಾಟ್, ಜಿ. ಅಧಿಕಾರಿ . ಮಧ್ಯಮ ಸಾಲು: ಆರ್‌ಆರ್ ಮಿತ್ರ, ಗೋಪೇನ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿ, ಕಿಶೋರಿ ಲಾಲ್ ಘೋಷ್, ಎಲ್‌ಆರ್ ಕದಂ, ಡಿಆರ್ ಥೇಂಗ್ಡಿ, ಗೌರಾ ಶಂಕರ್, ಎಸ್. ಬ್ಯಾನರ್ಜಿ, ಕೆಎನ್ ಜೋಗ್ಲೇಕರ್, ಪಿಸಿ ಜೋಶಿ, ಮುಜಾಫರ್ ಅಹಮದ್ . ಮುಂದಿನ ಸಾಲು: ಎಂ.ಜಿ.ದೇಸಾಯಿ, ಡಿ.ಗೋಸ್ವಾಮಿ, ಆರ್.ಎಸ್.ನಿಂಬಕರ್, ಎಸ್.ಎಸ್.ಮಿರಾಜ್ಕರ್, ಎಸ್.ಎ.ಡಾಂಗೆ , ಎಸ್.ವಿ.ಘಾಟೆ, ಗೋಪಾಲ್ ಬಸಕ್ .

ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಶನಲ್‌ನ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಭಾವದ ಬಗ್ಗೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಚಿಂತಿತವಾಗಿತ್ತು. ಅದರ ಅಂತಿಮ ಉದ್ದೇಶ ಆದ್ದರಿಂದ ಸರ್ಕಾರವು ಗ್ರಹಿಸಿದ್ದು "ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮುಷ್ಕರ ಮತ್ತು ಸಶಸ್ತ್ರ ದಂಗೆಯ ಮೂಲಕ ಪ್ರತಿ ದೇಶದಲ್ಲಿ (ಭಾರತ ಸೇರಿದಂತೆ) ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು ಮತ್ತು ಉರುಳಿಸುವುದು". ಸರ್ಕಾರದ ತಕ್ಷಣದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯು ಮತ್ತೊಂದು ಪಿತೂರಿ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು- ಮೀರತ್ ಪಿತೂರಿ ಕೇಸ್ ಅನ್ನು ಹೊರಹಾಕುವುದಾಗಿತ್ತು.

ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮೀರತ್ ಪಿತೂರಿ ಪ್ರಕರಣದ ವಿಚಾರಣೆಯು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾಕ್ಕೆ ಕಾರ್ಮಿಕರ ನಡುವೆ ತನ್ನ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು. ೧೯೨೯ ರ ಮಾರ್ಚ್ ೨೦ ರಂದು ಅಥವಾ ಸುಮಾರು ೩೨ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಡಾಂಗೆ ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ದಂಡ ಸಂಹಿತೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ ೧೨೧ಎ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲಾಯಿತು ಅದು ಘೋಷಿಸುತ್ತದೆ.

೧೨೧ನೇ ವಿಧಿಯಿಂದ ಶಿಕ್ಷಾರ್ಹವಾದ ಯಾವುದೇ ಅಪರಾಧಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಅಥವಾ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತದ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವವನ್ನು ರಾಜನಿಗೆ ಅಥವಾ ಅದರ ಯಾವುದೇ ಭಾಗವನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಅಥವಾ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಬಲ ಅಥವಾ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಬಲದ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಮೂಲಕ ಮಿತಿಮೀರಿದ ಸಂಚು ರೂಪಿಸಲು ಯಾರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಒಳಗೆ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲದೆ ಸಂಚು ಹೂಡುತ್ತಾರೆ. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಳೀಯ ಸರ್ಕಾರವು ಜೀವಾವಧಿ, ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿಯ ಸಾರಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಅಥವಾ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಬಹುದಾದ ವಿವರಣೆಯ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆಯೊಂದಿಗೆ ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತದೆ.

ಆರೋಪಗಳು

೧೯೨೧ ರಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆ ಶೌಕತ್ ಉಸ್ಮಾನಿ ಮತ್ತು ಮುಜಾಫರ್ ಅಹ್ಮದ್ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಾಮಿಂಟರ್ನ್ ಶಾಖೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಪಿತೂರಿ ನಡೆಸಿದರು ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಲಾದ ಆರೋಪಿಗಳಾದ ಫಿಲಿಪ್ ಸ್ಪ್ರಾಟ್ ಮತ್ತು ಬೆಂಜಮಿನ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಬ್ರಾಡ್ಲಿ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದರು ಎಂಬುದು ಮುಖ್ಯ ಆರೋಪವಾಗಿತ್ತು. ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ. ಆರೋಪಿಗಳ ಗುರಿ, ಅವರ ವಿರುದ್ಧ ಎತ್ತಿದ ಆರೋಪಗಳ ಪ್ರಕಾರ

ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಭಾರತದ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವದ ರಾಜ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಅಂತಹ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಮತ್ತು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ವಿವರಿಸಿದ ಮತ್ತು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಪ್ರಚಾರದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲು.

ಮೀರತ್‌ನ ಸೆಷನ್ಸ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಆರೋಪಿಗಳಿಗೆ ೧೯೩೩ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಕಠಿಣ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ವಿಧಿಸಿತು. ಆರೋಪಿಗಳ ಪೈಕಿ ೨೭ ಜನರನ್ನು ವಿವಿಧ ಅವಧಿಯ 'ಸಾರಿಗೆ' ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮುಜಾಫರ್ ಅಹ್ಮದ್ ಅವರನ್ನು ಜೀವಿತಾವಧಿಗೆ ಸಾಗಿಸಿದರೆ, ಡಾಂಗೆ, ಸ್ಪ್ರಾಟ್, ಘಾಟೆ, ಜೋಗ್ಲೇಕರ್ ಮತ್ತು ನಿಂಬ್ಕರ್ ಅವರಿಗೆ ತಲಾ ೧೨ ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಗೆ ಸಾರಿಗೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಮೇಲ್ಮನವಿಯಲ್ಲಿ, ಜುಲೈ ೧೯೩೩ ರಲ್ಲಿ, ಅಹ್ಮದ್, ಡಾಂಗೆ ಮತ್ತು ಉಸ್ಮಾನಿ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಮೂರು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಇತರ ಅಪರಾಧಿಗಳ ಶಿಕ್ಷೆಯಲ್ಲೂ ಕಡಿತ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

ಮೀರತ್ ಪಿತೂರಿ ಪ್ರಕರಣದ ಪರಿಣಾಮ

ಎಲ್ಲಾ ಆರೋಪಿಗಳು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಅವರ ವಿರುದ್ಧ ಹೊರಿಸಲಾದ ಆರೋಪಗಳು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಕಲ್ಪನೆಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದ ಭಯಕ್ಕೆ ದ್ರೋಹ ಬಗೆದವು. ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಆರೋಪಿಗಳೆಲ್ಲರಿಗೂ ಬೋಲ್ಶೆವಿಕ್‌ಗಳು ಎಂಬ ಹಣೆಪಟ್ಟಿ ಕಟ್ಟಲಾಯಿತು. ನಾಲ್ಕೂವರೆ ವರ್ಷಗಳ ವಿಚಾರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಪ್ರತಿವಾದಿಗಳು ತಮ್ಮ ಕಾರಣವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಕೋಣೆಯನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವೇದಿಕೆಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿದರು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ವಿಚಾರಣೆಯು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಿತು. ಮೀರತ್ ಪಿತೂರಿ ಪ್ರಕರಣದ ನಂತರದ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದಿ) ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಹರ್ಕಿಶನ್ ಸಿಂಗ್ ಸುರ್ಜೀತ್ ಹೀಗೆ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ:

೧೯೩೩ ರಲ್ಲಿ ಮೀರತ್ ಕೈದಿಗಳ ಬಿಡುಗಡೆಯ ನಂತರವೇ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಉಪಕರಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪಕ್ಷವು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. ಮೀರತ್ ಪಿತೂರಿ ಪ್ರಕರಣವು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಹತ್ತಿಕ್ಕಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದರೂ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಒದಗಿಸಿತು. ಇದು ತನ್ನದೇ ಆದ ಪ್ರಣಾಳಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಹೊರಬಂದಿತು ಮತ್ತು ೧೯೩೪ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ಗೆ ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿತ್ತು.

ಸಿಪಿಐ ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿ

ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಮೊದಲು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ಕಾಮಿಂಟರ್ನ್‌ನ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಿಂದ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಮೂರನೇ ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಶನಲ್‌ಗೆ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆದ ನಂತರ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾವು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಚಳುವಳಿಯ ಮೇಲೆ ಜೋಸೆಫ್ ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಹೇರಿದ ನೀತಿಗಳಿಂದ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಅವರ ನೀತಿಗಳು ರಷ್ಯಾದ ಭೌಗೋಳಿಕ ರಾಜಕೀಯ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳಿಂದ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಸಿಪಿಐ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ನಿಲುವುಗಳು ಜನಪ್ರಿಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾವಾದಿ ಭಾವನೆಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಹಲವು ಬಾರಿ ನಡೆದು ಪಕ್ಷದ ಜನಪ್ರಿಯ ನೆಲೆಯ ಸವೆತಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.

೧೯೩೪ ರವರೆಗೆ ಸಿಪಿಐ ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಪ್ರತಿಗಾಮಿ ಬೂರ್ಜ್ವಾ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ ಚಳುವಳಿಯಾಗಿ ನೋಡಿತು. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರವು ೧೯೩೪ ರಿಂದ ೧೯೩೮ ರವರೆಗೆ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿತು. ಕಾಮಿಂಟರ್ನ್ ಫ್ಯಾಸಿಸಂ ವಿರುದ್ಧದ ಜನಪ್ರಿಯ ಮುಂಭಾಗದ ಜಾರ್ಜಿ ಡಿಮಿಟ್ರೋವ್ ಪ್ರಬಂಧವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ೧೯೩೮ ರಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿತು. ದಿನಕರ್ ಮೆಹ್ತಾ, ಸಜ್ಜದ್ ಜಹೀರ್, ಇಎಂಎಸ್ ನಂಬೂದರಿಪಾಡ್ ಮತ್ತು ಸೋಲಿ ಬಟ್ಲಿವಾಲಾ ಮುಂತಾದ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ನಾಯಕರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾರ್ಯಕಾರಿಣಿಯ ಸದಸ್ಯರಾದರು.

ರಾಜ್ ತನ್ನ ಆರಂಭಿಕ ಯುದ್ಧ-ವಿರೋಧಿ ನಿಲುವಿಗಾಗಿ ೧೯೩೯ ರಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ ಅನ್ನು ಮರು-ನಿಷೇಧಿಸಿದರು. ನಾಜಿ-ಸೋವಿಯತ್ ಒಪ್ಪಂದದ (೧೯೩೯-೪೦) ನಂತರ ರೇಖೆಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಅಡಾಲ್ಫ್ ಹಿಟ್ಲರ್ ಮತ್ತು ಅವರ ನೀತಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಸಕ್ರಿಯ ನಿಲುವು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಹಿಟ್ಲರ್ ಪೋಲೆಂಡ್ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದಾಗ, ಭಾರತದ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷವು ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧವನ್ನು 'ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ಯುದ್ಧ' ಎಂದು ಕರೆದಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅವರು ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದಾಗ, ಅದೇ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಪೀಪಲ್ಸ್ ವಾರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು.

ಯುಎಸ್ಎಸ್ಆರ್ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್ನ ಪರವಾಗಿ ನಿಂತ ನಂತರ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾವನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಕಾನೂನುಬದ್ಧಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟವು ಫ್ಯಾಸಿಸಂ ವಿರುದ್ಧದ ಸಮರಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಸಿಪಿಐ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಿಂದ ದೂರ ಉಳಿದಿತ್ತು. ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರನ್ನು ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ಮೂಲೆಗುಂಪು ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಏಕೆಂದರೆ ಜನಪ್ರಿಯ ಭಾವನೆಗಳು ಗಾಂಧಿಯವರ ಕ್ವಿಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಅಗಾಧವಾಗಿ ಬೆಂಬಲಿಸಿದವು.

ಪಿಸಿ ಜೋಶಿ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆ

೧೯೩೫ ರ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಸಿಪಿಐನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಸೋಮನಾಥ್ ಲಾಹಿರಿಯ ಹಠಾತ್ ಬಂಧನದ ನಂತರ, ಪುರಾನ್ ಚಂದ್ ಜೋಶಿ ೧೯೩೫ ರಿಂದ ೧೯೪೭ ರ ಅವಧಿಗೆ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಮೊದಲ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾದರು - ಅಥವಾ ಇದನ್ನು 'ಪಿಸಿ ಜೋಶಿ ಯುಗ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. '

೧೯೪೩ ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಡಾಂಗೆ ಸಿಪಿಐ ಕೇಂದ್ರ ಸಮಿತಿಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೪೪ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಸಹೋದರ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಗ್ರೇಟ್ ಬ್ರಿಟನ್‌ನ XVII ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು. ೧೯೨೯ ಮತ್ತು ೧೯೩೫ ರ ನಡುವೆ ಡಾಂಗೆ ಮೀರತ್ ಪಿತೂರಿ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿದ್ದರು. ೧೯೩೫ ರಲ್ಲಿ ಜೈಲಿನಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನಂತರ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕತ್ವದ ಆಹ್ವಾನದ ಮೇರೆಗೆ ಡಾಂಗೆ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭಾಷಣ ಪ್ರವಾಸಕ್ಕೆ ಹೋದರು. ಅವರ ಪ್ರವಾಸವು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸೇರಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಅವರು ಜೈಲಿನಿಂದ ಹೊರಬಂದ ನಂತರ, ೧೯೩೯ ರವರೆಗೆ, ಅವರು ಪಕ್ಷಕ್ಕಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಚಳವಳಿಯ ಮೇಲೆ ಅದರ ಹಿಡಿತವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು.

ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆಯವರ ಶಾಸಕಾಂಗ ವೃತ್ತಿಜೀವನವೂ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಅವರು ೧೯೪೬ ರಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ಬಾಂಬೆ ಲೆಜಿಸ್ಲೇಟಿವ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು.

ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆಯ ಏರಿಕೆ

೧೯೩೯ ರಲ್ಲಿ ಜವಳಿ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಮುಷ್ಕರವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಡಾಂಗೆ ಅವರನ್ನು ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳ ಕಠಿಣ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಗುರಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಬಾಂಬೆಯಲ್ಲಿ ಜವಳಿ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮುಷ್ಕರವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಮಾರ್ಚ್ ೧೧, ೧೯೪೦ ರಂದು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಡಿಯೋಲಿ ಬಂಧನ ಶಿಬಿರದಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು. ಡಿಯೋಲಿಯಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಇತರ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ನಾಯಕರನ್ನು ಸಹ ಅವನೊಂದಿಗೆ ಜೈಲಿಗೆ ಹಾಕಲಾಯಿತು. ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಅವರು ಕೈದಿಗಳ ನಡುವೆ ರಾಜಕೀಯ ಅಧ್ಯಯನ ವಲಯವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರು ೧೯೪೩ ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದರು.

ಎಐಟಿಯುಸಿಯನ್ನು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲೇ ೧೯೨೭ರಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆ ಎಐಟಿಯುಸಿಯ ಸಹಾಯಕ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. " ೧೯೪೩-೧೯೪೪ ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ಸ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು.

೧೯೪೪-೧೯೪೫ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಲಂಡನ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ವಿಶ್ವ ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಸಮ್ಮೇಳನಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿದ್ದರು. ೧೯೪೫-೧೯೪೭ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು. ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೪೫ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾದರು ಮತ್ತು ವರ್ಲ್ಡ್ ಫೆಡರೇಶನ್ ಆಫ್ ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ಸ್‌ನ ಜನರಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು. ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೯೪೭ ರಲ್ಲಿ, ಡಾಂಗೆ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು ಮತ್ತು ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಅಥವಾ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಆ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಚುಕ್ಕಾಣಿ ಹಿಡಿದರು.

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹೊಸ್ತಿಲಲ್ಲಿ ಸಿ.ಪಿ.ಐ

ಬ್ರಿಟಿಷರು ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ ತುಂಬಾ ಸಂತೋಷದಾಯಕವಲ್ಲದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಕ್ವಿಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಚಳುವಳಿಯೊಂದಿಗಿನ ಅವರ ವಿಘಟನೆಯು ಒಂದು ಬಾರಿ ಅವರನ್ನು ಜನರಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗದಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಗಳಿಸಿದ ಬೃಹತ್ ಬೆಂಬಲವು ಸಿಪಿಐ ಅದನ್ನು ಕೇವಲ ಬೂರ್ಜ್ವಾ ಪಕ್ಷವೆಂದು ಬಿಂಬಿಸುವುದಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿತ್ತು.

ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿಯೂ ಸಿಪಿಐ ಸೋತಿದೆ. ವಿಶ್ವ ಸಮರ II ರ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಕಾಮಿಂಟರ್ನ್ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸದ ನೀತಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿತು, ಯುದ್ಧವು ವಿವಿಧ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಡಳಿತ ವರ್ಗಗಳ ನಡುವಿನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ಯುದ್ಧವಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಾದಿಸಿತು. ಆದರೆ ೨೨ ಜೂನ್ ೧೯೪೧ ರಂದು ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟವನ್ನು ಸ್ವತಃ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿದಾಗ, ಕಾಮಿಂಟರ್ನ್ ತನ್ನ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಸಕ್ರಿಯ ಬೆಂಬಲವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿತು. ಸ್ಟಾಲಿನ್ ೧೯೪೩ ರಲ್ಲಿ ಕಾಮಿಂಟರ್ನ್ ಅನ್ನು ವಿಸರ್ಜಿಸಿದರು. ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟವು ಇತರ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಅನುಮಾನಿಸದಿರಲು ಸ್ಟಾಲಿನ್ ತನ್ನ ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಫ್ರಾಂಕ್ಲಿನ್ ಡೆಲಾನೊ ರೂಸ್ವೆಲ್ಟ್ ಮತ್ತು ವಿನ್ಸ್ಟನ್ ಚರ್ಚಿಲ್ ) ಶಾಂತಗೊಳಿಸಲು ಬಯಸಿದ್ದರಿಂದ ವಿಸರ್ಜನೆಯು ಸಂಭವಿಸಿದೆ ಎಂದು ಊಹಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸಿಪಿಐ ಗೊಂದಲದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿತ್ತು ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಸಲಹೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಜುಲೈ ೧೯೪೭ ರಲ್ಲಿ, ಆಗಿನ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದ ಪಿಸಿ ಜೋಶಿ ಅವರು ಯುಎಸ್ಎಸ್ಆರ್ಗೆ ಡಾಂಗೆಯ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಪಡೆದರು.

ಮಾಸ್ಕೋದಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆ

ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದೊರೆತ ದಿನ, ೧೫ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೪೭ ರಂದು ಡಾಂಗೆ ಮಾಸ್ಕೋದಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯತ್ ನಾಯಕರೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಆಂಡ್ರೇ ಝ್ಡಾನೋವ್ ಮತ್ತು ಮಿಖಾಯಿಲ್ ಸುಸ್ಲೋವ್, ಈ ಅವಧಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಸೋವಿಯತ್ ಸಿದ್ಧಾಂತಿಗಳು, ಡಾಂಗೆ ಅವರೊಂದಿಗೆ ೧೯೪೭ ರ ಮಾತುಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು.

ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದಿನದ ಮರುದಿನ, ಅಂದರೆ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೬, ೧೯೪೭ ರಂದು ಡಾಂಗೆ ಮತ್ತು ಝ್ಡಾನೋವ್ ನಡುವಿನ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಮುಕ್ತ ಮತ್ತು ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ವಿನಿಮಯವು ಆ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಡುಕೊಂಡ ಅಸ್ತವ್ಯಸ್ತವಾಗಿರುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೊರತರುತ್ತದೆ:

ಮತ್ತಷ್ಟು ಕಾಂ. ಝ್ಡಾನೋವ್ ಕಾಮ್ ಕೇಳುತ್ತಾನೆ. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಏಕೆ ಬಲಪಡಿಸಿತು ಎಂಬುದನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಡಾಂಗೆ.

ಕಾಮ್ರೇಡ್ ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ವ್ಯಾಪಕ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವಿರೋಧಿ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಆಂಗ್ಲರನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿತು ಮತ್ತು ಈ ಕ್ರಮದಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವಕ್ಕಾಗಿ ಹೋರಾಡುವ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಘಟನೆಯ ಹೋಲಿಕೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು.

ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷವು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿತು ಮತ್ತು ಈ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಅದರ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಿತು. ಏಕೆಂದರೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಜನರು ಪಕ್ಷದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷದ ಬೆಂಬಲಿಗರಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯ ಭಾಗವು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡಿತು.

ಸೋವಿಯತ್ ನಾಯಕರು ಡಾಂಗೆಯವರನ್ನು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಬಗ್ಗೆ ನಿಕಟವಾಗಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಯಾವ ಧೋರಣೆ ತಳೆಯಬೇಕು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಭಾರತದ ಎಡಪಕ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಚರ್ಚೆಯಾಗುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಈ ಕೆಳಗಿನ ಭಾಗವು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಂ ಲೀಗ್ ಬಗ್ಗೆ ಡಾಂಗೆಯವರ ಧೋರಣೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಕಾಂ. ಡಾಂಗೆ: ಬೂರ್ಜ್ವಾ ಕೂಡ. ಅವರು ಪ್ರಖ್ಯಾತ ವಕೀಲರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಕಷ್ಟು ಹಣವನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಉದ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ನೆಹರೂ ಕೂಡ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ವಕೀಲರ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಗಣನೀಯ ಉಳಿತಾಯವನ್ನು ಟಾಟಾ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. . . . .

೧೯೫೦ ರ ದಶಕ: ಸಿಪಿಐನಲ್ಲಿ ಆಂತರಿಕ ಕಲಹಗಳು

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ ಎಡದಿಂದ ಮಧ್ಯಕ್ಕೆ ಬಲಕ್ಕೆ ಗೊಂದಲಮಯ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಜೋಶಿ ಅವರು ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಏಕತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ೧೯೪೭ ರ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ, ಪಿಸಿ ಜೋಶಿ ಅವರು ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಕಂಡುಕೊಂಡರು. "ಯೇ ಆಜಾದಿ ಝೂತಾ ಹೈ "ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ಮೂಲಭೂತವಾದಿಗಳಿಂದ ಅವರ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಲಾಯಿತು. ಚೀನೀ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರು ಮಾಡಿದ ಮಹತ್ತರವಾದ ದಾಪುಗಾಲುಗಳಿಂದ ಪ್ರೇರಿತರಾದ ಪ್ರಮುಖ ಆಮೂಲಾಗ್ರ ನಾಯಕರಾದ ಬಿಟಿ ರಣದಿವೆ ಅವರು ಭಾರತಕ್ಕೂ ಇದೇ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಬಯಸಿದ್ದರು.

೨೮ ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೯೪೮ ರಂದು ಕಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ (ಹೊಸ ಕಾಗುಣಿತ ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ ) ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಎರಡನೇ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್, 'ಮುಕ್ತ' ಭಾರತವು ಕೇವಲ "ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿಯ ಅರೆ-ವಸಾಹತು" ಎಂಬ ಪ್ರಮೇಯದಲ್ಲಿ ಜ್ಡಾನೋವ್ ದಂಗೆಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಕಾಂಗ್ರೆಸಿನ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿದ್ದ ಜೋಶಿ ಅವರನ್ನು ಬದಿಗೊತ್ತಿ ರಣದಿವೆ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾದರು. ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳಲು ಮುಕ್ತ ಕರೆ, ಇದನ್ನು 'ಕಲ್ಕತ್ತಾ ಪ್ರಬಂಧ' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರತಿಪಾದಕ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ರಣದಿವ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ತ್ರಿಪುರಾ, ತೆಲಂಗಾಣ ಮತ್ತು ತಿರುವಾಂಕೂರಿನಲ್ಲಿ ದಂಗೆಗಳು ನಡೆದವು .

ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಉತ್ತರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ತೆಲಂಗಾಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ದಂಗೆ, ಕಲ್ಕತ್ತಾ ಪ್ರಬಂಧವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ನಿಜಾಮರ ಊಳಿಗಮಾನ್ಯ ಆಡಳಿತದ ವಿರುದ್ಧ ರೈತ ಹೋರಾಟ ಈಗಾಗಲೇ ಸಂಭವಿಸಿತ್ತು. ಭಾರತದ ಕ್ರಾಂತಿಗೆ ನಾಂದಿ ಹಾಡಲು ತೆಲಂಗಾಣ ಬಂಡಾಯವನ್ನು ಬಳಸುವುದು ರಣದಿವ್ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಮುಖ್ಯ ಸ್ತಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ತೆಲಂಗಾಣ ದಂಗೆಯ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿ, ೩,೦೦೦ ಹಳ್ಳಿಗಳು ಮತ್ತು ಸುಮಾರು ೪೧,೦೦೦ ಚದರ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಪ್ರದೇಶವು ದಂಗೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿತ್ತು. ಹೈದರಾಬಾದ್ ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತಗಾರ, ನಿಜಾಮನು ಇನ್ನೂ ತನ್ನ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡಿರಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ನೇತೃತ್ವದ ದಂಗೆಯ ಹಿಂಸಾಚಾರ, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೯೪೮ ರಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿತು. ನವೆಂಬರ್ ೧೯೪೯ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಹೈದರಾಬಾದ್ ಭಾರತೀಯ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೫೧ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ತೆಲಂಗಾಣ ಚಳುವಳಿಯ ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಹಂತವನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸಲಾಯಿತು.

ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಪಕ್ಷದ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದಾಗಿನಿಂದ ಸಿಪಿಐ ಕೇಂದ್ರ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. ಆದರೆ ೧೯೫೦-೧೯೫೧ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸಮಿತಿಗೆ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ.

ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಅವರ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ

೧೯೫೦ ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ವಿಧಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಸಿಪಿಐ ಕಟುವಾಗಿ ವಿಭಜನೆಯಾಯಿತು. ಉಗ್ರಗಾಮಿಗಳು 'ಚೀನೀ ಮಾರ್ಗ' ಅಥವಾ ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ವಿಧಾನಗಳ ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಡಾಂಗೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಇತರ ಗುಂಪು 'ಭಾರತೀಯ ಮಾರ್ಗ' ( ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನದ ನಿರ್ಬಂಧಗಳೊಳಗೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹಿಡಿಯುವ ಮಧ್ಯಮ ತಂತ್ರವಾಗಿದೆ.

ಸಿ.ರಾಜೇಶ್ವರ ರಾವ್ ನೇತೃತ್ವದ 'ಚೀನೀ ಮಾರ್ಗ' ಮತ್ತು ಅಜೋಯ್ ಘೋಷ್ ನೇತೃತ್ವದ 'ಭಾರತೀಯ ಪಥ'ದ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಆಗ ಸಿಪಿಐ ವಿಭಜನೆಯ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿತ್ತು.

೩೦ ಮೇ ೧೯೫೦ ರಂದು, ತಮ್ಮ ನೂರಾರು ಅನುಯಾಯಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಉಗ್ರಗಾಮಿಗಳು ಪಕ್ಷದಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟು ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಹೊರಬಂದರು. ಇಬ್ಬರ ನಡುವಿನ ಕದನವು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಮುಂದುವರಿದಾಗ, ಸೋವಿಯತ್ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರು ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು. ೧೯೫೧ ರಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷದೊಂದಿಗೆ (ಸಿಪಿಎಸ್‍ಯು) ಚರ್ಚೆಗಾಗಿ ಕಾದಾಡುತ್ತಿರುವ ನಾಯಕರನ್ನು ರಷ್ಯಾಕ್ಕೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಲಾಯಿತು.

ನಂತರದ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಮೋಹಿತ್ ಸೇನ್ ಹೀಗೆ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ:

ಪ್ರತಿ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ಇಬ್ಬರು ನಾಯಕರನ್ನು ಮಾಸ್ಕೋಗೆ ಕರೆತರಲಾಯಿತು. ಅವರು 'ಭಾರತೀಯ ಪಥ'ದಿಂದ ಅಜೋಯ್ ಘೋಷ್ ಮತ್ತು ಎಸ್‌ಎ ಡಾಂಗೆ ಮತ್ತು ಚೀನಾದ ಹಾದಿಯಿಂದ ಸಿ. ರಾಜೇಶ್ವರ ರಾವ್ ಮತ್ತು ಎಂ. ಬಸವ ಪುನ್ನಯ್ಯ .ಅವರು ಕಲ್ಕತ್ತಾದಿಂದ ಸೋವಿಯತ್ ಹಡಗಿನಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಚಾಲಿತ ಕೆಲಸಗಾರರಾಗಿ ಕಾಗ್ನಿಟೋದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದರು.

ಎಸ್‌ಎ ಡಾಂಗೆ ಮತ್ತು ಸಿ.ರಾಜೇಶ್ವರ ರಾವ್‌ ಇಬ್ಬರೂ ಸಿಪಿಎಸ್‌ಯು ಮುಖಂಡರೊಂದಿಗಿನ ಸಭೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನನಗೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಮೊದಲ ಸಭೆಯು ಸೋವಿಯತ್ ಕಡೆಯಿಂದ ಕಾಮ್ರೇಡ್ಸ್ ಸುಸ್ಲೋವ್, ಮಾಲೆಂಕೋವ್ ಮತ್ತು ಮೊಲೊಟೊವ್ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು. ಮೂರನೇ ದಿನವೇ ಕಾಮ್ರೇಡ್ ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಯಿತು. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು. . . .

ಭಾರತವು ಸ್ವತಂತ್ರ ರಾಷ್ಟ್ರವಲ್ಲ ಆದರೆ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಸಾಹತುಶಾಹಿಗಳಿಂದ ಆಳಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಎಂಬುದು ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಅವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಾಗಿತ್ತು. ಸಶಸ್ತ್ರ ಕ್ರಾಂತಿಯ ನೇತೃತ್ವದ ಮೂಲಕ ಮಾತ್ರ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮುನ್ನಡೆಯಬಹುದು ಎಂದು ಅವರು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು. ಆದರೆ ಇದು ಚೈನೀಸ್ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಎಂದು ತಿಳಿಸಿದರು. ತೆಲಂಗಾಣದಲ್ಲಿ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಸಶಸ್ತ್ರ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಬಲವಾಗಿ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರು.

೧೯೫೧ ರಲ್ಲಿ, ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಕೇಂದ್ರ ಸಮಿತಿ ಮತ್ತು ಪಾಲಿಟ್‌ಬ್ಯೂರೊ ಎರಡಕ್ಕೂ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ೧೯೫೨ ರಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆ ಬಾಂಬೆಯಿಂದ ಭಾರತೀಯ ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸೋತರು.

ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಲ್ಗಾನಿನ್ ಮತ್ತು ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ ಭೇಟಿ

೧೯೫೫ ರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ, ಆಗಿನ ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಿ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಯುಎಸ್‍ಎಸ್‍ಆರ್ ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ಅಪಾರ ಸ್ವಾಗತವನ್ನು ಪಡೆದರು. ಇದರ ನಂತರ ೧೯೫೫ ರಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯತ್ ನಾಯಕರಾದ ನಿಕೊಲಾಯ್ ಬಲ್ಗಾನಿನ್ ಮತ್ತು ನಿಕಿತಾ ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ ಅವರ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮೊದಲ ಭೇಟಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು, ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷವು ಸಿಪಿಎಸ್‍ಯು ನಿಂದ ನಿರ್ದೇಶನವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ಸೋವಿಯತ್ ನಾಯಕರಿಗೆ ನಾನೂ ಮುಂದಿಟ್ಟರು.

ಇದಕ್ಕೆ ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ ಅವರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯು ಅಧಿಕೃತ ಸೋವಿಯತ್ ಪಕ್ಷದ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಪುನರುಚ್ಚರಿಸಿತು. ಕಾಮಿಂಟರ್ನ್ ಅನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಇತರ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷಗಳನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಲು ಯಾವುದೇ ಸಂಘಟನೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ ಮತ್ತು ಬಲ್ಗಾನಿನ್ ಅವರ ಭೇಟಿಯು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ (ಮತ್ತು ನಂತರದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ) ಮತ್ತು ಸಿಪಿಐನಿಂದ ಸ್ವತಂತ್ರವಾದ ಯುಎಸ್ಎಸ್ಆರ್ ನಡುವೆ ಬಲವಾದ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು.

ಮತ್ತಷ್ಟು ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳು

೧೯೫೬ ರಲ್ಲಿ ಪಾಲಕ್ಕಾಡ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ನಾಲ್ಕನೇ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷವು ಮತ್ತೆ ವಿಭಜನೆಯ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿತ್ತು. ರಣದಿವೆಯ ಅತಿ-ಎಡ ರೇಖೆಯ ವಿರುದ್ಧ, ಡಾಂಗೆ ಮತ್ತು ಪಿಸಿ ಜೋಶಿ ಅವರು 'ಜನಪ್ರಿಯ ಮುಂಭಾಗ'ವನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಾರೂಢ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದೊಳಗಿನ ಈ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳು, ಪಾಲಕ್ಕಾಡ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ವರೆಗೆ ಪಕ್ಷದ ಆಂತರಿಕ ವಿಷಯವಾಗಿತ್ತು; ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಚಳುವಳಿಯು ಒಂದುಗೂಡಿತ್ತು. ಈ ಹಿಂದೆ ತನ್ನ ಉಗ್ರವಾದಕ್ಕಾಗಿ ದೂರವಿದ್ದ ರಣದಿವೆ ಪಾಲಕ್ಕಾಡ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕತ್ವಕ್ಕೆ ಮರಳಿದರು.

ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ರಚನೆ

೧೯೪೭ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ, ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಕೊಲ್ಹಾಪುರ ಸೇರಿದಂತೆ ಡೆಕ್ಕನ್ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಬಾಂಬೆ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು, ಇದನ್ನು ೧೯೫೦ ರಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿನ ಬಾಂಬೆ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯಿಂದ ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಭಾಷೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ರಾಜ್ಯಗಳ ಮರು-ಸಂಘಟನಾ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ನೇಮಿಸಿತ್ತು. ಈ ಸಮಿತಿಯು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ-ಗುಜರಾತ್‌ಗೆ ಬಾಂಬೆ ಎಂಬ ದ್ವಿಭಾಷಾ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿತು, ಬಾಂಬೆ ಅದರ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯವು ೧ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೫೬ ರಂದು ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು, ಆದರೆ ಎರಡೂ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಅಶಾಂತಿಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿತು. ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ, ಕೇಶವರಾವ್ ಜೇಧೆ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ, ಪುಣೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ವಪಕ್ಷ ಸಭೆ ನಡೆಯಿತು ಮತ್ತು ಜಂಟಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಕೌನ್ಸಿಲ್ (ಸಂಯುಕ್ತ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಸಮಿತಿ) ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಎರಡನೇ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಮಿತಿಯು ಮುಂಬೈನಿಂದ ೧೨ ಸೇರಿದಂತೆ ೧೩೩ ರಲ್ಲಿ ೧೦೧ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಮೂಲಕ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ದಿಗ್ಗಜರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿತು.

ಬರ್ಲಿನ್‌ನ ಸೋಶಿಯಲಿಸ್ಟ್ ಯೂನಿಟಿ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಜರ್ಮನಿಯ ಐದನೇ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ ಅನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಿರುವ ಶ್ರೀಪಾದ್ ಅಮೃತ್ ಡಾಂಗೆ. ೧೨ ಜುಲೈ ೧೯೫೮.

ಡಾಂಗೆ ಅವರು ೧೯೫೭ ರಲ್ಲಿ ಬಾಂಬೆ ರಾಜ್ಯದ ಬಾಂಬೆ ಸಿಟಿ (ಕೇಂದ್ರ) ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ೨ ನೇ ಲೋಕಸಭೆಗೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು.

ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಎಸ್‌ಎಂ ಜೋಶಿ, ಎನ್‌ಜಿ ಗೋರ್ ಮತ್ತು ಪಿಕೆ ಅತ್ರೆ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕಾಗಿ ನಿರಂತರ ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಿದರು. ಇದು ಬಹಳಷ್ಟು ಜೀವಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಹೋರಾಟ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ೧ ಮೇ ೧೯೬೪ ರಂದು, ಪೂರ್ವ-ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಮರಾಠಿ -ಮಾತನಾಡುವ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜ್ಯವು ಹುಟ್ಟಿತು.

ಡಾಂಗೆ ನಂತರ ೧೯೬೭ ರಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜ್ಯದ ಬಾಂಬೆ ಮಧ್ಯ ದಕ್ಷಿಣ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ೪ ನೇ ಲೋಕಸಭೆಗೆ ಚುನಾಯಿತರಾದರು.

ಭಾರತ-ಚೀನಾ ಗಡಿ ವಿವಾದ

ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಹೌಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಪೀಪಲ್ ( ಲೋಕಸಭೆ ) ನಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಗುಂಪಿನ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದರು, ಚೀನಾ-ಭಾರತದ ಗಡಿ ವಿವಾದವು ಭುಗಿಲೆದ್ದಾಗ-ಸಿಪಿಐನೊಳಗಿನ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ತೀಕ್ಷ್ಣಗೊಳಿಸುವ ಘಟನೆಯಾಗಿದೆ. ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೯೫೯ ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಕಲ್ಕತ್ತಾ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದೊಳಗಿನ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ತೆರೆದುಕೊಂಡಿತು. ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಗಾರ್ಡಿಯನ್ ವರದಿ ಮಾಡಿದಂತೆ:

ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಪಕ್ಷವು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ತನ್ನ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲು ಬಯಸಿದೆ ಚೀನಾಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಭಾರತವು ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ರೇಖೆಯಿಂದ ವಿಶಾಲವಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ. ಉಳಿದ ಅರ್ಧವು ಗೆರಿಲ್ಲಾ ತಂತ್ರಗಳಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಲು ಮತ್ತು ಸಂಸದೀಯ ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಡಲು ಬಯಸುತ್ತದೆ. ಅಜೋಯ್ ಘೋಷ್ ನೇತೃತ್ವದ ಸಿಪಿಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾವಾದಿ ಸಂಸದೀಯ ವಿಭಾಗವು ಹಿಂಸಾಚಾರದ ಸಮಯ ಬಂದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಮಾಸ್ಕೋ ತಾಳ್ಮೆಗೆ ಸಲಹೆ ನೀಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತದೆ. . . . ಸಂಸದೀಯ ಪ್ರಯೋಗದಿಂದ ಬೇಸತ್ತ ಐಸಿಪಿಯ ಉಳಿದ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಜನರು ಆಡಳಿತ ವರ್ಗವು ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹಿಡಿಯಲು ಎಂದಿಗೂ ಅನುಮತಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕೇರಳ ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಿದೆ ಎಂದು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಐಸಿಪಿ ಇಷ್ಟೊಂದು ರು ವಿಭಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದು ಮತ್ತು ವಿಭಾಗವು ಇಷ್ಟು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗುತ್ತಿರುವುದು ಇದೇ ಮೊದಲು.

ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮಾಜವಾದಿಗಳು ವಿಎಸ್. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿಗಳು

ಸಿನೋ-ಇಂಡಿಯಾ ಗಡಿ ವಿವಾದವು ಸಿಪಿಐನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮಾಜವಾದಿಗಳು ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸುವವರು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಬಾರದು ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವವರ ನಡುವೆ ಬಹಿರಂಗ ಕಹಿ ಆಂತರಿಕ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರಾದ ಶ್ರೀ ಡಾಂಗೆ ಕೇರಳ ಘಟಕದ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಎಂಎನ್ ಗೋವಿಂದನ್ ನಾಯರ್ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಡಾ. ಮುಜಾಫರ್ ಅಹಮದ್ ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾವಾದದ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು.

ಪಕ್ಷದ ಸಾಪ್ತಾಹಿಕ ನ್ಯೂ ಏಜ್ ಅನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಿದ ಪಿಸಿ ಜೋಶಿ ಅವರು ಮೆಕ್‌ಮೋಹನ್ ರೇಖೆಯ ಪರವಾಗಿ ಅವರು ಕಟುವಾಗಿ ನಿಂತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಶ್ರೀ ಡಾಂಗೆ ಅವರ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜ್ಯ ಸಮಿತಿಯು ಪ್ರಧಾನಿ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ಅವರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಹತ್ತಿಕ್ಕಿದಾಗ ಸಂಘರ್ಷವು ಬಹಿರಂಗವಾಯಿತು. ಗಡಿ ವಿವಾದ. ಜೋಶಿಯವರು ತಮ್ಮ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪರ ವಕಾಲತ್ತು ವಹಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಹಿಂದೆ ಸರಿದಿದ್ದರು. ಆದರೆ ನಂತರ ಅವರನ್ನು ಪಕ್ಷದ ಜರ್ನಲ್‌ನ ಸಂಪಾದಕರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಪುನರ್ವಸತಿ ಪಡೆದರು.

ಡಾಂಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭಿಕ ಪ್ರಯೋಜನ

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿ ಡಾಂಗೆ ಬಣವನ್ನು ಸೇರಲು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕ ಎಕೆ ಗೋಪಾಲನ್, ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಗುಂಪಿನ ಉಪನಾಯಕ. ಅವರು (ಗೋಪಾಲನ್) ' ಲಡಾಖ್ ಘಟನೆ'ಯಿಂದ ಆಘಾತಕ್ಕೊಳಗಾದರು ಎಂದು ಅವರು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ ಭಾರತೀಯ ಜೀವಗಳ ನಷ್ಟದ ಬಗ್ಗೆ ವಿಷಾದಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ನೆಹರು ಅವರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗೆ ದೇಶವು ಬೆಂಬಲ ನೀಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.

ಆರಂಭಿಕ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ, ಡಾಂಗೆಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿ ಮಾರ್ಗವು ಪ್ರಬಲವಾಗಿತ್ತು. ಮ್ಯಾಂಚೆಸ್ಟರ್ ಗಾರ್ಡಿಯನ್ ಅನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲು "ಆದ್ದರಿಂದ ಪಕ್ಷದ ಜೋಶಿ ವಿಭಾಗದ ಉಗ್ರಗಾಮಿಗಳು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಮಾಸ್ಕೋ ಬಣವೂ ಸಹ ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಗೋಚರವಾಗಿ ನೆಲವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಅನುಕೂಲಕರ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಮಾಸ್ಕೋದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡ ಅಧ್ಯಯನದ ತಟಸ್ಥತೆಯ ಮನೋಭಾವದಿಂದ ಬಹುಶಃ ವೇಗಗೊಂಡಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯತ್ ಮುದ್ರಣಾಲಯವು ಲಡಾಖ್ ಚಕಮಕಿಯ ಚೈನೀಸ್ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಎರಡೂ ಪಕ್ಷಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳದೆಯೇ ಮುದ್ರಿಸಿತು. ಅವರ ಸಾಮಾನ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾವಾದಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಸ್ಥಾನವು ಪಕ್ಷದ ಕೇರಳ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ, ರಾಜಸ್ಥಾನ, ಬಿಹಾರ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಘಟಕಗಳ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.

ಡಾಂಗೆ ನೆಲವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ

ಆದರೆ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಡಾಂಗೆ ವಿರುದ್ಧ ವಿರೋಧವು ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಭುಗಿಲೆದ್ದಿತು, ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಯ ತನ್ನದೇ ಆದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವನ್ನು ತಂದರು. ಈ ಪದದ ಪ್ರಮಾಣಿತ ಮಾರ್ಕ್ಸಿಯನ್ ತಿಳುವಳಿಕೆಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಯು ಯು‍ಎಸ್‍ಎಸ್‍ಆರ್ ಮತ್ತು ಚೀನಾದ 'ದೇಶೀಯ' ವ್ಯವಹಾರಗಳಾದ ಹಂಗೇರಿ ಮತ್ತು ಟಿಬೆಟ್‌ನಂತಹ 'ದೇಶೀಯ' ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಅವರು ಭಾರತ ಮತ್ತು ಚೀನಾ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ದೇಶೀಯವಲ್ಲ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರು ಈ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಪರವಾಗಿರಬಹುದು. ಭಾರತ-ಚೀನಾ ಗಡಿ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆ ಪರ ನಿಂತ ಸಹೃದಯರು ಸಹ ಕಮ್ಯುನಿಸಂನ ಮೂಲ ತತ್ವಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಿದ್ಧರಿರಲಿಲ್ಲ. ಡಾಂಗೆ ಅವರನ್ನು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಟೀಕಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅವರು ಪಕ್ಷದ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ 'ಸ್ವ-ವಿಮರ್ಶೆ' ಎಂಬ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ತಪ್ಪನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು.

ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿಗಳ ನಡುವೆ ಬಲವರ್ಧನೆಯೂ ಇತ್ತು. ಸ್ವಿಸ್ ಪತ್ರಿಕೆ ನ್ಯೂಯೆ ಝುರ್ಚರ್ ಝೀತುಂಗ್, ಬಿಟಿ ರಣದಿವ್, ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ (೧೯೪೮-೫೦), ಪಿಸಿ ಜೋಶಿ ಅವರ ಚೈನೀಸ್-ಪರ ಧೋರಣೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿತು. ಈ ಇಬ್ಬರು ಹೋರಾಟಗಾರರ ಪ್ರಕಾರ, ನೆಹರೂ ಅವರನ್ನು ಪಕ್ಷವು "ಪ್ರತಿಗಾಮಿ" ಎಂದು ಖಂಡಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನೀತಿಯನ್ನು ದೃಢವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಬೇಕು. ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯ ಎಂಟು ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ:

• ಡಾಂಗೆ, ಗೋಪಾಲನ್, ಅಹ್ಮದ್ - ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರು
• ಜೋಶಿ, ರಣದಿವೆ - ಉಗ್ರಗಾಮಿಗಳು, ಚೀನಾ ಪರ
• ಭೂಪೇಶ್ ಗುಪ್ತಾ - ಮಾಜಿ ಉಗ್ರಗಾಮಿ, ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಅನಿಶ್ಚಿತ.
• ಅಜೋಯ್ ಘೋಷ್ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಬ್ಬರು ಪತ್ರಿಕೆಯಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿಲ್ಲ (ಬಹುಶಃ ಬಸವಪುನ್ನಯ್ಯ ) - ಕೇಂದ್ರವಾದಿಗಳು, ಏಕತೆಯನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಭಾರತ-ಚೀನಾ ಯುದ್ಧ

ಈ ಮಧ್ಯೆ ೧೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೬೨ ರಂದು ಚೀನೀ ಪೀಪಲ್ಸ್ ಲಿಬರೇಶನ್ ಆರ್ಮಿ ಮತ್ತು ಆರ್ಮಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ನಡುವೆ ಹಿಮಾಲಯದ ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ೨೦ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೬೨ ರಂದು ಚೀನಾ ಏಕಪಕ್ಷೀಯವಾಗಿ ಕದನ ವಿರಾಮವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದಾಗ ಯುದ್ಧವು ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು, ಅದು ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಿತು.

ಚೀನಾ-ಸೋವಿಯತ್ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು

ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ವಿಭಜನೆಗೆ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡಿದ ಮತ್ತೊಂದು ವಿಷಯವೆಂದರೆ ಯುಎಸ್ಎಸ್ಆರ್ ಮತ್ತು ಚೀನಾ ನಡುವಿನ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸುವುದು. ಸಂಘರ್ಷವು ಸುದೀರ್ಘ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ, ಅದು ೧೯೫೯ ರಲ್ಲಿ ಬಹಿರಂಗವಾಯಿತು. ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ 'ದಿ ಥಾವ್' ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಶೀತಲ ಸಮರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಡ್ವೈಟ್ ಐಸೆನ್‌ಹೋವರ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಶೃಂಗಸಭೆಯ ಸಭೆಯನ್ನು ನಡೆಸುವ ಮೂಲಕ ಪಶ್ಚಿಮವನ್ನು ಸಮಾಧಾನಪಡಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಚೀನಾದ ಪರಮಾಣು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು ಯುಎಸ್‍ಎಸ್‍ಆರ್ ಇಷ್ಟವಿಲ್ಲದಿರುವುದು ಮತ್ತು ಚೀನಾ-ಭಾರತದ ಗಡಿ ಸಂಘರ್ಷದ ಆರಂಭಿಕ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ತಟಸ್ಥತೆ ಎರಡು ಇತರ ಕಾರಣಗಳಾಗಿವೆ. ಈ ಘಟನೆಗಳು ಮಾವೋ ಝೆಡಾಂಗ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಚೀನೀ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ನಾಯಕರನ್ನು ಬಹಳವಾಗಿ ಅಸಮಾಧಾನಗೊಳಿಸಿದವು.

ಎಡ ವಿ‍ಎಸ್. ಸರಿ

೧೯೬೨ ರಲ್ಲಿ, ಮಾವೋ ಕ್ರುಶ್ಚೇವ್ ಕ್ಯೂಬನ್ ಕ್ಷಿಪಣಿ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಹಿಂದೆ ಸರಿದಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಟೀಕಿಸಿದರು. ಆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸೋವಿಯತ್ ಚೀನಾದೊಂದಿಗಿನ ಗಡಿ ವಿವಾದದಲ್ಲಿ ಭಾರತವನ್ನು ಬಹಿರಂಗವಾಗಿ ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಘಟನೆಗಳು ಪ್ರತಿ ಪಕ್ಷಗಳ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ನಿಲುವುಗಳ ಔಪಚಾರಿಕ ಹೇಳಿಕೆಗಳಿಂದ ಅನುಸರಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು: ಜೂನ್ ೧೯೬೩ ಚೀನಿಯರು ತಮ್ಮ ದಾಖಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಹೊರಬಂದರು. ಸೋವಿಯತ್ ಕೂಡ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ದಾಖಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಹೊರಬಂದರು. ನಂತರ ಎರಡು ಪಕ್ಷಗಳು ಸಂವಹನವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದವು.

ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಡಾಂಗೆ

ಈ ಘಟನೆಗಳು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ನೇರವಾದ ಪತನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು. ಮಾಜಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿ ವರ್ಸಸ್ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮಾಜವಾದಿ ಚರ್ಚೆಯು ಈಗ ಬಲ (ರಷ್ಯಾದ ರೇಖೆ) ಮತ್ತು ಎಡ (ಚೀನೀ ರೇಖೆ) ನಡುವಿನ ಸಂಘರ್ಷವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ನೆಹರೂ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಡಾಂಗೆ ಬಲಪಂಥೀಯರ ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದರು. ಜನವರಿ ೧೯೬೨ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಅಜೋಯ್ ಘೋಷ್ ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ, ಕದನ ವಿರಾಮವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿದ್ದ ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಸಿಪಿಐನ ಮೊದಲ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು ಮತ್ತು ಸೆಂಟ್ರಿಸ್ಟ್ ನಾಯಕರಾದ ನಂಬೂದರಿಪಾಡ್ ಅವರು ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾದರು.

ಸಿಪಿಐನಲ್ಲಿ ಒಡಕು

ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಚೀನಾ ಪರವಾದ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿಗಾಗಿ ಎಡಪಂಥೀಯ ೪೦೦ ಪ್ರಮುಖ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ನಾಯಕರನ್ನು ಬಂಧಿಸಿತ್ತು. ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಎಡ-ಪರ ಭದ್ರಕೋಟೆಗಳ ಮೇಲೆ ಬಲಪಂಥೀಯ ಹಿಡಿತವನ್ನು ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಡಾಂಗೆ ಈ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡರು, ಇದು ಅವರ ನೆಲೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ನಾಶಪಡಿಸುವ ಒಂದು ಕ್ರಮವಾಗಿದೆ. ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೯೬೩ ರಲ್ಲಿ-ತನ್ನ ೧೧೦ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲಿ ೪೮ ಸದಸ್ಯರು ಗೈರು, ಬಂಧನದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ತಲೆಮರೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರೊಂದಿಗೆ-ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಂಡಳಿಯು ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವಾಲಯದ ಪರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಸಂಘಟನಾ ಸಮಿತಿಯ ಮೂಲಕ " ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಪಕ್ಷದ ಕೆಲಸವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು" ಮತ ಹಾಕಿತು.

ಇಂತಹ ಪಕ್ಷಪಾತದ ಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಕೇಂದ್ರೀಯ ನಾಯಕ ಇಎಂಎಸ್ ನಂಬೂದರಿಪಾಡ್ ಅವರನ್ನು ದೂರವಿಟ್ಟರು. ಅವರು ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಹುದ್ದೆಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು. ಡಾಂಗೆ ಅವರನ್ನು ಹುದ್ದೆ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ೧೯೬೩ ರ ಮುಂಚಿನ ವೇಳೆಗೆ ಎಡಪಂಥೀಯರು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷದ ಘಟಕವಾಗಿ ಒಂದು ಭೂಗತ ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಪ್ರಮುಖ ಎಡಪಂಥೀಯ ಪಾಕ್ಷಿಕ ಲಿಂಕ್, ನವದೆಹಲಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಹೊಸ ಸಂಘಟನೆಯು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿನ ೧೭,೦೦೦ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷದ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲಿ ೧೪,೦೦೦ ಮಂದಿಯ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿತು. ಎಡಪಂಥೀಯರು ಇತರ ಹಲವು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಚಲನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ತಮ್ಮ ನಾಯಕರನ್ನು ಜೈಲಿನಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ್ದು ಎಡಪಂಥೀಯರಿಗೆ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ನಡುವೆ ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು.

ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೯೬೩ ರಲ್ಲಿ, ಎಕೆ ಗೋಪಾಲನ್ (ಹಿಂದೆ ೧೯೫೯ ರಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆ ಜೊತೆ) ಕಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಅಧಿಕೃತ ವಿರೋಧಿ ಪಕ್ಷದ ರ್ಯಾಲಿಯನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಡಾಂಗೆ ಇನ್ನೂ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡರಿಂದ ಒಂದರ ಬಹುಮತವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು, ಆದರೆ ಎಡಪಂಥೀಯರು ಮತ್ತು ನಂಬೂದರಿಪಾಡ್‌ರ ಸಣ್ಣ ಸೆಂಟ್ರಿಸ್ಟ್ ಬಣದ ನಡುವಿನ ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಮೈತ್ರಿಯು ಅವರನ್ನು ಜಾಗರೂಕರಾಗಿರಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಪ್ರತ್ಯೇಕತಾವಾದಿ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಈಗಾಗಲೇ ಹಲವಾರು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದು, ಯಾವುದೇ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ಅಥವಾ ರಿಯಾಯತಿಯು ವಿಭಜನೆಯತ್ತ ಸಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ; ಆದರೂ ಏಕತೆಗಾಗಿ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಇನ್ನೂ ಕೈಬಿಡಲಿಲ್ಲ. ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೬೪ ರಲ್ಲಿ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ, 'ಡಾಂಗೆ ಅಕ್ಷರಗಳು' ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಒಂದು ಪ್ರಚೋದಕವನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಯಿತು, ಅದು ಪಕ್ಷದ ಮುಖದ ಮೇಲೆ ಸ್ಫೋಟಿಸಿತು, ವಿಭಜನೆಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸಿತು.

ಡಾಂಗೆ ಅಕ್ಷರಗಳು

ದಿ ಕರೆಂಟ್, ಬಾಂಬೆ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಯು ಕಾನ್ಪುರ ಪಿತೂರಿ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷೆಯ ನಂತರ ೧೯೨೪ ರಲ್ಲಿ ಜೈಲಿನಿಂದ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವೈಸರಾಯ್‌ಗೆ ಡಾಂಗೆ ಬರೆದದ್ದು ಎಂದು ಹೇಳಲಾದ ಈ ಪತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಸಹಕರಿಸುವುದಾಗಿ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದ್ದರು. ಪಕ್ಷದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಪತ್ರಗಳನ್ನು ನಕಲಿ ಎಂದು ಖಂಡಿಸಲು ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ಆದರೆ ವಿಭಜನೆಯ ಕಡೆಗೆ ಜಾರುವುದು ತಡೆಯಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಅವರ ವಿರೋಧಿಗಳು ಈ ತೆರೆಯುವಿಕೆಯನ್ನು ದುರ್ಬಳಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ತನಿಖೆಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಅವರನ್ನು ನಾಯಕತ್ವದಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕುವಂತೆ ಕರೆ ನೀಡಿದರು.

ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಹುಟ್ಟು

ಡಾಂಗೆ ಪತ್ರಗಳ ನಂತರದ ಕ್ಯಾಸ್ಕೇಡಿಂಗ್ ಘಟನೆಗಳು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಅಕ್ಟೋಬರ್, ೧೯೬೪ ರಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷದ ವಿಭಜನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಡಾಂಗೆ ಪತ್ರಗಳ ನಂತರ ತಕ್ಷಣವೇ ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವ ಸಮಾವೇಶದೊಂದಿಗೆ ಎಡ ಸವಾಲು ಬಹಿರಂಗವಾಯಿತು. ೧೧ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೬೪ ರಂದು ೩೦ ಎಡಪಂಥೀಯರು ಮತ್ತು ಇಬ್ಬರು ಸೆಂಟ್ರಿಸ್ಟ್ ನಾಯಕರು ಮುಖಾಮುಖಿಯಾದರು. ನಂಬೂದರಿಪಾಡ್ ಮತ್ತು ಜ್ಯೋತಿ ಬಸು ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಸಭೆಯಿಂದ ಹೊರನಡೆದರು ಮತ್ತು ಡಾಂಗೆ ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರಿಗೆ ಮನವಿ ಮಾಡಲು ಮುಂದಾದರು. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಂಡಳಿಯು ಮೂವತ್ತೆರಡು ನಾಯಕರನ್ನು ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸಿತು.

ಹೊರಹಾಕಲ್ಪಟ್ಟ ಎಡ ನಾಯಕರು ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಮಾವೇಶವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದರು. ತೆನಾಲಿ ಸಮಾವೇಶದ ನಂತರ ಸಿಪಿಐ ಎಡಪಂಥೀಯ ಪಕ್ಷದ ಜಿಲ್ಲಾ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿತ್ತು. ಅಲ್ಲದೆ ಕಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ ಎಡಪಂಥೀಯರ ಪಕ್ಷದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಡೆಸಲು ತೆನಾಲಿ ಸಮಾವೇಶದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು. ಕಲ್ಕತ್ತಾ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ೩೧ ಅಕ್ಟೋಬರ್ - ೭ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೬೪ ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಡಾಂಗೆ ನೇತೃತ್ವದ ಅಧಿಕೃತ ಪಕ್ಷವು ಬಾಂಬೆಯಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಪಕ್ಷದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅನ್ನು ಕರೆಯಿತು. ಕಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ ಸಮಾವೇಶಗೊಂಡ ಎಡ ಗುಂಪು 'ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಮಾರ್ಕ್ಸ್ವಾದಿ)' ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು. ಇದರಿಂದ ವಿಭಜನೆ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು. ಈ ಪಕ್ಷವೂ ತನ್ನದೇ ಆದ ರಾಜಕೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಪಿ.ಸುಂದರಯ್ಯ ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು.

ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಗಳು ೧೯೬೭

ವಿಭಜನೆಯ ನಂತರ, ಎರಡೂ ಗುಂಪುಗಳ ಸಾಪೇಕ್ಷ ಬಲವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದ ಮೊದಲ ಘಟನೆ ೧೯೬೫ ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕೇರಳ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯಾಗಿದೆ. ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ೭೯ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದೆ ಆದರೆ ಕೇವಲ ೩ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿತು,೮.೩೦% ಮತ ಹಂಚಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಸುಮಾರು ೫ ಲಕ್ಷ ಮತಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿತು. ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದಿ) ೭೩ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ, ೪೦ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದು ಸುಮಾರು ೧೩ ಲಕ್ಷ ಮತಗಳೊಂದಿಗೆ ಒಟ್ಟು ೧೯.೮೭%.

೧೯೬೭ ರಲ್ಲಿ, ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಗಳು, ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಬಾಂಬೆ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಸೌತ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಗೆದ್ದರು. ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ದುರ್ಬಲಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಸಿಪಿಐ ಅನ್ನು ತೋರಿಸಿವೆ. ಅವರು ೧೦೯ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದರು, ಕೇವಲ ೨೩ ರಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದರು, ಸುಮಾರು ೭೫ಲಕ್ಷ ಮತಗಳು (ಅಂದರೆ ಒಟ್ಟು ಚಲಾವಣೆಯಾದ ಮತಗಳ ೫.೧೧%. ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ೫೯ರಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ, ೧೯ರಲ್ಲಿ ಜಯಗಳಿಸಿ, ೬೨ ಲಕ್ಷ ಮತಗಳನ್ನು (೪.೨೮%) ಪಡೆದಿದೆ.

ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಕೇರಳ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದಿ) ಪ್ರಮುಖ ಪಕ್ಷವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಇಎಂಎಸ್ ನಂಬೂದರಿಪಾಡ್ ನೇತೃತ್ವದ ಯುನೈಟೆಡ್ ಫ್ರಂಟ್ ಸರ್ಕಾರ ರಚನೆಯಾಯಿತು. ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಸಣ್ಣ ಒಕ್ಕೂಟದ ಪಾಲುದಾರ ಆಗಿತ್ತು. ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದಿ) ಪ್ರಮುಖ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು. ಆದರೆ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಪ್ರಾಂತೀಯ ವಿಘಟನೆಯ ಗುಂಪಿನ ಬಾಂಗ್ಲಾ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಅಜೋಯ್ ಮುಖರ್ಜಿಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾಗೆ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದಿ) ಜೊತೆ ಸಹಬಾಳ್ವೆ ನಡೆಸುವ ಕೇರಳದ ಪ್ರಯೋಗವು ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ.

ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಂಘದಲ್ಲಿ ಒಡಕು

ಪಕ್ಷದ ವಿಭಜನೆಯ ನಂತರವೂ, ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದಿ) ಮತ್ತು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷದ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಏಕೀಕರಣಗೊಂಡರು. ಎರಡೂ ಪಕ್ಷಗಳ ನಡುವಿನ ಅಲ್ಪಾವಧಿಯ ಸಹಬಾಳ್ವೆಯು ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಮುರಿದುಬಿದ್ದ ನಂತರ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಬಿರುಕು ಸಂಭವಿಸಿದ ನಂತರ, ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ವಿಭಾಗವೂ ವಿಭಜನೆಯಾಯಿತು. ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೬೯ ರಲ್ಲಿ, ಎಂಟು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಮಾರ್ಕ್ಸಿಸ್ಟ್) ಸದಸ್ಯರು ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸಮಿತಿ ಸಭೆಯಿಂದ ಹೊರನಡೆದರು. ನಂತರ, ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದಿ ವಿಭಜನೆಯ ಸದಸ್ಯರು ೨೮-೩೧ ಮೇ ೧೯೭೦ ರಂದು ಕಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿದರು. ಕಲ್ಕತ್ತಾ ಸಮ್ಮೇಳನವು ಸೆಂಟರ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ಸ್, ಹೊಸ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದಿ) ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್‌ನ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಸಮ್ಮೇಳನವಾಗಿದೆ.

ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಜೊತೆ ಸಹಕಾರ

ಅವಿಭಜಿತ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್‌ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬಂದ ೧೯೪೭ರಿಂದಲೇ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಬೇಕೆ ಅಥವಾ ಬೇಡವೇ ಎಂಬ ವಿಚಾರವಾಗಿ ಆಗಿನ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಪಿ.ಸಿ.ಜೋಶಿ ಅದರ ಪರವಾಗಿ ಬಲವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಿದ್ದರು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಜೋಶಿ ಅವರನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸಲಾಯಿತು, ಆದರೂ ಪ್ರಶ್ನೆಯು ಮುಂದುವರೆಯಿತು ಮತ್ತು ಸಿಪಿಐ ವಿಭಜನೆಗೆ ಒಂದು ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ವಿರೋಧಿ ಬಣ, ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದಿ) ಎರಡು ಗುಂಪುಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಬಲವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಆದಾಗ್ಯೂ, ೧೯೬೦ ರ ದಶಕದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದೊಳಗಿನ ಮನಸ್ಥಿತಿಯು ಬಲವಾಗಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್-ವಿರೋಧಿಯಾಗಿತ್ತು. ೧೯೬೮ ರಲ್ಲಿ ಬಾಂಬೆ ಪಕ್ಷದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ, ಸಿಪಿಐ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ವಿರೋಧಿ ರಂಗವನ್ನು ರಚಿಸುವ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. ಇದು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದವರೆಗೆ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ವಾದಿ) ನೊಂದಿಗೆ ಸಹಕರಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಎರಡೂ ಪಕ್ಷಗಳ ನಡುವಿನ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಮತ್ತೆ ಬಹಿರಂಗಗೊಂಡವು. ೧೯೭೦ ರಿಂದ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಜೊತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಡಾಂಗೆ ಈ ಒಕ್ಕೂಟದ ಪ್ರಮುಖ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು.

ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ಯುದ್ಧ

ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ವಿಮೋಚನಾ ಯುದ್ಧವು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸಹಕರಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾದ ಘಟನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ೧೯೭೧ ರಲ್ಲಿ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ (ಹಿಂದೆ ಪೂರ್ವ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ) ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಿಂದ ತನ್ನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿತು. ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಸೇನೆಯು ದಂಗೆಯನ್ನು ಹತ್ತಿಕ್ಕಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು; ಆದರೆ ಭಾರತೀಯ ಸೇನಾ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವು ಅಂತಹ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ವಿಫಲಗೊಳಿಸಿತು. ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರ ಶ್ರೇಣಿಯೊಳಗೆ ಗೊಂದಲವಿತ್ತು - ಸೋವಿಯತ್ ಪರವಾದ ಸಿಪಿಐಗೆ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಮಸ್ಯೆ ಇರಲಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ, ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಪ್ರತಿರೋಧ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು. ಚೀನಾ ಪರ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಗುಂಪುಗಳು ಇಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಸಿಲುಕಿದವು, ಏಕೆಂದರೆ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಚೀನಾ ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಪರವಾಗಿ ನಿಂತಿತ್ತು.

ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ ನೇತೃತ್ವದ ಸರ್ಕಾರ

೧೯೭೦-೧೯೭೭ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಸಿಪಿಐ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದ ಪ್ರಬಲ ಮಿತ್ರ ಪಕ್ಷವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತು ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಪಕ್ಷಗಳು ಬೆಸೆದ ಮೈತ್ರಿಗಿಂತ ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಯಾವುದನ್ನೂ ನಿರೂಪಿಸಲಿಲ್ಲ. ಎರಡೂ ಪಕ್ಷಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಆ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ರಚಿಸಿದವು, ಸಿಪಿಐ-ನಾಯಕ ಸಿ. ಅಚ್ಯುತ ಮೆನನ್ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದರು. ೧೯೭೦ ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕೇರಳ ಶಾಸಕಾಂಗ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ, ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಒಟ್ಟು ೧೩೩ ರಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ೧೬ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತು, ಆದರೆ ಒಕ್ಕೂಟದ ನಾಯಕ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ೩೦ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದಿತ್ತು. ಆದರೂ, ಏಳು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ನಡೆಯಲಿರುವ ಮುಂದಿನ ಚುನಾವಣೆಯವರೆಗೆ ಅಚ್ಯುತ ಮೆನನ್ ಅವರ ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು.

ಸಿಪಿಐ ಮತ್ತು ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿ

ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರು ಜೂನ್ ೧೯೭೫ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ ೩೫೨ ನೇ ವಿಧಿಯನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸುವ ಮೂಲಕ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಇದು ೨೧ ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ನಡೆಯಿತು. ತುರ್ತು ನಿಬಂಧನೆಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ತೀರ್ಪಿನ ಮೂಲಕ ಆಡಳಿತ ನಡೆಸಲು ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿತು. ಇದು ಚುನಾವಣೆ ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಗಳನ್ನು ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಧಾನಿಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು.

ಇಂದಿರಾಗಾಂಧಿಯವರು ಹಲವಾರು ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಈ ತೀವ್ರ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಟ್ಟರು. ಪೂಜ್ಯ ಗಾಂಧಿವಾದಿ ನಾಯಕ ಜಯಪ್ರಕಾಶ್ ನಾರಾಯಣ್ ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಸರ್ಕಾರ ಬದಲಾವಣೆಗಾಗಿ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಆಂದೋಲನವು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಲೇ ಇತ್ತು. ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೇರಲು ಹೆಚ್ಚು ತಕ್ಷಣದ ಕಾರಣವೆಂದರೆ ೧೨ ಜೂನ್ ೧೯೭೫ ರ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ, ಅಲಹಾಬಾದ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಜಗಮೋಹನ್‌ಲಾಲ್ ಸಿನ್ಹಾ ಅವರು ಶ್ರೀಮತಿ. ತನ್ನ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕಾಗಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಯಂತ್ರವನ್ನು ದುರುಪಯೋಗಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಆರೋಪದ ಮೇಲೆ ಗಾಂಧಿ ತಪ್ಪಿತಸ್ಥರಾಗಿದ್ದರು. ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಇಂದಿರಾಗಾಂಧಿಯವರಿಂದ ಸಂಸತ್ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಪರಾಭವಗೊಂಡಿದ್ದ ರಾಜ್ ನಾರಾಯಣ್ ಅವರು ಈ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದರು. ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಆಕೆಯ ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ಅನೂರ್ಜಿತ ಮತ್ತು ಅನೂರ್ಜಿತ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿತು ಮತ್ತು ಲೋಕಸಭೆಯ ಅವರ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಅವರನ್ನು ಪದಚ್ಯುತಗೊಳಿಸಿತು. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ ಆರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಯಾವುದೇ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸದಂತೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಅವರನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದೆ.

ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಗೆ ಸಿಪಿಐ ಬೆಂಬಲ

ಸಿಪಿಐ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಒಂದು ಅವಕಾಶವಾಗಿ ನೋಡಿದರು. ಜೈಪ್ರಕಾಶ್ ನಾರಾಯಣ್ ನೇತೃತ್ವದ ಫ್ಯಾಸಿಸ್ಟ್ ಚಳುವಳಿ ಮತ್ತು ಬಲ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯ ಪಕ್ಷಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಸಿಪಿಐ ನಾಯಕರು ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಕ್ರಾಂತಿಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಬಹುದೆಂದು ನಂಬಿದ್ದರು. ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಜೊತೆಗಿನ ಸುಮಾರು ಒಂದು ದಶಕದ ನಿಕಟ ಸಹಕಾರವು ಸಿಪಿಐಗೆ ಬೃಹತ್ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ತರುವ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿದೆ.

ಹಿನ್ನಡೆ: ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಗಳು, ೧೯೭೭

೧೯೭೭ ರಲ್ಲಿ, ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಹೋದರು ಮತ್ತು ಸಿಪಿಐ ಇನ್ನೂ ಅವರನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸೋತಿತು ಮತ್ತು ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಯಿತು. ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ ತನ್ನ ಹೀನಾಯ ಸೋಲನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿತು. ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ನೆಲೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು, ಆದರೆ, ಸಿಪಿಐ ಗೆ ಚುನಾವಣಾ ಬೆಂಬಲವು ಮೂಗುದಾರ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು, ಕೆಳಗಿನ ಕೋಷ್ಟಕವು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ:

೧೯೭೧ ಮತ್ತು ೧೯೭೭ ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷಗಳ ತುಲನಾತ್ಮಕ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ.

ಪಾರ್ಟಿ	ಆಸನಗಳು(೧೯೭೧)	ಆಸನಗಳು (೧೯೭೭)	% ಮತಗಳು(೧೯೭೧)	% ಮತಗಳು(೧೯೭೭)
ಸಿಪಿಐ	೨೩	೦೭	೪.೭೩%	೨.೮೨%
ಸಿಪಿಎಂ	೨೫	೨೨	೫.೧2%	೪.೨೯%
ಒಟ್ಟು	೪೮	೨೯	೯.೮೫%	೭.೧೧%

ಎಡ ಏಕತೆಯ ಕಡೆಗೆ

ಎರಡೂ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ, ಚುನಾವಣಾ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಪ್ರಸ್ತುತತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಗಂಭೀರ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದವು. ಹೊಸದಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಭಾರತೀಯ ಲೋಕದಳ - ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಬಂಡುಕೋರರಿಂದ ಹಿಂದೂ ಪಕ್ಷ ಜನಸಂಘದವರೆಗಿನ ಗುಂಪುಗಳ ಮಿಶ್ರಣ - ಜೈಪ್ರಕಾಶ್ ನಾರಾಯಣ್ ಅವರ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿ, ೪೧.೩೨% ಮತಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸೀಟುಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸೋತಿದ್ದರೂ, ಇನ್ನೂ ೩೪.೫೨% ಜನಪ್ರಿಯ ಮತಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಎಡ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಈ ಎರಡು ಪಕ್ಷಗಳು ಮತದಾರರಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನೇ ಮೂರರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಮತ್ತು ಒಟ್ಟು ೫೪೨ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ೪೪೯ ಸ್ಥಾನಗಳು ಎರಡು (ಬೂರ್ಜ್ವಾ) ಪಕ್ಷಗಳ ರಾಜಕೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಫಲಿತಾಂಶವು ಎರಡೂ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಬಹಳಷ್ಟು ಆತ್ಮ ಹುಡುಕಾಟವಾಗಿದೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಎರಡೂ ಪಕ್ಷಗಳು ಮತ್ತೆ ಗುಂಪುಗೂಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ಸಿಪಿಐನಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆಯ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆ

ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದ ಕೆಲವೇ ಪಕ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ, ಸಿಪಿಐ ಇತರ ಎಲ್ಲ ಭಾಗಗಳಿಂದ ದಾಳಿಗೆ ಒಳಗಾಗಿತ್ತು. ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಮಂಡಿಸಿದ ಪ್ರಬಲವಾದ ಇಂದಿರಾ ಪರ ವಾದಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಭಟಿಂಡಾದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ತನ್ನ ಹನ್ನೊಂದನೇ ಪಕ್ಷದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಎಡ ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ಏಕತೆಯ ಹೊಸ ನೀತಿಯನ್ನು ಆರಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಭಟಿಂಡಾ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಗುಂಪುಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡವು. ಒಂದು ಡಾಂಗೆ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಸಿ. ರಾಜೇಶ್ವರ ರಾವ್ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ. ರಾಜೇಶ್ವರ ರಾವ್ ಅವರ ಬಣವು ವಿಜಯಶಾಲಿಯಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭಟಿಂಡ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ವಿರುದ್ಧ ಎಡಪಂಥೀಯ ಶಕ್ತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವತ್ತ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿತು. ಡಾಂಗೆ ಅವರ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪರವಾದ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಅವರ ಸ್ವಂತ ಪಕ್ಷದೊಳಗೆ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಜುಲುಂದರ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅವರ ಹತ್ತನೇ ಪಕ್ಷದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಸಹ ಎಡ ಐಕ್ಯತೆಯ ಹಾದಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿತು.

ಭಟಿಂಡಾ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ನಂತರವೂ ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತರು ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ಜೊತೆ ಏಕತೆಯತ್ತ ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದರೂ ಡಾಂಗೆ ತಮ್ಮ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣ ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಜೊತೆ ಅಧಿಕಾರ ಹಂಚಿಕೊಂಡಿರುವುದು.

ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಎಡ ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ಏಕತೆ ಎಂದರೆ ಏನು ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡೂ ಪಕ್ಷಗಳು ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಹೊಂದಿದ್ದವು. ೧೯೬೪ರ ವಿಭಜನೆಯ ನಂತರ ಎರಡೂ ಪಕ್ಷಗಳ ನಾಯಕರು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ೧೩ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೭೮ ರಂದು ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಭೇಟಿಯಾದಾಗ ಇದು ಬಹಿರಂಗವಾಯಿತು. ತುರ್ತುಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ನಿರಾಕರಣೆಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನ ಒಟ್ಟಾರೆ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನವನ್ನು ಬದಲಿಸಲು ಸಿಪಿಐ ಸಿದ್ಧವಿರಲಿಲ್ಲ. ಸಿಪಿಐ ಪ್ರಕಾರ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಎಡ ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ನಿಲುವು ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮತ್ತು ಸಿಪಿಐ ನಡುವಿನ ನಿರಂತರ ಸಹಕಾರವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸುತ್ತದೆ.

ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷ

೧೯೮೦ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಗೋಡೆಯ ಮೇಲಿನ ಬರಹವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು. ಸಿಪಿಐ ಮತ್ತು ಸಿಪಿಐ(ಎಂ) ನಡುವೆ ಚುನಾವಣಾ ಮೈತ್ರಿ ಏರ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಪಕ್ಷದೊಳಗಿನ ಡಾಂಗೆ ಗುಂಪು ಅತ್ಯಲ್ಪ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರಿಗೆ ಇಳಿದಿದೆ. ೧೯೮೦ ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಜೊತೆ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸಿದ ಸಿಪಿಐ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ವಿಭಾಗವು ಪಕ್ಷದಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟು ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಡಾಂಗೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಪತಿ ಬಾನಿ ದೇಶಪಾಂಡೆ ಅವರ ಪುತ್ರಿ ರೋಜಾ ದೇಶಪಾಂಡೆ ಅವರು ಹೊಸ ಪಕ್ಷದ ಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು. ಸಿಪಿಐನಲ್ಲಿನ ವಿಭಜನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಡಾಂಗೆ ಅವರೇ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸಂಶಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರು ಡಾಂಗೆಯೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡರು. ಮೇ, ೧೯೮೧ ರಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಂಡಳಿಯು ಡಾಂಗೆಯನ್ನು ಹೊರಹಾಕಿತು. ಎಐಸಿಪಿಯ ಮೊದಲ ಸಮ್ಮೇಳನವು ಮೀರತ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದಾಗ, ಮಾರ್ಚ್ ೧೩ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಡಾಂಗೆ ಆಹ್ವಾನವಿಲ್ಲದೆ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಹೊಸ ಪಕ್ಷದ ಉಸ್ತುವಾರಿ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಪಕ್ಷದ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು.

ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಚಳವಳಿಯೊಳಗೆ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿದೆ

ಡಾಂಗೆ ತನ್ನ ನಾಯಕನಾಗಿದ್ದರೂ, ಎಐಸಿಪಿ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಮುಖ ಅನುಯಾಯಿಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟವು ಹೊಸ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ರಾಜಕೀಯ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ನೀಡಲಿಲ್ಲ. ಎಐಸಿಪಿಯ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸಹಕರಿಸುವ ಸೋವಿಯತ್ ಪರವಾದ ಸಿಪಿಐ ನೀತಿಯನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಸಿಪಿಐನಲ್ಲಿ ವಿಭಜನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸೋವಿಯೆತ್ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ಹೊಸ ಪಕ್ಷದೊಂದಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸೀಮಿತ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸಿತು.

ಎಐಸಿಪಿ ವರ್ಸಸ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್

ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಎರಡು ಪಕ್ಷಗಳು ಹಲವಾರು ಸ್ಥಳೀಯ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಪರಸ್ಪರ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುತ್ತವೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಸೋವಿಯತ್ ಪರ ಸದ್ಭಾವನಾ ಸಂಘಟನೆಯನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಹೊಸ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಮೀರಿಸಿತು. ಸಿಪಿಐ-ನಿಯಂತ್ರಿತ ಇಂಡಿಯನ್-ಸೋವಿಯತ್ ಕಲ್ಚರಲ್ ಸೊಸೈಟಿ (ಐಎಸ್‍ಸಿಯುಎಸ್) ಗೆ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ, ಎಐಸಿಪಿ ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸದಸ್ಯರು ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಸ್ನೇಹಿತರನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಈ ಸಂಘಟನೆಯ ಮೇಲಿನ ಹಿಡಿತ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಾಲಾಯಿತು.

ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ವಿಲೀನ

೧೯೮೭ ರಲ್ಲಿ ಎಐಸಿಪಿ ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷದೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಂಡು ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾವನ್ನು ರಚಿಸಿತು. ಹಿರಿಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ನಾಯಕ ಮೋಹಿತ್ ಸೇನ್ ಅವರು ೨೦೦೩ ರಲ್ಲಿ ಸಾಯುವವರೆಗೂ ಪಕ್ಷದ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದರು .

ಪಕ್ಷವು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ನೋಂದಾಯಿಸಲು ವಿಫಲವಾಗಿದೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ೨೦೦೭ ರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಯುಸಿಪಿಐ ಮೂರು ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, ಕರ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ದೇವಿ ದಯಾಳ್ ಯಾದವ್ (೫೭೨ ಮತಗಳು, ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ೦.೪೯% ಮತಗಳು), ಬಾಬೇರುದಲ್ಲಿ ಆನಂದ್ ಕುಮಾರ್ (೮೯೯ ಮತಗಳು, ೦.೮೨%) ಮತ್ತು ಬಂಡಾದಲ್ಲಿ ವಿಮಲ್ ಕ್ರಿಶನ್ ಶ್ರೀವಾಸ್ತವ್. (೪೫೬ ಮತಗಳು, ೦.೩೯%). ಅದೇ ರೀತಿ, ೨೦೦೬ ರ ತಮಿಳುನಾಡು ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ, ಯುಸಿಪಿಐ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ೯೨೧ ಮತಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.

ಸಾವು ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆ

ಡಾಂಗೆ ೨೨ ಮೇ ೧೯೯೧ ರಂದು ಬಾಂಬೆ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು. ಅವರಿಗೆ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ಸರ್ಕಾರಿ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ನೀಡಿತು. ಅವರು ಪತ್ನಿ ಉಷಾತಾಯಿ ಮತ್ತು ಮಗಳು ರೋಜಾ ದೇಶಪಾಂಡೆ ಅವರನ್ನು ಅಗಲಿದ್ದಾರೆ.

ಜನ್ಮ ಶತಮಾನೋತ್ಸವ

ಏಳು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ೧೯೯೮ ರಲ್ಲಿ, ಅವರ ಜನ್ಮ ಶತಮಾನೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು. ಅದೇ ವರ್ಷ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೦ ರಿಂದ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ವಾದಿಗಳ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಡಾಂಗೆ ಸ್ಮಾರಕವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು. ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಅನುಮೋದಿಸಲಾದ ಸ್ಮಾರಕದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಆಧುನಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಕೇಂದ್ರ, ದೊಡ್ಡ ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಮಿಕ ವರ್ಗದ ಚಳುವಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿವಿಧ ವಿಷಯಗಳ ಸಂಶೋಧನೆಗಾಗಿ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಹಾಸ್ಟೆಲ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಂಟೀನ್ ಸೌಲಭ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿಯನ್ ಶಾಲೆಯೂ ಇರುತ್ತದೆ. ಈ ಯೋಜನೆ ಟೇಕಾಫ್ ಆಗಲಿಲ್ಲ.

ಡಾಂಗೆಯವರ ಜನ್ಮಶತಮಾನೋತ್ಸವದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಸಮ್ಮೇಳನವನ್ನು ನಡೆಸುವುದು. ಇದು ವಿವಿಧ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಹಣದ ಕೊರತೆಯಿಂದ ಇದು ವಿಫಲವಾಗಿದೆ. ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಹಣವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಡಾಂಗೆ ಅವರ ಸ್ವಂತ ನಗರದಲ್ಲಿ ಸಭೆಯನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲು ಉದಾರ ಪ್ರಾಯೋಜಕರನ್ನು ಹುಡುಕಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಸಮ್ಮೇಳನದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಕೇರಳಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು.

ಭಾರತೀಯ ಸಂಸತ್ತಿನ ಗೌರವ

೧೦ ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೦೪ ರಂದು, ಡಾ. ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್, ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಿ ಡಾ. ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಇತರ ಎಡ ನಾಯಕರಾದ ಆಚಾರ್ಯ ನರೇಂದ್ರ ದೇವ ಮತ್ತು ಎ.ಕೆ. ಗೋಪಾಲನ್ ಅವರ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸಂಸತ್ ಭವನದಲ್ಲಿ ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಿದಾಗ ಡಾಂಗೆ ಅವರನ್ನು ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು. ವಿಠ್ಠಲ ಪಾಂಚಾಲ್ ಕೆತ್ತಿಸಿದ ಡಾಂಗೆಯ ೯ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಕಂಚಿನ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಂಘಟನೆ, ಮುಂಬೈನ ಶ್ರಮಿಕ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿ ನೀಡಿದೆ.

ಮಿಟ್ರೋಖಿನ್ ಆರ್ಕೈವ್ಸ್

ಸಾವಿನ ನಂತರವೂ ವಿವಾದಗಳು ಡಾಂಗೆ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ಬ್ರಿಟನ್‌ಗೆ ಪಕ್ಷಾಂತರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಾಜಿ ಕೆಜಿಬಿ ಗೂಢಚಾರಿ ವಾಸಿಲಿ ಮಿತ್ರೋಖಿನ್‌ನಿಂದ ಕಳ್ಳಸಾಗಣೆಯಾದ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು ಕೆಜಿಬಿ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿವೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ, ಕ್ರಿಸ್ಟೋಫರ್ ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ೨೦೦೫ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಪುಸ್ತಕ ಮಿತ್ರೋಖಿನ್ ಆರ್ಕೈವ್ II, ಇದು ನಡುವಿನ ಆಪಾದಿತ ವಹಿವಾಟುಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ೧೯೭೫-೭೬ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಪಿಐ ಮತ್ತು ಕೆಜಿಬಿ, ಮತ್ತು ಇದು ತಿಂಗಳಿಗೆ ೪ ರಿಂದ ೮ ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಗಳ ನಡುವೆ ಹಣ ವಿನಿಮಯವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದೆ. ಮೃತ ಸಿಪಿಐ ನಾಯಕರಾದ ಡಾಂಗೆ ಮತ್ತು ಸಿ. ರಾಜೇಶ್ವರ ರಾವ್ ಅವರು ೧೯೭೦ರ ದಶಕದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ರಷ್ಯನ್ನರಿಂದ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಲಂಚ ಮತ್ತು ಅನುಕೂಲಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು ಮತ್ತು ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಪಡೆದ ಹಣಕ್ಕೆ ರಶೀದಿಗಳನ್ನು ಸಹ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾದ ಕೆಜಿಬಿ ಪೇಪರ್‌ಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಈ ಹಣವು ದೆಹಲಿಯ ಸಮೀಪವಿರುವ ನಿರ್ಜನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಕಾರಿನ ಕಿಟಕಿಗಳಿಂದ ಕೈ ಬದಲಾಯಿತು ಎಂದು ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ.

ಮಿತ್ರೋಖಿನ್ ಆರ್ಕೈವ್‌ಗಳು ಕೆಜಿಬಿ ಪೇಪರ್‌ಗಳಲ್ಲ ಆದರೆ ವಾಸಿಲಿ ಮಿತ್ರೋಖಿನ್ ಅವರು ೩೦ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳಾಗಿವೆ. ಈ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಸತ್ಯಾಸತ್ಯತೆಯನ್ನು ಸಿಪಿಐ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದೆ. "ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಸಂಬದ್ಧವಾಗಿದೆ. ನಾವು ಇದನ್ನು ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿದ್ದೇವೆ ಮತ್ತು ಈ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಇದು ನಿಜವಾದ ಕೆಜಿಬಿ ಪೇಪರ್‌ಗಳು ಎಂದು ಯಾರಿಗೂ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಾವು ಮತ್ತೆ ಹೇಳುತ್ತೇವೆ, ”ಎಂದು ಸಿಪಿಐ ಮುಖಂಡ ಮಂಜು ಕುಮಾರ್ ಮಜುಂದಾರ್, ಪುಸ್ತಕ ಹೊರಬಂದಾಗ, ಶಿಕ್ಷಣತಜ್ಞರಾದ ಜೆ. ಆರ್ಚ್ ಗೆಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ-ಗುಪ್ತಚರ ತಜ್ಞರು ಈ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಸತ್ಯಾಸತ್ಯತೆಯನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ್ದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆರ್ಚ್ ಬೆಟ್ಟಿ ಅವರು ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ದೌರ್ಜನ್ಯಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಬೆನೆಡಿಕ್ಟೋವ್ ಡೈರೀಸ್

೧೯೬೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ರಷ್ಯಾದ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿದ್ದಐಎ ಬೆನೆಡಿಕ್ಟೋವ್ ಅವರ ಡೈರಿಗಳು ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟದಿಂದ ಸಹಾಯ ಪಡೆಯಲು ಭಾರತೀಯ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ನಾಯಕರನ್ನು ಹೆಸರಿಸುತ್ತವೆ. ಮೊದಲ ಉದ್ಧರಣದಲ್ಲಿ ಡಾಂಗೆಯವರ ಹೆಸರು ೧೯೬೨ ರ ಜನವರಿ ೧೭ ರಂದು ಬೆನೆಡಿಕ್ಟೋವ್ ಜರ್ನಲ್‌ನಿಂದ ಬಂದಿದ್ದು, ಆಗಿನ ಸಿಪಿಐ ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಂಡಳಿಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಭೂಪೇಶ್ ಗುಪ್ತಾ ಅವರೊಂದಿಗಿನ ಸಂಭಾಷಣೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.

ಘೋಷ್ ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣಾ ಪೂರ್ವ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕಾಗಿ ತೀವ್ರ ಕೊರತೆಯಿದೆ ಎಂದು ಗುಪ್ತಾ ವರದಿ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಘೋಷ್ ಸಾವಿನೊಂದಿಗೆ ಸಿಪಿಎಸ್‌ಯುನಿಂದ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಮೂಲವು ಮುಚ್ಚಿಹೋಗಬಹುದು ಎಂಬ ಆತಂಕವನ್ನು ಅವರು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಘೋಷ್ ಮಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಗುಪ್ತಾ ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದರು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಪಕ್ಷದ ಇತರ ನಾಯಕರು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಂಡಳಿಯ ಸದಸ್ಯರಿಂದ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ಗೌಪ್ಯವಾಗಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದೇ ಒಂದು ವರದಿಯು ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಅಂಶವನ್ನು ಇದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಸಹಾಯದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಗುಪ್ತಾ ಹೇಳಿದರು, ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಸ್ಫಟಿಕದಂತಹ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿ ಎಂದು ನಿರೂಪಿಸಿದ ಮತ್ತು ಘೋಷ್ ನಂಬಿದ ನಂಬೂದಿರಿಪಾಡ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಲೋಚಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯವೆಂದು ಅವರು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಎ. ಘೋಷ್ ಅವರು ಅಖ್ಮದ್ ಅಥವಾ [ಶ್ರೀಪಾದ ಅಮೃತ್] ಡಾಂಗೆ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಈ ಸಮಸ್ಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಮಾಲೋಚನೆ ನಡೆಸಿಲ್ಲ ಎಂದು ಗುಪ್ತಾ ಗೌಪ್ಯವಾಗಿ ವರದಿ ಮಾಡಿದರು, ಅವರು ವಿದೇಶದಿಂದ ಸಹಾಯ ಪಡೆಯುವ ಎಲ್ಲಾ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಅವರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ವಹಿಸಬೇಕೆಂದು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು.

ಮಿತ್ರೋಖಿನ್ ಆರ್ಕೈವ್ ಆಪಾದಿತ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮೂಲಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಬೆನೆಡಿಕ್ಟೋವ್ ಡೈರಿಗಳು ಡಾಂಗೆಯನ್ನು ಕೇವಲ ಕೇಳುವ ಮೂಲಕ ತಂದವು. ಈ ಎರಡೂ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ನಿರಂಕುಶ ಕಮ್ಯುನಿಸಂನ ವಿಮರ್ಶಕರು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಪಕ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ಡಾಂಗೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಲು ಬಳಸಿದರು.

ಡಾಂಗೆ ಲೇಖಕ

ಗಾಂಧಿ ವರ್ಸಸ್ ಎಂಬ ಕರಪತ್ರದ ಮೂಲಕ ರಾಜಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಅಮೃತ್ ಡಾಂಗೆಯವರ ಆಗಮನವಾಗಿದೆ. ಲೆನಿನ್ ತನ್ನ ಯೌವನದ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು: ಎಂಎನ್ ರಾಯ್ ಮತ್ತು ಲೊಟ್ವಾಲಾ ಬಾಂಬೆಯ ಶ್ರೀಮಂತ ಹಿಟ್ಟಿನ ಗಿರಣಿ ಮಾಲೀಕ ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯದು ಅವರಿಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೊಟ್ಟಮೊದಲ ಸಮಾಜವಾದಿ ನಿಯತಕಾಲಿಕವಾದ ದಿ ಸೋಷಿಯಲಿಸ್ಟ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು. ದಿ ಸೋಷಿಯಲಿಸ್ಟ್ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿನ ಡಾಂಗೆಯವರ ಲೇಖನಗಳು ಲೆನಿನ್ ಅವರನ್ನೇ ಪ್ರಭಾವಿತಗೊಳಿಸಿದವು ಎಂದು ಮೋಹಿತ್ ಸೇನ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಡಾಂಗೆ ಅವರು ಸಾಹಿತ್ಯದ ತೀವ್ರ ಅನುಯಾಯಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಗಣ್ಯತೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಸಮಾಜವಾದಿ ವಾಸ್ತವಿಕತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಜನರು ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಅವರು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದರು.

ಪ್ರಾಚೀನ ಕಮ್ಯುನಿಸಂನಿಂದ ಗುಲಾಮಗಿರಿಯವರೆಗೆ

ಡಾಂಗೆಯವರ ಪ್ರಮುಖ ಕೃತಿಯಾದ ಫ್ರಾಮ್ ಪ್ರಿಮಿಟಿವ್ ಕಮ್ಯುನಿಸಂ ಟು ಸ್ಲೇವರಿ ೧೯೪೯ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. ಈ ಪುಸ್ತಕವು ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಮಾಜದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹಂತಗಳನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದೆ. ಎಂಗೆಲ್ಸ್ ಅವರ ಪುಸ್ತಕ ದಿ ಒರಿಜಿನ್ ಆಫ್ ದಿ ಫ್ಯಾಮಿಲಿ, ಪ್ರೈವೇಟ್ ಪ್ರಾಪರ್ಟಿ ಅಂಡ್ ದಿ ಸ್ಟೇಟ್ ಅವರು ಬಳಸಿದ ಮಾರ್ಗ ನಕ್ಷೆ. ಅವರು ಪ್ರಾಚೀನ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳನ್ನು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿ ಆಸ್ತಿಯ ಉಗಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ತಲುಪಲು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದರು. ಪುಸ್ತಕದ ಮೊದಲ ಕರಡು ಪ್ರತಿಯನ್ನು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೪೨ ಮತ್ತು ಜನವರಿ ೧೯೪೩ ರ ನಡುವೆ ಯೆರವಾಡ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಯಿತು.

ಡಾಂಗೆಯವರ ದೊಡ್ಡ ಕೃತಿಯನ್ನು ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಡಿಡಿ ಕೊಸಾಂಬಿ ಅವರು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಟೀಕಿಸಿದರು. ಅವರು ಎಂಗೆಲ್ಸ್ ಅವರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು, ಅವರು ಡಾಂಗೆಯನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಬೇಕಾಯಿತು ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಡಾಂಗೆಯವರ ಕೆಲಸವು ಎಂಗೆಲ್ ಅವರ ಕೃತಿಯ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು. ಕೊಸಾಂಬಿ ಅವರು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಹೇಳಿದಾಗ 'ಮಾರ್ಕ್ಸ್ವಾದವು ಚಿಂತನೆಗೆ ಪರ್ಯಾಯವಲ್ಲ ಆದರೆ ಸರಿಯಾದ ವಸ್ತುವಿನ ಮೇಲೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕನಿಷ್ಠ ಕೌಶಲ್ಯ ಮತ್ತು ತಿಳುವಳಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಬಳಸಬೇಕಾದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ.

ಈ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಮಗಳು ರೋಜಾ ಮತ್ತು ಅವರ ಪತಿ ಬಾನಿ ದೇಶಪಾಂಡೆ ಅವರು ವೇದಿಕ್ ಇಂಡಿಯಾ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು. "ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತದ ಕುರಿತಾದ ಅವರ ಆಲೋಚನೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಚೀನ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಕಮ್ಯುನಿಸಂನ ಆದರ್ಶಗಳ ಆವಿಷ್ಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಡಾಂಗೆ ಅವರನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಟೀಕಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರು ಮಾರ್ಕ್ಸ್ವಾದವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಅವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಓದಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಆರೋಪಕ್ಕೆ ಅವರನ್ನು ಅವರು ಒಡ್ಡಿಕೊಂಡರು.