ತರಿಮಲೆಯಲ್ಲಿ ಚೌಡೇಶ್ವರಿ

ನೂರು, ಇನ್ನೂರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಮಲೆಕಾಡು ಎಂಬ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಆದಿವಾಸಿಗಳು ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲಿ ಚೌಡೇಶ್ವರಿ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಅವರು ಊರ ಕಡೆಗೆ ವಲಸೆ ಬಂದರು.ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳು ಸಾಗಿದ ಬಳಿಕ ಅವರು ಕಾಡಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಚೌಡೇಶ್ವರಿ ತಾಯಿಯ ವಿಗ್ರಹದ ಬಗ್ಗೆ ಊರಿನ ಪ್ರಮುಖರಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದರು. ನಂತರ ಇವರೆಲ್ಲರೂ ಸೇರಿ ಮಲೆಕಾಡಿನ ಚೌಡೇಶ್ವರಿ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ತರುವೆ ಎಂಬ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲಾಯಿತು. ನಂತರ ಚೌಡೇಶ್ವರಿ ಅಮ್ಮಮನವ ಮೂಲ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ ತರಿಮಲೆಯಲ್ಲಿ ಗುಡಿಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಅಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲಾಯಿತು. ಅಲ್ಲಿಂದ 3ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಚೌಡೇಶ್ವರಿ ಅಮ್ಮನವರ ಬನವಿದ್ದು, 101 ದೈವಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.ಅಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಕಾಲಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕೋಳಿ-ಕುರಿಯನ್ನು ಬಲಿ ಕೊಡಲಾಗುವುದು. 600 ರಿಂದ 800 ಜನ ಭಕ್ತಾದಿಗಳು ಕೂಡ[ದೇವರ ದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಆಗಮಿಸುವರು.

ಅದೇ ರೀತಿ ತರುವೆ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಪೂಜೆ ಹಾಗೂ ಅನ್ನದಾನ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವತೆಗೆ ಪ್ರತಿ ಮಂಗಳವಾರ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ದೇವಿಯನ್ನು ಬೇಡಿದರೆ ಕಷ್ಟಗಳು ಪರಿಹಾರವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ.

v t e ಜನಪದ ಕುಣಿತ ಮತ್ತು ಬಯಲಾಟಗಳು
ಭೂತಾರಾಧನೆ ಸಂಬಂಧಿ ಕುಣಿತಗಳು	ಜಾಲಾಟ, ಬೈದ್ಯೆರ್ಲೆ ನೇಮ, ಪಾಣಾರಾಟ, ಭೂತಕೋಲ, ಒತ್ತೆಕೋಲ,
ನಾಗಾರಾಧನೆ ಸಂಬಂಧಿ ಕುಣಿತಗಳು	ನಾಗಮಂಡಲ, ಕಾಡ್ಯನಾಟ, ಡಕ್ಕೆ ಬಲಿ, ನಾಗನ ಕೋಲ, ಮೂರ್ಲೆ ಕುಣಿತ, ಬೈಲಬಾಕುಡರ
ನಾಗಾರಾಧನೆ ಸಂಬಂಧಿ ಕುಣಿತಗಳು	ಸರ್ಪಕೋಲ
ಶಕ್ತಿ ಆರಾಧನೆ ಸಂಬಂಧಿ ಕುಣಿತಗಳು	ಗೋಂದೊಲು ಪೂಜೆ, ಮಾಂಕಾಳಿ ಕುಣಿತ
ಯಕ್ಷಾರಾಧನೆ ಕುಣಿತಗಳು	ಕುದುರೆ ಕೋಲ, ಸಿರಿ ಆರಾಧನೆ, ಸ್ವಾಮಿಕೋಲ
ಯಕ್ಷಗಾನ ಬಯಲಾಟ ಕುಣಿತಗಳು	ಯಕ್ಷಗಾನ, ಯಕ್ಷಗಾನ ಬಯಲಾಟ, ಸಿರಿ ವೇಷ, ಯಕ್ಷಗಾನ ಬೊಂಬೆಯಾಟ, ತಾಳಮದ್ದಳೆ, ಹೂವಿನ ಕೋಲು ಕುಣಿತ
ಮಾಂತ್ರಿಕ ಕುಣಿತಗಳು	ಆಟಿಕಳಂಜ ಕುಣಿತ, ಸಾವು ಕೋಲ, ಕಾಲೆಕೋಲ, ರಾಹುಗುಳಿಗ ಕೋಲ, ಮರ್ವೆ ಕುಣಿತ, ಕೊರಗತನಿಯೆ, ಬೇಡನ್ ಕುಣಿತ, ಮರ್ದೆ ಕುಣಿತ, ಮಾರೀಕುಣಿತ
ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಬಂಧಿ ಕುಣಿತಗಳು	ಪಿಲಿಪಂಜಿ ಕುಣಿತ, ಬಸವ ಕುಣಿತ, ಪಿಲಿವೇಷ ಕುಣಿತ, ಪಿಲಿಕೋಲ ಕುಣಿತ, ಸಿಂಹ ಕುಣಿತ, ಕರಡಿ ಕುಣಿತ, ಮಂಗನ ಕುಣಿತ
ನಾಥಪಂಥ ಸಂಬಂಧಿ ಕುಣಿತ	ಸೋಣದ ಜೋಗಿ ಕುಣಿತ, ಜೋಗಿ ಪುರುಷ ಕುಣಿತ, ಕಾವೇರಿ ಪುರುಷ ಕುಣಿತ, ಮಾಯಿದ ಪುರುಷರ ಕುಣಿತ, ಸಿದ್ಧವೇಷ ಕುಣಿತ, ಪುರುಷರ ಕುಣಿತ, ಬಾಲೆಸಾಂತು ಕುಣಿತ
ಕುಟುಂಬ ಸಂಬಂಧಿ ಕುಣಿತ	ಮಾದಿರ ಕುಣಿತ, ಚೆನ್ನು ಕುಣಿತ, ಕನ್ಯಾಪು ಕುಣಿತ, ಕೀಲು ಕುದುರೆ ಕುಣಿತ, ಕೋಲಾಟ ನಲಿಕೆ
ವಾದ್ಯ ಪ್ರಧಾನ ಕುಣಿತಗಳು	ಡೊಳ್ಳು ಕುಣಿತ, ಡೋಲು ಕುಣಿತ, ಚುಣ್ಣ ಕುಣಿತ, ತೆಂಬರೆ ಕುಣಿತ, ದುಡಿ ಕುಣಿತ, ಗುಮಟೆ ಕುಣಿತ, ದಫ್ ಕುಣಿತ
ಕೃಷಿ ಸಂಬಂಧಿ ಕುಣಿತಗಳು	ಸುಗ್ಗಿ ಕುಣಿತ,
ಆರಾಧನಾ ಸಂಬಂಧಿ ಕುಣಿತಗಳು	ರಂಗದ ಕುಣಿತ
ಜಾನಪದ ಸಾಹಿತ್ಯ	‎ಕರ್ನಾಟಕ ಜನಪದ ನೃತ್ಯ ಜಾನಪದ ಕಾವ್ಯ