ಕಾವೇರಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ

ಕಾವೇರಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ
ಭೀಮೇಶ್ವರಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ
IUCN category IV (habitat/species management area)
ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕಾವೇರಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ನೋಟ
ಸ್ಥಳ	ಕರ್ನಾಟಕ, ಭಾರತ
ಹತ್ತಿರದ ನಗರ	ಮಂಡ್ಯ
ಪ್ರದೇಶ	1,027.53 km2 (396.73 sq mi)
ಸ್ಥಾಪನೆ	೧೯೮೭
ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿ	ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ, ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಅರಣ್ಯ ಸಚಿವಾಲಯ, ಕರ್ನಾಟಕ ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆ

ಕಾವೇರಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಂಡ್ಯ, ಚಾಮರಾಜನಗರ ಮತ್ತು ರಾಮನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಸಂರಕ್ಷಿತ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಕಾವೇರಿ ನದಿಯು ಇದರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ವನ್ಯಜೀವಿ ಮತ್ತು ಅದರ ಪರಿಸರದ ರಕ್ಷಣೆ, ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ವನ್ಯಜೀವಿ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯ್ದೆಯು ೧೯೭೨ ರ ಸೆಕ್ಷನ್ ೧೮ ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ೧೯೮೭ ರ ಜನವರಿ ೧೪ ರಂದು, ೫೧೦.೫೨ ಕಿ.ಮೀ. (೧೯೭.೧೧ ಚದರ ಮೈಲಿ) ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಕಾವೇರಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯವಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವನ್ನು ೨೦೧೩ ರಲ್ಲಿ, ಅದರ ಪ್ರಸ್ತುತ ಪ್ರದೇಶವಾದ ೧೦೨,೭೫೩ ಹೆಕ್ಟೇರ್ (೨೫೩,೯೧೦ ಎಕರೆ) ಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿನ, ತಮಿಳುನಾಡು ರಾಜ್ಯದ ಧರ್ಮಪುರಿ ಅರಣ್ಯ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದೆ.

ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ

ವನ್ಯಜೀವಿ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕಾಯ್ದೆ ೧೯೭೩ ರ ಸೆಕ್ಷನ್ ೧೮ ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ೧೯೮೭ ರ ಜನವರಿ ೧೪ ರಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ೧,೦೨೭.೫೩ ಚದರ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೩೯೬.೭೩ ಚದರ ಮೈಲಿ) ವಿಸ್ತೀರ್ಣದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ. ಇದು ೧೨೫–೧,೫೧೪ ಮೀಟರ್ (೪೧೦–೪,೯೬೭ ಅಡಿ) ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ ("ಪೊನ್ನಾಚಿ ಬೆಟ್ಟ" ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಪರ್ವತವಾಗಿದೆ). ಇದರ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಗಡಿಯನ್ನು ಪೂರ್ವ ಘಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯಿಂದ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಪಶ್ಚಿಮದಿಂದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಇದರ ಪೂರ್ವ ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯ ಗಡಿಗಳು ತಮಿಳುನಾಡು ರಾಜ್ಯದಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿವೆ. ಈ ನದಿಯು ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ತಮಿಳುನಾಡು ರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವೆ ೭೩ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೪೫ ಮೈಲಿ) ನದಿ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಮೇಲೆ ಅಂತರರಾಜ್ಯ ಗಡಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಒಟ್ಟು ೧೦೧ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೬೩ ಮೈಲಿ) ಉದ್ದದಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ಹೆಸರನ್ನು ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯಕ್ಕೆ ಇಡಲಾಗಿದೆ.

ಹೊಗೆನಕಲ್ ಜಲಪಾತ (ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ "ಧೂಮಪಾನದ ಬಂಡೆ" ಎಂದರ್ಥ), ಮೇಕೆ ದಾಟು (ಅರ್ಥ: "ಆಡುಗಳ ಜಿಗಿತ") ಮತ್ತು ಸಂಗಮ್ (ಅರ್ಕಾವತಿ ನದಿಯ ಸಂಗಮ) ಇವು ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುವ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಳಗಳಾಗಿವೆ. ಅಭಯಾರಣ್ಯದೊಳಗಿನ ಪ್ರಮುಖ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೇಂದ್ರವೆಂದರೆ, ಮುತ್ತತ್ತಿ ಆಂಜನೇಯ ದೇವಸ್ಥಾನ. ಅಭಯಾರಣ್ಯದೊಳಗೆ ಪರಿಸರ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ರೆಸಾರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಭೀಮೇಶ್ವರಿಯಲ್ಲಿ ಕಾವೇರಿ ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಶಿಬಿರವೂ ಇದೆ.

ಕನಕಪುರ, ಹನೂರು, ಕೌದಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಎಮ್ಎಮ್ ಹಿಲ್ಸ್ ವನ್ಯಜೀವಿ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ವನ್ಯಜೀವಿ ವಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವನ್ನು ಉಪ ಅರಣ್ಯ ಸಂರಕ್ಷಣಾಧಿಕಾರಿಗಳು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಮೀಸಲು ಅರಣ್ಯಗಳೆಂದರೆ, ಬಸವನಬೆಟ್ಟ ಎಸ್.ಎಫ್ (೩,೭೬೫.೫೦ ಹೆಕ್ಟೇರ್ (೯,೩೦೪.೮ ಎಕರೆ)), ಚಿಲಂದವಾಡಿ ಅರಣ್ಯ (೧,೯೮೭.೫೦ ಹೆಕ್ಟೇರ್ (೪,೯೧೧.೨ ಎಕರೆ), ಮುಗ್ಗೂರು ಅರಣ್ಯ (೩,೦೪೪.೦೦ ಹೆಕ್ಟೇರ್ (೫,೦೫೦.೦೦ ಹೆಕ್ಟೇರ್)). ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಗಡಿಯನ್ನು ಕೃಷಿ ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಕಾಡುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಗಡಿ ಪ್ರದೇಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಗಡಿ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳೆಂದರೆ: ಪಶ್ಚಿಮ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿನ ಕೊಳ್ಳೇಗಾಲ ಅರಣ್ಯ ವಿಭಾಗ, ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಮಂಡ್ಯ ಮತ್ತು ರಾಮನಗರ ಅರಣ್ಯ ವಿಭಾಗಗಳು ಮತ್ತು ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ತಮಿಳುನಾಡು ರಾಜ್ಯದ ಧರ್ಮಪುರಿ ಅರಣ್ಯ ವಿಭಾಗಗಳು.

ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಒಳಗೆ ಮತ್ತು ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ೫ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೩.೧ ಮೈಲಿ) ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮಾನವ ವಾಸಸ್ಥಾನವು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಎಂಟು ಸುತ್ತುವರಿದ ಗ್ರಾಮಗಳು ಮತ್ತು ೩೦ ಗ್ರಾಮಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಸುಮಾರು ೩೯,೦೦೦ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅವರ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ಯೋಗವೆಂದರೆ, ಕೃಷಿ ಮಾಡುವುದು. ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಗಡಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ, ನೆರೆಯ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ಆನೆಗಳ ವಲಸೆಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಗೆ ಹಾನಿಯಾಗುವುದನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಕಂದಕವನ್ನು ಅಗೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಹವಾಮಾನ

ಕಾವೇರಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯವನ್ನು ತೋರಿಸುವ ನಕ್ಷೆ.

ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಅರೆ-ಶುಷ್ಕ ಹವಾಮಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಸರಾಸರಿ ತಾಪಮಾನವು ಕನಿಷ್ಠ ೫ °ಸಿ (೪೧ °ಎಫ್) ಮತ್ತು ಗರಿಷ್ಠ ೩೮ °ಸಿ (೧೦೦ °ಎಫ್), ಮತ್ತು ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಗರಿಷ್ಠ ೪೦ °ಸಿ (೧೦೪ °ಎಫ್) ಅನ್ನು ತಲುಪುತ್ತದೆ. ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಈಶಾನ್ಯ ಮಾನ್ಸೂನ್ ಮತ್ತು ನೈಋತ್ಯ ಮಾನ್ಸೂನ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಳೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಮಳೆಯು ೭೫೦ ಮಿಲಿಮೀಟರ್ (೩೦ ಇಂಚು) ಮತ್ತು ೮೦೦ ಮಿಲಿಮೀಟರ್ (೩೧ ಇಂಚು) ನಡುವೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ

ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಒಣ ಎಲೆಯುದುರುವ ಕಾಡು, ದಕ್ಷಿಣ ಉಷ್ಣವಲಯದ ಒಣ ಮುಳ್ಳು ಮತ್ತು ನದಿ ಕಾಡುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಹಾರ್ಡ್ವಿಕಿಯಾ ಬಿನಾಟಾ ಮತ್ತು ಅಲ್ಬಿಜಿಯಾ ಅಮರಾ ಪ್ರಮುಖ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳಾಗಿವೆ. ವಾಯುವ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಸ್ಯವರ್ಗವಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಕಾಡುಗಳಿವೆ.

ಸಸ್ಯವರ್ಗ

ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಪ್ರಮುಖ ಜಾತಿಯ ಮರಗಳೆಂದರೆ, ಟರ್ಮಿನಾಲಿಯಾ ಅರ್ಜುನ ಮತ್ತು ಜಂಬುಲ್ (ಸಿಜಿಜಿಯಮ್ ಕುಮಿನಿ). ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಮರ ಪ್ರಭೇದಗಳೆಂದರೆ, ಅಲ್ಬಿಜಿಯಾ ಅಮಾರಾ, ಫೆರೋನಿಯಾ ಎಸ್.ಪಿ., ಟಮರಿಂಡಸ್ ಇಂಡಿಕಾ, ಮ್ಯಾಂಗಿಫೆರಾ ಇಂಡಿಕಾ, ಹಾರ್ಡ್ವಿಕಿಯಾ ಬಿನಾಟಾ, ಅಕೇಶಿಯಾ ಅರ್ಮಾಟಾ, ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಇತರ ಜಾತಿಯ ಅಕೇಶಿಯ, ಫೆರೋನಿಯಾ ಮತ್ತು ಫಿಕಸ್ ಮರಗಳು ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಾಣಿವರ್ಗ

ಕಾವೇರಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಗ್ರಿಜ್ಲಿ ದೈತ್ಯ ಅಳಿಲು

ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಬಂಗಾಳ ಹುಲಿ (ಪ್ಯಾಂಥೆರಾ ಟೈಗ್ರಿಸ್), ಭಾರತೀಯ ಆನೆ (ಎಲಿಫಾಸ್ ಮ್ಯಾಕ್ಸಿಮಸ್), ಕಾಡುಹಂದಿ (ಸುಸ್ ಸ್ಕ್ರೋಫಾ), ಭಾರತೀಯ ಚಿರತೆ (ಪ್ಯಾಂಥೆರಾ ಪಾರ್ಡಸ್), ಸ್ಲಾತ್ ಕರಡಿ (ಮೆಲುರ್ಸಸ್ ಉರ್ಸಿನಸ್), ಧೋಲೆ, ಚುಕ್ಕೆ ಜಿಂಕೆ (ಆಕ್ಸಿಸ್ ಅಕ್ಷ), ಬೊಗಳುವ ಜಿಂಕೆ (ಮುಂಟಿಯಾಕಸ್ ಮುಂಟ್ಜಾಕ್), ಸಾಂಬಾರ್ (ಸೆರ್ವಸ್ ಯುನಿಕಲರ್), ನಾಲ್ಕು ಕೊಂಬಿನ ಜಿಂಕೆ (ಟೆಟ್ರಾಸೆರಸ್ ಕ್ವಾಡ್ರಿಕೋರ್ನಿಸ್), ಕಪ್ಪು-ನಾಪೆಡ್ ಮೊಲ (ಲೆಪಸ್ ನಿಗ್ರಿಕೊಲಿಸ್), ಚೆವ್ರೊಟೇನ್, ಸಾಮಾನ್ಯ ಲಂಗೂರ್, ಬಾನೆಟ್ ಕೋತಿ, ಹನಿ ಬ್ಯಾಡ್ಜರ್ (ರಾಟೆಲ್) ಮಲಬಾರ್ ದೈತ್ಯ ಅಳಿಲು (ರತುಫಾ ಇಂಡಿಕಾ ಮ್ಯಾಕ್ಸಿಮಾ), ಗ್ರಿಜ್ಲಿ ದೈತ್ಯ ಅಳಿಲು (ರತುಫಾ ಮ್ಯಾಕ್ರೋರಾ) ಇವು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ವರ್ಗಗಳಾಗಿವೆ (ಆದರೆ, ಐಯುಸಿಎನ್ ಕೆಂಪು ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿವೆ), ನಯವಾದ ಲೇಪಿತ ನೀರುನಾಯಿ (ಲುಟ್ರಾ ಲುಟ್ರಾ) ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ನಯವಾದ ಲೇಪಿತ ನೀರುನಾಯಿ ತಾಣಗಳು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನದ ಪ್ರಕಾರ, ಮರಳು ಮತ್ತು ಬಂಡೆಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ನದಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನೀರುನಾಯಿಗಳು ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದವು ಎಂದು ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಕಾವೇರಿ ನದಿಯು ಮಗ್ಗರ್ ಮೊಸಳೆ (ಕ್ರೊಕೋಡೈಲಸ್ ಪಲುಸ್ಟ್ರಿಸ್), ಭಾರತೀಯ ಮಣ್ಣಿನ ಆಮೆ (ಚೆಲೋನಿಯಾ ಎಸ್.ಪಿ.) ಯಂತಹ ವಿವಿಧ ಜಾತಿಯ ಸರೀಸೃಪಗಳಿಗೆ ಆವಾಸಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ. ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಸರೀಸೃಪ ಪ್ರಭೇದಗಳೆಂದರೆ, ಭಾರತೀಯ ಬಂಡೆಯ ಹೆಬ್ಬಾವು (ಪೈಥಾನ್ ಮೊಲುರಸ್), ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಹಾವು (ನಜಾ ನಜಾ), ರಸೆಲ್ ವೈಪರ್ (ಡಬೋಯಾ ರಸ್ಸೆಲಿ) ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಡೆಡ್ ಕ್ರೈಟ್ (ಬುಂಗರಸ್ ಫಾಸಿಯಾಟಸ್). ಐಯುಸಿಎನ್ ರೆಡ್ ಲಿಸ್ಟ್ ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಹಂಪ್-ಬ್ಯಾಕ್ ಮಹಶೀರ್ (ಟೋರ್ ರೆಮಾದೇವಿ) ಮೀನುಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ಕೆಲವೇ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ಈ ಹಿಂದೆ, ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಹಡ್ಡು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಗಂಭೀರ ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ನೀಲಗಿರಿ ಮಿಸ್ಟಸ್ (ಹೆಮಿಬಾಗ್ರಸ್ ಪುಂಕ್ಟಾಟಸ್) ವಿತರಣೆಯ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು.

ಅವಿಫೌನಾ

ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವನ್ನು ಬರ್ಡ್‌ಲೈಫ್ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ೨೦೦೪ ರಲ್ಲಿ, ಐಬಿಎ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಿದ ಪಕ್ಷಿ ಪ್ರದೇಶವೆಂದು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿದೆ. ಇದು ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಅರೆ-ಶುಷ್ಕ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ. ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ಎರಡು ಅತ್ಯಂತ ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಭೇದಗಳೆಂದರೆ, ಜಿಪ್ಸ್ ಜಾತಿಯ ರಣಹದ್ದುಗಳು - ಬಿಳಿ-ರೆಕ್ಕೆಯ ರಣಹದ್ದು (ಜಿಪ್ಸ್ ಬೆಂಗಾಲೆನ್ಸಿಸ್) ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ರಣಹದ್ದು (ಜಿಪ್ಸ್ ಇಂಡಿಕಸ್). ನೀಲಗಿರಿ ಮರ-ಪಾರಿವಾಳ (ಕೊಲಂಬ ಎಲ್ಫಿನ್ಸ್ಟೋನಿ), ಗ್ರೇಟರ್ ಸ್ಪಾಟ್ ಹದ್ದು (ಕ್ಲಾಂಗಾ ಕ್ಲಾಂಗಾ), ಬಿಳಿ-ನಾಪೆಡ್ ಟಿಟ್ (ಪಾರಸ್ ನುಚಾಲಿಸ್) ಮತ್ತು ಹಳದಿ-ಗಂಟಲಿನ ಬುಲ್ಬುಲ್ (ಪೈಕ್ನೊನೊಟಸ್ ಕ್ಸಾಂಥೋಲೇಮಸ್) ಎಂಬ ನಾಲ್ಕು ದುರ್ಬಲ ಜಾತಿಗಳು ವರದಿಯಾಗಿವೆ. ಇತರ ಪಕ್ಷಿ ಪ್ರಭೇದಗಳೆಂದರೆ, ಮಲಯನ್ ಉಷ್ಣವಲಯದ ಶುಷ್ಕ ವಲಯದ ೨೫ ಜಾತಿಗಳು, ಇದರಲ್ಲಿ ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಕೆಂಪು-ತಲೆಯ ರಣಹದ್ದು (ಸಾರ್ಕೊಜಿಪ್ಸ್ ಕ್ಯಾಲ್ವಸ್) ಸೇರಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಗಮನಾರ್ಹ ನಿವಾಸಿ ಪ್ರಭೇದಗಳಲ್ಲಿ ಕಂದು ಬೂಬುಕ್ (ನಿನಾಕ್ಸ್ ಸ್ಕುಟುಲಾಟಾ), ಬಿಳಿ-ಬೆಲ್ಲಿಡ್ ನೀಲಿ-ಫ್ಲೈಕ್ಯಾಚರ್ (ಸಿಯೋರ್ನಿಸ್ ಪಲ್ಲಿಪ್ಸ್), ಕೊಕ್ಕರೆ-ಬಿಲ್ಲಿನ ಕಿಂಗ್ಫಿಶರ್ (ಪೆಲಾಗೋರ್ಪ್ಸಿಸ್ ಕ್ಯಾಪೆನ್ಸಿಸ್), ಹಸಿರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ-ಪಾರಿವಾಳ (ಡುಕುಲಾ ಏನಿಯಾ) ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಸ್ಕೋಪ್ಸ್-ಗೂಬೆ (ಒಟಸ್ ಬಕ್ಕಮೊನಾ) ಸೇರಿವೆ.

ಜನವರಿ ೨೦೧೪ ರಂದು, ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಪಕ್ಷಿ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ, ಉದ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲಾದ ಒಟ್ಟು ಪಕ್ಷಿ ಪ್ರಭೇದಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ೨೮೦. ಇದರಲ್ಲಿ ೧೯ ಹೊಸ ಪ್ರಭೇದಗಳು ಸೇರಿವೆ. ವರದಿಯಾದ ಕೆಲವು ಗಮನಾರ್ಹ ಜಾತಿಗಳೆಂದರೆ: ಇಂಡಿಯನ್ ಕೋರ್ಸರ್, ಮಲಬಾರ್ ಪ್ಯಾರಾಕೀಟ್, ದೊಡ್ಡ-ಬಿಲ್ಲಿನ ಎಲೆ ವಾರ್ಬ್ಲರ್, ಹಸಿರು ಎಲೆ-ವಾರ್ಬ್ಲರ್, ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಕಿರೀಟದ ಎಲೆ ವಾರ್ಬ್ಲರ್, ಕಾಲ್ಪನಿಕ-ನೀಲಿ ಹಕ್ಕಿ, ಭಾರತೀಯ ನೀಲಿ ರಾಬಿನ್, ಹಳದಿ-ಗಂಟಲಿನ ಬುಲ್ಬುಲ್, ಕ್ರೆಸ್ಟೆಡ್ ಗೋಶಾಕ್, ರೋಸ್ಫಿಂಚ್, ಬ್ಲೈಥ್ಸ್ ಸ್ವಿಫ್ಟ್, ಆರ್ಫಿಯನ್ ವಾರ್ಬ್ಲರ್, ಯುರೋಪಿಯನ್ ಬೀ ಈಟರ್ ಮತ್ತು ಯುರೇಷಿಯನ್ ಕ್ರಾಗ್ ಮಾರ್ಟಿನ್.

ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ, ಲೆಸ್ಸರ್ ಮೀನು-ಹದ್ದುಗಳು ಬಹಳ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದ್ದು, ವಿಭಜಿತ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಇದೆ. ಈ ಪ್ರಭೇದವನ್ನು ಪರ್ಯಾಯ ದ್ವೀಪದ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಬೇರೆಡೆ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದು ಕಷ್ಟವಾಗಿದೆ.

ಬೆದರಿಕೆಗಳು

ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಬೆದರಿಕೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇತ್ತೀಚಿನ ಮೂಲ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ತೀವ್ರತೆಯವು ಎಂದು ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೆಳಮಟ್ಟದ ಬೆದರಿಕೆಗಳು ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು, ಮರ ಕಡಿಯುವಿಕೆ, ಮರ ಕೊಯ್ಲು, ಸಣ್ಣ ಅರಣ್ಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಹೊರತೆಗೆಯುವಿಕೆ, ಮಾನವ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಂದ ಕನಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟದ ಮನರಂಜನಾ ತೊಂದರೆ ಮತ್ತು ನೀರು ಕೊಯ್ಲು ರಚನೆಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ. ಮೇಲ್ಮಟ್ಟದ ನೀರಿನ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯು ಮಾನ್ಸೂನ್ ಋತುಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಕಡಿಮೆ ಹರಿವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅಣೆಕಟ್ಟು ಬಿಡುಗಡೆಗಳು ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ ತಂಪಾದ, ಕಡಿಮೆ ಖನಿಜಾಂಶದ ನೀರನ್ನು ಹೊರಹಾಕುತ್ತವೆ. ಇವೆಲ್ಲವೂ ನದಿ ಪ್ರಭೇದಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ. ಆದರೂ, ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಸೆರೆಹಿಡಿಯುವ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಜೈವಿಕ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಶೋಷಣೆಯಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಬೆದರಿಕೆಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಎಂದು ನಿರ್ಣಯಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಆದರೆ, ಮೇಕೆ ದಾಟುವಿನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲು ಉದ್ದೇಶಿಸಿರುವ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಯೋಜನೆಯು ಈಗ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಬೆದರಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ, ಇದು ಕಾವೇರಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ೭,೮೦೦ ಎಕರೆ ಭೂಮಿಯೊಂದಿಗೆ ೧೨,೦೦೦ ಎಕರೆ ಅರಣ್ಯ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಪ್ರವಾಹಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಗ್ರಿಜ್ಲಿ ದೈತ್ಯ-ಅಳಿಲುಗಳ ದೊಡ್ಡ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಮೇಲೆ ತೀವ್ರ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ಆಳವಿಲ್ಲದ ನದಿ ಆವಾಸಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿರುವ ಹಂಪ್‌ಬ್ಯಾಕ್ ಮಹಶೀರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಮೀನುಗಳ ಈಗಾಗಲೇ ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಕ್ಷೀಣಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಪ್ರಮುಖ ಆನೆ ಮತ್ತು ಹುಲಿಗಳ ವಾಸಸ್ಥಾನ ಆಗಿರುವುದರಿಂದ, ಇದು ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮಾನವ-ಪ್ರಾಣಿ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು.

ಪರಕೀಯ ಮೀನು ಪ್ರಭೇದಗಳ ಪರಿಚಯ ಸ್ಥಳೀಯ ಮೀನುಗಳ ಮೇಲೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಭೇದಗಳ ಮೇಲೆ ಭಾರಿ ಒತ್ತಡವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದೆ.

ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕ್ರಮಗಳು

ಕಾವೇರಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಭೂದೃಶ್ಯ.

ಅಭಯಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ, ಜಾರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಕ್ರಮಗಳು ಕಾಲ್ನಡಿಗೆ ಮತ್ತು ಜೀಪುಗಳಲ್ಲಿ ಗಸ್ತು ತಿರುಗುವುದು ಮತ್ತು ಚಲಿಸುವ ೧೧ ಕಳ್ಳಬೇಟೆ ವಿರೋಧಿ ಶಿಬಿರಗಳ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿವೆ. ಇಲ್ಲಿ ಎರಡು ಶಾಶ್ವತ ಶಿಬಿರಗಳನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜಲ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ರಚನೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಕುಡಿಯುವ ನೀರನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾಡಿಗೆ ಬೆಂಕಿ ತಾಕುವ ಋತುವಿನ ಪ್ರಾರಂಭಕ್ಕೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಬೆಂಕಿ ರೇಖೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿ ಸುಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬೆಂಕಿ ರೇಖೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಒಣ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸುಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆಯಕಟ್ಟಿನ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಅಗ್ನಿಶಾಮಕ ವೀಕ್ಷಕರನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ.

೨೦೦೬-೧೬ ರ ಅವಧಿಗೆ ೧೦ ವರ್ಷಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅರಣ್ಯವನ್ನು ಕೋರ್, ಬಫರ್ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ವಲಯಗಳಾಗಿ ವಲಯೀಕರಿಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ವಲಯವು ನಾಲ್ಕು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕನಕಪುರ ವನ್ಯಜೀವಿ ವಲಯದ ಭೀಮೇಶ್ವರಿ ಮತ್ತು ಮುತ್ತತ್ತಿ, ಸಂಗಮ್ ಮತ್ತು ಮೇಕೆ ದಾಟು, ಎಂ.ಎಂ.ಹಿಲ್ಸ್ ವನ್ಯಜೀವಿ ವಲಯದ ಗೋಪಿನಾಥಂ ಮತ್ತು ಹೊಗೆನಕಲ್ ಜಲಪಾತ. ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯೊಂದಿಗೆ ಮರುಸಂಘಟಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಗಸ್ತು ಮಾರ್ಗಗಳ ಸುಧಾರಣೆಯನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ವನ್ಯಜೀವಿಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಕೇತಗಳು ಮತ್ತು ಫಲಕಗಳನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸುವುದರ ಹೊರತಾಗಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕರಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಲು ಪ್ರಚಾರ ಕರಪತ್ರಗಳನ್ನು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ.