2ನೇ ದೇವ ರಾಯ
| 2ನೇ ದೇವ ರಾಯ (ಕ್ರಿ.ಶ1422-1446 ) | |
| ಹೆಸರುಗಳು | ಪ್ರೌಡಾ ದೇವ ರಾಯ |
| ರಾಜವಂಶ | ಸಂಗಮ ರಾಜವಂಶ |
| ಶೀರ್ಷಿಕೆ | ಗಜಾ ಬೆಟೆಗರಾ (ಅಥವಾ ಗಜಾ ವೆಟೆಗರಾ, "ಆನೆಗಳ ಬೇಟೆಗಾರ") [೧] |
| ಕನ್ನಡ ಬರಹಗಳು | ಸೊಬಗಿನ ಸೋನೆ
ಮತ್ತು ಅಮರುಕ |
| ಸಂಸ್ಕೃತ ಬರವಣಿಗೆ | ಮಹಾನಟಕ ಸುಧಾನಿಧಿ [೩] |
| ಜನ್ಮಸ್ಥಳ | ಹಂಪಿ, ಕರ್ನಾಟಕ |
| ಮರಣ ಹೊಂದಿದ ಸ್ಥಳ | ಹಂಪಿ, ಕರ್ನಾಟಕ |
| ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2ದೇವ ರಾಯ(ರಿ. 1422–1446) ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಚಕ್ರವರ್ತಿ. ಹಾಗೆಯೇ ಸಂಗಮ ರಾಜವಂಶ ಆಡಳಿತಗಾರರಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠ ನಾಗಿದ್ದನು,,[೪] ದೇವರಾಯನ ಸಮರ್ಥ ಯೋಧ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಗಾರ ಹಾಗೂ ವಿದ್ವಾಂಸರಾಗಿದ್ದರು . ಅವರು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದನು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ (ಸೊಬಗಿನ ಸೋನೆಮತ್ತು ಅಮರುಕ ) ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷೆ (ಮಹಾನಾಟಕ ಸುಧಾನಿಧಿ). [೨][೩] ಅವರು ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಕಾಲದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕನ್ನಡ ಕವಿಗಳಿಗೆ ಪೋಷಕರಾಗಿದ್ದರು, ಇದರಲ್ಲಿ ಚಮರಸ ಮತ್ತು ಕುಮಾರ ವ್ಯಾಸ,[೫][೬] ಸಂಸ್ಕೃತ ಕವಿ ಗುಂಡಾ ಡಿಂಡಿಮ, ಮತ್ತು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಯ ಕವಿ ಶ್ರೀನಾಥ, ರಾಜನು ಕವಿಸರ್ವಭೌಮಾ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿದರು. ("ಕವಿಗಳಲ್ಲಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿ").[೭] ಅವರು ಜಾತ್ಯತೀತ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಗಣಿತಜ್ಞ ಪರಮೇಶ್ವರ, ಕೇರಳ ಖಗೋಳವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಗಣಿತ ಶಾಲೆಯಿಂದ ತಮ್ಮ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.[೮]
ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ರವರ ಪ್ರಕಾರ ಎರಡನೇ ದೇವರಾಯ ಗಜ ಬೇಟೆಗಾರ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದನು ,ಇದರ ಅರ್ಥ ಅಕ್ಷರಶಃ "ಆನೆಗಳ ಬೇಟೆಗಾರ", ಇದು ಆನೆಗಳನ್ನು ಬೇಟೆಯಾಡುವ ಚಟವನ್ನು ವಿವರಿಸಿದ ಗೌರವ ಅಥವಾ " ಆನೆಗಳಂತೆ ಬಲಶಾಲಿಯಾಗಿರುವ" ಶತ್ರುಗಳ ವಿರುದ್ಧದ ವಿಜಯಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವ ರೂಪಕವಾಗಿದೆ.[೧] ಕೆಲವು ಹಿಮ್ಮುಖಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ,ಎರಡನೇ ದೇವರಾಯನ ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿಯವರೆಗೆ ತನ್ನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿ ಮತ್ತು ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟಿದ್ದನು . ಪರ್ಷಿಯನ್ ಬೇಟಿಗಾರನ ಒಂದು ಚರಿತ್ರೆ ವಿವರಣೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಅಬ್ದುಲ್ ರಜಾಕ್, ಎರಡನೇ ದೇವರಾಯ ನ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ವಿಸ್ತರಣೆಯು ಸಿಲೋನ್ ಇಂದ ಗುಲ್ಬರ್ಗ, ಮತ್ತು ಒರಿಸ್ಸಾ ಇಂದ ಮಲಬಾರ್ ವರೆಗೂ . ಚೋಪ್ರಾ, ರವೀಂದ್ರನ್ ಮತ್ತು ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯನ್ ಎಂಬ ಇತಿಹಾಸಕಾರರ ಪ್ರಕಾರ, ರಾಜನು ತನ್ನ ಸಾಗರೋತ್ತರ ಸಂಪರ್ಕದಲ್ಲಿಮತ್ತು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದ ಹಡಗುಗಳ ಸಮೂಹವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಸಮಕಾಲೀನ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಪರಿಶೋಧಕ ನಿಕೊಲೊ ಕಾಂಟಿಯ ಖಾತೆಯಿಂದ, ರಾಜ ಸಿಲೋನ್, ಕ್ವಿಲಾನ್, ಪೆಗು, ಪುಲಿಕಾಟ್ ಮತ್ತು ಟೆನಾಸ್ಸೆರಿಮ್‌ಗಳಿಗೆ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.[೯][೧೦]
ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಗಜಪತಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದೊಂದಿಗಿನ ಯುದ್ಧ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಎರಡನೆಯ ದೇವರಾಯನ ಆಡಳಿತವು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮತ್ತುನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಸುವರ್ಣಯುಗವಾಗಿದೆ. ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಅಲ್ಪಾವಧಿಯ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ನಂತರ ಅವರು ತಮ್ಮ ತಂದೆ ವೀರ ವಿಜಯ ಬುಕ್ಕಾ ರಾಯರ ನಂತರ ಬಂದರು. 1423ರಲ್ಲಿ ಕಿರೀಟ ರಾಜಕುಮಾರನಾಗಿ ಮತ್ತು ಬಹುಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರ ವಿರುದ್ಧ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಂಡು ರುಚಿಯನ್ನು ಕಂಡಿದ್ದನ್ನು
1426ರಲ್ಲಿ ರಾಜಧಾನಿಯನ್ನು ಬೀದರ್ ಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದನು.[೭] ಎರಡನೆಯ ದೇವರಾಯ ಒಡಿಶಾದ ಗಜಪತಿ ವಿರುದ್ಧ ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಯುದ್ಧಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರು: ಕ್ರಿ.ಶ. 1427 ರಲ್ಲಿ ಕೊಂಡವಿಡು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಬಾನು ದೇವಾನ ವಿರುದ್ಧ ಕ್ರಿ.ಶ. 1436 ರಲ್ಲಿ ರಾಜ ಕಪಿಲೆಂದ್ರ ವಿರುದ್ಧ ರಾಜಮಹೇಂದ್ರನನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ, ಮತ್ತು ಮತ್ತೆ .ಕ್ರಿ.ಶ 1441. ಕೊಂಡವಿಡುನ ರೆಡ್ಡಿಸ್ ಆಕ್ರಮಣವನ್ನು ಸಹ ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತುಕ್ರಿ.ಶ. 1432ರಲ್ಲಿಈ ಪ್ರದೇಶದ ಎಲ್ಲಾ ಸಣ್ಣ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನು ವಿಜಯನಗರ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ತರಲಾಯಿತು.[೩][೧೧][೧೨]
ಸುಲ್ತಾನರ ವ್ಯವಹಾರಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಅಲ್ಪಾವಧಿಯ ಶಾಂತಿಯ ನಂತರ, ವಿಜಯನಗರವನ್ನು ಅವರ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ವೈರಿಗಳಾದ ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರೊಡನೆ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಎಳೆಯಲಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಈ ಯುದ್ಧಗಳು ಮಿಶ್ರ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ತಂದವು.ಕ್ರಿ.ಶ. 1436, ಅಲಾ-ಉದ್-ದಿನ್ II ಬಹಮನಿ ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ಏರಿದನು ಮತ್ತು ಗೌರವವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ತನ್ನ ಸಹೋದರ ಮುಹಮ್ಮದ್ನನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದನು. ಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ದೇವ ರಾಯ II ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಕಾದಾಡಲು
ದೊಡ್ಡ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ವಿಜಯನಗರ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಬಹಮನಿ ಸೇನೆಗಳು ಸತತವಾಗಿ ಸೋಲಿಸಿದವು ಮತ್ತು ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ದೇವ ರಾಯ II ರನ್ನು ಕಠಿಣವಾಗಿ ಒತ್ತಾಯಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ವಿಜಯನಗರ ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ನುರಿತ ಮುಸ್ಲಿಂ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು.ಕ್ರಿ.ಶ 1436, ಮಿಲಿಟರಿ ವಾಗ್ವಾದದಲ್ಲಿ, ಕೆಲವು ಖಾತೆಗಳು ದೇವ ರಾಯ II ಮುದ್ಗಲ್ನಲ್ಲಿ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿವೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಕಾಮತ್ ಪ್ರಕಾರ, . ಮುಡ್ಗಲ್ನಲ್ಲಿಕ್ರಿ.ಶ 1436 ರ ಶಾಸನವು ಕೋಟೆಯನ್ನು ವಿಜಯನಗರ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿದೆ ಎಂದು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ನಂತರದ ಅನಿಶ್ಚಿತ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ. 1443, ರಾಜನು ಹತ್ಯೆಯ ಪ್ರಯತ್ನದ ಬಲಿಪಶುವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಾಗ, ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿಯಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳು - ಕೃಷ್ಣ ನದಿ ದೋವಾಬ್ ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರಿಗೆ ಕಳೆದುಹೋಯಿತು.[೩]
ಸಮಕಾಲೀನ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಬರಹಗಾರರಾದ ಫೆರಿಷ್ಟಾ ಮತ್ತು ಅಬ್ದುಲ್ ರಜಾಕ್ ಅವರು ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದ ಘಟನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಒದಗಿಸಿದ ಸಂಘರ್ಷದ ಖಾತೆಗಳಿವೆ. ಫೆರಿಷ್ಟಾ ಪ್ರಕಾರ, ದೇವ ರಾಯ II ಬಹಮನಿಗಳಿಗೆ ಸುಂದರವಾದ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮೊದಲೇ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದ್ದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ ಅವರು ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಗೌರವಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಇದು ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಈ ಪ್ರಕಾರ, ತನ್ನ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ, ದೇವ ರಾಯ II ಅನೇಕ ಪರಿಣಿತ ಮುಸ್ಲಿಂ ಬಿಲ್ಲುಗಾರರು ಮತ್ತು ಅಶ್ವಸೈನ್ಯವನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಂಡನು ಮತ್ತು ಇದು ಯುದ್ಧವನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸಿತು. ಆದರೆ ಕ್ಯಾಲಿಕಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಬರೆದಿರುವ ಅಬ್ದುಲ್ ರಜಾಕ್ ಪ್ರಕಾರ .ಕ್ರಿ.ಶ 1443, ಅಬ್ದುಲ್ ರಜಾಕ್ ಪ್ರಕಾರ ಸುಲ್ತಾನರು ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಗೊಂದಲಗಳ ಲಾಭವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಜಯನಗರ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು (ಅವನು ತಿಳಿದಿದ್ದಂತೆ ಹತ್ಯೆಯ ಪ್ರಯತ್ನದಿಂದ ಉಂಟಾಯಿತು) ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಕಾರಣ. ಧಾರಾವಾಹಿಗೆ ಕಣ್ಣಿನ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದ್ದ , ದೇವ ರಾಯ II ರ ಸಹೋದರನು ರಾಜನನ್ನು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ವರಿಷ್ಠರನ್ನು ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಹ್ವಾನಿತರ ಶಿರಚ್ಛೇದನ ಮಾಡಿದನು. ಆದರೆ ರಾಜನು ಭೋಜನಕ್ಕೆ ಹಾಜರಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕಂಡುಕೊಂಡ ಅವನು ರಾಜಭವನಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಸಹಾಯವಿಲ್ಲದ ದೇವ ರಾಯ II ರನ್ನು ಇರಿದು ಗಾಯಗೊಳಿಸಿದನು. ಅವಕಾಶವನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಂಡ ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನ್ ಏಳು ಲಕ್ಷ ವರಹ (700,000) ಪಗೋಡಗಳನ್ನು ಗೌರವವಾಗಿ ಕೋರಿದರು. ದೇವ ರಾಯ II ಪಾವತಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಇದು ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.[೧೩] ಚೋಪ್ರಾ ಮತ್ತು ಇತರರು ಮತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರಿ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, ಮೊದಲ ಯುದ್ಧಗಳು ವಿಜಯನಗರ ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ರಾಯಚೂರು, ಬಂಕಾಪುರವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ಬಿಜಾಪುರದವರೆಗೆ ಮೆರವಣಿಗೆ ನಡೆಸಿದರು. ಆದರೆ ಕಳೆದ ಮೂರು ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ, ದೇವ ರಾಯ II ರ ಮಗ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟಿರಬಹುದು, ಮತ್ತು ವಿಜಯನಗರ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಮುಡ್ಗಲ್ನಲ್ಲಿರುವ ತಮ್ಮ ಮೂಲ ಭದ್ರಕೋಟೆಗೆ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಇಬ್ಬರು ಸುಲ್ತಾನರ ಜನರಲ್‌ಗಳನ್ನು ಕೈದಿಗಳನ್ನಾಗಿ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಯಿತು ಆದರೆ ನಂತರ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಲು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.[೯]
ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಸಿಲೋನ್‌ನಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]2ನೇ ದೇವ ರಾಯI ರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಕೇರಳವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು, ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಕ್ವಿಲೋನ್ ಆಡಳಿತಗಾರನನ್ನು ಮತ್ತು ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಇತರ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದರು.[೧೪] ಅವರ ಸಮರ್ಥ ಕಮಾಂಡರ್ ಲಕ್ಕಣ್ಣ ಸಿಲೋನ್ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿ ಅಲ್ಲಿ ಸಮೃದ್ಧ ಗೌರವಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದರು.[೩] ಕ್ಯಾಲಿಕಟ್ನ ಮೊರಿನ್ ಮತ್ತು ಪೆಗು ಮತ್ತು ತನಸ್ಸೆರಿಮ್ನಲ್ಲಿ ಬರ್ಮಾದ ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿದ ರಾಜರು ಸಹ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ನುನಿಜ್ ಅವರ ಬರಹಗಳಿಂದ ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ. ಮೊರಿನ್ ತನ್ನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರೂ, ಖಾತೆಯಿಂದ, ಅವನು 2ನೇ ದೇವ ರಾಯ ಬಗ್ಗೆ ಭಯ ಮತ್ತು ಗೌರವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದನು.[೧೦]
ವಿದೇಶಿ ಸಂದರ್ಶಕರ ಖಾತೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೇ ಪರಿಶೋಧಕ ನಿಕೊಲೊ ಕಾಂಟಿ ಮತ್ತು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಚರಿತ್ರಕಾರ ಅಬ್ದುರ್ ರಜಾಕ್ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಕಾಂಟಿ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ : "ವಿಜಯನಗರದ ರಾಜ ಭಾರತದ ಇತರ ಎಲ್ಲ ರಾಜರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ." ರಜಾಕ್ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ : "ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರಕ್ಕೆ ಸಮನಾಗಿ ಏನೂ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಗುಪ್ತಚರ ಕಿವಿಗೆ ತಿಳಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಕಣ್ಣಿನ ಶಿಷ್ಯನು ಅಂತಹ ಸ್ಥಳವನ್ನು ನೋಡಿಲ್ಲ" (ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ಬದಿಯ ಟಿಪ್ಪಣಿಯಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ಪರಿಶೋಧಕರು ದೇವ ರಾಯ II ರ ದೊಡ್ಡ ಜನಾನದ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ್ದಾರೆ ಅದರಲ್ಲಿ 4000 ರಾಣಿಯರು ಅವನು ಹೋದಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಅವನನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದರು). ದೇವ ರಾಯ II ರ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ರಾಯಭಾರಿಯಾಗಿದ್ದ ರಜಾಕ್ ಹೀಗೆ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ: "ಈ ರಾಜಕುಮಾರನು ತನ್ನ ಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ಮುನ್ನೂರು ಬಂದರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾನೆ, ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಕ್ಯಾಲಿಕಟ್‌ಗೆ ಸಮನಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವನ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು ಮೂರು ತಿಂಗಳ ಪ್ರಯಾಣದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ದೇಶವು ಹಲವಾರು ಪಟ್ಟಣಗಳು ಮತ್ತು ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ದಟ್ಟವಾಗಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಇಬ್ಬರೂ ಪ್ರಯಾಣಿಕರು ಒಪ್ಪುತ್ತಾರೆ. ರಜಾಕ್ ಬರೆದರು: "ದೇಶವು ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಫಲವತ್ತಾಗಿದೆ. ಸೈನ್ಯವು ಹನ್ನೊಂದು ಲಕ್ಷ (1,100,000) ರಷ್ಟಿದೆ. " ರಜಾಕ್ ವಿಜಯನಗರವನ್ನು ತಾನು ನೋಡಿದ ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಅದ್ಭುತ ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದ. ನಗರವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾ ಅವರು ಹೀಗೆ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ: "ಇದನ್ನು ಏಳು ಸಿಟಾಡೆಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಒಂದೇ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಗೋಡೆಗಳು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಆವರಿಸಿರುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇತರರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗಿರುವ ಏಳನೇ ಕೋಟೆ, ಹೆರಾತ್ ನಗರದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸ್ಥಳಕ್ಕಿಂತ ಹತ್ತು ಪಟ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ ".[೩][೧೫] ಅವರು ಬರೆದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ: "ಆಭರಣಕಾರರು ಈ ಒಪ್ಪುವ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬಜಾರ್ ಮುತ್ತುಗಳು, ಮಾಣಿಕ್ಯಗಳು, ಪಚ್ಚೆಗಳು ಮತ್ತು ವಜ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ರಾಜನ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಹರಿಯುವ ಹೊಳೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಲುವೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿದ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ರಚಿಸಿ, ಹೊಳಪು ಮತ್ತು ನಯವಾಗಿ ನೋಡುತ್ತಾರೆ. . . " [೧೬]
ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಕಲೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]2ನೇ ದೇವ ರಾಯ ರ ನಿಯಮವು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿತ್ತು,[೧೭] ವೈಷ್ಣವ ಮತ್ತು ವೀರಶೈವ ಬರಹಗಾರರ ನಡುವಿನ ಸ್ಪರ್ಧೆಯು ತೀವ್ರವಾಗಿದ್ದಾಗ ಮತ್ತು ಎರಡು ಪಂಥಗಳ ನಡುವಿನ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಿವಾದಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದ್ದವು.[೧೮] 15 ನೇ ಶತಮಾನದ ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕನ್ನಡ ಬರಹಗಾರರು, ಚಮರಸ ಮತ್ತು ಕುಮಾರ ವ್ಯಾಸ ; ಜಾತ್ಯತೀತ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದ ಚಂದ್ರಶೇಖರ (ಚರಕವಿ); ಮತ್ತು ರಾಜನ ಉತ್ಸಾಹಭರಿತ ವೀರಶೈವ ಮಂತ್ರಿಗಳು ಮತ್ತು ಬರಹಗಾರರು, ಲಕ್ಕಾನ ದಾಂಡೇಸ ಮತ್ತು ಜಕ್ಕನಾರ್ಯ (ಸ್ವತಃ ಕನ್ನಡ ಕವಿಗಳಾದ ಕುಮಾರಬಂಕನಾಥ ಮತ್ತು ಮಹಾಲಿಂಗದೇವ ಅವರನ್ನು ಪೋಷಿಸಿದರು) ಅವರ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದರು.[೫][೬][೧೯] ರಾಜ ಸ್ವತಃ ಯಾವುದೇ ಕಡಿಮೆ ಬರಹಗಾರ, ಪ್ರಣಯ ಕಥೆಗಳು ಸೊಬಗಿನ ಸೋನೆ (ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಚಿಮ್ಮಿಸುವುದು) ಮತ್ತು ಅಮರುಕಾ ಅವರನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ ಆಗಿತ್ತು.[೨] ತೆಲುಗು ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಇದು ಶ್ರೀನಾಥನ ಯುಗ. ತೆಲುಗು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅಪ್ರತಿಮ ಆಜ್ಞೆಯೊಂದಿಗೆ, ಅವರು ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಸೋಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು ಎಂದು ಹೆಸರಾಂತ ಸಂಸ್ಕೃತ ವಿದ್ವಾಂಸ ದಿಂಡಿಮಾ. ಶ್ರೀನಾಥರಿಗೆ ಕವಿಸರ್ವಭೂಮಾ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು. ರಾಜನು ತನ್ನ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯನ್ನು ಕನಕಭಿಷೇಕ ಸಮಾರಂಭದೊಂದಿಗೆ ತೋರಿಸಿದನು ("ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಚಿನ್ನದ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಸುರಿಸುವುದು "). ಶ್ರೀನಾಥ ಅವರು ಸಂತೋಷದ ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಮಾನ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿದರು, ಆದರೂ ಅವರು ಬಡವರಾಗಿದ್ದರು.[೩][೯][೨೦]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ ೧.೦ ೧.೧ Sastri (1955), p.244
- ↑ ೨.೦ ೨.೧ ೨.೨ Kotraiah in Sinopoli (2003) pp. 130-131, 134
- ↑ ೩.೦ ೩.೧ ೩.೨ ೩.೩ ೩.೪ ೩.೫ ೩.೬ Kamath (1980), p.164
- ↑ Sen, Sailendra (2013). A Textbook of Medieval Indian History. Primus Books. pp. 103–106. ISBN 978-9-38060-734-4.
- ↑ ೫.೦ ೫.೧ Sastri (1955), pp.363-364
- ↑ ೬.೦ ೬.೧ Rice E.P. (1921), p.68, p.70
- ↑ ೭.೦ ೭.೧ Kamath (1980), p.163
- ↑ David Edwin Pingree (1981). Census of the exact sciences in Sanskrit. A. Vol. 4. American Philosophical Society. pp. 187–192. ISBN 978-0-87169-213-9.
- ↑ ೯.೦ ೯.೧ ೯.೨ Chopra, Ravindran and Subrahmanian (2003), p.32
- ↑ ೧೦.೦ ೧೦.೧ Sastri (1955), p.245
- ↑ Chopra, Ravindran and Subrahmanian (2003), p.31
- ↑ Sastri (1955), pp.244-245
- ↑ Sastri (1955), p.246
- ↑ Farooqui (2011), p.118
- ↑ Chandra (1997), pp.180-181
- ↑ Chopra, Ravindran and Subrahmanian (2003), p.33
- ↑ Chopra, Ravindran and Subrahmanian, (2003), p.173
- ↑ Sastri (1955), p.363
- ↑ Kotraiah in Sinopoli (2003), p. 131
- ↑ Sastri (1955), p.370
ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ ಅಥವಾ ಆಧಾರ ಗ್ರಂಥಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- Chopra, P.N.; Ravindran, T.K.; Subrahmanian, N (2003) [2003]. History of South India (Ancient, Medieval and Modern) Part 2. New Delhi: Chand Publications. ISBN 81-219-0153-7.
- Kamath, Suryanath U. (2001) [1980]. A concise history of Karnataka: from pre-historic times to the present. Bangalore: Jupiter books. LCCN 80905179. OCLC 7796041.
- Sastri, K.A. Nilakanta (2002) [1955]. A history of South India from prehistoric times to the fall of Vijayanagar. New Delhi: Indian Branch, Oxford University Press. ISBN 0-19-560686-8.
- Sinopoli, Carla M. (2003) [2003]. The Political Economy of Craft Production: Crafting Empire in South India c. 1350-1650. New Delhi: Cambridge University Press. ISBN 0-521-82613-6.
- Farooqui, Salma Ahmed (2011) [2011]. A Comprehensive History of Medieval India: From Twelfth to the Mid-Eighteenth Century. New Delhi: Pearson Education. ISBN 978-81-317-3202-1.
- Chandra, Satish (1997) [1997]. Medieval India: From Sultanat to the Mughals-Delhi Sultanat (1206-1526). New Delhi: Har-Anand. ISBN 8124110646.
- Rice, E.P. (1982) [1921]. A History of Kanarese Literature. New Delhi: Asian Educational Services. ISBN 81-206-0063-0.