ತುಳುವ ನರಸ ನಾಯಕ

ತುಳುವ ನರಸ ನಾಯಕ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ತುಳುವ ರಾಜವಂಶದ ಸ್ಥಾಪಕ. ಈತ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ತಂದೆ. ಈತನ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ವೀರನರಸಿಂಹ ರಾಯ. ನರಸ ನಾಯಕನು ೧೮ ಮಾರ್ಚ್ ೧೪೩೮ ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿ ತುಳುವ ಈಶ್ವರ ನಾಯಕರ ಮಗನಾಗಿ ಜನಿಸಿದನು.

ನರಸ ನಾಯಕನು ಮೊದಲ ಹೆಂಡತಿಯಾದ ನಾಗಲಾದೇವಿಯಿಂದ ವೀರನರಸಿಂಹ ರಾಯ, ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ, ಅಚ್ಯುತ ದೇವರಾಯ ಎಂಬ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಪಡೆದನು.

Tuluva Narasa Nayaka
First King of Tuluva Dynasty
ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ	Viranarasimha Raya
ಗಂಡ/ಹೆಂಡತಿ	Unknown first wife Nagala Devi
ಸಂತಾನ
Viranarasimha Raya (from first wife) Krishnadevaraya (from Nagala Devi) Achyuta Deva Raya (from Nagala Devi)
ತಂದೆ	Tuluva Isvara Nayaka
ಜನನ	18 March 1438 , Hampi
ಮರಣ	6 October 1503, Penukonda

ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ

ತುಳುವ ನರಸ ನಾಯಕನು ತನ್ನ ತಂದೆ ತುಳುವ ಈಶ್ವರ ನಾಯಕನಂತೆ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ದಂಡನಾಯಕನಾಗಿದ್ದನು. ೧೪೯೧ ರಲ್ಲಿ ರಾಜ ಸಾಳುವ ನರಸಿಂಹನ ಮರಣದ ನಂತರ, ರಾಜಕುಮಾರ ತಿಮ್ಮ ಭೂಪಾಲನು ಸೈನ್ಯದ ಕಮಾಂಡರ್ನಿಂದ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟನು. ನಿಷ್ಠಾವಂತ ನರಸ ನಾಯಕನು ನಂತರ ಇತರ ರಾಜಕುಮಾರ, ಇಮ್ಮಡಿ ನರಸಿಂಹ ರಾಯನಿಗೆ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿದನು. ಆದರೆ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ತರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಅಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡನು. ಅವರನ್ನು ರಕ್ಷಾಕರ್ತ (ರಕ್ಷಕ) ಮತ್ತು ಸ್ವಾಮಿ (ಲಾರ್ಡ್) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ಅವರು ಸೇನಾಧಿಪತಿ (ಕಮಾಂಡರ್-ಇನ್-ಚೀಫ್), ಮಹಾಪ್ರಧಾನ (ಪ್ರಧಾನಿ) ಮತ್ತು ರಾಜನ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ (ಏಜೆಂಟ್) ಕಚೇರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಅವರು ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರು ಮತ್ತು ಗಜಪತಿಗಳನ್ನು ರಾಜ್ಯದಿಂದ ದೂರವಿಟ್ಟರು ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಾಸದ್ರೋಹಿ ನಾಯಕರಿಂದ ಅನೇಕ ದಂಗೆಗಳನ್ನು ಹತ್ತಿಕ್ಕಿದರು.

ಪೆನುಕೊಂಡದ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಇನ್ನಡಿ ನರಸಿಂಹರಾಯನನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು

೧೪೯೧ ರಲ್ಲಿ ರಾಜ ಸಾಳುವ ನರಸಿಂಹನ ಮರಣದ ನಂತರ, ರಾಜಕುಮಾರ ತಿಮ್ಮ ಭೂಪಾಲನು ಸೈನ್ಯದ ಕಮಾಂಡರ್ನಿಂದ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟನು. ನಿಷ್ಠಾವಂತ ನರಸ ನಾಯಕನು ನಂತರ ಇತರ ರಾಜಕುಮಾರ, ಇಮ್ಮಡಿ ನರಸಿಂಹ ರಾಯನಿಗೆ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿದನು. ಆದರೆ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ತರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಅಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡನು. ಇಮ್ಮಡಿ ನರಸಿಂಹರಾಯ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯಾದಾಗ ಹದಿಹರೆಯದವನಾಗಿದ್ದನು ಮತ್ತು ನಿಜವಾದ ಅಧಿಕಾರವು ಅವನ ರಕ್ಷಕ ತುಳುವ ನರಸ ನಾಯಕನ ಕೈಯಲ್ಲಿತ್ತು. ೧೪೯೪ ರಲ್ಲಿ, ನರಸನು ಪೆನುಕೊಂಡದ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ಇಮ್ಮಡಿ ನರಸಿಂಹನನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡನು ಮತ್ತು ಇಮ್ಮಡಿ ನರಸಿಂಹ ರಾಯನ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರವನ್ನು ಆಳಿದನು.

ದಕ್ಷಿಣದ ಮೇಲೆ ನರಸ ನಾಯಕ ಗೆಲುವು

ಹೊಯ್ಸಳ ಪ್ರಚಾರ

ಆಗಸ್ಟ್ ೧೪೬೩ ರಲ್ಲಿ, ವಿಜಯನಗರವನ್ನು ಸಾಳುವ ನರಸಿಂಹ ದೇವ ರಾಯರು ಆಳಿದಾಗ, ರಾಜನು ರಾಜಧಾನಿಯ ಹತ್ತಿರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವಲ್ಲಿ ನಿರತನಾಗಿದ್ದಾಗ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ದಕ್ಷಿಣದ ಪ್ರದೇಶವು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ನಿಯಂತ್ರಣದಿಂದ ಹೊರಬಂದಿತು. ೧೪೯೬ ರಲ್ಲಿ, ನರಸ ನಾಯಕನು ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ದಂಡೆತ್ತಿ ಬಂದನು ಮತ್ತು ಟ್ರೀಚಿಯ ಗವರ್ನರ್ ಸಲಾಸ್ ರೈ ಮತ್ತು ತಂಜವೂರಿನ ವಿಕ್ರಮ್ ಶಾ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಬಂಡಾಯ ನಾಯಕರನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ತಂದನು. ಕಾವೇರಿಯ ದಕ್ಷಿಣದ ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ವರೆಗಿನ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ತರಲಾಯಿತು. ಚೋಳ, ಚೇರ, ಮಧುರೈ ಪ್ರದೇಶ, ಹೂನ ಅಥವಾ ಹೊಯ್ಸಳ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಿಂದ ಮೇ ೧೪೯೭ ರಲ್ಲಿ ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ ಮತ್ತು ಗೋಕರ್ಣ ಪಶ್ಚಿಮ ಕರಾವಳಿ ಪೆನುಗೊಂಡ ಒಂದು ದೀರ್ಘ ಯಶಸ್ವಿ ಅಭಿಯಾನದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ತರಲಾಯಿತು.

ಕಳಿಂಗದ ಗಜಪತಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಜಯ

೨೭ ನವೆಂಬರ್ ೧೪೯೬ ರಲ್ಲಿ, ಗಜಪತಿ ರಾಜ ಪ್ರತಾಪರುದ್ರನು ವಿಜಯನಗರದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿ ಪೆನ್ನಾರ್‌ಗೆ ಮುನ್ನಡೆದನು. ಆದರೆ ನರಸ ನಾಯಕನು ತಡೆದು ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದನು.

ಬಹಮನಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ವಿಜಯ

ನರಸ ನಾಯಕನು ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸಲು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯವನ್ನು ವ್ಯಯಿಸಿದನು. ಬಹಮನಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಈಗ ಸಣ್ಣ ಸ್ವತಂತ್ರ ಪ್ರಭುತ್ವಗಳಾಗಿ ಒಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಬಿಜಾಪುರದ ಯುಸು‍ಫ್ ಆದಿಲ್ ಖಾನ್ ಅವರನ್ನುಸೋಲಿಸಲು ಸಹಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಬಹಮನಿ ಮಂತ್ರಿ ಖಾಸಿಂ ಬರಿದ್ ನರಸ ನಾಯಕನಿಗೆ ರಾಯಚೂರು ಮತ್ತು ಮುದ್ಗಲ್ ಕೋಟೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಫೆರಿಷ್ಟರ ಬರಹಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ನರಸ ನಾಯಕನು ರಾಯಚೂರು ದೋವಾಬ್ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದನು, ಅದು ದೋವಾಬ್‌ನಲ್ಲಿನ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಧ್ವಂಸಗೊಳಿಸಿತು. ಯೂಸುಫ್ ಆದಿಲ್ ಡೋಬ್‌ನ ಈ ಭಾಗವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಮರುಪಡೆಯಲು ಪುನರಾವರ್ತಿತ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ವಿಫಲವಾದವು. ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಅವನನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ವಿಫಲವಾದ ನಂತರ, ಯೂಸುಫ್ ಆದಿಲ್ ಖಾನ್ ನರಸ ನಾಯಕನನ್ನು ಬಿಜಾಪುರಕ್ಕೆ ಶಾಂತಿಯ ಕೊಡುಗೆಗಾಗಿ ಆಹ್ವಾನಿಸಿದನು ಮತ್ತು ನರಸ ನಾಯಕ ಮತ್ತು ಎಪ್ಪತ್ತು ಉನ್ನತ ಶ್ರೇಣಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿದನು. ೧೫೦೨ ರಲ್ಲಿ ಬಿಜಾಪುರದ ಕುತಂತ್ರದ ಆಡಳಿತಗಾರನಿಗೆ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ದೋಬ್ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಮರುಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ತನ್ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ, ತುಳುವ ನರಸ ನಾಯಕನು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವಲ್ಲಿ ತನ್ನ ರಾಜ ಸಾಳುವ ನರಸಿಂಹ ದೇವರಾಯನ ಕನಸನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದನು. ಅವನು ದೃಢವಾದ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು. ಅವನು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ದೊಡ್ಡ ಡೊಮೇನ್ಗಳ ಮೇಲಿನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಮರಳಿ ಪಡೆದನು. ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರನ್ನು ಮತ್ತು ಗಜಪತಿಯನ್ನು ದೂರವಿಟ್ಟಿದ್ದನು. ತನ್ನ ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ಮಗ ಹಾಗೂ ವಿಜಯನಗರವನ್ನು ಸುವರ್ಣ ಯುಗಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ದ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಿದನು. ಅವನ ನಂತರ ೧೫೦೩ ರಲ್ಲಿ ಅವನ ಹಿರಿಯ ಮಗ ವೀರನರಸಿಂಹ ರಾಯನು ಆಳಿದನು.