ದೇವಿ ಕನ್ಯಾ ಕುಮಾರಿ
ದೇವಿ ಕನ್ಯಾ ಕುಮಾರಿ ( ತಮಿಳು : ದೇವಿ ಕನ್ನಿಯಾ ಕುಮಾರಿ, ಸಂಸ್ಕೃತ : देवी कन्या कुमारि) ( IAST :dēvi kanyā kumāri) ಹದಿಹರೆಯದ ಹುಡುಗಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ದೇವತೆ ಮಹಾದೇವಿಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಆಕೆಯನ್ನು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ವಿವಿಧ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಪಾರ್ವತಿ ಅಥವಾ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ರೂಪ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆಕೆಯನ್ನು ಶಕ್ತರು ಭದ್ರಕಾಳಿ ದೇವಿಯ ಅವತಾರವೆಂದು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಬಾಲ ಭದ್ರ, ಶ್ರೀ ಬಾಲ, ಕನ್ಯಾ ದೇವಿ ಮತ್ತು ದೇವಿ ಕುಮಾರಿ ಮುಂತಾದ ಹಲವಾರು ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
ಮೂಲ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ತಮಿಳುನಾಡಿನ ದಕ್ಷಿಣದ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ಎಂಬ ನಾಮಸೂಚಕ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ದೇವಿಯನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಲಾಗದಂತೆ ಬಂಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವಿ ಕನ್ಯಾ ಕುಮಾರಿಯ ಆರಾಧನೆಯು ಪೌರಾಣಿಕ ಕಳೆದುಹೋದ ಖಂಡವಾದ ಕುಮಾರಿ ಕಾಂಡಂನೊಂದಿಗೆ ಸಹ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಕನ್ಯಾ ಕುಮಾರಿಯನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ತಪಸ್ಸಿನಿಂದ ನಿರಂತರ ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದ ರಾಕ್ಷಸ ಬಾಣಾಸುರನನ್ನು ಕೊಂದ ದೇವತೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ವೈಷ್ಣವ ಸಂತ ವಾದಿರಾಜ ತೀರ್ಥರು ತಮ್ಮ ತೀರ್ಥ ಪ್ರಭಂದದಲ್ಲಿ ಕನ್ಯಾ ಕುಮಾರಿಯನ್ನು ಬಾಣಾಸುರನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಲು ಭೂಮಿಗೆ ಇಳಿದು ಬಂದ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. [೧]
ದೇವಿ ಕನ್ಯಾ ಕುಮಾರಿಯನ್ನು ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತ, ಮತ್ತು ಸಂಗಮ್ ಕೃತಿಗಳು ಮಣಿಮೇಕಲೈ, ಪುರಾಣನೂರು ಮತ್ತು ಮಹಾನಾರಾಯಣ ಉಪನಿಷದ್, ಕೃಷ್ಣ ಯಜುರ್ವೇದದ ತೈತ್ತಿರೀಯ ಸಂಹಿತೆಯಲ್ಲಿ ಉಪನಿಷತ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. [೨]
ಪೆರಿಪ್ಲಸ್ ಆಫ್ ದಿ ಎರಿತ್ರೇಯನ್ ಸೀ (ಕ್ರಿ.ಶ. ೬೦-೮೦) ಲೇಖಕರು ಭಾರತದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ದೇವತೆಯ ಪ್ರಾಪಂಚಿಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ; "ಕೊಮೊರಿ ಎಂಬ ಇನ್ನೊಂದು ಸ್ಥಳವಿದೆ ಮತ್ತು ಬಂದರು ಇದೆ, ತಮ್ಮ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಪವಿತ್ರಗೊಳಿಸಬೇಕೆಂದು ಬಯಸುವ ಪುರುಷರು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರುತ್ತಾರೆ, ಮತ್ತು ಸ್ನಾನ ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಸಹ ಅದೇ ರೀತಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ; ದೇವಿಯು ಒಮ್ಮೆ ಇಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಳು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿದೆ." [೩] [೪] ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿಯು ಚೇರ ರಾಜವಂಶದ ಆಳ್ವಿಕೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತ್ತು, ನಂತರ ಭಾರತವು ಸ್ವತಂತ್ರವಾದಾಗ ೧೯೪೭ ರವರೆಗೆ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಒಟ್ಟಾರೆ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತಿರುವಾಂಕೂರಿನ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಮತ್ತು ರಾಜರು ಇದ್ದರು. ೧೯೪೭ರಲ್ಲಿ ತಿರುವಾಂಕೂರು ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಯಿತು. ನಂತರ ರಾಜ್ಯ ವಿಭಜನೆಯಲ್ಲಿ ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಭಾಗವಾಯಿತು. [೫]
ಆದಿ ಪರಾಶಕ್ತಿಯ ಸ್ತ್ರೀಲಿಂಗ ಅಂಶಗಳನ್ನು (ಅದರ ಪ್ರಕಟವಾದ ಮತ್ತು ಅವ್ಯಕ್ತ ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ) ಪ್ರಕೃತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪುರುಷ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಪುರುಷ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ವಿವಿಧ ಹಿಂದೂ ಸಮುದಾಯಗಳು ಆದಿ-ಪರಾಶಕ್ತಿ, ಭದ್ರ, ಶಕ್ತಿ, ದೇವಿ, ಭಗವತಿ, ಅಮ್ಮನ್, ರಾಜರಾಜೇಶ್ವರಿ, ಷೋಡಶಿ ಎಂದು ವಿವಿಧ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಬೋಧಿಸುತ್ತಾರೆ; ವಿವಿಧ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ. [೬] [೭] ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ಸ್ತ್ರೀಲಿಂಗ ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿ ಅಥವಾ ಮಾತೃ ದೇವತೆ ಮತ್ತು ಜ್ಞಾನ, ಸಮೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸದ ರೂಪಗಳನ್ನು ಸ್ತ್ರೀಲಿಂಗ ಪ್ರಕೃತಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಸೃಷ್ಟಿ, ಸುಸ್ಥಿರ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಶಕ್ತಿಯ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಬ್ರಹ್ಮದ ಪುರುಷ ಅಂಶವಾಗಿದೆ (ಪುರುಷ). [೮] [೯]
ತಂತ್ರದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಕೃತಿಯ ಆರಾಧನೆಯನ್ನು ವಿವಿಧ ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ: ದಕ್ಷಿಣಾಚಾರ (ಬಲಗೈ ಪಥ) (ಸಾತ್ವಿಕ ವಿಧಿಗಳು), ವಾಮಾಚಾರ (ಎಡಗೈ ಮಾರ್ಗ) (ರಜಸ್ ವಿಧಿಗಳು) ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ (ಮಿಶ್ರ) (ತಾಮಸ ವಿಧಿಗಳು) ವಿವಿಧ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ. ಸಾತ್ವಿಕ ಅಥವಾ ದಕ್ಷಿಣಾ ವಿಧಿಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಿಯ ಹೆಸರು 'ಶ್ರೀ ಭಗವತಿ' ಮತ್ತು ವಾಮ (ಎಡ ವಿಧಾನ) ವಿಧಿಗಳನ್ನು 'ಮಹಾ ದೇವಿ' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮಹಾ ವಿದ್ಯಾ . [೧೦]
ಪುರಾಣಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಜನ್ಮತಃ ರಾಕ್ಷಸನಾದ ಬಾಣಾಸುರನು ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ದೇಶದ ಅಧಿಪತಿಯಾಗಿದ್ದನು. ಅವನು ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ರಾಜನಾಗಿದ್ದನು. ಅವನು ತಪಸ್ಸನ್ನು ಆಚರಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮನಿಂದ ತನ್ನ ಸಾವಿಗೆ ಹದಿಹರೆಯದ ಹುಡುಗಿ ಮಾತ್ರ ಕಾರಣ ಎಂದು ವರವನ್ನು ಪಡೆದನು. [೧೧] [೧೨]
ಈ ಶಕ್ತಿಯುತ ವರದಿಂದ, ಅವರು ನಿರ್ಭೀತರಾದರು ಮತ್ತು ಇಡೀ ಪ್ರಪಂಚದ ಮೇಲೆ ವಿನಾಶವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದರು. ಅವನು ಇಂದ್ರನನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ತನ್ನ ಸಿಂಹಾಸನದಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲು ಹೋದನು. ಅವನು ಎಲ್ಲಾ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಅವರ ನಿವಾಸದಿಂದ ಹೊರಹಾಕಿದನು. ಮೂಲಭೂತ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಅಂಶಗಳಾದ ಅಗ್ನಿ (ಬೆಂಕಿ), ವರುಣ (ನೀರು), ವಾಯು (ಗಾಳಿ) ಗಳ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವಾಗಿದ್ದ ದೇವತೆಗಳು ಅಸಂಘಟಿತರಾದರು ಮತ್ತು ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ವಿನಾಶವನ್ನು ಹರಡಿದರು, ಏಕೆಂದರೆ ಇಂದ್ರ (ಈಥರ್) ಅನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಮತ್ತು ಸಮನ್ವಯಗೊಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. [೧೩]
ಸ್ಥಳೀಯ ಜಾನಪದ ಪ್ರಕಾರ, ಭಗವತಿ ಮಾತ್ರ ಕ್ರಮವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿತ್ತು. ಬಾಣಾಸುರನನ್ನು ಕೊಂದು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಭಗವತಿಯು ಉಪಖಂಡದ ದಕ್ಷಿಣದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಕುಮಾರಿಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಳು. [೧೪] [೧೫] ಹದಿಹರೆಯದ ಹುಡುಗಿಯಾಗಿ, ಅವಳು ದೇವರಾದ ಶಿವನ ಬಗ್ಗೆ ಅಪಾರ ಭಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದಳು. ಶಿವ ಅವಳನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದನು. ಮದುವೆಗೆ ಎಲ್ಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಶಿವನು ಶುಚಿಂದ್ರಂನಿಂದ ಪ್ರಯಾಣವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು. ಮದುವೆಯ ಮುಹೂರ್ತ ಅಥವಾ ಮಂಗಳಕರ ಸಮಯವು ಬ್ರಹ್ಮ ಮುಹೂರ್ತದ ಸಮಯದಲ್ಲಿತ್ತು, ಅದು ಮುಂಜಾನೆಯಾಗಿತ್ತು. ಕನ್ಯೆಯ ದೇವಿಯು ಮಾತ್ರ ಬಾಣಾಸುರನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಬಲ್ಲಳು ಎಂದು ಗಮನಿಸಿದ ನಾರದ ಋಷಿಯು, ಕೋಳಿ ಕೂಗುವಂತೆ ಮಾಡಿತು, ಇದು ಮದುವೆಯ ಮಂಗಳಕರ ಸಮಯ ಕಳೆದಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಅವರು ಕನ್ಯಾ ಕುಮಾರಿಯೊಂದಿಗಿನ ಶಿವನ ವಿವಾಹವನ್ನು ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. [೧೬] [೮] [೧೭] ಕುಮಾರಿಯು ಶಿವನಿಗಾಗಿ ಕಾದಳು, ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಅವಳು ತನಗೆ ವಂಚಿತಳಾಗಿದ್ದಾಳೆಂದು ಭಾವಿಸಿದಳು. ಅಸಹನೀಯ ಅವಮಾನ, ನೋವು, ದುಃಖ ಮತ್ತು ಕೋಪದಿಂದ ಅವಳು ಕಂಡ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ನಾಶಪಡಿಸಿದಳು. ಅವಳು ಎಲ್ಲಾ ಆಹಾರವನ್ನು ಎಸೆದು ಬಳೆಗಳನ್ನು ಮುರಿದಳು. ಅವಳು ಹರಡಿದ ಆಹಾರ ಕಣಗಳು ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿಯ ವರ್ಣರಂಜಿತ ಮರಳಿನ ಮೂಲವೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೊನೆಗೂ ಆಕೆಗೆ ನೆಮ್ಮದಿ ಸಿಕ್ಕಾಗ ನಿರಂತರ ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದಳು. ಯುಗಗಳ ನಂತರ, ಬಾಣಾಸುರನು ಕುಮಾರಿಯನ್ನು ಆಮಿಷವೊಡ್ಡಲು ಮತ್ತು ಸಮೀಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದನು, ಅವಳು ಯಾರೆಂದು ತಿಳಿಯದೆ. ಕುಪಿತಳಾದ ಕುಮಾರಿ ಬಾಣಾಸುರನನ್ನು ಒಮ್ಮೆಲೇ ಸಂಹರಿಸಿದಳು. ಸಾಯುವ ಕೆಲವೇ ಕ್ಷಣಗಳ ಮೊದಲು, ಬಾಣಾಸುರನು ತನ್ನ ಮುಂದೆ ಇರುವವಳು ಆದಿ ಪರಾಶಕ್ತಿ, ಸ್ವತಃ ದೇವತೆ ಎಂದು ಅರಿತುಕೊಂಡನು. ಅವನು ತನ್ನ ಪಾಪಗಳನ್ನು ವಿಮೋಚನೆಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಅವಳನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದನು. ಬಾಣಾಸುರನನ್ನು ಕೊಂದ ನಂತರ, ಕುಮಾರಿ ತನ್ನ ಮೂಲ ರೂಪವಾದ ಪಾರ್ವತಿಯನ್ನು ಧರಿಸಿದಳು ಮತ್ತು ತನ್ನ ಪತಿ ಶಿವನೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತೆ ಸೇರಿಕೊಂಡಳು. ಭಗವತಿ ಕುಮಾರಿ ಅಮ್ಮನ್ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕುಮಾರಿ ತನ್ನ ದೈವಿಕ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಾಳೆ. [೧೮] [೧೫]
ವೈಷ್ಣವ ಧರ್ಮದ ಪ್ರಕಾರ, ಸಂತ ವಾದಿರಾಜ ತೀರ್ಥರು ತಮ್ಮ ತೀರ್ಥ ಪ್ರಬಂಧದಲ್ಲಿ ಕನ್ಯಾ ಕುಮಾರಿ ದೇವಿಯು ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವತೆಯ ರೂಪವಾಗಿದೆ, ಅವರು ರಾಕ್ಷಸ ಬಾಣಾಸುರನನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲು ಭೂಮಿಗೆ ಇಳಿದರು. [೧೯]
ಪೂಜೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಭಗವತಿ ಕುಮಾರಿ ಅಮ್ಮನ್ ದೇವಾಲಯವು ೫೨ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಸತಿಯ ಶವದ ಬೆನ್ನೆಲುಬು ಪ್ರದೇಶವು ಇಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದಿದ್ದು, ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕುಂಡಲಿನಿ ಶಕ್ತಿಯ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. [೧೬]
ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಾಗಿಲಿನ ಮೂಲಕ ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದು. ಥಾಯ್, ಆದಿ (ಕರ್ಕಿಡಕ) ಜುಲೈ ತಿಂಗಳ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ನವರಾತ್ರಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕಾರ್ತಿಕೈ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವದ ಬಾಗಿಲನ್ನು ವರ್ಷದ ಕೆಲವು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ತೆರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕುಮಾರಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ವಿಧಿ ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ (ಸಂಕಲ್ಪಂ) ಬಾಲಾಂಬಿಕಾ, ಬಾಲ ದೇವತೆ ಎಂದು ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿಯ ನವದುರ್ಗೆಯರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬಳಾದ ಕಾತ್ಯಾಯನಿ ಎಂದು ದೇವಿಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುವಾಗ ಭಕ್ತರು ಅವಳನ್ನು ಭದ್ರಕಾಳಿ ಎಂದೂ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. [೮]
ದೇವಿ ಕನ್ಯಾ ಕುಮಾರಿ ಕನ್ಯತ್ವ ಮತ್ತು ತಪಸ್ಸಿನ ದೇವತೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಜನರು ಇಲ್ಲಿಂದ ಸನ್ಯಾಸ ದೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ ಪದ್ಧತಿಯಾಗಿದೆ. [೧೮] ದೇವಾಲಯದ ವಿಧಿಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಆದಿ ಶಂಕರರ ಗ್ರಂಥದ ಪ್ರಕಾರ ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.
ದೇವಾಲಯದ ಒಳಗಿನ ಇತರ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳೆಂದರೆ ಪಾತಾಳ ಗಂಗಾ ತೀರ್ಥ, ಕಾಲಭೈರವ ದೇವಾಲಯ. ಕಾಲಭೈರವ ಶಿವನ ಉಗ್ರ ರೂಪವಾಗಿದ್ದು, ಕಾಲವನ್ನು ಅಥವಾ ಕಾಲವನ್ನೇ ನಾಶಪಡಿಸುತ್ತಾನೆ. ೫೧ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ದೇವಾಲಯದ ಒಳಗೆ ಕಾಲಭೈರವ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಉದ್ದೇಶಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರುವ ಕಾಲಭೈರವನ ಹೆಸರು 'ನಿಮಿಷ' ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿ 'ಸರ್ವಾಣಿ' ಮತ್ತು ಶುಚಿಂದ್ರಂನ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠದಲ್ಲಿ ಕಾಲಭೈರವನು 'ಸಂಹಾರ' ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯು 'ನಾರಾಯಣಿ'. ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದಾದ್ಯಂತ ಇರುವ ೫೧ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಎರಡು ಶಕ್ತಿ ಪೀಠಗಳಾಗಿವೆ . [೧೬] ವಿಜಯಸುಂದರಿ ಮತ್ತು ಬಾಲಸುಂದರಿ, ಆಕೆಯ ಯೌವನದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ದೇವಿಯ ಸ್ನೇಹಿತರು ಮತ್ತು ಆಟದ ಸಹಚರರಿಗೆ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ.
ನವರಾತ್ರಿ ಮಂಟಪವು ದೇವಿಗೆ ಸಮರ್ಪಣೆಯಾಗಿ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕಲಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಸಭಾಂಗಣವಾಗಿದೆ, ಶ್ರೀ ಪಾದ ಪಾರವು ಕುಮಾರಿಯ ಪಾದದ ಆಕಾರದಲ್ಲಿರುವ ಬಂಡೆಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಈಗ ವಿವೇಕಾನಂದ ಪಾರಾ ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರು ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯವಾಗಿರುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಭ್ಯಾಸಕ್ಕಿಂತ ಸಕ್ರಿಯ ಸನ್ಯಾಸಿಯಾಗಿ ಅರ್ಪಿಸಲು ಜ್ಞಾನೋದಯವನ್ನು ಪಡೆದರು. [೧೬]
ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯ ಚಿತ್ರವು ತನ್ನ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಅಕ್ಷಮಾಲೆಯೊಂದಿಗೆ ನಿಂತಿರುವ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಆಕೆಯ ಪೀಠದಲ್ಲಿ ಸಿಂಹದ ಚಿತ್ರವಿದ್ದು, ಆಕೆ ಆದಿ ಪರಾಶಕ್ತಿಯ ರೂಪ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಕಂಬಗಳ ಸಭಾಂಗಣವಿದ್ದು, ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ವೀಣೆ (ಒಂದು ತಂತಿವಾದ್ಯ), ಮೃದಂಗಮ್ (ತಾಳವಾದ್ಯ), ಕೊಳಲು ಮತ್ತು ಜಲತರಂಗ್ (ಪಿಂಗಾಣಿ ವಾದ್ಯ) ಧ್ವನಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. [೨೦]
ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ದೇವಿಯ ಗಾಯತ್ರಿ ಮಂತ್ರವೆಂದರೆ: "ಕಾತ್ಯಾಯನಾಯ ವಿದ್ಮಹೇ ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ಧೀಮಹಿ ತನ್ನೋ ದುರ್ಗಿಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್" [೧೭]
ಕೆಂಪು ಸೀರೆ ಮತ್ತು ತುಪ್ಪದ ಬತ್ತಿಯನ್ನು ಭಕ್ತರು ದೇವಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸಮೀಪಿಸುವಾಗ ಮತ್ತು ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಮಾಡುವಾಗ ಲಲಿತಾ ಸಹಸ್ರನಾಮವನ್ನು ಪಠಿಸುವುದು ಮಂಗಳಕರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. [೮] ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ಸ್ಥಳ, ಅಂದರೆ ಭಾರತದ ದಕ್ಷಿಣ ತುದಿಯು ಮೂರು ಸಮುದ್ರಗಳ ಸಂಗಮವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಹಿಂದೂಗಳು ಪವಿತ್ರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ಕಡಲತೀರದಲ್ಲಿ ಪಿತೃ ತರ್ಪಣವನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸಮುದ್ರ ಸ್ನಾನವನ್ನು ಪವಿತ್ರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಅನೇಕ ಪ್ರಮುಖ ತೀರ್ಥಗಳ ಸಂಗಮವಾಗಿದೆ. ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಸಾಗರದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಒಟ್ಟು ೧೧ ತೀರ್ಥಗಳಿವೆ.
ಮಹತ್ವ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಭಗವತಿ ಕುಮಾರಿ ಅಮ್ಮನ್ ದೇವಾಲಯವು ಅವಳಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಮುಖ್ಯ ಭೂಭಾಗದ ದಕ್ಷಿಣ ತುದಿಯಲ್ಲಿ , ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿ, ಅರೇಬಿಯನ್ ಸಮುದ್ರ ಮತ್ತು ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರದ ಸಂಗಮದಲ್ಲಿದೆ. ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಋಷಿ ಪರಶುರಾಮನು ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದನು. ದೇವಿಯು ಮನಸ್ಸಿನ ಬಿಗಿತವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುತ್ತಾಳೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಕ್ತಾದಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದೇವಿಯನ್ನು ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಚಿಂತನೆಯಿಂದ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುವಾಗ ತಮ್ಮ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಮನಸ್ಸಿನೊಳಗೆ ಕಣ್ಣೀರನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ. [೧೮]
ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ದೇವಸ್ಥಾನವು ೫೧ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಸತಿಯ ಶವದ ಬಲ ಭುಜ ಮತ್ತು (ಬೆನ್ನು) ಪ್ರದೇಶವು ಬಿದ್ದಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕುಂಡಲಿನಿ ಶಕ್ತಿಯ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ.
ಮೂರು ಸಮುದ್ರಗಳ ಸಂಗಮದಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಗಣೇಶನ ದೇವಾಲಯವಿದ್ದು, ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಮೊದಲು ಅದನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಬೇಕು. ಭಗವತಿ ಕುಮಾರಿ ಅಮ್ಮನ್ ದೇವಸ್ಥಾನದೊಳಗಿನ ಭದ್ರಕಾಳಿ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಶಕ್ತಿ ಪೀಠ ಎಂದು ಕೆಲವರು ನಂಬುತ್ತಾರೆ.
ಅವರ ಗುರು ಶ್ರೀ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಪರಮಹಂಸರ ನಿರ್ದೇಶನದಂತೆ, ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರು ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೮೯೨ ರಲ್ಲಿ ದೇವಿಯ ಆಶೀರ್ವಾದ ಪಡೆಯಲು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು. ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಅವರು ಸಾಮಾನ್ಯ ಸನ್ಯಾಸಿಗಳಂತೆ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯರಾಗಿರುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಮಿಷನರಿ ಕೆಲಸವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು. ಶ್ರೀ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಪರಮ ಹಂಸ ಅವರ ಮತ್ತಿಬ್ಬರು ಶಿಷ್ಯರಾದ ಸ್ವಾಮಿ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂದ (೧೮೬೩-೧೯೨೨) ಮತ್ತು ಸ್ವಾಮಿ ನಿರ್ಮಲಾನಂದ (೧೮೬೩-೧೯೩೮) ಸಹ ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ದೇವಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸಿದರು. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಸ್ವಾಮಿ ನಿರ್ಮಲಾನಂದರು ೧೯೩೪-೩೬ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ದೇವಿಯನ್ನು ಪೂಜಿಸಲು ಕೇರಳದ ಹಲವು ಭಾಗಗಳಿಂದ ಹಲವಾರು ಚಿಕ್ಕ ಹುಡುಗಿಯರನ್ನು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಕರೆತಂದರು. ಏಳು ಹುಡುಗಿಯರು ನಂತರ "ಸಾರದಾ ಆಶ್ರಮ" ದ ಮೊದಲ ಬ್ಯಾಚ್ ಸನ್ಯಾಸಿಗಳ ಸದಸ್ಯರಾದರು, ನಂತರ ೧೯೪೮ ರಲ್ಲಿ ಕೇರಳದ ಪಾಲಕ್ಕಾಡ್‌ನ ಒಟ್ಟಪಾಲಂನಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮಿ ವಿಷಾದಾನಂದರಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಹಿಂದೂ ಸನ್ಯಾಸಿಗಳು.
ದೇವಾಲಯದ ಉತ್ಸವಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ಚಿತ್ರ ಪೂರ್ಣಿಮಾ ಹಬ್ಬ: ಮೇ ತಿಂಗಳ ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ದಿನ
- ನವರಾತ್ರಿ ಹಬ್ಬ : ೯ ದಿನಗಳ ಹಬ್ಬ (ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್-ಅಕ್ಟೋಬರ್). ನವರಾತ್ರಿ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ಕಲಾವಿದರು ತಮ್ಮ ಕಲಾ ಕೌಶಲ್ಯವನ್ನು ದೇವಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ.
- ವೈಶಾಖ ಹಬ್ಬ: ಮೇ-ಜೂನ್‌ನಲ್ಲಿ ೧೦-ದಿನಗಳ ಹಬ್ಬವು ಮೇ-ಜೂನ್‌ನಲ್ಲಿ ಥೋನಿ ಎಜುನೆಲ್ಲಾತು ಮೂಲಕ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ದೇವಿಯನ್ನು ಬೆಳಗ್ಗೆ ಮತ್ತು ಸಂಜೆ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆರಾತು ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವದ ಬಾಗಿಲು ತೆರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂಬತ್ತನೇ ದಿನ ಥೋನಿ ಏಳುನೆಲ್ಲತ್ತು ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ದೇವಿಯನ್ನು ದೋಣಿಯಲ್ಲಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಸುತ್ತಲೂ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ. [೮]
- ಕಲಭಂ ಹಬ್ಬ: ಜುಲೈ-ಆಗಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕರ್ಕಿಡಕ ಅಥವಾ ಆದಿ ತಿಂಗಳ ಕೊನೆಯ ಶುಕ್ರವಾರದಂದು ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಸಂದಲ್ ಪೇಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೊದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [೨೧]
ಪೂಜೆ ಮತ್ತು ಪೂಜಾ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ದೇವಾಲಯವು ದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 6.00 ರಿಂದ 11.00 ಮತ್ತು ಸಂಜೆ 4.00 ರಿಂದ ರಾತ್ರಿ 8.00 ರವರೆಗೆ ತೆರೆದಿರುತ್ತದೆ [೧೭]
ಆಡಳಿತ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ತಮಿಳುನಾಡು ಸರ್ಕಾರದ ಹಿಂದೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ದತ್ತಿ ದತ್ತಿ ಇಲಾಖೆಯು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. [೨೨]
ಸಹ ನೋಡಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ name="Prabhanda">S. K. Achar (1997). Sri Vadiraja's Teertha Prabhanda: An [sic] Unique Travel Guide of 107 Holy Kshetras of Bharath. Srinivasa Publications, Tirumala Tirupati Devasthanams. p. 94.
- ↑ name="Legends of Kanya Kumari Temple">"Kanya Kumari Temple". Kanyakumari info. 2012. Archived from the original on 2013-07-07. Retrieved 2013-07-24.
- ↑ Manna, Sibendu (1993). Mother Goddess Candi: Its Socio Ritual Impact on the Folk Life. South Asia Books. ISBN 8185094608.
- ↑ name="Kanya Kumari- templenet">"Kanyakumari Temples of Tamilnadu". templenet. 2013. Retrieved 2013-07-25.
- ↑ name="Kanya Kumari- Dinamalar">"Siri kanyakumari Amman temple". Dinamalar. 2013. Retrieved 2013-07-25.
- ↑ name="Legends of Kanya Kumari- Amritapuri">"Legends of Kanya Kumari". Amritapuri. 8 February 2000. Retrieved 2013-07-24.
- ↑ name="Kanya Kumari- templenet">"Kanyakumari Temples of Tamilnadu". templenet. 2013. Retrieved 2013-07-25."Kanyakumari Temples of Tamilnadu". templenet. 2013. Retrieved 2013-07-25.
- ↑ ೮.೦ ೮.೧ ೮.೨ ೮.೩ ೮.೪ "Kanyakumari Temples of Tamilnadu". templenet. 2013. Retrieved 2013-07-25."Kanyakumari Temples of Tamilnadu". templenet. 2013. Retrieved 2013-07-25.
- ↑ name="Yajur veda">The Yajur Veda (Taittiriya Sanhita). Translated by Keith, Arthur Berriedale. BiblioBazaar. April 29, 2009. ISBN 978-0559137778.
- ↑ "Dakshinachara". Taantrik.com. 21 April 2013. Archived from the original on 19 ಆಗಸ್ಟ್ 2013. Retrieved 25 July 2013.
- ↑ name="Kanya Kumari- templenet">"Kanyakumari Temples of Tamilnadu". templenet. 2013. Retrieved 2013-07-25."Kanyakumari Temples of Tamilnadu". templenet. 2013. Retrieved 2013-07-25.
- ↑ name="Ram">Harshananda, Swami (2012). Hindu Pilgrim centres (2nd ed.). Bangalore, India: Ramakrishna Math. pp. 63–6. ISBN 978-81-7907-053-6.
- ↑ name="Kanya Kumari- templenet">"Kanyakumari Temples of Tamilnadu". templenet. 2013. Retrieved 2013-07-25."Kanyakumari Temples of Tamilnadu". templenet. 2013. Retrieved 2013-07-25.
- ↑ name="Legends of Kanya Kumari- Amritapuri">"Legends of Kanya Kumari". Amritapuri. 8 February 2000. Retrieved 2013-07-24."Legends of Kanya Kumari". Amritapuri. 8 February 2000. Retrieved 2013-07-24.
- ↑ ೧೫.೦ ೧೫.೧ The Yajur Veda (Taittiriya Sanhita). Translated by Keith, Arthur Berriedale. BiblioBazaar. April 29, 2009. ISBN 978-0559137778.The Yajur Veda (Taittiriya Sanhita). Translated by Keith, Arthur Berriedale. BiblioBazaar. April 29, 2009. ISBN 978-0559137778.
- ↑ ೧೬.೦ ೧೬.೧ ೧೬.೨ ೧೬.೩ "Kanya Kumari Temple". Kanyakumari info. 2012. Archived from the original on 2013-07-07. Retrieved 2013-07-24."Kanya Kumari Temple" Archived 2013-07-07 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.. Kanyakumari info. 2012. Retrieved 2013-07-24.
- ↑ ೧೭.೦ ೧೭.೧ ೧೭.೨ "Siri kanyakumari Amman temple". Dinamalar. 2013. Retrieved 2013-07-25."Siri kanyakumari Amman temple". Dinamalar. 2013. Retrieved 2013-07-25.
- ↑ ೧೮.೦ ೧೮.೧ ೧೮.೨ "Legends of Kanya Kumari". Amritapuri. 8 February 2000. Retrieved 2013-07-24."Legends of Kanya Kumari". Amritapuri. 8 February 2000. Retrieved 2013-07-24.
- ↑ S. K. Achar (1997). Sri Vadiraja's Teertha Prabhanda: An [sic] Unique Travel Guide of 107 Holy Kshetras of Bharath. Srinivasa Publications, Tirumala Tirupati Devasthanams. p. 94.S. K. Achar (1997). Sri Vadiraja's Teertha Prabhanda: An [sic] Unique Travel Guide of 107 Holy Kshetras of Bharath. Srinivasa Publications, Tirumala Tirupati Devasthanams. p. 94.
- ↑ Harshananda, Swami (2012). Hindu Pilgrim centres (2nd ed.). Bangalore, India: Ramakrishna Math. pp. 63–6. ISBN 978-81-7907-053-6.Harshananda, Swami (2012). Hindu Pilgrim centres (2nd ed.). Bangalore, India: Ramakrishna Math. pp. 63–6. ISBN 978-81-7907-053-6.
- ↑ "India". Archived from the original on 2019-11-01. Retrieved 2013-07-25.
- ↑ "Hindu Religious and Charitable Endowments Act, 1959". Archived from the original on 2018-12-06. Retrieved 2021-08-03.
ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದುವಿಕೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- The Hymns Of The Rigveda V1. Translated by Ralph T.H. Griffith. Kessinger Publishing, LLC. June 8, 2006. ISBN 1428630775.
- Durga Puja Beginner, Swami Satyananda Saraswati, Devi Mandir, 2001. ( )
- The Rig Veda: Complete. Translated by Ralph T.H. Griffith. Forgotten Books. January 18, 2008. ISBN 978-1605065809.
- The Hymns Of The Atharva Veda. Translated by Maurice Bloomfield. Kessinger Publishing, LLC. September 10, 2010. ISBN 978-1162667102.
- The Yajur Veda (Taittiriya Sanhita). Translated by Arthur Berriedale Keith. BiblioBazaar. April 29, 2009. ISBN 978-0559137778.
- Dallapiccola, Anna L (2002). Dictionary of Hindu Lore and Legend. Thames & Hudson. ISBN 0500510881.
- The Upanishads, Vol I. Translated by F. Max Muller. Kessinger Publishing, LLC. June 1, 2004. ISBN 1419186418.
- The Upanishads Part II: The Sacred Books of the East Part Fifteen. Translated by F. Max Muller. Kessinger Publishing, LLC. July 26, 2004. ISBN 1417930160.
- The Vishnu Purana - Vol I. Translated by H.H. Wilson. Hesperides Press. November 4, 2008. ISBN 978-1443722636.
- Select Works Of Sri Sankaracharya: Sanskrit Text And English Translation. Translated by H.H. Wilson. Cosmo Publishing. January 31, 2003. ISBN 8177557459.
- Aurobindo, Sri. "The Mother". ISBN 0-941524-79-5.
- Kinsley, David. Hindu Goddesses: Vision of the Divine Feminine in the Hindu Religious Traditions. Motilal Banarsidass, New Delhi, India. ISBN 81-208-0379-5.
- Pattanaik, Devdutt. The Mother Goddess: An Introduction. ISBN 81-87111-45-3.
- Pintchman, Tracy (1994). The Rise of the Goddess in the Hindu Tradition. SUNY Press, New York, USA. ISBN 0-7914-2112-0.
- Sen, Ramprasad (1720–1781). Grace and Mercy in Her Wild Hair: Selected Poems to the Mother Goddess. ISBN 0-934252-94-7.
- Wangu, Madhu Bazaz (2003). Images of Indian Goddesses: Myths, Meanings, and Models. Abhinav Publications, New Delhi, India. ISBN 81-7017-416-3.
ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- Durga ಓಪನ್ ಡೈರೆಕ್ಟರಿ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್
- Durga Puja at NetGlimse.com
- all about kanyakumari Temple