ಸೂರದಾಸ್

ಸೂರದಾಸ್ ಅವರು ೧೬ ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಂಧ ಹಿಂದೂ ಭಕ್ತಿ ಕವಿ ಮತ್ತು ಗಾಯಕರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಪರಮ ಪ್ರಭುವಾದ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಿ ಬರೆದ ಕೃತಿಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ವೈಷ್ಣವ ಭಕ್ತರಾಗಿದ್ದರು. ಅಂತೆಯೇ ಅವರು ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಕವಿ ಮತ್ತು ಗಾಯಕರೂ ಆಗಿದ್ದರು. ಅವರ ರಚನೆಗಳು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಬಗೆಗಿನ ಅವರ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ವೈಭವೀಕರಿಸಿದವು. ಅವರ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಬ್ರಜ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಕೆಲವು ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಹಿಂದಿಯ ಇತರ ಉಪಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ.

ಸೂರದಾಸ್ ಬಗ್ಗೆ ಅನೇಕ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳಿವೆ. ಆದರೆ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಅವರು ಹುಟ್ಟಿನಿಂದಲೇ ಕುರುಡರಾಗಿದ್ದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವಲ್ಲಭಾಚಾರ್ಯ ಎಂಬ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಸಂತ ಬದುಕಿದ್ದ. ವಲ್ಲಭಾಚಾರ್ಯರು ಪುಷ್ಟಿ ಮಾರ್ಗ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಸ್ಥಾಪಕರಾಗಿದ್ದರು. ಅವನ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾದ ವಿಠಲನಾಥನು ಸಂಗೀತದ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ಭಗವಾನ್ ಕೃಷ್ಣನ ವೈಭವವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹರಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಎಂಟು ಕವಿಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದನು. ಈ ಎಂಟು ಕವಿಗಳನ್ನು "ಅಸ್ತಚಾಪ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಸೂರದಾಸ್ ಅವರ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿಭೆಯಿಂದಾಗಿ ಅವರಲ್ಲಿ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.

ಸುರ್ ಸಾಗರ್ (ಸೂರ್‌ನ ಸಾಗರ) ಪುಸ್ತಕವು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಸೂರದಾಸ್‌ಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿರುವ ಹಲವು ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಸುರ್ ಅವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನಂತರದ ಕವಿಗಳು ಬರೆದಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ಸುರ್ ಸಾಗರ್ ಅದರ ಪ್ರಸ್ತುತ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಗೋಕುಲ ಮತ್ತು ವ್ರಜರ ಸುಂದರ ಮಗು ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಗೋಪಿಗಳ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ.

ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ

ಸೂರದಾಸರ ನಿಖರವಾದ ಜನ್ಮ ದಿನಾಂಕದ ಬಗ್ಗೆ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯವಿದೆ. ೧೪೭೮ ರಲ್ಲಿ ಸೂರದಾಸರು ಜನಿಸಿದರು ಎಂಬುದು ವಿದ್ವಾಂಸರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಸೂರದಾಸರ ಜನ್ಮದಿನವನ್ನು ವೈಷ್ಣವ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ತಿಂಗಳ ವೈಶಾಖದ ೫ ನೇ ದಿನದಂದು ಸೂರದಾಸ್ ಜಯಂತಿ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವನ ಮರಣದ ನಿಖರವಾದ ದಿನಾಂಕದ ಬಗ್ಗೆ ನಮಗೆ ಖಚಿತವಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಇದು ೧೫೬೧ ಮತ್ತು ೧೫೮೪ ರ ನಡುವೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. (ವಯಸ್ಸು ೧೦೧ ವರ್ಷ). ಸೂರದಾಸ್ ಅವರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳದ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಕೆಲವು ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳಿವೆ. ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಅವರು ಆಗ್ರಾದ ಮೂಲಕ ಮಥುರಾಗೆ ಹಾದುಹೋಗುವ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿರುವ ರನುಕ್ತ ಅಥವಾ ರೇಣುಕಾ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಕೆಲವರು ಅವರು ದೆಹಲಿಯ ಸಮೀಪದ ಸಿಹಿ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಒಂದು ಸಿದ್ಧಾಂತದ ಪ್ರಕಾರ ಸೂರದಾಸ್ ಹುಟ್ಟಿನಿಂದಲೇ ಕುರುಡನಾಗಿದ್ದನು ಹಾಗೂ ಅವನ ಬಡ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟನು. ಮನೆಯವರು ಆರನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆಯುವಂತೆ ಸೂರದಾಸರನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ನಂತರ ವಲ್ಲಭ ಆಚಾರ್ಯರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಶಿಷ್ಯರಾದರು. ವಲ್ಲಭ ಆಚಾರ್ಯರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸೂರದಾಸ್ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು. ಜೊತೆಗೆ ತಾತ್ವಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಷಯಗಳ ಕುರಿತು ಉಪನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಯಾಗಿ ಉಳಿದರು

ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಕೃತಿಗಳು

ಸೂರದಾಸ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸುರ್ ಸಾಗರ್ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕದ ರಚನೆಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಸಂಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕವಿತೆಗಳು ಅವರಿಗೆ ಕಾರಣವಾದರೂ ಅವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನಂತರದ ಕವಿಗಳು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆಂದು ತೋರುತ್ತದೆ. ಸುರಸಾಗರವು ೧೬ ನೇ ಶತಮಾನದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ರಾಧೆಯನ್ನು ಪ್ರೇಮಿಗಳೆಂದು ವರ್ಣಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಸೂರ್ ಅವರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಭಕ್ತಿಯ ಪದ್ಯಗಳು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ರಾಮಾಯಣ ಮತ್ತು ಮಹಾಭಾರತದ ಪ್ರಸಂಗಗಳು ಸಹ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಸುರ್ ಸಾಗರ್ನ ಆಧುನಿಕ ಖ್ಯಾತಿಯು ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಪ್ರೀತಿಪಾತ್ರ ಮಗುವಿನಂತೆ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬ್ರಜ್‌ನ ಗೋಪಾಲಕ ಗೋಪಿಯರ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸೂರದಾಸ್ ಅವರು ಸುರ್ ಸಾರಾವಳಿ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಲಹರಿಯನ್ನು ಕೂಡ ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಮಕಾಲೀನ ಬರಹಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದು ಲಕ್ಷ ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಸಮಯದ ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಮತ್ತು ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಯಿಂದಾಗಿ ಕಳೆದುಹೋಗಿವೆ. ಇದು (ಹೋಳಿ) ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ಸಾದೃಶ್ಯವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಭಗವಂತ ಮಹಾನ್ ಆಟಗಾರನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಅವನು ತನ್ನ ಲವಲವಿಕೆಯ ಮನಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಸತ್ವ, ರಜಸ್ ಮತ್ತು ತಮಸ್ ಎಂಬ ಮೂರು ಗುಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ತನ್ನಿಂದಲೇ ವಿಶ್ವವನ್ನು ಮತ್ತು ಪ್ರಧಾನ ಮನುಷ್ಯನನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವರು ಧ್ರುವ ಮತ್ತು ಪ್ರಹ್ಲಾದನ ದಂತಕಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಭಗವಂತನ ೨೪ ಅವತಾರಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ಅವರು ಕೃಷ್ಣನ ಅವತಾರದ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ನಂತರ ವಸಂತ ಮತ್ತು ಹೋಳಿ ಹಬ್ಬಗಳ ವಿವರಣೆಯಿದೆ. ಸಾಹಿತ್ಯ ಲಹರಿ ೧೧೮ ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ ಮೇಲೆ ಒತ್ತು ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಸುರ್ ಅವರ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು ಸಿಖ್ಖರ ಪವಿತ್ರ ಗ್ರಂಥವಾದ ಗುರು ಗ್ರಂಥ ಸಾಹಿಬ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.

ಪ್ರಭಾವ

ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿ

ಸೂರದಾಸ್‌‌‍ರು ಭಾರತೀಯ ಉಪಖಂಡದಾದ್ಯಂತ ಹರಡಿದ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದ್ದರು. ಈ ಆಂದೋಲನವು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಬಲೀಕರಣವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಅನುಗುಣವಾದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಚಳುವಳಿಯು ಏಳನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಸಂಭವಿಸಿತು. ನಂತರ ೧೪ - ೧೭ ನೇ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹರಡಿತು.

ಬ್ರಜ್ ಭಾಷಾ

ಸೂರದಾಸ್ ಅವರ ಕವನವನ್ನು ಹಿಂದಿಯ ಬ್ರಜ್ ಭಾಷಾ ಎಂಬ ಉಪಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಪ್ರಚಲಿತ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಭಾಷೆಗಳು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಅಥವಾ ಸಂಸ್ಕೃತವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಬಹಳ ಪ್ಲೆಬಿಯನ್ ಭಾಷೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವರ ಕೆಲಸವು ಬ್ರಜ್ ಭಾಷಾ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಕಚ್ಚಾ ಭಾಷೆಯಿಂದ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಏರಿಸಿತು.

ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ

ವಲ್ಲಭ ಆಚಾರ್ಯರ ಎಂಟು ಶಿಷ್ಯರನ್ನು ಅಸ್ತಚಾಪ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ (ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಎಂಟು ಮುದ್ರೆಗಳು). ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಮೌಖಿಕ ಸಹಿ ಅಧ್ಯಾಯದ ನಂತರ ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸೂರ್ ಅವರನ್ನು ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ

೧ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೫೨ ರಂದು ಭಾರತೀಯ ಅಂಚೆಯಿಂದ ಸೂರದಾಸ್ ಅವರ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ಅಂಚೆ ಚೀಟಿ

ಕವಿಯ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಹಲವಾರು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ ಕೃಷ್ಣ ದೇವ್ ಮೆಹ್ರಾ ಅವರಿಂದ ಸೂರ್ದಾಸ್ (೧೯೩೯), ಚತುರ್ಭುಜ್ ದೋಷಿ ಅವರಿಂದ ಭಕ್ತ ಸೂರ್ದಾಸ್ (೧೯೪೨), ರವೀಂದ್ರ ದವೆ ಅವರಿಂದ ಸಂತ ಸೂರ್ದಾಸ್ (೧೯೭೫), ರಾಮ್ ಪಹ್ವಾ ಅವರಿಂದ ಚಿಂತಾಮಣಿ ಸೂರ್ದಾಸ್ (೧೯೮೮).

ಅಂಧ ಕವಿ ಬಿಲ್ವಮಂಗಲ ಮತ್ತು ಚಿಂತಾಮಣಿಯ ದಂತಕಥೆಯನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಚಿತ್ರರಂಗದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳೆಂದರೆ ರುಸ್ತಮ್ಜಿ ಧೋತಿವಾಲಾ ಅವರ ಬಿಲ್ವಮಂಗಲ್ ಅಥವಾ ಭಗತ್ ಸೂರದಾಸ್ (೧೯೧೯), ಕಲ್ಲಕುರಿ ಸದಾಶಿವ ರಾವ್ ಅವರ ಬಿಲ್ವಮಂಗಲ್ (೧೯೩೨) ಹಾಗೂ ಚಿಂತಾಮಣಿ (೧೯೩೩), ವೈ.ವಿ. ರಾವ್ ಅವರ ಚಿಂತಾಮಣಿ (೧೯೩೭) , ಶಾಂತಿ ಕುಮಾರ್ ಅವರ ಭಕ್ತ ಬಿಲ್ವಮಂಗಲ್ (೧೯೪೮), ಡಿಎನ್ ಮಧೋಕ್ ಅವರ ಬಿಲ್ವಮಂಗಲ್ (೧೯೫೪), ಪಿನಾಕಿ ಭೂಷಣ್ ಮುಖರ್ಜಿ ಅವರ ಭಕ್ತ ಬಿಲ್ವಮಂಗಲ್ (೧೯೫೪), ಪಿ ಎಸ್ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ರಾವ್ ಅವರಚಿಂತಾಮಣಿ (೧೯೫೬), ಎಂಎನ್ ಬಸವರಾಜಯ್ಯ ಅವರ ಚಿಂತಾಮಣಿ (೧೯೫೭), ಜಿ ಕೆ ರಾಮು ಅವರ ಚಿಲಂಬೋಳಿ (೧೯೬೩), ಗೋಬಿಂದ ರಾಯ್ ಅವರ ಬಿಲ್ವಮಂಗಲ (೧೯೭೬), ಸಂಜಯ್ ವೀರಮಾನಿ ಅವರ ವಿಲ್ವಮಂಗಲ್ ಕಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾ (೧೯೯೬).

ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ

• ಭಜನೆ

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

• ಅಂತರಜಾಲ ಸಿನೆಮಾ ದತ್ತಸಂಚಯದಲ್ಲಿ [೧]