ಮರುಭೂಮಿಯ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ
ಮರುಭೂಮಿ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನವು ಮರುಭೂಮಿ ಪರಿಸರದ ಜೈವಿಕ ಮತ್ತು ಅಜೀವಕ ಘಟಕಗಳ ನಡುವಿನ ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆಗಳ ಅಧ್ಯಯನವಾಗಿದೆ. ಮರುಭೂಮಿ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಜೀವಿಗಳು ಹಾಗು ಅವು ವಾಸಿಸುವ ಹವಾಮಾನ ಮತ್ತು ಆವಾಸಸ್ಥಾನದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವ ನಿರ್ಜೀವ ವಸ್ತುಗಳ ನಡುವಿನ ಕ್ರಿಯೆಯೆಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮರುಭೂಮಿಗಳು ಶುಷ್ಕ ಪ್ರದೇಶಗಳಾಗಿವೆ, ಅವುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬೆಚ್ಚಗಿನ ತಾಪಮಾನದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿವೆ; ಶೀತ ಮರುಭೂಮಿಗಳು ಸಹ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ. ಅಂಟಾರ್ಕ್ಟಿಕಾ, ಆರ್ಕ್ಟಿಕ್, ಉತ್ತರ ಆಫ್ರಿಕಾ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ದೊಡ್ಡ ಮರುಭೂಮಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರತಿ ಖಂಡದಲ್ಲಿ ಮರುಭೂಮಿಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.
ಹವಾಮಾನ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಮರುಭೂಮಿಗಳು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ತಾಪಮಾನ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಇವುಗಳನ್ನು ನಾಲ್ಕು ವಿಧಗಳಾಗಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಬಹುದು: ಉಷ್ಣ, ಅರೆ ಶುಷ್ಕ, ಕರಾವಳಿ ಮತ್ತು ಶೀತ. ಉಷ್ಣ ಮರುಭೂಮಿಗಳು ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ಬೆಚ್ಚನೆಯ ತಾಪಮಾನವನ್ನು ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ವಾರ್ಷಿಕ ಮಳೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತವೆ. ಉಷ್ಣ ಮರುಭೂಮಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ ಆರ್ದ್ರತೆಯು ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಗಲಿನ ತಾಪಮಾನಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ರಾತ್ರಿಯ ಶಾಖದ ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಉಷ್ಣಮರುಭೂಮಿಗಳಲ್ಲಿ ಸರಾಸರಿ ವಾರ್ಷಿಕ ತಾಪಮಾನವು ಸುಮಾರು ೨೦ ರಿಂದ ೨೫ °C,ರಷ್ಟಿರುತ್ತದೆ ಆದಾಗ್ಯೂ, ವಿಪರೀತ ಹವಾಮಾನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು -೧೮ ರಿಂದ ೪೯ °C. ರವರೆಗಿನ ತಾಪಮಾನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು
ಮಳೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ, ನಂತರ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಶುಷ್ಕತೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಅರೆ ಶುಷ್ಕ ಮರುಭೂಮಿಗಳು ಉಷ್ಣ ಮರುಭೂಮಿಗಳಿಗೆ ಸಮಾನವಾದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೂ, ಗರಿಷ್ಠ ಮತ್ತು ಕನಿಷ್ಠ ತಾಪಮಾನವು ಕಡಿಮೆ ತೀವ್ರವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ೧೦ ರಿಂದ ೩೮ °C ರವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ.. ಕರಾವಳಿ ಮರುಭೂಮಿಗಳು ಉಷ್ಣ ಮತ್ತು ಅರೆ ಶುಷ್ಕ ಮರುಭೂಮಿಗಳಿಗಿಂತ ತಂಪಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಸರಾಸರಿ ಬೇಸಿಗೆ ತಾಪಮಾನವು ೧೩ ಮತ್ತು ೨೪ °Cರ ನಡುವೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಒಟ್ಟು ಮಳೆಯ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿವೆ. ಶೀತ ಮರುಭೂಮಿಗಳು ಕರಾವಳಿ ಮರುಭೂಮಿಗಳಿಗೆ ತಾಪಮಾನದಲ್ಲಿ ಹೋಲುತ್ತವೆ, ಆದರೂ, ಹಿಮಪಾತದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅವು ಹೆಚ್ಚು ವಾರ್ಷಿಕ ಮಳೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ. [೧] ಮರುಭೂಮಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅವುಗಳ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಭೌಗೋಳಿಕತೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಶುಷ್ಕ ಹವಾಮಾನಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿವೆ; ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಮಳೆ -ತಡೆಗಟ್ಟುವ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಗರಗಳಿಂದ ದೂರವು ಮರುಭೂಮಿ ಶುಷ್ಕತೆಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುವ ಎರಡು ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳಾಗಿವೆ. ಮಳೆ ತಡೆಯುವ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಗಳು ಮಳೆ ನೆರಳುಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತವೆ. ಗಾಳಿಯು ಏರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ತಂಪಾಗುತ್ತದೆ, ಅದರ ಸಾಪೇಕ್ಷ ಆರ್ದ್ರತೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಲ್ಪ ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ತೇವಾಂಶವು ಮಳೆಯಾಗುತ್ತದೆ, ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಯ ಇನ್ನೊಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಮಳೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಯಾವುದೇ ನೀರಿನ ಆವಿಯನ್ನು ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ.
ಮರುಭೂಮಿಗಳು ಭೂಮಿಯ ಭೂ ಮೇಲ್ಮೈಯ ಐದನೇ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು. ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಗೋಳಾರ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ೧೫ ° ಮತ್ತು ೩೫° ಅಕ್ಷಾಂಶಗಳ ನಡುವೆ. [೨] ಈ ಬ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳು ಉಷ್ಣವಲಯದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಪಡೆಯುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸೌರ ತೀವ್ರತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಹ್ಯಾಡ್ಲಿ ಮತ್ತು ಫೆರೆಲ್ ವಾತಾವರಣದ ಪರಿಚಲನೆ ಕೋಶಗಳ ಅವರೋಹಣ ತೋಳುಗಳಿಂದ ಕೆಳಗಿಳಿದ ಒಣ ಗಾಳಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿವೆ. ಒಣ ಮಾರುತಗಳು ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ತೇವಾಂಶವನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ನೀರನ್ನು ಆವಿಯಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಅನೇಕ ಮರುಭೂಮಿ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ವಿಕಿರಣ ಅಥವಾ ತಾಪಮಾನದ ದರಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ನೀರಿನ ಮಟ್ಟಗಳಿಂದ ಸೀಮಿತವಾಗಿವೆ. ಈ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿನ ನೀರಿನ ಹರಿವನ್ನು ಶಕ್ತಿಯ ಹರಿವಿನಂತೆಯೇ ಭಾವಿಸಬಹುದು; ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಮರುಭೂಮಿ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವಾಗ ನೀರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯ ಹರಿವನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ನೋಡುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ. [೩]
ಮರುಭೂಮಿಗಳಲ್ಲಿನ ನೀರಿನ ಲಭ್ಯತೆಗೆ ಸಡಿಲವಾದ ಕೆಸರುಗಳು ಕೂಡ ಅಡ್ಡಿಯಾಗಬಹುದು. ಧೂಳಿನ ಮೋಡಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಗಾಳಿ, ಶುಷ್ಕ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಮರುಭೂಮಿಯ ಧೂಳಿನ ಮೋಡಗಳು ಮಳೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಈ ಹಿಂದೆ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೆಲವು ಇತ್ತೀಚಿನ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ವಾತಾವರಣದಿಂದ ತೇವಾಂಶವನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಈ ವಿದ್ಯಮಾನದಿಂದ ಮಳೆಯು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಪ್ರತಿಬಂಧಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಿದೆ. ವಾತಾವರಣದ ತೇವಾಂಶದ ಈ ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯು ಧನಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯ ಲೂಪ್ಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು, ಇದು ಮತ್ತಷ್ಟು ಮರುಭೂಮಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. [೪]
ಭೂದೃಶ್ಯ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಮರುಭೂಮಿಯ ಭೂದೃಶ್ಯಗಳು ಓಯಸಿಸ್‌ಗಳು, ಬಂಡೆಗಳ ಹೊರಹರಿವುಗಳು, ದಿಬ್ಬಗಳು ಮತ್ತು ಪರ್ವತಗಳಂತಹ ವಿವಿಧ ಭೌಗೋಳಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರಬಹುದು. [೫] ದಿಬ್ಬಗಳು ಗಾಳಿಯಿಂದ ಚಲಿಸುವ ಕೆಸರುಗಳ ರಚನೆಗಳಾಗಿವೆ. ಮರುಭೂಮಿ ದಿಬ್ಬಗಳನ್ನು ಗಾಳಿ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಯಶಃ ಹೆಚ್ಚು ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ದಿಬ್ಬಗಳ ಪ್ರಕಾರವು ಅಡ್ಡ ದಿಬ್ಬಗಳು, ಗಾಳಿಯ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿರುವ ಕ್ರೆಸ್ಟ್‌ಗಳಿಂದ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಅನೇಕ ದಿಬ್ಬಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ ಗಾಳಿಯ ಪ್ರಭಾವದಿಂದಾಗಿ ಅವು ಪ್ರಯಾಣಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ಬದಲಾಗಬಹುದು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೆಲವು ದಿಬ್ಬಗಳನ್ನು ಸಸ್ಯವರ್ಗ ಅಥವಾ ಸ್ಥಳಾಕೃತಿಯ ಮೂಲಕ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಲಂಗರು ಹಾಕಬಹುದು, ಅವುಗಳ ಚಲನೆಯನ್ನು ತಡೆಯಬಹುದು. [೬] ಕೆಲವು ದಿಬ್ಬಗಳನ್ನು ಜಿಗುಟಾದ ಎಂದು ಕೂಡ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಬಹುದು. ಮರಳಿನ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಧಾನ್ಯಗಳು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸಿಮೆಂಟ್ ಮಾಡಿದಾಗ ಈ ರೀತಿಯ ದಿಬ್ಬಗಳು ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ. ಜಿಗುಟಾದ ದಿಬ್ಬಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಿರವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸಡಿಲವಾದ ದಿಬ್ಬಗಳಿಗಿಂತ ಗಾಳಿಯ ಮರುಕೆಲಸಕ್ಕೆ ನಿರೋಧಕವಾಗಿರುತ್ತವೆ. [೭] ಬರ್ಚನ್ ಮತ್ತು ಸೀಫ್ ದಿಬ್ಬಗಳು ಮರುಭೂಮಿ ದಿಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಅದೇ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಮಾರುತಗಳು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಬೀಸುವುದರಿಂದ ಬರ್ಚನ್ ದಿಬ್ಬಗಳು ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ದಿಬ್ಬದ ಮೇಲೆ ಅರ್ಧಚಂದ್ರಾಕಾರದ ಆಕಾರದಿಂದ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಸೀಫ್ ದಿಬ್ಬಗಳು ಉದ್ದ ಮತ್ತು ಕಿರಿದಾದವು, ತೀಕ್ಷ್ಣವಾದ ಕ್ರೆಸ್ಟ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸಹಾರಾ ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. [೮]
ಮರುಭೂಮಿ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿನ ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಪ್ರದೇಶದ ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಇತಿಹಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಬಹುದು. ಬಂಡೆಗಳ ನಿಕ್ಷೇಪಗಳ ವೀಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯ ಮೂಲಕ, ಭೂವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಮರುಭೂಮಿ ರಚನೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿದ ಘಟನೆಗಳ ಕ್ರಮವನ್ನು ಅರ್ಥೈಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನಮೀಬ್ ಮರುಭೂಮಿಯ ಮೇಲ್ಮೈ ಭೂವಿಜ್ಞಾನದ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಿದ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಭೂವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿಗೆ ಕುಯಿಸೆಬ್ ನದಿಯ ಪ್ರಾಚೀನ ಚಲನೆಯನ್ನು ಶಿಲಾಯುಗಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲಾದ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅರ್ಥೈಸಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿತು. [೯]
ಜೀವಿಯ ರೂಪಾಂತರ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಪ್ರಾಣಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಮರುಭೂಮಿಗಳು ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತವೆ. ಇವು ವಿಪರೀತ ತಾಪಮಾನ ಮತ್ತು ಶುಷ್ಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿರುತ್ತವೆ . ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಮರುಭೂಮಿ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲುಗಳು ಅದರ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಆರ್ದ್ರವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಲ್ಪ ತಂಪಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಸಸ್ಯವರ್ಗವನ್ನು ತಿನ್ನುವ ಮೂಲಕ ಅನೇಕ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ, ಆದರೂ, ಮರುಭೂಮಿ ಸಸ್ಯಗಳನ್ನುಸೇವಿಸಲು ಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಕಷ್ಟ. [೧೦] ತೀವ್ರವಾದ ತಾಪಮಾನವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು, ಹೆಚ್ಚಿನ ಮರುಭೂಮಿ ಸಸ್ತನಿಗಳು ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತವೆ, ಹಗಲಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಿಲಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಬಿಲಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಬಿಸಿಯಾಗುವುದನ್ನು ಮತ್ತು ನಿರ್ಜಲೀಕರಣವನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತವೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅವು ಸಸ್ತನಿಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ತಾಪಮಾನವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. [೧೧] ಮರುಭೂಮಿ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನವು ಶುಷ್ಕ, ಕ್ಷಾರೀಯ ಮಣ್ಣು, ಕಡಿಮೆ ನಿವ್ವಳ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಾಹಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಮಾಂಸಾಹಾರಿಗಳಿಂದ ಅವಕಾಶವಾದಿ ಆಹಾರದ ಮಾದರಿಗಳಿಂದ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇತರ ಜೀವಿಗಳ ಬದುಕುಳಿಯುವ ತಂತ್ರಗಳು ಶಾರೀರಿಕವಾಗಿ ಆಧಾರಿತವಾಗಿವೆ. ಅಂತಹ ತಂತ್ರಗಳು ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಬರಗಾಲದ ಅವಧಿಗಳಿಗೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಜೀವನ ಚಕ್ರಗಳನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸುವುದು ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಅಂಗಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ನೀರನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. [೧೨]
ಮರುಭೂಮಿಯ ಹವಾಮಾನವು ಎಂಡೋಥರ್ಮಿಕ್ ಜೀವಿಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬೇಡಿಕೆಯಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಎಂಡೋಥರ್ಮಿಕ್ ಜೀವಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬರಗಾಲದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗಿರುವ ಮರುಭೂಮಿ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಂತಹ ಆವಾಸಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಧಾರಣದಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. [೧೩] ಬಾಹ್ಯ ಉಷ್ಣತೆಯು ತಮ್ಮ ದೇಹದ ಉಷ್ಣತೆಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಇರುವ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಎಂಡೋಥರ್ಮ್ಗಳು ಆರಾಮದಾಯಕವಾದ ತಾಪಮಾನವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಶಾಖ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಶಾಖದ ನಷ್ಟವನ್ನು ಸಮತೋಲನಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಗಾಳಿ ಮತ್ತು ನೆಲದ ಉಷ್ಣತೆಯು ದೇಹದ ಉಷ್ಣತೆಯನ್ನು ಮೀರುವ ಮರುಭೂಮಿಗಳಲ್ಲಿ, ಎಂಡೋಥರ್ಮ್ಗಳು ಈ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ಶಾಖವನ್ನು ಹೊರಹಾಕಲು ಶಕ್ತವಾಗಿರಬೇಕು. ವಿಪರೀತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುವ ಮತ್ತು ಅವುಗಳಿಂದ ತಪ್ಪಿಸುವ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಮರುಭೂಮಿಯ ಎಂಡೋಥರ್ಮ್ಗಳು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. ರಾತ್ರಿಯ ಮರುಭೂಮಿ ದಂಶಕಗಳು, ಕಾಂಗರೂ ಇಲಿಯಂತೆ ಹಗಲಿನ ಸಮಯವನ್ನು ಆಳವಾದ ಭೂಗತ ಬಿಲಗಳಲ್ಲಿ ಕಳೆಯುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಆಹಾರವನ್ನು ಹುಡುಕಲು ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತವೆ. ಪಕ್ಷಿಗಳು ಬಿಲದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಎಂಡೋಥರ್ಮ್‌ಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಚಲನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಆದ್ದರಿಂದ ನೀರಿನ ಮೂಲಗಳ ನಡುವೆ ಹಾರುವ ಮೂಲಕ ಶಾಖ-ಪ್ರೇರಿತ ನಿರ್ಜಲೀಕರಣವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಬಹುದು. ಅಧಿಕ ಬಿಸಿಯಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು, ಅನೇಕ ಮರುಭೂಮಿಯ ಸಸ್ತನಿಗಳ ದೇಹದ ಉಷ್ಣತೆಯು ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲದ ಸಸ್ತನಿಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಒಂಟೆಗಳ ದೇಹದ ಉಷ್ಣತೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮರುಭೂಮಿಯ ಗಾಳಿಯ ಉಷ್ಣತೆಗೆ ಸಮನಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ರೂಪಾಂತರಗಳು ಒಂಟೆಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದ ನೀರನ್ನು ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಮರುಭೂಮಿಯ ಸಸ್ತನಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ದೇಹದ ಉಷ್ಣತೆಯ ಇತರ ಉದಾಹರಣೆಗಳೆಂದರೆ ದೈನಿಕ ಹುಲ್ಲೆ ನೆಲದ ಅಳಿಲು ಮತ್ತು ಓರಿಕ್ಸ್ . ನಿರ್ಜಲೀಕರಣವನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಕೆಲವು ಮರುಭೂಮಿಯ ಎಂಡೋಥರ್ಮ್ಗಳು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮತ್ತು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ವಿಕಸನಗೊಳಿಸಿವೆ. ಗಂಡು ಕಲ್ಲುಗೌಜಲು ಹಕ್ಕಿ ವಿಶೇಷವಾದ ಹೊಟ್ಟೆಯ ಗರಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅದು ನೀರನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಸಾಗಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಕಲ್ಲುಗೌಜಲು ಹಕ್ಕಿ ಇನ್ನೂ ನೀರಿನ ಮೂಲಗಳಿಗೆ ಹಾರುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲದ ತಮ್ಮ ಮರಿಗಳಿಗೆ ಜಲಸಂಚಯನದ ಮೂಲವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ, . [೧೪]
ಸಸ್ಯಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಮರುಭೂಮಿಗಳು ತೀವ್ರವಾದ ಹವಾಮಾನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ, ಕೆಲವು ಸಸ್ಯಗಳು ಇಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಶುಷ್ಕ ಮರುಭೂಮಿಗಳಲ್ಲಿ ಬದುಕಬಲ್ಲ ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ಕ್ಸೆರೋಫೈಟ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ ಅವು ದೀರ್ಘ ಶುಷ್ಕ ಅವಧಿಗಳನ್ನು ಬದುಕಬಲ್ಲವು. ಅಂತಹ ಸಸ್ಯಗಳು ಹಗಲಿನ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪತ್ರರಂಧ್ರವನ್ನು ಮುಚ್ಚಬಹುದು ಮತ್ತು ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ತೆರೆಯಬಹುದು. ರಾತ್ರಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ತಾಪಮಾನವು ಹೆಚ್ಚು ತಂಪಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಗಳು ಕಡಿಮೆ ನೀರಿನ ನಷ್ಟವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ದ್ಯುತಿಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಗಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಬನ್ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ ಅನ್ನು ಸೇವಿಸುತ್ತವೆ.
ಕ್ಸೆರೋಫೈಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿನ ರೂಪಾಂತರಗಳು ಶಾಖ ಮತ್ತು ನೀರಿನ ನಷ್ಟವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿ, ನೀರಿನ ಶೇಖರಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎಲೆಗಳ ಮೇಲ್ಮೈ ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಮರುಭೂಮಿ ಸಸ್ಯಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕುಟುಂಬಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪಾಪಾಸುಕಳ್ಳಿ, ಇದು ಸಸ್ಯಾಹಾರಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಚೂಪಾದ ಮುಳ್ಳುಗಳು ಅಥವಾ ಬಿರುಗೂದಲುಗಳಿಂದ ಮುಚ್ಚಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಕೆಲವು ಪಾಪಾಸುಕಳ್ಳಿಗಳ ಮೇಲಿನ ಬಿರುಗೂದಲುಗಳು ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಓಲ್ಡ್ ಮ್ಯಾನ್ ಕ್ಯಾಕ್ಟಸ್ . ಗಣಗಲೆ ಹೂ ನಂತಹ ಕೆಲವು ಕ್ಸೆರೋಫೈಟ್‌ಗಳು ಪತ್ರರಂಧ್ರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ, ಅವು ಬಿಸಿಯಾದ, ಶುಷ್ಕ ಮರುಭೂಮಿ ಗಾಳಿಯಿಂದ ರಕ್ಷಣೆಯ ರೂಪವಾಗಿ ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟುತ್ತವೆ, ಇದು ಎಲೆಗಳು ನೀರನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಒಕೊಟಿಲೊ ನಂತಹ ಝೆರೋಫೈಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ರೂಪಾಂತರವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ವರ್ಷದ ಬಹುಪಾಲು ಸಮಯ ಇದರಲ್ಲಿಎಲೆಗಳಿರುವುದಿಲ್ಲ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅತಿಯಾದ ನೀರಿನ ನಷ್ಟವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಬಹುದು. [೧೫]
ಅತ್ಯಂತ ಉದ್ದವಾದ ಬೇರಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕಠಿಣವಾದ ಮರುಭೂಮಿಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವ ಫ್ರೆಟೊಫೈಟ್ಸ್ ಎಂಬ ಸಸ್ಯಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸಸ್ಯಕ್ಕೆ ನೀರಿನ ಪೂರೈಕೆಯನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸುವ ನೀರಿನ ಮಟ್ಟವನ್ನು ತಲುಪಲು ೮೦. ಅಡಿ ಉದ್ದ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. [೧೬]
ಅನ್ವೇಷಣೆ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಹೆಚ್ಚಿನ ಮರುಭೂಮಿ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಕಠಿಣ ಹವಾಮಾನವು ಈ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಕುರಿತು ಸಂಶೋಧನೆ ನಡೆಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಅಡಚಣೆಯಾಗಿದೆ. ಬದುಕುಳಿಯಲು ವಿಶೇಷ ರೂಪಾಂತರಗಳ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ, ಅಂತಹ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ತನಿಖೆ ಮಾಡಲು ಸಂಶೋಧಕರು ವಿಸ್ತೃತ ಅವಧಿಗಳನ್ನು ಕಳೆಯುವುದು ಕಷ್ಟ ಅಥವಾ ಅಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ. ಮರುಭೂಮಿಯ ಹವಾಮಾನದಿಂದ ವಿಧಿಸಲಾದ ಮಿತಿಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು, ಕೆಲವು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ದೂರಸಂವೇದಿ ಮತ್ತು ರೊಬೊಟಿಕ್ಸ್ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ತಾಂತ್ರಿಕ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಂತಹ ಒಂದು ಪ್ರಯೋಗವನ್ನು ೧೯೯೭ ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು, ಅಟಕಾಮಾ ಮರುಭೂಮಿಯ ಒಂದು ಭಾಗದ ಮೂಲಕ ನೋಮಾಡ್ ಎಂಬ ವಿಶೇಷ ರೋಬೋಟ್ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿತು. ಈ ದಂಡಯಾತ್ರೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ನೊಮಾಡ್ ೨೦೦ ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಪ್ರಯಾಣಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅದರ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದ ಸೈಟ್‌ಗಳ ಅನೇಕ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಸಂಶೋಧಕರಿಗೆ ಒದಗಿಸಿತು. [೧೭]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ Pullen, Stephanie. "The Desert Biome". University of California Museum of Paleontology. Retrieved 7 November 2017.
- ↑ "World Deserts". Mojave National Preserve: Desert Ecology. National Park Service. Retrieved 2008-02-22.
- ↑ Noy-Meir, Imanuel (1973-11-01). "Desert Ecosystems: Environment and Producers". Annual Review of Ecology and Systematics. 4 (1): 25–51. doi:10.1146/annurev.es.04.110173.000325. ISSN 0066-4162.
- ↑ Rosenfeld, Daniel; Rudich, Yinon; Lahav, Ronen (22 May 2001). "Desert dust suppressing precipitation: A possible desertification feedback loop". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 98 (11): 5975–5980. Bibcode:2001PNAS...98.5975R. doi:10.1073/pnas.101122798. PMC 33408. PMID 11353821.
- ↑ "Desert Features". U.S. Geological Survey. Retrieved 7 November 2017.
- ↑ Edgell, H. Stewart (2006). Arabian Deserts. Springer. pp. 201–238. ISBN 978-1-4020-3970-6.
- ↑ Hesse, Paul (15 November 2011). "Sticky dunes in a wet desert: Formation, stabilisation and modification of the Australian desert dunefields". Geomorphology. 134 (3–4): 309–325. Bibcode:2011Geomo.134..309H. doi:10.1016/j.geomorph.2011.07.008.
- ↑ "What is a Desert Landform: Features and Main Landforms in a Desert". Earth Eclipse (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 2017-05-31. Retrieved 2019-02-17.
- ↑ Eckardt, Frank D.; Livingstone, Ian; Seely, Mary; Von Holdt, Johanna (17 October 2013). "The Surface Geology and Geomorphology Around Gobabeb, Namib Desert, Namibia". Geografiska Annaler. 95 (4): 271–284. doi:10.1111/geoa.12028.
- ↑ "Desert Ecosystem". digital-desert.com. Retrieved 2017-05-03.
- ↑ Whitford, Walter G. (2002). Ecology of Desert Systems. San Diego, California: Elsevier Science Ltd. pp. 128, 132. ISBN 978-0127472614.
- ↑ Cloudsley-Thompson, J.L. (1996). "Current trends in desert ecology". Science Progress. 79 (3): 215–232. JSTOR 43423916.
- ↑ Buckley, Lauren (January 23, 2012). "Broad‐scale ecological implications of ectothermy and endothermy in changing environments". Global Ecology and Biogeography. 21 (9): 873–885. doi:10.1111/j.1466-8238.2011.00737.x.
- ↑ Pough, F. Harvey; Janis, Christine M.; Heiser, John B. (2013). Vertebrate Life (9th ed.). Pearson. pp. 549–556. ISBN 978-0-321-77336-4.
- ↑ Reece, Jane B.; Urry, Lisa A.; Cain, Michael L.; Wasserman, Steven A. (2012). Campbell Biology Canadian Edition. Pearson. p. 835. ISBN 978-0-321-77830-7.
- ↑ "Desert Plant Survival - DesertUSA". www.desertusa.com. Retrieved 2019-05-01.
- ↑ Wettergreen, David; Bapna, Deepak; Maimone, Mark; Thomas, Geb (28 February 1999). "Developing Nomad for robotic exploration of the Atacama Desert". Robotics and Autonomous Systems. 26 (2–3): 127–148. doi:10.1016/S0921-8890(99)80002-5.