ರಾಧಾರಾಣಿ ದೇವಸ್ಥಾನ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ


 ಶ್ರೀ ರಾಧಾ ರಾಣಿ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಶ್ರೀಜಿ (ಶ್ರೀಜಿ) ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಲಾಡ್ಲಿ ಲಾಲ್ ದೇವಸ್ಥಾನ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ, ಇದು ಭಾರತದ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಮಥುರಾ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬರ್ಸಾನಾದಲ್ಲಿದೆ . [೧] ಈ ದೇವಾಲಯವು ರಾಧಾ ದೇವತೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. ಬರ್ಸಾನಾ ಅವಳ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಮುಖ್ಯ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಶ್ರೀ ಲಾಡ್ಲಿ ಲಾಲ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ (ಅಂದರೆ ಪ್ರೀತಿಯ ಮಗಳು ಮತ್ತು ಮಗ), ಕ್ರಮವಾಗಿ ರಾಧಾ ಕೃಷ್ಣನ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರು. [೨]

ರಾಧಾ ರಾಣಿ ದೇವಾಲಯ,ಬರ್ಸಾನಾ

ಈ ದೇವಾಲಯವು ಭಾನುಗಢ ಬೆಟ್ಟಗಳ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ, ಇದು ಸುಮಾರು ೨೫೦ ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರವಿದೆ. [೧]ದೇವಾಲಯವು ತನ್ನ ಜನಪ್ರಿಯ ಹಬ್ಬಗಳಾದ ರಾಧಾಷ್ಟಮಿ ಮತ್ತು ಲತ್ಮಾರ್ ಹೋಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ,ಇದು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತದ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಅಪಾರ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಭಕ್ತರು ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸಿಗರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.

ಇತಿಹಾಸ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ರಾಧಾ ರಾಣಿ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಮೂಲತಃ ೫೦೦೦ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ರಾಜ ವಜ್ರನಾಭ್ ( ಕೃಷ್ಣನ ಮೊಮ್ಮಗ) ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯವು ಪಾಳುಬಿದ್ದಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ; ಪ್ರತಿಮೆಗಳನ್ನು ನಾರಾಯಣ ಭಟ್ ( ಚೈತನ್ಯ ಮಹಾಪ್ರಭುಗಳ ಶಿಷ್ಯ) ಮರುಶೋಧಿಸಿದರು ಮತ್ತು ರಾಜ ವೀರ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೬೭೫ ರಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ನಂತರ, ಪ್ರಸ್ತುತ ದೇವಾಲಯದ ರಚನೆಯನ್ನು ನಾರಾಯಣ ಭಟ್ ಅವರು ಅಕ್ಬರನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಪಾಲರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ರಾಜಾ ತೋಡರ್ಮಾಲ್ ಅವರ ಸಹಾಯದಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು.

ರಾಧಾ ರಾಣಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಬರ್ಸಾನಾ

ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಜನಪ್ರಿಯ ದಂತಕಥೆಯೂ ಇದೆ. ಅದರ ಪ್ರಕಾರ ಕೃಷ್ಣನ ತಂದೆ ನಂದ ಮತ್ತು ರಾಧೆಯ ತಂದೆ ವೃಷಭಾನು ಆತ್ಮೀಯ ಗೆಳೆಯರಾಗಿದ್ದರು. ನಂದನು ಗೋಕುಲದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥನಾಗಿದ್ದರೆ, ವೃಷಭಾನು ರಾವಲದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥನಾಗಿದ್ದನು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮಥುರಾದ ರಾಜ ಕಂಸನ ದೌರ್ಜನ್ಯದಿಂದ ಬೇಸತ್ತ ಇಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮ ಜನರೊಂದಿಗೆ ನಂದಗಾಂವ್ ಮತ್ತು ಬರ್ಸಾನಾಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡರು. ನಂದನು ನಂದೀಶ್ವರ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ತನ್ನ ಮನೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡನು ಮತ್ತು ವೃಷಭಾನು ಭಾನುಗರ್ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ತನ್ನ ಶಾಶ್ವತ ನಿವಾಸವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡನು, ಅದು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ರಾಧೆಯ ನಿವಾಸವಾಯಿತು. ಪ್ರಸ್ತುತ, ಬರ್ಸಾನಾ ಮತ್ತು ನಂದಗಾಂವ್ ಎರಡೂ ಅವಳಿ ಪಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲಿ, ಕ್ರಮವಾಗಿ ನಂದೀಶ್ವರ್ ಮತ್ತು ಭಾನುಗರ್ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಶಿಖರದಲ್ಲಿ ರಾಧಾ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ. ನಂದಗಾಂವ್ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ನಂದ ಭವನ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಬರ್ಸಾನಾ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ರಾಧಾ ರಾಣಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಅಥವಾ ಶ್ರೀಜಿ (ಶ್ರೀಜಿ ದೇವಸ್ಥಾನ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಶ್ರೀಜಿ ದೇವಸ್ಥಾನ

ಶ್ರೀಜಿ ದೇವಾಲಯವು ಅದರ ಕಮಾನುಗಳು, ಕಂಬಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಂಪು ಮರಳುಗಲ್ಲುಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು, ಮೊಘಲ್ ಯುಗದ ಹಿಂದಿನ ರಚನೆಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಬರ್ಸಾನಾದಲ್ಲಿರುವ ಈ ಜನಪ್ರಿಯ ದೇವಾಲಯವು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. [೧] ದೇವಾಲಯವು ಕೆಂಪು ಮರಳುಗಲ್ಲಿನಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಕೈ ಕೆತ್ತನೆಗಳು, ಸುಂದರವಾದ ಕಮಾನುಗಳು, ಗುಮ್ಮಟಗಳು ಮತ್ತು ಅದರ ಒಳಗಿನ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಛಾವಣಿಗಳ ಮೇಲೆ ಸೊಗಸಾದ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಭವ್ಯವಾದ ಅರಮನೆಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಬಿಳಿ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ರಾಧಾ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣನ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. [೩]

ಇಲ್ಲಿ ನೆಲದಿಂದ ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋಗುವಾಗ,೨೦೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳಿವೆ,. ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳ ಬುಡದಲ್ಲಿ ವೃಷಭಾನು ಮಹಾರಾಜನ ಅರಮನೆಯಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ವೃಷಭಾನು ಮಹಾರಾಜ, ಕೀರ್ತಿದಾ, ಶ್ರೀದಾಮ (ರಾಧೆಯ ಒಡಹುಟ್ಟಿದವನು) ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ರಾಧಿಕಾ ವಿಗ್ರಹಗಳಿವೆ. ಈ ಅರಮನೆಯ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿಯೇ ಬ್ರಹ್ಮನ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ ಅಷ್ಟಸಖಿ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ರಾಧಾ ಮತ್ತು ಆಕೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಸಖಿಯರನ್ನು (ಸ್ನೇಹಿತರು) ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. [೪] ದೇವಾಲಯವು ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕಾರಣ, ದೇವಾಲಯದ ಆವರಣದಿಂದ ಇಡೀ ಬರ್ಸಾನಾವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.

ಹಬ್ಬಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ರಾಧಾಷ್ಟಮಿ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣ ಜನ್ಮಾಷ್ಟಮಿ, ರಾಧಾ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣನ ಜನ್ಮದಿನಗಳು, ರಾಧಾ ರಾಣಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮುಖ್ಯ ಉತ್ಸವಗಳಾಗಿವೆ. ಈ ಎರಡೂ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಹೂವುಗಳು, ಬಲೂನುಗಳು ಮತ್ತು ದೀಪಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವತೆಗಳು ಹೊಸ ಉಡುಪುಗಳು ಮತ್ತು ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆರತಿ ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ಚಪ್ಪನ್ ಭೋಗ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ೫೬ ರೀತಿಯ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ರಾಧಾ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ನಂತರ ಅದನ್ನು ಭಕ್ತರಿಗೆ ಪ್ರಸಾದ ಎಂದು ವಿತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [೩]

ರಾಧಾ ರಾಣಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಬರ್ಸಾನಾ ಹೋಳಿ ಹಬ್ಬ

ರಾಧಾಷ್ಟಮಿ ಮತ್ತು ಜನ್ಮಾಷ್ಟಮಿಯ ಜೊತೆಗೆ, ಲತ್ಮಾರ್ ಹೋಳಿ ಕೂಡ ದೇವಾಲಯದ ಮಹತ್ವದ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಲತ್ಮಾರ್ ಹೋಳಿ ಆಚರಿಸಲು, ಭಕ್ತರು ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸಿಗರು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಬರ್ಸಾನಾದಲ್ಲಿ ಹೋಳಿ ಹಬ್ಬದ ನಿಜವಾದ ದಿನಕ್ಕೆ ಒಂದು ವಾರ ಮೊದಲು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ರಂಗ ಪಂಚಮಿಯವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. [೫]

ದೇವಾಲಯದ ಸಮಯ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪಾದ್ರಿಯಿಂದ ಭಾರತದ ಮೂಲಕ ಗಮನಿಸಿದ ಸಮಯ ವಲಯ ( UTC+05:30 ). [೩]

ಬೇಸಿಗೆ ಸಮಯಗಳು - ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ೦೫:೦೦ ರಿಂದ ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ೦೨:೦೦ ರವರೆಗೆ ಮತ್ತು ಸಂಜೆ ೦೫:೦೦ ರಿಂದ ೦೯:೦೦ ರವರೆಗೆ.

ಚಳಿಗಾಲದ ಸಮಯಗಳು - ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ೦೫:೩೦ ರಿಂದ ೦೨:೦೦ ರವರೆಗೆ ಮತ್ತು ಸಂಜೆ ೦೫:00 ರಿಂದ ೦೮:೩೦ ರವರೆಗೆ.

ದೇವಾಲಯದ ಛಾಯಾಂಕಣ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ತಲುಪುವುದು ಹೇಗೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  • ಸ್ಥಳ: ರಾಧಾ ಬಾಗ್ ಮಾರ್ಗ, ಬರ್ಸಾನಾ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ೨೮೧೪೦೫.
  • ಹತ್ತಿರದ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣ: ಮಥುರಾ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣ, ಇದು ಸುಮಾರು 50.7 ರಾಧಾ ರಾಣಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಿಂದ ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ದೇವಸ್ಥಾನದಿಂದ ಸುಮಾರು 10 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಕೋಸಿ ಕಲಾನ್ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣ.
  • ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ: ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ನವದೆಹಲಿ, ಇದು ಸುಮಾರು ೧೫೦ ಆಗಿದೆ ರಾಧಾ ರಾಣಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಿಂದ ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಮತ್ತು ಪಂಡಿತ್ ದೀನ್ ದಯಾಳ್ ಉಪಾಧ್ಯಾಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಆಗ್ರಾ, ಇದು ಸುಮಾರು ೧೧೦ ಆಗಿದೆ ರಾಧಾ ರಾಣಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಿಂದ ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. [೩]

ಹತ್ತಿರದ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  • ರಂಗೀಲಿ ಮಹಲ್ ಬರ್ಸಾನಾ, ಕೀರ್ತಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಇದಕ್ಕೆ ರಾಧಾಳ ತಾಯಿ ಕೀರ್ತಿದಾ ಹೆಸರಿಡಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಧಾ ದೇವಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ.
  • ಮಾನ್ ಮಂದಿರ, ರಾಧಾ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾದ ದೇವಾಲಯ.
  • ಮೋರ್ ಕುಟೀರ್, ರಾಧೆ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣನ ನವಿಲು ರೂಪಗಳಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ದೇವಾಲಯ.
  • ಖಾದ್ರಿ ವನ.
  • ಸಂಕರಿ ಖೋರ್ ಬರ್ಸಾನಾ. [೬]
  • ಪಿಲಿ ಪೋಖರ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಿಯಾ ಕುಂಡ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಇದನ್ನು ರಾಧಾ ದೇವಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ.
  • ರಾಧಾ ಬಾಗ್.
  • ಶ್ರೀ ಕುಶಾಲ್ ಬಿಹಾರಿ, ಜೈಪುರ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಬರ್ಸಾನಾ.
  • ಶ್ರೀ ಚಿತ್ರ ಸಖಿ ದೇವಸ್ಥಾನ. [೧] [೭]


ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  1. ೧.೦ ೧.೧ ೧.೨ ೧.೩ "Shriji Temple Barsana| Mandir History, Architecture & Visiting Time | UP Tourism". tour-my-india. Retrieved 2021-05-08.
  2. Anand, D. (1992). Krishna: The Living God of Braj (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Abhinav Publications. pp. 60–65. ISBN 978-81-7017-280-2.
  3. ೩.೦ ೩.೧ ೩.೨ ೩.೩ "Radha Rani Mandir Barsana | Barsana Temple | how to reach, timings". thedivineindia.com (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 2021-05-08.
  4. "Shriji Temple at Barsana". Radhanath Swami Yatras (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 23 September 2011. Archived from the original on 2021-05-13. Retrieved 2021-05-08.
  5. "About Barsana". Shree Ji Barsana Mandal Trust (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Archived from the original on 2021-05-08. Retrieved 2021-05-08.
  6. MUKHERJEE, TARAPADA; HABIB, IRFAN (1987). "Akbar and the Temples of Mathura and its Environs". Proceedings of the Indian History Congress. 48: 234–250. ISSN 2249-1937. JSTOR 44141685.
  7. "Places to Visit in Barsana, Tourist Places in Barsana, Barsana Attractions". Shri Mathura Ji (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 2021-05-08.