ಡೊಲೊಮಿಯಾ ಕಾಸ್ಟಸ್

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ
Dolomiaea costus
CITES Appendix I (CITES)[೧]
Scientific classification edit
Kingdom: Plantae
clade: Tracheophytes
Clade: Angiosperms
Clade: Eudicots
Clade: Asterids
Order: Asterales
Family: Asteraceae
Genus: Dolomiaea
Species:
D. costus
Binomial name
Dolomiaea costus

(Falc.) Kasana & A.K.Pandey
Synonyms[೨]
  • Aplotaxis lappa Decne.
  • Aucklandia costus Falc.
  • Aucklandia lappa (Decne.) Decne.
  • Saussurea costus (Falc.) Lipsch.
  • Saussurea lappa (Decne.) Sch.Bip.
  • Theodorea costus (Falc.) Kuntze

ಡೊಲೊಮಿಯಾ ಕಾಸ್ಟಸ್, [೩] ಹಿಂದೆ ಸೌಸುರಿಯಾ ಕಾಸ್ಟಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾಸ್ಟಸ್, ಇಂಡಿಯನ್ ಕಾಸ್ಟಸ್, ಕುತ್ ಅಥವಾ ಪುಚುಕ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, [೪] ಇದು ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಚೀನಾಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿರುವ ಡೊಲೊಮಿಯಾ ಕುಲದ ಥಿಸಲ್ ಜಾತಿಯಾಗಿದೆ . ಕಾಶ್ಮೀರದ ರಿಷಿ (ಹಿಂದೂ) ಅತೀಂದ್ರಿಯರು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಈ ಸಸ್ಯವನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು. ಮೂಲದಿಂದ ತೆಗೆದ ಸಾರಭೂತ ತೈಲಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಔಷಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸುಗಂಧ ದ್ರವ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. [೫] [೬]

ಕೋಸ್ಟಸ್ ಈ ಸಸ್ಯದ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಸಸ್ಯದ ಬೇರನ್ನು ಔಷಧೀಯ ಅಥವಾ ಹೋಮಿಯೋಪತಿ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. [೭] ಮೂಲವನ್ನು ಅದರ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಹೆಸರಿನ ರಾಡಿಕ್ಸ್ ಆಕ್ಲಾಂಡಿಯೇ (ಆಕ್ಲಾಂಡಿಯಾದ ಬೇರು ) ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. [೮]

ಇದು ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಕುಷ್ಠ ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ; ಅರೇಬಿಕ್ ಮತ್ತು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಸ್ಟ್ ಅಥವಾ ಕ್ವೆಸ್ಟ್ ; ಹಿಂದಿ ಮತ್ತು ಬೆಂಗಾಲಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕುಟ್, ಕುರ್ ಮತ್ತು ಪಚಕ್, ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ ಕೋಸ್ತುಮ್, ಗೋಸ್ತಮ್ ಮತ್ತು ಪೊಟ್ಚುಕ್ ; ಗುಜರಾತಿಯಲ್ಲಿ ಉಪಲೇತ ಮತ್ತು ಕುರ್ ; ಪಂಜಾಬಿಯಲ್ಲಿ ಕೋಟ್ ಅಥವಾ ಕಸ್ಟ್ ; ತೆಲುಗಿನಲ್ಲಿ ಚಂಗಲ ; ಮಲಯಾಳಂನಲ್ಲಿ ಸೆಪುಡ್ಡಿ ; ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಕೋಷ್ಠ ; ಕಾಶ್ಮೀರಿಯಲ್ಲಿ ಕುತ್ ಅಥವಾ ಪೋಸ್ಟ್‌ಖಾಯ್ ; ಮತ್ತು ಹೀಬ್ರೂ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕೋಷ್ಟ್ (कשט); ಸ್ವಾಹಿಲಿಯಲ್ಲಿ ಕೊಟೊ ; ಚೀನೀ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಮು ಕ್ಸಿಯಾಂಗ್ . [೯] [೧೦] [೧೧]

ವಿವರಣೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಡೊಲೊಮಿಯಾ ಕಾಸ್ಟಸ್

ಡೊಲೊಮಿಯಾ ಕಾಸ್ಟಸ್ ೧-೨ಮೀ(೩.೩-೬.೬ ಅಡಿ) ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ೧ಮೀ (೩.೩ಅಡಿ) ಅಗಲಕ್ಕೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಬೆಳವಣಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕವಾಗಿದೆ . [೧೨] ಇದು ಉದ್ದವಾದ ಲೈರೇಟ್ ಎಲೆಗಳು ಮತ್ತು ನೇರಳೆ ಹೂಗೊಂಚಲುಗಳ ತಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಎಲೆಗಳು ಬುಡದಲ್ಲಿ ಆರಿಕಲ್ ಆಕಾರವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ, ಮೊನಚಾದ ಹಲ್ಲಿನ ಮಾದರಿಗಳು ಎಲೆಗಳ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸರಾಸರಿ ೦.೫೦-೧.೨೫ಮೀ (೧.೬-೪.೧ ಅಡಿ) ಉದ್ದವಿದೆ. ಸಸ್ಯದ ಬೇರುಗಳು ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ೪೦ ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದದವರೆಗೆ ಚಲಿಸಬಹುದು . [೧೩] [೧೪] [೧೫]

ಆವಾಸಸ್ಥಾನ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ೨೫೦೦-೩೦೦೦ಮೀ (೮೨೦೦-೯೮೦೦ ಅಡಿ) ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯ ; ಹಿಮಾಲಯ, ಕಾಶ್ಮೀರ, ಜಮ್ಮು, ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳು, ಮತ್ತು ಕಿಶನ್ ಗಂಗಾ ಕಣಿವೆ ಸೇರಿವೆ . [೧೦] ಇದರ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದತಹ ಹೂವು ಬಿಡುವ ಅವಧಿಯು ಜುಲೈನಿಂದ ಆಗಸ್ಟ್ ವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಬೀಜಗಳು ಆಗಸ್ಟ್ ನಿಂದ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ವರೆಗೆ ಹಣ್ಣಾಗುತ್ತವೆ. ಸಸ್ಯವನ್ನು ಹಗುರವಾದ ಮರಳು, ಮಧ್ಯಮದಿಂದ ಭಾರೀ ಜೇಡಿಮಣ್ಣಿನಿಂದ ಆಮ್ಲ, ತಟಸ್ಥ ಅಥವಾ ಮೂಲಭೂತ, ಕ್ಷಾರೀಯ ಮಣ್ಣು, ತೇವಾಂಶವುಳ್ಳ ಮಣ್ಣುಗಳಿಗೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡುವ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಬಹುದಾಗಿದೆ. ಸಸ್ಯವನ್ನು ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕಿನ ಪ್ರಮಾಣವು ಅರೆ-ಮಬ್ಬಾದ (ಬೆಳಕಿನ ಕಾಡು) ಪ್ರದೇಶಗಳು ಅಥವಾ ನೆರಳು ಇಲ್ಲದ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಬದಲಾಗಬಹುದು ಇಂತಹ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಬಹುದು. [೧೨]

ಕೃಷಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸಸ್ಯವನ್ನು ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯವಾಗಿ ಬೆಳೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಪ್ರದೇಶವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ-ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಜಮ್ಮು-ಕಾಶ್ಮೀರ- ಅದರ ಮೂಲ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. [೧೬] ಪಾರ್ಮಾರೆಟ್ ಅವರ ಅಧ್ಯಯನ. ಅಲ್. 2012 ಪಾರ್ಮಾರೆಟ್ ಅವರ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ಬೀಜ ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಬದುಕುಳಿಯುವಿಕೆಯ ಶೇಕಡಾವಾರು ಮೇಲೆ ಎತ್ತರದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಪರಿಶೋಧಿಸಿತು, ಹೆಚ್ಚಿನ ಎತ್ತರವು ಹೆಚ್ಚಿನ ಬದುಕುಳಿಯುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಬೀಜ ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯುವಿಕೆಯ ಶೇಕಡಾವಾರುಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಿತು. [೧೭] ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಅವು ಪರ್ವತಮಯವಾದ ಹಿಮಾಲಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೇರಳವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಕೃಷಿಯು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಸಸ್ಯಗಳ ಬೇರುಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಚೀನಾ ಮತ್ತು ಜಪಾನ್‌ಗೆ ರಫ್ತು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವು ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ದೊಡ್ಡ ಸರಕುಗಳಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ರೀತಿಯ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಈಗ ರಾಜ್ಯವು ಮಿತಿಮೀರಿದ ಶೋಷಣೆಯಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಈ ಸಸ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು CITES ನ ಅನುಬಂಧ I ನಲ್ಲಿ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. [೧೨]

ಉಪಯೋಗಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಮಸಾಲೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಪ್ಲಿನಿಯವರು ಇದನ್ನು ಮಸಾಲೆಯಾಗಿ, "ಸುಡುವ ರುಚಿ ಮತ್ತು ಸೊಗಸಾದ ಪರಿಮಳ" ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ, "ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕ" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. [೧೮]

ಪ್ರಾಚೀನ ಜುದಾಯಿಸಂ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಡೊಲೊಮಿಯಾ ಕಾಸ್ಟಸ್‌ನ ಮೂಲವನ್ನು ರಬ್ಬಿನಿಕಲ್ ಬರಹಗಳಲ್ಲಿ ಕೋಷ್ಟ್ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ ( ಹೀಬ್ರೂ:קשט ), ಬಾಣದ ತುದಿಯ ಆಕಾರವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಹೀಬ್ರೂ ಬೈಬಲ್ ಮತ್ತು ಟಾಲ್ಮಡ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾದ ಪವಿತ್ರ ಧೂಪದ್ರವ್ಯವಾದ ಕೆಟೋರೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಗುಡಾರದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮೊದಲ ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯ ಜೆರುಸಲೆಮ್ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾದ ಧೂಪದ್ರವ್ಯ ಬಲಿಪೀಠದ ಮೇಲೆ ಅರ್ಪಿಸಲಾಯಿತು. ಕೆಟೋರೆಟ್ ಜೆರುಸಲೆಮ್ ದೇವಾಲಯದ ಸೇವೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿತ್ತು. [೧೯]

ಉಪ್ರಾಚೀನ ರೋಮ್[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಗ್ರೀಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೋಸ್ಟೋಸ್ ಅಥವಾ ಕೊಸ್ಟಾರಿನ್ ಎಂದು ಮತ್ತು ಲ್ಯಾಟಿನ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾಸ್ಟಮ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ರೋಮ್ ಮತ್ತು ಬೈಜಾಂಟಿನಿಯಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಸಾಲೆಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಇದನ್ನು ವೈನ್ ಅನ್ನು ಸುವಾಸನೆಗೊಳಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

ಬ್ರಿಟನ್[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೋಸ್ಟಸ್ ಅನ್ನು ಮಸಾಲೆಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ೧೨ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಘಟಕಾಂಶವಾಗಿ ಗ್ರೀನ್‌ಸಾಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ನೆಕಮ್ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. [೨೦]

ಇಸ್ಲಾಂ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಇದನ್ನು ಪ್ರವಾದಿ ಮುಹಮ್ಮದ್ "ಸಹೀಹ್ ಹದೀಸ್" ನಲ್ಲಿ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. "ಭಾರತೀಯ ಧೂಪದ್ರವ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಿದರೆ, ಇದು ಏಳು ರೋಗಗಳನ್ನು ವಾಸಿಮಾಡುತ್ತದೆ; ಗಂಟಲಿನ ತೊಂದರೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವವರು ಅದರ ವಾಸನೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಮತ್ತು ಪ್ಲೆರೈಸಿಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವವರ ಬಾಯಿಯ ಒಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಇಡಬೇಕು." . [೨೧]

ಚೀನಾ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಚೀನೀ ಔಷಧದಲ್ಲಿ, ಈ ಬೇರು ೫೦ ಮೂಲಭೂತ ಗಿಡಮೂಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು ಒಂದು ಹೆಸರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಚೀನಾ ಭಾಷೆಯ ವಪದವಾಗಿದ್ದು "ಮರದ ಪರಿಮಳ" ಎಂಬುದಾಗಿದೆ. [೨೨] ಇದು ಜನಪ್ರಿಯ ಜೀರ್ಣಕಾರಿ ಪರಿಹಾರ ಪೊ ಚಾಯ್ ಮಾತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಧೂಪದ್ರವ್ಯವಾಗಿಯೂ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಭಾರತ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಆಯುರ್ವೇದದಲ್ಲಿ, ಕುಷ್ಟ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಅಥರ್ವವೇದದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ಪುರಾತನ ವೈದಿಕ ಸಸ್ಯ ದೇವರನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ತಕ್ಮನ್ ಅಥವಾ ಅಧಿಕ ಜ್ವರ (ಜ್ವರ) ರೋಗಕ್ಕೆ ಪರಿಹಾರವಾಗಿದೆ. [೨೨] ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಕುಷ್ಟವನ್ನು ಸ್ವರ್ಗೀಯ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಪಡೆದ ದೈವಿಕ ಸಸ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ, ಹಿಮಾಲಯದಲ್ಲಿ ಎತ್ತರವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ದೈವಿಕ ಸೋಮನ ಸಹೋದರ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. [೨೨] ಆಯುರ್ವೇದದಲ್ಲಿ, ಕುಷ್ಟವು ವಾತಕ್ಕೆ ರಸಾಯನವಾಗಿದೆ, ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ಬಲಪಡಿಸಲು, ವಿಷಕಾರಿ ಶೇಖರಣೆಯ ದೇಹವನ್ನು ಶುದ್ಧೀಕರಿಸಲು, ಫಲವತ್ತತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಮತ್ತು ನೋವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [೨೨]  ] ಇದರ ಒಣಗಿದ ಪುಡಿ ಹುಣ್ಣುಗಳಿಗೆ ನಿವಾರಿಸಲು ಉಪಯೋಗಿಸುವ ಮುಲಾಮುಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿದೆ; ಇದನ್ನು ಕೂದಲು ತೊಳೆಯಲು ಕೂಡ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.

ಕೋಸ್ಟಸ್ ರೈಜೋಮ್ ಅನ್ನು ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಬೆಟ್ಟದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಉಣ್ಣೆಯ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಇತರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಉಪಯೋಗಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಬೇರುಗಳಿಂದ ಪಡೆದ ಸಾರಭೂತ ತೈಲವನ್ನು ಸುಗಂಧ ದ್ರವ್ಯಗಳು, ಧೂಪದ್ರವ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೂದಲು ತೊಳೆಯಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಪ್ರಬಲವಾದ ಸುಗಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಅದು ಮೊದಲಿಗೆ ನೇರಳೆಗಳ ಪರಿಮಳವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ವಯಸ್ಸಾದಂತೆ ಹೆಚ್ಚು ಅಹಿತಕರ ಮೇಕೆ-ತರಹದ ವಾಸನೆಗೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬೇರುಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ರೂಪವನ್ನು ಸಾರಭೂತ ತೈಲವಾಗಿ, ನೆಲದ ಪುಡಿಯಾಗಿ ಅಥವಾ ಒಣಗಿದ ಕಡ್ಡಿಯಾಗಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಸಸ್ಯದ ಮತ್ತೊಂದು ಬಳಕೆ ಧೂಪದ್ರವ್ಯದ ಕಡ್ಡಿಗಳ ಒಳಗೆ. ಬೇರುಗಳನ್ನು ಪುಡಿಯಾಗಿ ಪುಡಿಮಾಡಿ ನಂತರ ಕೋಲು ರಚನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ಈ ಬೇರುಗಳಿಂದ ಈ ಕೋಲುಗಳನ್ನು ರಚಿಸಬಹುದು. ಹಾಗೆಯೇ, ಒಣಗಿದ ಕೋಲುಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ದೀಪಗಳಾಗಿ ಅಥವಾ ಬಿಸಿನೀರಿನ ಸ್ನಾನಕ್ಕಾಗಿ ಟಾನಿಕ್ಸ್ ಆಗಿ ತೆಳುವಾದ ಹೋಳುಗಳಾಗಿ ಕತ್ತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [೧೨]

ವ್ಯಾಪಾರ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

೧೯೯೭ ರಲ್ಲಿ ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಇಂಡಿಯಾ ನಡೆಸಿದ ಸಮೀಕ್ಷೆಯಿಂದ ಕಲ್ಕತ್ತಾ, ದೆಹಲಿ, ಮುಂಬೈ, ಅಮೃತಸರ ಮತ್ತು ಹರಿದ್ವಾರದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ "ಸುಲಭವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ" ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡುವ ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. S. ಕಾಸ್ಟಸ್ ಎಷ್ಟು ಸುಲಭವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹೇರಳವಾಗಿದೆ ಎಂದರೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಂಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಡಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಅವರ ಮುಖ್ಯ ಗ್ರಾಹಕರು ದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಔಷಧೀಯ ಕಂಪನಿಗಳು. CITES ವ್ಯಾಪಾರದ ಮಾಹಿತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಚೀನಾ ಮತ್ತು ಭಾರತವು ಉತ್ಪನ್ನದ ಮುಖ್ಯ ರಫ್ತುದಾರರಾಗಿದ್ದು, ಹಾಂಗ್ ಕಾಂಗ್ ಅನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ ಮರು-ರಫ್ತುದಾರರಾಗಿ ಅನುಸರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ೧೯೮೨ ಮತ್ತು೧೯೮೨ ರ ಹಿಂದಿನ ವ್ಯಾಪಾರ ದಾಖಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಚೀನಾ S. ಕಾಸ್ಟಸ್‌ನ ಮೊದಲ ದಾಖಲಿತ ವ್ಯಾಪಾರಿಯಾಗಿದೆ. S. ಕಾಸ್ಟಸ್ ಮಾತ್ರ ಅನುಬಂಧ I ಜಾತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಔಷಧೀಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ವ್ಯಾಪಾರಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ೧೯೭೫ ರ ಹಿಂದೆಯೇ ಅನುಬಂಧ II ರಲ್ಲಿ ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅನುಬಂಧ I ನಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮದೊಂದಿಗೆ ಪಟ್ಟಿಯ ನಿಯೋಜನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲಾಯಿತು. [೨೩]

ಸಸ್ಯ ಅಪಾಯ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

S. ಕಾಸ್ಟಸ್ ಕಾಶ್ಮೀರ ಹಿಮಾಲಯದ ಅತ್ಯಂತ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಔಷಧೀಯ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ಸಂಗ್ರಹಣೆ, ಅತಿಯಾದ ಶೋಷಣೆ, ಅಕ್ರಮ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಆವಾಸಸ್ಥಾನದ ನಷ್ಟದಿಂದಾಗಿ ಈ ಜಾತಿಯು ಅಪಾಯದಲ್ಲಿದೆ. ಅನೇಕ ಕೃಷಿ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆ ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ಮಿಲಿಟರಿ ಸ್ಥಾಪನೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಆವಾಸಸ್ಥಾನದ ನಷ್ಟವು ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ, ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಅದರ ಇಳುವರಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಮನರಂಜನಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ನಗರೀಕರಣದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಆವಾಸಸ್ಥಾನ ನಾಶವು ಅದರ ಕೃಷಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ, ಈ ಉತ್ಪನ್ನದ ಜಾಗತಿಕ ಇಳುವರಿಯನ್ನು ಮತ್ತೆ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ಜಾತಿಯ ಬದುಕುಳಿಯುವಿಕೆಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಭಾವವೆಂದರೆ ಯಾಕ್‌ನ ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ಮೇಯಿಸುವಿಕೆ. [೧೬] ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅದರ ಔಷಧೀಯ ಗುಣಗಳಿಗಾಗಿ ಸಸ್ಯದ ಬಳಕೆಯಿಂದ ದೊಡ್ಡ ಅಪಾಯವು ಬರುತ್ತದೆ. ಭಾರತೀಯ ಸಸ್ಯಗಳ ಕೆಂಪು ಡೇಟಾ ಪುಸ್ತಕದಿಂದ ಇದನ್ನು "ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ" ಎಂದು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. [೨೪]  ಇನ್ನೊಂದು ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ, ಲಕ್ನೋದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಶಿಬಿರದ ಕಾರ್ಯಾಗಾರವು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾಗಿ "ತೀವ್ರವಾಗಿ ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಹೊಸದು" ಎಂದು ನಿರ್ಣಯಿಸಿದೆ, ಕಳೆದ ೧೦ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ೭೦% ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಕುಸಿತವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. [೨೫]  ಉತ್ತರ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮತ್ತೊಂದು CAMP ಕಾರ್ಯಾಗಾರವು ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ "ತೀವ್ರವಾಗಿ ಅಳಿವಿನಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಹೊಸದು" ಎಂದು ನಿರ್ಣಯಿಸಿದೆ. [೨೩] ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಜಾತಿಯ ಸವಕಳಿಯ ದರವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ. ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಶಾಸನಗಳು ೧೯೭೮ರಲ್ಲಿ S. ಕಾಸ್ಟಸ್ ವ್ಯಾಪಾರದ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕಾಗಿ ವಿಶೇಷ ಕಾಯಿದೆ, ದಿ ಕುತ್ ಆಕ್ಟ್ ಅನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿವೆ. [೧೭]

ಸಹ ನೋಡಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

  • ಲೈರೇಟ್ ಸಸ್ಯಗಳ ಪಟ್ಟಿ

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

Media related to Saussurea costus at Wikimedia Commons

costus ಉಚಿತ ಶಬ್ದಕೋಶ ವಿಕ್ಷನರಿ ನಲ್ಲಿ ನೋಡಿ .
  • ಜೀನಸ್ ಸಾಸ್ಸುರಿಯಾ ಫೈಟೊಕೆಮಿಕಲ್ ಮತ್ತು ಫಾರ್ಮಾಲಾಜಿಕಲ್: ಯಾಂಗ್ ಜೆಎಲ್ ವಾಂಗ್ ಆರ್. ಲಿಯು ಎಲ್ಎಲ್ ಶಿ ವೈಪಿ "ಫೈಟೊಕೆಮಿಕಲ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸಾಸ್ಸುರಿಯಾ ಜಾತಿಯ ಜೈವಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು. [ವಿಮರ್ಶೆ]" [153 ಉಲ್ಲೇಖಗಳು] ಜರ್ನಲ್ ಆಫ್ ಏಷ್ಯನ್ ನ್ಯಾಚುರಲ್ ಪ್ರಾಡಕ್ಟ್ಸ್ ರಿಸರ್ಚ್ . 12(2):162-75, 2010 ಫೆ.
  1. ↑ "Appendices | CITES". cites.org. Retrieved 2022-01-14.
  2. ↑ "Dolomiaea costus (Falc.
  3. ↑ Kasana, Shruti; Dwivedi, Mayank D.; Uniyal, Prem L.; Pandey, Arun K. (2020-06-25). "An updated circumscription of Saussurea (Cardueae, Asteraceae) and allied genera based on morphological and molecular data". Phytotaxa. 450 (2): 173–187. doi:10.11646/phytotaxa.450.2.3. ISSN 1179-3163.
  4. ↑ Oxford English Dictionary, 3rd edition, 2007, s.v.
  5. ↑ Birgit Lohberger; Beate Rinner; Nicole Stuendl; Heike Kaltenegger; Bibiane Steinecker-Frohnwieser; Eva Bernhart; Ehsan Bonyadi Rad; Annelie Martina Weinberg; Andreas Leithner (2013). "Sesquiterpene Lactones Downregulate G2/M Cell Cycle Regulator Proteins and Affect the Invasive Potential of Human Soft Tissue Sarcoma Cells". PLOS ONE. 8 (6): e66300. Bibcode:2013PLoSO...866300L. doi:10.1371/journal.pone.0066300. PMC 3682952. PMID 23799090.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  6. ↑ A.V.S.S. Sambamurty (2005). Taxonomy of Angiosperms. I. K. International Pvt. Ltd. p. 417. ISBN 9788188237166.
  7. ↑ Davidson, Tish.
  8. ↑ Chu, Chia-Yu; Ho, Po-Han; Cho, Yung-Tsu (2019). "Radix Aucklandiae (Dried root of Saussurea costus)-induced acute generalized exanthematous pustulosis confirmed by patch testing". Dermatologica Sinica. 37 (2): 98. doi:10.4103/ds.ds_16_18.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  9. ↑ Chandra P. Kuniyal, Yashwant S. Rawat, Santaram S. Oinam, Jagdish C. Kuniyal and Subhash C. R. Vishvakarma (2005). "Kuth (Saussurea lappa) cultivation in the cold desert environment of the Lahaul valley, northwestern Himalaya, India: arising threats and need to revive socio-economic values". Biodiversity and Conservation. 14 (5): 1035. doi:10.1007/s10531-004-4365-x.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  10. ↑ ೧೦.೦ ೧೦.೧ K. Madhuri; K. Elango; S. Ponnusankar (2011). "Sausaria lappa (Kuth root): review of its traditional uses, phytochemistry and pharmacology". Oriental Pharmacy and Experimental Medicine. 12 (1): 1–9. doi:10.1007/s13596-011-0043-1.
  11. ↑ "Archived copy". Archived from the original on 2011-06-16. Retrieved 2011-01-15.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  12. ↑ ೧೨.೦ ೧೨.೧ ೧೨.೨ ೧೨.೩ Lipsch.
  13. ↑ P.K. Hajra, R.R. Rao, D.K. Singh, B.P.Uniyal Flora of India, vol. 12, BSI, Calcutta (1995) p. 187
  14. ↑ Bruchhausen, F.Y., Dannhardt, G., Ebel, S., Frahm, A.W., Hackenthal, E., Holzgrabe, U., 1994.
  15. ↑ O.P. Upadhyay, J.K. Ojha, S.K. Datta Pharmacognostic study of the root of Saussurea lappa C.B. Clarke Sachitra Ayurveda, 8 (1993), pp. 608-612
  16. ↑ ೧೬.೦ ೧೬.೧ Saha, D., Ved, D., Ravikumar, K. & Haridasan, K. 2015.
  17. ↑ ೧೭.೦ ೧೭.೧ N. Kumar, A. KumarDurlabh hoti chamatkaric aushadhi-Kuth Sachitra Ayurveda, 1 (1989), pp. 25-29
  18. ↑ quoted in Andrew Dalby, Dangerous Tastes, p. 85
  19. ↑ "Archived copy". Archived from the original on 2021-11-10. Retrieved 2021-11-10.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  20. ↑ Alan Davidson, Tom Saine, Helen Saberi, Oxford Companion to Food, 2nd edition, 2006, p. 219
  21. ↑ "Hadith - Book of Medicine - Sahih al-Bukhari - Sunnah.com - Sayings and Teachings of Prophet Muhammad (صلى الله عليه و سلم)". sunnah.com. Retrieved 2020-10-03.
  22. ↑ ೨೨.೦ ೨೨.೧ ೨೨.೨ ೨೨.೩ "Archived copy". Archived from the original on 2011-06-16. Retrieved 2011-01-15.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)"Archived copy".
  23. ↑ ೨೩.೦ ೨೩.೧ Schippmann, Uwe.
  24. ↑ Nayar and Sastry 1988
  25. ↑ Molur and Walker 1998
"https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ಡೊಲೊಮಿಯಾ_ಕಾಸ್ಟಸ್&oldid=1130770" ಇಂದ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ