ಏಕನಂಶಾ
ಏಕನಂಶಾ ( ಸಂಸ್ಕೃತ:एकानंशा ) ಒಬ್ಬ ಹಿಂದೂ ದೇವತೆ. ಅವಳು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಕಲ್ಪನಾ ಶಕ್ತಿಯಾದ ಯೋಗಮಾಯಾದಿಂದ ಜನಿಸಿದ್ದಾಳೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. [೩]
ಈ ದೇವಿಯನ್ನು ವೃಷ್ಣಿಗಳು ಪೂಜಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ವಾಸುದೇವ ಕೃಷ್ಣ, ಬಲರಾಮ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಹೋದರಿ ಏಕನಂಶಾಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಅನೇಕ "ರಕ್ತಸಂಬಂಧದ ತ್ರಿಕೋನಗಳು" ಮಥುರಾ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿವೆ. ಇವು ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಯುಗದ ಆರಂಭಿಕ ಶತಮಾನಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದವುಗಳಾಗಿವೆ.[೪] ಆಕೆ ವಾಸುದೇವ ಮತ್ತು ರೋಹಿಣಿ ಮಗಳಾದ ಸುಭದ್ರಾ ದೇವಿಯಾಗಿ ಪುನರ್ಜನ್ಮವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಳು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.[೫]
ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಶಾಸ್ತ್ರ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ, ಏಕನಂಶಾ ಎಂದರೆ "ಏಕಾಂಗಿ, ಭಾಗರಹಿತ", ಮತ್ತು ಇದು ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯ ಹೆಸರು. ಆಕೆಯ ಹೆಸರಿನ ಮತ್ತೊಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವೆಂದರೆ, ಯೋಗಮಯ ದೇವಿಯು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಒಂದು ಭಾಗದಿಂದ (ಸ್ವತಃ ವಿಷ್ಣುವಿನ) ಜನಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಆಕೆಯನ್ನು ಏಕನಂಶಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು.
ಸಾಹಿತ್ಯ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಹರಿವಂಶ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಆಧುನಿಕ ವಿದ್ವಾಂಸರಾದ ಎಸ್. ಸಿ. ಮುಖರ್ಜಿಯವರ ಪ್ರಕಾರ, ಹರಿವಂಶದಲ್ಲಿ ಏಕನಂಶಾ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಶಕ್ತಿ ಹಾಗೂ ಏಕಾದಶಿ ದೇವತೆಯೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹರಿವಂಶದಲ್ಲಿ, ಆಕೆಯನ್ನು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಸಹೋದರಿಯಾಗಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಆಕೆಗೆ ವಿಮಲಾ ದೇವಿ ಮತ್ತು ಯೋಗಮಯ ಎಂಬ ಬಿರುದುಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ವಿಷ್ಣುಧರ್ಮೋತ್ತರ ಪುರಾಣ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ವಿಷ್ಣುಧರ್ಮೋತ್ತರ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಿಯನ್ನು ಗಾಂಧಾರಿಯೆಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ (ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಭ್ರಮೆಯ ಶಕ್ತಿ) ಮತ್ತು ಈ ಗಾಂಧಾರಿಯು ಧೃತಿ, ಕೀರ್ತಿ, ಪುಶ್ತಿ, ಶ್ರಾದ್ಧ, ಸರಸ್ವತಿ, ಗಾಯತ್ರಿ ಮತ್ತು ಕಾಲರಾತ್ರಿ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾಳೆ.
ಬ್ರಹ್ಮವೈವರ್ತ ಪುರಾಣ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಬ್ರಹ್ಮವೈವರ್ತ ಪುರಾಣ ಪ್ರಕಾರ, ಏಕನಂಶಾಳು ನಂದ ಮತ್ತು ಯಶೋಧೆಯ ಮಗಳಾಗಿದ್ದಳು, ಅವಳನ್ನು ವಾಸುದೇವನು ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿದ್ದನು. ಕಂಸನು ಅವಳನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದಾಗ, ಅವಳು ಯೋಗಮಯ ದೇವಿಯಾಗಿ ರೂಪಾಂತರಗೊಂಡಳು, ಇದನ್ನು ದುರ್ಗಾ ಎಂಬ ಇನ್ನೊಂದು ಹೆಸರಿನಿಂದಲೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇತರ ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣು ಮಗುವನ್ನು ವಿಂಧ್ಯ ಪರ್ವತಗಳಿಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆಯಾದರೂ, ಈ ಪಠ್ಯದಲ್ಲಿ, ಅವಳು ವಾಸುದೇವ ಮತ್ತು ದೇವಕಿಯೊಂದಿಗೆ ಇರುತ್ತಾಳೆ. ನಂತರ, ಕೃಷ್ಣ ತನ್ನ ಮುಖ್ಯ ಪತ್ನಿಯಾದ ರುಕ್ಮಿಣಿಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾದಾಗ, ಅವನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಮತ್ತು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಅವಳನ್ನು ದುರ್ವಾಸನೊಂದಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೬]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ Paul, Pran Gopal; Paul, Debjani (1989). "Brahmanical Imagery in the Kuṣāṇa Art of Mathurā: Tradition and Innovations". East and West. 39 (1/4): 116–117. ISSN 0012-8376. JSTOR 29756891.
- ↑ Gupta, Vinay K. "Vrishnis in Ancient Literature and Art". Indology's Pulse Arts in Context, Doris Meth Srinivasan Festschrift Volume, Eds. Corinna Wessels Mevissen and Gerd Mevissen with Assistance of Vinay Kumar Gupta (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್): 70–72.
- ↑ www.wisdomlib.org (2017-12-13). "Ekanamsha, Ekānaṃśā, Eka-anamsha: 9 definitions". www.wisdomlib.org (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 2022-09-12.
- ↑ Singh, Upinder (2008). A History of Ancient and Early Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century. Delhi: Pearson Education. pp. 436–7. ISBN 978-81-317-1677-9.
- ↑ Knapp, Stephen (2005). The Heart of Hinduism: The Eastern Path to Freedom, Empowerment, and Illumination (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). iUniverse. p. 126. ISBN 978-0-595-35075-9.
- ↑ Brahmavaivarta Purana Sri-Krishna-Janma Khanda (Fourth Canto) 7th Chapter English translation by Shantilal Nagar Parimal Publications Link: https://archive.org/details/brahma-vaivarta-purana-all-four-kandas-english-translation