ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಗು

ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಲೇಖಿ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ
ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಲೇಖಿ

ವಿದೇಶಾಂಗ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರು
ಹಾಲಿ
ಅಧಿಕಾರ ಸ್ವೀಕಾರ 
7 ಜುಲೈ 2021 (2021-07-07)
Serving with ವಿ. ಮುರಳೀಧರನ್ & ರಾಜ್‌ಕುಮಾರ್ ರಂಜನ್ ಸಿಂಗ್
ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ

ರಾಜ್ಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವರು
ಹಾಲಿ
ಅಧಿಕಾರ ಸ್ವೀಕಾರ 
7 ಜುಲೈ 2021 (2021-07-07)
ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ ಪ್ರಹ್ಲಾದ್ ಸಿಂಗ್ ಪಟೇಲ್

ಸಂಸದರು, ಲೋಕಸಭೆ
ಹಾಲಿ
ಅಧಿಕಾರ ಸ್ವೀಕಾರ 
೫ ಜೂನ್ ೨೦೧೪
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ ಅಜಯ್ ಮಕೆನ್
ಮತಕ್ಷೇತ್ರ ನವ ದೆಹಲಿ

ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ಯಮಗಳ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು
ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ
೩೦ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೦೧೯ – ೧೩ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೨೧
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ ಶಾಂತ ಕುಮಾರ್
ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಸಂತೋಷ್ ಗಂಗ್ವಾರ್

ಸಂಸದೀಯ ವಿಶೇಷಾಧಿಕಾರಗಳ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು
ಅಧಿಕಾರ ಅವಧಿ
೨೦ ಜುಲೈ ೨೦೧೬ – ೨೯
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ ಎಸ್. ಎಸ್. ಅಹ್ಲುವಾಲಿಯಾ
ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಹರಿವಂಶ ನಾರಾಯಣ ಸಿಂಗ್
ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಾಹಿತಿ
ಜನನ (1967-04-30) ೩೦ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೬೭ (ವಯಸ್ಸು ೫೭)
ನವದೆಹಲಿ, ಭಾರತ
ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷ ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಾರ್ಟಿ
ಸಂಗಾತಿ(ಗಳು) ಅಮನ್ ಲೇಖಿ
ಮಕ್ಕಳು
ಅಭ್ಯಸಿಸಿದ ವಿದ್ಯಾಪೀಠ ಕಾನೂನು ವಿಭಾಗ, ದೆಹಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ
ವೃತ್ತಿ
  • ವಕೀಲ
  • ರಾಜಕಾರಣಿ

ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಲೇಖಿ (ಜನನ ೩೦ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೬೭) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕಾರಣಿ. ಇವರು ೭ ಜುಲೈ ೨೦೨೧ ರಿಂದ ಭಾರತದ ವಿದೇಶಾಂಗ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆಯ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷದಿಂದ ೧೬ ಮತ್ತು ೧೭ ನೇ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ನವದೆಹಲಿ ಸಂಸದೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಸಂಸದರಾಗಿದ್ದಾರೆ. [] ಅವರು ಭಾರತದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ವಕೀಲರೂ ಸಹ ಆಗಿದ್ದಾರೆ.

ಅವರು ೨೦೧೪ ರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ನವದೆಹಲಿಯ ಸಂಸದೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಗೆದ್ದಿದ್ದಲ್ಲದೆ , ೨೦೧೯ ರಲ್ಲಿ ಮರು ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. [] ಜುಲೈ ೨೦೧೬ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಲೋಕಸಭೆಯ ವಿಶೇಷಾಧಿಕಾರಗಳ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. [] ೨೬ ಜುಲೈ ೨೦೧೯ ರಂದು ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ್ ಓಂ ಬಿರ್ಲಾ ಅವರು ಲೇಖಿಯನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ಯಮಗಳ [] ಸಂಸದೀಯ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅಂದಿನಿಂದ ಅವರು ಆ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲೇ ಮುಂದುವರಿದಿದ್ದಾರೆ.

ಸಾಮಾಜಿಕ-ರಾಜಕೀಯ ವಿಷಯಗಳ ಕುರಿತು ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಬರೆಯುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ವಿಷಯಗಳ ಕುರಿತು ವಿವಿಧ ದೂರದರ್ಶನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಲೇಖಿ ಅವರು ದ ವೀಕ್ ಮ್ಯಾಗಜೀನ್‌ನಲ್ಲಿ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ [] ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿಯ ಮೇಲಿನ ಸಮಾನವಾದ ಹಿಡಿತದೊಂದಿಗೆ, ಅವರು ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಚರ್ಚಾಸ್ಪರ್ಧಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ವಿಷಯಗಳ ಕುರಿತು ಹಲವಾರು ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿನ "ಅಸಹಿಷ್ಣುತೆ" [] ಮತ್ತು "ಟ್ರಿಪಲ್ ತಲಾಖ್" ಮಸೂದೆ. [] ಅವರು ವಿವಿಧ ಸಂಸದೀಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸುವವರಾಗಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ ಲೋಕಮಾತ್ ಅವರಿಂದ "ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚೊಚ್ಚಲ ಮಹಿಳಾ ಸಂಸದೀಯ" ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. []

ಶಿಕ್ಷಣ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಲೇಖಿ ಅವರು ದೆಹಲಿಯ ಹಿಂದೂ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಪದವಿ (ಬಿ.ಎಸ್‌ಸಿ.) ಪಡೆದರು. [] ಮುಂದೆ, ಲೇಖಿ ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಲಾ ಸೆಂಟರ್, ಫ್ಯಾಕಲ್ಟಿ ಆಫ್ ಲಾ, ದೆಹಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದರು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಅವರು ೧೯೮೭ ರಿಂದ ೧೯೯೦ರ ವರೆಗೆ ಕಾನೂನು ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದು, ಎಲ್‌ಎಲ್‌ಬಿ ಪಡೆದರು.[೧೦]

ಕಾನೂನು ವೃತ್ತಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕಾನೂನು ಪದವಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ, ಅವರು ೧೯೯೦ ರಲ್ಲಿ ದೆಹಲಿ ಬಾರ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್‌ಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ನಂತರ ಭಾರತದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್, ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು ದೇಶದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಇತರ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು, ನ್ಯಾಯಾಧಿಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.

ಅವರು ಹಲವಾರು ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಗಳು, ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಹಲವಾರು ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಹಲವಾರು ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಕೌಟುಂಬಿಕ ಹಿಂಸಾಚಾರ, ಕೌಟುಂಬಿಕ ಕಾನೂನು ವಿವಾದಗಳು ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಶಾಶ್ವತ ಆಯೋಗದ ಸಮಸ್ಯೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಅವರು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹಿಳಾ ಆಯೋಗ, ಸಾಕ್ಷಿ, NIPCD ಮತ್ತು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಹಕ್ಕುಗಳ ರಕ್ಷಕರಾಗಿ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿರುವ ಹಲವಾರು ಇತರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. [೧೧]

ಲೇಖಿ ಅವರು "ಮಹಿಳಾ ಮೀಸಲಾತಿ ಮಸೂದೆ" ಮತ್ತು "ಕೆಲಸದ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಲೈಂಗಿಕ ಕಿರುಕುಳ (ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ, ನಿಷೇಧ ಮತ್ತು ಪರಿಹಾರ) ಮಸೂದೆ" ಯಂತಹ ಮಸೂದೆಗಳ ಕರಡು ಸಮಿತಿಗಳ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದಾರೆ.[೧೨]

ಪ್ರಕರಣದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ಮಾಧ್ಯಮ ಪ್ರಸಾರದ ಮೇಲಿನ ನಿಷೇಧವನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಲು ಲೇಖಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮಾಧ್ಯಮವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿದರು. ಈ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಅವರು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು. [೧೩] ಅವರು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ನಿಯೋಜಿಸುವ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡರು. [೧೪] ಲೇಖಿ, ಶಾಂತಿ ಮುಕುಂದ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯ ಅತ್ಯಾಚಾರ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸಂತ್ರಸ್ತೆಯ ವಕೀಲರೂ ಆಗಿದ್ದರು. [೧೫]

ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೨, ೨೦೧೯ ರಂದು, ಲೇಖಿ ಅವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿಯವರ ವಿರುದ್ಧ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ನಿಂದನೆ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿಷ್ಯಗಳ ಕುರಿತು ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಆರೋಪ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಅವರ ಆರೋಪವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ಮತದಾರರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಾಗ್ರಹವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿದರು. ರಫೇಲ್ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ ಹಗರಣ ನಡೆದಿದೆ ಎಂಬುದು ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿಯವರ ವಾದ. ಇದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ಆದೇಶವನ್ನು ದುರುಪಯೋಗಪಡಿಸಿಕೊಂಡಂತಿದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ನಿಂದನೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಲೇಖಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. [೧೬] ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೦, ೨೦೧೯ ರ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ, ರಫೇಲ್ ಒಪ್ಪಂದದ ಕಡತಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವಾಲಯದ ಮೂರು ರಹಸ್ಯ ಕದ್ದ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹ ಸಾಕ್ಷ್ಯವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿತು, ಅಧಿಕೃತ ರಹಸ್ಯ ಕಾಯಿದೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಸರ್ಕಾರದ ವಾದವನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಿತು. [೧೭] ಆದರೆ, ಮಾಧ್ಯಮಗಳೊಂದಿಗೆ ತೀರ್ಪಿನ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡುವಾಗ, ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ ಅವರು 'ಚೌಕಿದಾರ್ ಚೋರ್ ಹೈ' (ಚೌಕಿದಾರ್ ಕಳ್ಳ) - ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಅವರ ಉಲ್ಲೇಖವನ್ನು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಎಸ್‌ಸಿಗೆ ಆರೋಪಿಸಿದರು.[೧೭]

ಮೀನಕಾಶಿ ಲೇಖಿ, ಸಿಬ್ಬಂದಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕುಂದುಕೊರತೆಗಳು, ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯದ ಸಂಸದೀಯ ಸ್ಥಾಯಿ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ ವಹಿಸಿದ್ದರು.
ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಲೇಖಿ ಅವರು ಜುಲೈ ೮, ೨೦೨೧ ರಂದು ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಾಂಗ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರಾಗಿ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು.

ಭಾರತೀಯ ಜನತಾ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ನಂತರ ಲೇಖಿ ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರು ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಮುನ್ನಡೆದರು ಮತ್ತು ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ಪಕ್ಷದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ನಿತಿನ್ ಗಡ್ಕರಿ ಅವರು ಬಿಜೆಪಿ ಮಹಿಳಾ ಮೋರ್ಚಾದ ಮಹಿಳಾ ಘಟಕದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು. [೧೮] ಲೇಖಿ, ನಂತರ ೨೦೧೩ ರಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಕ್ತಾರರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು.[೧೯] ಲೇಖಿಯನ್ನು ಪಕ್ಷದೊಳಗೆ ಗುಜರಾತ್ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯ ಪ್ರಬಲ ಬೆಂಬಲಿಗ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿತ್ತು. [೨೦] ಲೇಖಿ ಅವರು ೨೦೧೪ ರ ಸಂಸತ್ತಿನ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ನವದೆಹಲಿ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ಅಜಯ್ ಮಾಕನ್ ಅವರನ್ನು ೨೭೦,೦೦೦ ಮತಗಳ ಅಂತರದಿಂದ ಸೋಲಿಸಿದರು. ನವದೆಹಲಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಸಂಸತ್ತಿನ ಸದಸ್ಯೆಯಾಗಿ, ಲೇಖಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ನವದೆಹಲಿ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ (ಎನ್‌ಡಿ‌ಎಂ‌ಸಿ)ನ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ. [೨೧] ಅವರು ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್ ಮಹಿಳಾ ಸಂಸದೀಯರ (ಭಾರತದ ಅಧ್ಯಾಯ) ಪದನಿಮಿತ್ತ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ್‌ನಿಂದ ಪ್ರೆಸ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಸದಸ್ಯರಾಗಿ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. [೨೨] ಅವರು ಜುಲೈ ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ ಲೋಕಸಭೆಯ ಸವಲತ್ತುಗಳ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡರು ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ನಗರಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಸ್ಥಾಯಿ ಸಮಿತಿ, ಸಿಬ್ಬಂದಿ, ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯ ಸಮಿತಿ, ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಲಹಾ ಸಮಿತಿ ಮತ್ತು ವಸತಿ ಸಮಿತಿಯ ಸಕ್ರಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ. [೨೩]

ರಾಜಕೀಯ ವೃತ್ತಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

೨೮ ಆಗಸ್ಟ್ ೨೦೧೫ ರಂದು, ನಗರಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಎನ್‌ಡಿ‌ಎಂ‌ಸಿ ಸಚಿವಾಲಯವು ನವದೆಹಲಿಯ ಔರಂಗಜೇಬ್ ರಸ್ತೆಯನ್ನು ಡಾ. ಎಪಿಜೆ ಅಬ್ದುಲ್ ಕಲಾಂ ರಸ್ತೆ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲು ಅನುಮೋದಿಸಿತು. ಎನ್‌ಡಿಎಂಸಿ ಸದಸ್ಯೆಯಾಗಿ ಹಾಗೂ ರಸ್ತೆ ಇರುವ ನವದೆಹಲಿ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಸಂಸದೆಯಾಗಿ ಲೇಖಿ ಈ ನಿರ್ಧಾರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದರು. [೨೪] [೨೫] ಎನ್‌ಡಿಎಂಸಿ ಸದಸ್ಯೆಯಾಗಿ, ಅವರು ಡಾಲ್‌ಹೌಸಿ ರಸ್ತೆಯ ಹೆಸರನ್ನು, ಹೊಸ ದೆಹಲಿಯ ಸೆಕ್ರೆಟರಿಯೇಟ್ ಕಟ್ಟಡದ ಸಮೀಪವಿರುವ ರಸ್ತೆ, ದಾರಾ ಶಿಕೋ ರಸ್ತೆ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿದರು. [೨೬] ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು, ಅವರು ದೆಹಲಿಯ ರೇಸ್ ಕೋರ್ಸ್ ರಸ್ತೆಯ ಹೆಸರನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯವರ ನಿವಾಸದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ರಸ್ತೆ, ಲೋಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಮಾರ್ಗ ಹೀಗೆ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯವರ ನಿವಾಸಕ್ಕೆ "೭, ಆರ್ ಸಿ ಆರ್" ನಿಂದ "೭, ಎಲ್ ಕೆ ಎಂ" ಎಂಬ ಹೊಸ ವಿಳಾಸವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. [೨೭]

ಲೇಖಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ನವದೆಹಲಿ ಸಂಸದೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಪಿಲಾಂಜಿ ಗ್ರಾಮವನ್ನು ದತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದು, ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದಿನದ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಘೋಷಿಸಿದ ಸಂಸದ್ ಆದರ್ಶ್ ಗ್ರಾಮ ಯೋಜನೆಯಡಿ ಮಾದರಿ ಗ್ರಾಮವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಾರೆ. [೨೮] ಆದಾಗ್ಯೂ, ಪಿಲಾಂಜಿಯು ಈಗ ಯಾವುದೇ ಗ್ರಾಮ ಸಭೆ ಅಥವಾ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತ್ ಇಲ್ಲದೆ ನಗರೀಕೃತ ವಸಾಹತು ಆಗಿರುವುದರಿಂದ, ಯೋಜನೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯವಿರುವಂತೆ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಹೊರಗೆ ಬರುವ ದೆಹಲಿಯ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಕುತುಬ್‌ಗಢ್ ಗ್ರಾಮವನ್ನು ಸಹ ದತ್ತು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. [೨೯]

ಜುಲೈ ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ, ಲೇಖಿ ಅವರಿಗೆ "ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚೊಚ್ಚಲ ಮಹಿಳಾ ಸಂಸದೀಯ" ಎಂಬ ಲೋಕಮತ್ ಸಂಸದೀಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು. [೩೦]

ಡಿಸೆಂಬರ್ ೨೦೧೭ ರಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ತ್ರಿವಳಿ ತಲಾಖ್ ಮಸೂದೆಯ ಮೇಲಿನ ಚರ್ಚೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ತಲಾಖ್-ಇ-ಬಿದ್ದತ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ತ್ವರಿತ ತ್ರಿವಳಿ ತಲಾಖ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಮತ್ತು ಸುಗಮಗೊಳಿಸುವ ಧರ್ಮಗುರುಗಳು ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಮುಖಂಡರಿಗೆ ಕಠಿಣ ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಬೇಕೆಂದು ಲೇಖಿ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ಇದಲ್ಲದೆ, "ನಾನು ಮುಸ್ಲಿಂ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಹೇಳಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ, ನಿಮಗೆ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯಂತಹ ಸಹೋದರ ಇದ್ದಾಗ, ನೀವು ಭಯಪಡುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ, ಈ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ನಾವು ನಿಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ನಿಲ್ಲುತ್ತೇವೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.[೩೧]

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಲಿಂಚಿಂಗ್ ಘಟನೆಗಳ ವಿಷಯದ ಕುರಿತು ಅವರು, ಗುಂಪು ಹತ್ಯೆಯ ಘಟನೆಗಳು ಆರ್ಥಿಕ ಅಸಮಾನತೆಯ ಕಾರಣ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಇದಕ್ಕೆ ಕೇರಳದ ತಿರುವನಂತಪುರಂನಲ್ಲಿ ಕೋಳಿ ಕದ್ದಿದ್ದಾನೆ ಎಂಬ ಶಂಕೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಗುಂಪೊಂದು ಥಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಬಂಗಾಳದ ವಲಸೆ ಕಾರ್ಮಿಕ ಮಾಣಿಕ್ ರಾಯ್ ಮತ್ತು ೩೦ ವರ್ಷದ ಬುಡಕಟ್ಟು ವ್ಯಕ್ತಿ ಮಧು ಅವರನ್ನು ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿದ ಉದಾಹರಣೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಕಳ್ಳತನದ ಆರೋಪದ ಮೇಲೆ ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಆಕ್ರೋಶಗೊಂಡ ಜನಸಮೂಹ, ಬಡತನ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಂದಾಗಿ ಕೊಲೆಗಳ ಅನೇಕ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ಲೇಖಿ ಹೇಳಿದರು. [೩೨]

ಅವರು ಸಂಸದೀಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ೧೬ನೇ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಲೇಖಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ, ೧೨೫ ಚರ್ಚೆಗಳಲ್ಲಿ (ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ ೬೭.೧) ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ, ೪೩೫ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು (ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ ೨೯೨) ಕೇಳಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ೨೦ ಖಾಸಗಿ ಸದಸ್ಯ ಮಸೂದೆಗಳನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದ್ದಾರೆ(ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ ೨.೩). ೨೦೧೯ ರ ಬಜೆಟ್ ಅಧಿವೇಶನದವರೆಗೆ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅವರ ಒಟ್ಟಾರೆ ಹಾಜರಾತಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರಾಸರಿ ೯೫% ಆಗಿದೆ. [೩೩]

ಲೇಖಿ ಅವರು ೨೦೧೯ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ನವದೆಹಲಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ (ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ) ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ಅಜಯ್ ಮಾಕನ್ ವಿರುದ್ಧ ಮರು ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಸಮೀಪದ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ಅಜಯ್ ಮಾಕನ್ ಅವರ ಕೇವಲ ೨೬ ಪ್ರತಿಶತ ಮತಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಲೇಖಿ ಅವರು ಸುಮಾರು ೫೪ ಪ್ರತಿಶತ ಮತಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು. [೩೪]

೨೬ ಜುಲೈ ೨೦೧೯ ರಂದು ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ್ ಓಂ ಬಿರ್ಲಾ ಅವರು ಲೇಖಿಯನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ಯಮಗಳ ಸಂಸದೀಯ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿದರು. []

೨೦ ಮೇ ೨೦೨೦ ರಂದು, ವುಹಾನ್‌ನ ಕರೋನಾವೈರಸ್ ಏಕಾಏಕಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಲೇಖಿ, ರಾಹುಲ್ ಕಸ್ವಾನ್ ಜೊತೆಗೆ, ತೈವಾನ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ತ್ಸೈ ಇಂಗ್-ವೆನ್ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು ಮತ್ತು ತೈವಾನ್ ಅನ್ನು "ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ದೇಶ" ಎಂದು ಹೊಗಳಿದರು. [೩೫]

ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಲೇಖಿ ಅವರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹಿಳಾ ಆಯೋಗದ ವಿಶೇಷ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಇವರು ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣದ ವಿಶೇಷ ಕಾರ್ಯಪಡೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು, ಜೆಪಿಎಂ, ಬ್ಲೈಂಡ್ ಸ್ಕೂಲ್‌ನ (ನವದೆಹಲಿ) ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರು ಮತ್ತು ದೆಹಲಿಯ ಅಂಧರ ಪರಿಹಾರ ಸಂಘದ ಜಂಟಿ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. []

ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೧೫ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸರ್ಕಾರೇತರ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ, ವುಮೆನ್ ಕ್ಯಾನ್ ಆಯೋಜಿಸಿದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪರಿಸರ ಜಾಗೃತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದರು. ಪುರಸ್ಕೃತ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ೫೦೦ ಬಹುಮಾನ ಮತ್ತು ಮರದ ಸಸಿಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟರು. ವಿಮೆನ್ ಕ್ಯಾನ್‌ನ ಉಪಕ್ರಮದ ಮೂಲಕ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ನಡೆಸಲಾದ ರಸಪ್ರಶ್ನೆ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು, ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಅಪೂರ್ವ್ ಝಾ ಅವರ ಸಹಾಯದಿಂದ ರಸಪ್ರಶ್ನೆ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು ಮತ್ತು ರಸಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿದರು.

ಅವರು ಹಲವಾರು ಎನ್‌ಜಿಒಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ, ಅವರು ಸಂಘ ಪರಿವಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸ್ವದೇಶಿ ಜಾಗರಣ್ ಮಂಚ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಂದ ಬಿಜೆಪಿಯ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ನಿತಿನ್ ಗಡ್ಕರಿ ಅವರು ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಅದರ ಮಹಿಳಾ ಮೋರ್ಚಾದಲ್ಲಿ (ಮಹಿಳಾ ವಿಭಾಗ) ಅದರ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಸೇರಲು ಆಹ್ವಾನಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿಂದ ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನವು ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. [೧೧]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  1. ೧.೦ ೧.೧ /Loksabha/Members/MemberBioprofile.aspx?mpsno=4717
  2. "Election Commission of India". Archived from the original on 4 June 2015. Retrieved 13 January 2015.
  3. "BJP leader Meenakshi Lekhi appointed chairperson of Lok Sabha privileges committee". The Indian Express (in ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 22 July 2016. Retrieved 12 July 2018.
  4. ೪.೦ ೪.೧ "दो कमेटियों का गठनः कांग्रेसी चौधरी एक के तो दूसरे की लेखी अध्यक्ष". Jansatta (in ಹಿಂದಿ). 26 July 2019. Retrieved 4 August 2019.
  5. "Meenakshi Lekhi". The Week.
  6. "Intolerance debate: Cong banned books to protect image of dynasty, says Meenakshi Lekhi" on Firstpost, 30 November 2015.
  7. "Triple Talaq Debate: Muslim women should not worry when they have a brother like PM Modi, says BJP". www.indiatvnews.com. 28 December 2017.
  8. "lokmat award for best RS, lS lawmakers" on the pioneer, 20 July 2017.
  9. "The argumentative Indians - Times of India". The Times of India. Retrieved 22 December 2019.
  10. "Campus Law Centre DU". DU. 8 July 2021. Retrieved 8 July 2021.
  11. ೧೧.೦ ೧೧.೧ "Meenakshi Lekhi Biography". Elections.in. Retrieved 17 March 2021.
  12. Reporter, B. S. (25 May 2014). "Meenakshi Lekhi". Business Standard India. Retrieved 25 May 2019.
  13. Gottipati, Sruthi (22 March 2013). "Court Opens Delhi Gang Rape Trial to Press". The New York Times. Retrieved 17 March 2021.
  14. IANS (12 August 2011). "Supreme Court takes up women ex-army officers' plea". StratPost. Retrieved 17 March 2021.
  15. "Meenakshi Lekhi". Business Standard India. 25 May 2014. Retrieved 17 March 2021.
  16. "Meenakshi Lekhi files criminal contempt case against Rahul Gandhi for remarks on PM Modi over Rafale verdict". Times Now (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 12 April 2019. Archived from the original on 12 April 2019. Retrieved 17 March 2021.
  17. ೧೭.೦ ೧೭.೧ G, Ananthakrishnan (11 April 2019). "Supreme Court rejects Centre's objections to Rafale deal papers". The Indian Express (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 17 March 2021.
  18. Vij-Aurora, Bhavna (13 August 2010). "The Ladies Man". India Today. Retrieved 10 February 2021.
  19. Patel, Aakar (24 April 2014). "The BJP's ace debate team". mint. Retrieved 10 February 2021.
  20. Phadnis, Aditi (13 September 2013). "Modi's friends in Delhi". Business Standard India. Retrieved 10 February 2021.
  21. "Meenakshi Lekhi takes oath as NDMC member" in The Hindu, 20 June 2014.
  22. "Rudy, Lekhi, Hari Nominated to Press Council" in Outlook, 3 September 2014.
  23. "Archived copy". Archived from the original on 11 March 2016. Retrieved 25 February 2016.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  24. "New Delhi MP Meenakshi Lekhi named NDMC chairperson" in The Indian Express, 20 June 2014.
  25. "Lok Sabha Speech: Renaming of Delhi's Aurangzeb Road" on Youtube.com.
  26. "Dalhousie Road becomes Dara Shikoh Road" in The Hindu, 6 February 2017.
  27. "7 RCR to 7 LKM: NDMC renames Race Course Road to Lok Kalyan Marg" on Firstpost, 21 September 2016.
  28. "Meenakshi Lekhi adopts a village" in the Business Standard, 4 September 2014.
  29. "'No Takers for Delhi Villages Under MP Model Village Scheme'" [sic!] in Outlook, 5 June 2015.
  30. "Lokmat Parliamentary Awards 2017 honours distinguished LS and RS members of India - Exchange4media". Indian Advertising Media & Marketing News – exchange4media.
  31. "Clerics batting for triple talaq must be punished: Meenakshi Lekhi" on Ummid.com, 28 December 2015.
  32. "Mob lynchings due to economic disparity: BJP MP Meenakshi Lekhi" in The New Indian Express, 18 July 2018.
  33. Entry "Meenakashi Lekhi" on PRS Legislative Research.
  34. "New Delhi Lok Sabha Election Results 2019 LIVE: BJP's Meenakshi Lekhi wins". The Indian Express (in Indian English). 24 May 2019. Retrieved 24 May 2019.
  35. Ananth Krishnan (20 May 2020). "BJP MPs praise Taiwan as 'democratic country' as President Tsai Ing-wen begins new term". thehindu.com. Chennai: The Hindu. Retrieved 23 May 2020. A separate video message from Ms. Lekhi was also played at the inaugural, in which she wished Ms. Tsai "great success and the continued strengthening of the comprehensive relations between India and Taiwan".

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]