ಕೇಶವ
ಕೇಶವ ( ಸಂಸ್ಕೃತ : केशव ) 'ಸುಂದರವಾದ ಉದ್ದನೆಯ ಕೂದಲನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವನು'. ಇದು ಹಿಂದೂ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ವಿಶೇಷಣವಾಗಿದೆ. [೧] ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಕೇಶವ ಎಂದರೆ ಪರಬ್ರಹ್ಮ .[ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರ ಬೇಕಾಗಿದೆ] ಈ ಹೆಸರು ಮಹಾಭಾರತದ ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮದಲ್ಲಿ ೨೩ ನೇ ಮತ್ತು ೬೪೮ ನೇ ಹೆಸರುಗಳಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ದುರಾದೃಷ್ಟ ಅಥವಾ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಬಯಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಕೇಶವನನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರ ಪತ್ನಿ ಕೀರ್ತಿ ( ಲಕ್ಷ್ಮಿ ). [೨]
ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಕೇಶವ ಎಂದರೆ "ಸುಂದರವಾದ ಉದ್ದನೆಯ ಕೂದಲುಳ್ಳವನು" ಅಥವಾ " ಕೇಶಿ ರಾಕ್ಷಸನ ಕೊಲೆಗಾರ" ಎಂದರ್ಥ. ಪದ್ಮ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ಹೆಸರು ಕೃಷ್ಣನ ಉದ್ದವಾದ, ಸುಂದರವಾಗಿ ಕಾಣುವ ಕೂದಲನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. [೩] "ಕೇಶವ ಎಂಬ ಹೆಸರು ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. 'ಕ' ಅಕ್ಷರವು ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು 'ಈಶ' ಶಿವನನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಕೇಶವ ಎಂಬ ಪದವು ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ಶಿವ ಇಬ್ಬರನ್ನೂ ಚೇತನಗೊಳಿಸುವವರನ್ನು ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. " [೪]
ಸಾಹಿತ್ಯ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮದ ಒಂದು ಶ್ಲೋಕವು ಕೇಶವನನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ:
आकाशात् पतितं तोयं यथा गच्छति सागरम् |
सर्वदेवनमस्कार: केशवं प्रति गच्छति ||
ಆಕಾಶಾತ ಪತಿತಂ ತೋಯಂ ಯತಾ ಗಚ್ಚತಿ ಸಾಗರಮ್ |
ಸರ್ವದೇವನಮಸ್ಕಾರ: ಕೇಶವಂ ಪ್ರತಿ ಗಚ್ಛತಿ ||
ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಬೀಳುವ ಮಳೆನೀರು ಹೇಗೆ ಸಾಗರವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತದೆಯೋ, ಅದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದ ನೈವೇದ್ಯಗಳು (ನಮಸ್ಕಾರ) ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಒಬ್ಬನೇ ಕೇಶವ (ವಿಷ್ಣು) ದೇವರನ್ನು ತಲುಪುತ್ತವೆ. ಭಗವದ್ಗೀತೆಯಲ್ಲಿ, ಅರ್ಜುನನು ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಕೇಶವ [೬] ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ಬಳಸುತ್ತಾನೆ, ಅವನನ್ನು ' ಕೇಶಿ ರಾಕ್ಷಸನ ಕೊಲೆಗಾರ' ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾನೆ: ಕಂಸನು ಕಳುಹಿಸಿರುವ ಕುದುರೆಯ ರೂಪದಕೇಶಿ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನು ಕೃಷ್ಣನು ಸೋಲಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಕೊಂದನು( ವಿಷ್ಣು ಪುರಾಣ ೫.೧೫-೧೬).
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ www.wisdomlib.org (2009-04-12). "Kesava, Keshava, Keśava, Keśavā: 30 definitions". www.wisdomlib.org (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Retrieved 2022-08-02.
- ↑ The Illustrated Dictionary of Hindu Iconography, Margaret Stutley, p.71, 73
- ↑ Alain Daniélou (1991). The Myths and Gods of India: The Classic Work on Hindu Polytheism from the Princeton Bollingen Series. Inner Traditions / Bear & Co. p. 154. ISBN 9780892813544.
- ↑ Bharat & Grover 2019, p. 205.
- ↑ "Standing Vishnu as Keshava". The Met Heilbrunn Timeline of Art History. Retrieved 6 February 2020.
- ↑ Maharishi Mahesh Yogi on the Bhagavad-Gita, a New Translation and Commentary, Chapter 1-6. Penguin Books, 1969, p 148-149 (v 54)