ಅಪನಗದೀಕರಣ

೨೦೧೬ ರ ನವೆಂಬರ್ ನಲ್ಲಿ ನೋಟು ಅಮಾನ್ಯೀಕರಣದಿಂದಾಗಿ ಕೇರಳದ ಕೊಲ್ಲಂ ನಗರದ ಪರವೂರ್ ನಲ್ಲಿರುವ ಎಸ್‌ಬಿಐ ಎಟಿಎಂನಲ್ಲಿ ಜನರು ಜಮಾಯಿಸಿದ್ದರು

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಣಕಾಸು(ಕರೆನ್ಸಿ) ಬದಲಾವಣೆಯಾಗುವುದನ್ನು ಅಪನಗದೀಕರಣ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಪನಗದೀಕರಣವು, ದೇಶದಲ್ಲಿ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿರುವ ಹಣ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡದಂತೆ ಮಾಡುವ ಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕರೆನ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಯಾದಾಗಲೆಲ್ಲಾ ಇದು ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಹಣದ ಪ್ರಸ್ತುತ ರೂಪ ಅಥವಾ ರೂಪಗಳನ್ನು ಚಲಾವಣೆಯಿಂದ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ನಿವೃತ್ತಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆಗಾಗ್ಗೆ ಹೊಸ ನೋಟುಗಳು ಅಥವಾ ನಾಣ್ಯಗಳಿಂದ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ, ಒಂದು ದೇಶವು ಹಳೆಯ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಹೊಸ ಕರೆನ್ಸಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತದೆ. ಅಪನಗದೀಕರಣಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾದುದು ನೋಟು ಅಮಾನ್ಯೀಕರಣ, ಇದರಲ್ಲಿ ಪಾವತಿಯ ಒಂದು ರೂಪವನ್ನು ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಟೆಂಡರ್ ಆಗಿ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದೇ ಕರೆನ್ಸಿಯ ಹೊಸ ನೋಟುಗಳು ಹಳೆಯದನ್ನು ಬದಲಿಸಿದರೆ ಅಥವಾ ಹಿಂದಿನ ಕರೆನ್ಸಿಯ ಬದಲಿಗೆ ಹೊಸ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರೆ ಹಳೆ ನಾಣ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ನೋಟುಗಳು ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ.

ಉದಾಹರಣೆ

• ೮ ನವೆಂಬರ್ ೨೦೧೬ ರಂದು, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ಸರಣಿಯ ಎಲ್ಲಾ ರೂ. ೫೦೦ ಮತ್ತು ರೂ.೧೦೦೦ ನೋಟುಗಳ ಬದಲಾಗಿ ಹೊಸ ರೂ. ೫೦೦ ಮತ್ತು ರೂ. ೨೦೦೦ ನೋಟುಗಳ ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಿತು. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರು 'ಇದು ಅಕ್ರಮ ಚಟುವಟಿಕೆ ಮತ್ತು ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಗೆ ನೀಡಲ್ಪಡುವ ಧನಸಹಾಯ ಮತ್ತು ನಕಲಿ ಹಣದ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ' ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಯಾವುದೇ ಬ್ಯಾಂಕಿನಲ್ಲಿ ಠೇವಣಿ ಇರಿಸಲು ಸರ್ಕಾರವು ಜನರಿಗೆ ಸುಮಾರು ೨ ತಿಂಗಳ ಅವಧಿಯನ್ನು ನೀಡಿತು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಪನಗದೀಕರಣ ಇದು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಅಲ್ಲ.

• ನೆದರ್ಲ್ಯಾಂಡ್‌ನ ನಾಜಿ ಆಕ್ರಮಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ೫೦೦ ಮತ್ತು ೧೦೦೦ ಗಿಲ್ಡರ್ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಅಮಾನ್ಯಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ವಿಮೋಚನೆಯ ನಂತರ, ೧೦೦-ಗಿಲ್ಡರ್ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಸಹ ಅಮಾನ್ಯಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಆನ್ ಫ್ರಾಂಕ್ ೧೯ ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೪೩ ರಂದು ತನ್ನ ಡೈರಿ ನಮೂದಿನಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾಳೆ:

  ಸಾವಿರ ಗಿಲ್ಡರ್ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಅಮಾನ್ಯವೆಂದು ಘೋಷಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಕಾಳಸಂತೆಕೋರರಿಗೆ ಮತ್ತು ಅವರಂತಹ ಇತರರಿಗೆ ಹೊಡೆತವಾಗಲಿದೆ, ಅಡಗಿ ಕೂತಿರುವ ಜನರಿಗೆ ಮತ್ತು ಲೆಕ್ಕಕ್ಕೆ ಸಿಗದಷ್ಟು ಹಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವವರಿಗೆ ಇದು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಹೊಡೆತ ನೀಡಲಿದೆ. ಸಾವಿರ ಗಿಲ್ಡರ್ ಬಿಲ್ ಅನ್ನು ತಿರುಗಿಸಲು, ನೀವು ಅದನ್ನು ಹೇಗೆ ಪಡೆದಿರಿ ಎಂದು ಹೇಳಲು ಮತ್ತು ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ನೀವು ಸಮರ್ಥರಾಗಿರಬೇಕು. ಅವುಗಳನ್ನು ತೆರಿಗೆ ಪಾವತಿಸಲು ಬಳಸಬಹುದು, ಆದರೆ ಮುಂದಿನ ವಾರದವರೆಗೆ ಮಾತ್ರ. ಐದು ನೂರು ನೋಟುಗಳು ಒಂದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರದ್ದಾಗುತ್ತವೆ. ಗಿಸ್ & ಕಂಪನಿ ಇನ್ನೂ ಲೆಕ್ಕವಿಲ್ಲದ ಸಾವಿರ-ಗಿಲ್ಡರ್ ಬಿಲ್ ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು, ಅವುಗಳನ್ನು ಅವರು ಮುಂಬರುವ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಅಂದಾಜು ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ಪಾವತಿಸಲು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಆದ್ದರಿಂದ ಎಲ್ಲವೂ ಮಂಡಳಿಗಿಂತ ಮೇಲಿದೆ ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ.

೧೦೦-ಗಿಲ್ಡರ್ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಅಮಾನ್ಯಗೊಳಿಸುವ ಪೀಟ್ ಲೀಫ್ಟಿಂಕ್ ಅವರ ಕ್ರಮವು ಯುದ್ಧ ಲಾಭಕೋರರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿತ್ತು.

• ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೬, ೧೯೪೪ ರಂದು, ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಸ್ವದೇಶಕ್ಕೆ ಮರಳಿದ ಬೆಲ್ಜಿಯಂ ಸರ್ಕಾರವು ೧೦೦ ಫ್ರಾಂಕ್ ಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಅಮಾನ್ಯಗೊಳಿಸಿತು. ೧೦೦ ಫ್ರಾಂಕ್ ಹೊಂದಿರುವ ಜನರಿಗೆ ಹೊಸ ನೋಟುಗಳಿಗಾಗಿ ಪ್ರತಿ ಮನೆಗೆ ೨೦೦೦ ಫ್ರಾಂಕ್ ವರೆಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶವಿತ್ತು. ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮಿತಿಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದವು ಮತ್ತು ಚಾಲ್ತಿ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.
• ಸಿಲೋನ್ ಸರ್ಕಾರವು ೨೬ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೭೦ ರಂದು ಆದಾಯ ತೆರಿಗೆ ತಪ್ಪಿಸುವ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು, ೫೦ ಮತ್ತು ೧೦೦ ರೂಪಾಯಿ ಮುಖಬೆಲೆಯ ಎಲ್ಲಾ ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಅಮಾನ್ಯಗೊಳಿಸಿತು.
• ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ೧೯೭೧ ರಲ್ಲಿ ಪೌಂಡ್‌ಗಳು, ಶಿಲ್ಲಿಂಗ್ಗಳು ಮತ್ತು ಪೆನ್ಸ್ ಬದಲಿಗೆ ದಶಮಾಂಶ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೋಟುಗಳು ಬದಲಾಗದೆ ಉಳಿದವು (೧೦ ಶಿಲ್ಲಿಂಗ್ ನೋಟನ್ನು ೫೦ ಪೆನ್ಸ್ ನಾಣ್ಯದಿಂದ ಬದಲಾಯಿಸುವುದನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ). ೧೯೬೮ ಮತ್ತು ೧೯೬೯ ರಲ್ಲಿ ಹಳೆಯ ಕರೆನ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ನಿಖರವಾದ ಸಮಾನ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದಶಮಾಂಶ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು (ಕ್ರಮವಾಗಿ ೫ ಪಿ, ೧೦ ಪಿ, ೫೦ ಪಿ - ೧,೨, ಮತ್ತು ೧೦ ಶಿಲ್ಲಿಂಗ್ ಗಳು) ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ನಿಖರವಾದ ಸಮಾನತೆಯಿಲ್ಲದ ದಶಮಾಂಶ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು (೧/೨ ಪಿ, ೧ ಪಿ, ೨ ಪಿ - ೧.೨ ಡಿ (ಹಳೆಯ ಪೆನ್ಸ್), ೨.೪ ಡಿ ಮತ್ತು೪.೮ ಡಿ ಗೆ ಸಮಾನ) ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು. ಅತ್ಯಂತ ಚಿಕ್ಕ ಮತ್ತು ಅತಿದೊಡ್ಡ ದಶಮಾಂಶವಲ್ಲದ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿರುವ ನಾಣ್ಯಗಳಾದ ಅರ್ಧ ಪೆನ್ನಿ ಮತ್ತು ಅರ್ಧ ಕ್ರೌನ್‌ಅನ್ನು ೧೯೬೯ ರಲ್ಲಿ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಹೊಸ ಕರೆನ್ಸಿಯಲ್ಲಿ (೧ ಡಿ, ೩ ಡಿ) ನಿಖರವಾದ ಸಮಾನತೆಯಿಲ್ಲದ ಇತರ ದಶಮಾಂಶವಲ್ಲದ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ನಂತರ ೧೯೭೧ ರಲ್ಲಿ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ನಿಖರವಾದ ದಶಮಾಂಶ ಸಮಾನಾರ್ಥಕಗಳನ್ನು (೬ ಡಿ (= ೨೧/೨ ಪಿ), ೧ ಮತ್ತು ೨ ಶಿಲ್ಲಿಂಗ್ ಗಳು) ಹೊಂದಿರುವ ದಶಮಾಂಶವಲ್ಲದ ನಾಣ್ಯಗಳು ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲದವರೆಗೂ (೧೯೮೦ ರಲ್ಲಿ ೬ ಡಿ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ), ಅಥವಾ ೧೯೯೦ ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸಮಾನ ದಶಮಾಂಶ ನಾಣ್ಯಗಳು ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವವರೆಗೆ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿದ್ದವು. ೬ಡಿ ನಾಣ್ಯವನ್ನು ಬಳಸುವ ನಾಣ್ಯ-ಚಾಲಿತ ಟಿಕೆಟಿಂಗ್ ಯಂತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಲಂಡನ್ ಅಂಡರ್ಗ್ರೌಂಡ್ ಕಮಿಟಿಯ ದೊಡ್ಡ ಹೂಡಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್‌ನಾದ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಲು ಅನುಮತಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಯುಕೆ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ ರಾಯಲ್ ಮಿಂಟ್ ಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದ ಹಳೆಯ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಯಾವುದೇ ಸಮಯ ಮಿತಿಯಿಲ್ಲದೆ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಟೆಂಡರ್ ಕರೆನ್ಸಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಮರುಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ೧೯೪೭ ಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ನಾಣ್ಯಗಳು ಅವುಗಳ ವಿತ್ತೀಯ ಮೌಲ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಬೆಳ್ಳಿಯ ಅಂಶಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
• ಅಂಗೋಲಾ ಅಂತರ್ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರ ಆರ್ಥಿಕ ಯುದ್ಧ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳ ಭಾಗವಾಗಿ, ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಗುಪ್ತಚರರು ನಕಲಿ ಅಂಗೋಲಾ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಹಂಚಿದರು. ೧೯೮೦ ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ನಕಲಿ ೧೦೦ ಕ್ವಾಂಜಾ ನೋಟುಗಳು ಹುವಾಂಬೊದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು ಮತ್ತು ವಾಯುವ್ಯದ ಇತರ ದೊಡ್ಡ ನಗರಗಳಿಗೆ ಹರಡಿತು. ಫೆಬ್ರವರಿ ೪, ೧೯೮೧ ರಂದು, ಎಂಪಿಎಲ್ಎ ನಡೆಸಿದ ೨೦ ವರ್ಷಗಳ ಹೋರಾಟದ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ, ಜೋಸ್ ಎಡ್ವರ್ಡೊ ಡಾಸ್ ಸ್ಯಾಂಟೋಸ್ ಹಳೆಯ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು ಮತ್ತು ಹೊಸ ನೋಟುಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು. ಹಳೆಯ ನೋಟುಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಅಗೋಸ್ಟಿನ್ಹೋ ನೆಟೊ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ಹೊಸ ನೋಟುಗಳು ಅವರನ್ನು ಮತ್ತು ಡಾಸ್ ಸ್ಯಾಂಟೋಸ್ ಅವರ ಭಾವಚಿತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಇದು ಇತರ ಎಲ್ಲಾ ನೋಟುಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿತು.
• ೧೯೯೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯತ್ ರೂಬಲ್ ಅನ್ನು ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ರಾಜ್ಯಗಳು ಬದಲಿಸಿದವು.
• ೧೯೯೦ ಮತ್ತು ೨೦೦೦ ರ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಯುಗೊಸ್ಲಾವಿಯಾದ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ರಾಜ್ಯಗಳು ಯುಗೊಸ್ಲಾವಿಯಾ ದಿನಾರ್ ಅನ್ನು ಬದಲಿಸಿದವು.
• ಯೂರೋಜೋನ್ ನಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾದ ಕರೆನ್ಸಿಗಳು ಆಗ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಟೆಂಡರ್ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಎಲ್ಲಾ ಬ್ಯಾಂಕ್ ನೋಟುಗಳು ಮತ್ತು ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಕನಿಷ್ಠ ೧೦ ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಯುರೋಗಳಿಗೆ ರಿಡೀಮ್ ಮಾಡಬಹುದು (ಕೆಲವು ನೋಟುಗಳು ಮತ್ತು ನಾಣ್ಯಗಳಿಗೆ, ಯಾವುದೇ ಸಮಯ ಮಿತಿಯಿಲ್ಲ) ಎಂದಾಗಿತ್ತು.

• ೨೦೦೦ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಫಿಲಿಪೈನ್ಸ್ ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿ ಸರಣಿಯ ೨ ಪೆಸೊ ಮತ್ತು ೫೦ ಸೆಂಟಾವೊ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಬಿಎಸ್ಪಿ ಸರಣಿಯ ನಾಣ್ಯಗಳು ಆ ಸರಣಿಯ ೨ ಪೆಸೊ ಮತ್ತು ೫೦ ಸೆಂಟಾವೊ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರಲ್ಲ.

ವೈಯಕ್ತಿಕ ನಾಣ್ಯಗಳು ಅಥವಾ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಅಮಾನ್ಯಗೊಳಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಟೆಂಡರ್ ಆಗುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಬಹುದು (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ದಶಮಾಂಶ ಪೂರ್ವ ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಅಥವಾ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ೧ ಪೌಂಡ್ ನೋಟು), ಆದರೆ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ಎಲ್ಲಾ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಲಂಡನ್‌ನ ತನ್ನ ಕೌಂಟರ್ಗಳಲ್ಲಿ (ಅಥವಾ ಅಂಚೆ ಮೂಲಕ) ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಟೆಂಡರ್ ಕರೆನ್ಸಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಅವುಗಳನ್ನು ವಿಮೋಚನೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಯುಕೆಯಲ್ಲಿ (ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡ್ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಐರ್ಲೆಂಡ್) ಚಿಲ್ಲರೆ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ನೀಡುವ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನೋಟುಗಳು ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಟೆಂಡರ್ ಅಲ್ಲ, ಆದರೆ ಫೋರ್ಜರಿ ಮತ್ತು ನಕಲಿ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿ ಕಾನೂನು ರಕ್ಷಣೆಯ ಮಾನದಂಡವೆಂದರೆ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಬೇಡಿಕೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಪಾವತಿಸಬೇಕು, ಆದ್ದರಿಂದ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡ ನೋಟುಗಳು ಯಾವುದೇ ಸಮಯ ಮಿತಿಯಿಲ್ಲದೆ ವಿತರಿಸುವ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತವೆ.

ಯೂರೋದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ, ಹಿಂದಿನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕರೆನ್ಸಿಗಳ ನಾಣ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ನೋಟುಗಳನ್ನು ೧ ಜನವರಿ ೧೯೯೯ ರಿಂದ ೨೦೦೨ ರ ವಿವಿಧ ದಿನಾಂಕಗಳವರೆಗೆ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಟೆಂಡರ್ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಯಿತು. ಹೆಚ್ಚಿನ ದೇಶಗಳು ಯೂರೋ ಪೂರ್ವ ನೋಟುಗಳು ಮತ್ತು ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದವರೆಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದವು. ಈಗ ಐರ್ಲೆಂಡ್ ಮಾತ್ರ ಅದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದೆ. ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ, ಆ ನಾಣ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ನೋಟುಗಳನ್ನು ಯೂರೋದ ದಶಮಾಂಶವಲ್ಲದ ಉಪ-ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

"ಸ್ವಿಸ್" ದಿನಾರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ನಗದು, ಇರಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಟೆಂಡರ್ ಆಗುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದಾಗ, ಅದು ಉತ್ತರ ಕುರ್ದಿಶ್ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾಯಿತು, ಸರ್ಕಾರದ ಬೆಂಬಲದ ಕೊರತೆಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಇದು ಒಂದು ದಶಕಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಸ್ಥಿರವಾದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.

ಅಮೆರಿಕಾದ ಅಂತರ್ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಾನ್ಫೆಡರೇಟ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಅಮೇರಿಕಾ ಹೊರಡಿಸಿದ ಕಾಗದದ ಹಣದ ವಿಷಯದಲ್ಲೂ ಇದು ನಿಜವಾಗಿದೆ. ಒಕ್ಕೂಟದ ಕರೆನ್ಸಿಯು ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ತಾನೇ ರೂಪಿಸಿದ ನಿಯಮಗಳಿಂದ ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕವಾಯಿತು. ಏಕೆಂದರೆ ಒಕ್ಕೂಟ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನಡುವೆ ಶಾಂತಿ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿತ್ತು. ಹಾಕಿದ ಕೆಲವೇ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಆ ಕರೆನ್ಸಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತನ್ನ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು (ಒಕ್ಕೂಟವು ಸೋತು ವಿಸರ್ಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು).

ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಪರ್ಲ್ ಹಾರ್ಬರ್ ಮೇಲಿನ ದಾಳಿಯ ನಂತರ ತುರ್ತು ವಿಷಯವಾಗಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಹವಾಯಿ ಓವರ್ಪ್ರಿಂಟ್ ನೋಟುಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿತು. ಹವಾಯಿಯ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ (ಅದು ಎಂದಿಗೂ ಸಂಭವಿಸಲಿಲ್ಲ) ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ಜಪಾನಿನ ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ಡಾಲರ್ಗಳನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಗುರುತಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಅಪನಗದೀಕರಣದ ಮೂಲಕ ನೋಟುಗಳನ್ನು ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕವಾಗಿಸುವುದು ಈ ಮುದ್ರಣಗಳ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿತ್ತು.

ಅಪನಗದೀಕರಣವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ೧೯೬೫ ರ ನಾಣ್ಯಗಳ ಕಾಯ್ದೆಯು ವರ್ಷವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ ಎಲ್ಲಾ ಯುಎಸ್ ನಾಣ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕರೆನ್ಸಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ. ೧೯೩೩ ರಿಂದ ೧೯೭೪ ರವರೆಗೆ, ನಾಣ್ಯಶಾಸ್ತ್ರೇತರ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಹೊಂದಿರುವ ಚಿನ್ನದ ನಾಣ್ಯಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಚಿನ್ನದ ಗಟ್ಟಿಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಖಾಸಗಿ ಮಾಲೀಕತ್ವವನ್ನು ಸರ್ಕಾರ ನಿಷೇಧಿಸಿದಾಗ, ಕಾನ್ಫೆಡರೇಟ್ ಹಣವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಯುಎಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಹತ್ತಿರದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಮಾನವಾಗಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈಗ, ೧೯೩೩ ಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ಉಳಿದಿರುವ ಚಿನ್ನದ ನಾಣ್ಯಗಳು ಸಹ ೧೯೬೪ ರ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿವೆ.

ಚಲಾವಣೆಯಿಂದ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು

ನೋಟುಗಳು ಮತ್ತು ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಚಲಾವಣೆಯಿಂದ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು, ಆದರೆ ಅವು ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿಯೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಯಾವುದೇ ದಿನಾಂಕದಂದು ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನೋಟುಗಳು ಚಲಾವಣೆಯಿಂದ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡ ನಂತರವೂ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಟೆಂಡರ್ ಆಗಿರುತ್ತವೆ. ಕೆನಡಿಯನ್ ೧- ಮತ್ತು ೨-ಡಾಲರ್ ಬಿಲ್ ಗಳನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡರೂ ಮತ್ತು ನಾಣ್ಯಗಳಿಂದ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ ಅವು ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಟೆಂಡರ್ ಆಗಿರುತ್ತವೆ. ಕೆನಡಿಯನ್ $ ೧,೦೦೦ ಬಿಲ್ ಗಳು ಬ್ಯಾಂಕಿಗೆ ಬಂದಾಗ ಚಲಾವಣೆಯಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕಿದರೂ ಸಹ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಉಳಿಯುತ್ತವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಚಲಾವಣೆಯಿಂದ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾದ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ನೋಟುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಟೆಂಡರ್ ಆಗಿರುವುದಿಲ್ಲ ಆದರೆ ಪ್ರಸ್ತುತ ಕರೆನ್ಸಿಗೆ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಅಂಚೆ ಮೂಲಕ ರಿಡೀಮ್ ಮಾಡಬಹುದು. ೧೯೬೭ ರಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್ ನೋಟುಗಳ ಎಲ್ಲಾ ಕಾಗದ ಮತ್ತು ಪಾಲಿಮರ್ ವಿತರಣೆಗಳು (ಮತ್ತು ೧೯೯೩ ರವರೆಗೆ ೧- ಮತ್ತು ೨-ಡಾಲರ್ ನೋಟುಗಳು) ಇನ್ನೂ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿವೆ; ಆದಾಗ್ಯೂ, ೧-, ೨- ಮತ್ತು ೫-ಸೆಂಟ್ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್ನಲ್ಲಿ ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಬಳಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ನಗದು ರಹಿತ ಸಮಾಜ

ನಗದು ರಹಿತ ಸಮಾಜವು ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ, ಅದರ ಮೂಲಕ ಹಣಕಾಸಿನ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ಭೌತಿಕ ನೋಟುಗಳು ಅಥವಾ ನಾಣ್ಯಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಣದಿಂದ ನಡೆಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ವಿನಿಮಯ ಮತ್ತು ಇತರ ವಿನಿಮಯ ವಿಧಾನಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಗದುರಹಿತ ಸಮಾಜಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ. ಆಧುನಿಕ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ, ಈ ಪದವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಹಿವಾಟು ನಡೆಸುವ ಪಕ್ಷಗಳ ನಡುವೆ ಡಿಜಿಟಲ್ ಮಾಹಿತಿಯ ವರ್ಗಾವಣೆಯಿಂದ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹಣದ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ) ನಡೆಸುವ ಹಣಕಾಸು ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಉದ್ದೇಶ

• ಹೆಚ್ಚಿದ ಉಳಿತಾಯ - ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಹಣಗಳಿಸದಿದ್ದಾಗ, ಜನರು ತಮ್ಮ ಹಣವನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕಿನಲ್ಲಿ ಠೇವಣಿ ಇಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಭೌತಿಕ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಉಳಿಸಲು ಅವರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
• ಕಡಿಮೆ ಸಾಲ ನೀಡುವ ದರಗಳು - ಹಣಗಳಿಸುವಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ, ಹಣವು ಜನರಿಂದ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಚಲಿಸುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಹಣದ ಚಲಾವಣೆ ಉತ್ತಮವಾಗುತ್ತದೆ.
• ಉತ್ತಮ ಆರ್ಥಿಕತೆ - ಹಣಗಳಿಸುವಿಕೆಯು ಜನರು ತಮ್ಮ ಹಣವನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಲ್ಲಿ ಠೇವಣಿ ಇರಿಸಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವುದರಿಂದ. ಸರ್ಕಾರವು ಹೆಚ್ಚಿನ ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಇದು ಉತ್ತಮ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.
• ಸಮಾಜ ವಿರೋಧಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವುದು - ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಕಳ್ಳಸಾಗಾಣಿಕೆದಾರರು ಅಥವಾ ಭಯೋತ್ಪಾದಕರಂತಹ ಸಾಮಾಜಿಕ ವಿರೋಧಿ ಅಂಶಗಳು ಹಣವನ್ನು ವಹಿವಾಟಿನ ವಿಧಾನವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತವೆ.
• ನಕಲಿ ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು - ಹಣಗಳಿಸುವಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಜನರು ಹಳೆಯ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಮೊದಲು ನೋಟುಗಳು ನಿಜವಾದ ಅಥವಾ ನಕಲಿ ಎಂದು ಪರಿಶೀಲಿಸುವ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಜಮಾ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಇದು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿರುವ ನಕಲಿ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಕಳೆ ಮಾಡಲು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.

.

ಭಾರತೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ

• ಒಟ್ಟು ದೇಶೀಯ ಉತ್ಪನ್ನ (ಜಿಡಿಪಿ): ೨೦೧೫-೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ ೮.೦೧% ರ ಜಿಡಿಪಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ದರವು ಅಪನಗದೀಕರಣದ ನಂತರ ೨೦೧೬-೨೦೧೭ರಲ್ಲಿ ೭.೧೧% ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದೆ. ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಾಣದಂತಹ ನಗದು-ತೀವ್ರ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಹಣದ ಲಭ್ಯತೆಯೇ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ. ಸಾಲಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕಾರ್ಯದ ಮೇಲೂ ಇದು ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದೆ ಮತ್ತು ಚಾಲ್ತಿ ಖಾತೆದಾರರು ದೊಡ್ಡ ಮೊತ್ತದ ಹಣವನ್ನು ಬೇಡಿಕೆಯಿರುವುದರಿಂದ ಅವರ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡ ಹೇರಿದ್ದಾರೆ.

• ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ: ಜವಳಿ ಉದ್ಯಮ, ರೆಸ್ಟೋರೆಂಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಾಲೋಚಿತ ವ್ಯವಹಾರಗಳು ಕಡಿಮೆ ಬಂಡವಾಳ ಉದ್ಯಮಗಳಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ದ್ರವ್ಯತೆ ಆದ್ಯತೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಅಪನಗದೀಕರಣ ಅವರ ಆದಾಯ ಸಂಗ್ರಹದ ಮೇಲೆ ತೀವ್ರ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತು ಮತ್ತು ಅವರ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಕದಲಿಸಿತು.

• ಸಾಮಾನ್ಯ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ: ಅಪನಗದೀಕರಣ ನಂತರ ತಿಂಗಳುಗಳವರೆಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯು ತೊಂದರೆಗೊಳಗಾಯಿತು. ಸಾರ್ವಜನಿಕರು ತಮ್ಮ ಹಳೆಯ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನು ಹೊಸದಕ್ಕೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಹೊರಗೆ ಸರತಿ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಬೇಕಾಯಿತು. ಹಣವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಸಣ್ಣ ಅಂಗಡಿಯವರು ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿದರು.

• ಹಣದುಬ್ಬರ : ಹಣದುಬ್ಬರವನ್ನು ಅಳೆಯಲು ಸಗಟು ಸೂಚಿ (ಡಬ್ಲ್ಯುಪಿಐ) ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕ ಬೆಲೆ ಸೂಚಿ (ಸಿಪಿಐ)ಅನ್ನು ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (ಆರ್‌ಬಿ‌ಐ) ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ. ಗ್ರಾಹಕರು ಖರ್ಚನ್ನು ಕಡಿತಗೊಳಿಸಿರುವುದರಿಂದ ಮತ್ತು ಒಟ್ಟಾರೆ ಬೇಡಿಕೆ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕುಸಿದಿರುವುದರಿಂದ ಹಣದುಬ್ಬರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸರ್ಕಾರದ ಪತ್ರಿಕಾ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ೨೦೧೬ ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ ತಿಂಗಳಿನ ‘ಎಲ್ಲ ಸರಕುಗಳ’ (ಮೂಲ: ೨೦೦೫-೦೫ = ೧೦೦) ಅಧಿಕೃತ ಡಬ್ಲ್ಯುಪಿಐ ಹಿಂದಿನ ತಿಂಗಳಿನ ೧೮೩.೧ (ತಾತ್ಕಾಲಿಕ) ದಿಂದ ೦.೨ ಶೇಕಡಾ ಇಳಿದು ೧೮೨.೮ (ತಾತ್ಕಾಲಿಕ) ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದೆ. ಸೂಚ್ಯಂಕವು ಜನವರಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಏರಿಕೆಯಾಗಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು ಮತ್ತು ಹಿಂದಿನ ತಿಂಗಳಿನ ೧೮೨.೮ (ತಾತ್ಕಾಲಿಕ) ದಿಂದ ಶೇಕಡಾ ೧.೦ ರಷ್ಟು ಏರಿಕೆಯಾಗಿ ೧೮೪.೬ (ತಾತ್ಕಾಲಿಕ) ಕ್ಕೆ ಏರಿತು.

• ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ: ಅಪನಗದೀಕರಣ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ, ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ನಕ್ಸಲಿಸಂ-ಪ್ರಭಾವಿತ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಗುಂಪುಗಳ ಅಕ್ರಮ ಧನಸಹಾಯದ ಮೇಲೆ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.

• ರಾಜಕೀಯ: ಅನೇಕ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಚುನಾವಣೆಗಾಗಿ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಇತರ ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಅಘೋಷಿತ ಹಣವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಅಪನಗದೀಕರಣ ಇದನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಮಟ್ಟ ಹಾಕಿತು.

• ಡಿಜಿಟಲ್ ಆರ್ಥಿಕತೆ : ಜನರು ಪೇ ಟಿಎಂ ನಂತಹ ವರ್ಚುವಲ್ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅದು ಹಣದ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ವರ್ಗಾವಣೆಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಇವೆಲ್ಲವೂ ಡಿಜಿಟಲ್ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಇದು ಸರ್ಕಾರದ ತೆರಿಗೆ ಆದಾಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದು.