ಹಂಸ (ಪಕ್ಷಿ)
ಹಂಸ ( ಸಂಸ್ಕೃತ : हंस haṃsa ಅಥವಾ ಹಂಸ ) ಒಂದು ಜಲವಾಸಿ ವಲಸೆ ಹಕ್ಕಿಯಾಗಿದೆ, [೨] ಇದನ್ನು ಪ್ರಾಚೀನ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ವಿವಿಧ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಹೆಬ್ಬಾತು, ಹಂಸ, ಅಥವಾ ರಾಜಹಂಸವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದ್ದಾರೆ. [೧] ಇದರ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಮತ್ತು ಅಲಂಕಾರಿಕ ಅಂಶವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಲು ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಮಿಶ್ರಣದಿಂದ ಹಾಲನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯುವ ಪೌರಾಣಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಅಥವಾ ಕೆಟ್ಟದ್ದರಿಂದ ಒಳ್ಳೆಯದನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯುವ ಪೌರಾಣಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಇದನ್ನು ರೂಪಕ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಿಂದೂ ಪ್ರತಿಮಾಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, ಹಂಸವು ಬ್ರಹ್ಮ, ಗಾಯತ್ರಿ, ಸರಸ್ವತಿ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಕರ್ಮರ ವಾಹನ (ಅಥವಾ ವಾಹನ ) ಆಗಿದೆ.
ಗುರುತಿಸುವಿಕೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಏಷ್ಯನ್ ಭಾಷಾ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಮೊನಿಯರ್ ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ ಈ ಪದವನ್ನು ಸಂಸ್ಕೃತದಿಂದ "ಹೆಬ್ಬಾತು, ಗಂಧರ್, ಹಂಸ, ಫ್ಲೆಮಿಂಗೊ (ಅಥವಾ ಇತರ ಜಲಚರ ಪಕ್ಷಿ, ಮಾರ್ಗದ ಪಕ್ಷಿ [ವಲಸೆ ಹಕ್ಕಿ] ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. . . )." [೧] ಈ ಪದವನ್ನು ಜ್ಞಾನದೊಂದಿಗೆ ಪೌರಾಣಿಕ ಅಥವಾ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಹಕ್ಕಿಗೆ ಸಹ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಋಗ್ವೇದದಲ್ಲಿ, ಇದು ಸೋಮವನ್ನು ನೀರಿನಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿರುವ ಪಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ, ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡಿದಾಗ; ನಂತರದ ಭಾರತೀಯ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ, ಪಕ್ಷಿಯು ಹಾಲನ್ನು ಬೆರೆಸಿದಾಗ ನೀರಿನಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸುತ್ತದೆ. [೧] ಭಾರತೀಯ ತಾತ್ವಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ, ಹಂಸವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆತ್ಮ ಅಥವಾ ಚೈತನ್ಯವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ (ಶುದ್ಧ ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕಿನಿಂದ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ-ಹೆಬ್ಬಾತು ಅಥವಾ ಹಂಸದ ಬಣ್ಣದಂತೆ ಬಿಳಿ), ಅಥವಾ "ಯುನಿವರ್ಸಲ್ ಸೋಲ್ ಅಥವಾ ಸುಪ್ರೀಂ ಸ್ಪಿರಿಟ್". [೧]
ಹಂಸ ಅಥವಾ ಹೆಬ್ಬಾತು ವಿವಾದ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಜೀನ್ ವೋಗೆಲ್, ೧೯೫೨ ರಲ್ಲಿ, ಹಂಸವು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಹಂಸವೇ ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು, ಏಕೆಂದರೆ ಡಚ್ ಪಕ್ಷಿವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಾದ ಜಾರ್ಜ್ ಜಂಗ್ ಮತ್ತು ಇಡಿ ವ್ಯಾನ್ ಊರ್ಟ್ ಅವರು ಸಮಾಲೋಚಿಸಿದ ಪ್ರಕಾರ, ಆಧುನಿಕ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹಂಸಗಳು ವಿರಳವಾಗಿದ್ದರೆ ಬಾರ್-ಹೆಡೆಡ್ ಹೆಬ್ಬಾತುಗಳು ( ಅನ್ಸರ್ ಇಂಡಿಕಸ್ ) ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. [೩] ವೋಗೆಲ್ ಪ್ರಕಾರ, ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಹಂಸವನ್ನು ಸಂಸ್ಕೃತದಿಂದ ಹಂಸಕ್ಕೆ ಭಾಷಾಂತರಿಸಲು ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಿರಬಹುದು, ಏಕೆಂದರೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಹೆಬ್ಬಾತು ಕೊಬ್ಬಿದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಂಸವು (ಮತ್ತು, ವೋಗೆಲ್ ಸೇರಿಸುತ್ತದೆ, ಫ್ಲೆಮಿಂಗೊ) ಹೆಚ್ಚು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ. [೩]
ಡೇವ್, "ಹ್ಯೂಮ್ ಪ್ರಕಾರ ಪ್ರಸ್ತುತ ನಿಲುವು ಏನೆಂದರೆ, ಹಿಮಾಲಯದ ಹೊರಗಿನ ಭಾರತೀಯ ಮಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ತೀವ್ರವಾದ ವಾಯುವ್ಯವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಎಲ್ಲಿಯೂ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ" ಮತ್ತು "ಹಾರಿ ಪಾಸ್ಟ್" ನಲ್ಲಿ ಅವು ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸಿದರು. [೪]
ಸಂಸ್ಕೃತ ಮತ್ತು ಪಾಲಿ ಭಾಷೆಗಳು, ಎರಡೂ ಗೂಸ್‌ಗೆ ಪರ್ಯಾಯ ಪದಗಳಾದ ಜಲಪದ, ಢಮಾರ, ಕ್ಯಾಕ್ರಕ್ಕಿ, ಮಜ್ಜುಗಮನ, ಶ್ವೇತಗರುತ ಮತ್ತು ಇತರ ಪದಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. [೫]
ಭಾರತೀಯ ಪಕ್ಷಿಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಸಲೀಂ ಅಲಿ ಅವರು ೧೯೭೯ ರ ಆಜಾದ್ ಸ್ಮಾರಕ ಉಪನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷಿಗಳಿಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ಹೆಸರುಗಳು ಅವುಗಳ ಕರೆಗಳು, ಬಣ್ಣ, ಅಭ್ಯಾಸಗಳು, ನಡಿಗೆ, ಆಹಾರದ ವಿಧಾನ ಅಥವಾ ಇತರ ಗಮನಿಸಿದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿವೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇವುಗಳನ್ನು ಜಾತಿಗಳಿಗೆ ನಿಸ್ಸಂದಿಗ್ಧವಾಗಿ ನಿಯೋಜಿಸಲು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು ಮಾನಸ ಸರೋವರದ ಬಗ್ಗೆ ೪ ರಿಂದ ೫ ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಾಳಿದಾಸನ ಕವಿತೆಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಮಾನಸ, ಸಲೀಂ ಅಲಿ, ಮಾನಸ ಸರೋವರ ಎಂದು ಊಹಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಅದರಲ್ಲಿರುವ ಹಂಸ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಟಿಬೆಟ್‌ನಿಂದ ಹಿಮಾಲಯದ ಮೇಲೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುವ ಬಾರ್-ಹೆಡ್ ಹೆಬ್ಬಾತುಗಳು ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. [೬] ಭಾರತದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಂಸ್ಕೃತ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಕೃತ ಸಾಹಿತ್ಯವು ಮಾನಸ ಸರೋವರದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಅವರು ಹಮ್ಸಾದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಾಸಸ್ಥಾನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಎಥ್ನೋ-ಪಕ್ಷಿವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಾದ ಸೋನಿಯಾ ಟಿಡೆಮನ್ ಮತ್ತು ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ಗೊಸ್ಲರ್ ಎಥ್ನೋ-ಆರ್ನಿಥಾಲಜಿ : ಬರ್ಡ್ಸ್, ಇಂಡಿಜಿನಸ್ ಪೀಪಲ್ಸ್, ಕಲ್ಚರ್ ಅಂಡ್ ಸೊಸೈಟಿಯಲ್ಲಿ ಹಮ್ಸಾವನ್ನು ಆರಂಭಿಕ ಭಾರತೀಯ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ "ಹಂಸಗಳು" ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ರಾಜ-ಹಂಸ ಮುಂತಾದ ಶೀರ್ಷಿಕೆಗಳನ್ನು ತಪಸ್ವಿಗಳು ಮತ್ತು ಪವಿತ್ರರಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. -ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಪುರುಷರು ಏಕೆಂದರೆ ಪ್ರಾಚೀನ ಹಿಂದೂ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧ ಕಥೆಗಳು ಒಳ್ಳೆಯದನ್ನು ಕೆಡುಕಿನಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹಂಸಕ್ಕೆ ಹೇಳುತ್ತವೆ . [೭]
ಹಂಸ ಜಾತಕದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯ ಭಾರತದ ( ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ) ಅಜಂತಾ ಗುಹೆಗಳಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಿದ ಪಕ್ಷಿಗಳು, ಹಾಗೆಯೇ ಸಾಂಚಿಯಲ್ಲಿರುವ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಹಂಸವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತವೆ (ಮತ್ತು ಒಂದು ಫಲಕದಲ್ಲಿ ಹಂಸಗಳ ಸರಣಿ), ಕಲಾ ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಸಿ. ಶಿವರಾಮಮೂರ್ತಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ಆರಂಭಿಕ ಬೌದ್ಧ ಕಲೆಗಳನ್ನು ೩ ನೇ ಶತಮಾನ ಬಿ ಸಿ ಇ ಮತ್ತು ೫ ನೇ ಶತಮಾನದ ಸಿ ಇ ನಡುವೆ ದಿನಾಂಕ ಮಾಡಬಹುದು. [೮] ಜಾತಕದ ಪಠ್ಯವು ನೀಲಿ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಮೋಡಗಳಂತೆ ಬಿಳಿ ಹಂಸಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.[ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರ ಬೇಕಾಗಿದೆ]
ನಂದಿತಾ ಕೃಷ್ಣನ ಪ್ರಕಾರ, ಆರಂಭಿಕ ಉತ್ತರ ಭಾರತೀಯ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಹಂಸವನ್ನು ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯ ಪೌರಾಣಿಕ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಹಂಸ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ದೇವಾಲಯದ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು, ಜವಳಿ ಮುದ್ರಣಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಕಲಾಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಹಂಸವು ಜನಪ್ರಿಯ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ. ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಶೈಲೀಕೃತ ಪೌರಾಣಿಕ ಪಕ್ಷಿಯಾಯಿತು, ಕೊಬ್ಬಿದ ದೇಹ ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕ ಕುತ್ತಿಗೆ, ಹೂವಿನ ಕೊಕ್ಕು ಮತ್ತು ಬಾಲದೊಂದಿಗೆ, ಹೆಬ್ಬಾತುಗಳಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ.
ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಹಂಸವನ್ನು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಪರಮಾತ್ಮ, ಅಂತಿಮ ವಾಸ್ತವ ಅಥವಾ ಬ್ರಹ್ಮನ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [೯] ಹಂಸದ ಹಾರಾಟವು ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ, ಜನನ, ಮರಣ ಮತ್ತು ಚಕ್ರದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ. ಪುನರ್ಜನ್ಮವನ್ನು ಸಂಸಾರ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಹಂಸವು ಸರಸ್ವತಿಯ ವಾಹನವಾಗಿದೆ - ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಸೃಜನಶೀಲ ಕಲೆಗಳ ದೇವತೆ, ಮತ್ತು ಆಕೆಯ ಪತಿ ಬ್ರಹ್ಮ - ಹಿಂದೂ ತ್ರಿಮೂರ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸೃಷ್ಟಿಯ ಶಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೇವರು ಮತ್ತು ಅವನ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಪತ್ನಿ ಗಾಯತ್ರಿ - ವೇದಗಳ ದೇವತೆ (ವೇದಮಾತೆ), ಆದಿ ಶಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. [೧೦]
ಪುರಾಣ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಹಂಸ, ಅಥವಾ ಹಂಸ, ಭಾರತೀಯ ಪುರಾಣಗಳ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಅರಯಣ್ಣ, ಅಥವಾ ಸ್ವರ್ಗೀಯ ಹಂಸ (ಹಂಸಗಳು), ಹಿಮಾಲಯದ ಮಾನಸಸಾರಸ್ನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. [೧೧] ಹಿಂದೂ ಮಹಾಕಾವ್ಯವಾದ ರಾಮಾಯಣದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. [೧೧] ಹಂಸ, ನಳ ಮತ್ತು ದಮಯಂತಿಯ ಪೌರಾಣಿಕ ಪ್ರೇಮಕಥೆಯ ಭಾಗವಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಇದು ಇಬ್ಬರು ಅಪರಿಚಿತರ ನಡುವಿನ ಕಥೆಗಳು, ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಒಯ್ಯುತ್ತದೆ. [೧೧]
ಭಾರತೀಯ ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ, ಮುತ್ತುಗಳನ್ನು ತಿನ್ನಲು ಮತ್ತು ಎರಡರ ಮಿಶ್ರಣದಿಂದ ನೀರಿನಿಂದ ಹಾಲನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಲು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಂಸವನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲು ಅಥವಾ ತಾರತಮ್ಯ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವ ಉಲ್ಲೇಖಗಳನ್ನು ಸಂಸ್ಕೃತ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ರೂಪಕ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಲ್ಯಾನ್ಮನ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಪುರಾಣ ಅಥವಾ ಪ್ರಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಆಧಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು. ಒಂದು ಸಾಧ್ಯತೆಯೆಂದರೆ ಹಾಲು ಕಮಲದ ಕಾಂಡಗಳಿಂದ ( ಕ್ಷೀರ ) ಹೊರಸೂಸುವ ರಸವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ. ಇನ್ನೊಂದು, "ಹಂಸ, ಹೆಬ್ಬಾತು, ಬಾತುಕೋಳಿ ಮತ್ತು ಫ್ಲೆಮಿಂಗೋಗಳು ಲ್ಯಾಮೆಲ್ಲಾಗಳ ಸರಣಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಅವುಗಳು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ನೀರಿನಿಂದ ತಮ್ಮ ಆಹಾರವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲು ಒಂದು ಜರಡಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ" ಎಂದು ಲ್ಯಾನ್ಮನ್ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಇದು ಮಿಶ್ರಣದಿಂದ ಪೋಷಣೆಯ ಭಾಗವನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯುವ ಹಕ್ಕಿಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಿರಬಹುದು. [೧೨]
ಬೌದ್ಧಧರ್ಮ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಶಾಕ್ಯಮುನಿ ಬುದ್ಧನ ಚಿತ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಹಂಸವನ್ನು ಗಾಂಧಾರ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು. ನಂದಿತಾ ಕೃಷ್ಣ ಇದನ್ನು ಗಾಂಧಾರಣ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹಂಸ ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. [೧೩] ಮಾರ್ಟಿನ್ ಲರ್ನರ್ ಮತ್ತು ಸ್ಟೀವನ್ ಕೊಸಾಕ್ ಅವರು ೨ನೇ ಶತಮಾನದ ಬಿ ಸಿ ಇ ಗಾಂಧಾರನ್ ರಿಲೀಫ್ ಅನ್ನು ಈಗ ಮೆಟ್ರೋಪಾಲಿಟನ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಆಫ್ ಆರ್ಟ್ (ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್, ಐಟಂ ೧೯೮೭.೧೪೨.೨೧೨) ಸಂಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅದು ಸವಾರನೊಂದಿಗೆ ಹಂಸವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. [೧೪]
ಬೌದ್ಧಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಹಂಸವನ್ನು ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಪವಿತ್ರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [೧೩] [೧೫] ಡೊನಾಲ್ಡ್ ಸ್ವೆರರ್‌ನಂತಹ ಕೆಲವು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಇದನ್ನು ಹಂಸ ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ, [೧೬] ಇತರರು ಥಿಯೆನ್ ಚೌ ಗೂಸ್ ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ. [೧೭] ಐತಿಹಾಸಿಕ ನೇಪಾಳದ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ, ಹಂಸವನ್ನು ಹಂಸ ಅಥವಾ ಹೆಬ್ಬಾತು ತರಹದ ಹಕ್ಕಿಯಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಟಿಬೆಟಿಯನ್ ಕಲಾಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಇದು ಹೆಬ್ಬಾತು ತರಹದ ಹಕ್ಕಿಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಟಿಬೆಟಿಯನ್ ಸನ್ಯಾಸಿಗಳು ತಮ್ಮ ಪ್ರತಿಮಾಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನು ಎರವಲು ಪಡೆದ ಭಾರತೀಯ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. [೧೫]
ಸಮಕಾಲೀನ ಬಳಕೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಇದು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿರುವ ಇತರ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಸರು ಹಿಂದಿ : ಹನ್ಸ್, ತೆಲುಗು : హంస, ಹಂಸ ತಮಿಳು : அன்னப்பறவை , ಐ ಪಿ ಎ: [hɪ́ɰ̃θà], ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹಿಂತಾ ಅಥವಾ ಹಿಂತಾರ್ ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಹಿಂತಾ (ಹಂಸಕ್ಕೆ ಸಮಾನ) ಬರ್ಮೀಸ್ ಕಲೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅದರ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ರಡ್ಡಿ ಶೆಲ್ಡಕ್ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಸೋಮ ಜನರ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮ್ಯಾನ್ಮಾರ್‌ನ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ, ಹಿಂತಾ ಪ್ರತಿಮಾಶಾಸ್ತ್ರವು ಬಾತುಕೋಳಿಗಿಂತ ಕೋಳಿಯಂತಿದೆ, ಇದು ಸ್ಥಳೀಯ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ.
ಛಾಯಾಂಕಣ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]-
೨ನೇ ಶತಮಾನದ ಕಾನಿಷ್ಕ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಹಂಸ ಗಡಿ -
೧ನೇ ಶತಮಾನ ಬಿಮಾರನ್ ಪೆಟ್ಟಿಗೆಯ ಮೇಲಿನ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಗೋಪುರಗಳ ನಡುವಿನ ಹಂಸ ಪಕ್ಷಿಗಳು -
ಹಂಸದೊಂದಿಗೆ ಸರಸ್ವತಿ ( ೧೮೯೫, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಲೈಬ್ರರಿ) -
ಹಂಸದೊಂದಿಗೆ ಸರಸ್ವತಿ (೧೯ನೇ ಶತಮಾನ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಲೈಬ್ರರಿ) -
ಸರಸ್ವತಿ ಮತ್ತು ಹಂಸ (ಕೇರಳ ಹೆಂಚು) -
ಸರಸ್ವತಿ ದೇವಿಯೊಂದಿಗಿನ ಹಂಸ (ಭಾರತೀಯ ಚಿತ್ರಕಲೆ, ೧೯ನೇ ಶತಮಾನ)
-
ರಾಜಾ ರವಿವರ್ಮ (೧೯ನೇ ಶತಮಾನ) ಚಿತ್ರಿಸಿರುವಂತೆ ದಮಯಂತಿಯೊಂದಿಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿರುವ ಹಂಸ
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ ೧.೦ ೧.೧ ೧.೨ ೧.೩ ೧.೪ Monier-Williams, Monier. "हंस, Hamsa". Monier Williams Sanskrit Dictionary. Germany: University of Cologne. p. 1286. ISBN 978-8120615090.
- ↑ "What is hamsa bird? - Google Search". www.google.com. Retrieved 2021-11-02.
- ↑ ೩.೦ ೩.೧ Vogel, Jean P. (1962). The Goose in Indian Literature and Art (Arts & Letters, Vol. XXVII, 1952 (Reprint ed.). Leiden. pp. 1–2.
{{cite book}}: CS1 maint: location missing publisher (link) - ↑ KN Dave (2005), Birds in Sanskrit Literature, Motilal Banarsidass, ISBN 978-8120818422, page 423.
- ↑ Maung Tin, Pali English Dictionary, British Burma Press, Cornell University Archives
- ↑ Ali, Salim (1979). Bird study in India: Its history and its importance. New Delhi: ICCR.
- ↑ Tidemann, Sonia C.; Gosler, Andrew (2012). Ethno-ornithology: Birds, Indigenous Peoples, Culture and Society. Taylor & Francis. pp. 145–146. ISBN 978-1-136-54383-8.
- ↑ Sivaramamurti, C. (1974). Birds and Animals in Indian Sculpture. National Museum. pp. 62–67, with Figures 64a, 64b, 68.
- ↑ Jones, Lindsay (2005). Encyclopedia of religion, Volume 13. Macmillan Reference. p. 8894. ISBN 978-0028657332.
In Hindu iconography the swan personifies Brahman-Atman, the transcendent yet immanent ground of being, the Self.
Jones, Lindsay (2005). Encyclopedia of religion, Volume 13. Macmillan Reference. p. 8894. ISBN 978-0028657332.In Hindu iconography the swan personifies Brahman-Atman, the transcendent yet immanent ground of being, the Self.
- ↑ Cush, Denise (2007). Encyclopedia of Hinduism. Routledge. p. 697. ISBN 978-0415556231.Cush, Denise (2007). Encyclopedia of Hinduism. Routledge. p. 697. ISBN 978-0415556231.
- ↑ ೧೧.೦ ೧೧.೧ ೧೧.೨ Williams, George (2001). Handbook of Hindu Mythology. pp. 58–59. ISBN 978-1576071069.
- ↑ Lanman, Charles R. (1898). "The Milk-Drinking Haṅsas of Sanskrit Poetry". Journal of the American Oriental Society. 19: 151–158. doi:10.2307/592478. ISSN 0003-0279. JSTOR 592478.
- ↑ ೧೩.೦ ೧೩.೧ Krishna, N. (2014). "Swan". Sacred Animals of India. Penguin Books. ISBN 978-81-8475-182-6.
- ↑ Lerner, M.; Kossak, S. (1991). The Lotus Transcendent: Indian and Southeast Asian Art from the Samuel Eilenberg Collection. Metropolitan Museum of Art. p. 62. ISBN 978-0-87099-613-9.
- ↑ ೧೫.೦ ೧೫.೧ Gasparini, M. (2019). Transcending Patterns: Silk Road Cultural and Artistic Interactions through Central Asian Textile Images. Perspectives on the Global Past. University of Hawai'i Press. pp. 111–112. ISBN 978-0-8248-7798-9.
- ↑ Swearer, D.K. (2020). Becoming the Buddha: The Ritual of Image Consecration in Thailand. Buddhisms: A Princeton University Press Series. Princeton University Press. pp. 56–58. ISBN 978-0-691-21602-7.
- ↑ Châu, T.; Boin-Webb, S. (1999). The Literature of the Personalists of Early Buddhism. Buddhist traditions. Motilal Banarsidass Publishers. p. 22. ISBN 978-81-208-1622-0.