ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಹೋಗು

ಶಾಲಿವಾಹನ ಶಕೆ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ
ಕ್ಷತ್ರಪನ ಆಡಳಿತಗಾರನಾದ ದಮಸೇನನ ಮುಖವಿರುವ ನಾಣ್ಯವಿದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಕ್ರಿ.ಶ. ೨೩೧ ರ ಶಕ ಯುಗದ ಬ್ರಾಹ್ಮಿ ಲಿಪಿ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ರಾಜನ ತಲೆಯ ಹಿಂದೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.

ಶಾಲಿವಾಹನ ಶಕೆಯನ್ನು ಗೌತಮಿಪುತ್ರ ಶಾತಕರ್ಣಿ ಕ್ರಿ.ಶ.೭೮ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಗ್ರೆಗೋರಿಯನ್ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್ ಪ್ರಕಾರ ೨೦೧೯ ರ ಶಾಲಿವಾಹನ ಶಕೆ ೧೯೪೧ ಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾಗಿದೆ. ಶಾಲಿವಾಹನ ಶಕೆಯು ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಹಿಂದೂ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್ ಶಕೆ (ವರ್ಷ ಸಂಖ್ಯೆ), ಯುಗ (ಶೂನ್ಯ ವರ್ಷ) ಇದರಲ್ಲಿ ಜೂಲಿಯನ್ ವರ್ಷ ೭೮ ಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ. [೧]

ಈ ಯುಗವನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಉಪಖಂಡದ ವಿವಿಧ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಕಾರ, ಇದನ್ನು ಶಾಲಿವಾಹನ ಯುಗ (ಐಎಎಸ್‌ಟಿ: ಶಾಲಿವಾಹನ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಇತಿಹಾಸ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಶಕ ಯುಗದ ೧೬೮೫ (ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೭೬೩) ಗೋರ್ಖಾಲಿ ರಾಜನ (ಪೃಥ್ವಿ ನಾರಾಯಣ ಷಾ) ಮೊಹರಾಗಿದೆ.

ಶಕ ಯುಗದ ಮೂಲವು ಹೆಚ್ಚು ವಿವಾದಾಸ್ಪದವಾಗಿದೆ. ವಿದ್ವಾಂಸರ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಶಕ ಯುಗದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿವೆ. ಒಂದನ್ನು ಹಳೆಯ ಶಕ ಯುಗ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಈ ಯುಗವು ಅನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿದೆ. ಬಹುಶಃ ಕ್ರಿ.ಪೂ ೧ ನೇ ಸಹಸ್ರಮಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಚೀನ ಬೌದ್ಧ ಮತ್ತು ಜೈನ ಶಾಸನಗಳು ಮತ್ತು ಪಠ್ಯಗಳು ಇದನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಇದು ವಿದ್ವಾಂಸರಲ್ಲಿ ವಿವಾದದ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಇನ್ನೊಂದನ್ನು ಸಾ.ಶ ೭೮ ರ ಶಕ ಯುಗ ಅಥವಾ ಸರಳವಾಗಿ ಶಕ ಯುಗ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರದ ಪುರಾವೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ವಿಕ್ರಮ ಯುಗವು ಸಮಾನಾಂತರ ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಕ್ರಮಿ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್ ಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿದೆ.


ಶಕ ಯುಗದ ಆರಂಭವನ್ನು ಈಗ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಕ್ರಿ.ಶ ೭೮ ರಲ್ಲಿ ಇಂಡೋ-ಸಿಥಿಯನ್ ರಾಜನಾದ ಚಷ್ಟನ ಆರೋಹಣಕ್ಕೆ ಸಮೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ೧೧ ಮತ್ತು ೫೨ ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ ಅವರ ಶಾಸನಗಳು ಕಚ್ ಪ್ರದೇಶದ ಅಂಡೌನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿವೆ. ಈ ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಶಕ ವರ್ಷಗಳು ೧೧ (ಸಾ.ಶ. ೮೯) ಮತ್ತು ೫೨ (ಸಾ.ಶ. ೧೩೦) ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. [೨] ಶಕ ಯುಗದ ಆರಂಭವು ಸಾ.ಶ. ೭೮ ರಲ್ಲಿ ಒಂದನೇ ಕನಿಷ್ಕನ ಆರೋಹಣಕ್ಕೆ ಅನುರೂಪವಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಈ ಹಿಂದೆ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಅಭಿಪ್ರಾಯವಾಗಿತ್ತು. [೩] ಆದಾಗ್ಯೂ, ಹೆನ್ರಿ ಫಾಲ್ಕ್ ಅವರ ಇತ್ತೀಚಿನ ಸಂಶೋಧನೆಯು ಸಾ.ಶ ೧೨೭ ರಲ್ಲಿ ಕನಿಷ್ಕನು ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ಏರಿದನೆಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. [೪] ಇದಲ್ಲದೆ, ಕನಿಷ್ಕನು ಶಕನಲ್ಲ, ಆದರೆ ಕುಷಾಣರ ಆಡಳಿತಗಾರನಾಗಿದ್ದನು. ಇತರ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ ವಿಮಾ ಕಡ್ಫಿಸೆಸ್, ವೊನೊನೆಸ್ ಮತ್ತು ನಹಾಪಾನಾ ಮುಂತಾದ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. [೫]


ಇತಿಹಾಸಕಾರನಾದ ದಿನೇಶ್ಚಂದ್ರ ಸಿರ್ಕಾರ್ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ, "ಶಾಲಿವಾಹನ ಯುಗ" ಎಂಬ ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ತಪ್ಪಾದ ಕಲ್ಪನೆಯು ಕೆಲವು ಶಕ (ಪಶ್ಚಿಮ ಕ್ಷತ್ರಪ) ರಾಜರ ವಿರುದ್ಧ ಶಾತವಾಹನರ ಆಡಳಿತಗಾರ ಗೌತಮಿಪುತ್ರ ಶಾತಕರ್ಣಿಯ ವಿಜಯವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. [೬] ವಿಕ್ರಮ ಯುಗದೊಂದಿಗೆ ಉತ್ತರದ ರಾಜ ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನ ಒಡನಾಟವು ದಕ್ಷಿಣದ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಇದೇ ರೀತಿಯ ದಂತಕಥೆಯನ್ನು ರಚಿಸಲು ಕಾರಣವಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಸಿರ್ಕಾರ್ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದರು. [೭][೮] ಇದೇ ರೀತಿಯ ಮತ್ತೊಂದು ವೃತ್ತಾಂತದ ಪ್ರಕಾರ, ಪೌರಾಣಿಕ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯಾದ ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನ ಮೊಮ್ಮಗನಾದ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಶಾಲಿವಾಹನನು ಸಾ.ಶ ೭೮ ರಲ್ಲಿ ಶಕರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಶಕ ಯುಗವು ಈ ವಿಜಯದ ದಿನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ದಂತಕಥೆಯನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮಗುಪ್ತ (ಸಾ.ಶ. ೭ ನೇ ಶತಮಾನ), ಅಲ್-ಬಿರುನಿ (ಸಾ.ಶ. ೯೭೩-೧೦೪೮) ಮತ್ತು ಇತರರ ಬರಹಗಳಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಕಟ್ಟುಕತೆಯಾಗಿದೆ. ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ, "ಶಕ" ಎಂಬ ಪದವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಯಿತು ಮತ್ತು "ಒಂದು ಯುಗ" ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು. ಹೀಗಾಗಿ ಈ ಯುಗವನ್ನು ಶಾಲಿವಾಹನ ಶಕ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. [೯]

ಬಳಕೆ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಉಜ್ಜಯಿನಿಯ ಶಕ (ಇಂಡೋ-ಸಿಥಿಯನ್) ಆಡಳಿತಗಾರರಾದ ಪಶ್ಚಿಮ ಸತ್ರಪರು, ಈ ಯುಗದ ಆರಂಭಿಕ ಬಳಕೆದಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಒಂದನೇ ರುದ್ರಸಿಂಹನ (೧೭೮-೧೯೭) ಆಳ್ವಿಕೆಯಿಂದ, ಅವರು ಶಕ ಯುಗದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ನಾಣ್ಯಗಳನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರಾಜನ ತಲೆಯ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಿ ಅಂಕಿಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. [೧೦]


ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್ ಯುಗದ ಬಳಕೆಯು ಗುಪ್ತರ ಅವಧಿಯವರೆಗೆ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಉಪಖಂಡದಲ್ಲಿ ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮದ ಅವನತಿಯ ನಂತರ ಹಿಂದೂ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಾಗವಾಯಿತು. ಇದು ೬ ರಿಂದ ೭ ನೇ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ವರಾಹಮಿಹಿರ ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮಗುಪ್ತರ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ೭ ನೇ ಶತಮಾನದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಹಿಂದೂ ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದ ಶಾಸನಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿಯೂ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.


ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಅವಧಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್ ಯುಗವು ಭಾರತ ಮತ್ತು ಆಗ್ನೇಯ ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಹಿಂದೂ ಸಮಯಪಾಲನೆಯಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಪರ್ಯಾಯ ಯುಗವೆಂದರೆ ವಿಕ್ರಮ್ ಸಂವತ್ ಯುಗ (ಕ್ರಿ.ಪೂ. ೫೬). ಇದನ್ನು ೧೬೩೩ ರವರೆಗೆ ಜಾವಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದವು. ನಂತರ ಇದನ್ನು ಅನ್ನೊ ಜಾವಾನಿಕೊ, ಹೈಬ್ರಿಡ್ ಜಾವಾನೀಸ್-ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ೧೯೫೭ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನ ("ಶಕಾ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್" ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) ಯುಗವಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. [೧೧]

ಶಕ ಯುಗವು ಕ್ರಿ.ಶ ೭೮ ರ ಸ್ಥಳೀಯ ವಿಷುವತ್ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯಾಗಿದೆ. ಅಧಿಕೃತ ಶಕ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್ ವರ್ಷವು ಗ್ರೆಗೋರಿಯನ್ ದಿನಾಂಕವಾದ ಮಾರ್ಚ್ ೨೨ ಕ್ಕೆ ಸಮನಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಗ್ರೆಗೋರಿಯನ್ ಲೀಪ್ ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಇದು ಮಾರ್ಚ್ ೨೧ ರಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಲುನಿಸೋಲಾರ್ ಶಾಲಿವಾಹನ ಶಕವನ್ನು ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬಿತ್ತನೆ ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯಂತಹ ಅನೇಕ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಲೌಕಿಕ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
  1. ↑ Government of India (1955), "The Saka Era", Report of the Calendar Reform Committee, Council of Scientific and Industrial Research, New Delhi, pp. 255–256
  2. ↑ Shailendra Bhandare (2006). "Numismatics and History: The Maurya-Gupta interlude in the Gangetic Plains". In Patrick Olivelle (ed.). Between the Empires : Society in India 300 BCE to 400 CE: Society in India 300 BCE to 400 CE. Oxford University Press. p. 69. ISBN 9780199775071.
  3. ↑ Adalbert J. Gail; Gerd J. R. Mevissen; Richard Salomon, eds. (2006). Script and Image: Papers on Art and Epigraphy. Motilal Banarsidass. p. 193. ISBN 9788120829442.
  4. ↑ Ladislav Stančo (2012). Greek Gods in the East. Karolinum Press. p. 18. ISBN 9788024620459.
  5. ↑ Krishna Chandra Sagar (1992). Foreign Influence on Ancient India. Northern Book Centre. pp. 135–136. ISBN 9788172110284.
  6. ↑ D. C. Sircar (1965). Indian Epigraphy. Motilal Banarsidass. pp. 262–266. ISBN 9788120811669.
  7. ↑ kamlesh kapur (2010). History of Ancient India. Sterling Publishers Pvt Ltd. p. 321. ISBN 978-81-207-5212-2.
  8. ↑ RajendraSingh Kushwaha (2003). Glimpses of Bhartiya History. Ocean books. p. 184. ISBN 9788188322404.
  9. ↑ P. V. Jagadisa Ayyar (1982). South Indian Shrines: Illustrated. Asian Educational Services. pp. 80–81. ISBN 978-81-206-0151-2.
  10. ↑ Rapson, "A Catalogue of Indian coins in the British Museum. Andhras etc." p. CCVIII
  11. ↑ Ricklefs, Merle Calvin (1993). A history of modern Indonesia since c. 1300 (2nd ed.). Stanford University Press and Macmillans. pp. 5 and 46. ISBN 9780804721950.


"https://kn.wikipedia.org/w/index.php?title=ಶಾಲಿವಾಹನ_ಶಕೆ&oldid=1252756" ಇಂದ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ