ಭಾರತದ ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ
ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯ ನಂತರ ಭಾರತದ ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯರು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಎರಡನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಕಚೇರಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ 63 ನೇ ವಿಧಿಗೆ ಅನುಸಾರವಾಗಿ, ರಾಜೀನಾಮೆ, ತೆಗೆದುಹಾಕುವಿಕೆ, ಮರಣ, ದೋಷಾರೋಪಣೆ ಅಥವಾ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಅಸಮರ್ಥತೆಯಿಂದಾಗಿ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆ ಉಂಟಾದಾಗ ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯರು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯರ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಭಾರತದ ಸಂಸತ್ತಿನ ಮೇಲ್ಮನೆಯಾದ ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ಪದನಿಮಿತ್ತ ಅಧ್ಯಕ್ಷರೂ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. [೧]
ಭಾರತದ ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗವು ನಡೆಸುವ ರಹಸ್ಯ ಮತದಾನದ ಮೂಲಕ ಒಂದೇ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮಾಡಬಹುದಾದ ಮತದ ಮೂಲಕ ಅನುಪಾತದ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಸಂಸತ್ತಿನ ಎರಡೂ ಸದನಗಳ ಎಲ್ಲಾ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಚುನಾವಣಾ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯರನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಮ್ಮೆ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯರು ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಗೆ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುವವರೆಗೆ ಅವಧಿಯ ಮುಕ್ತಾಯವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಯಬಹುದು. [೨] ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಬಹುಮತದಿಂದ ಅಂಗೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ನಿರ್ಣಯದ ಮೂಲಕ ಅವುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಬಹುದು. [೩] ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಆಫ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಸದಸ್ಯರ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸವಲತ್ತುಗಳ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಅವರು ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾದ ಮಸೂದೆ ಹಣಕಾಸು ಮಸೂದೆಯೇ ಎಂಬುದನ್ನು ಅವರು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. [೪] 1950 ರಲ್ಲಿ ಈ ಹುದ್ದೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗಿನಿಂದ 14 ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯರು ಇದ್ದಾರೆ. ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾದ ಸರ್ವಪಲ್ಲಿ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣನ್ ಅವರು 13 ಮೇ 1952 [೫] ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಭವನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮಾಣವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು. ನಂತರ ಅವರು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. [೬] 1969 ರಲ್ಲಿ ಜಾಕೀರ್ ಹುಸೇನ್ ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ, ವರಾಹಗಿರಿ ವೆಂಕಟ ಗಿರಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಲು ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. [೭] 14 ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಲ್ಲಿ ಆರು ಮಂದಿ ನಂತರ ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯಾದರೂ. [೭] ಅವರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣಕಾಂತ್ ಮಾತ್ರ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದ್ದಾರೆ. [೮] ಎಂ. ವೆಂಕಯ್ಯ ನಾಯ್ಡು [೯] ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತ ರಚನೆಯಾದ ನಂತರ ಜನಿಸಿದ ಮೊದಲ ಉಪರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.
11 ಆಗಸ್ಟ್ 2022 ರಂದು, ಜಗದೀಪ್ ಧನಕರ್ ಅವರು ಭಾರತದ 14 ನೇ ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ಉಪ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯರಾಗಿ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು.
ಪಟ್ಟಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಭಾರತೀಯ ಉಪರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದ ನಂತರ ಚುನಾಯಿತರಾದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಈ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಸಂಖ್ಯೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರು ಯಾವುದೇ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವುದಿಲ್ಲ.
| ಸಂಖ್ಯೆ | ಭಾವಚಿತ್ರ | ಹೆಸರು(ಜನನ - ಮರಣ) | ತವರು ರಾಜ್ಯ | ಚುನಾವಣೆ |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
ಸರ್ವೆಪಲ್ಲಿ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣನ್ (1888–1975) |
ತಮಿಳುನಾಡು | 1952 |
| 1957 | ||||
| 2 | .jpg)
|
ಜಾಕಿರ್ ಹುಸೇನ್ (1897–1969) |
ತೆಲಂಗಾಣ | 1962 |
| 3 | .jpg)
|
ವರಾಹಗಿರಿ ವೆಂಕಟ ಗಿರಿ (1894–1980) |
ಒರಿಸ್ಸಾ | 1967 |
| 4 | 
|
ಗೋಪಾಲ್ ಸ್ವರೂಪ್ ಪಾಠಕ್ (1896–1982) |
ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ | 1969 |
| 5 | .jpg)
|
ಬಿ.ಡಿ.ಜತ್ತಿ (1912–2002) |
ಕರ್ನಾಟಕ | 1974 |
| 6 | 
|
ಮಹಮ್ಮದ್ ಹಿದಾಯತುಲ್ಲಾ (1905–1992) |
ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ | 1979 |
| 7 | _(cropped).jpg)
|
ಆರ್. ವೆಂಕಟರಾಮನ್ (1910–2009) |
ತಮಿಳುನಾಡು | 1984 |
| 8 | 
|
ಶಂಕರ ದಯಾಳ ಶರ್ಮ (1918–1999) |
ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ | 1987 |
| 9 | .jpg)
|
ಕೆ ಆರ್ ನಾರಾಯಣನ್ (1920–2005) |
ಕೇರಳ | 1992 |
| 10 | .jpg)
|
ಕೃಷ್ಣ ಕಾಂತ್ (1927–2002) |
ಪಂಜಾಬ್ | 1997 |
| 11 | 
|
ಭೈರೋನ್ ಸಿಂಗ್ ಶೇಖಾವತ್ (1923–2010) |
ರಾಜಸ್ಥಾನ | 2002 |
| 12 | 
|
ಮಹಮದ್ ಹಮಿದ್ ಅನ್ಸಾರಿ (1937–) |
ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ | 2007 |
| 2012 | ||||
| 13 | 
|
ವೆಂಕಯ್ಯ ನಾಯ್ಡು (1949–) |
ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶ | 2017 |
| 14 | 
|
ಜಗದೀಪ್ ಧನಕರ್ (1951–) |
ರಾಜಸ್ಥಾನ್ | 2022 |
ಸಹ ನೋಡಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- ಭಾರತದ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ
- ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ
- ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ
- ಭಾರತದ ಉಪ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ
- ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ
- ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳ ಪಟ್ಟಿ
- ಭಾರತದ ಉಪರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯ ಸಂಗಾತಿ
- ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ಉಪ ಸಭಾಪತಿ
- ಲೋಕಸಭೆಯ ಸ್ಪೀಕರ್
- ಲೋಕಸಭೆಯ ಉಪ ಸ್ಪೀಕರ್
- ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಸಭಾನಾಯಕ
- ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕ
- ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಸಭಾನಾಯಕ
- ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕ
- ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- ↑ Jha, Jitesh (8 August 2017). "Fact Box: Vice President of India". Dainik Jagran. Archived from the original on 5 December 2017. Retrieved 2 March 2019.
- ↑ Relhan, Vibhor (5 August 2017). "Following the elections of the Vice President of India". PRS Legislative Research. Archived from the original on 2 ಮಾರ್ಚ್ 2019. Retrieved 2 March 2019.
- ↑ "The Upper House of Indian Parliament". Rajya Sabha. Archived from the original on 7 April 2018. Retrieved 2 March 2019.
- ↑ "Powers and responsibilities of Vice President of India". News Nation. 17 July 2017. Retrieved 2 March 2019.
- ↑ "From Sarvepalli Radhakrishnan to Venkaiah Naidu: All the Vice Presidents of India". The Times of India. 5 August 2017. Archived from the original on 11 September 2017. Retrieved 2 March 2019.
- ↑ Greenhouse, Linda (17 April 1975). "Radhakrishnan of India, Philosopher, Dead at 86". The New York Times. Archived from the original on 12 December 2018. Retrieved 2 March 2019.
- ↑ ೭.೦ ೭.೧ "Venkaiah Naidu vs Gopalkrishna Gandhi: 6 vice-presidents who went on to become presidents". India Today. 18 July 2017. Retrieved 2 March 2019.
- ↑ Jafri, Syed Amin (27 July 2002). "Krishan Kant is first vice-president to die in office". Rediff.com. Archived from the original on 16 December 2018. Retrieved 2 March 2019.
- ↑ "Venkaiah Naidu sworn in as Vice-President". The Hindu. 11 August 2017. Archived from the original on 9 February 2014. Retrieved 14 January 2018.