ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ

ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ
ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆ
ಮೇಲಿನಿಂದ ಎಡದಿಂದ ಗಡಿಯಾರದ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ: ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಕೋಟೆ, ನಾಯಕನಹಟ್ಟಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ತೇರು ಮಲ್ಲೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಹಿರಿಯೂರು, ವಾಣಿ ವಿಲಾಸ ಸಾಗರ ರಂಗನಾಥ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ನೀರ್ತಾಡಿ
ಕರ್ನಾಟಕದ ಸ್ಥಳ
Coordinates: 14.00°N 76.50°E / 14.00; 76.50
ದೇಶ	India
ರಾಜ್ಯ	ಕರ್ನಾಟಕ
ವಿಭಾಗ	ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಭಾಗ
ಪ್ರಧಾನ ಕಚೇರಿ	ಚಿತ್ರದುರ್ಗ
ತಾಲೂಕು	ಚಳ್ಳಕೆರೆ ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಹಿರಿಯೂರು ಹೊಳಲ್ಕೆರೆ ಹೊಸದುರ್ಗ ಮೊಳಕಾಲ್ಮೂರು
Government
• ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿ	ಶ್ರೀ. ವೆಂಕಟೇಶ್ ಟಿ. (ಐಎಎಸ್)
• ಸಂಸತ್ ಸದಸ್ಯ	ಎ. ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ
Area
• Total	೮,೪೪೦ km೨ (೩,೨೬೦ sq mi)
Elevation (Highest)	೧,೦೯೪ m (೩,೫೮೯ ft)
Population  (2011)
• Total	೧೬,೫೯,೪೫೬
• Density	೨೦೦/km೨ (೫೧೦/sq mi)
ಭಾಷೆ
• ಅಧಿಕೃತ	ಕನ್ನಡ
Time zone	UTC+೫:೩೦ (ಐಎಟಿ)
ಪಿನ್	೫೭೭ ೫೦೧, ೫೦೨, ೫೭೭೫೨೪
ದೂರವಾಣಿ ಪಿನ್	+ ೯೧ (೮೧೯೪)
ISO 3166 code	ಐಎನ್-ಕೆ‌ಎ-ಸಿಟಿ
Vehicle registration	ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಕೆ‌ಎ-೧೬
ಲಿಂಗಾನುಪಾತ	೧.೦೪೭ ♂/♀
ಸಾಕ್ಷರತೆ	೭೩.೮೨%
ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ	ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ
Precipitation	522 millimetres (20.6 in)
Website	chitradurga.nic.in

ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಒಂದು ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ. ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯು ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಚಿತ್ರಕಲ್ದುರ್ಗ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಇದು ಅಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಛತ್ರಿ ಆಕಾರದ ಎತ್ತರದ ಬೆಟ್ಟವಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ರಾಮಾಯಣ ಮತ್ತು ಮಹಾಭಾರತದ ಅವಧಿಗೆ ಹೋಲಿಸುತ್ತದೆ. ಇಡೀ ಜಿಲ್ಲೆಯು ವೇದಾವತಿ ನದಿಯ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿದೆ. ವಾಯುವ್ಯದಲ್ಲಿ ತುಂಗಭದ್ರಾ ನದಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಬ್ರಿಟೀಷರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಚಿಟಾಲ್ಡ್ರೂಗ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕವನ್ನು ಆಳಿದ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ರಾಜವಂಶಗಳು ಆಳಿದವು. ಹೆಗ್ಗೆರೆಯ ಜೈನ ಬಸದಿಯಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜೈನರ ಯಾತ್ರಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ.

ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ

Historical population

Year	Pop.	±% p.a.
೧೯೦೧	೩,೫೪,೩೦೮	—
೧೯೧೧	೩,೯೩,೯೫೩	+1.07%
೧೯೨೧	೪,೦೮,೫೮೮	+0.37%
೧೯೩೧	೪,೬೨,೯೫೩	+1.26%
೧೯೪೧	೫,೦೫,೫೬೫	+0.88%
೧೯೫೧	೫,೮೮,೪೯೭	+1.53%
೧೯೬೧	೭,೪೧,೩೪೪	+2.34%
೧೯೭೧	೮,೯೯,೨೫೭	+1.95%
೧೯೮೧	೧೦,೮೯,೩೦೪	+1.94%
೧೯೯೧	೧೩,೧೨,೭೧೭	+1.88%
೨೦೦೧	೧೫,೧೭,೮೯೬	+1.46%
೨೦೧೧	೧೬,೫೯,೪೫೬	+0.90%
source:

ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಧರ್ಮಗಳು (೨೦೧೧)
ಧರ್ಮ			ಶೇಕಡಾ
ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ			೯೧.೬೩%
ಇಸ್ಲಾಂ			೭.೭೬%
ಇತರ ಅಥವಾ ಹೇಳಲಾಗಿಲ್ಲ			೦.೬೧%

೨೦೧೧ ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಚಿತ್ರದುರ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯು ೧,೬೫೯,೪೫೬ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ೨೯೭ ನೇ ಶ್ರೇಯಾಂಕವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ (ಒಟ್ಟು ೬೪೦ ರಲ್ಲಿ). ಜಿಲ್ಲೆಯು ಪ್ರತಿ ಚದರ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ (೫೧೦/ಚದರ ಮೈಲಿ) ಗೆ ೧೯೭ ನಿವಾಸಿಗಳ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಸಾಂದ್ರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ೨೦೦೧-೨೦೧೧ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಇದರ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ದರವು ೯.೩೯%ರಷ್ಟಿತ್ತು. ಚಿತ್ರದುರ್ಗವು ೧೦೦೦ ಪುರುಷರು ೯೬೯ ಮಹಿಳೆಯರ ಲಿಂಗ ಅನುಪಾತವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ಪ್ರಮಾಣ ೭೩.೮೨%. ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೧೯.೮೬% ರಷ್ಟು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಪಂಗಡಗಳು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ೨೩.೪೫% ಮತ್ತು ೧೮.೨೩% ರಷ್ಟಿದೆ.

೨೦೧೧ ರ ಜನಗಣತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೮೩.೩೩% ರಷ್ಟು ಕನ್ನಡ, ೭.೩೩% ಉರ್ದು, ೫.೩೯% ತೆಲುಗು ಮತ್ತು ೨.೨೯% ಲಂಬಾಡಿ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. .

ಆರ್ಥಿಕತೆ

೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ ಸಚಿವಾಲಯವು ಚಿತ್ರದುರ್ಗವನ್ನು ದೇಶದ ೨೫೦ ಅತ್ಯಂತ ಹಿಂದುಳಿದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ (ಒಟ್ಟು ೬೪೦ ರಲ್ಲಿ) ಒಂದೆಂದು ಹೆಸರಿಸಿತು. ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಹಿಂದುಳಿದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಅನುದಾನ ನಿಧಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಿಂದ (ಬಿಆರ್ಜಿಎಫ್) ಹಣವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಕರ್ನಾಟಕದ ಐದು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.

ಶಿಕ್ಷಣ

• ಶ್ರೀ ಶಿವಕುಮಾರ ರಂಗಪ್ರಯೋಗ ಶಾಲೆ

ಜನಗಳು

• ಮದಕರಿ ನಾಯಕ – ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ರಾಜ
• ಒನಕೆ ಓಬವ್ವ – ಹೈದರ್ ಅಲಿಯ ಸೈನ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಹೋರಾಡಿದ ಪೌರಾಣಿಕ ಮಹಿಳೆ.
• ಮಲ್ಲಾಡಿಹಳ್ಳಿ ಶ್ರೀ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮೀಜಿ  – ಯೋಗಿ ಮತ್ತು ಆಯುರ್ವೇದ ಗುರು
• ಎಸ್.ನಿಜಲಿಂಗಪ್ಪ (ವಿನಾಯಕ) – ರಾಜಕಾರಣಿ, ಮಾಜಿ ಸಿಎಂ, ಮಾಜಿ ಸಂಸದ ಮತ್ತು ಮಾಜಿ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಾಯಕ
• ಟಿ.ಆರ್.ಸುಬ್ಬರಾವ್  – ಕಾದಂಬರಿಕಾರ, ೧೯೮೫ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕಾದಂಬರಿ 'ದುರ್ಗಾಷ್ಟಮನ'ಕ್ಕಾಗಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರು
• ತಿರುಮಲೈ ಕೃಷ್ಣಮಾಚಾರ್ಯ – ಯೋಗಿ ಮತ್ತು ಆಯುರ್ವೇದ ಗುರು. ೨೦ ನೇ ಶತಮಾನದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಯೋಗ ಶಿಕ್ಷಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಮತ್ತು ಹಠ ಯೋಗದ ಪುನರುಜ್ಜೀವನದ ಕೀರ್ತಿಗೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಆಧುನಿಕ ಯೋಗದ ಪಿತಾಮಹ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
• ಪಿ.ಆರ್.ತಿಪ್ಪೇಸ್ವಾಮಿ  – ಕಲಾವಿದ, ಬರಹಗಾರ ಮತ್ತು ಜಾನಪದ ವಿದ್ವಾಂಸ - ಕೆ.ವೆಂಕಟಪ್ಪ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತ - ೧೯೯೯ ಕರ್ನಾಟಕ ಲಲಿತಕಲಾ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು

ಇದನ್ನೂ ನೋಡಿ

• ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳು