ಮಿತ್ರವಿಂದಾ

  ಮಿತ್ರವಿಂದ ಕಾಲಾನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಹಿಂದೂ ದೇವರು ದ್ವಾಪರ ಯುಗದಲ್ಲಿ ದ್ವಾರಕೆ ರಾಜ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣು ದೇವರ ಅವತಾರ ಕೃಷ್ಣನ ಅಷ್ಟಭಾರ್ಯ ರಲ್ಲಿ ಆರನೆಯವಳು.

ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ

ಮಿತ್ರವಿಂದಳನ್ನು ಸದ್ಗುಣಿ ಎಂಬ ಉಪನಾಮದಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣು ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಶೈಬ್ಯಾ ಅಥವಾ ಶೈವ್ಯಾ ( ಶಿಬಿ /ಶಿವಿ ರಾಜನ ಮಗಳು/ವಂಶಸ್ಥರು ಎಂದರ್ಥ) ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ವಿಷ್ಣು ಪುರಾಣದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರಾದ ರತ್ನಗರ್ಭ ಅವರು ಮಿತ್ರವಿಂದಾಳನ್ನು ಕೃಷ್ಣನ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಮುಖ್ಯ ರಾಣಿ ಕಾಳಿಂದಿಯೊಂದಿಗೆ ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹರಿವಂಶದಲ್ಲಿ ಅವಳನ್ನು ಶಿಬಿಯ ಮಗಳು (ಅಥವಾ ಪಿತೃವಂಶದ ವಂಶಸ್ಥೆ) ಸುದತ್ತಾ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಕುಟುಂಬ

ಭಾಗವತ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಮಿತ್ರವಿಂದಾ ಅವಂತಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ ಜಯಸೇನನ ಮಗಳು ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭಾಗವತ ಪುರಾಣವು ಅವಳಿಗೆ ಇಬ್ಬರು ಸಹೋದರರಾದ ವಿಂದ (ವಿಂಧ್ಯಾ) ಮತ್ತು ಅನುವಿಂದ (ಅನುವಿಂಧ್ಯಾ) ಅವರ ವಿವಾಹದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವಂತಿಯನ್ನು ಸಹ ರಾಜಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳಾಗಿ ಆಳಿದರು ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಅವರು ಕೌರವರ ನಾಯಕ ದುರ್ಯೋಧನನ ಒಡನಾಡಿಗಳಾಗಿದ್ದರು. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಪಾಂಡವರು ಕುಂತಿಯ ಪುತ್ರರು ಮತ್ತು ಕೌರವರ ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ ಮಿತ್ರವಿಂದ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಮದುವೆಯಾಗುವ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು.

ಮದುವೆ

ಕೃಷ್ಣ ಮಿತ್ರವಿಂದನೊಂದಿಗೆ ಓಡಿಹೋಗುತ್ತಾನೆ.

ಭಾಗವತ ಪುರಾಣವು ಮಿತ್ರವಿಂದ ಕೃಷ್ಣನೊಂದಿಗಿನ ವಿವಾಹದ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಸ್ವಯಂವರ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಅವಳು ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ತನ್ನ ಪತಿಯಾಗಿ ಆರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ವಧುವು ಬಂದಿರುವವ ವರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ವರನನ್ನು ಆರಿಸುತ್ತಾಳೆ. ಆದರೆ ಆಕೆಯ ಸಹೋದರರು ಇದನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಮದುವೆಯನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದರು. ಅವರು ಕೌರವರ ಜೊತೆ ಸೇರಿ ಕೃಷ್ಣನ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡುತ್ತಾರೆ. ಕೃಷ್ಣನು ರಾಜಕುಮಾರರನ್ನು ಸೋಲಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಮಿತ್ರವಿಂದನನ್ನು ಬಲವಂತವಾಗಿ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಾನೆ. ಇತರ ದಾಳಿಕೋರರು ನೋಡುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಭಾಗವತ ಪುರಾಣದ ವಲ್ಲಭಾಚಾರ್ಯರ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವು ಮಿತ್ರವಿಂದ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣ ಪರಸ್ಪರ ಆಳವಾಗಿ ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ಸೇರಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಅವಳ ಸಹೋದರರು ಮತ್ತು ತಂದೆ ಇದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು ಮತ್ತು ದುರ್ಯೋಧನನನ್ನು ಅವಳ ಪತಿಯಾಗಬೇಕೆಂದು ಬಯಸಿದ್ದರು. ಪತಿಯನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು ಅವಳ ತಂದೆ ಸ್ವಯಂವರವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಿದರು. ಈ ಸ್ಪರ್ಧೆಗೆ ದುರ್ಯೋಧನ ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ರಾಜಕುಮಾರರು ಉಪಸ್ಥಿತರಿದ್ದರು. ಇದನ್ನು ತಿಳಿದ ಕೃಷ್ಣನು ಸ್ವಯಂವರದ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಬಂದನು ಮತ್ತು ಮಿತ್ರವಿಂದನು ತನ್ನ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ತಿಳಿಸಿ ಅವಳನ್ನು ಅಪಹರಿಸುವಂತೆ ವಿನಂತಿಸಿದಳು. ಅವಳ ಇಚ್ಛೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಕೃಷ್ಣನು ಅವಳನ್ನು ಸ್ವಯಂವರದ ಸ್ಥಳದಿಂದ ಅಪಹರಿಸಿದನು. ಮಿತ್ರವಿಂದಳ ಮದುವೆ ಆಗಬೇಕೆಂದು ಬಯಸಿದ್ದ ಅವಳ ಸಹೋದರರು, ದುರ್ಯೋಧನ ಮತ್ತು ಇತರ ರಾಜಕುಮಾರರು ಅವನಿಗೆ ಸವಾಲು ಹಾಕಿದರು. ಕೃಷ್ಣನು ಅವರೆಲ್ಲರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಮಿತ್ರವಿಂದನನ್ನು ದ್ವಾರಕೆಗೆ ಕರೆದೊಯ್ದನು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿ ಅವನು ಅವಳನ್ನು ಔಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ವಿವಾಹವಾದನು.

ಇನ್ನೊಂದು ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಅವನ ಹಿರಿಯ ಸಹೋದರ ಬಲರಾಮನನ್ನು ಸ್ವಯಂವರಕ್ಕೆ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಆಹ್ವಾನಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ತಮ್ಮ ಸೋದರ ಸಂಬಂಧಿ ಮಿತ್ರವಿಂದಳ ಮದುವೆಯಿಂದ ತಮ್ಮನ್ನು ಹೊರಗಿಟ್ಟಿದ್ದಕ್ಕೆ ಬಲರಾಮ ಬೇಸರಗೊಂಡರು. ವಿಂದಾ ಮತ್ತು ಅನುವಿಂದರು ತಮ್ಮ ಸಹೋದರಿಯನ್ನು ಕುರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ದುರ್ಯೋಧನನಿಗೆ ವಿವಾಹವಾಗಲು ಬಯಸಿದ್ದರಿಂದ ಸ್ವಯಂವರವು ಒಂದು ಉಪಾಯವೆಂದು ಬಲರಾಮನು ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದನು. ಮದುವೆಯು ಕುರು ಮತ್ತು ಅವಂತಿ ನಡುವೆ ಮೈತ್ರಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿದರ್ಭ ಮತ್ತು ಮಗಧ ರಾಜ್ಯಗಳ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ, ಇದು ಕೌರವರನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಬಲರಾಮನು ತನ್ನ ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರನಿಗೆ ಮಿತ್ರವಿಂದನನ್ನು ಅಪಹರಿಸುವಂತೆ ಹೇಳಿದನು ಅವಳು ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಿದ್ದಳು. ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಮಿತ್ರವಿಂದನ ಪ್ರೀತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಖಚಿತವಾಗದ ಕಾರಣ, ಮಿತ್ರವಿಂದನ ಬಯಕೆಯನ್ನು ಸದ್ದಿಲ್ಲದೆ ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ತನ್ನ ತಂಗಿ ಸುಭದ್ರೆಯನ್ನು ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋದನು. ಸುಭದ್ರೆಯು ಮಿತ್ರವಿಂದಳಿಗೆ ಕೃಷ್ಣನ ಮೇಲೆ ಪ್ರೀತಿ ಇರುವುದನ್ನು ದೃಢಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಬಲರಾಮರು ಸ್ವಯಂವರ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ನುಗ್ಗಿ ಮಿತ್ರವಿಂದನನ್ನು ಅಪಹರಿಸಿದರು. ಅವಂತಿ, ದುರ್ಯೋಧನ ಮತ್ತು ಇತರ ದಾಳಿಕೋರರ ರಾಜಕುಮಾರರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದರು.

ನಂತರದ ಜೀವನ

ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಅವನ ರಾಣಿಯರು ಒಮ್ಮೆ ಕುಂತಿ, ಅವಳ ಮಕ್ಕಳು, ಪಾಂಡವರು ಮತ್ತು ಪಾಂಡವರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪತ್ನಿ ದ್ರೌಪದಿಯನ್ನು ಭೇಟಿಯಾಗಲು ಹಸ್ತಿನಾಪುರಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು. ಕುಂತಿಯ ನಿರ್ದೇಶನದಂತೆ, ದ್ರೌಪದಿ ಮಿತ್ರವಿಂದಾ ಮತ್ತು ಇತರ ರಾಣಿಯರಿಗೆ ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಗೌರವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮಿತ್ರವಿಂದ ದ್ರೌಪದಿಗೆ ತಾನು ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಹೇಗೆ ಮದುವೆಯಾದಳು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾಳೆ.

ಭಾಗವತ ಪುರಾಣವು ಮಿತ್ರವಿಂದನಿಗೆ ಹತ್ತು ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದರು: ವೃಕ, ಹರ್ಷ, ಅನಿಲ, ಗೃಧ್ರ, ವರ್ಧನ, ಉನ್ನದ, ಮಹಾಂಸ, ಪವನ, ವಹ್ನಿ ಮತ್ತು ಕ್ಷುಧಿ. ಸಂಗ್ರಾಮಜಿತ್‌ನ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಅವಳಿಗೆ ಅನೇಕ ಪುತ್ರರಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವಿಷ್ಣು ಪುರಾಣ ಹೇಳುತ್ತದೆ.

ಭಾಗವತ ಪುರಾಣವು ಕೃಷ್ಣನ ರಾಣಿಯರ ಅಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣನ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಯ ಚಿತಾಗಾರದಲ್ಲಿ ಅವರು ಜಿಗಿಯುವುದನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ ( ಸತಿ ನೋಡಿ). ಕೃಷ್ಣನ ಮರಣ ಮತ್ತು ಅವನ ಜನಾಂಗದ ಅಂತ್ಯವನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಹಿಂದೂ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ಮಹಾಭಾರತದ ಮೌಸಲ ಪರ್ವವು ಮಿತ್ರವಿಂದಾ (ಶೈವ) ಕೃಷ್ಣನ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಯ ನಂತರ ದ್ವಾರಕಾವನ್ನು ಬಿಡುವಾಗ ದರೋಡೆಕೋರರ ದಾಳಿಯ ನಂತರ ಜೀವಂತವಾಗಿ ಸುಟ್ಟು ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಕೊಂದಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸುತ್ತದೆ.