ಸೋನಾರ್

ಫ್ರೆಂಚ್‌,ಎಫ್70 ವೇಗವಾಗಿ ಸಾಗುವ ಕಿರು ಯುದ್ಧನೌಕೆಗಳ್ಅಂತಹ (ಇಲ್ಲಿ, ಲ ಮೊಟ್ಟೆ-ಪಿಕ್ವೆಟ್) ಗೆ-ಸರಿಹೊಂದುವಂಥಹ ವಿಡಿಎಸ್ (ಅಸ್ಥಿರವಾದ ಆಳವಾದ ಸೊನರ್)ಮಾದರಿಯ ಡಿಯುಬಿವಿ43 ಅಥವಾ ಡಿಯುಬಿವಿ43C ಎಳೆಯುವ ಸೊನರ್‌ಗಳು.

ಸೋನಾರ್ ಅಥವಾ Sonar (‘SOund Navigation And Ranging’ ಇದರ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ರೂಪ) ಇದೊಂದು ಶಬ್ದ ಪ್ರಸಾರದ ಮೂಲಕ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನೀರಿನಾಳದಲ್ಲಿ, ಸಬ್‌ಮೆರಿನ್ ನೌಕಾಯಾನದಲ್ಲಿ) ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕಾಗಿ ಅಥವಾ ಇತರ ನೌಕೆಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲು ಉಪಯೋಗಿಸುವ ತಂತ್ರವಾಗಿದೆ. ಎರಡು ರೀತಿಯ ತಾಂತ್ರಿಕತೆಗೆ ಸೋನಾರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ: ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಇದು ಹಡಗುಗಳಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಆಲಿಸಲು ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಇದು ಶಬ್ದದ ನಾಡಿಯ ವಿಮೋಚನೆಗಾಗಿ ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಯನ್ನು ಆಲಿಸಲು ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ. ಸೋನಾರ್ನ್ನು ನೀರಿನಲ್ಲಿನ "ಗುರಿಮಾಡಿದ ವಸ್ತುವಿನ" ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಯ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಧ್ವನಿವಿಜ್ಞಾನದ ಮೂಲಕ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಳೆಯುವಿಕೆಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದು. ರಾಡಾರ್ ನ ಪರಿಚಯಿಸುವಿಕೆಗಿಂತ ಮೊದಲು ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಧ್ವನಿ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಸೋನಾರ್ ಅನ್ನು ಕೂಡ ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಯಂತ್ರಮಾನವನ ಸಂಚಾರಕ್ಕಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದು, ಮತ್ತು ಸೋಡಾರ್ (ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿನ ಮೇಲಕ್ಕೆ ನೋಡುವಂತಹ ಸೋನಾರ್)ನ್ನು ವಾತಾವರಣದ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸೋನಾರ್ ಅನ್ನು ಶಬ್ದವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಹಾಗೂ ಗೃಹಿಸುವ ಸಾಧನದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಧ್ವನಿಯ ಆವರ್ತನಗಳನ್ನು ಸೋನಾರ್ ನಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಅಲ್ಪ (ತಳಮಟ್ಟದ ಧ್ವನಿ ತರಂಗ) ದಿಂದ ಅತ್ಯಂತ ಉಚ್ಚ (ಅತಿಗಾಮಿ ಧ್ವನಿತರಂಗ)ಕ್ಕೆ ಮಾರ್ಪಡಿಸಲು ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನೀರಿನ ಆಳದ ಶಬ್ದದ ಅಧ್ಯಯನವು ಆಳ ನೀರಿನ ಧ್ವನಿ ವಿಜ್ಞಾನ ಅಥವಾ ಹೈಡ್ರಾಅಕಾಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.

ಇತಿಹಾಸ

ಆದರೂ ಕೆಲವು ಪ್ರಾಣಿಗಳು (ಡೊಲ್ಫಿನ್ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಟ್ಸ್) ಶಬ್ದವನ್ನು ಮಾತನಾಡಲು ಹಾಗೂ ವಸ್ತುವನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲು ಲಕ್ಷಾಂತರ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿವೆ. ಮಾನವನಿಂದ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗವು ಲಿಯೋನಾರ್ಡೋ ಡಾ ವಿಂಚಿ ಅವರಿಂದ ೧೪೯೦ ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟದ ನಾಳಕ್ಕೆ ಕಿವಿಯಿಟ್ಟು ಕೇಳುವ ಮೂಲಕ ಹಡಗನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲು ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೧] ೧೯ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಆಳ ನೀರಿನ ಗಂಟೆಯು ಬೆಳಕಿನ ಮನೆಗಳಿಗೆ ಅಪಾಯವನ್ನು ತಿಳಿಸುವ ಸಾಧಕವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.

ಬಾವಲಿಗಳು ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುವಾಗ ಶಬ್ದ ಉಪಯೋಗಿಸುವಂತೆ ನೀರಿನ ಆಳದಲ್ಲಿ ’ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಯ ಗುರುತಿಸಲು’ ಶಬ್ದವನ್ನು ಬಳಸುವಿಕೆಯು ೧೯೧೨ ರ ಟೈಟಾನಿಕ್ ದುರಂತದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಬಂತೆಂದು ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಟೈಟಾನಿಕ್ ಘಟನೆಯ^[೨] ಒಂದು ತಿಂಗಳ ನಂತರ ಜಗತ್ತಿನ ಮೊದಲ ಆಳ ನೀರಿನ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ ದೂರದ ಸಾಧನದ ಕುರಿತು ಬ್ರಿಟೀಷ್ ಪೇಟೆಂಟ್ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ಪೇಟೆಂಟ್ ಗಾಗಿ ಸಲ್ಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಆಂಗ್ಲ ಪವನಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಲೇವಿಸ್ ರಿಚರ್ಡ್ಸನ್ ಅವರು ಪೇಟೆಂಗ್ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. ಮತ್ತು ೧೯೧೩ ರಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನಿಯ ಓರ್ವ ಭೌತ ವಿಜ್ಞಾನಿ ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ಬೆಹ್ಮ್ ಎಂಬವರಿಗೆ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ ಕುರಿತು ಪೇಟೆಂಟ್ ದೊರಕಿತು.

ಕೆನಡಾದ ರೇಜಿನಾಲ್ಡ್ ಫೆಸ್ಸೇಂಡನ್ ಅವರು ಬೊಸ್ಟನ್‌ನಲ್ಲಿನ ಸಬ್‌ಮೆರೀನ್ ಸಿಗ್ನಲ್ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ೧೯೧೨ ರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದರು. ನಂತರ ಈ ಪದ್ಧತಿಯು ಬೊಸ್ಟನ್ ನ ಹಾರ್ಬರ್ ನಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ನಂತರ ಕೊನೆಯದಾಗಿ ೧೯೧೪ ರಲ್ಲಿ ಕೆನಡಾದ ಗ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಆಫ್ ನ್ಯೂಫೌಂಡ್‌ಲ್ಯಾಂಡ್ ನ ಯು.ಎಸ್. ರೆವಿನ್ಯೂ (ಈಗಿನ ಕೋಸ್ಟ್ ಗಾರ್ಡ್) ಕಟ್ಟರ್ ಮಿಯಾಮಿಯಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.^[೨]^[೩] ಆ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಫೆಸ್ಸೆಂಡೆನ್ ಅವರು ಆಳದ ಧ್ವನಿ, ನೀರಿನೊಳಗಿನ ಮಾತು (ಮೋರ್ಸ್ ಕೋಡ್) ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ ದೂರ (೨ ಮೈಲಿ (೩ ಕಿ.ಮೀ.) ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಯನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವುದು).^[೪] ಫೆಸ್ಸೇಂಡನ್ ಆಸಿಲ್ಲೇಟರ್ ಎಂಬುದು ೫೦೦ ಸಿಎ Hz ಆವರ್ತನದಲ್ಲಿ ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಯ ಸ್ಥಳವನ್ನು ೩ ಮೀಟರ್‌ಗಳ ತರಂಗಾಂತರದಿಂದಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕದ ಸೂಸುತ್ತಿರುವ ಮುಖದ ಆಯಾಮವು ಕಡಿಮೆಯಿದ್ದುದರಿಂದಾಗಿ (ವ್ಯಾಸವು ಒಂದು ಮೀಟರ್‌ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದುದರಿಂದ) ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲು ವಿಫಲವಾಯಿತು ಹತ್ತು ಮಾಂಟ್ರಿಯಲ್‌ನಿಂದ ತಯಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಹೆಚ್ ದರ್ಜೆಯ ಸಬ್‌ಮೆರೀನ್‌ಗಳು ೧೯೧೫ ರಲ್ಲಿ ನೀರಿಗಿಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು ಮತ್ತು ಅವು ಫೆಸ್ಸೇಂಡನ್ ಆಸ್ಸಿಲ್ಲೇಟರ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು.^[೫]

ಮೊದಲ ಜಾಗತಿಕ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಬ್‌ಮೆರೀನ್‌ಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವ ಸಲುವಾಗಿ ಶಬ್ದದ ಪರಿಶೋಧನೆಗೆ ಒತ್ತು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಬ್ರಿಟೀಷರು ನೀರಿನೊಳಗೆ ಮೊದಲ ಹೈಡ್ರೋಫೋನ್‌ಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿದರು. ರಷ್ಯಾದ ಇಲೆಕ್ಟ್ರಿಕಲ್ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಕೊನ್ ಸ್ಟಾನಟಿನ್ ಚಿಲೊಸ್ಕಿ ಜೊತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಫ್ರೆಂಚ್ ಭೌತವಿಜ್ಞಾನಿ ಪಾಲ್ ಲಾಂಜೆವಿನ್ ಎಂಬುವವರು ಸಬ್‌ಮೆರೀನ್‌ಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲು ಸ್ಪಟಿಕ ಶಿಲೆಯನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿ ಕಾರ್ಯನಿರತ ಶಬ್ದ ಸಾಧನದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ೧೯೧೫ ರಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಪೀಜೋಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಗ್ನೆಟೋಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟಿವ್ ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕಗಳು ನಂತರದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಯಿವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕಗಳ ಬದಲಾಗಿ ಬಂದರೂ, ಇದು ಭವಿಷ್ಯದ ವಿನ್ಯಾಸದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರಿತು. ಕಡಿಮೆ ಭಾರದ ಶಬ್ದ-ಸಂವೇದಿ ಪ್ಲ್ಯಾಸ್ಟಿಕ್ ಫಿಲ್ಮ್ ಮತ್ತು ಫೈಬರ್ ಆಪ್ಟಿಕ್‌ಗಳನ್ನು ಹೈಡ್ರೋಫೋನ್‌ಗಳು (ಶಾಬ್ದಿಕ-ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕಗಳು ನೀರಿನಲ್ಲಿನ ಬಳಕೆಗಾಗಿ) ಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಟರ್ಫೆನಾಲ್-ಡಿ ಮತ್ತು PMN (ಲೆಡ್ ಮ್ಯಾಗ್ನೇಶಿಯಮ್ ನಿಯೋಬೇಟ್) ಗಳನ್ನು ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟರ್‌ಗಳಿಗಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು.

ಎ‌‍ಎಸ್‌ಡಿಐಸಿ

೧೯೧೬ ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಪರಿಶೀಲನೆ ಹಾಗೂ ಪರಿಶೋಧನೆ ಆಲೋಚನಾ ಸಭೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೆನಡಾದ ಭೌತವಿಜ್ಞಾನಿ ರೋಬರ್ಟ್ ವಿಲಿಯಂ ಬೋಯ್ಲೆ ಎಂಬವರು ಎ ಬಿ ವುಡ್ ಜೊತೆಗೆ ಕಾರ್ಯನಿರತ ಶಬ್ದದ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವಿಕೆಯ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು. ೧೯೧೭ ರ ನಡುವೆ ಮೊದಲ ಮಾದರಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಈ ಕೆಲಸವು ಸಬ್‌ಮೆರೀನ್ ನಿರೋಧಕ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗೌಪ್ಯತೆ ಒದಗಿಸಿತು. ಮತ್ತು ಜಗತ್ತಿನ ಮೊದಲ ನೀರಿನೊಳಗಿನ ಶಬ್ದ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವ ಹಡಗು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಬೆಣಚುಕಲ್ಲಿನ ಪಿಜೋಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಕ್ರಿಸ್ಟಾಲ್ಸ್ ಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಸಲುವಾಗಿ ಶಬ್ದದ ಪ್ರಯೋಗ ಅಥವಾ ಕ್ವಾರ್ಟ್ಸ್‌ನ ಕುರಿತು ಹೇಳಲಿಲ್ಲ- ಮೂಲ ಮಾದರಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸಲು (‘ಸಸ್ಪರ್ಸೋನಿಕ್ಸ್’) ಬಳಸಿದ ಹೆಸರನ್ನು 'ASD'ics ಎಂದು ಮತ್ತು ಬೆಣಚುಕಲ್ಲಿನ ವಸ್ತುವನ್ನು 'ASD'ivite ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗಿ, ಬ್ರಿಟಿಶ್ ಅಕ್ರೊನಿಮ್ ಇದು ಎ‌‍ಎಸ್‌ಡಿಐಸಿ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿತು. ೧೯೩೯ ರಲ್ಲಿ ಆಕ್ಸಫರ್ಡ್ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ನಿಘಂಟಿನಲ್ಲಿ ಕೇಳಲಾದ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರವಾಗಿ, ಅಡ್ಮಿರಲ್ಟಿಯು ಇದು ‘ಸಬ್‌ಮೆರೀನ್ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುವುದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಸಮಿತಿ’ ಗೆ ಸೇರಿದ್ದು ಎಂದಿತು. ಮತ್ತು ಇದು ಈಗಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನಂಬಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ, ಆದರೆ ನಿಜವಾಗಿ ಅಂತಹ ಯಾವುದೇ ಸಮಿತಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ.^[೬]

೧೯೧೮ ರಲ್ಲಿ ಯುಎಸ್ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟನ್ ಎರಡೂ ದೇಶಗಳು ಕಾರ್ಯನಿರತ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದವು. ಇದರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಯುಎಸ್ ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಮುಂದುವರಿದಿದ್ದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಎಚ್ಎಂಎಸ್ ಆಂಟ್ರಿಮ ನ್ನು ಎಎಸ್‌ಡಿಐಸಿ ನಲ್ಲಿ ೧೯೨೦ ರಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದರು. ಮಲ್ಲು ೧೯೨೨ ರಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದನೆ ಆರಂಭಿಸಿದರು.^{[ಸೂಕ್ತ ಉಲ್ಲೇಖನ ಬೇಕು]} ೬ ನೇ ಡೆಸ್ಟ್ರಾಯರ್ ಫೋಟಿಲ್ಲಾ ಪಡೆಯು ಎಎಸ್‌ಡಿಐಸಿ-ಸಜ್ಜಿತ ಹಡಗನ್ನು ೧೯೨೩ ರಲ್ಲಿ ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಿತು. ಎಚ್ಎಂಎಸ್ ಓಸ್‌ಪ್ರೇ ಎಂಬ ಒಂದು ಸಬ್‌ಮೆರೀನ್ ನಿರೋಧಕ ಶಾಲೆಯು ಹಾಗೂ ನಾಲ್ಕು ಹಡಗುಗಳ ಒಂದು ಹಡಗು ಪಡೆ ತರಬೇತಿಗಳು ೧೯೨೪ ರಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಟ್‌ಲ್ಯಾಂಡಿನಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಯುಎಸ್ ನ ಸೋನಾರ್ ಕ್ಯೂಬಿ ೧೯೩೧ ರಲ್ಲಿ ಆಗಮಿಸಿತು.

ದ್ವಿತೀಯ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧದ ಪ್ರಾರಂಭದಿಂದಾಗಿ ರಾಯಲ್ ನೇವಿಯು ೫ ಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ಮೇಲ್ಮುಖ ಒತ್ತಡದ ಹಡಗು ವರ್ಗ ಹಾಗೂ ಇತರ ಸಬ್‌ಮೆರೀನ್‌ಗಳು ಸಂಘೀಭವಿಸಿ ಒಂದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಬ್‌ಮೆರೀನ್ ನಿರೋಧಕ ದಾಳಿ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಆರಂಬಿಸಲಾಯಿತು. ಮೊದಲ ಎಎಸ್‌ಡಿಐಸಿ ಪರಿಣಾಮವು ಆಳ ಆರೋಪ ಹೊಂದುವುದರ ಮೂಲಕ ಸಬ್‌ಮೆರೀನ್ ನಿರೋಧಕ ಶಸ್ತ್ರದ ಉಪಯೋಗಿಸಿದಾಗ ಆಗುವಂತೆ ಶಕ್ತಿ ಹೀನವಾಯಿತು.

ಹಡಗಿನ ಹಿಂಬಾಗದ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ನೀರೊಳಗಿನ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮುಂದೆ ಸಾಗಲು ದಾಳಿ ಮಾಡುವಂತಹ ಹಡಗು ಅತ್ಯಗತ್ಯವಿದ್ದು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ದಾಳಿಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಎಎಸ್‌ಡಿಐಸಿ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗದಂತೆ ಆಗುತ್ತದೆ. ಬೇಟೆಗಾರ ವಿವೇಚನೆ ಇಲ್ಲದೇ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಫೈರಿಂಗ್ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಬ್‌ಮರೀನ್ ಕಮಾಂಡರ್ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮುಂದಾಗಬಹುದು. ಹಲವು ಹಡಗುಗಳು ಸಹಕರಿಸುವ ಮತ್ತು ಹೆಜ್‌ಹಾಗ್ ಮತ್ತು ನಂತರದ ಸ್ಕ್ವಿಡ್ ನಂತಹ `ಮುಂದೆಸೆಯುವ ಆಯುಧಗಳನ್ನು' ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಅಂಥ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ದಾಳಿಕಾರರಿಗಿಂತ ಮುಂದೆ ಮತ್ತು ಎ‌‍ಎಸ್‌ಡಿಐಸಿ ಸಂಪರ್ಕದಲ್ಲಿರುವಂತೆಯೇ ಗುರಿಗೆ ಎದುರಾಗಿ ಇರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಬ್ಲೈಂಡ್ ಸ್ಪಾಟ್ಸ್ ನಿರಂತರ ಒಳಗೊಳ್ಳುವ, ಹಲವು ವಿಧದ ಅಡ್ಡ ಶೇಪ್ ಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಎಎಸ್‌ಡಿಐಸಿ ಸೆಟ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧ ಸಮಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು ಉದ್ಭವಿಸುತ್ತವೆ. ಆನಂತರ, ಆಕೋಸ್ಟಿಕ್ ಟಾರ್ಪಡೋಸ್ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಎರಡನೇ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಎಎಸ್‌ಡಿಐಸಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ಗೆ ಉಚಿತವಾಗಿ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು. ಯುಕೆ ಮತ್ತು ಯುಎಸ್ ನಲ್ಲಿ ಎಎಸ್‌ಡಿಐಸಿ ಮೇಲಿನ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ನೀರೊಳಗಿನ ಶಬ್ಧ ಇವುಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು. ಹಲವು ಹೊಸ ವಿಧದ ಮಿಲಿಟರಿ ಸೌಂಡ್ ಡಿಟೆಕ್ಷನ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಹೈ ಟಿ , ಡಿಪ್ಪಿಂಗ್/ ಡಂಕಿಂಗ್ ಸೋನಾರ್ ಮತ್ತು ಮೈನ್ ಡಿಟೆಕ್ಷನ್ ಸೋನಾರ್ ಎಂಬ ಕೋಡ್ ಹೆಸರಿನ ಮೇಲೆ ೧೯೪೪ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಮೊದಲು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಲಾದ ಸೋನೋಬುಯ್ಸ್‌ನ್ನು ಇದು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಸಬ್‌ಮರೀನ್ ಪ್ರತಿರೋಧಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿ ಯುದ್ಧ ನಂತರದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಈ ಕೆಲಸ ರಚನೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಆಕ್ಸಿಸ್ ದೇಶಗಳಲ್ಲೂ ಸೋನಾರ್ ಮೇಲಿನ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಜರ್ಮನಿ. ಎರಡನೇ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನಿಯ ಈ ಕಾರ್ಯ ಬ್ರಿಟನ್ ಮತ್ತು ಯುಎಸ್ ನಿಂದ ಅರಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ರಷ್ಯಾ ಸೇರಿದಂತೆ ಮಿಲಿಟರಿ ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕ ಬಳಕೆಗೆ ಹಲವು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಂದ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಸೋನಾರ್ಸ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗುತ್ತ ಬಂದಿದೆ. ಕಡಿಮೆ ಆವರ್ತನದ ಸಕ್ರಿಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವುದು ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಮಿಲಿಟರಿ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಾಗಿದೆ.

ಸೋನಾರ್

ರೂಪ ಎರಡನೇ ಜಾಗತಿಕ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ, ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಅವರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ರಾಡಾರ್‌ಗೆ ಸಮನಾಗಿ ಸೋನಾರ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಿದರು.

ಕಾರ್ಯಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಅಂಶಗಳು

ಶೋಧ, ವರ್ಗೀಕರಣ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕತೆ ಸೋನಾರ್ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯು ವಾತಾವರಣ ಮತ್ತು ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಸಲಕರಣೆ, ಅಲ್ಲದೆ ನಿಷ್ಕ್ರೀಯ ಸೋನಾರ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಸರಿಸುವ ಗುರಿಯ ಶಬ್ಧ ಅಥವಾ ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ನಲ್ಲಿನ ಟ್ರಾನ್ಸಮಿಟ್ಟಿಂಗ್ ಸಲಕರಣೆಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ.

ಶಬ್ಧ ಪಸರಣ

ಸೋನಾರ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಶಬ್ಧದ ವೇಗದಲ್ಲಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವೆರ್ಟಿಕಲ್ ಪ್ಲೇನ್‌ನಲ್ಲಿ. ಶಬ್ಧ ಸಮುದ್ರದ ನೀರಿಗಿಂತ ಸಿಹಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ನಿಧಾನವಾಗಿ ಚಲಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೂ, ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ವಸ್ತುರಾಶಿ ಸಾಂದ್ರತೆ ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಗಾತ್ರ ಮಾಡುಲಸ್ ಮೂಲಕ ಇದರ ವೇಗ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗಾತ್ರ ಮಾಡುಲಸ್ ಉಷ್ಣಾಂಶ, ಕರಗಿದ ಅಶುದ್ಧವಸ್ತುಗಳು (ಪ್ರಾಯಶಃ ಲವಣಾಂಶ), ಮತ್ತು ಒತ್ತಡದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಸಾಂದ್ರತೆಯ ಪರಿಣಾಮ ಇಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಶಬ್ಧದ ವೇಗ (ಪ್ರತಿ ಸೆಕೆಂಡಿಗೆ ಅಡಿಗಳಲ್ಲಿ) ಅಂದಾಜು:

೪೩೮೮+ (೧೧.೨೫ x ಉಷ್ಣಾಂಶ (ಡಿಗ್ರಿ ಫ್ಯಾರೆನ್ ಹೀಟ್) + (೦.೦೧೮೨ x ಆಳ (ಅಡಿಗಳಲ್ಲಿ) + ಸ್ಯಾಲಿನಿಟಿ (ಇನ್ ಪಾರ್ಟ್ಸ್- ಪರ್- ಥೌಜಂಡ್).

ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮುದ್ರದ ಆಳದ ಸಾಲಿನ ಮತ್ತು ಸ್ಯಾಲಿನಿಟಿಯ ಏಕಾಗ್ರತೆ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಉಷ್ಣಾಂಶಕ್ಕೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ನಿಖರ ಅಂದಾಜು ಸಮೀಕರಣವು ಪ್ರಯೋಗಜನ್ಯವಾಗಿ ಬಂದಿರುತ್ತದೆ. ಸಮುದ್ರದ ಉಷ್ಣಾಂಶವು ಆಳಕ್ಕೆ ಹೋದಂತೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ೩೦ರಿಂದ ೧೦೦ ಮೀಟರ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಗುರುತಿಸಬಹುದಾದ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಆಗುತ್ತಿರುತ್ತವೆ, ಉಳಿದ ನೀರನ್ನು ಯಥಾಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಟ್ಟು ತಂಪು ನೀರಿನಿಂದ ಮೇಲ್ಮೈ ಬಿಸಿಯನ್ನು ವಿಭಾಗಿಸುವ ಥರ್ಮೋಕ್ಲೈನ್ ಎನ್ನಬಹುದು. ಇದು ಸೋನಾರ್ ಅನ್ನು ನಿಷ್ಪಲಗೊಳಿಸಬಹುದು, ಯಾಕೆಂದರೆ ಥೆರ್ಮೋಕ್ಲೈನ್‌ನ ಒಂದು ಕಡೆಯಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದ ಶಬ್ಧವನ್ನು ಥೆರ್ಮೋಕ್ಲೈನ್ ಮೂಲಕ ವಕ್ರ ಅಥವಾ ವಕ್ರೀಭವನ ಮಾಡಲು ಹವಣಿಸುತ್ತದೆ. ಸಮುದ್ರ ನೀರಿನಲ್ಲಿಯೂ ಥೆರ್ಮೋಕ್ಲೈನ್ ಇದ್ದಿರಬಹುದು. ಆದರೂ, ಅಲೆ ಕ್ರಿಯೆ ಆಗಾಗ್ಗೆ ನೀರನ್ನು ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಥೆರ್ಮೋಕ್ಲೈನ್ ಅನ್ನು ಅಳಿಸಿ ಹಾಕುತ್ತದೆ. ನೀರಿನ ಒತ್ತಡವೂ ಕೂಡ ಶಬ್ಧ ಪ್ರಸಾರದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತದೆ: ಹೆಚ್ಚಿನ ಒತ್ತಡವು ಶಬ್ಧದ ವೇಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ, ಶಬ್ಧದ ವೇಗ ಅಧಿಕವಿರುವ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಓರೆ ಕಿರಣ ದೂರ ಮಾಡುವ ಶಬ್ಧದ ಅಲೆಗಳಿಗೆ ಅದು ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಓರೆ ಕಿರಣದ ಈ ಗಣಿತದ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಸ್ನೇಲ್‌ನ ನಿಯಮ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.

ಒಂದು ವೇಳೆ ಶಬ್ಧ ಮೂಲಗಳು ಆಳವಾಗಿದ್ದಾಗ ಮತ್ತು ಸ್ಥಿತಿ ಸರಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ ಪ್ರಸಾರ ’ಆಳದ ಶಬ್ದದ ಮಾರ್ಗ’ದಲ್ಲಿ ಬರಬಹುದು. ಆ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸ್ವೀಕಾರ ಮಾಡುವವನಿಗೆ ಇದು ತೀರಾ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಸಾರ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಚಾನೆಲ್ ಬೌಂಡರಿಗಳಲ್ಲಿ ನಷ್ಟ ಇಲ್ಲದಿರುವುದು, ಸೌಂಡ್ ಟ್ರ್ಯಾಪಿಂಗ್ ನಿಂದಾಗಿ ಆಗುತ್ತದೆ. ಅದರಂತೆ ಸೂಕ್ತ ಸ್ಥಿತಿಯೊಳಗೆ `ಸರ್ಫೇಸ್ ಡಕ್ಟ್' ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರ ಗೋಚರಿಸಬಹುದು. ಆದರೂ, ಈ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಮೈ ಮೇಲೆ ಪ್ರತಿಬಿಂಬ ನಷ್ಟ ಇರುತ್ತದೆ. ಆಳವಲ್ಲದ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಮೈ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ತಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪುನರಾವರ್ತಿತ ಪ್ರತಿಬಿಂಬವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬಹುದಾದ ನಷ್ಟ ಗೋಚರಿಸಬಹುದು.

ಶಬ್ಧ ಪ್ರಸಾರವು ನೀರು ತನ್ನಿಂದ ತಾನೆ ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವ ಅದರಂತೆ ತಳಭಾಗ ಮತ್ತು ಮೇಲ್ಮೈ ಮೇಲೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೊಳಗಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ ಆವರ್ತನ, ಸಮುದ್ರದ ನೀರಿನ ಅನೇಕ ವಿಧದ ಯಂತ್ರಕ್ರಿಯೆ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಉದ್ದ-ಶ್ರೇಣಿಯ ಸೋನಾರ್ ಕಡಿಮೆ ಆವರ್ತನಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ.

ಸಿಗ್ನೇಚರ್ ಅಥವಾ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದ ಗುರಿಯ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಯೊಂದಿಗೆ ನಡುವೆ ಬರುವ ಶಬ್ಧ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಸಮುದ್ರ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರಮುಖ ಶಬ್ಧ ಮೂಲಗಳು ಅಲೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಡಗುಯಾನ. ನೀರಿನ ಮೂಲಕ ಸ್ವೀಕರಿಸುವವನ ಚಲನೆಯೂ ಕೂಡ ಸ್ಪೀಡ್ ಡಿಪೆಂಡೆಂಟ್ ಲೋ ಆವರ್ತನ ನೋಯ್ಸ್ ಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.

ಚದುರುವಿಕೆ

ಯಾವಾಗ ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತದೋ, ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಅದೇ ರೀತಿ ತಳಭಾಗ ಮತ್ತು ಮೇಲ್ಮೈ ಮೇಲೆ ಸಣ್ಣ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಚದುರುವಿಕೆ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪದ ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲವಾಗಬಹುದು. ಈ ಧ್ವನಿಗತಿ ಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಚದುರುವಿಕೆ ಇಬ್ಬನಿ ಇದ್ದಾಗ ಕಾರಿನ ಹೆಡ್‌ಲೈಟ್‌ನಿಂದ ಬೀಳುವ ಬೆಳಕಿನ ಚದುರುವಿಕೆಗೆ ಸಮಾನ: ಹೆಚ್ಚು ರಭಸದ ಪೆನ್ಸಿಲ್ ಬೀಮ್ ಇಬ್ಬನಿಯನ್ನು ಕೆಲ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಭೇದಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಬೀಮ್ ಹೆಡ್‌ಲೈ‍‍ಟ್‌ಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೆಳಕನ್ನು ಬೇಡವಾದ ದಿಕ್ಕಿನೆಲ್ಲೆಡೆ ಹೊರಬಿಡುತ್ತದೆ, ಗುರಿಯಿಂದ ಪ್ರತಿಫಲಿಸಿದ ಸಂಖ್ಯೆ (ವ್ಹೈಟ್- ಔಟ್)ಯಿಂದ ಚದುರಿ ವೀಕ್ಷಕನಿಗೆ ವಾಪಸ್ ಬರುತ್ತದೆ. ಸಮಾನ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಚದುರುವಿಕೆ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಅನ್ನು ಇಕ್ಕಟ್ಟಾದ ಬೀಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಪಸರಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ.

ಗುರಿ ಲಕ್ಷಣಗಳು

ಸಬ್‌ಮರೀನ್ ಅಂಥ ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್‌ನ ಗುರಿಯ ಶಬ್ಧ ಪ್ರತಿಬಿಂಬ ದ ಲಕ್ಷಣಗಳು, ಅದರ ಗುರಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ತಿಮಿಂಗಿಲು, ವೇಕ್ಸ್, ಮೀನಿನ ಗುಂಪು ಮತ್ತು ಬಂಡೆ ಇವುಗಳಂತೆಯೇ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿನ ವಸ್ತುಗಳಿಂದಲೂ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಗಳು ದೊರಕುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಕೀರ್ಣತೆ ಇದೆ. ನಿಷ್ಕ್ರೀಯ ಸೋನಾರ್ ಗುರಿಯ ಪಸರಿಸಿದ ಶಬ್ದದ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ. ವರ್ಗೀಕರಣಕ್ಕೆ ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದಾದ ಕೆಲ ಆವರ್ತನದಲ್ಲಿನ ಎತ್ತರದ ಶಬ್ಧದ ನಿರಂತರ ವರ್ಣಪಟಲವನ್ನು ರೇಡಿಯೇಟೆಡ್ ವರ್ಣಪಟಲ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.

ಪ್ರತಿತಂತ್ರಗಳು

ದಾಳಿ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಶಬ್ಧದ ಮಟ್ಟ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು, ಅಧಿಕ ಕೃತಕ ಗುರಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು, ಮತ್ತು ತನ್ನಿಂದ ತಾನೇ ಸಬ್‌ಮರೀನ್‌ನ ಸಿಗ್ನೇಚರ್ ಹಾಳು ಮಾಡಲು ಸಬ್‌ಮರೀನ್‌ನಿಂದ ಸಕ್ರಿಯ (ಶಕ್ತ) ಪ್ರತಿತಂತ್ರಗಳು ಆರಂಭಿಸಬಹುದು.

ನಿಷ್ಕ್ರೀಯ (ನಾನ್- ಪಾವರಡ್) ಪ್ರತಿತಂತ್ರಗಳು ಇವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ:

ಏಕಗೊಳಿಸಿದ ಸಾಧನಗಳ ಮೇಲೆ ಶಬ್ದ-ಮಾಡುವ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಏರಿಸುವುದು.
ಸಬ್‌ಮೆರಿನ್‌ಗಳ ಕವಚದ ಮೇಲೆ ಶಬ್ದ-ಹೀರುವ ಕೋಟಿಂಗ್‌ಗಳು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಅನೆಕೋಯಿಕ್ ಟೈಲ್ಸ್.

ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್

ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಶಬ್ದ ಪ್ರಸಾರಕ ಮತ್ತು ರಿಸಿವರ್ ಅನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತದೆ. ಯಾವಾಗ ಎರಡೂ ಒಂದೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತವೆಯೋ ಆಗ ಇದನ್ನು ಏಕಸ್ಥಾಯಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಎನ್ನುವರು. ಯಾವಾಗ ಪ್ರಸಾರಕ ಮತ್ತು ರಿಸೀವರ್‌ಗಳು ಬೇರ್ಪಡುತ್ತವೆಯೋ ಆಗ ಇದು ದ್ವಿಸ್ಥಾಯಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಎನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಯಾವಾಗ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಾರಕಗಳು (ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು ರಿಸೀವರ್‌ಗಳು) ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆಯೋ, ಪುನಃ ಪ್ರಾದೇಶಿಕವಾಗಿ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆಯೋ, ಆಗ ಇದನ್ನು ಬಹುಸ್ಥಾಯಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಸೋನಾರ್ ಗಳು ಪ್ರಸಾರಣ ಮತ್ತು ಗ್ರಹಣಕ್ಕೆ ಅನೇಕವೇಳೆ ಬಳಸಲ್ಪಡುವ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ವಿನ್ಯಾಸಗಳ ಜೊತೆ ಏಕಸ್ಥಾಯಿಯಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನೋಬಾಯ್ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಬಹುಸ್ಥಾಯಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.

ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಗಳು ಶಬ್ದದ ಕಂಪನವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ, ಅನೇಕವೇಳೆ ಇದು ಒಂದು "ಪಿಂಗ್" ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ನಂತರ ಕಂಪನದ ಪ್ರತಿಫಲನಗಳನ್ನು (ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ) ಆಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಬ್ದದ ಕಂಪನವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಂದು ಸಂದೇಶ ಉತ್ಪಾದಕವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಒಂದು ಸೋನಾರ್ ಪ್ರಕ್ಷೇಪಕ (ಪ್ರೊಜೆಕ್ಟರ್), ಶಕ್ತಿ ವರ್ಧಕ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್-ಶಬ್ದಸಂಬಂಧಿ ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕ/ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ವಿದ್ಯುಜ್ಜನಿತವಾಗಿ ತಯಾರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಒಂದು ವಿಕಿರಣತಯಾರಕವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಒಂದು ವಿಕಿರಣವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಅದು ಉದ್ದೇಶಿತ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೋನಗಳನ್ನು ಆವರಿಸಲು ವಿಸ್ತರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ವಿದ್ಯುತ್-ಶ್ರವಣಸಂಬಂಧಿ ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕಗಳು ಟೋನ್‌ಪಿಲ್ಜ್ ವಿಧವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಪೂರ್ತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಗರಿಷ್ಠಗೊಳಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ, ಹಾಗೂ ವಿಶಾಲ ಅಗಲಪಟ್ಟಿಯ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾರ್ಯಪಟುತ್ವವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಅವುಗಳ ವಿನ್ಯಾಸವು ಗರಿಷ್ಠಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಸಾಂದರ್ಭಿಕವಾಗಿ, ಶ್ರವಣಸಂಬಂಧಿ ಕಂಪನಗಳು ಇತರ ಮಾರ್ಗಗಳಿಂದಲೂ ತಯಾರಿಸಲ್ಪಡಬಹುದು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ(೧)ರಾಸಾಯನಿಕವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡ ಸಿಡಿಮದ್ದುಗಳು, ಅಥವಾ (೨) ಗಾಳಿಬಂದೂಕು ಅಥವಾ (೩) ಪ್ಲಾಸ್ಮಾ ಶಬ್ದ ಮೂಲಗಳಿಂದಲೂ ತಯಾರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.

ಒಂದು ಭೌತಿಕ ವಸ್ತುವಿನ ಅಂತರವನ್ನು ಅಳತೆಮಾಡಲು, ಒಂದು ಕಂಪನದ ಪ್ರಸಾರಣದಿಂದ ಗ್ರಹಣಕ್ಕೆ ಇರುವ ಸಮಯದ ಮಿತಿಯನ್ನು ಅಳತೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಶಬ್ದದ ವೇಗವನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಂಡು ಅದನ್ನು ಒಂದು ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸೈರಣೆಯನ್ನು ಅಳತೆಮಾಡಲು, ಹಲವಾರು ಹೈಡ್ರೋಫೋನ್‌ಗಳು ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಗುಂಪು ಪ್ರತಿಯೊಂದರ ಆಗಮನದ ಸಮಯವನ್ನು ಅಳತೆಮಾಡುತ್ತದೆ, ಅಥವಾ ವಿಕಿರಣ ತಯಾರಿಕೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಒಂದು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕ ವಿಕಿರಣಗಳಲ್ಲಿರುವ ತುಲನಾತ್ಮಕ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಅಳತೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಹೈಡ್ರೋಫೋನ್‌ಗಳ ಒಂದು ವಿನ್ಯಾಸದೊಂದಿಗೆ ಅಳತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ವಿನ್ಯಾಸದ ಬಳಕೆಯು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆಮಾಡುತ್ತದೆ ಆದ್ದರಿಂದ ಅಲ್ಲಿ ವಿಶಾಲ ಹೊದಿಕೆಯ ಬಹುವಿಕಿರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಶಬ್ದದ ಜೊತೆಗಿನ ಗುರಿಯ ಸಂಕೇತವು (ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದರೆ) ನಂತರ ಸಂಕೇತ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಯ ಹಲವಾರು ಮಾದರಿಗಳಲ್ಲಿ ಹಾದು ಹೋಗಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಅದು ಸರಳ ಸೋನಾರ್ ಗಳಿಗೆ ಕೇವಲ ಶಕ್ತಿಯ ಅಳತೆ ಮಾಡುವ ಕ್ರಮವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅದು ನಂತರ ಬೇಕಾಗಿರುವ ಸಂಕೇತ ಅಥವಾ ಶಬ್ದದ ಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಕರೆಕೊಡುವ ನಿರ್ಧಾರ ಸಾಧನದ ಹಲವು ಮಾದರಿಗಳಿಗೆ ನೀಡಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಈ ನಿರ್ಧಾರ ಸಾಧನಗಳು ಹೆಡ್‌ಫೋನ್ ಅಥವಾ ಒಂದು ಪ್ರಕಟಣೆಯ ಜೊತೆಗಿನ ಒಂದು ನಿರ್ವಾಹಕವಾಗಿರಬಹುದು, ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿರುವ ಸೋನಾರ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕಾಯಾಚರಣೆಯು ತಂತ್ರಾಂಶ (ಸೊಫ್ಟ್‌ವೇರ್)ಗಳಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡಬಹುದು. ನಂತರದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು ಅದನ್ನು ವಿಂಗಡಿಸಲು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿಸಲು, ಹಾಗೆಯೇ ಇದರ ವೇಗದ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ನಡೆಸಲ್ಪಡಬಹುದು

ಕಂಪನವು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಆವರ್ತನದಲ್ಲಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಬದಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಆವರ್ತನದ (ಗ್ರಹಣದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಂಪನದ ಸಂಕುಚನವನ್ನು ಅನುಮತಿಸಲು) ಒಂದು ಘಟಕವಾಗಿರಬಹುದು. ಸರಳ ಸೋನಾರ್ ಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಗುರಿಯ ಚಲನೆಯ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಕಾರಣವಾಗಿ ಬದಲಾಗುವ ಸಂಭಾವ್ಯ ಡೊಪ್ಲರ್‌ಗಳನ್ನು ಆವರಿಸಲು ಸಾಕಷ್ಟು ವಿಶಾಲವಾದ ಶೋಧಕಗಳ ಜೊತೆ ಮೊದಲಿನದನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ, ಹಾಗೆಯೇ ಹೆಚ್ಚು ಕ್ಲಿಷ್ಟವಾಗಿರುವ ಸೋನಾರ್ ಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಂತರದ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಡಿಜಿಟಲ್ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಯು ದೊರಕಲು ಪ್ರಾರಂಬವಾದ ತರುವಾಯದಿಂದ ಕಂಪನಗಳ ಸಂಕುಚನವು ಡಿಜಿಟಲ್ ಸಹಸಂಬಂಧಿತ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಕಾರ್ಯಗತಮಾಡಿತು. ಮಿಲಿಟರಿ ಸೋನಾರ್ ಗಳು ಅನೇಕವೇಳೆ ಪೂರ್ತಿಯಾದ ಆವರಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಲು ಬಹುವಿಧದ ವಿಕಿರಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ ಹಾಗೆಯೇ ಸರಳ ಸೋನಾರ್ ಗಳು ಒಂದು ಚಿಕ್ಕದಾದ ಕಮಾನನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ವಿಕಿರಣವು, ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ನಿಧಾನವಾಗಿ, ಯಾಂತ್ರಿಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳ ಮೂಲಕ ತಿರುಗಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.

ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಏಕ ಆವರ್ತನ ಪ್ರಸಾರಣಗಳು ಯಾವಾಗ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆಯೋ, ಡೊಪ್ಲರ್ ಪರಿಣಾಮವು ಒಂದು ಗುರಿಯ ತ್ರಿಜ್ಯೀಯ (ಅಥವಾ ಕಿರಣಗಳ) ವೇಗವನ್ನು ಅಳತೆಮಾಡಲು ಬಳಸಲ್ಪಡಬಹುದು. ಪ್ರಸಾರಿತವಾದ ಮತ್ತು ಗ್ರಹಿಸಿದ ಆವರ್ತನಗಳ ನಡುವಣ ವ್ಯತ್ಯಾಸವು ಅಳತೆಮಾಡಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ವೇಗದ ಪರಿಮಾಣ (ಜವ)ವಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಡೊಪ್ಲರ್ ಸ್ಥಳಾಂತರಗಳು ಗ್ರಾಹಕದಿಂದ ಅಥವಾ ಗುರಿಯ ಚಲನೆಯಿಂದ ಪರಿಚಯಿಸಲ್ಪಡುವ ಕಾರಣದಿಂದ, ಸಂಶೋಧಕ ವೇದಿಕೆಯ ತ್ರಿಜ್ಯೀಯ ವೇಗವನ್ನು ಅಳತೆಮಾಡಲು ಅನುಮತಿಯು ನೀಡಲ್ಪಡಬೇಕು.

ಒಂದು ಉಪಯೋಗಕರ ಸಣ್ಣ ಸೋನಾರ್ ಗೋಚರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಜಲನಿರೋಧಕ ಮಿಂಚು ಬೆಳಕಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮೇಲ್ಭಾಗವು ನೀರಿನ ಕಡೆಗೆ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ, ಒಂದು ಕೆಳಭಾಗವು ಒತ್ತಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಸಾಧನವು ಗುರಿಗಿರುವ ಅಂತರವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೊಂದು ಅಸ್ಥಿರ ಯಾವುದೆಂದರೆ ಒಂದು "ಮೀನುಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದು", ಅದು ಮೀನಿನ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಗುಂಪುಗಳ ಜೊತೆ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ನಾಗರೀಕ ಸೋನಾರ್ ಗಳು (ಗುಪ್ತ ವಿಧಾನಕ್ಕಾಗಿ ತಯಾರಿಸಲ್ಪಡದ ಸೋನಾರ್ ಗಳು) ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಲ್ಲಿ ದೋಣಿಯ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರದೇಶದ ಮೂರು-ಆಯಾಮದ ಭಾಗಶಃ ವಿಲಕ್ಷಣಗುಣದ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಜೊತೆ, ಸಕ್ರಿಯ ಮಿಲಿಟರಿ ಸೋನಾರ್ ಗಳನ್ನು ಸಮೀಪಿಸುತ್ತವೆ.

ಯಾವಾಗ ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕದಿಂದ ಕೆಳಗಿನವರೆಗಿನ ಅಂತರವನ್ನು ಅಳತೆಮಾಡಲು ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆಯೋ, ಆಗ ಇದನ್ನು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಯಿಂದ ಆಳ ಅಳೆದ ನಿದರ್ಶನ ಎಂದು ಕರೆಯುವರು. ತರಂಗದ ಅಳತೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಮೇಲಕ್ಕೆ ನೋಡುವ ಸಲುವಾಗಿ ಅದೇ ರೀತಿಯ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು.

ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ನೀರಿನ ಮೂಲಕ ಎರಡು ಸೋನಾರ್ ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕಗಳ ನಡುವಿನ ಅಂತರವನ್ನು ಅಥವಾ ಒಂದು ಹೈಡ್ರೋಫೋನ್‌ನ ಮತ್ತು ಪ್ರಕ್ಷೇಪಕಗಳ (ನೀರಿನ ಒಳಗಿನ ಶಬ್ದಸಂಬಂಧಿ ವಕ್ತೃ) ಸಂಯೋಜನವನ್ನು ಅಳತೆಮಾಡಲೂ ಕೂಡ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕವು ಶಬ್ದಸಂಬಂಧಿ ಸಂಕೇತಗಳ ("ಪಿಂಗ್") ನ್ನು ಪ್ರಸಾರಿಸುವ ಮತ್ತು ಗ್ರಹಿಸುವ ಒಂದು ಸಾಧನವಾಗಿದೆ. ಯಾವಾಗ ಒಂದು ಹೈಡ್ರೋಫೋನ್/ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕವು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುವ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆಯೋ ಆಗ ಇದು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾ ಸಂಕೇತದಿಂದ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂತರವನ್ನು ಅಳತೆ ಮಾಡಲು, ಒಂದು ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕ/ಪ್ರಕ್ಷೇಪಕವು ವಿಚಾರಣೆಯ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಪ್ರಸಾರಣ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ಪ್ರಸಾರಣಗಳ ಮತ್ತು ಮತ್ತೊಂದು ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕ/ಪ್ರಕ್ಷೇಪಕಗಳ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯ ನಡುವಿನ ಸಮಯವನ್ನು ಅಳತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಸಮಯದ ಅಂತರವು, ನೀರಿನ ಮೂಲಕ ಬೆಳಕಿನ ವೇಗದಿಂದ ಮಾಪನ ಮಾಡಿ ಅದನ್ನು ಎರಡರಿಂದ ಭಾಗಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಎರಡು ದಡಗಳ ನಡುವಿನ ಅಂತರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ತಂತ್ರವು, ಬಹು ವಿಧದ ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕ/ಹೈಡ್ರೋಫೋನ್/ಪ್ರಕ್ಷೇಪಕಗಳ ಜೊತೆ ಬಳಸಿದಾಗ, ನೀರಿನಲ್ಲಿನ ಸ್ಥಿರ ಮತ್ತು ಚಲಿಸುವ ಭೌತಿಕ ವಸ್ತುಗಳ ತುಲನಾತ್ಮಕ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಎಣಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಸಕ್ರಿಯ ಕಂಪನವು ಎದುರಾಳಿಯಿಂದ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲ್ಪಡಬಹುದು ಮತ್ತು ಇದು ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ನೌಕೆಯ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಬಹುದು.

ಒಂದು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ, ಆದರೆ ಕಡಿಮೆ-ಕಾರ್ಯಪಟುತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ, ವಿಧದ ಸೋನಾರ್ (ಮೀನುಗಾರಿಕೆ, ಮಿಲಿಟರಿ, ಮತ್ತು ಬಂದರು ರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುವ) ಕ್ಲಿಷ್ಟಕರವಾದ ರೇಖಾತ್ಮಕವಲ್ಲದ ಗುಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ರೇಖಾತ್ಮಕವಲ್ಲದ ಸೋನಾರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸೋನಾರ್ ‌ನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ, ವಾಸ್ತವವಾದ ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕವು ಮಾನದಂಡಾತ್ಮಕ ವಿನ್ಯಾಸ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.

Sonar pings

Recording of active SONAR pings.

ಈ ಕಡತವನ್ನು ಕೇಳುವಾಗ ತೊಂದರೆಯೇ? ಮಾಧ್ಯಮ ಸಹಾಯವನ್ನು ನೋಡಿ.

ಎ‌ಆರ್‌ಟಿಇಎಮ್‌ಐಎಸ್‌ ಯೋಜನೆ

ಎ‌ಆರ್‌ಟಿಇಎಮ್‌ಐಎಸ್‌ ಯೋಜನೆ ಕಡಿಮೆ ಆವರ್ತದ ಅದರದೆ ಆದ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಸಮೀಕ್ಷಣೆಯ ಸೋನಾರ್ , ಇದನ್ನು ೧೯೬೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳಿಗೆ ಬರ್ಮೂಡ ಪ್ರದೇಶದ ದೂರದಲ್ಲಿ ನಿಯೋಗಿಸಲಾಗಿತ್ತು. II ವಿಶ್ವ ಯುದ್ಧದ ಒಂದು ಟ್ಯಾಂಕರ್‌ನಿಂದ ಇದರ ಒಂದು ಸಕ್ರೀಯ ಭಾಗವನ್ನು ನಿಯೋಗಿಸಲಾಗಿತ್ತು ಹಾಗೂ ಇದರ ಸ್ವೀಕರಣ ವ್ಯೂಹ ರಚನೆಯನ್ನು ದಡದಿಂದ ದೂರದ ಒಂದು ಸ್ಥಾಯಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿತ್ತು.

ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಪಾಂಡರ್‌

ಇದು ಉದ್ದೀಪನ ಒಂದನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ತಕ್ಷಣ (ಅಥವಾ ಒಂದು ವಿಳಂಬದೊಂದಿಗೆ) ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಅಥವಾ ಪೂರ್ವ ನಿರ್ಧರಿತ ಸಂಕೇತವನ್ನು ಪುನಃ ಪ್ರಸಾರಿಸುವ ಒಂದು ಸಕ್ರೀಯ ಸೋನಾರ್ ಸಾಧನ.

ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಪೂರ್ವಾನುಮಾನ

ಸೋನಾರ್ ಗುರಿಯು ಗೋಲಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಬಹಳ ಕಿರಿದಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಹೊರಚೆಲ್ಲುವ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿನ ವಲಯದ ಸುತ್ತದಲ್ಲಿ ಇದು ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿತ ಸಂಕೇತದ ಶಕ್ತಿಯು ಆರಂಭದ ಸಂಕೇತದಿಂದ ಹಲವು ವರ್ಗಗಳ ಅಳತೆಯಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿತ ಸಂಕೇತ ಅದೇ ಶಕ್ತಿಯುತದ್ದಾದರೆ ಕೂಡ, ಕೆಳಗಿನ ಉದಾಹರಣೆ (ಊಹಿತ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ) ಸಮಸ್ಯೆವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ: ಒಂದು ಸೋನಾರ್ ಪದ್ಧತಿ ೧m ರ ದೂರಕ್ಕೆ ೧೦,೦೦೦ W/m೨ ಸಂಕೇತವನ್ನು ಪ್ರಸಾರಿಸುವ ಹಾಗೂ ೦.೦೦೧ W/m೨ ಸಂಕೇತವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ. ೧೦೦ m ದೂರಕ್ಕೆ ಸಂಕೇತವು ೧ W/m೨ ರಷ್ಟು ಆಗುತ್ತದೆ (ವಿಪರ್ಯಯ-ಚೌಕ ನಿಯಮದ ಕಾರಣ). ಇಡಿ ಸಂಕೇತವು ಒಂದು ೧೦ m೨ ಗುರಿಯಿಂದ ಪ್ರಸಾರವಾದರೆ, ಅದು ಹೊರಚೆಲ್ಲುವಲ್ಲಿ ಬಂದಾಗ ೦.೦೦೧ W/m೨ ಅಷ್ಟು ಆಗುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವಷ್ಟು ಮಾತ್ರ. ಹೇಗಿದ್ದರೂ, ಆರಂಭದ ಸಂಕೇತವು ೩೦೦ m ವರೆಗೆ ೦.೦೦೧ W/m೨ ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿಯೆ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ. ಇದೇ ತರಹದ ಅಥವಾ ಇನ್ನು ಉತ್ತಮವಾದ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ೧೦೦m ರಿಂದ ೩೦೦m ವರೆಗಿನ ದೂರದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ೧೦ m೨ ಬಳಸಿದರೆ ಅದು ಕಂಪನವನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲು ಸಕ್ಷಮ ಆದರೆ ಪ್ರಸಾರ ವಲಯದಿಂದ ಇದನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲು ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಶೋಧಕಗಳು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಬಹಳ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿರಬೇಕು. ಮೂಲ ಸಂಕೇತ ಇನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಇರುವುದರಿಂದ, ಅದನ್ನು ಸೋನಾರ್ ‌ನ ಆವೃತ್ತಿಯಿಂದ ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಬಾರಿ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಬಹುದು (ಕೆಳಗೆ ನೀಡಿರುವ ಉದಾಹರಣೆಯಂತೆ).

ಶಬ್ಧ ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಯ ಕಾರಣದಿಂದ ಸಕ್ರೀಯ ಸೋನಾರ್ ‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಪರಿಮಿತಗಳಿವೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎರಡರಲ್ಲೊಂದು ಪ್ರಬಲವಾಗುತ್ತದೆ, ಹೀಗೆ ಎರಡು ಪ್ರಭಾವಗಳು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು.

ಆರಂಭದ ಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಶಬ್ಧದ ಪರಿಮಿತ ನಿಯಮಗಳು:

SL − ೨TL + TS − (NL − DI) = DT

ಇಲ್ಲಿ SL ಅಂದರೆ ಮೂಲದ ಮಟ್ಟ, TL ಅಂದರೆ ಪ್ರಸಾರಣೆಯ ಹಾನಿ (ಅಥವಾ ಪುನರುತ್ಪತ್ತಿಯ ಹಾನಿ), TS ಅಂದರೆ ಗುರಿಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ, NL ಅಂದರೆ ಶಬ್ಧದ ಮಟ್ಟ, DI ಅಂದರೆ ವ್ಯೂಹ ರಚನೆಯ (ವ್ಯೂಹ ರಚನೆಯ ಗಳಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಒಂದು ನಿಕಟತೆ) ನಿರ್ದೇಶನದ ಸೂಚ್ಯಂಕ ಹಾಗೂ DT ಅಂದರೆ ಶೋಧನೆಯ ಹೊಸ್ತಿಲು.

ಆರಂಭದ ಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಯ ಪರಿಮಿತ ನಿಯಮಗಳು (ವ್ಯೂಹ ರಚನೆಯ ಗಳಿಕೆಯನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿ):

SL − ೨TL + TS = RL + DT

ಇಲ್ಲಿ RL ಅಂದರೆ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಯ ಮಟ್ಟ ಹಾಗೂ ಇತರ ಅಂಶಗಳು ಮುಂಚಿನ ತರಹ ಇರುವುದು.

ಸಾಗರದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಸಸ್ತನಿಗಳು

ಸಕ್ರೀಯ ಸೋನಾರ್ ಸಾಗರದ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡಬಹುದು, ಹೇಗಿದ್ದರೂ ಇದರ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಯಾಂತ್ರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇನ್ನೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ತಿಮಿಂಗಿಲ ಹಾಗೂ ಹಂದಿಮೀನುಗಳಂತಹ ಸಾಗರದ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಕೆಲವು ಸಲ ಬೈಸೋನಾರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಇಖೊಲೊಕೆಷನ್ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿ ಪರಭಕ್ಷಕರ ಹಾಗೂ ಆಹಾರದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುತ್ತವೆ. ಸಕ್ರೀಯ ಸೋನಾರ್ ಪ್ರಸರಣಗಳು ಈ ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಗೊಂದಲಗೊಳಿಸಿ ಅವರ ಮೂಲ ಜೀವವಿಜ್ಞಾನದ ಕಾರ್ಯಗಳಾದ ಉಣಿಸುವ ಹಾಗೂ ಜೊತೆಗೂಡುವಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡುವುದು ಎಂದು ಅನುಮಾನಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಧುಮುಕುವವನ ಬಳಕೆಗೆ ಕೈಯಲ್ಲಿ-ಹಿಡಿಯುವ ಸೋನಾರ್

ಚಿತ್ರ:Aa INSS 01.jpg

ಸ್ಕೂಬ ಡೈವೆರ್ ಬಳಸಿ ಐಎನ್‌ಎನ್‌ಎಸ್‌ ಹ್ಯಾಂಡ್ ಹೆಲ್ಡ್ ಸೊನರ್‌

LIMIS (= ಲಿಂಪೆಟ್ ಮೈನ್ ಇಮೇಜಿಂಗ್ ಸೋನಾರ್ ) ಧುಮುಕುವವನ ಬಳಕೆಯ ಒಂದು ಕೈಯಲ್ಲಿ-ಹಿಡಿಯುವ ಅಥವಾ ROV-ಮೇಲೆ ಇರಿಸಿದ ಆಕೃತಿಯ ಸೋನಾರ್ . ಪಹರೆ ನೀಡುವ ಧುಮುಕುವವರು ಕಡಿಮೆ ವೀಕ್ಷಣೆಯ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ನೌಕೆತಳದ ಸಿಡಿಗುಂಡು ಅನ್ನು ನೋಡಲು ಇದನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು (ಕೊಂಬಾಟ್ ಫ್ರಾಗ್‌ಮೆನ್ ಅಥವಾ ಕ್ಲಿಯರೆನ್ಸ್ ಡೈವರ್ಸ್). ಕೊಂಡಿಗಳು:
- [೧] ಇಂಟರ್‌ನ್ಯಾಶನಲ್ ಸೊಸೈಟಿ ಫಾರ್ ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ನ ಲೇಖನದ ಸಾರಾಂಶ ^[೭]
- [೨] ಸ್ಪೇಸ್ ಶಟಲ್ ಕೋಲಂಬಿಯಾ ಅಪಘಾತವುಂಟಾದಲ್ಲಿನ ಕಸದಲ್ಲಿ ಹುಡುಕಾಟ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದುದು
- [೩] ಫಿಶ್ ಪ್ಯಾಸೇಜ್ ಸಂಶೋಧನೆಯಲ್ಲಿ ಹೈಡ್ರೋಪವರ್ ಸೌಲಭ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗಿರುವುದು
LUIS (= ಲೆನ್ಸಿಂಗ್ ಅಂಡರ್‌ವಾಟರ್ ಇಮೇಜಿಂಗ್ ಸಿಸ್ಟಮ್) ಇದು ಇನ್ನೊಂದು ಇಮೇಜಿಂಗ್ ಸೋನಾರ್ ಆಗಿದ್ದು ಇದನ್ನು ನೀರಲ್ಲಿ ಹಾರುವವರು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.

ಹೊರಗಿನ ಲಿಂಕ್‌ಗಳು:

- [೪] Archived 2009-03-25 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. ಇದನ್ನು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಸಾಲ್ಮನ್ ಅನ್ನು ಲೆಕ್ಕ ಮಾಡಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ
ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಫ್ಲಾಶ್‌ಲೈಟ್‌-ಆಕಾರದ ನೀರಿಗೆ ಹಾರುವವರು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿವ ಸೋನಾರ್ ಇರುತ್ತದೆ, ಅದು ಕೇವಲ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ.
INSS = ಇಂಟೆಗ್ರೇಟೆಡ್ ನೇವಿಗೇಶನ್ ಸೋನಾರ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಾಗಿ ನೋಡಿ:
- ಒಂದು ಚಿತ್ರ Archived 2008-09-10 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ..
- ಚಿಕ್ಕ ವಿವರಣೆ
- ವಿವರಣೆ Archived 2008-04-24 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.

ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್

ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಪ್ರಸರಣವಿಲ್ಲದೆಯೆ ಕೇಳಿಸಿಕೊಳುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಹಲವು ಬಾರಿ ಸೇನೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ನಿಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ವಿಜ್ಞಾನದ ಅನ್ವಯಿಕಗಳಲ್ಲೂ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಉದಾ : ಹಲವು ಜಲ ವಾತಾವರಣಗಳಲ್ಲಿ ಮೀನುಗಳ ಇರುವಿಕೆ/ಇಲ್ಲದಿರುವಿಕೆಯನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವ ಅಧ್ಯಯನಗಳಲ್ಲಿ - ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಶಬ್ದ ವಿಜ್ಞಾನ ಹಾಗೂ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ರಡಾರು ಅನ್ನು ಕೂಡ ನೋಡಿ. ಬಹಳ ವಿಸ್ತಾರದ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ, ದೂರದ ಶಬ್ಧದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ವಾಸ್ತವವಾದ ಯಾವುದೇ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾತ್ಮಕ ತಂತ್ರಜ್ಞವನ್ನು ಈ ಪದ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಆದರೂ ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬರಿ ಜಲದ ವಾತಾವರಣದ ಬಳಕೆಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಶಬ್ಧದ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು

ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ , ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲಾದ ಶಬ್ಧದ ಮೂಲವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ತಂತ್ರಜ್ಞವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಉದಾ, U.S. ನೌಕೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ೬೦ Hz ಪರ್ಯಾಯ ಪ್ರವಾಹದ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಶಕ್ತಿಯ ತಂತ್ರಗಳ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸುತ್ತವೆ. ವಿದ್ಯುತ್ ಪರಿವರ್ತಕಗಳು ಅಥವಾ ವಿದ್ಯುಚ್ಛಕ್ತಿಯ ಉತ್ಪಾದಕಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾದ ಕಂಪನದ ವಿಯೋಜಕತೆಯಿಲ್ಲದೆ ಹಡಗಿನ ಒಡಲಿನಿಂದ ಜೋಡಿಸಿದರೆ ಅಥವಾ ಅವು ಪ್ರವಾಹದಿಂದ ತುಂಬಿದರೆ, ೬೦ Hz ಶಬ್ಧವನ್ನು ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ನೌಕೆ ಅಥವಾ ಹಡಗಿನ ನಿಡುಸುರುಳಿಯಿಂದ ಪ್ರಸಾರಿಸಬಹುದು. ಇದು ಅದರ ರಾಷ್ಟ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಕಂಡು ಹಿಡಿಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಕಾರಣ ಬಹಳಷ್ಟು ಯುರೊಪಿ ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ನೌಕೆಗಳಲ್ಲಿ ೫೦ Hz ಯಾಂತ್ರಿಕ ಶಕ್ತಿಯ ಪದ್ಧತಿಗಳಿರುತ್ತದೆ. ತಡೆದಿಡುವ ಶಬ್ಧ ಮೂಲಗಳನ್ನು (ತಿರುಚುಳಿ ಬೀಳಿಸಿದಂಥಹದ್ದು) ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ‌ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಬಲ್ಲದು. ಇತ್ತೀಚಿನವರೆಗೂ ತೃಪ್ತಿಕರವಾಗಿ, ಪರಿಣಿತ ತರಭೇತಿ ಪಡೆದ ನಿಯೋಜಕ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತಿದ್ದ, ಆದರೆ ಈಗ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳು ಇದನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು.

ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಪದ್ಧತಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಧ್ವನಿ ತರಂಗಗಳ ದತ್ತಾಂಶವಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ಸೋನಾರ್ ನಿಯೋಜಕ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ದೈಹಿಕವಾಗಿಯೇ ವಿಂಗಡಿಸುತ್ತಾನೆ. ಒಂದು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಪದ್ಧತಿ ಹಡಗುಗಳ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು, ಕ್ರಿಯೆಗಳು (ಹಡಗಿನ ವೇಗ, ಅಥವಾ ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸುವಂಥಹ ಶಸ್ತ್ರ), ಹಾಗೂ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಹಡಗುಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಗುರುತಿಸಲು ಹಲವು ಬಾರಿ ಈ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಶಬ್ಧಗಳ ವಿಂಗಡನೆಗಳ ಪ್ರಕಟಣೆಗಳನ್ನು US ನೌಕಾದಳದ ಸುದ್ದಿ ಸಂಗ್ರಾಹಕ ಕಛೇರಿಯು ನೀಡುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಅದನ್ನು ಸತತವಾಗಿ ಆಧುನೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.

ಶಬ್ಧ ಪರಿಮಿತಿಗಳು

ವಾಹನದಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಶಬ್ಧದ ಕಾರಣ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಾಹನಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಅನ್ನು ತೀವ್ರವಾಗಿ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ, ಹಲವು ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿಗಳು ಪಂಪುಗಳ ಬಳಕೆಯಿಲ್ಲದೆ ತಂಪಾಗಿಸಬಹುದಾದ ಬೈಜಿಕ ಕ್ರಿಯಾಕಾರಿಗಳಿಂದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ನಡೆಸುತ್ತವೆ, ಇದಕ್ಕೆ ನಿಶಬ್ಧ ಸಂವಹನ, ಅಥವಾ ನಿಶಬ್ಧವಾಗಿ ಚಲಿಸುವ ಇಂಧನ ಕೋಶಗಳು ಅಥವಾ ಬ್ಯಾಟರಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. ವಾಹನಗಳ ನೋದಕಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಕಡಿಮೆ ಶಬ್ಧ ಪಸರಿಸುವಂತೆ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಿ ನಿಖರವಾಗದ ಯಂತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚು-ವೇಗದ ನೋದಕಗಳು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಹಲವು ಬಾರಿ ಸಣ್ಣ ಗುಳ್ಳೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತವೆ, ಹಾಗೂ ಈ ಗುಳ್ಳೆಕಟ್ಟುವಿಕೆ ಒಂದು ಭಿನ್ನವಾದ ಶಬ್ಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಸೋನಾರ್ ಜಲಧ್ವನಿಗ್ರಾಹಕಗಳನ್ನು ಹಡಗು ಅಥವಾ ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ನೌಕೆಯು ಹಿಂದೆ ಎಳೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದರಿಂದ ದೋಣಿಯಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಶಬ್ಧದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಬಹುದು. ಥರ್ಮೊಕ್ಲೈನ್ ಮೇಲಿಂದ ಅಥವಾ ಕೆಳಗಿನಿಂದ ಎಳೆದುಕೊಂಡ ಭಾಗಗಳು ನುಸುಳುವುದರಿಂದ, ಎಳೆದ ಭಾಗಗಳು ಥರ್ಮೊಕ್ಲೈನ್ ಜೊತೆ ಕದನವಾಡಬಹುದು.

ಹಲವು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳ ಪ್ರದರ್ಶನ ಎರಡು-ವಿಸ್ತೀರ್ಣದ ಜಲಪಾತದ ಪ್ರದರ್ಶನವಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು. ಪ್ರದರ್ಶನದ ಸಮತಲವಾದ ದಿಕ್ಕು ವಸ್ತುಗಳ ಪರಸ್ಪರ ಸ್ಥಾನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಲಂಬವಾದದ್ದು ಆವರ್ತನ ಅಥವಾ ಕೆಲವು ಬಾರಿ ಸಮಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರದರ್ಶನದ ತಂತ್ರಜ್ಞವೆಂದರೆ ವಸ್ತುಗಳ ಪರಸ್ಪರ ಸ್ಥಾನದ ಆವರ್ತನ-ಸಮಯದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಬಣ್ಣಗಳ ಸಂಕೇತ ಲಿಪಿಯಾಗಿಸುವುದು. ಇನ್ನು ಇತ್ತೀಚಿನ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳಿಂದ ಹಾಗೂ ಅನುಕರಣ ರೇಡಾರ್ ತರಹದ ಯುಕ್ತಿ ಸ್ಥಾನ ದಿಕ್ಕುಸೂಚಿ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಪೂರ್ವಾನುಮಾನ

ಸಕ್ರೀಯ ಸೋನಾರ್ ‌ನ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಒಂದೇ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸರಣ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಹಲವು ಸಂಕೇತ ಪ್ರಕ್ರೀಯೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದ ಕಾರಣ, ಶಬ್ಧ ಅನುಪಾತಕ್ಕೆ ಕನಿಷ್ಠ ಗುರುತಿಸಲಾಗುವ ಸಂಕೇತವು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ‌ನ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಕಂಡು ಹಿಡಿಯುವ ಸಮೀಕರಣ:

SL − TL = NL − DI + DT

ಇಲ್ಲಿ SL ಅಂದರೆ ಮೂಲದ ಮಟ್ಟ, TL ಅಂದರೆ ಪ್ರಸಾರಣೆಯ ಹಾನಿ (ಅಥವಾ ಪುನರುತ್ಪತ್ತಿಯ ಹಾನಿ), NL ಅಂದರೆ ಶಬ್ಧದ ಮಟ್ಟ, DI ಅಂದರೆ ವ್ಯೂಹ ರಚನೆಯ (ವ್ಯೂಹ ರಚನೆಯ ಗಳಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಒಂದು ನಿಕಟತೆ) ನಿರ್ದೇಶನದ ಸೂಚ್ಯಂಕ ಹಾಗೂ DT ಅಂದರೆ ಶೋಧನೆಯ ಹೊಸ್ತಿಲು. ಒಂದು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ‌ನ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಹೊರರೂಪವು:

FOM = SL + DI − (NL + DT).

ಸಂಗ್ರಾಮ

ಆಧುನಿಕ ನೌಕ ದಳದ ಸಂಗ್ರಾಮವು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಹಾಗೂ ಸಕ್ರಿಯ ಎರಡು ತರಹದ ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಜಲವಾಹಿತ ದೋಣಿಗಳು, ವಿಮಾನ ಹಾಗೂ ಸ್ಥಾಯಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನಗಳ ಮೂಲಕ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಸಕ್ರಿಯ ವಿರುದ್ಧ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳ ಸಂಬಂಧಿತ ಉಪಯೋಗಗಳು ಅದರ ಲಕ್ಷ್ಯ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ನೌಕೆಯ ಮೂಲಕ ಪ್ರಸಾರಿಸುವ ಶಬ್ಧದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿದೆ. WW II ರಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಅನ್ನು ಹೊರತಲ ದೋಣಿಗಳಿಂದ ಬಳಸಲಾಗಿದ್ದರೂ - ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ನೌಕೆಗಳು ಹ್ರಸ್ವವೂಹಗಳ ಪಸರುವಿಕೆಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿದ ಕಾರಣ ಅವು ಈ ನೌಕೆಗಳ ಇರುವಿಕೆ ಹಾಗೂ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಬಹುದೆಂದು - ಆಧುನಿಕ ಸಂಕೇತಗಳ ಆಗಮನದಿಂದ - ಆರಂಭದ ಪತ್ತೆಗೆ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ‌ ಅನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುವುದು ಹೆಚ್ಚು ಇಷ್ಟಪಡಲಾಯಿತು. ನಂತರ ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ನೌಕೆಗಳನ್ನು ನಿಶ್ಯಬ್ದ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಾಗಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು ಹಾಗೂ ಈಗ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ೧೯೮೭ ರಲ್ಲಿ ಜಪಾನಿನ ಕಂಪನಿಯೊಂದರ ವಿಭಾಗ ತೊಶಿಬಾ ವರದಿಯಾಗುವಂತೆ ಸಂಯುಕ್ತ ರಷ್ಯಾಗೆ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ಮಾರುತಿತ್ತು, ಇದು ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ನೋದಕ ಬ್ಲೇಡುಗಳ ಮಿಲ್ಲ ಅನ್ನು ಅನುಮತಿಸಿತು ಅವು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಶಬ್ಧವಾಗಲು, ಹೀಗೆ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಸುರಕ್ಷತೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಈ ಹೊಸ ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿಗಳ ಸಂತತಿಯು ಸೃಷ್ಟಿಸಿತು.

ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಲಕ್ಷ್ಯಕ್ಕೆ ಒಂದು ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ವಸ್ತುಗಳ ಪರಸ್ಪರ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಹಾಗೂ ಕೆಲವು ಸಲ ಶ್ರೇಣಿ ಕೂಡ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ರಾಡರ್‌ ಹಾಗೆಯೆ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ: ಒಂದು ಸಂಕೇತ ಪ್ರಸಾರಿಸಲಾಗುವುದು. ಪ್ರಸರಣ ವಸ್ತುವಿನಿಂದ ಆನಂತರ ಶಬ್ದ ತರಂಗ ಹಲವು ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಅದು ಒಂದು ವಸ್ತುವಿಗೆ ತಗಲಿದಾಗ, ಈ ಶಬ್ದ ತರಂಗ ಇನ್ನು ಹಲವು ದಿಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ಶಕ್ತಿ ಪ್ರಸರಣ ಮೂಲಕ್ಕೆ ಹಿಂದೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಆವರ್ತನ, ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಸಂಕೇತದ ಶಕ್ತಿ, ಆಳ, ನೀರಿನ ತಾಪಮಾನ, ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ ವಸ್ತುವಿನ ಸ್ಥಾನ ಹಾಗೂ ಇನ್ನು ಇತರ ಅಂಶಗಳ ಜೊತೆ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ಮಾಡಲು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ ಚ್ಸೋನಾರ್ ಪದ್ಧತಿ ಅಥವಾ ತಂತ್ರಜ್ಞನನ್ನು ಸಶಕ್ತಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಅಪಾಯವಿರುವ ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ನೌಕೆಯ ಸ್ಥಾನ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದು ತನ್ನ ಸ್ವಂತದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಅಡಗಿಸಿಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮುಖ್ಯ ಎಂದು ಪ್ಲಾಟ್ಫಾರ್ಮುನ ಕಂಮಾಂಡರ್ ಗುರುತಿಸಿದಾಗ ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಮತಲ ಹಡಗುಗಳೊಂದಿಗೆ ಈಗಾಗಲೆ ಉಪಗ್ರಹ ದತ್ತಾಂಶದ ಮೂಲಕ ಹಡಗುಗಳ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವಿಕೆ ಆರಂಭವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಬಹುದು. ಪ್ರಸಾರಣ ಸೋನಾರ್ ‌ನ ಸುತ್ತದ ಯಾವುದೇ ದೊಣಿಯು ಪ್ರಸಾರಣವನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು. ಸಂಕೇತವನ್ನು ಕೇಳಿದಾಗ, ಬಳಸಲಾದ ಸೋನಾರ್ ಸಾಧನ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅದರ ಆವರ್ತನದಿಂದ) ಹಾಗೂ ಅದರ ಸ್ಥಾನವನ್ನು (ಶಬ್ದ ತರಂಗಗಳ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ) ಗುರುತಿಸಲು ಸುಲಭವಾಗಬಹುದು. ಅದರಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ರೆಡಾರ್‌ಗೆ ಹೋಲುತ್ತದೆ, ಅದು ಲಕ್ಷ್ಯಗಳ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ಒಂದು ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಶ್ರ‍ೇಣಿಯವರೆಗೆ ಅನುಮತಿಸಿದಾಗ, ಇನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರಣದ ಮೂಲವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಕೂಡ ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಅನಪೇಕ್ಷಣೀಯ.

ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕನ ಇರುವಿಕೆ ಹಾಗೂ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷ್ಯಗಳ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ವಿಭಜನೆಗಳನ್ನು ಅನುಮತಿಸುವುದಿಲ್ಲವಾದ ಕಾರಣ ಇದನ್ನು ವೇಗವಾದ (ವಿಮಾನಗಳು, ಹೆಲಿಕೊಪ್ಟರ್‌ಗಳು) ಹಾಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಶಬ್ದಯುತ ಪ್ಲಾಟ್ಫಾರ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ (ಹಲವು ಸಮತಲ ಹಡಗುಗಳಲ್ಲಿ) ಆದರೆ ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ನೌಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪ. ಸಮತಲ ಹಡಗುಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ನೌಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಬಳಸಿದಾಗ, ಪತ್ತೆಯಾಗುವ ಭೀತಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸಲು ಅದನ್ನು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಅಲ್ಪಾವಧಿಗೆ ಮಾತ್ರ ವಿರಮಿಸುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ‌ಗೆ ಬೆಂಬಲಿಕ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ, ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಿ ಎಸೆಯಬಲ್ಲ ಸೋನೊಬೊಯ್ಸ್‌ಗಳಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಅವುಗಳನ್ನು ವಿಮಾನದ ಸಂಚಾರದ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಅಥವಾ ವೈರಿಯ ಪ್ರದೇಶದ ಸೋನಾರ್ ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿರುವಲ್ಲಿ ಕೆಳಬಿಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ‌ರಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಅನುಕೂಲತೆಗಳಿವೆ. ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ, ಅದು ನಿಶಬ್ದವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಲಕ್ಷ್ಯದ ಪ್ರಸರಣಗೊಂಡ ಶಬ್ದ ಮಟ್ಟ ಹೆಚ್ಚು ಇದ್ದರೆ, ಅದು ಸಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ‌ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವಲಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು ಹಾಗೂ ಲಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ. ಯಾವುದೇ ಯಾಂತ್ರಿಕೃತ ವಸ್ತು ಶಬ್ದ ಮಾಡುವ ಕಾರಣ, ಶಬ್ದ ಪ್ರಸರಣದ ಮಟ್ಟ ಹಾಗೂ ಆ ವಲಯದ ಶಬ್ದ ಮಟ್ಟ ಅಲ್ಲದೆ ಬಳಸಲಾದ ತಂತ್ರಜ್ಞದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅದು ಮೂಲವಾಗಿ ಪತ್ತೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಸರಳವಾಗಿ ಹೇಳ ಬೇಕಾದರೆ, ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಇದನ್ನು ಬಳಸಿ ಹಡಗಿನ ಸುತ್ತ "ನೋಡುತ್ತದೆ". ಒಂದು ಸಬ್‌ಮೆರಿನ್‌ನಲ್ಲಿ, ಏರಿಸಿದ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಸುಮಾರು ೨೭೦° ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಗ್ರಹಿಸುತ್ತದೆ, ಅದು ಹಡಗಿನ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತದೆ, ಪ್ರತೀದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿಯೂ ಸುಮಾರು ೧೬೦° ಯಲ್ಲಿ ಕವಚಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಅದು ಸಂಪೂರ್ಣ ೩೬೦° ವ್ಯೂಹದಲ್ಲಿ ತಿರುಗುವಂತಿರುತ್ತದೆ. ಕಾಣದಿರುವ ವಲಯಗಳಿಗೆ ಹಡಗಿನದೇ ಅಡ್ಡಬರುವಿಕೆ ಕಾರಣ. ಒಂದು ಸಲ ಒಂದು ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಸಂಕೇತ ಪತ್ತೆಯಾದಾಗ (ಇದರ ಅರ್ಥ ಆ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಏನೊ ಶಬ್ದ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಬ್ರೊಡ್‌ಬ್ಯಾಂಡ್ ಡಿಟೆಕ್ಷನ್ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ) ಅದನ್ನು ಝೂಮ್ ಇನ್ ಮಾಡಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಸಂಕೇತವನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ (ನ್ಯಾರೊಬ್ಯಾಂಡ್ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ). ಶಬ್ದವನ್ನು ಮಾಡುವ ವಿಭಿನ್ನ ಆವರ್ತನಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಲು ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಫೊರಿಯರ್ ಟ್ರಾಂನ್ಸ್‌ಫೊರ್ಮ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಎಂಜಿನ್ನು ನಿಶ್ಚಿತ ಶಬ್ದ ಮಾಡುವ ಕಾರಣ, ವಸ್ತುವನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು ನೇರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಎಂಜಿನ್ನು ಶಬ್ದಗಳ ದತ್ತಾಂಶಗಳು ಅಕೌಸ್ಟಿಕ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಅಥವಾ ACINT ರ ಒಂದು ಭಾಗ.

ಲಕ್ಷ್ಯದ ಪಥವನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೊನಾರಿನ ಇನ್ನೊಂದು ಉಪಯೋಗ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಟಾರ್ಗೆಟ್ ಮೊಷನ್ ಆನಾಲಿಸಿಸ್ (TMA) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಪರಿಣಾಮಕ "ಪರಿಹಾರ" ಲಕ್ಷ್ಯದ ವಲಯ, ಅವಧಿ ಹಾಗೂ ವೇಗ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ವಿಭಿನ್ನ ಸಮಯಗಳಲ್ಲಿ ಶಬ್ದ ಆಗಮಿಸುವ ದಿಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಗುರುತು ಹಾಕುವುದರಿಂದ ಹಾಗೂ ನಿರ್ವಾಹಕನ ಹಡಗಿನ ಚಲನೆಯನ್ನು ಹೋಲಿಸಿ TMA ಅನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ರೇಖಾಗಣಿತದ ತಂತ್ರಜ್ಞಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಮಿತಿಯುಳ ಪ್ರಸಂಗಗಳ ಕೆಲವು ಊಹೆಗಳ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಸಾಪೇಕ್ಷ ಚಲನೆಯಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಸದ್ದಿಲ್ಲದೆ ಹಾಗೂ ಬಹಳ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಹೇಗಿದ್ದರೂ, ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು-ತಂತ್ರಜ್ಞದ ವಿದ್ಯುತ್ ಅಂಶಗಳ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಅದು ದುಬಾರಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವಿಕೆಯನ್ನು ವೃದ್ಧಿಸಲು ವ್ಯೂಹ ರಚನೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ವಿಪರೀತ ಬೆಲೆಯ ಹಡಗುಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಿಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಸಮತಲ ಹಡಗುಗಳು ಇದರ ಒಳ್ಳೆಯ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ; ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ನೌಕೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ "ಆಶ್ಚರ್ಯಕರವಾದ ಪರಿಣಾಮ" ಎಂದು ಇನ್ನು ಉತ್ತಮವಾಗಿ ಇದನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ ಕಾರಣ ಅವು ಉಷ್ಣದ ಪದರದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಡಗಿರುತ್ತವೆ. ವಿಮಾನಗಳು ಹಾಗೂ ಹೆಲಿಕೊಪ್ಟರ್‌ಗಳು ಕೂಡ ಇದನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ನೌಕೆಯ ಕಮಾಂಡರ್ ಒಂಟಿಯಾಗಿದ್ದಾನೆಂದು ಅರಿತರೆ, ಅವನು ತನ್ನ ದೋಣಿಯನ್ನು ದಡದ ಹತ್ತಿರ ತಂದು ಪತ್ತೆಯಾಗಬಲ್ಲ ಅಥವಾ ಇನ್ನು ಆಳವಾಗಿ ಹಾಗೂ ವೇಗವಾಗಿ ಹೋಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಶಬ್ದ ಮಾಡಬಹುದು.

ಸೋನಾರ್ ಅನ್ವಯಿಕಗಳ ಮಿಲಿಟರಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ಕೆಳಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಕೆಳಗಿನ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಪೌರರ ಹಲವು ಬಳಕೆಗಳು ನೌಕಾ ದಳಕ್ಕೂ ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತದೆ.

ನೌಕಾ-ವಿರೋಧಿ ಸಂಗ್ರಾಮ

ಇತ್ತೀಚಿನವರೆಗೂ, ಹಡಗು ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳು ಹಲ್‌ ಕವಚದೊಂದಿಗೆ ಹಡಗಿನ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಕಮಾನಿನ ಬಳಿ ಇರುತ್ತಿತ್ತು. ಅದನ್ನು ಬಳಸಲು ತೊಡಗಿದ ಮೊದಲಿನಲ್ಲಿಯೇ ಚಲನೆಯ ಶಬ್ದವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬೇಕಾದ ಮಾರ್ಗವೊಂದು ಬೇಕಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ತಿಳಿದುಬಂತು. ಮೊದಲು ಒಂದು ಚೌಕಟ್ಟಿನ ಮೇಲೆ ಕ್ಯಾನ್‌ವಾಸ್‌ನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಗುಂಬಜುಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಯಿತು, ನಂತರ ಸ್ಟೀಲ್‌ನವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಯಿತು. ಈಗ ಗುಂಬಜುಗಳನ್ನು ಭದ್ರಪಡಿಸಿದ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ ಅಥವಾ ಒತ್ತಡ ಹಾಕಿದ ರಬ್ಬರ್‌ನಿಂದ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂತಹ ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಹಲ್‌ ಕವಚದ ಸೋನಾರ್ ‌ಗೆ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ಎಸ್‌ಕ್ಯೂಎಸ್‌(SQS)-56.

ಹಡಗಿನ ಸದ್ದಿನ ತೊಂದರೆಯಿಂದಾಗಿ, ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ನೀರಿನ ಆಳದಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಬಳಸಬಹುದು. ಆದರೆ, ಮೇಲಿನ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನೇಕ ಮಿತಿಗಳಿವೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿದ ಕವಚಗಳು (ಸರಳ ರೇಖಾತ್ಮಕ) ಅಥವಾ ವ್ಯತ್ಯಯ ಆಳ ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳು ೨/೩ಡಿ ಕವಚಗಳು. ಈ ತೊಂದರೆಯೆಂದರೆ ಇದನ್ನು ಬಳಸಲು/ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬೇಕಾದ ವಿಂಚ್‌ಗಳು ಬಹಳ ದೊಡ್ದವು ಮತ್ತು ದುಬಾರಿ. ವ್ಯತ್ಯಯ ಆಳ ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದ ಕವಚಗಳು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದಾಗ, ತಾವು ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗಿರುತ್ತವೆ.

ಆಧುನಿಕ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ/ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಹಡಗು ಕಟ್ಟಿದ ಸೋನಾರ್ ಗೆ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ಥೇಲ್ಸ್ ಅಂಡರ್‌ವಾಟರ್ ಸಿಸ್ಟಮ್ಸ್ ತಯಾರಿಸಿದ ಸೋನಾರ್ ೨೦೮೭.

ಟೋರ್ಪೀಡೋಗಳು

ಆಧುನಿಕ ಟೋರ್ಪೀಡೋಗಳಿಗೆ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ/ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಸೋನಾರ್ ಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಗುರಿಯ ಮೇಲೇ ನಿಲ್ಲಿಸಲು ಬಳಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಅನುಸರಣ ಟೋರ್ಪೀಡೋಗಳನ್ನೂ ಬಳಸಬಹುದು. ಧ್ವನಿಗತ ಹೋಮರ್‌ನ ಮೊದಮೊದಲ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ಮಾರ್ಕ್ 37ಟೋರ್ಪೀಡೋ.

ಟೋರ್ಪೀಡೋ ಪ್ರತಿಮಾಪಕಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಬಹುದು ಅಥವಾ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಇಡಬಹುದು. ಇದಕ್ಕೆ ಮೊದಲ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ಜರ್ಮನ್ ಸಿಯೆಗ್ಲಿಂಡ್ ಸಾಧನ, ಪಿಲ್ಲೆನ್ವರ್ಫರ್ ಒಂದು ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಾಧನ. ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಿದ ಯುಎಸ್ ಸಾಧನವೆಂದರೆ ಟೋಡ್ (ಕಟ್ಟಿದ) ನಿಕ್ಸಿ, ಆದರೆ ಮೊಸ್ ನೌಕಾಸಿಮ್ಯುಲೇಟರ್ ಒಂದು ಮುಕ್ತ ಸಾಧನವಾಗಿತ್ತು. ನಿಕ್ಸಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಒಂದು ಆಧುನಿಕ ಬದಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೆಂದರೆ ಯುಕೆ ರಾಯಲ್ ನೇವಿ ಎಸ್2170 ಸರ್ಫೇಸ್ ಷಿಪ್ ಟೋರ್ಪೀಡೋ ಡಿಫೆನ್ಸ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ.

ಅಡಗು ಸಿಡಿಮದ್ದು

ಬೇಕಾದ ಗುರಿಯನ್ನು ಹುಡುಕಲು, ಸ್ಥಳೀಕರಿಸಲು ಮತ್ತು ಗುರುತಿಸಲು ಅಡಗು ಸಿಡಿಮದ್ದುಗಳಿಗೆ ಸೋನಾರ್ ‌ಅನ್ನು ಅಳವಡಿಸಬಹುದು. ಇದಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ಕ್ಯಾಪ್ಟರ್‌ ಮೈನ್‌. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಧ್ವನಿಗತ ಮೈನ್‍ನಲ್ಲಿ ಕೊಡಲಾಗಿದೆ.

ಅಡಗು ಸಿಡಿಮದ್ದು ಪ್ರತಿಮಾಪಕಗಳು

ಅಡಗು ಸಿಡಿಮದ್ದು ಪ್ರತಿಮಾಪಕ ಸೋನಾರ್ ‌ಅನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ "ಅಡಗು ಸಿಡಿಮದ್ದು ಮತ್ತು ಅಡಚಣೆ ನಿಯಂತ್ರಕ ಸೋನಾರ್ ‌" ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಣ್ಣ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಬಳಸುವ ಒಂದು ವಿಶೇಷ ರೀತಿಯ ಸೋನಾರ್ ‌. ಬಹುತೇಕ ಅಡಗು ಸಿಡಿಮದ್ದು ಪ್ರತಿಮಾಪಕ ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳಿಗೆ ಹಲ್‌ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಕೆಲವೊಂದು ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳು ವ್ಯತ್ಯಯ ಆಳ ಸೋನಾರ್ ‌ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಹಲ್‌ ಅಳವಡಿತ ಅಡಗು ಸಿಡಿಮದ್ದು ಪ್ರತಿಮಾಪಕ ಸೋನಾರ್ ‌ಗೆ ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ಟೈಪ್‌ 2193 ಸೋನಾರ್ ‌. ಎಸ್‌ಕ್ಯೂಕ್ಯೂ-32 ಅಡಗು ಸಿಡಿಮದ್ದು-ಪತ್ತೆಗಾರ ಸೋನಾರ್ ‌ ಟೈಪ್‌ 2093 ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ವ್ಯತ್ಯಯ ಆಳ ಸೋನಾರ್ ‌ ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಅಡಗು ಸಿಡಿಮದ್ದು ತೋಟಿ(ಹಡಗು)ಯನ್ನೂ ನೋಡಿ.

ನೌಕಾಯಾನ

ನೌಕೆಗಳು ಆಳದಲ್ಲಿ ರ್ಯಾಡಾರ್‌ಅನ್ನು ಬಳಸಲಾಗದ ಕಾರ‍ಣ, ಮೇಲ್ಮೆ ಹಡಗುಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳನ್ನೇ ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತವೆ. ಸೋನಾರ್ ‌ ಕವಚಗಳು ಹಲ್‌ ಅಳವಡಿಕೆಗೊಂಡಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಟೋಡ್‌ ಆಗಿರಬಹುದು. ವಿಶೇಷ ಹಂತಗಳ ಮೇಲೆ ಅಳವಡಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಒಯಾಷಿಯೋ ವರ್ಗದ ನೌಕೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸ್ವಿಫ್ಟ್‌ ವರ್ಗದ ನೌಕೆಯಲ್ಲಿ ಕೊಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ವಿಮಾನಗಳಲ್ಲಿ

ಸೊನೊಬೋಯ್‌ಗಳ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ/ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ವಲಯಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ನೌಕಾವಿರೋಧಿ ಸಂಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಕೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಎಕ್ಯೂಎಸ್‌ (AQS)-೧೩ ಡಿಪ್ಪಿಂಗ್‌ ಸೋನಾರ್ ‌ಅನ್ನು ನಡೆಸಬಹುದು. ಸ್ಥಿರ-ರೆಕ್ಕೆ ವಿಮಾನವು ಸೊನೊಬೋಯ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. ಅವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಬೇಕಾದ ಅಧಿಕ ಧಾರಣೆ ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸೊನೊಬೊಯ್ಸ್‌ ಅಥವಾ ಹನಿಯುವ ಸೋನಾರ್ ನಿಂದ ಮಾಡುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ವಿಮಾನ ಅಥವಾ ಹಡಗಿನ ಮೇಲಿನಿಂದ ಮಾಡಬಹುದು. ಎಕ್ಯೂಎಸ್‌-20ಎ ಮುಂತಾದ ಟೋಡ್‌ ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡು ಹೆಲಿಕಾಪ್ಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಅಡಗು ಸಿಡಿಮದ್ದುಮಾಪಕಗಳಿಗೂ ಬಳಸಬಹುದು.

ಜಲಾಂತರಂಗ ಸಂವಹನ

ಬದ್ಧ ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳನ್ನು ಹಡಗುಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ನೌಕೆಗಳಿಗೆ ಅಳವಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಜಲಾಂತರ್ಗತ ಸಂವಹನವನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸಬಹುದು. ಜಲಾಂತರ್ಗತ ಧ್ವನಿಶಾಸ್ತ್ರ ಪುಟದಲ್ಲಿರುವ ಭಾಗವನ್ನೂ ನೋಡಿ.

ಸಮುದ್ರ ಕಣ್ಗಾವಲು

ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ, ವಿಶ್ವದ ಸಮುದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ನಿಶ್ಚಲ ಸೋನಾರ್ ‌ ಕವಚಗಳನ್ನು ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ನಡೆಸುತ್ತಿತ್ತು. ಇವುಗಳನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ಸೌಂಡ್‌ ಸರ್ವೇಯಲೆನ್ಸ್‌ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ (ಧ್ವನಿ ಕಣ್ಗಾವಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಈಗ ಸಂಯೋಜಿತ ಸಮುದ್ರಾಂತರಂಗ ಕಣ್ಗಾವಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸೋವಿಯತ್‌ ಒಕ್ಕೂಟ ಕೂಡ ಇಂಥದ್ದೇ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಸಮುದ್ರ ತಳದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರವಾಗಿ ಕಟ್ಟಲಾದ ಕವಚಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದರಿಂದ, ದೀರ್ಘ ಶ್ರೇಣಿಗಳು ಸಾಧಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಅವು ಬಹಳ ನಿಶ್ಶಬ್ದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿರುತ್ತಿದ್ದವು. ದಡದಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿಯುತವಾದ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಮೂಲಕ ಸಂಜ್ಞೆಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲಾಯಿತು. ಶೀತಲ ಸಮರ ಮುಗಿಯುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಎಸ್‌ಓಎಸ್‌ಯುಎಸ್‌ (SOSUS) ಕವಚವನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಉಪಯೋಗಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಯುನೈಟೆಡ್‌ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ ನೌಕಾಪಡೆಯಲ್ಲಿ, ಇದನ್ನು ನಡೆಸಲು ತರಬೇತಿ ಪಡೆದವರು ಮತ್ತು ಅರ್ಹರಾದವರಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿತ ಸಮುದ್ರಾಂತರಂಗ ಕಣ್ಗಾವಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಬ್ಯಾಡ್ಜ್ಅನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ.

ಜಲಾಂತರಂಗ ಭದ್ರತೆ

ಫ್ರಾಗ್‌ಮನ್‌ಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಇತರ ಸ್ಕ್ಯೂಬ ಡೈವರ್ಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. ಇದನ್ನು ಹಡಗುಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಬಂದರುಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಬಹುದು. ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಸೋನಾರ್ ‌ಅನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಕ ಮತ್ತು/ಅಥವಾ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವ ತಂತ್ರವನ್ನಾಗಿಯೂ ಬಳಸಬಹುದು. ಅಂತಹ ಒಂದು ಸಾಧನವೆಂದರೆ ಸರ್ಬರಸ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆ.

ನೋಡಿ: ಅಂಡರ್‌ವಾಟರ್ ಪೋರ್ಟ್ ಸೆಕ್ಯುರಿಟಿ ಸಿಸ್ಟಮ್ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಫ್ರಾಗ್‌ಮನ್‌ ತಂತ್ರಗಳು#ಅಲ್ಟ್ರಾಸೌಂಡ್‌ ಪತ್ತೆಗಾರಿಕೆ.

ಸೋನಾರ್ ‌

ಲಿಂಪೆಟ್‌ ಅಡಗು ಸಿಡಿಮದ್ದು ಸೋನಾರ್ ‌ ಎನ್ನುವುದು ಪ್ಯಾಟ್ರೋಲ್‌ ಡೈವ‌ರ್‌ಗಳು ಅಸ್ಪಷ್ಟ ಗೋಚರ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಲಿಂಪೆಟ್‌ ಅಡಗು ಸಿಡಿಮದ್ದುಗಳನ್ನು ಹುಡುಕಲು ಸಹಾಯವಾಗಲೆಂದು (ಫ್ರಾಗ್‌ಮನ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ಸ್ಪಷ್ಟೀಕರಣ ಡೈವರ್‌ಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು) ಮಾಡಿರುವ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿಯುವ ಅಥವಾ ಆರ್‌ಓವಿ ಕಟ್ಟಲಾದ ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳು. ಲೂಯಿಸ್‌ ಎನ್ನುವುದು ಡೈವರ್‌ಗಳು ಬಳಸಬಹುದಾದ ಮತ್ತೊಂದು ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ ಸೋನಾರ್ ‌ ಸಂಯೋಜಿತ ಜಲಸಂಚಾರ ಸೋನಾರ್ ‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎನ್ನುವುದು ಡೈವರ್‌ಗಳಿಗೆ ದೂರವನ್ನು ತಿಳಿಸುವ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಬ್ಯಾಟರಿ ಆಕಾರದ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿಯುವ ಸೋನಾರ್ ‌.^[೮]^[೯]

ತಡೆಯುವ ಸೋನಾರ್ ‌

ಇದು ಶತ್ರುಗಳ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳಿಂದ ಹೊರಡುವ ತರಂಗಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವ ಮತ್ತು ಶತ್ರು ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳ ಜಾಗವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಸೋನಾರ್ ‌. ಇದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ವ್ಯಾನ್‌ಗಾರ್ಡ್‌ ಕ್ಲಾಸ್‌ ನೌಕೆಗಳಿಗೆ ಅಳವಡಿಸಿರುವ ಟೈಪ್‌ ೨೦೮೨.

ನಾಗರಿಕ ಉಪಯೋಗಗಳು

ಮೀನುಗಾರಿಕೆ

ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಬೇಡಿಕೆಯ ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ಯಮ, ಆದರೆ ಗಂಭೀರ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ತೊಂದರೆಗಳ ಕಾರಣ ಮೀನಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ದಿನೇ ದಿನೇ ಕುಸಿತ ಕಾಣುತ್ತಿದೆ. ಜಾಗತಿಕ ಘನೀಕರಣದ ಮುಂದುವರಿಕೆಯನ್ನು ಈ ಉದ್ದಿಮೆಯು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದು ಅದು ಊರ್ಜಿತತೆಯನ್ನು ತಲುಪುವವರೆಗೆ ಮುಂದುವರೆಯಬಹುದು. ಆದರೆ, ಹಡಗುಸಾಲಿನ ಕ್ರೋಡೀಕರಣದಿಂದಾಗಿ ಶಬ್ದಗ್ರಾಹಿಗಳು, ಸೌಂಡರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳು ಮುಂತಾದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಸಾಧನಗಳಿಗೆ ಬೇಡಿಕೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿವೆ. ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ, ಮೀನುಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಮೀನುಗಾರರು ವಿವಿಧ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಆಧುನಿಕ ವ್ಯವಹಾರಿಕ ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಧ್ವನಿಶಾಸ್ತ್ರ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವೇ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.

ಮೀನಿನ ಗಾಳಿ ತುಂಬಿದ ಈಜು ಚೀಲ ಸಮುದ್ರದ ನೀರಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾದ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ ಶಬ್ದತರಂಗಗಳು ನೀರಿನ ಮೂಲಕ ಸಾಗುವುದಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ಮೀನಿನ ಮೂಲಕ ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಭಿನ್ನರಾಶಿಯ ಸಹಾಯದಿಂದ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ-ಶಬ್ದತರಂಗವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಮೀನುಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಬಹುದು. ಶಬ್ದವು ಗಾಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದಾಗ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಂದುಮುಂದಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದರಿಂದ ಧ್ವನಿಶಾಸ್ತ್ರ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಜಲಾಂತರಂಗ ಉಪಯೋಗಗಳಿಗೆ ಬಹಳ ಸೂಕ್ತ. ಇವತ್ತು, ವ್ಯವಹಾರಿಕ ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಹಡಗುಗಳು ಮೀನು ಹಿಡಿಯಲು ಬಹುತೇಕ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಧ್ವನಿಗತ ಸೋನಾರ್ ‌ ಮತ್ತು ಸೌಂಡರ್‌ಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮೀನುಗಾರರು ನೀರಿನ ಆಳ, ತಳದ ಮೇಲ್ಮೈ ಮತ್ತು ತಳದ ರಚನೆ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಸೋನಾರ್ ‌ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ ಸೌಂಡರ್‌ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನವನ್ನೂ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.

ಚಾಲಕನ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಮೀನು ಹಿಡುಕುವ ಸೊನರ್‌ನ ವಿವರವಾದ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯಿತು.

ರೇಮರೈನ್‌ ಯುಕೆ, ಮಾರ್‌ಪೋರ್ಟ್‌ ಕೆನಡಾ, ವೆಸ್ಮಾರ್‌, ಫ್ಯುರುನೋ, ಕ್ರುಪ್ಪ್‌, ಮತ್ತು ಸಿಮ್‌ರ್ಯಾಡ್‌ಗಳು ಸಮುದ್ರ ತಳದ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಉದ್ಯಮಕ್ಕಾಗಿ ಸೋನಾರ್ ‌ ಮತ್ತು ಧ್ವನಿಗತ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ನಿವ್ವಳ ಶಬ್ದಗ್ರಾಹಿಗಳು ವಿವಿಧ ಜಲಾಂತರಂಗ ಮಾಪನಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಹಡಗಿನಲ್ಲಿರುವ ರೇಡಿಯೋ ಯಂತ್ರಕ್ಕೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕಳಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ತನ್ನ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕಾರ್ಯದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಶಬ್ದಗ್ರಾಹಕಕ್ಕೆ ಒಂದು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿರಲಾಗುತ್ತದೆ. ತಂತಿರಹಿತ ಧ್ವನಿಶಾಸ್ತ್ರ ಟೆಲಿಮೆಟ್ರಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಶಬ್ದಗ್ರಾಹಕದಿಂದ ಡೇಟಾವನ್ನು ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಲ್‌ ಅಳವಡಿಸಿದ ಜಲದೂರವಾಣಿ(ಹೈಡ್ರೋಫೋನ್‌) ಅದನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. analog ತರಂಗಗಳನ್ನು ಡಿಗಿಟಲ್‌ ಧ್ವನಿಶಾಸ್ತ್ರ ರೇಡಿಯೋ ಯಂತ್ರದ ಸಹಾಯದಿಂದ ಡೇಟಾಆಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಫಿಕಲ್‌ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಬ್ರಿಜ್‌ ಕ್ಯಾಮೆರಾಗೆ ಕಳುಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ ಆಳಮಾಪನ

ಒಂದು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ-ಸಂಕೇತ ಸಾಧನವು ಒಂದು ಶಬ್ದಸಂಬಂದಿ ಕಂಪನವನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಸಮುದ್ರತಳಕ್ಕೆ ಕೆಳಮುಖವಾಗಿ ಕಳಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಾಪಸುಬಂದ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ಶಬ್ದದ ಕಂಪನವು ಶಬ್ದಸಂಬಂಧಿ ಕಂಪನವನ್ನು ಹೊರಸೂಸುವ ಒಂದು ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕದಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ವಾಪಸು ಬರುವ ಸಂಕೇತವನ್ನು "ಆಲಿಸು"ತ್ತದೆ. ಸಂಕೇತವು ವಾಪಸು ಬರುವ ಅವಧಿಯನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಶಬ್ದದ ವೇಗವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಒಂದು ಆಳವಾದ ಅಳತೆಮಾಪನಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತದೆ . ಹೇಗೆ ನೀರಿನಲ್ಲಿಯ ಶಬ್ದದ ವೇಗವು ಸುಮಾರು ೧,೫೦೦ ಮೀಟರ್ ಪ್ರತಿ ಸಕೆಂಡ್‌ಗೆ ಇರುತ್ತದೆಯೋ, ಹಾಗೆ ಕಂಪನವು ಪ್ರಸಾರಣವಾಗುವ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಯು ವಾಪಸು ಗ್ರಹಿಸುವ ಸಮಯವು ಮಿಲಿಸೆಕೆಂಡ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಅಳತೆ ಮಾಡಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಕೆಳಗಿನ ಆಳ ಮತ್ತು ಅಳತೆ ಮಾಡಬೇಕಾದ ಗುರಿಯನ್ನು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ.

ಮೀನುಗಾರಿಕಾ ಉದ್ಯಮಕ್ಕೆ ನೀರಿನೊಳಗಿನ ಶಬ್ದಸಂಬಂಧಿಗಳ ಬೆಲೆಯು ಮತ್ತೊಂದು ಶಬ್ದಸಂಬಂಧಿ ಸಾಧನದ ಅಭಿವೃದ್ಧಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು, ಅದು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ-ಸಂಕೇತ ಸಾಧನಗಳ ಒಂದೇ ಸಮಾನವಾದ ವೈಖರಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಆದರೆ, ಅವುಗಳ ಕೆಲಸವು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ-ಸಂಕೇತ ಸಾಧನಗಳ ಮಾದರಿಗಳಿಗಿಂತ ಕೊಂಚ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುವ ಕಾರಣದಿಂದ, ಅವುಗಳಿಗೆ ವಿಭಿನ್ನ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ.

ಬಲೆಯ ಸ್ಥಳ ನಿರ್ದೇಶನ

ಸಂಕೇತ ಸಾಧನವು ಒಂದು ನೌಕೆಯ ತಳದಲ್ಲಿರುವ ಬಲೆಯ ಬದಲಾಗಿ ಬಲೆಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕದ ಜೊತೆ ಆಧಾರವಾಗಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ ಸಂಕೇತ ಸಾಧನ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಟ್ಟದ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ ಸಂಕೇತ ಸಾಧನಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದೊಡ್ಡದಾಗಿರುವ, ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕದಿಂದ ಪ್ರದರ್ಶನ ಘಟಕದವರೆಗಿನ ಅಂತರಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಡಲು, ಹಲವಾರು ಸಂಸ್ಕರಣಗಳು ಮಾಡಲ್ಪಡಬೇಕು. ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ವಿಧಗಳು ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತವೆ. ಮೊದಲನೆಯದು ತಂತಿಯ ಮೂಲಕ ಸಂಕೇತಗಳು ಕಳಿಸಲ್ಪಡುವ ತಂತಿ ವಿಧ. ಈ ದೃಷ್ಟಾಂತದಲ್ಲಿ, ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯ ವಿವಿಧ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಸರಕು ಸಾಗಿಸಲ್ಪಡುವಲ್ಲಿ, ಚಿಮ್ಮುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿಡುವಲ್ಲಿ ತಂತಿಯ ಪೀಪಾಯಿಯ ಸರಬರಾಜು ಇರಬೇಕು. ಎರಡನೆಯ ವಿಧವು ಮಾರ್ಪೋರ್ಟ್ ಟ್ರಾಲ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪ್ಲೋರರ್‌ನಂತಹ ತಂತಿರಹಿತ ಬಲೆ-ಸಂಕೇತ ಸಾಧನ - ಇದರಲ್ಲಿ ಸಂಕೇತಗಳು ಬಲೆ ಮತ್ತು ನೌಕೆಯ ಮೇಲೆ ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ನೌಕಾ ಮೇಲ್ಮೈಯ ಗ್ರಾಹಕ/ಹೈಡ್ರೋಫೋನ್‌ಗಳ ನಡುವೆ ಶಬ್ದಸಂಬಂಧಿಯಾಗಿ ಕಳಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಈ ದೃಷ್ಟಾಂತದಲ್ಲಿ ತಂತಿಯ ಪೀಪಾಯಿಯ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿರುವುದಿಲ್ಲ ಆದರೆ ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕಗಳ ಮೇಲೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ವಿದ್ಯುನ್ಮಾನ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿದೆ.

ಬಲೆಯ ಸಂಕೇತ ಸಾಧನದ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ-ಸಂಕೆತ ಸಾಧನದ ನೌಕೆಯ ಮೇಲ್ಮೈನ ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕಗಳ ಜೊತೆ ನೀರಿನ ಆಳದ ಹೊರತಾಗಿ, ತಳದಿಂದ (ಅಥವಾ ಮೇಲ್ಮೈಯಿಂದ) ಬಲೆಯ ಅಂತರವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಬಲೆಯ ಮೇಲ್ಪಂಕ್ತಿಗೆ ಸ್ಥಿರವಾಗಿದ್ದುಕೊಂಡು, ಅಡಿಪಾಶವು ಸಾಮನ್ಯವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ, ಅದು ಬಲೆಯ ಕಾರ್ಯಪಟುತ್ವದ ಸಂಕೇತವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಬಲೆಯೊಳಗೆ ಸಾಗುತ್ತಿರುವ ಯಾವುದೇ ಮೀನನ್ನೂ ಕೂಡ ನೋಡಬಹುದು, ಹಾಗೆಯೇ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಭಾವ್ಯ ಮೀನುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿಯಲು ಸರಿಯಾದ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು. ಇತರ ಮೀನುಗಾರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ, ಎಲ್ಲಿ ಬಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮೀನುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಬಹು ಮುಖ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆಯೋ ಅಲ್ಲಿ, ಕಡಲ ಹೆಮ್ಮೀನುಗಳ ಕೊನೆಗಳ ಮೇಲೆ ವಿವಿಧ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಸಂವೇದಕ ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಯಾವಾಗ ಹೆಮ್ಮೀನು ಕೊನೆಯು ತುಂಬಲ್ಪಡುತ್ತದೆಯೋ ಆಗ ಈ ಸೆಳೆಯುವ ಸಂವೇದಕ ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕಗಳು ಒಂದರ ನಂತರ ಒಂದು ಸಾಲು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗೆ ಚಾಲನೆಕೊಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಈ ಮಾಹಿತಿಗಳು ನೌಕೆಯ ದಡದ ಮೇಲೆ ಪ್ರದರ್ಶಕ ಘಟಕವನ್ನು ತೋರಿಸಲು ಶಬ್ದಸಂಬಂಧಿಯಾಗಿ ಪ್ರಸಾರಣಗೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ನೌಕಾಧಿಪತಿಯು ನಂತರ ಯಾವಾಗ ಬಲೆಯನ್ನು ಎಳೆಯಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತಾನೆ.

ಬಹುವಿಧದ ಘಟಕ ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಬಲೆ ಸಂಕೇತ ಸಾಧನದ ನವೀನ ಆವೃತ್ತಿ, ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ ಸಂಕೇತ ಸಾಧನಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಒಂದು ಸೋನಾರ್‌ನಂತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬಲೆಯ ಎದುರಿನಲ್ಲಿ ಬಲೆಯ ಸಂಕೇತ ಸಾಧನಗಳು ಬಳಸುವ ಕೇವಲ ನೇರ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ, ಪ್ರದೆಶದ ಭಾಗಗಳನ್ನೂ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಸೋನಾರ್ ಮರ್ಗದರ್ಶಿತ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಒಂದು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ ಸಂಕೇತ ಸಾಧನ, ಅದು ನೌಕೆಯ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿರುವ ಮೀನು ಮತ್ತು ಇತರ ಭೌತಿಕ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.ಒಳ್ಳೆಯ

ನೌಕೆಯ ವೇಗದ ಪ್ರಮಾಣದ ಅಳೆಯುವಿಕೆ

ಸೋನಾರ್ ಗಳನ್ನು ನೌಕೆಯ ನೀರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿತವಾಗಿರುವ ಅಥವಾ ತಳಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವೇಗದ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಅಳೆಯಲು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲಾಗಿವೆ.

ಆರ್‌ಒವಿ ಮತ್ತು ಯುಯುವಿ

ಸಣ್ಣ ಸೋನಾರ್ ಗಳು ಮಬ್ಬುಗತ್ತಲೆಯ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುವ ಸಲುವಾಗಿ ದೂರದಿಂದ ಕಾರ್ಯನಿವಹಿಸುವ ವಾಹನಗಳಲ್ಲಿ (ROV-Remotely Operated Vehicles) ಮತ್ತು ಮನುಷ್ಯರಿಲ್ಲದ ನೀರಿನ ತಳದ (UUV-nmanned Underwater Vehicles) ವಾಹನಗಳಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಈ ಸೋನಾರ್ ಗಳು ವಾಹನದ ಮುಂದೆ ನೋಡಲು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಗಣಿ ಬೇಹುಗಾರಿಕೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಎಮ್‍ಸಿಎಮ್ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಒಂದು ಯುಯುವಿ ಆಗಿದೆ.

ವಾಹನದ ಸ್ಥಳ ನಿರ್ದೇಶನ

ಸಂಕೇತತಾಗ್ನಿಗಳಂತೆ ವರ್ತಿಸುವ ಸೋನಾರ್ ಗಳು ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ವಿಮಾನಗಳ ದುರಂತವಾದಾಗ ಅದರ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಪತ್ತೆ ಮಾಡುವ ಸಲುವಾಗಿ ವಿಮಾನದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತವೆ ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘ ಅಡಿಪಾಯದ ಸೋನಾರ್ ಗಳು ಎಲ್‌ಬಿ‍ಎಲ್‌ಗಳಂತಹ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಪೋಷಿಸಲು ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.

ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಉಪಯೋಗಗಳು

ಜೀವದ್ರವ್ಯರಾಶಿ ಅಂದಾಜು

ಮೀನು ಮತ್ತಿತರ ಜಲಚರಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ವಯಕ್ತಿಕ ಗಾತ್ರ ಅಥವಾ ಒಟ್ಟು ಜೀವದ್ರವ್ಯರಾಶಿ. ಶಬ್ದ ತರಂಗಗಳು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಚಲಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ, ಸುತ್ತಲಿನ ಮಾಧ್ಯಮಕ್ಕಿಂತ ಬೇರೆಯಾದ ಸಾಂದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಧ್ವನಿಗತ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸಂಧಿಸುತ್ತವೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮೀನು ಶಬ್ದದ ಮೂಲದ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಶಬ್ದವನ್ನು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಗಳು ಮೀನಿನ ಗಾತ್ರ, ಜಾಗ, ವೈಪುಲ್ಯ ಮತ್ತು ವರ್ತನೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕೊಡುತ್ತವೆ. ಎಕೋವ್ಯೂ ವಿವಿಧ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಈ ಡೇಟಾವನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ: ಜಲಧ್ವನಿಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಧ್ವನಿಶಾಸ್ತ್ರ.

ತರಂಗ ಮಾಪನ

ತಳದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ದಿಬ್ಬದ ಮೇಲೆ ಇಟ್ಟ, ಊರ್ಧ್ವದಿಕ್ಕಿಗೆ ಮುಖಮಾಡಿದ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ ಸೌಂಡರ್‌ನಿಂದ ತರಂಗದ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು ಕಾಲಾವಧಿಯನ್ನು ಅಳತೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಇದರಿಂದ ಒಂದು ಸ್ಥಾನದ ಮೇಲ್ಮೈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳನ್ನು ನಿಷ್ಪನ್ನ ಮಾಡಬಹುದು.

ಜಲರಭಸ ಮಾಪನ

ನೀರಿನ ರಭಸವನ್ನು ಅಳೆಯಲು ವಿಶೇಷ ಸಣ್ಣ ಶ್ರೇಣಿ ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.

ತಳ-ವಿಧ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ

ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿದ ಸೋನಾರ್ ಗಳನ್ನು ಸಮುದ್ರದ ತಳದ ಪಾತ್ರಚಿತ್ರಣ ಮಾಡಲು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಣ್ಣು , ಮರಳು, ಮತ್ತು ಜಲ್ಲಿಕಲ್ಲು ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸಲು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ ಸಂಕೇತ ಸಾಧನಗಳಂತಹ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಸರಳವಾಗಿರುವ ಸೋನಾರ್ ಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಳತೆಯ ಪ್ರಮಾಣಗಳ ಮೂಲಕ, ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ ಮಾನದಂಡಗಳನ್ನು ಚರಟದ ವಿಧವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಸಮುದ್ರದ ತಳದ ವಿಂಗಡಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಂಬಲಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ವಿವಿಧ ಗಣನ ವಿಧಾನಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ, ಆದರೆ ಅವುಗಳು ಶಕ್ತಿಯ ಬದಲಾವಣೆಯ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ಪ್ರತಿಫಲಿತ ಸಂಕೇತ ಸಾಧನಗಳ ಪಿಂಗ್‌ಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿವೆ. ಮುಂದುವರೆದ ಕೆಳಪದರ ವಿಂಗಡಣಾ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಉತ್ಕೃಷ್ಟವಾದ (ವೈಜ್ಞಾನಿಕ) ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ ಸಂಕೇತ ಸಾಧನಗಳು ಮತ್ತು ಮಾನದಂಡಾತ್ಮಕ ಅಥವಾ ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕ ಮಹಿತಿಗಳ (ನೋಡಿ: ಸಂಜ್ಞಾಪರಿವರ್ತಕ ಸಮುದ್ರ ತಳದ ವಿಂಗಡಣೆ) ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾದ-ವಾದಸರಣಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸಾಧಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.

ತಳದ ಸ್ವರೂಪ (ಸ್ಥಳವಿವರಣೆ)ಅಳೆಯುವಿಕೆ

ಬದಿಯ-ವಿಶ್ಲೇಷಕ ಸೋನಾರ್ ಗಳು ಸೋನಾರ್ನ್ನು ತಳಕ್ಕಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಚಲಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಒಂದು ಪ್ರದೇಶದ ಸ್ವರೂಪದ ನಕ್ಷೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಗ್ಲೋರಿಯಾಗಳಂತಹ ಕಡಿಮೆ ಆವರ್ತನದ ಸೋನಾರ್ ಗಳು ಭೂಖಂಡದ ವಿಶಾಲ ವಿಭಾಗ ಅವಲೋಕನಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ ಹಾಗೆಯೇ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆವರ್ತನದ ಸೋನಾರ್ ಗಳು ಚಿಕ್ಕದಾದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಾತ್ಮಕ ಅವಲೋಕನಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.

ಸಹ-ತಳದ ಪಾರ್ಶ್ವಚಿತ್ರಿಸುವಿಕೆ

ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಕಡಿಮೆ ಆವರ್ತನದ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ-ಸಂಕೇತ ಸಾಧನಗಳು ಸಮುದ್ರ ತಳದ ಮೇಲಿನ ಹಂತದ ಪಾರ್ಶ್ವನೋಟಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ.

ಸಂಯೋಜಿತ ದ್ಯುತಿರಂಧ್ರ ಸೋನಾರ್

ಹಲವಾರು ಸಂಯೋಜಿತ ದ್ಯುತಿರಂಧ್ರ ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳು ಪ್ರಯೋಗಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಗಣಿ-ಬೆಹುಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಅವುಗಳ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯ ಒಂದು ವಿವರಣೆಯು ಸಂಯೋಜಿತ ದ್ಯುತಿರಂಧ್ರ ಸೋನಾರ್ ‌ನಲ್ಲಿ ನೀಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

ಮಾನದಂಡಾತ್ಮಕ ಸೋನಾರ್

ಮಾನದಂಡಾತ್ಮಕ ಸೋನಾರ್ ಗಳು ಎರಡು ಹೆಚ್ಚಿನ ಆವರ್ತನಗಳ ನಡುವಿನ ಭಿನ್ನತೆಯನ್ನು ವಿಕಾಸಗೊಳಿಸಲು ನೀರಿನ ಅರೇಖಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವಾಸ್ತವವಾದ ಕೊನೆ-ಜ್ವಾಲೆಯ ವಿನ್ಯಾಸವು ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಅಂತಹ ಪ್ರಕ್ಷೇಪಕವು ವಿಶಾಲ ಪಟ್ಟಿಅಗಲ, ಕಡಿಮೆ ಪಟ್ಟಿಅಗಲದ ಅನುಕೂಲಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಯಾವಾಗ ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆಯೋ ಮತ್ತು ಜಾಗರೂಕತೆಯಿಂದ ಅಳೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆಯೋ ಆಗ ಇದು ಯಾವುದೆ ಸುವ್ಯಕ್ತ ಪಟಲವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ: ಮಾನದಂಡಾತ್ಮಕ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ನೋಡಿ. ಇದರ ಪ್ರಮುಖ ಅನನುಕೂಲವೆಂದರೆ ಕೇವಲ ಕೆಲವೇ ಪ್ರತಿಶತಗಳ ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಕಾರ್ಯಪಟುತ್ವವಾಗಿದೆ.^[೧೦]. ಪಿ.ಜೆ. ವೆಸ್ಟರ್‌ವೆಲ್ಟ್‌ರ ಸೆಮಿನಲ್ ೧೯೬೩ರ ಜಾಸಾ ವೃತ್ತ ಪತ್ರಿಕೆಯು ಸಂಬಂಧಿತ ಧೋರಣೆಗಳನ್ನು ಸಂಕ್ಷೇಪಿಸುತ್ತದೆ.

ಇವನ್ನೂ ನೋಡಿ

ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು

↑ Fahy, Frank (1998). Fundamentals of noise and vibration. John Gerard Walker. Taylor & Francis. p. 375. ISBN 0419241809.
↑ ^೨.೦ ^೨.೧ Hill, M. N. (1962). Physical Oceanography. Allan R. Robinson. Harvard University Press. p. 498.
↑ Seitz, Frederick (1999). The cosmic inventor: Reginald Aubrey Fessenden (1866-1932). Vol. 89. American Philosophical Society. pp. 41–46. ISBN 087169896X.
↑ Hendrick, Burton J. (1914). "Wireless Under The Water: A Remarkable Device That Enables A Ship's Captain To Determine The Exact Location Of Another Ship Even In The Densest Fog". The World's Work: A History of Our Time. XLIV (೨): ೪೩೧–೪೩೪. Retrieved ೨೦೦೯-೦೮-೦೪. {{cite journal}}: Check date values in: |accessdate= (help); Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help); Unknown parameter |month= ignored (help)
↑ ದಿ ರೊಟರಿ ಬೊಕಪ್‌
↑ ಡಬ್ಲ್ಯು ಹಾಕ್‌ಮನ್‌, ಅನ್ವೇಷಿಸು & ಮುಷ್ಕರ: ಸೊನರ್, ಪ್ರತಿ-ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ನೌಕೆ ಯುದ್ದ ಮತ್ತು ದಿ ರಾಜಯೋಗ್ಯ ನೌಕಾಪಡೆ ೧೯೧೪-೫೪ (ಹೆಚ್‍ಎಮ್‌ಎಸ್‍ಒ, ಲಂಡನ್, ೧೯೮೪)
↑ ಜೂಡಿ ಎಲ್. ವುಡ್ Proc. ಎಸ್‌ಪಿ‌ಐಇ ವಾಲ್ಯೂಮ್‌. ೩೭೧೧, ಪು. ೨-೧೦, ನೌಕಾದಳದ ಚಾಲಕರಿಗೆ ಮತ್ತು ಒಳನೀರಿನ ವಾಹನಗಳಲ್ಲಿ, ಬಹಳ ಆಳವಿಲ್ಲದ ನೀರು ಮತ್ತು ತೆರೆನೊರೆ ವಲಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವವರಿಗಾಗಿ ಮಾಹಿತಿಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದನು ; Ed. http://www.spie.org/
↑ Lent, K (2002). "Very High Resolution Imaging Diver Held Sonar". Report to the Office of Naval Research. Archived from the original on 2008-10-08. Retrieved 2008-08-11.
↑ Krueger, Kenneth L. (2003-05-05). "Diver Charting and Graphical Display". Texas Univ at Austin Applied Research Labs. Archived from the original on 2009-08-13. Retrieved 2009-01-21. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
↑ ಹೆಚ್ ಒ ಬರ್ಟೆ, ಕೆಲವು ಮಿತಿಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಒಳ ನೀರಿನ ಅಕೌಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ವಿ ಎಮ್ ಆಲ್ಬರ್ಸ್‌ "ಒಳ ನೀರಿನ ಅಕೌಸ್ಟಿಕ್ಸ್"ನ್ನು ೧೯೬೭ರಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದವು.

ಗ್ರಂಥಸೂಚಿ

ಹಾಕ್‌ಮನ್‌,ವಿಲಿಯಮ್‌ ಡಿ. ಅನ್ವೇಷಿಸು & ಮುಷ್ಕರ‌: ಸೋನಾರ್ ‌, ಪ್ರತಿ-ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ಯುದ್ಧ, ಮತ್ತು ದಿ ರಾಯಲ್ ನೌಕಾಪಡೆ, ೧೯೧೪–೫೪. (ಲಂಡನ್‌: ಹೆಚ್‌ಎಮ್‌ಎಸ್‌ಒ, ೧೯೮೪).
ಹಾಕ್‌ಮನ್‌,ವಿಲಿಯಮ್‌ ಡಿ. "ಸೋನಾರ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಅ‍ಯ್‌೦ಡ್‌ ನ್ಹೇವಲ್‌ ವಾರ್‌ಫೇರ್ ೧೯೧೪–೧೯೫೪: ಎ ಕೇಸ್‌ ಸ್ಟಡಿ ಆಫ್‌ ಟ್ವೆಂಟಿಯಥ್-ಸೆಂಚುರಿ ಸೈನ್ಸ್". ಭೌತ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ಶಾಸ್ತ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಚಾರಿತ್ರಿಕ ಅಧ್ಯಯನ ೧೬#೧ (೧೯೮೬) ೮೩–೧೧೦.
ಯುರಿಕ್, ಆರ‍್. ಜೆ. ಪ್ರಿನ್ಸಿಪಲ್ಸ್ ಆಫ್ ಅಂಡರ‍್ವಾಟರ್‌ ಸೌಂಡ್‌ , ೩ನೇ ಆವ್ರುತ್ತಿ. (ಪೆನಿನ್‌ಸಲ ಪ್ರಕಾಶನ, ಲಾಸ್‌ ಆಲ್‍ಟೊಸ್ ೧೯೮೩).

ಮೀನುಗಾರಿಕೆಯ ಶಬ್ದಸಂಬಂಧಿಗಳಾದ ಪರಾಮರ್ಶನಗಳು

ವಾಷಿಂಗ್ಟನ್‌ನ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲದಲ್ಲಿನ ಫಿಶರಿಸ್ ಅಕೌಸ್ಟಿಕ್‌ ರಿಸರ್ಚ್‌(ಎಫ್ ಎ ಆರ್‌) http://www.acoustics.washington.edu/
ಎನ್‌ಒಎಎ ಪ್ರೊಟೊಕಾಲ್ಸ್‌ ಫಾರ್‌ ಫಿಶರಿಸ್ ಅಕೌಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಸರ್ವೇಸ್ http://www.st.nmfs.gov/st4/protocol/Acoustic_protocols.pdf Archived 2006-07-18 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
ಅಕೌಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಅನ್‌ಪ್ಯಾಕ್ಡ್‌ — "ಹೌ ಟು" ಒಂದು ಶ್ರೇಷ್ಟವಾದ ಶುದ್ಧ ನೀರಿನ ಮೂಲವಸ್ತುವಿನ ಹೈಡ್ರೊಅಕೌಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಕಂದಾಯ ನಿರ್ಧಾರಣಗಳ ಪರಾಮರ್ಶನೆಗೆ ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ.
"ಅಕೌಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ಇನ್‌ ಫಿಶರೀಸನ್ ಅಂಡ್‍ ಅಕ್ವಟಿಕ್ ಎಕಾಲಜಿ " http://www.ifremer.fr/sympafae/ Archived 2006-05-14 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
"ಹೈಡ್ರಕೌಸ್ಟಿಕ್‌ ಪ್ರೊಟೊಕಾಲ್‌ - ಸರೊವರಗಳು, ಜಲಾಶಯಗಳು ಮತ್ತು ತಗ್ಗು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ನದಿಗಳು" (ಮೀನಿನ ಕಂದಾಯ ನಿರ್ಧಾರಣಗಳ ಬಗೆಗೆ) http://www.pnamp.org//web/workgroups/FPM/meetings/2005_1205/2005_1202Hydroacoustics-Lakes.doc Archived 2006-07-21 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
ಸೈಮಂಡ್ಸ್, ಇ. ಜಾನ್‌, ಮತ್ತು ಡ್. ಎನ್‌. ಮ್ಯಾಕ್‌ಲೆನಾನ್. ಫಿಶರಿಸ್ ಅಕೌಸ್ಟಿಕ್ಸ್: ಸಿದ್ಧಾಂತ ಮತ್ತು ಅಭ್ಯಾಸಗಳು ,ಎರಡನೇ ಆವೃತ್ತಿ. ಮೀನು ಮತ್ತು ಅಕ್ವಟಿಕ್‌ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ೧೦ ಸರಣಿಗಳು. ಆಕ್ಸ್‌ಫರ್ಡ್: ಬ್ಲಾಕ್‌ವೆಲ್ ಸೈನ್ಸ್, ೨೦೦೩. ಐಎಸ್‌ಬಿಎನ್‌-೯೭೮೦೭೪೩೨೨೩೧೩೩

ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದಿಗಾಗಿ

ಟೈಮ್ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆ. ಕೆನಡ: ಸ್ಟೇಬಲ್ ಸಾನಿಕ್ಸ್‌ Archived 2012-12-16 at Archive.is, ಟೈಮ್ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆ‌, ಅಕ್ಟೊಬರ್‌ ೨೮, ೧೯೪೬. ಕುತೂಹಲಕರವಾದ ಲೆಕ್ಕವೆಂದರೆ ೪,೮೦೦ ಎ ಎಸ್ ಡಿ ಐ ಎಸ್ ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳ ಉಪಕರಣಗಳು ದ್ವಿತೀಯ ಪ್ರಪಂಚ ಯುದ್ದದ ಸಮಯಲ್ಲಿ ಕಾಸಲೊಮ, ಟೊರಂಟೊಗಳಲ್ಲಿ ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ತಯಾರಾಗುವುದನ್ನು ೨೫ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌. ೨೦೦೯ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲಾಯಿತು.

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

ರೊಬೊಟ್‌ಗಾಗಿ ಸೋನಾರ್ ‌ ಬೋಧನೆ
ಸೋನಾರ್ ಮತ್ತು ಮರೈನ್‌ಗಳ ಪರಿಸರ Archived 2008-09-10 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ. ನಾರ್ವಿಜಿಯನ್ ಡಿಫೆನ್ಸ್‌ ರಿಸರ್ಚ್ ಎಸ್ಟಾಬ್ಲಿಶ್‌ಮೆಂಟ್‌(ಎಫ್‌ಎಫ್‌ಐ)
ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಪ್ರಕಾಶಿಸುವ ಸೋನಾರ್ ‌ಗಳು Archived 2010-06-03 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.

[1] Fahy, Frank (1998). Fundamentals of noise and vibration. John Gerard Walker. Taylor & Francis. p. 375. ISBN 0419241809.

[hilrob-2] ೨.೦ ^೨.೧ Hill, M. N. (1962). Physical Oceanography. Allan R. Robinson. Harvard University Press. p. 498.

[3] Seitz, Frederick (1999). The cosmic inventor: Reginald Aubrey Fessenden (1866-1932). Vol. 89. American Philosophical Society. pp. 41–46. ISBN 087169896X.

[4] Hendrick, Burton J. (1914). "Wireless Under The Water: A Remarkable Device That Enables A Ship's Captain To Determine The Exact Location Of Another Ship Even In The Densest Fog". The World's Work: A History of Our Time. XLIV (೨): ೪೩೧–೪೩೪. Retrieved ೨೦೦೯-೦೮-೦೪. {{cite journal}}: Check date values in: |accessdate= (help); Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (help); Unknown parameter |month= ignored (help)

[5] ದಿ ರೊಟರಿ ಬೊಕಪ್‌

[Hackmann-6] ಡಬ್ಲ್ಯು ಹಾಕ್‌ಮನ್‌, ಅನ್ವೇಷಿಸು & ಮುಷ್ಕರ: ಸೊನರ್, ಪ್ರತಿ-ಜಲಾಂತರ್ಗಾಮಿ ನೌಕೆ ಯುದ್ದ ಮತ್ತು ದಿ ರಾಜಯೋಗ್ಯ ನೌಕಾಪಡೆ ೧೯೧೪-೫೪ (ಹೆಚ್‍ಎಮ್‌ಎಸ್‍ಒ, ಲಂಡನ್, ೧೯೮೪)

[7] ಜೂಡಿ ಎಲ್. ವುಡ್ Proc. ಎಸ್‌ಪಿ‌ಐಇ ವಾಲ್ಯೂಮ್‌. ೩೭೧೧, ಪು. ೨-೧೦, ನೌಕಾದಳದ ಚಾಲಕರಿಗೆ ಮತ್ತು ಒಳನೀರಿನ ವಾಹನಗಳಲ್ಲಿ, ಬಹಳ ಆಳವಿಲ್ಲದ ನೀರು ಮತ್ತು ತೆರೆನೊರೆ ವಲಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವವರಿಗಾಗಿ ಮಾಹಿತಿಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದನು ; Ed. http://www.spie.org/

[8] Lent, K (2002). "Very High Resolution Imaging Diver Held Sonar". Report to the Office of Naval Research. Archived from the original on 2008-10-08. Retrieved 2008-08-11.

[9] Krueger, Kenneth L. (2003-05-05). "Diver Charting and Graphical Display". Texas Univ at Austin Applied Research Labs. Archived from the original on 2009-08-13. Retrieved 2009-01-21. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)

[10] ಹೆಚ್ ಒ ಬರ್ಟೆ, ಕೆಲವು ಮಿತಿಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಒಳ ನೀರಿನ ಅಕೌಸ್ಟಿಕ್ಸ್ ವಿ ಎಮ್ ಆಲ್ಬರ್ಸ್‌ "ಒಳ ನೀರಿನ ಅಕೌಸ್ಟಿಕ್ಸ್"ನ್ನು ೧೯೬೭ರಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದವು.

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]

[೬]

[೭]

[೮]

[೯]

[೧೦]