ಸದಸ್ಯ:Navya063/WEP 2018-19

ಶ್ರವಣ ಬೆಳಗೊಳ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಧಾರ್ಮಿಕ, ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣ. ಶ್ರವಣ ಬೆಳಗೊಳದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವವಿಖ್ಯಾತ ೫೮'೮"(೧೮ ಮೀಟರ್ ) ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಬಾಹುಬಲಿಯ ಮೂರ್ತಿಯಿರುವುದು. ಜೈನರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾದರೂ, ಇತೆರೆ ಹಲವರು ಕೂಡ ಬಂದು ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಸ್ಥಳ

^[೧] ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳವು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಚನ್ನಾರಪಟ್ಟಣ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಚನ್ನಾರಪಪಟ್ಟಣದ ಆಗ್ನೇಯಕ್ಕೆ 11 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಹಾಸನ, ಕರ್ನಾಟಕ, ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೇಂದ್ರದ 51 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರು-ಮಂಗಳೂರು ರಸ್ತೆಯಿಂದ (NH-75), ಹಿರಿಸೇವ್ನಿಂದ 18 ಕಿಮೀ, ಹಳೆಬೀಡುದಿಂದ 78 ಕಿಮೀ, ಬೇಲೂರಿನಿಂದ 89 ಕಿಮೀ, ಮೈಸೂರದಿಂದ 83 ಕಿಮೀ, ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ 144 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ 12 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ, ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜಧಾನಿ ಮತ್ತು ಮಂಗಳೂರಿನಿಂದ 222 ಕಿ.ಮೀ.

ಮೊದಲ ಜೈನ ತೀರ್ಥಂಕರರಾದ ಭಗವಾನ್ ಋಷಭನಾಥರ 100 ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಬಾಹುಬಲಿ. ರಾಜಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದರಿಂದ ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಶೌರ್ಯ, ಧೈರ್ಯ ಮೈಗೂಡಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ. ಋಷಭನಾಥರಿಗೆ ವೈರಾಗ್ಯ ಬಂದು ತಮ್ಮ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ನೂರು ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಹಂಚಿ ತಾವು ಜಪತಪದಲ್ಲಿ ತಲ್ಲೀನರಾದರು.

ಇತಿಹಾಸ

ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳವು ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಮತ್ತು ವಿಂಧ್ಯಾಗಿರಿಯ ಎರಡು ಬೆಟ್ಟಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಆಚಾರ್ಯ ಭದ್ರಾಭು ಮತ್ತು ಅವನ ಶಿಷ್ಯ ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ ಮೌರ್ಯರು ಅಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನ ಮಾಡಿದ್ದೇವೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ ಮೌರ್ಯನಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾದ ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ ಬಸದಿ ಮೂಲತಃ ಕ್ರಿ.ಶ ಮೂರನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅಶೋಕರಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು. ಚಂದ್ರಗಿರಿಯು ಹಲವಾರು ಸನ್ಯಾಸಿಗಳು ಮತ್ತು ಶ್ರೀವಾಕರಿಗೆ ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಐದನೇ ಶತಮಾನದ AD ಯಿಂದ ಧ್ಯಾನ ಮಾಡಿದವರು, ಮಾನ್ಯಾಖೇಟಾದ ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ ರಾಜವಂಶದ ಕೊನೆಯ ದೊರೆ ಸೇರಿದಂತೆ. ಚಂದ್ರಗಿರಿಯು ಚಾವುಂದರಯಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನೂ ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ.

58 ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಏಕಶಿಲೆಯ ಪ್ರತಿಮೆಯು ಗೊಮ್ಮಟೇಶ್ವರ ವಿಂಧ್ಯಾಗಿರಿ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ವಿಶ್ವದ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಏಕಶಿಲೆಯ ಪ್ರತಿಮೆಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿಮೆಯ ತಳಹದಿಯೆಂದರೆ ಪ್ರಕ್ರಿತ್ ಅಂದರೆ ದೇವನಾಗರಿ ಲಿಪಿ, ಇಸವಿ 981 ಎಡಿ. ಈ ಶಾಸನವು ರಾಜನಿಗೆ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯನ್ನು ನೀಡಿದೆ ಮತ್ತು ಅವನ ಸಾಮಾನ್ಯ, ಚುವಂಡರಾಯ, ಅವನ ತಾಯಿಯ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ. ಪ್ರತಿ ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಸಾವಿರಾರು ಭಕ್ತರು ಮಹಾಮಸ್ತಕಾಭಿಷೇಕ ಅಥವಾ ಮಹಾಮಾಸ್ತಕಭಿಷೇಕವನ್ನು ನಡೆಸಲು ಇಲ್ಲಿ ಸಂಧಿಸುತ್ತಾರೆ, ಈ ವಿಗ್ರಹವು ನೀರು, ಅರಿಶಿನ, ಅಕ್ಕಿ ಹಿಟ್ಟು, ಶುಗರ್ ಕಬ್ಬಿನ ರಸ, ಶ್ರೀಗಂಧದ ಮರದ ಪೇಸ್ಟ್, ಕೇಸರಿ ಮತ್ತು ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳಿಯ ಹೂವುಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಭಿಷೇಕಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಮಹಾಮಾಸ್ತಕಭಿಷೇಕವನ್ನು 2018 ರಲ್ಲಿ ಫೀಬ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಯಿತು. ಮುಂದಿನ ಮಹಾಮಸ್ತಕಾಭಿಷೇಕವು 2030 ರಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲಿದೆ. ಈ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಕನ್ನಡಿಗರು ಗೋಮತಿಶ್ವರ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ್ದಾರೆ, ಆದರೆ ಜೈನರು "ಬಾಹುಬಲಿ" ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಭಗವಾನ್ ಬಾಹುಬಲಿಯಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ವಿಂಧ್ಯಾಗಿರಿ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಬೆಟ್ಟಗಳಿಂದ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ, ಮತ್ತು 2,300 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಜೈನ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ಶತಮಾನಗಳವರೆಗೆ ನಮ್ಮ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆಯ ಒಂದು ವಾಸ್ತವವಾದ ಚಿತ್ರ ಪೋಸ್ಟ್ಕಾರ್ಡ್ ಆಗಿದೆ. ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ, ಲಾರ್ಡ್ ಗೊಮ್ಮಟೇಶ್ವರ ಶ್ರೀ ಬಾಹುಬಲಿಯವರ ಬೃಹತ್ ಬಂಡೆ-ಕಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಯು ಈ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಸುಮಾರು ಎಂಟು ನೂರು ಶಾಸನಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಜೈನವಾಗಿದ್ದು 600 ರಿಂದ 1830 ರ ವರೆಗೆ ಬಹಳ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಅವಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕೆಲವರು ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ ಮೌರ್ಯದ ದೂರದ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸಹ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಜೈನರ ಮೊದಲ ವಸಾಹತು ಕಥೆ ಶ್ರವಣಬೆಳಕೋಲದಲ್ಲಿ. ಈ ಗ್ರಾಮವು ಕಲಿಕೆಯ ಅಂಗೀಕೃತ ಸ್ಥಾನವಾಗಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿ ಅಕಾಲಕ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಒಬ್ಬ ಪಾದ್ರಿಯು 788 AD ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಚಿಯಲ್ಲಿ ಹಿಮಾಸಿತಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಯಿತು ಎಂಬ ಅಂಶದಿಂದ ಸಾಬೀತಾಯಿತು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಬೌದ್ಧರನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿವಾದದಲ್ಲಿ ಗೊಂದಲಕ್ಕೀಡು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಸಿಲೋನ್ಗೆ

ದೇಶ	ಭಾರತ
Shravanabelagolaಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ
2.859°N 76.484°ECoordinates: 12.859°N 76.484°E
ರಾಜ್ಯ	ಕರ್ನಾಟಕ
ಜಿಲ್ಲೆ	ಹಾಸನ
ಭಾಷೆ	ಕನ್ನಡ
ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ ಹವಾಮಾನ:	ಗರಿಷ್ಠ - 38 ° C ಕನಿಷ್ಠ - 20 ° C

ಶಾಸನಗಳು

ಒಡೆಗಲ್ ಬಸದಿಯ ಕನ್ನಡ ಶಾಸನ

ಸುಮಾರು 600 ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವು ಚಂದ್ರಗಿರಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಉಳಿದವು ವಿಂಧ್ಯಾಗಿರಿ ಬೆಟ್ಟ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ಚಂದ್ರಗಿರಿಯಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಾಸನಗಳು 10 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆಯೇ ಇವೆ. ಈ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಪಠ್ಯಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಬಿ. ಲೆವಿಸ್ ರೈಸ್ ಬರೆದಿರುವ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕಾರ್ನ್ಯಾಟಿಕ್ ಎಂಬ ಎರಡನೇ ಸಂಪುಟವು ಇಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಶಾಸನಗಳಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಕೊಂಕಣಿ ಶಾಸನವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಪುರವಲಗನ್ನಡ (ಪುರಾತನ ಕನ್ನಡ) ಮತ್ತು ಹಲೆಗನ್ನಡ (ಹಳೆಯ ಕನ್ನಡ) ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕೆಲವು ಶಾಸನಗಳು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಗಂಗಾ ರಾಜವಂಶ, ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರು, ಹೊಯ್ಸಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ, ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಒಡೆಯರ್ ರಾಜವಂಶದ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳ ಮತ್ತು ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಶಾಸನಗಳು ಆಧುನಿಕ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸ್ವರೂಪ ಮತ್ತು ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ.

ಆಗಸ್ಟ್ 5, 2007 ರಂದು, ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಓದುಗರು ಭಾರತದ ಏಳು ಅದ್ಭುತಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದರು. ಪ್ರತಿಶತದ ಪರವಾಗಿ 49% ಮತಗಳು ಬಂದವು

ಗೊಮ್ಮಟೇಶ್ವರ

ಮೊದಲ ಜೈನ ತೀರ್ಥಂಕರರಾದ ಭಗವಾನ್ ಋಷಭನಾಥರ 100 ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಬಾಹುಬಲಿ. ರಾಜಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದರಿಂದ ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಶೌರ್ಯ, ಧೈರ್ಯ ಮೈಗೂಡಿದ್ದ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ. ಋಷಭನಾಥರಿಗೆ ವೈರಾಗ್ಯ ಬಂದು ತಮ್ಮ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ನೂರು ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಹಂಚಿ ತಾವು ಜಪತಪದಲ್ಲಿ ತಲ್ಲೀನರಾದರು

ಚಕ್ರರತ್ನವೂ ಶರಣಾಯ್ತು..!

ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಾಹುಬಲಿಯ ಸಹೋದರ ಭರತ ಭೂಲೋಕವನ್ನೆಲ್ಲ ಗೆದ್ದು ದಿಗ್ವಿಜಯನಾಗಿ ಬರುವಾಗ ಆತನ ಚಕ್ರರತ್ನ ಪುರಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಭರತ ತನ್ನ ಸಹೋದರರನ್ನೂ ಗೆದ್ದರೆ ಮಾತ್ರವೇ ಆ ಚಕ್ರರತ್ನ ಪುರಪ್ರವೇಶ ಮಾಡುತ್ತದೆಂದು ತಿಳಿದಾಗ ಭರತ ತನ್ನೆಲ್ಲ ಸಹೋದರರಿಗೂ ವಿಷಯ ತಿಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಅಣ್ಣನೊಂದಿಗೆ ಹೊಡೆದಾಡಸಲು ಇಷ್ಟವಿಲ್ಲದ ತಮ್ಮಂದಿರೆಲ್ಲ ಆತನೆದುರು ಸೋಲೊಪ್ಪಿಕೊಂಡು ಸುಮ್ಮನಾಗುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಬಾಹುಬಲಿ ಮಾತ್ರ ಅಣ್ಣನೊಂದಿಗೆ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ನಿಂತು ಜಯಶಾಲಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಭರತ, ಬಾಹುಬಲಿಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದ ಚಕ್ರರತ್ನ ಬಾಹುಬಲಿಗೆ ಏನನ್ನೂ ಮಾಡದೆ ಅವನಿಗೆ ಪ್ರದಕ್ಷಿಣೆ ಹಾಕಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ.

ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪದ ಸುಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿ...

ರಾಜ್ಯ, ಸಂಪತ್ತಿಗಾಗಿ ತನ್ನ ಒಡಹುಟ್ಟಿದ ಅಣ್ಣನೊಂದಿಗೇ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ನಿಂತ ಬಾಹುಬಲಿಯ ನಡೆ ಸ್ವತಃ ಬಾಹುಬಲಿಯಲ್ಲೇ ಅಸಹ್ಯ ಹುಟ್ಟಿಸುತ್ತದೆ. ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪದ ಸುಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿ ಒದ್ದಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಬಾಹುಬಲಿ, ಬೇರೆ ದಾರಿ ಕಾಣದೆ ತನ್ನೆಲ್ಲ ಸಂಪತ್ತು, ರಾಜ್ಯವನ್ನೂ ಅಣ್ಣನ ಕೈಗೊಪ್ಪಿಸಿ ವೈರಾಗ್ಯವನ್ನಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ.

ವಿರಾಗಿಯಾಗಿ ಬಾಹುಬಲಿ

ಈ ಘಟನೆಯ ನಂತರ ವಿಷಯ ಸುಖಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಗೆದ್ದು, ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕ ಅನುಭಾವಕ್ಕಾಗಿ ಹಾತೊರೆಯತೊಡಗುತ್ತಾನೆ ಬಾಹುಬಲಿ. ತನ್ನ ತಂದೆ ಋಷಭನಾಥರಿಂದ ದೀಕ್ಷೆ ಪಡೆದು, ಕಟಿಣ ತಪವನ್ನಾಚರಿಸಿ, ಜ್ಞಾನ ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಹೀಗೇ ರಾಜ್ಯ, ಸಂಪತ್ತು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ತೊರೆದು ಅಲೌಕಿಕ ಸುಖವೇ ಪರಮಸತ್ಯ ಎಂಬುದನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡ ಬಾಹುಬಲಿಯ ಮಹೋನ್ನತ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಆರಾಧಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ, ಆತನ ಆದರ್ಶಗಳಲ್ಲಿ ಕೊಂಚವನ್ನಾದರೂ ಪಾಲಿಸುವ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಈ ಮಹಾಮಸ್ತಕಾಭಿಷೇಕ ನಡೆಯುತ್ತದೆ

ಪೀಠಿಕೆ

ಏಷ್ಯ ಖಂಡದಲ್ಲಿಯೇ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಅತಿ ಎತ್ತರದ ಏಕಶಿಲಾ ವಿಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿಯೇ ದೊಡ್ಡದಾದ ಗೊಮ್ಮಟನ ಶಿಲೆಯಿರುವ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಜೈನ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರ. ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಹೋಬಳಿ ಕೇಂದ್ರವು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ 148 ಕಿ.ಮೀಗಳ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.
ಶ್ರವಣ ಬೆಳಗೊಳದ ವಿಂಧ್ಯಗಿರಿಯ ಮೇಲೆ ಕಡೆಯಲಾಗಿರುವ ಈ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಚಾವುಂಡರಾಯನು ಬೃಹದಾಕಾರದ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕ್ರಿ.ಶ.೯೭೩ರಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಿಸಿದನು.ಅರಿಷ್ಟ ನೇಮಿ ಎಂಬುವ ಶಿಲ್ಪಿ ಕೆತ್ತಿದನೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಿಲ್ಪಿಯು ವಿಶ್ವಕರ್ಮ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೆರಿದವನಾಗಿದ್ದು, ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶಿಲ್ಪಿ ಜಕಣಚಾರಿಯ ಶಿಷ್ಯನೆ೦ದು ಹೆಳುತ್ತಾರೆ'.
ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ ತುಳುನಾಡಿನ ಪ್ರಸಿದ್ದ ಶಿಲ್ಪಿ "ವೀರ ಶಂಭು ಕಲ್ಕುಡ "ಕೆತ್ತಿದನೆಂದು ಹೇಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.(ಕೋಟಿ ಚೆನ್ನಯ:-ಡಾ| ವಾಮನ ನಂದಾವರ ಪುಟ219) ವಿಂಧ್ಯಗಿರಿಯ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು ಸುಮಾರು ೭೦೦ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳನ್ನು ಹತ್ತಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹತ್ತಲಾಗದವರಿಗೆ ಡೋಲಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೂ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ವಿಂಧ್ಯಗಿರಿಯ ಎದುರಿನಲ್ಲೇ ಚಿಕ್ಕಬೆಟ್ಟ ಅಥವಾ ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಬೆಟ್ಟವಿದ್ದು ಇಲ್ಲೂ ಸಹ ಪ್ರಾಚೀನ ಬಸದಿಗಳಿವೆ.
ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಜೈನ ಮಠವಿದ್ದು, ಮಠದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಾಚೀನವಾದ ಭಂಡಾರಿ ಹುಳ್ಳ ಬಸದಿ ಹಾಗೂ ಚಂದ್ರನಾಥ ಸ್ವಾಮಿಯ ಬಸದಿಯಿದೆ. ಜೈನ ಮಠದ ಈಗಿನ ಭಟ್ಟಾರಕರಾದ ಶ್ರೀ ಚಾರುಕೀರ್ತಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ವಿದ್ವತ್‌ಪೂರ್ಣರು ಹಾಗೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ
ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಕಠಿಣ ವ್ರತದ ಕಾರಣ ಸಂಚಾರಕ್ಕೆ ವಾಹನವನ್ನೂ ಸಹ ಬಳಸದ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ತಾನೆ ಧರ್ಮಪ್ರಚಾರಕ್ಕೋಸ್ಕರ ಮತ್ತೆ ವಾಹನವನ್ನು ಬಳಸಿ ಧರ್ಮಪ್ರಚಾರ ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರದ ವತಿಯಿಂದ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಶ್ರೀ ಬಾಹುಬಲಿ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜ್ ಸಹ ಇಲ್ಲಿದ್ದು, ಸಾಕಷ್ಟು ಹೊರ ರಾಜ್ಯದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಈ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಜೊತೆಗೆ ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್, ವಿಜ್ಞಾನ ಕಾಲೇಜು, ಪ್ರೌಢ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಾಲೆಯನ್ನೂ ಶ್ರೀಕ್ಷೇತ್ರದ ವತಿಯಿಂದ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ ಜೈನರ ಕಾಶಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸ್ಥಳ

.

ಸೌಲಭ್ಯ

ಚಿತ್ರ:ಮಹಾಮಸ್ತಕಾಭಿಷೇಕ-.jpg

ಮಹಾಮಸ್ತಕಾಭಿಷೇಕ:

ಮಹಾಮಸ್ತಕಾಭಿಷೇಕ: ಪ್ರತಿ ೧೨ ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ಪ್ರವಾಸಿಗಳಿಗೆ ಸಲಕರಣೆಗಳು: ವಿಶೇಷ ಸಲಕರಣೆಗಳು ಏನೂ ಬೇಡ. ವಸತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ : ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಉಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಧರ್ಮಶಾಲೆಗಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿದ್ದು, ವಸತಿ ಗೃಹಗಳ ಮುಖ್ಯ ಕಛೇರಿ ಬಸ್ ನಿಲ್ಧಾಣದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿರುವ ವಿದ್ಯಾನಂದ ನಿಲಯದ ಹಿಂಬದಿಯಲ್ಲಿದೆ.

ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿರುವ ಇತರೆ ಪ್ರವಾಸ ಸ್ಥಳಗಳು: ಬೇಲೂರು (ಸುಮಾರು ೮೦ ಕಿಮೀ), ಹಳೇಬೀಡು(ಸುಮಾರು ೬೦ ಕಿಮೀ), ಯಡಿಯೂರು(ಸುಮಾರು ೪೦ ಕಿಮೀ), ಆದಿ ಚುಂಚನಗಿರಿ(ಸುಮಾರು ೨೫ ಕಿಮೀ), ಶೃಂಗೇರಿ (ಸುಮಾರು ೨೦೦ ಕಿಮೀ), ಮೈಸೂರು (ಸುಮಾರು ೮೦ ಕಿಮೀ), ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ (ಸುಮಾರು ೬೫ ಕಿಮೀ), ಮೇಲುಕೋಟೆ(ಸುಮಾರು ೫೦ ಕಿಮೀ) ಇತ್ಯಾದಿ.

ತಲುಪುವ ದಾರಿ

ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಬರುವವರಿಗೆ:ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಸದ್ಯಕ್ಕಿರುವುದು ರಸ್ತೆ ಮಾರ್ಗ ಮಾತ್ರ.ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಹೊರಟು ರಾ. ಹೆ. ೪೮ (N H 48)ಯಲ್ಲಿ ಸಾಗಬೇಕು. ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ ಪ್ರಮುಖ ಪಟ್ಟಣಗಳೆಂದರೆ..ನೆಲಮಂಗಲ,ಕುಣಿಗಲ್,ಯಡಿಯೂರು,ಬೆಳ್ಳೂರ್ ಕ್ರಾಸ್,ಕದಬಹಳ್ಳಿ ನಂತರ ಹಿರೀಸಾವೆ. ಹಿರೀಸಾವೆಯಲ್ಲಿ ಎಡಕ್ಕೆ ತಿರುವಿದರೆ ೧೮ ಕಿ ಮೀ ನಂತರ ನೀವು ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತೀರಿ.
- ರಾಜ್ಯ ಸಾರಿಗೆ ಮೂಲಕ ಬರುವಂತವರು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳಕ್ಕೆ ನೇರ ಬಸ್ ಸಂಪರ್ಕ ತೀರಾ ಕಡಿಮೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಹಾಸನ, ಮಂಗಳೂರು ಅಥವಾ ಧರ್ಮಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ತೆರಳುವ ಯಾವುದೇ ರಾಜ್ಸ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಬಸ್ಸನ್ನು ಹಿಡಿದು ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಇಳಿದು, ಅಲ್ಲಿಂದ ೧೨ ಕಿಮೀ ದೂರವಿರುವ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು.(ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಸುಮಾರು ೧೫೦ ಕಿ ಮೀ)
- ಮೈಸೂರಿನಿಂದ ಬರುವವರು ಶಿವಮೊಗ್ಗ, ದಾವಣಗೆರೆ ಅಥವಾ ಅರಸೀಕೆರೆ ಕಡೆಗೆ ತೆರಳುವ ಯಾವುದೇ ರಸ್ತೆ ಸಾರಿಗೆ ಬಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿಂದ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ ತಲುಪಬಹುದು. ಸ್ವಂತ ವಾಹನದಲ್ಲಿ ಬರುವವರು ಮೈಸೂರು- ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಕಿಕ್ಕೇರಿಯಲ್ಲಿ ಎಡಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿ ನೇರವಾಗಿ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ ತಲುಪಬಹುದು(ಮೈಸೂರಿನಿಂದ ದೂರ ಸುಮಾರು ೧೦೦ ಕಿ ಮೀ.)
- ಇದೀಗ ಮಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದ ಮುಖಾಂತರ ಬೆಂಗಳೂರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ರೈಲು ಕಾಮಗಾರಿ ಪ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿದ್ದು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲಿಯೇ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವ ವಿಶ್ವಾಸವಿದೆ. ಈಗಾಗಲೇ ಹಾಸನದಿಂದ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ರೈಲು ಮಾರ್ಗ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಕಾಮಗಾರಿಯು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡರೆ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಸುಲಭವಾಗಿ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಬಹುದು

ಬಸದಿ

ಅಕನಾ ಬಸದಿ

ಶಾಂತಿನಾಥ ಬಸದಿ

1. ಅಕನ ಬಸದಿ: ಇದನ್ನು 1181 ಎ.ಡಿ. ಅಕಾನ ಬಸದಿ ಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. 23 ನೇ ತೀರ್ಥಂಕರ ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮುಖ್ಯ ದೇವತೆ.

2. ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ ಬಸದಿ: ಇದನ್ನು 9 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮಧ್ಯದ ಕೋಶವು ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥ, ಪದ್ಮಾವತಿಯ ಚಿತ್ರ ಮತ್ತು ಎಡದಿಂದ ಎಡಕ್ಕೆ ಒಂದು ಕುಶ್ಮಂಡಿಣಿ ಚಿತ್ರ, ಎಲ್ಲಾ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿದೆ.

3. ಶಾಂತಿನಾಥ ಬಸದಿ: ಈ ದೇವಾಲಯವು ಶಾಂತಿನಾಥನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಸುಮಾರು 1200 A.D.

4. ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥ ಬಸದಿ: ಇದು ಅಲಂಕೃತವಾದ ಹೊರಗಿನ ಗೋಡೆಗಳಿಂದ ಸುಂದರವಾದ ರಚನೆಯಾಗಿದೆ. ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥದ ಚಿತ್ರ 18 ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಬೆಟ್ಟದ ಎತ್ತರವಾಗಿದೆ. ಮನಾಸ್ತಂಭ (ಸ್ತಂಭ) ಎಲ್ಲಾ ನಾಲ್ಕು ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ, ಇದು ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಾವತಿ, ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷ, ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕುಶ್ಮಾಂಡಿನಿ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಗಾಲೋಪಿಂಗ್ ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ಕುಳಿತಿದೆ. ನವರಾಂಗದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ತಂಭಗಳು ಗಂಟೆ, ಹೂದಾನಿ ಮತ್ತು ಚಕ್ರಗಳ ಜೊತೆಗಿನ ಸುತ್ತಿನ ಗಂಗಾ ರೀತಿಯವಾಗಿವೆ.

5. ಕಾಟ್ಲೇ ಬಸದಿ: ಇದು ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥ ಬಸದಿಯ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಈ ಬೆಟ್ಟದ ಎಲ್ಲಾ ಬಸದಿಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ. ಕಾಟ್ಲೇ ಬಸದಿ ದೇವಾಲಯದ ಮುಖ್ಯ ದೇವತೆಯಾಗಿ ಮೊದಲ ಜೈನ ತೀರ್ಥಂಕರ ಋಷಭನಾಥವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ಕೈನಾಲೆನ ಅಡಿನಾಥ ತೀರ್ಥಂಕರ ಮತ್ತು ಪಂಪವತಿಯ ಚಿತ್ರವನ್ನೂ ಕಾಣಬಹುದು.

6. ಚಂದ್ರಪ್ರಭ ಬಸದಿ: ಇದು 8 ನೇ ತೀರ್ಥಂಕರ, ಚಂದ್ರಪ್ರಭವನ್ನು ಆರಾಧಿಸಲು ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶ್ಯಾಮ ಮತ್ತು ಜ್ವಾಲಾಮಲಿನಿ, ಯಕ್ಷ ಮತ್ತು ಯಕ್ಷಿಯ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಬಸದಿ ಕಲ್ಲಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲಿರುವ ಇಟ್ಟಿಗೆ ರಚನೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಅತ್ಯಂತ ಪುರಾತನವಾದದ್ದು ಮತ್ತು ಇದರ ದಿನಾಂಕವು ಸುಮಾರು 800 ಎ.ಡಿ.ಗಳಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಗಂಗಾ ರಾಜ ಶಿವಾಮಾರ II ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

7. ಸುಪರ್ಶ್ವಾತ ಬಸದಿ: ಏಳು ತಲೆಯ ಹಾವು ಸುಪರ್ಶ್ವನಾಥ ಚಿತ್ರದ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

8. ಚಾಮುಂಡಾರಾಯಯ್ಯ ಬಸದಿ: ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡ್ಡ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಚಾವುಂದರ ಬಸದಿ ಎಂದು ಕೂಡ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು 22 ನೇ ತೀರ್ಥಂಕರನಾದ ನೆಮಿನಾಥನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸುಖನಾಶಿ ಸರ್ವನ್ನಾ ಮತ್ತು ಕುಶ್ಮಾಂಡಿನಿ, ಯಕ್ಷ ಮತ್ತು ನೆಮಿನಾಥದ ಯಕ್ಷಿಯ ಉತ್ತಮ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು 982 A.D.