ಸದಸ್ಯ:Monika Bandivaddar/ಬಿರ್ಜಿಸ ಖದ್ರ
| Nawab Birjis Qadr | |
|---|---|
| |
| Royal portrait of Birjis Qadr | |
| Nawab of Awadh [note ೧] | |
| ಆಳ್ವಿಕೆ | 5 July 1857 – 3 March 1858 |
| ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ | Wajid Ali Shah |
| ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ | Monarchy abolished |
| ರಾಜಪ್ರತಿನಿಧಿ | Begum Hazrat Mahal |
| ಗಂಡ/ಹೆಂಡತಿ | Mehtab Ara Begum |
| ಸಂತಾನ | |
| 5 | |
| ತಂದೆ | Wajid Ali Shah |
| ತಾಯಿ | Begum Hazrat Mahal |
| ಜನನ | ೨೦ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೮೪೫ Qaisar Bagh, Lucknow, Oudh (present-day Uttar Pradesh, India) |
| ಮರಣ | 14 August 1893 (aged 47) Arabagh Palace, Calcutta, Bengal Presidency, British India (present-day West Bengal, India) |
| Burial | Sibtainabad Imambara, Kolkata |
| ಧರ್ಮ | Shia Islam |
ಬಿರ್ಜಿಸ ಖದ್ರ ( ಆಗಸ್ಟ ೧೮೪೫ - ೧೪ ಆಗಸ್ಟ ೧೮೯೩) ಅವಧ್ನ ಕೊನೆಯ ನವಾಬ ವಾಜಿದ ಅಲಿ ಶಾ ಅವರ ಮಗ. ೧೮೫೬ ರಲ್ಲಿ ಅವನ ತಂದೆಯನ್ನು ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯಿಂದ ಪದಚ್ಯುತಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ ಅವರು ಸಿಂಹಾಸನಕ್ಕೆ ನೇಮಕವಾದರು ಮತ್ತು ಔಧ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಬಂಗಾಳ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು.
೧೮೫೭ರ ಭಾರತೀಯ ದಂಗೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಬಿರ್ಜಿಸ ಖದ್ರ ಅವರ ತಾಯಿ ಬೇಗಂ ಹಜರತ ಮಹಲ ಅವರಿಂದ ಔಧನ ಪ್ರಮುಖ ರಾಜನಾಗಿ ಬೆಳೆದರು, ಅವರು ರಾಜ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾದರು. ಕಂಪನಿಯ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ತೀವ್ರ ಪ್ರತಿರೋಧದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಅವರು ಮಾರ್ಚ್ ೧೮೫೮ ರಲ್ಲಿ ಲಕ್ನೋವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ನೇಪಾಳ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಕಠ್ಮಂಡುವಿಗೆ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಬೇಕಾಯಿತು. ಅವರು ಕವಿಯಾದರು ಮತ್ತು ಮುಷೈರಾಗಳನ್ನು (ಕವನ ವಾಚನ) ಆಯೋಜಿಸಿದರು.
೧೮೮೭ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದರು ಮತ್ತು ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದ ಮೆಟಿಯಾಬ್ರೂಜ ನೆರೆಹೊರೆಗೆ ತೆರಳಿದರು, ಅಲ್ಲಿ ಅವರ ತಂದೆ ೧೮೫೬ ರಿಂದ ದೇಶಭ್ರಷ್ಟ ಮತ್ತು ಸೆರೆಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ೧೮೯೩ ರಲ್ಲಿ, ಅವರನ್ನು ಅವರ ಸ್ವಂತ ಸಂಬಂಧಿಕರೇ ಕೊಲೆ ಮಾಡಿದರು.
ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಸಿಂಹಾಸನ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಖದ್ರ ಅವರು ಆಗಸ್ಟ ೧೮೪೫ ರಲ್ಲಿ ನವಾಬ ವಾಜಿದ ಅಲಿ ಷಾ ಮತ್ತು ಬೇಗಂ ಹಜರತ ಮಹಲ ಔದ ರಾಜ್ಯದ ಲಕ್ನೋದ ಕೈಸರ ಬಾಗ್ನಲ್ಲಿ [೧] ಜನಿಸಿದರು. [೨] ೧೮೫೬ ರಲ್ಲಿ, ಖದ್ರ ಅವರ ತಂದೆ ನವಾಬ್ ವಾಜಿದ ಅಲಿ ಷಾ ಅವರನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರು ತಪ್ಪು ಆಡಳಿತದ ನೆಪದಲ್ಲಿ ಪದಚ್ಯುತಗೊಳಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಕಲ್ಕತ್ತಾದ ನೆರೆಹೊರೆಯ ಮೆಟಿಯಾಬ್ರೂಜ ಗಡಿಪಾರು ಮಾಡಲಾಯಿತು. [೩]
೧೮೫೭ ರಲ್ಲಿ, ಈಸ್ಟ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ವಿರುದ್ಧ ಸಿಪಾಯಿ ದಂಗೆ ಸ್ಫೋಟಿಸಿತು, ಅವಧ್‌ನಲ್ಲಿ ಬೇಗಂ ಹಜರತ್ ಬಂಡುಕೋರರನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು. ಚಿನ್ಹಾಟ್ ಕದನದಲ್ಲಿ ಬಂಡಾಯ ಪಡೆಗಳ ನಿರ್ಣಾಯಕ ವಿಜಯವು ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನು ದಿ ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯಲ್ಲಿ ಆಶ್ರಯ ಪಡೆಯುವಂತೆ ಮಾಡಿತು (ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಲಕ್ನೋದ ಮುತ್ತಿಗೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು). ಜೂನ್ ೫ ರಂದು, ದಂಗೆಕೋರ ಸೇನೆಯ ಮುಖ್ಯ ವಕ್ತಾರರಾದ ಜೈಲಾಲ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಸಕ್ರಿಯ ಮನವೊಲಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಹನ್ನೊಂದು ವರ್ಷದ ಖಾದರ್ ಅವರನ್ನು ಅವಧ್ ನ ನವಾಬ್ ಎಂದು ಅವರ ತಾಯಿ ಬೇಗಂ ಹಜರತ್ ಘೋಷಿಸಿದರು; ಅವರ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕವನ್ನು ಆಸ್ಥಾನ-ಗಣ್ಯರು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು. [೪] ಬಂಡಾಯಗಾರ ಸೇನೆಯು ಬೇಗಂ ಹಜರತ್‌ಗೆ ಖಾದರ್ ಪರವಾಗಿ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಆಳಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರೂ, ಅವರು ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯನ್ನು ಕೆತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ಇತಿಹಾಸಕಾರ ರುದ್ರಂಗ್ಶು ಮುಖರ್ಜಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. [೫] [೪] ಖದ್ರ ತರುವಾಯ ಮೊಘಲ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಬಹದ್ದೂರ್ ಷಾ II ಗೆ ಪತ್ರ ಬರೆದು, ತನ್ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ದೃಢೀಕರಣವನ್ನು ಕೇಳಿದನು. ಇದನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ವಜೀರ್ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. [೪]
೧೮೫೭ ದಂಗೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಸಅಸಅ
ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೧೮೫೭ ರಲ್ಲಿ, ಜೇಮ್ಸ್ ಔಟ್ರಾಮ ಮತ್ತು ಹೆನ್ರಿ ಹ್ಯಾವ್ಲಾಕ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ ರೆಜಿಮೆಂಟ ಬಂಡುಕೋರರ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿ ದಿ ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅವರು ಬಲದಲ್ಲಿ ಬಹಳವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾದರು, ಸ್ವಲ್ಪ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಒದಗಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಉಳಿದರು, ಭದ್ರಕೋಟೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪಕ್ಕದ ಪ್ರದೇಶದ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. [೪] ಖದ್ರ ಮತ್ತು ಬೇಗಂ ಹಜರತ್ ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷರು ಮಾಡಿದ ಆಪಾದಿತ ಅನ್ಯಾಯಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು, ಸಾಮಾನ್ಯರ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮತ್ತು ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಧರ್ಮವನ್ನು ಬಲವಂತವಾಗಿ ಹೇರುವುದು ವಾಜಿದ್ ಅಲಿ ಷಾ ಅವರ ವಿಚಿತ್ರವಾದ ಪದಚ್ಯುತಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಂಶಯಾಸ್ಪದವಾಗಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಸ್ವತಂತ್ರ ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳನ್ನು ಯಾದೃಚ್ಛಿಕವಾಗಿ ಉರುಳಿಸುವವರೆಗೆ. ಮೈದಾನಗಳು. [೪] ಬಂಡುಕೋರರು ಉತ್ತಮ ಉತ್ಸಾಹದಲ್ಲಿದ್ದರು ಮತ್ತು ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯ ಅತ್ಯಂತ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ದಿಗ್ಬಂಧನವನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿದರು ಎಂದು ಮುಖರ್ಜಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. [೪] ದಂಗೆಯು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಂದ ಬಲವಾದ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು ಮತ್ತು ಸಂಧಾನ ಅಥವಾ ಸಹಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಮಾಡಿದ ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ಮನವಿಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು. [೪] ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಭಾರತದ ಇತರ ಭಾಗಗಳ ಮೇಲೆ ಸಿಪಾಯಿ ದಂಗೆಯ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ನಿಗ್ರಹದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಲಕ್ನೋ (ಮತ್ತು ಅವಧ) ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಿರೋಧಿ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ಕೊನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಭದ್ರಕೋಟೆಯಾಗಿ ಉಳಿಯಿತು ಮತ್ತು ನಾನಾ ಸಾಹಿಬ, ಹೋಳ್ಕರ ಮತ್ತು ಇತರರು ಸೇರಿದಂತೆ ಇತರ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಹಲವಾರು ಬಂಡುಕೋರರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಿತು. [೪]
ನವೆಂಬರ್ ೧೮೫೭ ರಲ್ಲಿ, ಕಾಲಿನ ಕ್ಯಾಂಪ್ಬೆಲ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಬ್ರಿಟಿಷ ರೆಜಿಮೆಂಟ, ದಿ ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ನೆರವಿನಿಂದ, ಲಕ್ನೋದ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿ ಬಹು ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಭೇದಿಸಿತು ಮತ್ತು ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕಿದವರನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲು ಸ್ಥಳೀಯ ಬಂಡಾಯ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಸೋಲಿಸಿತು. [೪] ಅದರ ನಂತರ, ಕ್ಯಾಂಪ್ ಬೆಲ ಇತರ ನಗರಗಳನ್ನು (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಲಂಬಾಗ ) ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ರಕ್ಷಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು, ಅದು ಬಂಡುಕೋರರ ದಾಳಿಯ ಸನ್ನಿಹಿತ ಬೆದರಿಕೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿತ್ತು ಆದರೆ ಲಕ್ನೋದ ಮೇಲೆ ಭದ್ರಕೋಟೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಿಲ್ಲ. [೪] ಬಂಡುಕೋರರು ಲಕ್ನೋದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಸೇರುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು, ಇದು ಅವರ ಭವಿಷ್ಯದ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರಗಳಿಗೆ ಭೌಗೋಳಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ವ್ಯೂಹಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಅನುಕೂಲಕರವಾಗಿತ್ತು. [೪] ಔಟ್ರಾಮ ತನ್ನ ಅಂತಿಮ ವಸಾಹತು ಮಾಡಿದ ಅಲಂಬಾಗ್ ನಲ್ಲಿ, ಬಂಡಾಯಗಾರರ ಬಲವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ೩೦,೦೦೦ ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿರುವಾಗ ಆರು ಬಾರಿ ದಾಳಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟನು. [೪]
ಡಿಸೆಂಬರ ವೇಳೆಗೆ, ಭಾರತದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿನ ಸಂವಹನ ಜಾಲಗಳು ಮತ್ತು ದಂಗೆಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹತ್ತಿಕ್ಕಲ್ಪಟ್ಟವು; ಬಂಡಾಯ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಒಬ್ಬರಿಗೊಬ್ಬರು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು ಮತ್ತು ಅವರ ಸೋಲು ಸನ್ನಿಹಿತವಾಗುವುದರೊಂದಿಗೆ ನಿರರ್ಥಕ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರು. [೪] ಅದೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ, ಬಂಡುಕೋರರು ಆಂತರಿಕ ದ್ವೇಷವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದರು. ಫೈಜಾಬಾದ್ ನ ಮೌಲ್ವಿಯಾದ ಅಹ್ಮದುಲ್ಲಾ ಶಾ, ದೈವಿಕ ಇಚ್ಛೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಖದ್ರನ ನಾಯಕತ್ವವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರು, ಹೀಗಾಗಿ ದಂಗೆಕೋರರನ್ನು ಧ್ರುವೀಕರಿಸಿದರು. [೪] ಬಣಗಳು ಒಮ್ಮೆಯಾದರೂ ಘರ್ಷಣೆಗೆ ಒಳಗಾದವು, ಮತ್ತು ಅವರ ಮಿಲಿಟರಿ ತಂತ್ರಗಳು ಆಗಾಗ್ಗೆ ವಿರೋಧದಲ್ಲಿವೆ, ಯುದ್ಧಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ. [೪] ಪಕ್ಷಾಂತರಗಳು ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಾಂತರಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದವು. [೪] ಆದಾಗ್ಯೂ, ಬ್ರಿಟಿಷ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಆಂತರಿಕ ಗುಪ್ತಚರ ವರದಿಗಳು ಅವರು ಯಾವುದೇ ಪ್ರಯೋಜನಕ್ಕೆ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದರು. [೪]
ಕ್ಯಾಂಪ್ಬೆಲ್ ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೮೫೮ ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಲಕ್ನೋದಲ್ಲಿ ಮುನ್ನಡೆದರು. ಮಾರ್ಚ್ ೧೬ ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ತೀವ್ರವಾದ ಬೀದಿ ಕದನಗಳ ನಂತರ, ಬ್ರಿಟಿಷ ಪಡೆಗಳು ಲಕ್ನೋವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡವು, ಬೇಗಮ, ಆಕೆಯ ಬೆಂಬಲಿಗರು ಮತ್ತು ಖದ್ರ ರವರ ನಗರವನ್ನು ತೊರೆಯುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. [೪] ಕ್ಯಾಂಪ್ಬೆಲ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿರಿಸಲು ವಿಫಲರಾದರು ಮತ್ತು ಬಂಡುಕೋರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಗ್ರಾಮಾಂತರಕ್ಕೆ ಸಾಗಿತು, ಇದರರ್ಥ ಲಕ್ನೋದ ಪತನವು ಅವಧ್ ನ ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಸಲ್ಲಿಕೆಗೆ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ಕಾರಣವಾಗಲಿಲ್ಲ. [೪]
ಬೇಗಂ ಹಜರತ್ ಬ್ರಿಟಿಷರ ಕರುಣೆ ಮತ್ತು ಪಿಂಚಣಿಯನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು, ಹೀಗಾಗಿ ತನ್ನ ಮಗನ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು [೧] ಮತ್ತು ಬೌಂಡಿಯ ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಚದುರಿಹೋದರು. [೪] ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ, ಲಕ್ನೋದ ಪತನವು ಮೌಲ್ವಿ ಬಣವನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಿದಾಗ, ಬೇಗಂ ಹಜರತ ಸ್ಥಳೀಯ ಕೋಟೆಯಿಂದ ತನ್ನ ಹಿಂದಿನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಹೋಲಿಕೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡರು: ಸಂಗ್ರಹಣೆಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದು, ಸಂಸತ್ತುಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಖದ್ರರವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಆದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊರಡಿಸುವುದು. [೪] ಅವರು ಬಂಡಾಯ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಮತ್ತೊಂದು ಸುತ್ತಿನ ಸಶಸ್ತ್ರ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಯೋಜಿಸಿದರು. [೪] ಸ್ಥಳೀಯ ಟೋಪಿಗಳಿಗೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿ ಘೋಷಣೆಗಳನ್ನು ಹೊರಡಿಸಲಾಯಿತು[clarification needed] ಸಂಘಟಿತ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಬಂಡಾಯವೆದ್ದರು ಮತ್ತು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಗಾಯಗೊಂಡವರು ಅಥವಾ ಸತ್ತವರಿಗೆ ವಿತ್ತೀಯ ಮರುಪಾವತಿಯನ್ನು ಖಾದರ್ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದರು. [೪]
ಮೇ ೧೮೫೮ ರಲ್ಲಿ, ಖದ್ರ ರವರು ಜಂಗ್ ಬಹದ್ದೂರ್ ರಾಣಾ ಅವರಿಗೆ ಪತ್ರ ಬರೆದರು, ಬ್ರಿಟಿಷರು ರಾಜ್ಯದ ಹಿಂದೂಗಳು ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಮರ ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ಭ್ರಷ್ಟಗೊಳಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ಅವಧ್‌ಗೆ ತನ್ನ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಕಳುಹಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. [೬] ಸಹಾನುಭೂತಿಯಿಲ್ಲದ ರಾಣಾ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಖದ್ರರವರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು, ಬದಲಿಗೆ ಲಕ್ನೋದ ಕಮಿಷನರ್ ಹೆನ್ರಿ ಮಾಂಟ್‌ಗೊಮೆರಿ ಲಾರೆನ್ಸ್‌ಗೆ ಶರಣಾಗುವಂತೆ ಮತ್ತು ಕ್ಷಮೆ ಕೇಳುವಂತೆ ಕೇಳಿಕೊಂಡರು. [೭]
ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, ಸ್ಥಳೀಯ ಬಂಡುಕೋರರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವರು ಸೋಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಅನುಕರಣೀಯ ಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಕಾರಣ, ಖದ್ರ ಮತ್ತು ಬೇಗಂ ಹಜರತ ನೇಪಾಳದ ಕಠ್ಮಂಡುವಿನಲ್ಲಿ ಆಶ್ರಯ ಪಡೆಯಲು ಪಶ್ಚಿಮ ರಪ್ತಿ ನದಿಯನ್ನು ದಾಟಿದರು. [೧] [೮]
ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ ಗಡಿಪಾರು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಕಠ್ಮಂಡುವಿಗೆ ಬಂದ ನಂತರ, ಖದ್ರ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ರಾಣಾಗೆ ಆಶ್ರಯಕ್ಕಾಗಿ ಪತ್ರ ಬರೆದನು ಮತ್ತು ಅವನ ಆರಂಭಿಕ ಹಿಂಜರಿಕೆಯ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಅವನು ಮತ್ತು ಅವನ ತಾಯಿಯು ಥಪಥಲಿ ದರ್ಬಾರ ಬಳಿಯ ಅರಮನೆಯಾದ ಬರಫ ಬಾಗ ನಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಲು ಅನುಮತಿಸಲಾಯಿತು. [೯] ಅವರು ಸಹಾಯಕರು ಮತ್ತು ಸೈನಿಕರ ಗುಂಪಿಗೆ ಬಂದರು. [೧೦]
ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಚೌಕಾಸಿಯಲ್ಲಿ, ಸುಮಾರು ೪೦,೦೦೦ ರೂಪಾಯಿ ಮೌಲ್ಯದ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ರಾಣಾ ಅವರು ಕೇವಲ ೧೫,೦೦೦ ರೂಪಾಯಿಗಳಿಗೆ ಖರೀದಿಸಿದರು. [೧೧] ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಿ, ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಪಾವತಿಸಿದ ಬಂಡುಕೋರರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ರಾಣಾ ಆಶ್ರಯವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಗಮನಿಸಿದ್ದಾರೆ. [೧೧]
ಕಠ್ಮಂಡುವಿನಲ್ಲಿ ತಂಗಿದ್ದಾಗ, ಖದ್ರ ಶಾಯರ (ಕವಿ) ಆದರು ಮತ್ತು ನಗರದಲ್ಲಿ ಮೆಹಫಿಲ್‌ಗಳನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿದರು, ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದನ್ನು ೧೮೬೪ ರಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಲಾಯಿತು [೮] ಅವರು ತರಾಹಿ ಮುಷೈರಾ (ವಾಚನ) ನಲ್ಲಿ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಬರೆದರು. [೮] ಖದ್ರ ಅವರ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಕಠ್ಮಂಡುವಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಮುಸ್ಲಿಂ ಖ್ವಾಜಾ ನಯೀಮುದ್ದೀನ್ ಬಡಕಾಶಿ ಅವರು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. [೮]
ವೈಯಕ್ತಿಕ ಜೀವನ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ, ಅವರು ಬಹದ್ದೂರ ಶಾ ಜಾಫರ ಅವರ ಮೊಮ್ಮಗಳು ಮೆಹ್ತಾಬ ಅರಾ ಬೇಗಂ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು. [೧೨] ಅವರಿಗೆ ಇಬ್ಬರು ಪುತ್ರರು, ಖುರ್ಷಿದ್ ಖದ್ರ ಮತ್ತು ಮೆಹರ ಖದ್ರ ಮತ್ತು ಮೂವರು ಪುತ್ರಿಯರಿದ್ದರು. [೧೨] [೨]
ಭಾರತ ಮತ್ತು ಮರಣಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]೧೮೭೯ ರಲ್ಲಿ ಅವರ ತಾಯಿ ಬೇಗಂ ಹಜರತ ಮಹಲ ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ ಮತ್ತು ೧೮೮೭ ರಲ್ಲಿ ರಾಣಿ ವಿಕ್ಟೋರಿಯಾ ಅವರ ಸುವರ್ಣ ಮಹೋತ್ಸವದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಬ್ರಿಟಿಷ ರಾಜ ಬಿರ್ಜಿಸ ಖದ್ರ ಅವರನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅವರು ಮನೆಗೆ ಮರಳಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಯಿತು. [೧೩] ೧೮೯೩ ರಲ್ಲಿ, ತನ್ನ ದೇಶಭ್ರಷ್ಟ ತಂದೆಯ ಮರಣದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಖಾದರ್ ಕೋಲ್ಕತ್ತಾಗೆ ಮರಳಿದರು. [೮]
ಅವರು ೧೪ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೮೯೩ ರಂದು ಅರಬಾಗ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು. [೧೪] ಅವರ ಮೊಮ್ಮಗ ಕೌಕಬ ಖದ್ರ ರವರ ಪ್ರಕಾರ, ಬಿರ್ಜಿಸ ಅವರ ಪತ್ನಿ ಮೆಹ್ತಾಬ ಅರಾ ಬೇಗಂ ಅವರು ಭೋಜನಕ್ಕೆ ಏಕಾಂಗಿ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಅಲ್ಲಿ ಬಿರ್ಜಿಸ ಖದ್ರ ಅವರ ಮಗ ಮತ್ತು ಇತರ ವಿಶ್ವಾಸಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಅವರ ಒಡಹುಟ್ಟಿದವರು ಮತ್ತು ಅಸೂಯೆ ಪಟ್ಟ ರ (ಉನ್ನತ ಶ್ರೇಣಿಯ ಮಹಿಳೆಯರು) ವಿಷ ಸೇವಿಸಿ ಸಾಯುತ್ತಾರೆ. ಗರ್ಭಿಣಿಯಾಗಿದ್ದ ಅರಾ ಬೇಗಂ ರಾತ್ರಿ ಊಟ ಮಾಡಿರಲಿಲ್ಲ. [೨]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ ೧.೦ ೧.೧ ೧.೨ Mahmood, Parvez. "The Begum's War". The Friday Times. Retrieved 13 April 2019.[ಮಡಿದ ಕೊಂಡಿ] ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid
<ref>tag; name "TFT" defined multiple times with different content - ↑ ೨.೦ ೨.೧ ೨.೨ "As children, we wanted revenge on the British". The Times of India. 30 September 2016. Retrieved 13 April 2019. ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid
<ref>tag; name "TOI" defined multiple times with different content - ↑ Ghosh, Deepanjan (26 July 2018). "Forgotten history: How the last Nawab of Oudh built a mini Lucknow in Calcutta". Scroll.in. Archived from the original on 13 April 2019. Retrieved 13 April 2019.
- ↑ ೪.೦೦ ೪.೦೧ ೪.೦೨ ೪.೦೩ ೪.೦೪ ೪.೦೫ ೪.೦೬ ೪.೦೭ ೪.೦೮ ೪.೦೯ ೪.೧೦ ೪.೧೧ ೪.೧೨ ೪.೧೩ ೪.೧೪ ೪.೧೫ ೪.೧೬ ೪.೧೭ ೪.೧೮ ೪.೧೯ ೪.೨೦ ೪.೨೧ ೪.೨೨ Mukherjee, Rudrangshu (2002). Awadh in Revolt, 1857–1858: A Study of Popular Resistance (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Orient Blackswan. ISBN 9788178240275. ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid
<ref>tag; name ":0" defined multiple times with different content - ↑ Safvi, Rana (19 November 2018). "The Forgotten Women of 1857". The Wire. Archived from the original on 13 April 2019. Retrieved 13 April 2019.
- ↑ Jafri 2009, p. 101.
- ↑ Jafri 2009, p. 102.
- ↑ ೮.೦ ೮.೧ ೮.೨ ೮.೩ ೮.೪ Gautam, Prawash (9 June 2018). "Birjis Qadr's Kathmandu Mehfil". Kathmandu Post. Archived from the original on 13 April 2019. Retrieved 14 April 2019.Gautam, Prawash (9 June 2018). "Birjis Qadr's Kathmandu Mehfil". Kathmandu Post. Archived from the original on 13 April 2019. Retrieved 14 April 2019. ಉಲ್ಲೇಖ ದೋಷ: Invalid
<ref>tag; name "Nepal" defined multiple times with different content - ↑ Jafri 2009, p. 103.
- ↑ "Forgotten in Kathmandu". kathmandupost.com (in English). Retrieved 2021-06-13.
{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ ೧೧.೦ ೧೧.೧ Jafri 2009, p. 105.
- ↑ ೧೨.೦ ೧೨.೧ Rajmohan Gandhi (2009). A Tale of Two Revolts. Penguin. p. 194. ISBN 9788184758252.
- ↑ Harcourt, E.S (2012). Lucknow the Last Phase of an Oriental Culture (seventh ed.). Delhi: Oxford University Press. p. 76. ISBN 978-0-19-563375-7.
- ↑ Abdus Subhan (21 August 1995). "Pastmasters". The Asian Age. p. 13.
- Jafri, Sayyid Zahir Hussain (2009), The Great Uprising of 1857, Anamika Publishers, ISBN 9788179752777
ಅಡಿಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ Limited recognition