ಅಲ್ಹಾ-ಖಂಡ್
ಅಲ್ಹಾ ಖಂಡ್ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ೧೨ ನೇ ಶತಮಾನದ ಇಬ್ಬರು ಬನಫರ್ ವೀರರಾದ ಅಲ್ಹಾ ಮತ್ತು ಉಡಾಲ್, ಮಹೋಬಾದ ರಾಜ ಪರಮಾರ್ಡಿ-ದೇವ (ಪರ್ಮಾಲ್) ಗಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವ ಜನರಲ್‌ಗಳ ಕೆಚ್ಚೆದೆಯ ಕೃತ್ಯಗಳನ್ನು ಅಜ್ಮೀರ್‌ನ ಪೃಥ್ವಿರಾಜ್ ಚೌಹಾನ್ ವಿರುದ್ಧದ ಸನ್ನಿವೇಶ(೧೧೬೬-೧೧೯೨CE) ವಿವರಿಸುವ ಹಲವಾರು ಲಾವಣಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ (೧೧೬೩- ೧೨೦೨ CE) . ಕೃತಿಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮೌಖಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದಿಂದ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ಅನೇಕ ರಿಸೆನ್ಶನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ, ಇದು ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ವಿಷಯದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಪರಸ್ಪರ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. [೧] ಬುಂದೇಲಿ, ಬಾಘೇಲಿ, ಅವಧಿ, ಭೋಜ್‌ಪುರಿ, ಮೈಥಿಲಿ ಮತ್ತು ಕನ್ನೌಜಿ ರಿಸೆನ್ಶನ್‌ಗಳು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ.
ಈ ಕೃತಿಯ ಮೂಲ ಭಾಷೆಯು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಆಧುನೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ವಾಚನಕಾರರ ಉಪಭಾಷೆಗೆ ಸರಿಹೊಂದುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಅದು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮುಳುಗಿ ಹೊಗಿದೆ. ಈ ಮಹಾಕಾವ್ಯದ ಕೃತಿಯನ್ನು ಚಂದ್ ಬರ್ದಾಯಿಯ ಸಮಕಾಲೀನ ಮತ್ತು ಬುಂದೇಲಖಂಡದ ಮಹೋಬಾದ ಚಂಡೇಲ ದೊರೆ ಪರಮಾರ್ದಿ ದೇವ (ಪರ್ಮಾಲ್) ನ ಆಸ್ಥಾನ ಕವಿ ಜಗ್ನಾಯಕ್ (ಅಥವಾ ಜಗ್ನಿಕ್) ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. [೨] ಮೂಲ ಕೃತಿ ಈಗ ಕಳೆದು ಹೋಗಿದೆ.
ಈ ಕೃತಿಯ ಲಾವಣಿಗಳನ್ನು ಮಾನ್ಸೂನ್‌ನಲ್ಲಿ ವೃತ್ತಿಪರ ಬಾರ್ಡಿಕ್ ಗಾಯಕರು ( ಅಲ್ಹೆತ್‌ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ) ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ, ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಿಹಾರ, ಪೂರ್ವ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಹಾಡುತ್ತಾರೆ. [೩] ಪಠ್ಯಗಳ ಎರಡು ಮುಖ್ಯ ಆವೃತ್ತಿಗಳಿವೆ.
ಮಹೋಬ ಖಂಡ್ : ಈ ಕೃತಿಯನ್ನು ಶ್ಯಾಮಸುಂದರ್ ದಾಸ್ ಅವರು ೧೯೦೧ ರಲ್ಲಿ "ಪೃಥ್ವಿರಾಜ್ ರಾಸೋ" ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾದ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಯ ಎರಡು ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಕಂಡುಹಿಡಿದರು. ಶ್ಯಾಮಸುಂದರ್ ದಾಸ್ ಅವರು ಇದನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಪಠ್ಯ ಎಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿದರು. ಮತ್ತು ೧೯೧೯ ರಲ್ಲಿ ಪರ್ಮಲ್ ರಾಸೋ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯನ್ನು ಬಳಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಇದು ೩೬ ಕ್ಯಾಂಟೊಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ಚಂಡೆಲ್ಲಾಗಳ ಮೂಲದಿಂದ ಆರಂಭಗೊಂಡು ಅಲ್ಹಾ ಯೋಗಿ ಗೋರಖನಾಥನ ಶಿಷ್ಯನಾಗುವುದರೊಂದಿಗೆ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಅರಣ್ಯಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಸನ್ಯಾಸಿಯಾಗಿ ನಿವೃತ್ತಿ ಹೊಂದುತ್ತಾನೆ. [೪] ಲೇಖಕರು ಹಿಂದೂ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳ ಅಂತ್ಯ ಮತ್ತು ಪಠಾಣ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಪ್ರಾರಂಭದ ಬಗ್ಗೆ ವಿಷಾದ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ದೋಹಾ, ಚೌಪಾಯಿ, ಚಪ್ಪಾಯ ಮುಂತಾದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮೀಟರ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ.
ಮಹೋಬ ಸಮಯವು ಕೆಲವು ಪೃಥ್ವಿರಾಜ್ ರಾಸೋ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳ ಒಂದು ವಿಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಕಥೆಯು ಮಹೋಬ ಖಂಡದಲ್ಲಿರುವಂತೆಯೇ ಇದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ ಇದು ಚಂಡೆಲ್ಲಾಗಳ ಮೂಲದ ಬಗ್ಗೆ ಯಾವುದೇ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. [೫]
ಅಲ್ಹಾ-ಖಂಡ : ೨೩ಕ್ಯಾಂಟೋಗಳೊಂದಿಗೆ, ಪೃತ್ವಿರಾಜ್ ಸಂಯೋಗಿತಾವನ್ನು ಗೆಲ್ಲುವುದರೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿ ಮತ್ತು ಬೇಲಾ ಸತಿಯಾಗುವುದರೊಂದಿಗೆ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. [೬] ೧೮೬೫ ರಲ್ಲಿ, ಚಾರ್ಲ್ಸ್ ಎಲಿಯಟ್ ವಿವಿಧ ಮೌಖಿಕ ಆವೃತ್ತಿಗಳನ್ನು ೨೩ಕ್ಯಾಂಟೊಗಳಾಗಿ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮರುಪರಿಶೀಲನೆಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಈ ಮರುಪರಿಶೀಲನೆಯು ೧೮೭೧ ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಮುದ್ರಿತ ಆವೃತ್ತಿಯ ಆಧಾರವಾಗಿತ್ತು [೭] ನಂತರ ಜಾರ್ಜ್ ಅಬ್ರಹಾಂ ಗ್ರಿಯರ್ಸನ್ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಒಳಹರಿವುಗಳೊಂದಿಗೆ ಈ ಮರುಪರಿಶೀಲನೆಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು. ಈ ರಿಸೆನ್ಶನ್‌ನ ಭಾಗಗಳನ್ನು ವಿಲಿಯಂ ವಾಟರ್‌ಫೀಲ್ಡ್ ಅವರು ದಿ ನೈನ್-ಲಕ್ಷ ಚೈನ್ ಅಥವಾ ಮಾರೋ ಫ್ಯೂಡ್ (೧೮೭೬) ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬಲ್ಲಾಡ್ ಮೀಟರ್‌ಗೆ ಅನುವಾದಿಸಿದರು. ನಂತರ, ಈ ಅನುವಾದವು, ಅನುವಾದಿಸದ ಭಾಗಗಳ ಸಾರಾಂಶಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಿಯರ್ಸನ್ ಬರೆದ ಪರಿಚಯದೊಂದಿಗೆ ದಿ ಲೇ ಆಫ್ ಅಲ್ಹಾ: ಎ ಸಾಗಾ ಆಫ್ ರಜಪೂತ್ ಚೈವಲ್ರಿ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೆಲ್ಸ್ ಹಾಡಿದರು (೧೯೨೬).
ಅಲ್ಹಾ-ಖಂಡದ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಆವೃತ್ತಿಯು ಲಲಿತಾಪ್ರಸಾದ್ ಮಿಶ್ರಾ ಬರೆದ ಪಠ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಸಂವತ್ ೧೯೫೬ (೧೯೦೦ CE) ನಲ್ಲಿ ಮುನ್ಷಿ ನವಲ್ ಕಿಶೋರ್ ಅವರ ಮಗ ಪ್ರಯಾಗ್ ನಾರಾಯಣ್ ಅವರ ಕೋರಿಕೆಯ ಮೇರೆಗೆ ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. [೮] ಕೃತಿಯನ್ನು ಅಲ್ಹಾ ಮೀಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಇದು ದಿ ಲೇ ಆಫ್ ಅಲ್ಹಾದಂತೆಯೇ ಅದೇ 23 ಕ್ಯಾಂಟೊಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚು ವಿವರವಾದ ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಪಾತ್ರಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ಬನಾಫರ್ಸ್ : ಸಹೋದರರು ದಾಸ್ರಾಜ್ (ಮಕ್ಕಳು ಅಲ್ಹಾ, ಇಂಡಾಲ್ ತಂದೆ, ಮತ್ತು ಉಡಾನ್), ಬಚ್ಚರಾಜ್ (ಮಕ್ಕಳು ಮಲ್ಖಾನ್ ಮತ್ತು ಸುಲ್ಖಾನ್), ತೋಡರ್, ರಹಮಲ್.
- ಚಂದೇಲರು : ರಾಜ ಪರ್ಮಾಲ್ ಮಲ್ಹ್ನಾ (ಪರಿಹಾರ ಮಹಿಲ್‌ನ ಸಹೋದರಿ), ಪುತ್ರರಾದ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂದ್ (ಬೆಲಾ (ಪ್ರಥ್ವಿರಾಜನ ಮಗಳು), ರಂಜಿತ್, ಮಗಳು ಚಂದ್ರಬಾಲ್ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು.
- ಜಾಗ್ನಿಕ್: ಲೇಖಕ, ಪರ್ಮಲ್ ಅವರ ಸಹೋದರಿಯ ಮಗ
- ಜೈಚಂದ್ : ಕನೌಜ್‌ನ ಕೊನೆಯ ರಾಜ
- ಮೀರ್ ತಲ್ಹಾನ್: 9 ಪುತ್ರರು ಮತ್ತು 18 ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಬನಾಫರ್‌ಗಳ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಸಯ್ಯದ್.
- ಪೃಥ್ವಿರಾಜ್ ಚೌಹಾಣ್ : ಬೇಲಾ [೯] ತಂದೆ
- ದೌವಾಸ್ : ಡೊಂಗರ್ ಸಿಂಗ್ ದೌ ಮತ್ತು ಇನ್ನಷ್ಟು.
ಪರಿವಿಡಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಈ ಕವಿತೆಯ ನಾಯಕರು ಇಬ್ಬರು ಸಹೋದರರು, ಅಲ್ಹಾ ಮತ್ತು ಉಡಾಲ್ (ಅಥವಾ ಬಾಬ್ರಾ ಬಹನ್‌ನ ಅವತಾರ), ಪರ್ಮಲ್‌ನ ಸೈನ್ಯದ ಜನರಲ್‌ಗಳು ಸಿ.1182 ರಲ್ಲಿ ಪೃಥ್ವಿರಾಜ್ III ಮತ್ತು ಪರ್ಮಾಲ್ ನಡುವಿನ ಮಹೋಬಾ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಹೋರಾಡಿದರು. ನಿರೂಪಣೆಯು ಅಲ್ಹಾ ಮತ್ತು ಉಡಾಲ್‌ನ ಆರಂಭಿಕ ಶೋಷಣೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು ಕರಿಂಗರಾಯರೊಂದಿಗೆ (ಅಥವಾ ಕಾಳಿಂಗರಾಯರು) ಹೋರಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಅವರ ತಂದೆ ದಾಸರಾಜ್ (ಅಥವಾ ದಾಸರಾಜ್) ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ ಬಚ್ಚರಾಜ್ ಅವರ ಹತ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಸೇಡು ತೀರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವರನ್ನು ಕೊಂದರು. [೧೦] ನಂತರ ಅವರು ಮಹೋಬಾ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ಭೋಜ್‌ಪುರಿ ಮತ್ತು ಕನ್ನೌಜಿ ರಿಸೆನ್ಶನ್‌ಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಅಲ್ಹಾ ನೈನಗರ್ ( ಚುನಾರ್ ) ನ ರಾಜಕುಮಾರಿ ಸೋನ್ವತಿಯನ್ನು ( ಸೋನ್ವಾ ) ವಿವಾಹವಾದರು, ಆದರೆ ಇತರ ಕೆಲವು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಹಿಂದಿ ರಿಸೆನ್ಶನ್‌ಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಅವರು ಹರಿದ್ವಾರದ ರಘೋಮಾಚ್‌ನ ಮಗಳು ಮಚ್ಚಿಲ್ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು. ಅಲ್ಹಾ ಮತ್ತು ಉಡಾಲ್ ಅವರಲ್ಲದೆ, ಇತರ ವೀರರಾದ ಮಲ್ಖಾನ್ ಮತ್ತು ಸುಲ್ಖಾನ್ (ಬಚ್ಚರಾಜನ ಮಕ್ಕಳು), ಬ್ರಹ್ಮಜಿತ್ (ಪರ್ಮಾಲ್ ಅವರ ಮಗ) ಮತ್ತು ತಲ್ಹಾನ್ ಸೈಯದ್ ಅವರ ಕೆಚ್ಚೆದೆಯ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಸಹ ಈ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಕೃತಿಯು ಒಟ್ಟು ಐವತ್ತೆರಡು ಯುದ್ಧಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. [೧೧]
ಐತಿಹಾಸಿಕತೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಲಾವಣಿಗಳ ಆಧುನಿಕ ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾವ್ಯಾತ್ಮಕ ಪರವಾನಗಿಯು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದರೂ, ಪೃಥ್ವಿರಾಜ್ ಚೌಹಾಣ್‌ನ ದಾಳಿಯು ಜೈನ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಲಲಿತ್‌ಪುರದ ಬಳಿಯ ಮದನ್‌ಪುರದಲ್ಲಿ ೧೧೮೨CE ನ ಎರಡು ಶಾಸನಗಳಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ದೃಢೀಕರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. [೧೨]
ಅಲ್ಹಾ ಅನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅಲ್ಹಾನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಹಾನ್ (अल्हण) ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ೧೨-೧೩ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯ ಹೆಸರು. </link>[ ಉಲ್ಲೇಖದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ]
ಮಹೋಬ ಖಂಡ ಅಥವಾ ಅಲ್ಹಾ ಖಂಡದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾದ ಚಂಡೇಲ ದೊರೆ ಪರ್ಮಾಲ್ (ಪರ್ಮಾರ್ಡಿ) ವಂಶಾವಳಿಯು ಚಂದೇಲ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ನೀಡಿರುವ ವಂಶಾವಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಮಹೋಬ ಖಂಡದಲ್ಲಿ, ಪರ್ಮಲ್‌ನ ತಂದೆ, ಅಜ್ಜ ಮತ್ತು ಮುತ್ತಜ್ಜನನ್ನು ಕೀರ್ತಿಬ್ರಹ್ಮ, ಮದನಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ರಾಹಿಲ್ಬ್ರಮ ಎಂದು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಮದನವರ್ಮನ್ (೧೧೨೯-೧೧೬೩), ಕೀರ್ತಿವರ್ಮನ್ (೧೦೭೦-೧೦೯೮) ಮತ್ತು ರಾಹಿಲಾ (೯ ನೇ ಶತಮಾನ) ಅವರು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಪರಮರ್ದಿಯ (೧೧೬೬-೧೨೦೨) ಪೂರ್ವಜರಾಗಿದ್ದರೆ, [೧೩] ಹೆಚ್ಚಿನ ಹೆಸರುಗಳು ಮತ್ತು ಅನುಕ್ರಮವು ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
ಅಲ್ಹಾ ಖಂಡವು ಪರ್ಮಾಲ್ ನಂತರ ಚಂಡೆಲ್ಲಾಗಳ ಅಂತ್ಯವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಇತಿಹಾಸವು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಪೃಥ್ವಿರಾಜನ ದಾಳಿಯ ನಂತರ ಚಾಂಡೇಲರು ತುಂಬಾ ದುರ್ಬಲರಾದರು, ಆದರೆ ರಾಜವಂಶವು ಕನಿಷ್ಠ 1308 ರವರೆಗೆ ಅಂದರೆ ಇನ್ನೊಂದು ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ಕಾಲಹರಣ ಮಾಡಿತು. [೧೪]
ಛತ್ತರ್‌ಪುರದಲ್ಲಿರುವ ಜೈನ ದೇವಾಲಯವು ಸಂವತ್ ೧೨೦೮ (ಕ್ರಿ.ಶ. ೧೧೫೧) ರಲ್ಲಿ ಆದಿನಾಥನ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ. ಶಾಸನದ ಒಂದು ಓದುವಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಇದು ಅಲ್ಹಾ, ಉಡಾಲ್ ಮತ್ತು ಇಡೀ ಗುಂಪನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ.[ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರ ಬೇಕಾಗಿದೆ]</link>[ ಉಲ್ಲೇಖದ ಅಗತ್ಯವಿದೆ ] ಆದಾಗ್ಯೂ ಇತರ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಶಾಸನವನ್ನು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿ ಓದಿದ್ದಾರೆ. </link>
ಚಂದೆಲ್ಲಾ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಅಹರ್ಜಿಯು ಬುಂದೇಲ್‌ಖಂಡದಲ್ಲಿ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದ ಜೈನ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಸಂವತ್ ೧೨೯೭(೧೧೮೦ CE) ನಲ್ಲಿನ ಬೃಹತ್ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯ ಸ್ಥಳವಾಗಿತ್ತು, ಆ ದಿನಾಂಕವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅನೇಕ ಚಿತ್ರಗಳು ಕಂಡುಬಂದಿವೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಪರಮರ್ದಿದೇವನನ್ನು ಆಳುವ ರಾಜ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವ ಸ್ಮಾರಕ ಚಿತ್ರವೂ ಸೇರಿದೆ. ಒಂದು ಸಂವತ್ ೧೨೪೧ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಸಂವತ್ ೧೨೩೯ ರಲ್ಲಿ ಚಂಡೆಲ್ಲಾ ಸೋಲಿನ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಚಟುವಟಿಕೆಯು ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡಿತು [೧೫]
ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ಸಬ್ಸೆ ಬಡೇ ಲಡಯ್ಯ, ೨೦೧೨ ರಿಂದ DD ನ್ಯಾಷನಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾದ ಬಲ್ಲಾಡ್ ಆಧಾರಿತ ದೂರದರ್ಶನ ಸರಣಿ [೧೬]
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ವೀರ್ ಲೋರಿಕ್
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ Rethinking India's Oral and Classical Epics: Draupadi among Rajputs, Muslims, and Dalits, Alf Hiltebeitel, University of Chicago Press, 15 Feb 2009, Opening Alha, p. 121-152
- ↑ ["http://dainiktribuneonline.com/2015/01/दुर्बल-भुजाएं-भी-फड़क-उठत दुर्बल भुजाएं भी फड़क उठती हैं आल्हा सुनकर" Dainik Tribune, रामफल चहल, January - 18 - 2015]
- ↑ आल्हाखंड और अल्हैत, नर्मदा प्रसाद गुप्त, इंदिरा गांधी राष्ट्रीय कला केन्द्र, प्रथम संस्करण १९९५
- ↑ Parmal Raso, Shyam sunder Das, 1919, 551 pages
- ↑ Prithiviraj Raso of Chandvardaai, Canto LXIX, Nagari Prachaini Granthmala No. 4-22, Aug. 1913. It is likely that Mahoba Khand is based on the Mahoba Samaya chapter.
- ↑ आल्हा को दिया था शारदा मां ने अमर होने का वरदान, Amar Ujala, 18 April 2013,
- ↑ "Alha Udal of U.P." rediff.com, Hindi edition. 24 August 2000."Alha Udal of U.P." rediff.com, Hindi edition. 24 August 2000.
- ↑ Lalita Prasad Mishra, Alha Khand, 1923
- ↑ The Lay of Alha: A Saga of Rajput Chivalry as Sung by Minstrels of Northern India (1923), p. 26-37.
- ↑ आल्हा में माड़ो का प्रसंग सुन श्रोता हुए रोमांचित, Jagran, 11 Oct 2014
- ↑ Mishra, Pt. Lalita Prasad (2007). Alhakhand (in Hindi) (15 ed.). Lucknow (India): Tejkumar Book Depot (Pvt) Ltd. pp. 1–11 (History of Mahoba).
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)Mishra, Pt. Lalita Prasad (2007). Alhakhand (in Hindi) (15 ed.). Lucknow (India): Tejkumar Book Depot (Pvt) Ltd. pp. 1–11 (History of Mahoba). - ↑ आल्हा की शौर्य गाथा सात समंदर पार तक गूंजी, Jagran, Thu, 2 Aug 2012
- ↑ Shishir Kumar Mitra, Early Rulers of Khajuraho, Motilal Banarasidas, 1977, p. 240
- ↑ आल्हा- रुदल की ऐतिहासिकता, इंदिरा गांधी राष्ट्रीय कला केन्द्र,
- ↑ Kasturchand Jain Suman, Bharatiya Digambar Jain Abhilekh aur Tirth Parichay, Madhya-Pradesh: 13 vi shati tak, Delhi, 2001, pp. 212-232.
- ↑ "Sabse Bade Ladaiya". nettv4u (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್).