ಮೆಂಡಲನ ನಿಯಮಗಳು

ಗ್ರೆಗೊರ್ ಮೆಂಡಲ್ 1851 ರಲ್ಲಿ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿಯ ಅನುವಂಶೀಯತೆಯನ್ನು ಕುರಿತಂತೆ ಬಟಾಣಿಗಿಡಗಳ ಮೇಲಿನ ಪ್ರಯೋಗಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕೆಲವು ಮೂಲಭೂತ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದ.^[೧]^[೨] ಇವೇ ಮೆಂಡಲನ ನಿಯಮಗಳು. ಈತ ಗತಿಸಿದ 35 ವರ್ಷಗಳ ತರುವಾಯ ಸುಮಾರು 1900ರಲ್ಲಿ ಈ ನಿಯಮಗಳ ಮಹತ್ತ್ವವನ್ನು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಅರಿತು ಬೆಳಕಿಗೆ ತಂದರು. ಮೆಂಡಲನಿಗೂ ಮುಂಚೆ ಕೆಲವು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಅನುವಂಶೀಯತೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಅನೇಕ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದ್ದರಾದರೂ ಯಾವ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ತೀರ್ಮಾನಗಳಿಗೂ ಬರಲಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಹಿಂದಿನವರೆಲ್ಲರೂ ಜೀವಿಯ ಹಲವಾರು ಗುಣವಿಶೇಷಗಳನ್ನು ಒಂದೇ ಸಲಕ್ಕೆ ಗಮನಿಸಿ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಿದ್ದರು. ಈ ಕಾರಣವಾಗಿ ಜಟಿಲವಾಗಿ ಹೆಣೆದುಕೊಂಡಿರುವ ಜೀವಿಯ ಲಕ್ಷಣಗಳ ಅನುವಂಶಿಕ ವರ್ತನೆಯನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವುದು ಅವರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಅವರದು ಕೇವಲ ಒಂದು ವಿಹಂಗಮ ದೃಷ್ಟಿಯಾಗಿತ್ತು. ಇದಲ್ಲದೆ ಅವರ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇವಲ ಎರಡು ಅಥವಾ ಮೂರು ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿತ್ತು. ಇಂಥ ಸಂಶೋಧನೆಗಳಿಂದ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಅಷ್ಟು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ಮೆಂಡಲನು ಗಮನಿಸಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಜೀವಿಯ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿ, ಗಿಡಗಳನ್ನು ಎಣಿಸಿ ಒಂದು ನಿಯಮಬದ್ಧವಾದ, ಸುವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾದ ಮತ್ತು ಸಮಗ್ರವಾದ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಬರೆದಿಡುತ್ತಿದ್ದ.

೧೯೦೦ರಲ್ಲಿ ಮೆಂಡೆಲ್‍ರ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಮರು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲಾಯಿತು. ಈ ನಿಯಮಗಳು ದೊಡ್ಡ ವಿವಾದ ಸೃಷ್ಟಿ ಮಾಡಿತು. ೧೯೧೫ರಲ್ಲಿ, ಥಾಮಸ್ ಮಾರ್ಗನ್‍ರವರು, ಮೆಂಡೆಲ್‍ನ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳನ್ನು ಬೊವೇರಿ-ಸಟನ್‍ರ ಕ್ರೋಮೋಸೋಮ್ ಸಿದ್ಧಾಂತದೊಂದಿಗೆ ಒಟುಗೂಡಿಸಿದರು. ಈ ಮೂರು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಸಂಸ್ಕೃತಾದಿಯ "ತಳಿಶಾಸ್ತ್ರ" ಎಂಬ ಜನಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದರು. ಒಳ್ಳೆಯ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡರು. ೧೯೩೦ರಲ್ಲಿ ರೊನಾಲ್ಡ್ ಫಿಷರ್ ರವರು, "ಜೆನೆಟಿಕಲ್ ಥಿಯರಿ ಆಫ್ ನ್ಯಾಚುರಲ್ ಸೆಲೆಕ್ಷನ್" ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು "ನೈಸರ್ಗಿಕ ಆಯ್ಕೆ" ಎಂಬ ಜೈವಿಕ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಿದರು. ವಿಕಾಸವನ್ನು ಗಣಿತಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸ್ಥಾನದ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಿದರು. ಇದು "ಜನಸಂಖ್ಯಾ ತಳಿಶಾಸ್ತ್ರ" ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ವಿಕಾಸಾತ್ಮಕ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಯ ಆಧಾರವನ್ನು ರೂಪಿಸಿತು.^[೩]

ಇತಿಹಾಸ

ಗ್ರೆಗರ್ ಮೆಂಡೆಲ್‍‍ರಿಂದ "ಅನುವಂಶಿಕತೆಯ ನಿಯಮಗಳು" ಉತ್ಪತ್ತಿಗೊಂಡವು. ಆಸ್ಟ್ರಿಯನ್ ಬೈರಾಗಿಯಾಗಿದ್ದ ಮೆಂಡೆಲ್‍ರವರು ಚರ್ಚ್‌ನ ಹಿತ್ತಿಲಿನಲ್ಲಿ ಬಟಾಣಿ ಗಿಡಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಸಿದ್ದರು.^[೪] ಈ ಗಿಡಗಳ ಮೇಲೆ ಸಂಕರೀಕರಣ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. ೧೮೫೬ ರಿ೦ದ ೧೮೬೩ ರ ನಡುವೆ, ಮೆಂಡೆಲ್ ಬಟಾಣಿ ಗಿಡಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದರು. ಈ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಂದ ಮೆಂಡೆಲ್ ಎರಡು ಸಾಮಾನ್ಯೀಕರಣಗಳನ್ನು ಅನುಗಮನದಿಂದ ಪಡೆದರು. ಇವು "ಮೆಂಡೆಲ್‍ನ ಅನುವಂಶಿಕತೆಯ ತತ್ತ್ವಗಳು" ಅಥವಾ "ಮೆಂಡೆಲಿಯನ್ ಇನ್ಹೆರಿಟೆನ್ಸ್" ಎಂದು ಹೆಸರು ಪಡೆದುಕೊಂಡವು. ಇದನ್ನು ಎರಡು ಭಾಗದ ವಿದ್ವತ್ಪ್ರಬಂಧದಲ್ಲಿ ಬರೆದರು. ಮೆಂಡೆಲ್ ೮ ಫ್ರೆಬ್ರವರಿ, ೧೮೬೫ ಮತ್ತು ೮ ಮಾರ್ಚ್, ೧೮೬೫ರಲ್ಲಿ ಬ್ರನೋದ ನ್ಯಾಚುರಲ್ ಹಿಸ್ಟರಿ ಸೊಸೈಟಿಯನ್ನುದ್ದೇಶಿಸಿ ತಾವು ಮಾಡಿದ ಪ್ರಯೋಗದ ಬಗ್ಗೆ ಓದಿ ತಿಳಿಸಿದರು. ಇವನ್ನು ೧೮೬೬ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು.^[೫]

ಮೂರು ಯುರೋಪಿಯನ್ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಾದ ಹ್ಯೂಗೊ ಡಿ ವ್ರೈಸ್, ಕಾರ್ಲ್ ಕೊರೆನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಎರಿಚ್ ವಾನ್ ಶೆರ್ಮಾರ್ಕ್, ಮೆಂಡೆಲ್‍ರ ಕೆಲಸವನ್ನು ಪುನಃ ಕಂಡುಹಿಡಿದರು.

ಫಿಷರ್ ಮತ್ತು ಹಾಲ್ಡೇನ್ ಸೇರಿ, ಮೆಂಡೆಲ್ ನಿಯಮಗಳ ಮೇಲೆ ಗಣಿತೀಯ ಸಂಭವನೀಯತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ ಲಕ್ಷಣಗಳ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ವಿಜ್ಞಾನದ ಬೆಳಕಿಗೆ ತಂದರು. ಬಟಾಣಿ ಗಿಡದ ಲಕ್ಷಣಗಳು: ಬೀಜ (ಹಳದಿ ಮತ್ತು ಹಸಿರು), ಹೂವು (ಬಿಳಿ ಮತ್ತು ನೇರಳೆ), ಗಿಡದ ಎತ್ತರ (ಉದ್ದ ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕದ್ದು), ತೊಗಟೆ (ಹಳದಿ ಮತ್ತು ಹಸಿರು).

ಅರೆವಿದಳನ

ಒಂದು ಜೀವಕೋಶದ ಡಿ.ಎನ್.ಎ ವಿಭಾಗಗೊಂಡಾಗ, ನಾಲ್ಕು ಜಂಪತಿಗಳು ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಅರೆವಿದಳನ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶರೀರದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಜೀವಕೋಶಕ್ಕೆ ಎರಡು ಪ್ರತಿಗಳಾದ ವರ್ಣತಂತು ಇರುತ್ತದೆ. ಜಂಪತಿಗಳು ಅರೆವಿದಳನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದರಿಂದ, ಜೀವಕೋಶದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರ್ಣತಂತು ಇರುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಹ್ಯಾಪ್ಲಾಯ್ಡ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಲೈಂಗಿಕ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಎರಡು ಜಂಪತಿಗಳು: ಮೊಟ್ಟೆ (ಎಗ್) ಮತ್ತು ವೀರ್ಯ (ಸ್ಪರ್ಮ್) ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇವು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿ ಒಂದು ವರ್ಣತಂತುವಿನ ಜೋಡಿ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವರ್ಣತಂತುವಿನ ಜೋಡಿಯು ಮುಂದೆ ಒಂದು ಜೀವಿಯಾಗಿ ರೂಪಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ವರ್ಣತಂತುವಿನ ಜೋಡಿಯನ್ನು "ಜೀವಾಣು" ಎಂದು ಕರೆಯಾಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜೀವಾಣು ವರ್ಣತಂತುವಿನ ಒಂದು ನಕಲು ಪ್ರತಿಯನ್ನು ಎರಡೂ ಪೋಷಕರಿಂದ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಜೀನ್‍ಗಳ ವಿಭಿನ್ನ ಪ್ರತಿಗಳನ್ನು 'ಆಲೀಲ್' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪೋಷಕರಿಂದ ಬಂದ ಪ್ರಭಾವೀ ಅಥವಾ ಅಪ್ರಭಾವಿ ಆಲೀಲುಗಳ ಪ್ರತಿಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಆವಿಷ್ಕರಣವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಪ್ರಕಟ ಲಕ್ಷಣ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗಿಡಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಜೋಡಿ ವರ್ಣತಂತುಕ ಜೀವಿಗಳು. ಅವರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಜೀನ್‍ಗಳಿಗೆ ಎರಡು ಆಲೀಲುಗಳು ಇರುತ್ತದೆ. ಮೆಂಡೆಲ್ ರವರ ಮೂರು ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಕೆಳಗೆ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಬಟಾಣಿ ಗಿಡದ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಿದ ಪ್ರಯೋಗಗಳು

ತನ್ನ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರಯೋಗದಲ್ಲೂ ಏಕರೂಪತೆಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಅನುವಂಶೀಯತೆಯ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದ. ಪ್ರಯೋಗ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಬೀಜಗಣಿತ ರೂಪಕ್ಕೆ ಒರೆಹಚ್ಚಿ ಒಂದೊಂದು ಬಗೆಯ ಅನುಪಾತವನ್ನು ಮತ್ತೊಂದಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿ, ತಾಳೆನೋಡಿ ಮೂಲಭೂತವಾದ ಮತ್ತು ಗಣಿತಾತ್ಮಕವಾದ ಸೂತ್ರವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದೇ ಆತನ ಗುರಿಯಾಗಿತ್ತು.

ಮೆಂಡಲನು ತನ್ನ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಗೆ ಬಟಾಣಿಗಿಡಗಳನ್ನು ಆಯ್ದುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಅದು ಏಕವಾರ್ಷಿಕ ಬೆಳೆಯಾಗಿದ್ದು ಬೇಗ ಫಸಲು ಕೊಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಪಡೆದಿದ್ದುದು. ಅಲ್ಲದೆ ಬಟಾಣಿ ಗಿಡದ ಪುಷ್ಪರಚನೆ ಸ್ವಪರಾಗಾರ್ಪಣೆಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಬೇರಾವುದೇ ಅಜ್ಞಾತ ಮೂಲದ ಪರಕೀಯ ಪರಾಗದಿಂದ ತಳಿಸಂಕರವಾಗದಂತೆ ರಕ್ಷಿತವಾಗಿತ್ತು.

ತಾಯಿಗಿಡಗಳಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಡುವ ಬಟಾಣಿಹೂವಿನಲ್ಲಿ ಸ್ವಕೀಯ ಪರಾಗಾರ್ಪಣೆಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಇನ್ನೂ ಪಕ್ವವಾಗದ ಪುಂಕೇಸರಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕಿ ಅನಂತರ ಅದರ ಶಲಾಕಾಗ್ರದ ಮೇಲೆ ಬೇರೊಂದು ತಂದೆಗಿಡದ ಪರಾಗವನ್ನು ಹಚ್ಚಲಾಯಿತು. ಹೀಗೆ ಕೃತಕ ಪರಾಗಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದ ಹೂಗಳನ್ನು ಹೊರಗಿನ ಯಾವ ಪರಾಗವೂ ತಲುಪದಂತೆ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಇಷ್ಟಪಟ್ಟ ಗುಣಗಳಿರುವ ಪುಷ್ಪಪರಾಗವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಬೇಕಾದ ಗಿಡಕ್ಕೆ ಹಾಯಿಸಬಹುದಾಯಿತು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಎತ್ತರವಾದ ಗಿಡದ ಪರಾಗವನ್ನು ಕುಳ್ಳು ಗಿಡದ ಹೂವಿನ ಶಲಾಕಾಗ್ರದ ಮೇಲೆ ಕೃತಕವಾಗಿ ತಂದುಹಾಕಬಹುದು. ತತ್ಫಲವಾಗಿ ಪರಿಚಿತ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳುಳ್ಳ ಗಿಡಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು.

ಹೀಗೆ ನಡೆಸಿದ ಕೃತಕ ಪರಾಗಾರ್ಪಣೆಯಿಂದ ಅಂಡಾಶಯಗಳು ಬೀಜಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವುವು. ಈ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತಿದಾಗ ಮೊದಲನೆಯ ಪೀಳಿಗೆ ಗಿಡಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಬೀಜಗಳನ್ನು ಪಡೆದು ತಿರುಗಿ ಬಿತ್ತಿದಾಗ ಹುಟ್ಟುವ ಗಿಡಗಳು ಎರಡನೆಯ ಪೀಳಿಗೆ ಗಿಡಗಳೆಂದೂ ಅದೇ ಎರಡನೆಯ ಪೀಳಿಗೆ ಗಿಡಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತಿ ಪಡೆಯುವ ಗಿಡಗಳಿಗೆ ಮೂರನೆಯ ಪೀಳಿಗೆ ಗಿಡಗಳೆಂದೂ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ತಳಿಪೀಳಿಗೆಯನ್ನು F₁, F₂, F₃, F₄………ಎಂಬ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಪದಸಂಕೇತದಿಂದ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಏಕಮಾನ ಘಟಕ ನಿಯಮ

ತಾನು ನಡೆಸಿದ ಪ್ರಯೋಗ ಒಂದರಲ್ಲಿ ಎತ್ತರವಾದ ಬಟಾಣಿ ಗಿಡಗಳನ್ನು, ಗಿಡ್ಡಜಾತಿಯ ಗಿಡಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಡ್ಡಹಾಯಿಸಿ ಮೊದಲನೆಯ ಪೀಳಿಗೆ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಮೆಂಡಲ್ ಪಡೆದು ಬಿತ್ತಿದ. ಇದರಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದ ಗಿಡಗಳೆಲ್ಲವೂ ಮೆಂಡಲ್ ಎಣಿಸಿದಂತೆ ಮಧ್ಯಮಾವರ್ತಿ ಎತ್ತರದ ಗಿಡಗಳಾಗಿರದೆ ಆಶ್ಚರ್ಯಕರವಾಗಿ ಎತ್ತರವಾದ ಗಿಡಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಈ ಮೊದಲನೆಯ ಪೀಳಿಗೆಯ ಗಿಡಗಳ ನಡುವೆ ಸ್ವಕೀಯ ಪರಾಗಾರ್ಪಣೆಯಾಗಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟು ಅನಂತರ ಪಡೆದ ಬೀಜಗಳಿಂದ ಎರಡನೆಯ ಪೀಳಿಗೆಯ ಗಿಡಗಳನ್ನು ಪಡೆದಾಗ ಶೇಕಡಾ 75ರಷ್ಟು ಗಿಡಗಳು ಎತ್ತರವಾಗಿಯೂ ಶೇಕಡಾ 25ರಷ್ಷು ಗಿಡಗಳು ಕುಳ್ಳಾಗಿಯೂ ಇದ್ದವು. ಅಂದರೆ ಎತ್ತರವಾದ ಗಿಡ ಮತ್ತು ಕುಳ್ಳಗಿಡಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ 3:1 ಅನುಪಾತದಲ್ಲಿ ಇದ್ದುವು. ಕುಳ್ಳ ಗಿಡಗಳನ್ನು ಸ್ವಕೀಯ ಪರಾಗಾರ್ಪಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಿದ 3ನೆಯ ಪೀಳಿಗೆ ಬೀಜದಾಗ ಎಲ್ಲ ಗಿಡಗಳು ಕುಳ್ಳಾಗಿಯೇ ಇದ್ದುವು. ಮೆಂಡಲ್ ನಡೆಸಿದ ಮೇಲಿನ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಕೆಲವು ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಂದ ಅನುವಂಶಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳಾದ ಆಕಾರ, ಬಣ್ಣ, ರುಚಿ ಮುಂತಾದವು ಯಾವುದೊ ಒಂದು ಘಟಕದಿಂದ ನಿರ್ಧರಿತವಾಗುತ್ತವೆ ಎಂಬ ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದ. ಎರಡನೆಯ ಪೀಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ, ಎತ್ತರದ ಗಿಡ ಮತ್ತು ಕುಳ್ಳಗಿಡಗಳೆರಡು ಬಗೆಯವೂ ಇರುವುದರಿಂದ ಮೊದಲನೆಯ ಪೀಳಿಗೆಯ ಬೀಜಗಳಲ್ಲಿ ಘಟಕಗಳು ಜೋಡಿಯಾಗಿದ್ದು ಎರಡನೆಯ ಪೀಳಿಗೆಯ ಬಿತ್ತನೆಯಲ್ಲಿ ಚದರಿ ಹೋಗಿ ತಿರುಗಿ ಒಂದೊಂದು ಘಟಕವೂ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಗೋಚರವಾಗುತ್ತದೆ. ಮೊದಲನೆಯ ಪೀಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಯಾಗಿದ್ದ ಘಟಕಗಳು ಎರಡನೆಯ ಪೀಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಇಬ್ಭಾಗ ಹೊಂದಿ ಎರಡೂ ಘಟಕಗಳು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೊಂದುತ್ತವೆ. ಎತ್ತರ ಜಾತಿಯ ಬಟಾಣಿಗಿಡವನ್ನು ಗಿಡ್ಡ ಬಟಾಣಿಗಿಡದೊಂದಿಗೆ ಅಡ್ಡಹಾಯಿಸಿದಾಗ ಲಭಿಸುವ ಮೊದಲನೆಯ ಪೀಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಎತ್ತರದ ಗಿಡಗಳೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಎತ್ತರತನದ ಘಟಕ ಕುಳ್ಳಗಿನ ಘಟಕದೊಡನೆ ಜೊತೆಗೂಡಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಎತ್ತರತನದ ಘಟಕ ಪ್ರಬಲವಾದ ಘಟಕವಾದ್ದರಿಂದ ಅಪ್ರಬಲ ಘಟಕವಾದ ಕುಳ್ಳುತನವನ್ನು ಮರೆಮಾಡಿ, ಇದರ ಪ್ರಾಬಲ್ಯದಿಂದ ಎಲ್ಲ ಗಿಡಗಳೂ ಎತ್ತರವಾಗಿ ಇರುವ ಹಾಗೆ ಆಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪೀಳಿಗೆಯ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಬಿತ್ತಿದಾಗ ಹುಟ್ಟುವ ಗಿಡಗಳಲ್ಲಿ ಜೊತೆಗೂಡಿದ್ದ ಎತ್ತರತನದ ಘಟಕವೂ ಮತ್ತು ಕುಳ್ಳುತನದ ಘಟಕವೂ ಇಬ್ಭಾಗವಾಗಿ ಹಂಚಿಹೋಗಿ ಎತ್ತರದ ಗಿಡಗಳು ಮತ್ತು ಕುಳ್ಳಗಿನ ಗಿಡಗಳು ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಅಂದರೆ ಪೀಳಿಗೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳ ಸರ್ವಸಾಧ್ಯತೆಯಲ್ಲಿ ಜೊತೆಗೂಡಿದ ಅಥವಾ ಹಂಚಿಹೋಗುವ ನಿಯಮದಿಂದ ಜೀವಿಯ ಲಕ್ಷಣಗಳಿಗೆ ಪ್ರೇರಕವಾದ ಅಂಶ ಅಥವಾ ಘಟಕಗಳಿವೆ ಎಂದು ತಿಳಿದು ಬಂತು. ಇವು ತಂದೆ ತಾಯಿ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವ ಸಾಧನೆಗಳು. ತಂದೆ ಅಥವಾ ತಾಯಿಯ ಒಂದು ಗೊತ್ತಾದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರಕವಾದ ಘಟಕವನ್ನು ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಸಾಗಿಸುವುದರಿಂದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಜೀವಿಯಲ್ಲೂ ಒಂದು ಗುಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಎರಡು ಘಟಕಗಳು ಕೂಡಿರುತ್ತವೆ ಎಂಬುದು ವೇದ್ಯ. ಅಂದರೆ ತಂದೆಯಿಂದ ಒಂದು ಘಟಕ ಮತ್ತು ತಾಯಿಯಿಂದ ಒಂದು ಘಟಕ-ಹೀಗೆ ಪಡೆದ ತಳಿಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಈ ಘಟಕಗಳಿಂದ ಕೂಡಿ ಉದ್ಭವವಾಗುತ್ತವೆ. ಘಟಕ ಅಥವಾ ಜೀನಿಗಳು ಅನುವಂಶೀಯತೆಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಈ ಘಟಕಗಳು ಒಂದು ಜೋಡಿಯಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತವೆ. ಇದೇ ಏಕಮಾನ ಘಟಕ ನಿಯಮ (ಲಾ ಆಫ್ ಯೂನಿಟ್ ಕ್ಯಾರಕ್ಟರ್).

ಪ್ರತ್ಯೇಕತಾ ನಿಯಮ

ಒಂದು ಪೋಷಕನಲ್ಲಿ, ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಜೀನ್‌ಗೆ, ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಆಲಿಲುಗಳು ವರ್ಣತಂತುವಿನ ಮೇಲೆ ಇರುತ್ತದೆ. "ಅರೆವಿದಳನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಆಲಿಲುಗಳು ಬೇರ್ಪಡೆಯಾಗುತ್ತದೆ". ಇದು ಮೆಂಡೆಲ್‍ನ ಎರಡನೆಯ ನಿಯಮ, 'ಪ್ರತ್ಯೇಕತಾ ನಿಯಮ'. ನಿರ್ದಿಷ್ಟಾವಾಗಿ, ಅರೆವಿದಳನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಎರಡನೆಯ ಜೀವಕೋಶ ವಿಭಾಗವಾಗುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ವರ್ಣತಂತುವಿನ ಮೇಲೆ ಇರುವ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಆಲೀಲುಗಳು ಬೇರ್ಪಡೆಯಾಗುತ್ತದೆ.

ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಜೀವಿಯಲ್ಲೂ ಒಂದೊಂದು ಗುಣಲಕ್ಷಣವನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸುವ ಒಂದೊಂದು ಘಟಕವಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಲಕ್ಷಣಕ್ಕೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ಜೊತೆ ಘಟಕಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಈ ಜೋಡಿ ಘಟಕದಲ್ಲಿ ಒಂದು ತಂದೆಯಿಂದಲೂ ಮತ್ತೊಂದು ತಾಯಿಯಿಂದಲೂ ಬಂದು ಸೇರಿರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಘಟಕ ಪ್ರಬಲವಾಗಿದ್ದರೆ ಅದು ಮೊದಲನೆಯ ಪೀಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಗರ್ಭಾಂಕುರತೆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಒಂದುಗೂಡಿದ್ದ ಘಟಕಗಳು ಪರಾಗ ಮತ್ತು ಅಂಡಕಗಳು ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುವಾಗ ಪ್ರತ್ಯೇಕಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಹಾಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕಗೊಂಡ ಪ್ರತಿ ಘಟಕವೂ ಮೂಲ ಘಟಕದಂತೆಯೇ ತನ್ನ ವ್ಯತ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಇದೇ ಪ್ರತ್ಯೇಕತಾ ನಿಯಮ (ಲಾ ಆಫ್ ಸೆಗ್ರಿಗೇಷನ್).

ಮೆಂಡಲನು ನಡೆಸಿದ ಎತ್ತರದ ಮತ್ತು ಕುಳ್ಳಗಿನ ಬಟಾಣಿಗಿಡದ ಅಡ್ಡಹಾಯ್ಕೆ ಪ್ರಯೋಗದಲ್ಲಿ 'T' ಎಂಬುದು ಎತ್ತರತನದ ಘಟಕ ಅಥವಾ ಜೀನಿಯ ಸಂಕೇತ ಮತ್ತು ಇದು ಎತ್ತರತನವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. 't' ಎಂಬುದು ಕುಳ್ಳುತನದ ಘಟಕ ಅಥವಾ ಜೀನಿಯ ಸಂಕೇತ ಮತ್ತು ಇದು ಕುಳ್ಳುತನವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. 'T'ಎಂಬ ಇಂಗ್ಲಿಷಿನ ದೊಡ್ಡ ಅಕ್ಷರ ಪ್ರಾಬಲ್ಯಗುಣವನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಲಿಪಿಸಂಕೇತ. ಅದೇ 't' ಎಂಬ ಇಂಗ್ಲಿಷಿನ ಸಣ್ಣ ಅಕ್ಷರ ಅಪ್ರಬಲವಾದ ಗುಣವನ್ನು ತೋರಿಸುವ ಲಿಪಿಸಂಕೇತ.

ಎತ್ತರತನವುಳ್ಳ ತಂದೆತಾಯಿಯನ್ನು TT ಎಂದು ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಘಟಕವು ಒಂದು ತಂದೆಯಿಂದಲೂ ಮತ್ತೊಂದು ತಾಯಿಯಿಂದಲೂ ಕೂಡಿಬಂದಿರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವು ಜೋಡಿಯಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತವೆ. ಹೀಗೆಯೇ 'tt' ಎಂಬುದು ಕುಳ್ಳಗಿನ ತಂದೆ ತಾಯಿಯ ಸಂಕೇತ. P ಎಂಬ ಲಿಪಿ ಪಿತೃಪೀಳಿಗೆಯ ಸಂಕೇತ.

ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ನಿಯಮ

ಒಂದು ಜೀವಿಯ ಸ್ವರೂಪ ತನ್ನ ಸಂತತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಗುಣಲಕ್ಷಣ (ಟ್ರೈಟ್) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡು ಆಲೀಲನ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು 'ಪ್ರಾಬಲ್ಯ' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡು ಆಲೀಲುಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಪೋಷಕರಿಂದ ಪಡೆದುಕೊಂಡು, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸಂತತಿಯಲ್ಲಿ (ಆಫ್‌ಸ್ಪ್ರಿಂಗ್) ಒಂದು ಆಲೀಲಿನ ಪ್ರಕಟ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. "ಒಂದು ಪೋಷಕನಲ್ಲಿ (ಮೂಲದಲ್ಲಿ) ಪ್ರಭಾವೀ ಆಲೀಲಿನ ಎರಡು ಪ್ರತಿಗಳು ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ಪೋಷಕದಲ್ಲಿ ಅಪ್ರಭಾವಿ ಆಲೀಲಿನ ಎರಡು ಪ್ರತಿಗಳು ಇರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವಿಧವಾದ ಜಿನೋಟೈಪ್ ಅನ್ನು ಅನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಸಂತತಿಯು ಪಡೆದುಕೊಳುತ್ತದೆ. ಸಂತತಿಯು ಪ್ರಭಾವೀ ಫಿನೋಟೈಪ್ ಅನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಮೆಂಡೆಲ್‍ನ ಮೊದಲನೆಯ ನಿಯಮ, 'ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ನಿಯಮ'.

ಈ ಪಿತೃಗಳು ಉತ್ಪಾದಿಸಿದ ಲಿಂಗಕೋಶಿಕ ಅಥವಾ ಗ್ಯಾಮೀಟುಗಳಲ್ಲಿ ಘಟಕಗಳು ಜೋಡಿಯಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತವೆ. ಲಿಂಗಕೋಶಿಕಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಘಟಕಗಳು ಪ್ರತ್ಯೇಕಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಗರ್ಭಾಂಕುರತೆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣು ಮತ್ತು ಗಂಡು ಲಿಂಗಕೋಶಿಕಗಳು ಕೂಡಿದಾಗ T ಮತ್ತು t ಘಟಕಗಳು ಅಂದರೆ ಒಂದು ಪ್ರಬಲಘಟಕ ಮತ್ತೊಂದು ಅಪ್ರಬಲಘಟಕ ಜೋಡಿಯಾಗುತ್ತವೆ. ಅಂದರೆ ಮಿಶ್ರತಳಿಯಲ್ಲಿ Tt ಎಂಬ ಘಟಕರೂಪ ಅಥವಾ ಜೀನಿರೂಪ ಕಾಣಬರುತ್ತದೆ. ಮೊದಲ ಪೀಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಗಿಡಗಳನ್ನು Tt ಎಂದು ತೋರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ ಈ ಪೀಳಿಗೆಯ ಗಿಡದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಜೀವಕೋಶದಲ್ಲಿ ಎತ್ತರತನದ ಒಂದು ಘಟಕ ಕುಳ್ಳುತನದ ಇನ್ನೊಂದು ಘಟಕ ಇರುತ್ತದೆ. ಮೊದಲನೆಯ ಪೀಳಿಗೆಯ ಗಿಡಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಕೀಯಪರಾಗಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಎರಡು ರೀತಿಯ ಗ್ಯಾಮೀಟುಗಳು ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಗಂಡು, ಮತ್ತೊಂದು ಹೆಣ್ಣು. ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದ ಗಂಡು ಗ್ಯಾಮೀಟುಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಧಭಾಗ T ಘಟಕ ಅಂದರೆ ಎತ್ತರತನದ ಘಟಕ ಇದ್ದರೆ ಉಳಿದ ಇನ್ನರ್ಧಭಾಗದಲ್ಲಿ t ಅಂದರೆ ಕುಳ್ಳುತನದ ಘಟಕ ಇರುತ್ತದೆ. ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದ ಹೆಣ್ಣು ಗ್ಯಾಮೀಟುಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಅರ್ಧ ಭಾಗ T ಘಟಕ, ಇನ್ನರ್ಧಭಾಗ t ಘಟಕ ಇರುತ್ತದೆ. ಗರ್ಭಾಂಕುರತೆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಈ ಗ್ಯಾಮೀಟುಗಳು ಯಾದೃಚ್ಛಿಕವಾಗಿ ಕೂಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. T ಸಂಕೇತದ ಗಂಡು ಗ್ಯಾಮೀಟು T ಸಂಕೇತದ ಹೆಣ್ಣು ಗ್ಯಾಮೀಟಿನೊಡನೆ ಸೇರಿ ಎರಡನೆಯ ತಳಿಯಲ್ಲಿ TT ಘಟಕದ ಜೀವಿಯ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುತ್ತದೆ: 'T' ಸೇರಿ 'Tt' ಘಟಕದ ಜೀವಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುತ್ತದೆ; 't' ಸಂಕೇತದ ಗಂಡು ಗ್ಯಾಮೀಟು 'T' ಸಂಕೇತದ ಹೆಣ್ಣು ಗ್ಯಾಮೀಟಿನೊಡನೆ ಬೆರೆತು 'tT' ಘಟಕದ ಜೀವಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುತ್ತದೆ; 't' ಸಂಕೇತದ ಗಂಡು ಗ್ಯಾಮೀಟು 't' ಸಂಕೇತದ ಹೆಣ್ಣು ಗ್ಯಾಮೀಟಿನೊಡನೆ ಬೆರೆತು 'tt' ಘಟಕ ಜೀವಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಗರ್ಭಾಂಕುರತೆಯಿಂದ ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಿದ ನಾಲ್ಕು ವಿಧದ ಸಂಯೋಜನೆಗಳ ಸಾಧ್ಯತೆ ಉಂಟು. TT ಘಟಕದ ಗಿಡವು ಎತ್ತರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಎತ್ತರತನದ ಜೀನ್‌ಗಳು ಮಾತ್ರ ಇವೆ. Tt ಘಟಕದ ಎರಡು ಸಂಯೋಜಿತ ಗಿಡಗಳಿವೆಯಷ್ಟೆ. ಇವು ಕೂಡ ಎತ್ತರವಾಗಿಯೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಏಕೆಂದರೆ 'T' ಎಂಬ ಎತ್ತರತನದ ಘಟಕ ತನ್ನ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಕುಳ್ಳುತನದ ಘಟಕವಾದ 't' ಘಟಕವನ್ನು ಮಸಕು ಮಾಡುತ್ತದೆ. tt ಘಟಕವುಳ್ಳ ಗಿಡಗಳೂ ಗಿಡ್ಡವಾಗಿಯೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಏಕೆಂದರೆ t ಎಂಬ ಕುಳ್ಳುತನದ ಘಟಕವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಇವು ಪಡೆದಿವೆ. ಹೀಗೆ TT, Tt, tT ಎಂಬ ಮೂರು ವಿಧದ ಸಂಯೋಜನೆಯುಳ್ಳ ಗಿಡಗಳು ಎತ್ತರವಾಗಿದ್ದು tt ಎಂಬ ಘಟಕದ ಗಿಡಗಳು ಕುಳ್ಳಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಅಂದರೆ 3:1 ಅನುಪಾತದಲ್ಲಿ ಗಿಡಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ: ಇದರಿಂದ ತಿಳಿದುಬರುವುದೇನೆಂದರೆ ಎರಡು ಜೀವಿಗಳು ಬಾಹ್ಯನೋಟದಲ್ಲಿ ನೋಡುವುದಕ್ಕೆ ಒಂದೇ ರೀತಿ ಇದ್ದರೂ ಅವುಗಳು ಹೊಂದಿರುವ ಜೀನ್ ಅಥವಾ ಘಟಕಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿರುತ್ತದೆ. ಮಿಶ್ರತಳಿಯಲ್ಲಿ-Tt ಎಂಬ ಘಟಕರೂಪ ಅಥವಾ ಜೀನಿರೂಪ (Tt ಮತ್ತು tT) ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆಯಷ್ಟೆ. ಇದೇ ಆ ಜೀವಿಯ ನಿಜವಾದ ರೂಪ. ಆದರೆ ಶುದ್ಧಸಂತಾನದ ಹಾಗೂ ಮಿಶ್ರ ತಳಿಯ ಜೀವಿ ಎತ್ತರವಾಗಿ (TT ಮತ್ತು Tt) ಕಾಣುವುದರಿಂದ ಜೀವಿಯ ದೃಶ್ಯರೂಪ (ಫೀನೊಟೈಪ್) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬೇರೆ ತೆರನಾದ ಎರಡು ಘಟಕಗಳು ಸೇರಿ ಆದ ಸಂಯುಕ್ತ ರೂಪವನ್ನು ಅಂದರೆ TT ಮತ್ತು tt ಯನ್ನು ಸಮಜಂಪತಿ ಸಂಯುಕ್ತ ರೂಪ (ಹೋಮೋಜೈಗಸ್) ಎಂದೂ ಬೇರೆ ತೆರನಾದ ಘಟಕಗಳು ಸೇರಿ ಆದ ಸಂಯುಕ್ತ ರೂಪವನ್ನು ಅಂದರೆ Tt ಘಟಕವನ್ನು ವಿಷಮ ಜಂಪತಿ ಸಂಯುಕ್ತರೂಪ (ಹೆಟರೊಜೈಗಸ್) ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಮಜಂಪತಿರೂಪದ ಜೀವಿಗಳು ಶುದ್ಧಸಂತಾನದ ಜೀವಿಗಳನ್ನೇ ಕೊಡುತ್ತವೆ. ಸಮಜಂಪತಿ ಸಂಯುಕ್ತರೂಪದ ಗಿಡಗಳು, ಸ್ವಪರಾಗಾರ್ಪಣೆಯಿಂದಾಗಲೀ ಅಥವಾ ಇನ್ನೊಂದು ಸಮಜಂಪತಿರೂಪದ ಗಿಡದೊಡನೆ ಅಡ್ಡ ಹಾಯಿಸಿದಾಗಲೀ ತಮಗೆ ತದ್ರೂಪವಾದ ಗಿಡಗಳನ್ನು ಕೊಡುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಪರಸ್ಪರ ಅಡ್ಡಹಾಯ್ಕೆಯಿಂದ ಕೆಲವು ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ತಂದೆ ತಾಯಿಯಿಂದ ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅಪ್ರಬಲ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಮಸುಕುಮಾಡಿ ತನ್ನ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ತೋರುತ್ತವೆ.^[೭] ಇದೇ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ನಿಯಮ (ಲಾ ಆಫ್ ಡಾಮಿನೆನ್ಸ್).

ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಂಗಡಣೆ ನಿಯಮ

ಎರಡನೆಯ ಜೀವಕೋಶದ ವಿಭಾಗದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಒಂದು ಆಲೀಲಿನ ಜೋಡಿ ಎರಡು ಮರಿ ಜೀವಕೋಶಗಳಾಗಿ ಬೇರ್ಪಡೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಜೋಡಿಯ ಬೇರ್ಪಡಿಕೆಯು, ಇನ್ನೊಂದು ಆಲೀಲಿನ ಜೋಡಿಯ ಬೇರ್ಪಡಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವುದಿಲ್ಲ". ಇದು ಮೆಂಡೆಲ್‍ನ ಮೂರನೆಯ ನಿಯಮ, 'ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಂಗಡಣೆ ನಿಯಮ'. ಒಂದು ಜೀನಿನಿಂದ ಆನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಬಂದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು, ಇನ್ನೊಂದು ಜೀನಿನಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಗುಣಲಕ್ಷಗಳಿಂದ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ: ಅರೆವಿದಳನ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ವಿವಿಧ ವರ್ಣತಂತುವಿನ ಮೇಲೆ ಇರುವ ಜೀನ್‌ಗಳು ಎರಡು ಮರಿ ಜೀವಕೋಶಗಳಾಗಿ ಬೇರ್ಪಡೆಯಾಗುತ್ತದೆ.

ದ್ವಿಗುಣ ಮಿಶ್ರತಳಿ ಎಂದರೆ ಎರಡು ಬೇರೆ ಗುಣಗಳಿರುವ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ಮಿಶ್ರತಳೀಕರಣ ಮಾಡುವುದು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮೆಂಡಲ್ ಎರಡು ಜಾತಿಯ ಬಟಾಣಿಗಿಡಗಳನ್ನು ಅಡ್ಡಹಾಯಿಸಿದ. ಒಂದು ಜಾತಿಯ ಗಿಡದ ಬಟಾಣಿ ಬೀಜಗಳು ಹಳದಿ ಬಣ್ಣವನ್ನೂ ಗುಂಡನೆಯ ಆಕಾರವನ್ನೂ ಪಡೆದಿದ್ದುವು. ಇನ್ನೊಂದು ಜಾತಿಯ ಗಿಡದ ಬಟಾಣಿ ಬೀಜಗಳು ಹಸುರು ಬಣ್ಣದವಾಗಿದ್ದು ಸುಕ್ಕುಸುಕ್ಕಾಗಿದ್ದವು. ಈ ಮಿಶ್ರತಳಿ ಪ್ರಯೋಗದ ಮೂಲಕ ಮೆಂಡಲ್ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣ ಮತ್ತು ದುಂಡಗಿನ ಆಕಾರಗಳು ಪ್ರಬಲಗುಣಗಳೆಂದೂ ಹಸುರು ಬಣ್ಣ ಮತ್ತು ಸುಕ್ಕು ಅಪ್ರಬಲಗುಣಗಳೆಂದೂ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಿದ. ಹಳದಿ ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ YY ಎಂಬ ಸಂಕೇತ ಮತ್ತು ದುಂಡಗಿನ ಆಕಾರಕ್ಕೆ RR ಎಂಬ ಸಂಕೇತ. ಅದೇ ಹಸುರು ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ yy ಮತ್ತು ಸುಕ್ಕು ನಿರಿಗೆಗೆ rr ಎಂಬ ಸಂಕೇತಗಳು. ಪ್ರಬಲಗುಣವಿರುವ ಪಿತೃತಳಿಗಳು Y, R ಗ್ಯಾಮೀಟುಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆ. ಬೇರೆಯುವು y, r ಇರುವ ಗ್ಯಾಮೀಟುಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಗ್ಯಾಮೀಟುಗಳು ಸೇರಿದಾಗ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಯುಗ್ಮಗಳು Yy, Rr ಜೀನಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಈ ಯುಗ್ಮಗಳಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದ ಗಿಡಗಳೆಲ್ಲ ಹಳದಿಬಣ್ಣದ ಗುಂಡುಬೀಜಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಹಳದಿಬಣ್ಣ ಮತ್ತು ಗುಂಡಾಕಾರ ಪ್ರಬಲ ಘಟಕ ಜೋಡಿ. ಈ ಮೊದಲನೆಯ ಪೀಳಿಗೆಯ ಗಿಡಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ಜಂಪತಿಯ ಸಂಯುಕ್ತ ರೂಪಗಳೆಂದು ಕರೆಯಬಹುದು. ಇವನ್ನು ಸ್ವಪರಾಗಾರ್ಪಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿದಾಗ ಹೆಣ್ಣು ಮತ್ತು ಗಂಡು ಗ್ಯಾಮೀಟುಗಳು ಉದ್ಭವವಾದುವು. ಗಂಡಿನಲ್ಲೂ ಹೆಣ್ಣಿನಲ್ಲೂ ನಾಲ್ಕು ರೀತಿಯ ಗ್ಯಾಮೀಟುಗಳನ್ನು ಇದರಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು: YR, Yr, yR ಮತ್ತು yr ಇವು ಸೇರಿ ಎರಡನೆಯ ಪೀಳಿಗೆಯ ಯುಗ್ಮಗಳು ಉದ್ಭವವಾಗುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳ ದೃಶ್ಯರೂಪಗಳು 9: 3: 3: 1 ಎಂಬ ಅನುಪಾತದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಜೀವಿಯಲ್ಲಿ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಕ್ಲಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೆಣೆದುಕೊಂಡಿರುವುದರಿMದ ಆ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳಿಗೆ ಕಾರಣಗಳಾದ ಘಟಕ ಅಥವಾ ಜೀನಿಗಳ ವರ್ತನೆಯನ್ನು ಮೆಂಡಲ್ ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಿದ ದ್ವಿಗುಣ ಮಿಶ್ರತಳಿ ಅಡ್ಡಹಾಯುವಿಕೆಯಿಂದ ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ. ಅಂದರೆ ಒಂದು ಜೊತೆ ಘಟಕಗಳು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗುವಾಗ ಜೀವಕೋಶದಲ್ಲಿರುವ ಇತರೆ ಘಟಕಜೋಡಿಗಳ ಸಂಪರ್ಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗದೆ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ವಿಂಗಡಣೆಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.^[೮] ಇದೇ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಂಗಡಣೆ ನಿಯಮ (ಲಾ ಆಫ್ ಇಂಡಿಪೆಂಡೆಂಟ್ ಅಸಾರ್ಟ್‌ಮೆಂಟ್).

ಮೆಂಡೆಲಿಯನ್ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು

೧೮೦೦ರಲ್ಲಿ ಆಸ್ಟ್ರಿಯನ್ ಬೈರಾಗಿಯಾದ ಗ್ರೆಗರ್ ಜೋಹಾನ್ ಮೆಂಡೆಲ್ ರವರು ಬಟಾಣಿ ಗಿಡದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಜ್ಞಾನವನ್ನು 'ಮೆಂಡೆಲಿಯನ್ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು' ಎಂಬ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತ್ತು. ಆಲೀಲುಗಳನ್ನು ಒಂದು ಅಕ್ಷರದಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಭಾವೀ ಆಲೀಲುಗಳನ್ನು ದೊಡ್ಡಕ್ಷರದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಪ್ರಭಾವೀ ಆಲೀಲುಗಳನ್ನು ಸಣ್ಣಕ್ಷರದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಕ್ಕಳು, ಒಂದು ಆಲೀಲನ್ನು ತಂದೆಯಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಆಲೀಲನ್ನು ತಾಯಿಯಿಂದ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಈ ಎರಡು ಆಲೀಲುಗಳು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿ ಮಕ್ಕಳ ಫಿನೋಟೈಪ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತವೆ. ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಕೂದಲು, ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದ ಕಣ್ಣುಗಳಾದ ಗುಣಲಕ್ಷಣದ ದೈಹಿಕ ತೋರಿಕೆಯನ್ನು 'ಫಿನೋಟೈಪ್' ಎಂದು ಕರಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಅಥವಾ ಎರಡು ಪ್ರಭಾವೀ ಆಲೀಲುಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಮಗು, ಪ್ರಭಾವೀ ಫಿನೋಟೈಪನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಅಥವಾ ಎರಡು ಅಪ್ರಭಾವಿ ಆಲೀಲುಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಮಗು, ಅಪ್ರಭಾವಿ ಫಿನೋಟೈಪವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ.

ಪುನ್ನೆಟ್ಟ್ ಬಾಕ್ಸ್

ಸಂತತಿಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣ ಅಥವಾ ಫಿನೊಟೈಪುಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ ಒಂದು ನಕ್ಷೆಯನ್ನು 'ಪುನ್ನೆಟ್ಟ್ ಬಾಕ್ಸ್' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು 'ಪುನ್ನೆಟ್ಟ್ ಸ್ವ್ಕೇರ್' ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೊದಲನೆಯ ಪೋಷಕವನ್ನು ಪುನ್ನೆಟ್ಟ್ ಬಾಕ್ಸ್ ಮೇಲಿನ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪೋಷಕರ ಎರಡು ಅಪ್ರಭಾವಿ ಆಲೀಲುಗಳನ್ನು ಸಣ್ಣಕ್ಷರದಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡೆನೇಯ ಪೋಷಕವನ್ನು ಪುನ್ನೆಟ್ಟ್ ಬಾಕ್ಸಿನ ಒಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪೋಷಕರ ಒಂದು ಪ್ರಭಾವೀ ಆಲಿಲ್ ಮತ್ತು ಒಂದು ಅಪ್ರಭಾವಿ ಆಲೀಲುಗಳನ್ನು ಸಣ್ಣಕ್ಷರದಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೆಂಡೆಲ್ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡಿದ ಬಟಾಣಿ ಪೋಷಕ ಗಿಡದ ಫಿನೋಟೈಪ್ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಇತ್ತು. ಮತ್ತೊಂದು ಪೋಷಕ ಗಿಡದ ಫಿನೋಟೈಪ್ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಇತ್ತು. ಈ ಎರಡು ಪೋಷಕ ಗಿಡದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪೋಷಕ ಗಿಡ, ತನ್ನ ಒಂದು ಆಲೀಲನ್ನು ಸಂತತಿಗೆ ನೀಡಿತ್ತು. ಸಂತತಿಯ ಆಲೀಲುಗಳನ್ನು ಈ ನಾಲ್ಕು ಚಿಕ್ಕ ಬಾಕ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಸಂತತಿಯು ಹಳದಿ ಬಣ್ಣ ಅಥವಾ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಗ್ರೆಗರ್ ಮೆಂಡೆಲ್ ರವರು ಋಜುವಾತು ಮಾಡಿತೋರಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ನಾನ್ ಮೆಂಡೆಲಿಯನ್ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು

ಒಂದು ಜೀನಿನಿಂದ ಪ್ರಭಾವೀ ಮತ್ತು ಅಪ್ರಭಾವಿ ಆಲೀಲುಗಳು ಸಂತತಿಗಳಿಗೆ ಅಥವಾ ತಲೆಮಾರುಗಳಿಗೆ ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಗುಣಲಕ್ಷಗಳನ್ನು ನಾನ್ ಮೆಂಡೆಲಿಯನ್ ಟ್ರೈಟ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೂದಲಿನ ಬಣ್ಣ ಮತ್ತು ಒಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನ ಎತ್ತರವು ಬಹುಪೂರ್ವಿಕ (ಪಾಲಿಜೆನಿಕ್) ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ಉದಾಹರಣೆಗಳು. ಈ ಪಾಲಿಜಿನಿಕ್ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ನಾನ್ ಮೆಂಡೆಲಿಯನ್ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ: ಈ ಪಾಲಿಜೆನಿಕ್ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ಆಲೀಲುಗಳು ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಫಿನೋಟೈಪ್‍ಗಳಿಗೆ ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ. ಯಾವುದೇ ಪ್ರಭಾವೀ ಅಥವಾ ಅಪ್ರಭಾವಿ ಅಲೀಲುಗಳಿಲ್ಲದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು 'ಕೋ ಡಾಮಿನೆನ್ಸ್' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಕ್ತದ ರೀತಿಗಳು ಇದಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆಗಳು.

ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಕೆಲವು ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಮೆಂಡೆಲಿಯನ್ ಆನುವಂಶಿಕತೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಆಧುನಿಕ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಮೆಂಡೆಲಿಯನ್ ಆನುವಂಶಿಕತೆಗಳು ಒಂದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಜೀನ್‍ಗಳ ಮಾದರಿಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿದೆ. ಕೆಲವು ಉದಾಹರಣೆಗಳು: ಕಣ್ಣಿನ ಬಣ್ಣ, ಕೂದಲಿನ ಬಣ್ಣ, ರಕ್ತ ಗುಂಪಿನ ಆನುವಂಶಿಕತೆ, ಬೇರ್ಪಟ್ಟಿರುವ (ಡಾಮಿನೆಂಟ್) ಅಥವಾ ನಿಯಕ್ತವಾದ (ರಿಸಿಸ್ಸಿವ್) ಕಿವಿಯ ಹಾಲೆಗಳು, ಮಾರ್ಟನ್ಸ್ ಟೋ, ಫಿನೈಲಥಿಯೋಕಾರ್ಬಮೈಡ್ (ಡಾಮಿನೆಂಟ್) ರುಚಿನ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ನೋಡುವುದು. ಗಿಡಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಮತ್ತು ಮನುಷ್ಯರು ಒಬ್ಬರಿಗಿಂತ ಇನೊಬ್ಬರು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುವುದಕ್ಕೆ, ಈ ಮೆಂಡೆಲಿಯನ್ ಆನುವಂಶಿಕತೆ ಒಂದು ಕಾರಣ.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

↑ Ilona Miko: Gregor Mendel and the Principles of Inheritance Nature Education 2008
↑ Henig, Robin Marantz (2009). The Monk in the Garden: The Lost and Found Genius of Gregor Mendel, the Father of Modern Genetics. Houghton Mifflin. ISBN 978-0-395-97765-1. The article, written by an Austrian monk named Gregor Johann Mendel...
↑ Grafen, Alan; Ridley, Mark (2006). Richard Dawkins: How A Scientist Changed the Way We Think. New York, New York: Oxford University Press. p. 69. ISBN 0-19-929116-0.
↑ Henig, Robin Marantz (2009). The Monk in the Garden : The Lost and Found Genius of Gregor Mendel, the Father of Modern Genetics. Houghton Mifflin. ISBN 0-395-97765-7. The article, written by an Austrian monk named Gregor Johann Mendel...
↑ See Mendel's paper in English: Gregor Mendel (1865). "Experiments in Plant Hybridization".
↑ Gregor Mendel: Versuche über Pflanzenhybriden Verhandlungen des Naturforschenden Vereines in Brünn. Bd. IV. 1866, page 8
↑ Rutgers: Mendelian Principles Archived 2021-05-14 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
↑ Neil A. Campbell, Jane B. Reece: Biologie. Spektrum-Verlag 2003, page 293-315. ISBN 3-8274-1352-4

ಹೊರಗಿನ ಕೊಂಡಿಗಳು

Khan Academy, video lecture
Probability of Inheritance Archived 2013-07-04 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
Mendel's principles of Inheritance Archived 2016-11-19 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
Mendelian genetics

[1] Ilona Miko: Gregor Mendel and the Principles of Inheritance Nature Education 2008

[Henig-2] Henig, Robin Marantz (2009). The Monk in the Garden: The Lost and Found Genius of Gregor Mendel, the Father of Modern Genetics. Houghton Mifflin. ISBN 978-0-395-97765-1. The article, written by an Austrian monk named Gregor Johann Mendel...

[grafen_69-3] Grafen, Alan; Ridley, Mark (2006). Richard Dawkins: How A Scientist Changed the Way We Think. New York, New York: Oxford University Press. p. 69. ISBN 0-19-929116-0.

[Henig2-4] Henig, Robin Marantz (2009). The Monk in the Garden : The Lost and Found Genius of Gregor Mendel, the Father of Modern Genetics. Houghton Mifflin. ISBN 0-395-97765-7. The article, written by an Austrian monk named Gregor Johann Mendel...

[5] See Mendel's paper in English: Gregor Mendel (1865). "Experiments in Plant Hybridization".

[6] Gregor Mendel: Versuche über Pflanzenhybriden Verhandlungen des Naturforschenden Vereines in Brünn. Bd. IV. 1866, page 8

[Mendelian_Principles-7] Rutgers: Mendelian Principles Archived 2021-05-14 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.

[Neil_A_2003,_page_293-315-8] Neil A. Campbell, Jane B. Reece: Biologie. Spektrum-Verlag 2003, page 293-315. ISBN 3-8274-1352-4

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]

[೬]

[೭]

[೮]