ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವಾಲಯ
 ಭಾರತದ ಲಾಂಛನ | |
| Agency overview | |
|---|---|
| Formed | ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್, 2001 |
| Jurisdiction |  ಭಾರತ ಗಣರಾಜ್ಯ |
| Headquarters | ವಿಜ್ಞಾನ ಭವನ, ಮೌಲಾನಾ ಆಜಾದ್ ರಸ್ತೆ, ನವದೆಹಲಿ -110 011. |
| Annual budget | ₹೩,೦೦೦ ಕೋಟಿ (ಯುಎಸ್$೬೬೬ ದಶಲಕ್ಷ) (2018-19 est.)[೧] |
| Minister responsible |
|
| Website | mdoner |
ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವಾಲಯವು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಸಚಿವಾಲಯವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2001 ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತದ ಎಂಟು ರಾಜ್ಯಗಳಾದ ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಅಸ್ಸಾಂ, ಮಣಿಪುರ, ಮೇಘಾಲಯ, ಮಿಜೋರಾಂ, ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್, ತ್ರಿಪುರ ಮತ್ತು ಸಿಕ್ಕಿಂ ರಾಜ್ಯಗಳ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ನೋಡಲ್ ಇಲಾಖೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ: [೨] ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವುದು, ಮೂಲಭೂತ ಕನಿಷ್ಠ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು, ಖಾಸಗಿ ಹೂಡಿಕೆಗೆ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಶಾಶ್ವತ ಶಾಂತಿಗೆ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವುದು ಸೇರಿದಂತೆ ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಇದು ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವಾಲಯಗಳು / ಇಲಾಖೆಗಳು ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳ ನಡುವೆ ಸಹಾಯಕರಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಈಶಾನ್ಯ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭದ್ರತೆ.
ಪ್ರಸ್ತುತ, ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವಾಲಯದ ನೇತೃತ್ವವನ್ನು ಜಿತೇಂದ್ರ ಸಿಂಗ್ (ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವ, ಸ್ವತಂತ್ರ ಉಸ್ತುವಾರಿ) ಅವರು ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. [೩]
ಕಾರ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಇಲಾಖೆಯನ್ನು 2001 ರಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಮೇ 2004 ರಂದು ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಚಿವಾಲಯದ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಸಚಿವಾಲಯವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಈಶಾನ್ಯ ಪ್ರದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳ ರಚನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.
ಇಲಾಖೆಯ ಮುಖ್ಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು / ಕಾರ್ಯಗಳು.
- ನಾನ್ ಲ್ಯಾಪ್ಸಿಬಲ್ ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಪೂಲ್ ಆಫ್ ರಿಸೋರ್ಸಸ್ (ಎನ್‌ಎಲ್‌ಸಿಪಿಆರ್) [೪] ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಎನ್‌ಇ ರಾಜ್ಯಗಳ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಮನ್ವಯ.
- ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ವರ್ಧನೆ
- ವಕಾಲತ್ತು ಮತ್ತು ಪ್ರಚಾರ
- ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಹಕಾರ
- ಇಲಾಖೆಯ ಉದ್ಯಮಗಳು
ಸಂಸ್ಥೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸಚಿವಾಲಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು: [೫]
- ಈಶಾನ್ಯ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಫೈನಾನ್ಸ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್. (NEDFi)
- ಈಶಾನ್ಯ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕೃಷಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ನಿಗಮ ನಿಯಮಿತ (ನೆರಾಮಾಕ್)
- ಸಿಕ್ಕಿಂ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಕಾರ್ಪೊರೇಶನ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್. (ಎಸ್‌ಎಂಸಿ)
- ಈಶಾನ್ಯ ಕೈಮಗ್ಗ ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನಿಗಮ (ಎನ್‌ಇಹೆಚ್‌ಡಿಸಿ)
ಮಂತ್ರಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತ ಸಂಪರ್ಕ ಯೋಜನೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ಏಷ್ಯಾದ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳೊಂದಿಗಿನ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಂಬಂಧವು ಭಾರತದ ವಿದೇಶಿ ವ್ಯಾಪಾರದ ಸುಮಾರು 45% ನಷ್ಟಿದೆ. [೬] [೭] ಮ್ಯಾನ್ಮಾರ್ ಮತ್ತು ಆಸಿಯಾನ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಭಾರತದ ಲುಕ್ ಈಸ್ಟ್ ನೀತಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. [೮] [೯] [೧೦] ಭಾರತವು ಆಸಿಯಾನ್ +6, ಏಷ್ಯಾ ಸಹಕಾರ ಸಂವಾದ, ಏಷ್ಯಾ-ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಕಾರ, ಏಷ್ಯನ್ ಕ್ಲಿಯರಿಂಗ್ ಯೂನಿಯನ್, ಏಷ್ಯನ್ ಡೆವಲಪ್ಮೆಂಟ್ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ಭೂತಾನ್ ಭಾರತ ನೇಪಾಳ ಉಪಕ್ರಮ, ಬಿಮ್ಸ್ಟೆಕ್, ಪೂರ್ವ ಏಷ್ಯಾ ಶೃಂಗಸಭೆ, ಮೆಕಾಂಗ್-ಗಂಗಾ ಸಹಕಾರ, ಸಾರ್ಕ್, ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾ ಉಪಪ್ರದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಕಾರ, ಯುನೈಟೆಡ್ ನೇಷನ್ಸ್ ಎಕನಾಮಿಕ್ ಅಂಡ್ ಸೋಶಿಯಲ್ ಕಮಿಷನ್ ಫಾರ್ ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಪೆಸಿಫಿಕ್, ಏಷ್ಯನ್ ಹೆದ್ದಾರಿ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ ಮತ್ತು ಟ್ರಾನ್ಸ್-ಏಷ್ಯನ್ ರೈಲ್ವೆ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್. [೧೧] [೧೨]
ಭಾರತ ಮತ್ತು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ನಡುವಿನ ಸಾರಿಗೆ, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ-ಭಾರತದ ಗಡಿ, ಭಾರತ-ಮ್ಯಾನ್ಮಾರ್ ಗಡಿ, ಭೂತಾನ್-ಭಾರತ ಗಡಿ, ಮೆಕ್ ಮಹೊನ್ ಗಡಿ, ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಸಚಿವಾಲಯವು ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ಒಳ್ಳೊಳ್ಳೆ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿದೆ. ಬ್ರಹ್ಮಪುತ್ರ ನದಿ ಮೇಲೆ ಹಲವಾರು ಸೇತುವೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.
ರಸ್ತೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಸ್ತೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತವು ನೇಪಾಳ, ಭೂತಾನ್, ಚೀನಾ, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾನ್ಮಾರ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ 5000 ಕಿಮೀ ಗಡಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿದ್ದರೆ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ.
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು (ಎನ್ಎಚ್)
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು 3,76,819 ಕಿ.ಮೀ ಉದ್ದದ ರಸ್ತೆ ಮಾರ್ಗವಿದೆ. ಮಾರ್ಚ್ 2012 ರಲ್ಲಿ, ಈ ಒಟ್ಟು ರಸ್ತೆ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ 13500 ಕಿ.ಮೀ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿಯಿದೆ.[೧೩]
ರೈಲ್ವೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]2017 ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ, 47,000 ಕೋಟಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ 1,385 ಕಿ.ಮೀ ಉದ್ದದ 15 ಹೊಸ ರೈಲ್ವೆ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಲಾಯಿತು.
ವಿಮಾನಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ][೧೪] ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು 12 ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಿಲ್ಲದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳನ್ನು ಎನ್‌ಇಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣಾ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಾಗಿ ನವೀಕರಿಸುತ್ತಿತ್ತು (ಮೇ 2017, 2014 ರಲ್ಲಿ 8 ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು). [೧೫] ಎಲ್ಜಿಬಿಐಎ ಗುವಾಹಟಿ ಅಂತರ-ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಹಬ್ ಆಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲಿದೆ ಮತ್ತು ಅಗರ್ತಲಾ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ, ದಿಬ್ರುಗಢ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಮತ್ತು ಇಂಫಾಲ್ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು ರನ್ವೇಗಳು ಮತ್ತು ಏಪ್ರನ್ಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಈ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಟರ್ಮಿನಲ್ ಕಟ್ಟಡ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆ ಹ್ಯಾಂಗರ್ಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅಂತರ-ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲಿವೆ. ಇಟಾನಗರ್ ಹೊಲಂಗಿ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ, ಪಾಕ್ಯಾಂಗ್ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ-ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ (ಸಿಕ್ಕಿಂ) ಮತ್ತು ಚೀತು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ (ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್) 3 ಹೊಸ ಗ್ರೀನ್‌ಫೀಲ್ಡ್ ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತದಲ್ಲಿದೆ. [೧೬]
ಶಕ್ತಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಡಿಸೆಂಬರ್ 2017 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ₹ 98,65 ಕೋಟಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ 2014 ರಲ್ಲಿ ಅನುಮೋದಿಸಲಾದ ವಿದ್ಯುತ್ ಪ್ರಸರಣ ಗ್ರಿಡ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅದರಲ್ಲಿ 2,540 ಕಿಮೀ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ಹಾಕಲಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು 5676 ಮೆಗಾವ್ಯಾಟ್ನ 16 ಜಲ ವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚುವರಿ 694 ಮೆಗಾವ್ಯಾಟ್ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಈಗಾಗಲೇ ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾಗಿದೆ. [೧೭] [೧೮]
ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ನದಿ ದ್ವೀಪವಾದ ಮಜುಲಿಯ ಸವೆತವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವುದು, ಮಣಿಪುರದಲ್ಲಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಸಿಕ್ಕಿಂನಲ್ಲಿನ ಪ್ರವಾಸಿ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್, ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್ ಮತ್ತು ಮೇಘಾಲಯದ ಉಮಿಯಮ್ ಸರೋವರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಈ ಎಲ್ಲ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಅನುಮೋದನೆ ಸಿಕ್ಕಿದೆ. (ಡಿಸೆಂಬರ್ 2017 ನವೀಕರಣ). [೧೭] [೧೮]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ "Ministry of Development of North Eastern Region" (PDF). Indiabudget.gov.in. Archived from the original (PDF) on 4 March 2018. Retrieved 15 September 2018.
- ↑ "About us". Mdoner.gov.in.
- ↑ "New Ministers assume office; PM to hold 1st meeting of expanded cabinet". The Indian Awaaz. AMN. Archived from the original on 22 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2014. Retrieved 22 December 2014.
- ↑ "Non-Lapsable Central Pool of Resources". Pib.nic.in. Retrieved 15 September 2018.
- ↑ "Archived copy". Archived from the original on 23 July 2010. Retrieved 1 November 2010.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ "Asia Times Online :: South Asia news - India rediscovers East Asia". Atimes.com. Archived from the original on 16 ಜೂನ್ 2011. Retrieved 15 September 2018.
- ↑ "Sino-Indian relations". Atimes.com. Retrieved 15 September 2018.
- ↑ "Vietnam among pillars of India's "Look East" policy". English.vietnamnet.vn. Vietnam News Agency. 18 November 2013. Archived from the original on 17 ಜುಲೈ 2020. Retrieved 18 November 2013.
- ↑ "Modi govt to give greater push to India's Look East Policy, says Sushma Swaraj". Firstpost. 2014-08-25. Archived from the original on 10 September 2014. Retrieved 2014-09-10.
- ↑ "Sushma Swaraj tells Indian envoys to Act East and not just Look East". The Economic Times. 26 August 2014. Archived from the original on 2016-09-12. Retrieved 2020-07-17.
- ↑ Administrator. "India's 'Look East' Policy Pays off". Globalpolicy.org. Retrieved 15 September 2018.
- ↑ "Asia Times Online :: South Asia news, business and economy from India and Pakistan". Atimes.com. Archived from the original on 15 ಆಗಸ್ಟ್ 2011. Retrieved 15 September 2018.
- ↑ "NEC Final plan 2017" (PDF). Necouncil.gov.in. Archived from the original (PDF) on 24 October 2018. Retrieved 15 September 2018.
- ↑ "Archived copy". Archived from the original on 11 December 2017. Retrieved 12 December 2017.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ 12 airports in Northeast India set to get a boost, North East Today, 14 May 2017.
- ↑ Government Considering Setting up of Three Greenfield Airports in Northeast, NDTV, 13 Aug 2014.
- ↑ ೧೭.೦ ೧೭.೧ Live PM Modi in Meghalaya, Mizoram and North East, Financial Express, 16 Dec 2017.
- ↑ ೧೮.೦ ೧೮.೧ PM Modi approves new central scheme to plug infras gaps for the Northeast, Economic Times, 16 Dec 2017.