ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್

ಮ್ಯಾ೦ಡೊಲಿನ್

ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ ಅನೇಕ ರೀತಿಯ ಸಂಗೀತ ಪದ್ಧತಿಗಳಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಗೊಳ್ಳುವ ಒಂದು ತಂತಿ ವಾದ್ಯ. ೧೮ ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಂಡೊರಾ ಎಂಬ ವಾದ್ಯದಿಂದ ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ ವಿಕಾಸಗೊಂಡಿತು.

ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ ನಲ್ಲಿರುವ ತಂತಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಸ್ಥಳದಿಂದ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ, ಕಾಲದಿಂದ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗುತ್ತ ಬಂದಿದೆ. ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಶೈಲಿಯ ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ ಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಮುಖ್ಯ ಅವಳಿ ತಂತಿಗಳಿದ್ದು ಒಂದು ಜೊತೆ ಸಹಾಯಕ ತಂತಿಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಮೊದಲಿಗೆ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಈ ವಾದ್ಯವನ್ನು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಸ೦ಗೀತ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲೂ ಉಪಯೋಗಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ ಸ್ವಭಾವತಃ ಒಗ್ಗುವ ವಾದ್ಯವಲ್ಲ. ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾದ ಗಮಕಗಳನ್ನು ನುಡಿಸಲು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯ. ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ ಅನ್ನು ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಅಳವಡಿಸಲಿಕ್ಕಾಗಿ ಅದರಲ್ಲಿರುವ ನಾಲ್ಕು ಅವಳಿ ತಂತಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಐದನೆಯ ಜೊತೆಯನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ ವಾದನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದಿರುವವರು ಯು ಶ್ರೀನಿವಾಸ್. ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ ಅನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಮೊದಲಿಗೆ ಅಳವಡಿಸಿ ಇದರ ಉಪಯೋಗವನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದವರು ಸಹ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ಅವರು.

ಮ್ಯಾಂಡೋಲಿನ್ (ಇಟಾಲಿಯನ್: ಮ್ಯಾಂಡೋಲಿನೋ ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ [ಮಾಂಡೋಲಿನಾ]; ಅಕ್ಷರಶಃ "ಸಣ್ಣ ಮಂಡೋಲಾ") ಲೂಟ್ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಸ್ಟ್ರಿಂಗ್ ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪೆಲೆಕ್ಟ್ರಮ್ ಅಥವಾ "ಪಿಕ್" ನಿಂದ ಹಿಡಿಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಐದು (೧೦ ತಂತಿಗಳು) ಮತ್ತು ಆರು (೧೨ ತಂತಿಗಳು) ಕೋರ್ಸ್ ಆವೃತ್ತಿಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆಯಾದರೂ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇದು ಸಾಮರಸ್ಯದಲ್ಲಿ (೮ ತಂತಿಗಳು) ಟ್ಯೂನ್ ಮಾಡಲಾದ ನಾಲ್ಕು ರೀತಿಯ ಲೋಹದ ತಂತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಫಿಫ್ತ್ಗಳ ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಟ್ಯೂನ್ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಮಂಡೋಲಾ, ಆಕ್ಟೇವ್ ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್, ಮ್ಯಾಂಡೊಸೆಲ್ಲೋ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಂಡೋಬಾಸ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಒಂದು ಕುಟುಂಬದ ಸೋಪ್ರಾನ ಸದಸ್ಯ.

ಮ್ಯಾಂಡೋಲಿನ್ ಅನೇಕ ಶೈಲಿಗಳಿವೆ, ಆದರೆ ಮೂರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿವೆ, ನೇಪಾಯಿಂಟ್ ಅಥವಾ ಸುತ್ತಿನಲ್ಲಿ-ಬೆಂಬಲಿತ ಮ್ಯಾಂಡೋಲಿನ್, ಕೆತ್ತಿದ ಟಾಪ್ ಮ್ಯಾಂಡೋಲಿನ್ ಮತ್ತು ಫ್ಲಾಟ್ ಬ್ಯಾಕ್ಡ್ ಮ್ಯಾಂಡೋಲಿನ್. ಸುತ್ತಿನ ಹಿಂಭಾಗವು ಆಳವಾದ ತಳಭಾಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಮರಗಳ ಪಟ್ಟಿಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ, ಒಂದು ಬಟ್ಟಲಿಗೆ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಕೆತ್ತಿದ ಟಾಪ್ ಅಥವಾ ಆರ್ಕ್ ಟಾಪ್ ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ ಹೆಚ್ಚು ಆಳವಿಲ್ಲದ, ಕಮಾನಿನ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಕಮಾನಿನ ಮೇಲ್ಭಾಗವನ್ನು ಮರದಿಂದ ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ಫ್ಲಾಟ್ ಬ್ಯಾಕ್ಡ್ ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ ದೇಹಕ್ಕೆ ತೆಳುವಾದ ಹಾಳೆಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ, ಗಿಟಾರ್ಗೆ ಹೋಲುವಂತೆಯೇ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಒಳಗಡೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ವಾದ್ಯದ ಶೈಲಿಯು ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಧ್ವನಿ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ರೂಪಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ. ಐರೋಪ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ನೇಪಾಳಿ ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ಗಳು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಕೆತ್ತಿದ-ಟಾಪ್ ವಾದ್ಯಗಳು ಅಮೇರಿಕನ್ ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ಬ್ಲ್ಯೂಗ್ರಾಸ್ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಫ್ಲ್ಯಾಟ್ ಬ್ಯಾಕ್ಡ್ ನುಡಿಸುವಿಕೆಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಐರಿಷ್, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮತ್ತು ಬ್ರೆಜಿಲಿಯನ್ ಜಾನಪದ ಸಂಗೀತದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಆಧುನಿಕ ಬ್ರೆಜಿಲಿಯನ್ ವಾದ್ಯಗಳು ಪ್ರಮಾಣಿತ ನಾಲ್ಕನೇ ಕೋರ್ಸ್ಗಿಂತ ಐದನೇ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಐದನೇ ಕೋರ್ಸ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಇತರ ಮ್ಯಾಂಡೋಲಿನ್ ಪ್ರಭೇದಗಳು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ತಂತಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಬ್ರೀಸಿಯನ್ ಮತ್ತು ಕ್ರೆಮೊನೆಸ್, ಮಿಲಾನೀಸ್, ಲೊಂಬಾರ್ಡ್ ಮತ್ತು ಸಿಸಿಲಿಯನ್ ಮತ್ತು ೬ ಕೋರ್ಸ್ ವಾದ್ಯಗಳಂತಹ ಆರು ಸ್ಟ್ರಿಂಗ್ ವಿಧಗಳು (ನಾಲ್ಕನೇಯಲ್ಲಿ ಟ್ಯೂನ್ಡ್) ನಂತಹ ನಾಲ್ಕು-ಸ್ಟ್ರಿಂಗ್ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು (ಫಿಫ್ತ್ಗಳಲ್ಲಿ ಟ್ಯೂನ್ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ) ಜಿನೋಯಿಸ್ನಂತಹ ೧೨ತಂತಿಗಳ (ಕೋರ್ಸ್ಗೆ ಎರಡು ತಂತಿಗಳು). ಹನ್ನೆರಡು-ಸ್ಟ್ರಿಂಗ್ (ಮೂರು ತಂತಿಗಳು ಕೋರ್ಸ್) ಮತ್ತು ಹದಿನಾರು-ತಂತಿಗಳ (ವಾದ್ಯಗೋಷ್ಠಿಗೆ ನಾಲ್ಕು ತಂತಿಗಳು) ಒಂದು ಸಲಕರಣೆ ಕೂಡ ಇದೆ.

ಬಹಳಷ್ಟು ಬಗೆಯ ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯು ಸೌಂಡ್ಬೋರ್ಡ್ (ಮೇಲ್ಭಾಗ) ದ ಸುತ್ತ ಸುತ್ತುತ್ತದೆ. ಮುಂಚೆ-ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ ನುಡಿಸುವಿಕೆಗಳು ಸ್ತಬ್ಧ ವಾದ್ಯಗಳು, ಕರುಳಿನ ತಂತಿಗಳ ಆರು ಕೋರ್ಸ್ಗಳೊಂದಿಗೆ ಕಟ್ಟಲ್ಪಟ್ಟವು ಮತ್ತು ಬೆರಳುಗಳಿಂದ ಅಥವಾ ಕ್ವಿಲ್ನಿಂದ ಹಿಡಿಯಲ್ಪಟ್ಟವು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಸಲಕರಣೆಗಳು ಲೋಹದ ತಂತಿಗಳ ನಾಲ್ಕು ಕೋರ್ಸ್ಗಳನ್ನು ಜೋರಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತವೆ, ಇದು ಕರುಳಿನ ತಂತಿಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತಡವನ್ನು ಬೀರುತ್ತದೆ. ಆಧುನಿಕ ಧ್ವನಿ ಫಲಕವು ಮುಂಚಿನ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ಮುರಿಯುವ ಲೋಹದ ತಂತಿಗಳ ಒತ್ತಡವನ್ನು ತಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಧ್ವನಿ ಹಲಗೆಯು ಅನೇಕ ಆಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ - ಆದರೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸುತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಕಣ್ಣೀರು-ಆಕೃತಿಯಿಂದ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸ್ಕ್ರಾಲ್ಗಳು ಅಥವಾ ಇತರ ಪ್ರಕ್ಷೇಪಗಳೊಂದಿಗೆ. ಧ್ವನಿಪದರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು ಶಬ್ದ ರಂಧ್ರಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸುತ್ತಿನಲ್ಲಿ, ಅಂಡಾಕಾರದಂತೆ ಅಥವಾ ಕ್ಯಾಲಿಗ್ರಫಿಕಲ್ ಎಫ್ (ಎಫ್-ಹೋಲ್) ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಆಕಾರದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಸುತ್ತಿನ ಅಥವಾ ಅಂಡಾಕಾರದ ಧ್ವನಿ ರಂಧ್ರವನ್ನು ಅಲಂಕಾರಿಕ ರೊಸೆಟ್ಗಳು ಅಥವಾ ಪರ್ಫಲಿಂಗ್ಗಳೊಂದಿಗೆ ಸುತ್ತುವರಿಯಬಹುದು ಅಥವಾ ಗಡಿಮಾಡಬಹುದು.

ಇತಿಹಾಸ

೧೭ ನೇ ಮತ್ತು ೧೮ ನೇ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಇಟಲಿಯ ಲೂಟ್ ಕುಟುಂಬದಿಂದ ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್ಗಳು ವಿಕಸನಗೊಂಡಿತು, ಮತ್ತು ಆಳವಾದ ಬೌಂಡಲ್ ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನೇಪಲ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡವು, ೧೯ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಯಿತು.

ಮುಂಚಿನ ಪೂರ್ವಗಾಮಿಗಳು

ಸುಮಾರು ಸಿ. ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ ೧೩೦೦೦, ಫ್ರಾನ್ಸ್ನ ಟ್ರೋಯಿಸ್ ಫ್ರೆರೆಸ್ ಗುಹೆಯಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಗುಹೆಯ ವರ್ಣಚಿತ್ರವು ಸಂಗೀತ ವಾದ್ಯ, ಒಂದು ಏಕ-ತಂತಿ ವಾದ್ಯ ವಾದ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಬೇಟೆ ಬಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕೆಲವು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಸಂಗೀತ ಬಿಲ್ಲೆಯಿಂದ, ತಂತಿ ವಾದ್ಯಗಳ ಕುಟುಂಬಗಳು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಂಡಿವೆ; ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವಾಕ್ಯವೂ ಒಂದು ಏಕೈಕ ಟಿಪ್ಪಣಿಯನ್ನು ಆಡಿರುವುದರಿಂದ, ತಂತಿಗಳು ಹೊಸ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತವೆ, ಬಿಲ್ಲು ಹಾರ್ಪ್ಸ್, ಹಾರ್ಪ್ಸ್ ಮತ್ತು ಲೈರ್ಗಳನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತವೆ. ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಇದು ಡೈದ್ಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ವರಮೇಳಗಳನ್ನು ಆಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಬಿಲ್ಲು ಹಾರ್ಪ್ ನೇರಗೊಳಿಸಿದಾಗ ಮತ್ತೊಂದು ನಾವೀನ್ಯತೆ ಸಂಭವಿಸಿತು ಮತ್ತು ಸ್ಟಿಕ್-ಕುತ್ತಿಗೆಯಿಂದ ತಂತಿಗಳನ್ನು ಎತ್ತುವಂತೆ ಸೇತುವೆ ಬಳಸಿತು, ಇದು ಲೂಟ್ ಅನ್ನು ರಚಿಸಿತು.