ಸದಸ್ಯ:1840457ebenezera/WEP 2019-20
_-_Kopalnia_soli_Wieliczka,_Polska.jpg)
ಉಪ್ಪು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, ಉಪ್ಪು ಒಂದು ಅಯಾನಿಕ್ ಸಂಯುಕ್ತವಾಗಿದ್ದು ಅದು ಆಮ್ಲ ಮತ್ತು ತಳಹದಿಯ ತಟಸ್ಥೀಕರಣ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಲವಣಗಳು ಸಂಬಂಧಿತ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಕ್ಯಾಟಯಾನ್‍ಗಳಿಂದ(ಧನಾತ್ಮಕ ಆವೇಶದ ಅಯಾನುಗಳು) ಮತ್ತು ಆನಯಾನುಗಳಿಂದ ( ಋಣಾತ್ಮಕ ಅಯಾನುಗಳು) ಸೇರಿವೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಉತ್ಪನ್ನವು ವಿದ್ಯುತ್ ತಟಸ್ಥವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಘಟಕ ಅಯಾನುಗಳು ಕ್ಲೋರೈಡ್‍ನಂತಹ ಅಜೈವಿಕ ಅಥವಾ ಅಸಿಟೇಟ್ ಮತ್ತು ಫ್ಲೋರೈಡ್ ಅಥವಾ ಸಲ್ಫೇಟ್ ನಂತಹ ಏಕತಾನತೆಯಾಗಿರಬಹುದು.
ವಿಧಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಲವಣಗಳನ್ನು ವಿವಿಧ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಬಹುದು. ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕರಗಿದಾಗ ಹೈಡ್ರಾಕ್ಸೈಡ್ ಅಯಾನುಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಲವಣಗಳನ್ನು ಕ್ಷಾರ ಲವಣಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆಮ್ಲೀಯ ದ್ರಾವಣಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಲವಣಗಳು ಆಮ್ಲೀಯ ಲವಣಗಳಾಗಿವೆ. ತಟಸ್ಥ ಲವಣಗಳು ಆಮ್ಲೀಯ ಅಥವಾ ಮೂಲವಲ್ಲದ ಲವಣಗಳಾಗಿವೆ. ಸ್ವಿಟ್ಟರಯಾನ್‍ಗಳು ಒಂದೇ ಅಣುವಿನಲ್ಲಿ ಆನಯಾನಿಕ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಟಯಾನಿಕ್ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಲವಣಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.ಸ್ವಿಟ್ಟರಯಾನ್‍ಗಳ ಉದಾಹರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಮೈನೋ ಆಮ್ಲಗಳು, ಅನೇಕ ಮೆಟಾಬೋಲೈಟ್‍ಗಳು, ಪೆಪ್ಟೈಡ್‍ಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರೋಟೀನ್‍ಗಳು ಸೇರಿವೆ.
ಬಣ್ಣ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್ ವಿವರಿಸಿದಂತೆ ಘನ ಲವಣಗಳು ಪಾರದರ್ಶಕವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಅನೇಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಸ್ಪಷ್ಟ ಅಪಾರದರ್ಶಕತೆ ಅಥವಾ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಮೊನೊಕ್ರಿಸ್ಟಲ್‍ಗಳ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಧಾನ್ಯದ ಗಡಿಗಳಿಂದ (ಸ್ಫಟಿಕಗಳ ನಡುವಿನ ಗಡಿಗಳು) ಬೆಳಕು ಪ್ರತಿಫಲಿಸುವುದರಿಂದ ದೊಡ್ಡ ಹರಳುಗಳು ಪಾರದರ್ಶಕವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಪಾಲಿಕ್ರಿಸ್ಟಲಿನ್ ಸಮುಚ್ಚಯಗಳು ಬಿಳಿ ಪುಡಿಗಳಂತೆ ಕಾಣುತ್ತವೆ.ಲವಣಗಳು ವಿವಿಧ ಬಣ್ಣಗಳಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ. ಅವು ಆನಯಾನುಗಳು ಅಥವಾ ಕ್ಯಾಟಯಾನ್‍ಗಳಿಂದ ಉದ್ಭವಿಸುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ:ಕ್ರೋಮೇಟ್ ಅಯಾನ್ನಿಂದ ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ರೋಮೇಟ್ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿದೆ. ಡೈಕ್ರೊಮೇಟ್ ಅಯಾನ್ನಿಂದ ಪೊಟ್ಯಾಸಿಯಮ್ ಡೈಕ್ರೊಮೇಟ್ ಕಿತ್ತಳೆ ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿದೆ.ಹೈಡ್ರೀಕರಿಸಿದ ಕೋಬಾಲ್ಟ್‌ನ ಕ್ರೋಮೋಫೋರ್ನಿಂದಾಗಿ ಕೋಬಾಲ್ಟ್ ನೈಟ್ರೇಟ್ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿದೆ.ತಾಮ್ರ ಕ್ರೋಮೋಫೋರ್ನಿಂದಾಗಿ ತಾಮ್ರದ ಸಲ್ಫೇಟ್ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿದೆ.ಪೊಟ್ಯಾಸಿಯಮ್ ಪರ್ಮಾಂಗನೇಟ್ ಪರ್ಮಾಂಗನೇಟ್ ಅಯಾನ್ನಿನ ನೇರಳೆ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.ನಿಕಲ್ ಕ್ಲೋರೈಡ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿದೆ.ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್, ಮೆಗ್ನೀಸಿಯಮ್ ಸಲ್ಫೇಟ್ ಹೆಪ್ಟಾಹೈಡ್ರೇಟ್ ಬಣ್ಣರಹಿತ ಅಥವಾ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ.ಏಕೆಂದರೆ ಘಟಕದ ಕ್ಯಾಟಯಾನ್ ಮತ್ತು ವರ್ಣಪಟಲದ ಗೋಚರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಯಾನುಗಳು ಹೀರಲ್ಪಡುವುದಿಲ್ಲ.
ಕೆಲವು ಖನಿಜಗಳು ಲವಣಗಳಾಗಿವೆ.ಏಕೆಂದರೆ ಅವು ನೀರಿನಿಂದ ಕರಗುತ್ತವೆ.ಅದೇ ರೀತಿ ಅಜೈವಿಕ ವರ್ಣದ್ರವ್ಯಗಳು ಲವಣಗಳಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ.ಏಕೆಂದರೆ ವೇಗವರ್ಧನೆಗೆ ಕರಗದ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ.ಕೆಲವು ಸಾವಯವ ಬಣ್ಣಗಳು ಲವಣಗಳಾಗಿವೆ.ಆದರೆ ಅವು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕರಗುವುದಿಲ್ಲ.
ರುಚಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ವಿಭಿನ್ನ ಲವಣಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಐದು ಮೂಲಭೂತ ಅಭಿರುಚಿಗಳನ್ನು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿಸಬಹುದು. ಉದಾ., ಉಪ್ಪು (ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್),ಸಿಹಿ (ಸೀಸದ ಡಯಾಸೆಟೇಟ್, ಸೇವಿಸಿದರೆ ಸೀಸದ ವಿಷವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ),ಹುಳಿ (ಪೊಟ್ಯಾಸಿಯಮ್ ಬಿಟಾರ್ಟ್ರೇಟ್),ಕಹಿ (ಮೆಗ್ನೀಸಿಯಮ್ ಸಲ್ಫೇಟ್) ಮತ್ತು ಉಮಾಮಿ ಅಥವಾ ಖಾರದ (ಮೊನೊಸೋಡಿಯಂ ಗ್ಲುಟಾಮೇಟ್).
ವಾಸನೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ] ಬಲವಾದ ಆಮ್ಲಗಳು ಮತ್ತು ಬಲವಾದ ನೆಲೆಗಳ ಲವಣಗಳು ("ಬಲವಾದ ಲವಣಗಳು") ಬಾಷ್ಪಶೀಲವಲ್ಲದ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಾಸನೆಯಿಲ್ಲದವು. ಆದರೆ ದುರ್ಬಲ ಆಮ್ಲಗಳು ಅಥವಾ ದುರ್ಬಲ ನೆಲೆಗಳ ("ದುರ್ಬಲ ಲವಣಗಳು") ಲವಣಗಳು ಕಾಂಜುಗೇಟ್ ಆಮ್ಲದಂತೆ ವಾಸನೆ ಮಾಡಬಹುದು. (ಉದಾ. ಅಸಿಟಿಕ್ ಆಮ್ಲದಂತಹ ಅಸಿಟೇಟ್ಗಳು ( ವಿನೆಗರ್) ಮತ್ತು ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಸೈನೈಡ್ (ಬಾದಾಮಿ) ನಂತಹ ಸೈನೈಡ್‍ಗಳು ಅಥವಾ ಘಟಕ ಅಯಾನುಗಳ ಸಂಯುಕ್ತ ಬೇಸ್ (ಉದಾ., ಅಮೋನಿಯದಂತಹ ಅಮೋನಿಯಂ ಲವಣಗಳು).
ಕರಗುವಿಕೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಅನೇಕ ಅಯಾನಿಕ್ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ನೀರು ಅಥವಾ ಇತರ ಧ್ರುವೀಯ ದ್ರಾವಕಗಳಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಕರಗುವಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ. ಆಣ್ವಿಕ ಸಂಯುಕ್ತಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ, ಲವಣಗಳು ದ್ರಾವಣದಲ್ಲಿ ಆನಯಾನಿಕ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಟಯಾನಿಕ್ ಘಟಕಗಳಾಗಿ ವಿಭಜನೆಯಾಗುತ್ತವೆ. ಲ್ಯಾಟಿಸ್ ಶಕ್ತಿ, ಘನವೊಂದರೊಳಗಿನ ಈ ಅಯಾನುಗಳ ನಡುವಿನ ಒಗ್ಗೂಡಿಸುವ ಶಕ್ತಿಗಳು ಕರಗುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತದೆ. ಕರಗುವಿಕೆಯು ಪ್ರತಿ ಅಯಾನು ದ್ರಾವಕದೊಂದಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಸಂವಹಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಕೆಲವು ಮಾದರಿಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸೋಡಿಯಂ, ಪೊಟ್ಯಾಸಿಯಮ್ ಮತ್ತು ಅಮೋನಿಯಂನ ಲವಣಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕರಗುತ್ತವೆ. ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಅಪವಾದಗಳಲ್ಲಿ ಅಮೋನಿಯಂ ಹೆಕ್ಸಾಕ್ಲೋರೊಪ್ಲಾಟಿನೇಟ್ ಮತ್ತು ಪೊಟ್ಯಾಸಿಯಮ್ ಕೋಬಾಲ್ಟಿನೈಟ್ರೈಟ್ ಸೇರಿವೆ.
ಕರಗುವ ಬಿಂದು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಲವಣಗಳು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕರಗುವ ಬಿಂದುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸೋಡಿಯಂ ಕ್ಲೋರೈಡ್ 801°C ನಲ್ಲಿ ಕರಗುತ್ತದೆ. ಕಡಿಮೆ ಲ್ಯಾಟಿಸ್ ಶಕ್ತಿ ಹೊಂದಿರುವ ಕೆಲವು ಲವಣಗಳು ಕೋಣೆಯ ಉಷ್ಣಾಂಶದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಹತ್ತಿರ ದ್ರವವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕರಗಿದ ಲವಣಗಳು ಸೇರಿವೆ.ಅವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಲವಣಗಳ ಮಿಶ್ರಣಗಳಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಅಯಾನಿಕ್ ದ್ರವಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಾವಯವ ಕ್ಯಾಟಯಾನ್‍ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಈ ದ್ರವಗಳು ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಗುಣಗಳನ್ನು ದ್ರಾವಕಗಳಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ. ಬಲವಾದ ಲವಣಗಳು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬೇರ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಅವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಾಸನೆಯಿಲ್ಲದ ಮತ್ತು ಅಸ್ಥಿರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಗುಂಪು 1 ಮತ್ತು 2 ಲೋಹಗಳು ಬಲವಾದ ಲವಣಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ. ವಾಹಕ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವಾಗ ಬಲವಾದ ಲವಣಗಳು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿವೆ ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳ ಘಟಕ ಅಯಾನುಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ವಾಹಕತೆಯನ್ನು ಅನುಮತಿಸುತ್ತವೆ. ದುರ್ಬಲ ಲವಣಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಲವಾದ ಲವಣಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬಾಷ್ಪಶೀಲವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅವು ಹುಟ್ಟಿದ ಆಮ್ಲ ಅಥವಾ ಬೇಸ್ಗೆ ವಾಸನೆಯಲ್ಲಿ ಹೋಲುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸೋಡಿಯಂ ಅಸಿಟೇಟ್.
ಉಪಯೋಗಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸಾಮಾನ್ಯ ಉಪ್ಪು - ರಾಸಾಯನಿಕಗಳಿಗೆ ಕಚ್ಚಾ ವಸ್ತು: ಹೀಗೆ ಪಡೆದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಉಪ್ಪು ಸೋಡಿಯಂ ಹೈಡ್ರಾಕ್ಸೈಡ್, ಬೇಕಿಂಗ್ ಸೋಡಾ, ವಾಷಿಂಗ್ ಸೋಡಾ, ಬ್ಲೀಚಿಂಗ್ ಪೌಡರ್ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನವುಗಳಂತಹ ದೈನಂದಿನ ಬಳಕೆಯ ವಿವಿಧ ಕಚ್ಚಾ ವಸ್ತುವಾಗಿದೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ವಿಭಿನ್ನ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಒಂದು ವಸ್ತುವನ್ನು ಹೇಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ನೋಡೋಣ.
ಬ್ಲೀಚಿಂಗ್ ಪೌಡರ್: ಬ್ಲೀಚಿಂಗ್ ಪೌಡರ್ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಕ್ಲೋರಿನ್ ಅನಿಲವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಡ್ರೈ ಸ್ಲ್ಯಾಕ್ಡ್ ಸುಣ್ಣದ ಮೇಲೆ ಕ್ಲೋರಿನ್ ಕ್ರಿಯೆಯಿಂದ ಬ್ಲೀಚಿಂಗ್ ಪೌಡರ್ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ.
ಸೋಡಿಯಂ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಕಾರ್ಬೊನೇಟ್‍ನ ಉಪಯೋಗಗಳು: ಬೇಕಿಂಗ್ ಪೌಡರ್ ತಯಾರಿಸಲು, ಇದು ಅಡಿಗೆ ಸೋಡಾ (ಸೋಡಿಯಂ ಹೈಡ್ರೋಜನ್ ಕಾರ್ಬೊನೇಟ್) ಮತ್ತು ಟಾರ್ಟಾರಿಕ್ ಆಮ್ಲದಂತಹ ಸೌಮ್ಯ ಖಾದ್ಯ ಆಮ್ಲದ ಮಿಶ್ರಣವಾಗಿದೆ.
ತೊಳೆಯುವ ಸೋಡಾದ ಉಪಯೋಗಗಳು: ಸೋಡಿಯಂ ಕಾರ್ಬೋನೇಟ್ (ವಾಷಿಂಗ್ ಸೋಡಾ) ಅನ್ನು ಗಾಜು, ಸಾಬೂನು ಮತ್ತು ಕಾಗದದ ಉದ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಬೊರಾಕ್ಸ್‌ನಂತಹ ಸೋಡಿಯಂ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸೋಡಿಯಂ ಕಾರ್ಬೋನೇಟ್ ಅನ್ನು ದೇಶೀಯ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವ ಏಜೆಂಟ್ ಆಗಿ ಬಳಸಬಹುದು. ನೀರಿನ ಶಾಶ್ವತ ಗಡಸುತನವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಇದನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]೨.http://dictionary.reference.com/browse/salt?s=t