ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು
ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಖಾಸಗಿ ಬಂದರು. ಇದು ಗುಜರಾತ್‌ನ ಕಚ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮುಂದ್ರಾ ಬಳಿಯ ಕಚ್ ಕೊಲ್ಲಿಯ ಉತ್ತರ ತೀರದಲ್ಲಿದೆ. ಹಿಂದೆ ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್ ಒಡೆತನದ ಮುಂಡ್ರಾ ಪೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿತ್ತು, [೧] ನಂತರ ಇದನ್ನು ಹಲವಾರು ಬಂದರುಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಅದಾನಿ ಪೋರ್ಟ್ಸ್ & ಸಿಇಸ್ಸ್‌ಡ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಎಪಿಸ್ಸ್‌ಡ್) ಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು.
ಆರ್ಥಿಕ ವರ್ಷ ೨೦೨೦-೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ೧೪೪.೪ ಮಿಲಿಯನ್ ಟನ್ ಸರಕುಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಕಂಟೈನರ್ ಬಂದರು.
ಇತಿಹಾಸ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಖಾಸಗಿ ಬಂದರು ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯವೂ ಆಗಿದೆ. ೧೯೯೮ ರಲ್ಲಿ ಗುಜರಾತ್ ಅದಾನಿ ಪೋರ್ಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಜಿಎಪಿಲ್) ಎಂದು ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕಂಪನಿಯು ೨೦೦೧ ರಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಸಂಯೋಜಿತ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಮುಂದ್ರಾ ಪೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು.
ಬಂದರು ಇತಿಹಾಸ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]೧೯೯೪ ರಲ್ಲಿ, ಗುಜರಾತ್ ಮ್ಯಾರಿಟೈಮ್ ಬೋರ್ಡ್ (ಜಿಮ್‌‌‌‍‌‌‌ಬಿ) ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರಿನಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಪ್ಟಿವ್ ಜೆಟ್ಟಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಅನುಮೋದಿಸಿತು. ೧೯೯೮ ರಲ್ಲಿ, ಗುಜರಾತ್ ಅದಾನಿ ಪೋರ್ಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಎಂಬ ಜಂಟಿ-ವಲಯ ಕಂಪನಿಯನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಟರ್ಮಿನಲ್ ೧ ನಲ್ಲಿ ಬಹು-ಉದ್ದೇಶಿತ ಬರ್ತ್‌ಗಳು ೧ ಮತ್ತು ೨ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಎಮ್‌ಟಿ ಆಲ್ಫಾ-೨, ಸಣ್ಣ ಟ್ಯಾಂಕರ್ ೭ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೯೮ [೨] ಲಂಗರು ಹಾಕಲಾದ ಮೊದಲ ಹಡಗು. ೧೯೯೯ ರಲ್ಲಿ, ಬಹುಪಯೋಗಿ ಬರ್ತ್‌ಗಳು ೩ ಮತ್ತು ೪ ಟರ್ಮಿನಲ್ ೧ ನಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಲಾಯಿತು.
೨೦೦೧ ರಲ್ಲಿ, ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಮುಂದ್ರಾದಲ್ಲಿ ಬಂದರಿನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ಜಿಎಮ್‌ಡಿ ಯೊಂದಿಗೆ ರಿಯಾಯಿತಿ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿತು. ೨೦೦೧ ರಲ್ಲಿ, ಖಾಸಗಿ ಮುಂಡ್ರಾ- ಆದಿಪುರ ರೈಲು ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಲಾಯಿತು.
೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ, ಗುರು ಗೋವಿಂದ್ ಸಿಂಗ್ ರಿಫೈನರೀಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಬಂದರಿನಲ್ಲಿ ಕಚ್ಚಾ ತೈಲವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರಿನೊಂದಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿತು. ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ, ಏಕ-ಪಾಯಿಂಟ್ ಮೂರಿಂಗ್ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಮತ್ತು ಮುಂದ್ರಾದಲ್ಲಿ ಕಚ್ಚಾ ತೈಲವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಇಂಡಿಯನ್ ಆಯಿಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಒಪ್ಪಂದಗಳಿಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕಲಾಯಿತು. ೨೦೦೩ ರಲ್ಲಿ, ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರಿನಲ್ಲಿ ಕಂಟೈನರ್ ಟರ್ಮಿನಲ್ ಅನ್ನು ಸೇರಿಸಲು ಉಪ ರಿಯಾಯಿತಿ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಟರ್ಮಿನಲ್ ಆ ವರ್ಷ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ೨೦೦೫ ರಲ್ಲಿ, ಅದಾನಿ ಪೋರ್ಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಮತ್ತು ಗುಜರಾತ್ ಅದಾನಿ ಪೋರ್ಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಅನ್ನು ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ೨೦೦೫ ರ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಸಿಂಗಲ್-ಪಾಯಿಂಟ್ ಮೂರಿಂಗ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.
ಮುಂದ್ರಾ ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯವನ್ನು ೨೦೦೩ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಬಹು ಉತ್ಪನ್ನ ಬಂದರು ಆಧಾರಿತ ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯವಾಯಿತು. ಟರ್ಮಿನಲ್ ೨ ನಲ್ಲಿ ಎರಡು ಹೊಸ ಬರ್ತ್‌ಗಳು ಬೃಹತ್ ಸರಕುಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಕಾರ್ಯಾರಂಭ ಮಾಡಿತು. ಡಬಲ್-ಸ್ಟಾಕ್ ಕಂಟೈನರ್ ರೈಲು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಮುಂದ್ರಾ ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಮತ್ತು ಅದಾನಿ ಕೆಮಿಕಲ್ಸ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಅನ್ನು ಗುಜರಾತ್ ಅದಾನಿ ಪೋರ್ಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ನೊಂದಿಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಕಂಪನಿಯ ಹೆಸರನ್ನು ೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ ಮುಂದ್ರಾ ಪೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯ ಲಿಮಿಟೆಡ್ (ಎಂಪಿಎಸ್‌ಇಸಡ್) ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು.
೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ, ಟರ್ಮಿನಲ್ ೨ ನಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್ ಕಾರ್ಗೋಗಾಗಿ ಇನ್ನೂ ಎರಡು ಬರ್ತ್‌ಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಟರ್ಮಿನಲ್ ಟ್ರಯಲ್ ರನ್ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು ಪ್ರಾರಂಭವಾದವು. ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಸರಕು ಆಮದುಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಟಾಟಾ ಪವರ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸೇವಾ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಲಾಯಿತು. ೨೦೦೭ ರಲ್ಲಿ, ಎಂಪಿಎಸ್‌ಇಸಡ್ ನಲ್ಲಿ ಈಕ್ವಿಟಿ ಷೇರುಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗಿಗಳಿಗೆ ನೀಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ಟಾಕ್ ಎಕ್ಸ್ಚೇಂಜ್ ಮತ್ತು ಬಾಂಬೆ ಸ್ಟಾಕ್ ಎಕ್ಸ್ಚೇಂಜ್ನಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿಮಾಡಲಾಯಿತು . ಆಟೋಮೊಬೈಲ್‌ಗಳ ರಫ್ತುಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಮಾರುತಿ ಸುಜುಕಿ ಇಂಡಿಯಾ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ನೊಂದಿಗೆ ೨೦೦೮ ರಲ್ಲಿ ಸೇವಾ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಲಾಯಿತು.
ಎಂಪಿಎಸ್‌ಇಸಡ್ ತನ್ನ ಬಂದರು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಜನವರಿ ೬, ೨೦೧೨ ರಂದು ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು " ಅದಾನಿ ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯ ಲಿಮಿಟೆಡ್ " ( [೩] ) ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿತು.
ಬಂದರು ಚೀನೀ ಕರಾವಳಿಯಿಂದ ಮೆಡಿಟರೇನಿಯನ್‌ಗೆ ಮತ್ತು ಮೇಲಿನ ಆಡ್ರಿಯಾಟಿಕ್ ಪ್ರದೇಶದ ಮೂಲಕ ಮಧ್ಯ ಯುರೋಪ್ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಸಮುದ್ರದವರೆಗೆ ಸಾಗುವ ಮೆರಿಟೈಮ್ ಸಿಲ್ಕ್ ರೋಡ್‌ನ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. [೪] [೫] [೬]
ಬಂದರು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಬಹುಪಯೋಗಿ ಟರ್ಮಿನಲ್‌ಗಳು ಒಟ್ಟು ೧.೮ ಸಾವಿರ ಮೀಟರ್ ಉದ್ದ ಹಾಗೂ ಬರ್ತ್ ೯ ರಿಂದ ೧೬.೫ ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಆಳವಿದೆ. ೨೭೫ ಮೀಟರ್ ಉದ್ದ ಮತ್ತು ೧೫.೫ ಮೀಟರ್ ಆಳವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ೭೫ ಸಾವಿರ ಗೆ ಹಡಗುಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ಬರ್ತ್ ೨ ಮತ್ತು೧೮೦ ಮೀಟರ್ ಉದ್ದ ಮತ್ತು ೧೩ ಮೀಟರ್ ಆಳವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ೩೦ ಸಾವಿರ ದಿಬ್ಲ್ಯುಟಿ ಗೆ ಹಡಗುಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. ೬೦ ಸಾವಿರ ದಿಬ್ಲ್ಯುಟಿ ವರೆಗಿನ ಹಡಗುಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುವುದು, ಬರ್ತ್ ೩ ಮತ್ತು ೪ ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ೨೨೫ ಮೀಟರ್ ಉದ್ದವಿರುತ್ತವೆ; ಬರ್ತ್ ೩ ಮತ್ತು ೧೪ ಮೀಟರ್ ಆಳವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಬರ್ತ್ ೪ ಜೊತೆಗೆ ೧೨ ಮೀಟರ್ ಆಳವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ೫ ಮತ್ತು ೬ ಬರ್ತ್ ಪ್ರತಿ ೨೫೦ ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಉದ್ದವಾಗಿದ್ದು, ಜೊತೆಗೆ ೧೪ ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ಆಳವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಎರಡೂ ೧೫೦ ಸಾವಿರ ದಿಬ್ಲ್ಯುಟಿ ವರೆಗಿನ ಹಡಗುಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಬಹುದು. ೭ ಮತ್ತು ೮ ತಲಾ ೧೭೫ ಮೀಟರ್ ಉದ್ದವಿದ್ದು, ಜೊತೆಗೆ ೧೨ ಮೀಟರ್ ಆಳ ಮತ್ತು ೪೦ ಸಾವಿರ ದಿಬ್ಲ್ಯುಟಿ ವರೆಗಿನ ಹಡಗುಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಬಹುದು. ಬಾರ್ಜ್ ಅಗಲ ೮೦ ಮೀಟರ್ ಉದ್ದ ಮತ್ತು ೬ ಮೀಟರ್ ಆಳ ಮತ್ತು ೨೫೦೦ ದಿಬ್ಲ್ಯುಟಿ ಯ ಹಡಗುಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ.
ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ೨೧ ಮುಚ್ಚಿದ ಡಾಕ್‌ಸೈಡ್ ಗೋದಾಮುಗಳನ್ನು ೧.೩೭ ಲಕ್ಷ (೧೩೭ ಸಾವಿರ) ಚದರ ಮೀಟರ್‌ಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಗೋಧಿ, ಸಕ್ಕರೆ, ಅಕ್ಕಿ, ರಸಗೊಬ್ಬರ, ರಸಗೊಬ್ಬರಕ್ಕಾಗಿ ಕಚ್ಚಾ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಎಣ್ಣೆಯುಕ್ತ ಕೇಕ್‌ಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಬಂದರು ಉಕ್ಕಿನ ಹಾಳೆಗಳು, ಸುರುಳಿಗಳು, ಪ್ಲೇಟ್, ಕ್ಲಿಂಕರ್, ಸ್ಕ್ರ್ಯಾಪ್, ಉಪ್ಪು, ಕೋಕ್, ಬೆಂಟೋನೈಟ್ ಮತ್ತು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲುಗಳಿಗಾಗಿ ೮.೮ ಲಕ್ಷ (೮೮೦ ಸಾವಿರ) ಚದರ ಮೀಟರ್ ತೆರೆದ ಸಂಗ್ರಹಣೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ರೈಲ್ವೆಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ೨೬ ಸಾವಿರ ಚದರ ಮೀಟರ್ ತೆರೆದ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಲಭ್ಯವಿದೆ. ಬಂದರು ದಿನಕ್ಕೆ ೧೨೦೦ ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಟನ್‌ಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಗೋಧಿ-ಶುಚಿಗೊಳಿಸುವ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಮತ್ತು ದಿನಕ್ಕೆ ೫೦೦ ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಟನ್‌ಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಬಲ್ಲ ಅಕ್ಕಿ-ವಿಂಗಡಣೆ ಮತ್ತು -ಗ್ರೇಡಿಂಗ್ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಹಲವಾರು ಸೇರ್ಪಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಯೋಜಿಸುತ್ತಿದೆ. ೮,೬೦೦ ಮೆಗಾವ್ಯಾಟ್‌ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಎರಡು ಉಷ್ಣ ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರಗಳು ನಿರ್ಮಾಣ ಹಂತದಲ್ಲಿವೆ. ಹೊಸ ಟರ್ಮಿನಲ್ ಸೈಟ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಟರ್ಮಿನಲ್‌ಗಳ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ಹತ್ತು ನಾಟಿಕಲ್ ಮೈಲುಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿ ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಟರ್ಮಿನಲ್ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮೂರು ಆಳವಾದ ನೀರಿನ ಕಡಲಾಚೆಯ ಬರ್ತ್‌ಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು, ಕಬ್ಬಿಣದ ಅದಿರು ಮತ್ತು ಇತರ ಒಣ ಬೃಹತ್ ಸರಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಎರಡು ಸೆಟ್‌ಗಳ ಸ್ಟಾಕ್‌ಯಾರ್ಡ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.
ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಆಫ್ ಕಝಾಕಿಸ್ತಾನ್ ಇರಾನ್ - ತುರ್ಕಮೆನಿಸ್ತಾನ್ - ಕಝಾಕಿಸ್ತಾನ್ ರೈಲು ಮಾರ್ಗದ ಮೂಲಕ ಮಧ್ಯ ಏಷ್ಯಾಕ್ಕೆ ಭಾರತೀಯ ಸರಕುಗಳಿಗೆ ನೇರ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರಿನಲ್ಲಿ ಟರ್ಮಿನಲ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಿದೆ. [೭]
ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ನವಿನಾಲ್ ದ್ವೀಪದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಮುಂದ್ರಾದ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಚೋರ್ಕರ್ಮಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಎರಡು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗುವುದು. ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ, ಹಂತ ೨ಎ ಬ್ರೇಕ್‌ವಾಟರ್‌ಗಳು, ಡ್ರೆಡ್ಜಿಂಗ್, ರಿಕ್ಲೇಮೇಶನ್ ಜೊತೆಗೆ ಬೇಸಿನ್ ಕಂಟೈನರ್ ಟರ್ಮಿನಲ್ ನಿರ್ಮಾಣ, ಎರಡು ರೋಲ್-ಆನ್/ರೋಲ್-ಆಫ್ ಸರ್ವೀಸ್ ಬರ್ತ್‌ಗಳು, ಕ್ರಾಫ್ಟ್ ಬರ್ತ್ ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಕ್-ಅಪ್ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ರೈಲ್ವೆ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗುವುದು ಮತ್ತು ದ್ರವೀಕೃತ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲಕ್ಕಾಗಿ ಹೊಸ ಮೀಸಲಾದ ಬರ್ತ್ ಅನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ತನ್ನ ರಸ್ತೆ ಜಾಲವನ್ನು ನವೀಕರಿಸುತ್ತಿದೆ, ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ದ್ವಿಪಥದ ರಸ್ತೆಗೆ ಎರಡು ಲೇನ್‌ಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತದೆ.
ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಬಹು ಉತ್ಪನ್ನ ಬಂದರು ಆಧಾರಿತ ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯ (ಎಸ್‌ಇಸಡ್). ಕಂಪನಿಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ಫೆಬ್ರವರಿ ೨೦೧೫ ರಂತೆ ವಾರ್ಷಿಕ ಸರಕು ನಿರ್ವಹಣೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ೩೩೮ ಎಮ್.ಎಮ್.ಟಿ. ಹೊಂದಿದೆ.
ಅದಾನಿ ಬಂದರು ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಉದ್ಯಮಿ ಶ್ರೀ ಗೌತಮ್ ಅದಾನಿ ಅವರು ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೯೮ ರಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಒಂದು ಬರ್ತ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಮೊದಲನೆಯದು. ಕೇವಲ ೧೨ ವರ್ಷಗಳ ಅಲ್ಪಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಒಂದು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ೧೦ ಕೋಟಿ (೧೦೦ ಮಿಲಿಯನ್) ಮೆಟ್ರಿಕ್ ಟನ್ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಸಾಧಿಸಿತು ಆ ಮೂಲಕ ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬಂದರು ಆಯಿತು. ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಬಂದರು ವಲಯದಲ್ಲಿ ೩೫% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವೇಗದ ಸಿಎಜಿಆರ್ ಅನ್ನು ನೋಂದಾಯಿಸಿದೆ. [೮]
ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಉತ್ತರ ಕೊಲ್ಲಿ ಆಫ್ ಕಚ್‌ನಲ್ಲಿದೆ, ಪ್ರಮುಖ ಸಮುದ್ರ ಮಾರ್ಗಗಳ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ರೈಲು, ರಸ್ತೆ, ವಾಯು ಮತ್ತು ಪೈಪ್‌ಲೈನ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಪಶ್ಚಿಮದ ಕಡೆಗೆ ಸರಕು ಸಾಗಣೆಗೆ ಆದ್ಯತೆಯ ಗೇಟ್‌ವೇ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಬಂದರನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಸರಕುಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಂಟೈನರ್‌ಗಳು, ಡ್ರೈ ಬಲ್ಕ್, ಬ್ರೇಕ್ ಬಲ್ಕ್, ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಕಾರ್ಗೋ ಮತ್ತು ಆಟೋಮೊಬೈಲ್‌ಗಳು.
ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ೩೩೮ ಎಂಎಂಟಿ ಸರಕುಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ - ಇದು ಭಾರತದ ಎಲ್ಲಾ ಕಾರ್ಯಾಚರಣಾ ಬಂದರುಗಳಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ. ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ೨೦೨೦-೨೧ ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ೧೪.೪೪ ಕೋಟಿ (೧೪೪.೪ ಮಿಲಿಯನ್)ಎಂಟಿ ಸರಕುಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಸರಕುಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬಂದರು ಆಗಿದೆ. [೮]
ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಡೀಪ್ ಡ್ರಾಫ್ಟ್ ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಪೋರ್ಟ್ ಮಾದರಿಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಬಂದರು ಆಧಾರಿತ ಎಸ್‌ಇಸಡ್ ನ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನೂ ಸಹ ಪ್ರವರ್ತಿಸಿದೆ. ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಮತ್ತು ಅದರ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಬಹು-ಉತ್ಪನ್ನ ಎಸ್‌ಇಸಡ್ ಅನ್ನು ೧೩೫ ಚದರ ಕಿಲೋಮೀಟರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ (೧೩,೫೦೦ ಹೆಕ್ಟೇರ್) ಹರಡಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ, ಅಧಿಸೂಚಿತ ಬಹು-ಉತ್ಪನ್ನ ಎಸ್‌ಇಸಡ್ ೬,೪೭೩ ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದೆ, ಹೆಚ್ಚುವರಿ ೧೬೮ ಹೆಕ್ಟೇರ್‌ಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತ ವ್ಯಾಪಾರ ಉಗ್ರಾಣ ವಲಯವಾಗಿ ಅಧಿಸೂಚಿಸಲಾಗಿದೆ. [೯]
ಮೈಲಿಗಲ್ಲುಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- ೧೯೯೮ ಅಕ್ಟೋಬರ್ - ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಒಂದು ಬರ್ತ್‌ನೊಂದಿಗೆ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು [೧೦]
- ೨೦೦೬ ಏಪ್ರಿಲ್ - ಮುಂಡ್ರಾದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯ (ಎಸ್‌ಇಸಡ್) ಗಾಗಿ ಅಧಿಸೂಚನೆಯನ್ನು ಹೊರಡಿಸಲಾಗಿದೆ
- ೨೦೦೭
- ೨೦೧೦
- ನಾಲ್ಕು ಪಥವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ.೧.೫ ಕಿಮೀ ಉದ್ದದ ರೋಬ್ ಅನ್ನು ₹ ೫೦ ಕೋಟಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸರಕು ಸಾಗಣೆಯನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಲು ಮತ್ತು ವೇಗಗೊಳಿಸಲು ೧೦೦ ಎಮ್‌ಟಿ ಭಾರವನ್ನು ತಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಭಾರತದ ಬಂದರು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಇದು ಮೊದಲ ಖಾಸಗಿ ನಾಲ್ಕು-ಪಥದ ಆಗಿದೆ [೧೨]
- ವರ್ಷಕ್ಕೆ ೬ ಕೋಟಿ (೬೦ ಮಿಲಿಯನ್) ಟನ್ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದೊಂದಿಗೆ ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸಂಪೂರ್ಣ ಯಾಂತ್ರೀಕೃತ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಆಮದು ಟರ್ಮಿನಲ್ ಅನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು [೧೩]
- ೨೦೧೧
- ಟರ್ಮಿನಲ್ ಮೂರು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ
- ೨೦೧೨
- ಅದಾನಿ ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಎಂದು ಹೆಸರನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ
- ಮುಂದ್ರಾ ಮತ್ತು ಆದಿಪುರ ನಡುವಿನ ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕದ ದ್ವಿಗುಣಗೊಳಿಸುವಿಕೆ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿದೆ. ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಈಗ ೧೧೭ಕಿ.ಮೀ. ರಷ್ಟು ಖಾಸಗಿ ರೈಲು ಜಾಲವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
- ೨೦೧೪
- ಅದಾನಿಯ ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಒಂದು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ೧೦೦ ಎಮ್‌ಎಮ್‌ಟಿ ಸರಕು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಗಡಿಯನ್ನು ದಾಟಿದೆ. ಮುಂದ್ರಾ ಪೋರ್ಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್, ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಪೋರ್ಟ್ ಡೆವಲಪರ್ ಮತ್ತು ಆಪರೇಟರ್ ಅದಾನಿ ಗ್ರೂಪ್‌ನ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. [೧೪]
ಬಂದರು ವಿನ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಬಂದರು ಆಳವಾದ ಡ್ರಾಫ್ಟ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಅದರ ಬರ್ತ್‌ನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಡಾಕ್ ಮಾಡಲು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತುಂಬಿದ ಕ್ಯಾಪ್ಸೈಜ್ ಹಡಗುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ದೊಡ್ಡ ಹಡಗುಗಳಿಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುತ್ತದೆ. [೧೫]
ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಸರಕು-ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಶೇಖರಣಾ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಬಂದರು ೨,೨೫,೦೦೦ ಚದರ ಮೀಟರ್ ಮುಚ್ಚಿದ ಗೋಡೌನ್‌ಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ೩,೧೫೦,೦೦೦ ಚದರ ಮೀಟರ್ ತೆರೆದ ಸ್ಟೋರೇಜ್ ಯಾರ್ಡ್‌ಗಳನ್ನು ಬಂದರು ಆವರಣದೊಳಗೆ ಆಮದು ಅಥವಾ ರಫ್ತು ಸರಕುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಹೊಂದಿದೆ. ಎ‌ಎಸ್‌ಪಿಇ ನಲ್ಲಿನ ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಟರ್ಮಿನಲ್ ವಿವಿಧ ಗಾತ್ರದ ೯೭ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ದ್ರವ ಸರಕುಗಳ ಶೇಖರಣೆಗಾಗಿ ಒಟ್ಟು ೪,೨೫,೦೦೦ ಕಿಲೋಲೀಟರ್ ಸಂಗ್ರಹ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ತಲೆಕೆಳಗಾದ ಕೊಳವೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸರಕುಗಳನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದೆ. ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಬಂದರಿನ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುವ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಅದರ ಸಮುದ್ರ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರಬೇಕು.
ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಸರಕು-ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ವಹಣೆ, ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ಸರಕುಗಳನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದೆ. ರಸಗೊಬ್ಬರ ಕಾರ್ಗೋ ಕಾಂಪ್ಲೆಕ್ಸ್ (ಎಫ್‌ಸಿಸಿ) ರಸಗೊಬ್ಬರ ನಿರ್ವಹಣೆ ಸೌಲಭ್ಯವಾಗಿದೆ. ಎಫ್‌ಸಿಸಿಯು ೨ ಕಾರ್ಯಾಚರಣಾ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ೪೪ ಬ್ಯಾಗಿಂಗ್ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ೬೬೦ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ಬ್ಯಾಗ್ ಮಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ. ಪ್ರತಿ ನಿಮಿಷಕ್ಕೆ ೫೦-ಕೆಜಿ ಚೀಲಗಳು ಮತ್ತು ದಿನಕ್ಕೆ ೮-೧೦ ರೇಕ್‌ಗಳನ್ನು ಲೋಡ್ ಮಾಡುವ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ, ಅಂದರೆ ದಿನಕ್ಕೆ ೨೫,೬೦೦ ಟನ್‌ಗಳು. [೧೬]
ಉಕ್ಕಿನ ಅಂಗಳವು ೧,೨೦,೦೦೦ ಚದರ ಮೀಟರ್‌ಗಳಷ್ಟು ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಉಕ್ಕಿನ ಶೇಖರಣಾ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಉಕ್ಕಿನ ಸರಕುಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಸಾಧನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಸ್ಟೀಲ್ ಯಾರ್ಡ್‌ನಲ್ಲಿ ೮ ಗೋಲಿಯಾತ್ ಕ್ರೇನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ೨ ಮೊಬೈಲ್ ಕ್ರೇನ್‌ಗಳು ವ್ಯಾಕ್ಯೂಮ್ ಲಿಫ್ಟ್ ಅಟ್ಯಾಚ್‌ಮೆಂಟ್‌ಗಳು, ಸ್ಟೀಲ್ ಕಾಯಿಲ್‌ಗಳು, ಸ್ಲ್ಯಾಬ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ಲೇಟ್‌ಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಬಹು ಅಟ್ಯಾಚ್‌ಮೆಂಟ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ೬ ಫೋರ್ಕ್‌ಲಿಫ್ಟ್‌ಗಳು, ೧ ರೀಚ್ ಸ್ಟ್ಯಾಕರ್ ಮತ್ತು ೬೦ ಟ್ರೇಲರ್‌ಗಳನ್ನು ಆಂತರಿಕ ಸಾರಿಗೆಗಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಬಂದರು ಪ್ರದೇಶದ ಜೊತೆಗೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಭೂಪ್ರದೇಶವಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಒಂದು ಭಾಗವು ಈಗ ಸೂಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ SEZ ಆಗಿದೆ, ಇದು ಈಗ ದೇಶದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಬಂದರು ಆಧಾರಿತ ಬಹು ಉತ್ಪನ್ನ SEZ ಆಗಿದೆ. [೧೭] ಭಾರತದ GDP ಯ ಮೂರನೇ ಎರಡರಷ್ಟು ಭಾಗವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ವಾಯುವ್ಯ ಭಾರತದ ಒಳನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಈ SEZ ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಸ್ತೆ, ರೈಲು ಮತ್ತು ಪೈಪ್‌ಲೈನ್ ಜಾಲದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ. ೮೪ರಷ್ಟು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹರಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ೨ ಕಿಮೀ ಇದು ಬಂದರು, ಕಂಟೇನರ್ ಟರ್ಮಿನಲ್‌ಗಳು, ರೈಲು, ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ, ಕಂಟೇನರ್ ಸರಕು ಸಾಗಣೆ ನಿಲ್ದಾಣ ಮತ್ತು ಶೇಖರಣಾ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರನ್ನು ಲೈಟ್ ಮತ್ತು ಹೆವಿ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್, ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಕಾರ್ಗೋ, ಆಟೋ ಮತ್ತು ಆಟೋ ಘಟಕಗಳು, ಜವಳಿ ಮತ್ತು ಉಡುಪುಗಳು, ಫಾರ್ಮಾಸ್ಯುಟಿಕಲ್ಸ್ ಡೈಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ರಾಸಾಯನಿಕ, ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನ ಸಂಸ್ಕರಣೆ, ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಸಂಸ್ಕರಣೆ, ಮರ ಮತ್ತು ಪೀಠೋಪಕರಣಗಳು, ಜಾಗತಿಕ ವ್ಯಾಪಾರ, ಲೋಹ ಮತ್ತು ಮುಂತಾದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಸ್ಥಳವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಖನಿಜ ಇತ್ಯಾದಿ [೧೮]
ಇದು ರಾಜಸ್ಥಾನ, ಹರಿಯಾಣ, ಪಂಜಾಬ್, ದೆಹಲಿ-ಎನ್‌ಸಿಆರ್, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ, ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಇತರ ಬಂದರುಗಳಿಗಿಂತ ಸಾಕಷ್ಟು ದೂರದ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ.
ಟರ್ಮಿನಲ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಬರ್ತ್‌ಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರಿನಲ್ಲಿನ ಸಾಗರ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವು ಡ್ರೈ ಬಲ್ಕ್ ಮತ್ತು ಬ್ರೇಕ್ ಬಲ್ಕ್ ಕಾರ್ಗೋವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಹತ್ತು ಬರ್ತ್‌ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ದ್ರವ ಸರಕುಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಮೂರು ಬರ್ತ್‌ಗಳು, ರೋ-ರೋ ಬರ್ತ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಆರು ಕಂಟೈನರ್ ಬರ್ತ್‌ಗಳು, ಮೂರು ಯಾಂತ್ರಿಕೃತ ಆಮದು ಕಾರ್ಗೋ ಬರ್ತ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಕಚ್ಚಾ ತೈಲ ಆಮದುಗಳಿಗಾಗಿ ೨ ಸಿಂಗಲ್ ಪಾಯಿಂಟ್ ಮೂರಿಂಗ್‌ಗಳು. . ಯಾಂತ್ರೀಕೃತ ಆಮದು ಕಾರ್ಗೋ ಬರ್ತ್‌ಗಳು ೧೯ ಮೀಟರ್‌ಗಳ ಗರಿಷ್ಠ ಡ್ರಾಫ್ಟ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಹಡಗುಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಬಲ್ಲವು ಮತ್ತು ಇತರ ಬರ್ತ್‌ಗಳು ಗರಿಷ್ಠ ೧೭ ಮೀಟರ್‌ಗಳ ಡ್ರಾಫ್ಟ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಹಡಗುಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಬಲ್ಲವು. ಎಸ್‌‌ಎಸ್‌ಇ ಸೌಲಭ್ಯವು ೩೨ ಮೀಟರ್‌ಗಳ ಡ್ರಾಫ್ಟ್ ಅನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಬಂದರು ತನ್ನದೇ ಆದ ಟಗ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಪೈಲಟ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಬಂಡವಾಳ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣಾ ಡ್ರೆಜ್ಜಿಂಗ್ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ಡ್ರೆಡ್ಜರ್‌ಗಳ ಸಮೂಹವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಭಾರತದ ಎಲ್ಲಾ ಬಂದರುಗಳಲ್ಲಿ ಆಳವಾದ ಕರಡು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. [೧೯]
ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಟರ್ಮಿನಲ್ ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು ಆಮದು ಟರ್ಮಿನಲ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ೪ ಕೋಟಿ (೪೦ ಮಿಲಿಯನ್) ಟನ್ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಬಲ್ಲದು. ಇದನ್ನು ₹೨,೦೦೦ ಕೋಟಿ (ಯುಎಸ್$೪೪೪ ದಶಲಕ್ಷ) ) ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ [೨೦]
ಬಂದರು ಸಂಪರ್ಕ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ರೈಲು ಹಳಿ, ರಸ್ತೆ ಜಾಲ, ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಮತ್ತು ಕ್ರಾಸ್ ಕಂಟ್ರಿ ಪೈಪ್‌ಲೈನ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಒಳನಾಡಿನ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.
ರೈಲು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಮುಂದ್ರಾ ಪೋರ್ಟ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಮುಂದ್ರಾದಿಂದ ಆದಿಪುರಕ್ಕೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಿಸಲಾದ ೭೬-ಕಿಮೀ ರೈಲು ಮಾರ್ಗದ ಮೂಲಕ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ ಜಾಲದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ. ರೈಲು ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವು ಡಬಲ್ ಸ್ಟಾಕ್ ಕಂಟೈನರ್ ರೈಲುಗಳು ಮತ್ತು ದೀರ್ಘ-ಪ್ರಯಾಣದ ರೈಲುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ದಿನಕ್ಕೆ ೧೩೦ ರೈಲುಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ರಸ್ತೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹೆದ್ದಾರಿ ೮ಎ ಎಕ್ಸ್‌ಟಿಎನ್ ಮೂಲಕ ಭಾರತದ ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಒಳನಾಡಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ. & ರಾಜ್ಯ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು ೬ ಮತ್ತು ೪೮. ಬಂದರಿನ ಸಾಮೀಪ್ಯದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು-ಲೇನ್ ರೈಲು-ಮೇಲ್ಸೇತುವೆ (ಆರ್‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ಒಬಿ) ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದೆ, ಎರಡು ಸಾರಿಗೆ ವಿಧಾನಗಳು ಅಂದರೆ ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ರೈಲು, ಪರಸ್ಪರರ ಚಲನೆಗೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ಗಾಳಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಮುಂಡ್ರಾ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು 'ಖಾಸಗಿ ವರ್ಗದಲ್ಲಿ' ಪರವಾನಗಿ ಪಡೆದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವಾಗಿದ್ದು, ಏರ್ ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ (ಎಟಿಸಿ) ಜೊತೆಗೆ ಇದನ್ನು ಏರ್‌ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಅಥಾರಿಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ (ಎ‌ಎಐ) ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಹತ್ತಿರದ ವಾಣಿಜ್ಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳು ಭುಜ್‌ನಲ್ಲಿವೆ (೬೫ ಕಿಮೀ) ಮತ್ತು ಕಾಂಡ್ಲಾ (೬೦ ಕಿಮೀ). ಮುಂದ್ರಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ರನ್‌ವೇಯನ್ನು ೪,೫೦೦ ಮೀಟರ್‌ಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಕಂಪನಿಯು ಯೋಜಿಸಿದೆ. ಇದು ನಿಖರವಾದ ವಿಧಾನ ಮಾರ್ಗ ಸೂಚಕ (ಪಿಎಪಿಐ) ಅನ್ನು ಸಹ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ, ಮತ್ತು ವಿಮಾನಕ್ಕಾಗಿ ಸುರಕ್ಷಿತ ರಾತ್ರಿ ಇಳಿಯುವಿಕೆಗಾಗಿ ಅಪ್ರೋಚ್ ಮತ್ತು ರನ್‌ವೇ ಲೈಟಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಸಹ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ. ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ರಾತ್ರಿ ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಸೌಲಭ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಏರ್ ಕಾರ್ಗೋ ಹಬ್ ಅನ್ನು ನವೀಕರಿಸಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ.
ಪೈಪ್ಲೈನ್ಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಮೂರು ಕ್ರಾಸ್-ಕಂಟ್ರಿ ಪೈಪ್‌ಲೈನ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಉತ್ತರ ಒಳನಾಡಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದೆ. ಒಂದು ಐಓಸಿಎಲ್ ಪಾಣಿಪತ್ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರಕ್ಕೆ ಆಹಾರವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ, ಎರಡನೆಯ ಕಚ್ಚಾ ತೈಲ ಪೈಪ್‌ಲೈನ್ ಬಟಿಂಡಾ ಸಂಸ್ಕರಣಾಗಾರವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮೂರನೆಯದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಾಜಧಾನಿ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಪೋಷಿಸುವ ಬಿಳಿ ತೈಲ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ.
ಸರಕುಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಅದಾನಿ ಬಂದರುಗಳು ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಆರ್ಥಿಕ ವಲಯ ಲಿಮಿಟೆಡ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಸರಕುಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ:
- ಯೂರಿಯಾ, ಡಿಎಪಿ, ಎಂಒಪಿ ಇತ್ಯಾದಿ ರಸಗೊಬ್ಬರಗಳು.
- ಹಳದಿ ಬಟಾಣಿ, ಡಿಓಸಿ, ಗೋಧಿ ಮುಂತಾದ ಕೃಷಿ ಸರಕುಗಳು.
- ಕಚ್ಚಾ ತೈಲ, ಪಿಓಎಲ್, ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು, ಖಾದ್ಯ ತೈಲ ಇತ್ಯಾದಿ ಸೇರಿದಂತೆ ದ್ರವ ಸರಕು.
- ಸ್ಟೀಮ್ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು, ಕೋಕಿಂಗ್ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು, ಕಂಟೈನರ್‌ಗಳು, ಆಟೋಮೊಬೈಲ್‌ಗಳು, ಸ್ಟೀಲ್ ಕಾರ್ಗೋ, ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಕಾರ್ಗೋ ಮತ್ತು ಖನಿಜಗಳು
ಸರಕು ನಿರ್ವಹಣೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಡ್ರೈ, ಬಲ್ಕ್, ಬ್ರೇಕ್ ಬಲ್ಕ್, ಲಿಕ್ವಿಡ್, ಕ್ರೂಡ್ ಆಯಿಲ್, ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಕಾರ್ಗೋ, ಕಾರುಗಳು ಮತ್ತು ಕಂಟೈನರ್‌ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಸರಕು ಬೇಸ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮುಂದ್ರಾ ಪೋರ್ಟ್ ಮೊಬೈಲ್ ಹಾರ್ಬರ್ ಕ್ರೇನ್‌ಗಳು (೧೬ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು), ಗ್ರಾಬ್ ಶಿಪ್ ಅನ್‌ಲೋಡರ್‌ಗಳು (೭ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು), ಪೇ ಲೋಡರ್‌ಗಳು, ಅಗೆಯುವ ಯಂತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಬೃಹತ್ ಮತ್ತು ಬ್ರೇಕ್-ಬಲ್ಕ್ ಕಾರ್ಗೋವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಕನ್ವೇಯರ್ ಸಿಸ್ಟಮ್‌ಗಳಂತಹ ಸರಕು ನಿರ್ವಹಣೆ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಬರ್ತ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಶೇಖರಣಾ ಪ್ರದೇಶದ ನಡುವೆ ಸರಕುಗಳನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸಲು ಬಾಡಿಗೆ ಡಂಪರ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ.
ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರು ಜೆಟ್ಟಿಯಿಂದ ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಟ್ಯಾಂಕ್ ಫಾರ್ಮ್‌ಗೆ ದ್ರವ ಸರಕುಗಳನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸಲು ೯ ಡಾಕ್‌ಲೈನ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದೆ. ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರಿನಲ್ಲಿರುವ ಕಂಟೈನರ್ ಟರ್ಮಿನಲ್‌ಗಳು ೨.೧ಕಿಮೀ ಉದ್ದದ ಕ್ವೇ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸಂಯೋಜಿತ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ೧೮ ರೈಲ್ ಮೌಂಟೆಡ್ ಕ್ವೇ ಕ್ರೇನ್‌ಗಳು, ೪೮ ರಬ್ಬರ್ ಟೈರ್ ಗ್ಯಾಂಟ್ರಿ ಕ್ರೇನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ೧೭,೪೦೦ ನೆಲದ ಸ್ಲಾಟ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಮರಳುಗಳು.
ವಿವಾದಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಪರಿಸರ ನಿಯಮಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಕೇಂದ್ರದ ಸುನಿತಾ ನಾರಾಯಣ್ ನೇತೃತ್ವದ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಪರಿಸರ ಮತ್ತು ಅರಣ್ಯ ಸಚಿವಾಲಯವು ಗುಜರಾತ್‌ನ ಕಚ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮುಂದ್ರಾ ವೆಸ್ಟ್ ಪೋರ್ಟ್ ಬಳಿ M/s ಅದಾನಿ ಬಂದರು ಮತ್ತು ಎಸ್‌ಇಸಡ್ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ನ ಹಡಗು ಒಡೆಯುವ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ರಚಿಸಿದೆ. ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೮, ೨೦೧೩ ರಂದು ತನ್ನ ವರದಿಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಸಮಿತಿಯು ಮ್ಯಾಂಗ್ರೋವ್‌ಗಳ ನಾಶ, ತೊರೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಇತರ ಕ್ಲಿಯರೆನ್ಸ್ ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸದಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ನಿರಾಕರಿಸಲಾಗದ ಪುರಾವೆಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದೆ. [೨೧] ತರುವಾಯ, ಜುಲೈ ೨೯, ೨೦೧೩ ರಂದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ನಡೆಸಲಾಯಿತು, ಅಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಪೀಡಿತ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಜನರು ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರದ ಮೇಲೆ ಅದರ ಪ್ರಭಾವದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಿದರು. [೨೨]
ಅಕ್ರಮ ಔಷಧ ವ್ಯಾಪಾರ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ೨೦೨೧ ರಲ್ಲಿ, ೨,೯೮೮.೨೨ಕೀಇರಾನ್‌ನ ಬಂದರ್ ಅಬ್ಬಾಸ್‌ನಿಂದ ಮುಂದ್ರಾ ಬಂದರಿಗೆ ಬಂದ ಎರಡು ಕಂಟೈನರ್‌ಗಳಿಂದ ಹೆರಾಯಿನ್ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. [೨೩] ಹೆರಾಯಿನ್ ಅನ್ನು ಅಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿದ ಅರೆ-ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದ ಟಾಲ್ಕ್ ಕಲ್ಲುಗಳ ರವಾನೆಯಂತೆ ವೇಷ ಮಾಡಲಾಯಿತು.
ಸಹ ನೋಡಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ಕಂಟೇನರ್ ಸಾರಿಗೆ
- ಕಾಂಡ್ಲಾ ಬಂದರು
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ "Cargo volumes lift Mundra Port net 76%". Economic Times. 31 July 2009.
- ↑ "Mundra Becomes First Indian Port to Cross 100 Mt Cargo Mark". Mint – via HighBeam (subscription required) . 1 April 2014. Archived from the original on 13 March 2016. Retrieved 5 January 2016.
- ↑ "Mundra Port co is now Adani Ports and SEZ Ltd". The Hindu Business Line. 9 January 2012.
- ↑ Chinese state port operator's India and Vietnam acquisitions stall
- ↑ Jean-Marc F. Blanchard "China’s Maritime Silk Road Initiative and South Asia" (2017), pp 81.
- ↑ Richard T. Griffiths "China's Belt and Road at Sea" (2020).
- ↑ "Kazakhstan eyeing terminal at Mundhra to boost bilateral trade". Colibri Law Firm.
- ↑ ೮.೦ ೮.೧ "Cargo volumes lift Mundra Port net 76%". Economic Times. 31 July 2009."Cargo volumes lift Mundra Port net 76%".
- ↑ "MUNDRA PORT AND SPECIAL ECONOMIC ZONE LIMITED" (PDF). SEBI.
- ↑ "Mundra Port commences coal terminal operations". Construction Update. January 2011. Archived from the original on 4 ಮಾರ್ಚ್ 2016. Retrieved 22 March 2014.
- ↑ "Mundra Port IPO opens on Nov 1, price band at Rs 400–440". Money Control. 29 October 2007.
- ↑ "India's first Rail-overbridge inaugurated". Indian Railway Turn Around News. 30 June 2010.
- ↑ "Mundra Port & Special Economic Zone Limited". India Mart. Archived from the original on 2013-01-26. Retrieved 2015-07-08.
- ↑ "Adani's Mundra Port handles 100 MMT cargo in FY '14 | Business Standard News". Business Standard India. 31 March 2014.
- ↑ "CRISIL 'AA' for Mundra Port and Special Economic Zone's NCD Programme". Crisil. 1 June 2010. Archived from the original on 23 September 2015. Retrieved 8 July 2015.
- ↑ "Business of Success" (PDF). Super Brands India. Archived from the original (PDF) on 2018-05-01. Retrieved 2015-07-08.
- ↑ "Sectors and stocks that could be considered for investment on long term basis". Economic Times. 7 May 2012. Archived from the original on 2013-01-03. Retrieved 2022-08-14.
- ↑ "Business of Success" (PDF). Super Brands India. Archived from the original (PDF) on 2018-05-01. Retrieved 2015-07-08."Business of Success" (PDF).
- ↑ "Mundra Port and SEZ Ltd". Gujarat Maritime Port. Archived from the original on 2013-06-04. Retrieved 2012-10-01.
- ↑ "Adani has made some very 'power'ful moves". dnaindia.com. 2008-09-09. Retrieved 2010-03-17.
- ↑ "Report of the Committee for Inspection of M/s Adani Port & SEZ Ltd. Mundra, Gujarat" (PDF). Centre for Science and Environment. pp. 78–83. Archived from the original (PDF) on 27 August 2013. Retrieved 5 August 2013.
- ↑ "EIA and environmental management plan for Adani Ports and SEZ Limited's ship recycling facility new Mundra west port in Kutch district, Gujarat". indiaenvironmentportal.org.in. Archived from the original on 13 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2018. Retrieved 13 September 2018.
- ↑ Pandey, Devesh K. (19 September 2021). "Nearly 3,000 kg heroin seized at Mundra port in Gujarat". The Hindu.
[[ವರ್ಗ:Pages with unreviewed translations]]