ಮಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿ
| ಮಾಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿ | |
|---|---|
 | |
| ಜನನ | ೭ ಎಪ್ರಿಲ್ ೧೭೬೮ |
| ಮರಣ | ೧೮೨೪ |
ಮಾಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿ (೭ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೭೬೮ - ಆಗಸ್ಟ್ ೧೮೨೪) ಚಂದಾ ಬಾಯಿಯಾಗಿ ಜನಿಸಿದರು, ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಮಾಹ್ ಲಕಾ ಚಂದಾ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಹೈದರಾಬಾದ್ ಮೂಲದ ಭಾರತೀಯ ೧೮ ನೇ ಶತಮಾನದ ಉರ್ದು ಕವಿ, ವೇಶ್ಯೆ ಮತ್ತು ಲೋಕೋಪಕಾರಿ. ೧೮೨೪ ರಲ್ಲಿ, ಮರಣೋತ್ತರವಾಗಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಗುಲ್ಜಾರ್-ಎ-ಮಹ್ಲಾಕಾ ಎಂಬ ಉರ್ದು ಗಜಲ್‌ಗಳ ಸಂಕಲನದ ತನ್ನ ಕೃತಿಯ ದಿವಾನ್ (ಕವನಗಳ ಸಂಗ್ರಹ) ಹೊಂದಿರುವ ಮೊದಲ ಮಹಿಳಾ ಕವಿ ಎನಿಸಿಕೊಂಡರು. ದಖಿನಿ (ಉರ್ದುವಿನ ಒಂದು ಆವೃತ್ತಿ) ಹೆಚ್ಚು ಪರ್ಷಿಯನ್ ಉರ್ದು ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವಳು ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಳು. ಅವರ ಸಾಹಿತ್ಯಿಕ ಕೊಡುಗೆಗಳು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಂತಹ ಭಾಷಾ ರೂಪಾಂತರಗಳ ಒಳನೋಟವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ.
ಮಾಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿ ಡೆಕ್ಕನ್‌ನ ಪ್ರಭಾವಿ ವೇಶ್ಯೆ; ಹೈದರಾಬಾದಿನ ದೊರೆ ನಿಜಾಮನು ಅವಳನ್ನು ಒಮಾರಾ (ಅತ್ಯುನ್ನತ ಕುಲೀನ) ಗೆ ನೇಮಿಸಿದನು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ನಿಕಟ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಅವಳಿಗೆ ರಾಜ್ಯದ ನೀತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಿಯೋಜಿಸಲಾದ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಅವಳಿಂದ ಸಾಧಿಸಲಾಯಿತು. ಈಟಿ ಎಸೆಯುವಿಕೆ, ಟೆಂಟ್ ಪೆಗ್ಗಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಬಿಲ್ಲುಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಣಿತರಾದ ಅವರು ನಿಜಾಮ್ II ನೊಂದಿಗೆ ಮೂರು ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ಬೇಟೆಯಾಡುವ ದಂಡಯಾತ್ರೆಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಂಪಿಂಗ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು. ಅವಳು ತನ್ನ ಆಗಮನವನ್ನು ಘೋಷಿಸುವ ಕಾವಲುಗಾರರು ಮತ್ತು ಡ್ರಮ್ಮರ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ತೆರಳಿದಳು.
೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ, ಆಕೆಯ ಸಮಾಧಿ, ಕಾರವಾನ್ಸೆರೈ ಮತ್ತು ಮಸೀದಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಅವರ ಸ್ಮಾರಕವನ್ನು, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರವು ದೇಣಿಗೆಯಾಗಿ ನೀಡಿದ ಹಣದಿಂದ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.
ಜೀವನ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಮಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿ ಅವರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಔರಂಗಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ೭ ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೭೬೮ ರಂದು ಚಂದಾ ಬೀಬಿಯಾಗಿ ಜನಿಸಿದರು. [೧] [೨] : 120 ಆಕೆಯ ತಾಯಿ ರಾಜ್ ಕುನ್ವರ್ – ರಾಜಪುತಾನದಿಂದ ವಲಸೆ ಬಂದ ವೇಶ್ಯೆ, [೩] ಮತ್ತು ತಂದೆ ಬಹದ್ದೂರ್ ಖಾನ್, ಇವರು ಮೊಘಲ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಮುಹಮ್ಮದ್ ಷಾ ಅವರ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಾನಸಬ್ದಾರ್ (ಮಿಲಿಟರಿ ಅಧಿಕಾರಿ) ಆಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಖಾನ್ ದೆಹಲಿಯಿಂದ ಹೈದರಾಬಾದ್ ಡೆಕ್ಕನ್‌ಗೆ ವಲಸೆ ಹೋದರು, ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ರಾಜ್ ಕುನ್ವರ್ ಅವರನ್ನು ಭೇಟಿಯಾದರು ಮತ್ತು ವಿವಾಹವಾದರು. [೪] : 107 ಚಂದಾ ಬೀಬಿಯನ್ನು ಕುನ್ವರ್ ಅವರ ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದ ಸಹೋದರಿ ಮೆಹ್ತಾಬ್ ಮಾ ಅವರು ದತ್ತು ಪಡೆದರು, ಅವರು ಮೆಚ್ಚಿನ ವೇಶ್ಯೆಯರು - ಬಹುತೇಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಗಾತಿ - ನವಾಬ್ ರುಕ್ನ್-ಉದ್-ದೌಲಾ, ಹೈದರಾಬಾದ್ ನಿಜಾಮನ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ . [೫]
ನವಾಬ್ ರುಕ್ನ್-ಉದ್-ದೌಲಾ ಅವರು ಚಂದಾ ಬೀಬಿಯ ತರಬೇತಿಯಲ್ಲಿ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆಸಕ್ತಿ ವಹಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಶಿಕ್ಷಕರನ್ನು ಒದಗಿಸಿದರು. ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವಾಗ, ಅವಳು ಸುಸಜ್ಜಿತ ಗ್ರಂಥಾಲಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಳು ಮತ್ತು ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ರೋಮಾಂಚಕ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ತೆರೆದುಕೊಂಡಳು. ಅವಳು ೧೪ ವರ್ಷದವನಾಗಿದ್ದಾಗ, ಅವಳು ಕುದುರೆ ಸವಾರಿ ಮತ್ತು ಬಿಲ್ಲುಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮವಾದಳು.[೬] ಎರಡನೆಯ ನಿಜಾಮ್ ( ಮೀರ್ ನಿಜಾಮ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ) ಆಕೆಗೆ "ಮಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿ" ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಿದರು.[೭] ಅವಳ ಕೌಶಲ್ಯದಿಂದಾಗಿ, ಅವಳು ನಿಜಾಮ್ II ರ ಜೊತೆ ಮೂರು ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ; ಪುರುಷ ವೇಷಭೂಷಣವನ್ನು ಧರಿಸಿದ್ದ ಅವಳು ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಲ್ಲು ಮತ್ತು ಜಾವೆಲಿನ್ ಕೌಶಲ್ಯಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಳು. ಆಕೆಯ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಂದಾಗಿ, ನಿಜಾಮರು ಆಕೆಗೆ ವಿವಿಧ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಜಾಗೀರ್ (ಭೂಮಿಗಳು) ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿದರು, ಇದು ಹೈದರ್‌ಗುಡ, ಚಂದಾ ನಗರ, ಸೈಯದ್ ಪಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅಡಿಕ್‌ಮೆಟ್‌ನ ನೆರೆಹೊರೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.[೬][೪]: 81 & 124 [೮]: 172–3 [೯] ಒಂದು ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಆಕೆಗೆ ಮಹ್ ಲಕಾ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು - ಅಂದರೆ "ಚಂದ್ರನ ದೃಷ್ಟಿ". ಅವಳು ಮದುವೆಯಾಗಿಲ್ಲವಾದರೂ, ಅವಳು ರಾಜಾ ರಾವ್ ರಂಭಾ ರಾವ್ (೨೦,೦೦೦ ಸೈನಿಕರ ಅಶ್ವಸೈನ್ಯವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದ್ದ ಮರಾಠಾ ಮಿಲಿಟರಿ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ, ಎರಡನೇ ನಿಜಾಮನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮರಾಠಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿ ಅವನ ನೆಚ್ಚಿನ ಅಮೀರ್-ಉಲ್-ಉಮ್ರಾ) ಅವರನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಿದ್ದಳು. ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ ಸರ್ ಜಾನ್ ಮಾಲ್ಕಮ್ (ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ರೆಸಿಡೆಂಟ್ ಜೇಮ್ಸ್ ಅಕಿಲ್ಸ್ ಕಿರ್ಕ್‌ಪ್ಯಾಟ್ರಿಕ್‌ನ ಸಹಾಯಕ) ಅಚ್ಚುಮೆಚ್ಚು.
ಅವರು ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ಎರಡನೇ ಮತ್ತು ಮೂರನೇ ನಿಜಾಮನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಭಾವಿ ಮಹಿಳೆಯಾಗಿದ್ದರು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಹೈದರಾಬಾದ್ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಮನ್ನಣೆಯನ್ನು ಪಡೆದ ಏಕೈಕ ಮಹಿಳೆಯಾಗಿದ್ದರು. ಇದಲ್ಲದೆ, ಆಕೆಯನ್ನು ಅತ್ಯುನ್ನತ ಕುಲೀನರಾದ ಒಮಾರಾಗೆ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು. ಮಾಹ್ ಲಕಾಗೆ ನೀತಿ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತಗಾರರು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಸಲಹೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಗಣ್ಯರಲ್ಲಿ ಹೆಮ್ಮೆಯಂತೆ, ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕಾರಿಯನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡುವಾಗ ಅವಳೊಂದಿಗೆ ಮೆರವಣಿಗೆ ಮಾಡಲು ೫೦೦ ಸೈನಿಕರ ಬೆಟಾಲಿಯನ್ ಅನ್ನು ಕಾಯ್ದಿರಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಿಜಾಮರು ದರ್ಬಾರು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಆಕೆಯೂ ಸೌಜನ್ಯಳಾಗಿದ್ದಳು. ನಿಜಾಮರ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳ ಒಡತಿಯಾಗಿದ್ದಳು. ಅವರು ೧೮೨೪ ರಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು ಮತ್ತು ಮನೆಯಿಲ್ಲದ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಭೂಮಿ, ಚಿನ್ನ, ಬೆಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ವಜ್ರ-ಹೊದಿಕೆಯ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ತನ್ನ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಉಯಿಲು ಮಾಡಿದರು. ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ನಾಂಪಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿರುವ ಅವರ ನಿವಾಸವನ್ನು ಇಂದು ಸರ್ಕಾರಿ ಅನುದಾನಿತ ಬಾಲಕಿಯರ ಪದವಿ ಕಾಲೇಜಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಡೆಕ್ಕನ್‌ನ ಮಹ್ ಲಕಾ ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಿರ್ ತಾಕಿ ಮಿರ್, ಮಿರ್ಜಾ ಮುಹಮ್ಮದ್ ರಫಿ ಸೌದಾ ಮತ್ತು ಖ್ವಾಜಾ ಮಿರ್ ದರ್ದ್ ಅವರಂತಹ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಕವಿಗಳ ಸಮಕಾಲೀನರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಆಗಸ್ಟ್ ೧೮೨೪ ರಲ್ಲಿ ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು.
ಸಾಧನೆಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಕಾವ್ಯ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಕವಿ ಸಿರಾಜ್ ಔರಂಗಬಾಡಿ (೧೭೧೫–೧೭೬೩), ಅವರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಯಿಂದ ಮಹ್ ಲಕಾ ಪ್ರಭಾವಿತರಾದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಹೈದರಾಬಾದ್ ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾದ ನವಾಬ್ ಮೀರ್ ಆಲಂ ಅವರಿಂದ ಕಾವ್ಯವನ್ನು ಕಲಿತರು. ಆಕೆಯ ಮೊದಲ ಭಾಷೆ ಉರ್ದು, ಮತ್ತು ಅವರು ಅರೇಬಿಕ್, ಪರ್ಷಿಯನ್ ಮತ್ತು ಭೋಜ್‌ಪುರಿ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ನಿರರ್ಗಳವಾಗಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ಉರ್ದು ಗಜಲ್‌ಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಂಗ್ರಹವಾದ ದಿವಾನ್ ಅನ್ನು ಬರೆದ ಮೊದಲ ಮಹಿಳಾ ಕವಿ. ಗುಲ್ಜಾರ್-ಎ-ಮಹ್ಲಕಾ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಸಂಗ್ರಹವು ೩೯ ಗಜಲ್‌ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಗಜಲ್ ೫ ಜೋಡಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಆಕೆಯ ಮರಣದ ನಂತರ ೧೮೨೪ ರಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಯಿತು. ದಿವಾನ್ ಇ ಚಂದಾ ಮಾಹ್ ಲಕಾ ಅವರ 125 ಗಜಲ್‌ಗಳ ಹಸ್ತಪ್ರತಿ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ಅವರು ೧೭೯೮ ರಲ್ಲಿ ಸಂಕಲಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಲಿಗ್ರಾಫ್ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ೧೮ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೭೯೯ ರಂದು ಮೀರ್ ಆಲಂ ಅವರ ನಿವಾಸದಲ್ಲಿ ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ ಮಾಲ್ಕಮ್ ಅವರಿಗೆ ಸಹಿ ಮಾಡಿ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಈಗ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂನಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಅವಳ ಕಾವ್ಯನಾಮ ಚಂದಾ. ಉರ್ದು ಪದಗಳಾದ ಬುಲ್ಬುಲ್ ( ಹಾಡುಹಕ್ಕಿ ), ಗುಲ್ (ರೋಸ್‌ಬಡ್) ಮತ್ತು ಸಾಕಿ (ವೈನ್ ಬಡಿಸುವವನು) ಅವಳ ಗಜಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ವಿಷಯಗಳಾಗಿ ಮರುಕಳಿಸಿದವು. ಕವನವನ್ನು ಓದುವಲ್ಲಿ ಅವರ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯು ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಮೊದಲ ಮಹಿಳಾ ಕವಿಯಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಭಾಗವಹಿಸಿ ತನ್ನ ಕವನಗಳನ್ನು ಮುಷೈರಾ (ಕವಿಗೋಷ್ಠಿ) ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿತು, ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ಪುರುಷರಿಗೆ ಮೀಸಲಿಡಲಾಗಿತ್ತು. ಆಕೆಯ ಕಾವ್ಯದ ಜೊತೆಗೆ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅವರು ಮೊಘಲ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಮುಹಮ್ಮದ್ ಶಾ ಮತ್ತು ಬಿಜಾಪುರದ ಸುಲ್ತಾನ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಆದಿಲ್ ಷಾ II ರ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಹಾಡಿದರು. ಅವರ ೩೯ ಗಜಲ್ ಸಂಗ್ರಹದ ದಿವಾನ್‌ನಿಂದ, ಒಂದು ಗಜಲ್ "ಹೂಪಿಂಗ್ ಟು ಬ್ಲಾಸಮ್ (ಒಂದು ದಿನ) ಹೂವಾಗಿ" ಹೀಗೆ ಅನುವಾದಿಸುತ್ತದೆ:
(ಒಂದು ದಿನ) ಹೂವಾಗಿ ಅರಳುವ ಆಶಯದೊಂದಿಗೆ,
ಪ್ರತಿ ಮೊಗ್ಗು ತನ್ನ ಆತ್ಮವನ್ನು ತನ್ನ ಮುಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ಕೋಳಿಯ ಭಯ ಮತ್ತು (ಸಮೀಪಿಸುತ್ತಿರುವ) ಶರತ್ಕಾಲದ ನಡುವೆ,
ಬುಲ್‌ಬುಲ್‌ನ ಜೀವನವು ಒಂದು ದಾರದಿಂದ ತೂಗುಹಾಕುತ್ತದೆ.
ನಿನ್ನ ಕುತಂತ್ರದ ನೋಟವು ಬಾಣ ಅಥವಾ ಕತ್ತಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಕೊಲೆಯಾಗಿದೆ;
ಇದು ಅನೇಕ ಪ್ರೇಮಿಗಳ ರಕ್ತವನ್ನು ಚೆಲ್ಲಿದೆ.
ನಿನ್ನ (ಪ್ರಜ್ವಲಿಸುವ) ಕೆನ್ನೆಗೆ ನಾನು ಮೇಣದಬತ್ತಿಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಇಷ್ಟಪಡಬಹುದು?
ಮೇಣದಬತ್ತಿಯು ಅದರ ಕಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಕೊಬ್ಬಿನೊಂದಿಗೆ ಕುರುಡಾಗಿದೆ.
ಚಂದಾ ಹೇಗೆ ಒಣತುಟಿಯಾಗಿರಬಹುದು. ಓ "ಸಾಕಿ" ಸ್ವರ್ಗೀಯ ವೈನ್!
ಅವಳು ನಿನ್ನ ಪ್ರೀತಿಯ ಬಟ್ಟಲನ್ನು ಬರಿದು ಮಾಡಿದಳು.[೨]: 121–2
ಹಾಡುವುದು ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಮಾಡುವುದು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಮಹ್ ಲಕಾ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕಾಲದ ಮೇರು ಸಂಗೀತಗಾರರಾದ ಖುಶಾಲ್ ಖಾನ್ ಅವರಿಂದ ಠುಮ್ರಿ ವಿಶೇಷವಾದ ಗಾಯನ ಮತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಕಲಿತರು, ಮತ್ತು ಮೊಘಲ್ ಆಸ್ಥಾನದ ಮೆಸ್ಟ್ರೋ ತಾನ್ಸೇನ್‌ನ ಮೊಮ್ಮಗ. ಅವರು ಬಹು ರಾಗ ( ಮಧುರ ವಿಧಾನಗಳು) ಮತ್ತು ತಾಲ್ (ಲಯಗಳು)ನಲ್ಲಿ ಗಜಲ್ ಗಾಯನದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮವಾದರು; ಅವಳು ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಡಲು ಬಳಸುವ ಯಮನ್ ರಾಗ ಮತ್ತು ಖಯಾಲ್ ಟಪ್ಪಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರವೀಣಳಾಗಿದ್ದಳು. ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕ್ ಗಜಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಭೀಮಪಲಾಸಿ ರಾಗವನ್ನು ಬಳಸಿ ಮಹ್ ಲಕಾ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಿದರು. ಸೂಫಿ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಹಾಡುವಾಗ ಅವರು ತಾಳ ಚೌತಾಲ ಮತ್ತು ರಾಗ ಭೈರವಿಯೊಂದಿಗೆ ದ್ರುಪದ್ ರಾಗವನ್ನು ಬಳಸಿದರು.
ಮಾಹ್ ಲಕಾ ಅವರು ಡೆಕ್ಕನಿ ಶೈಲಿಯ ಕಥಕ್ ನೃತ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರೇಮ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಹಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ಉತ್ಕೃಷ್ಟರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ನಂತರದ-ಮೊಘಲ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವೈಸ್‌ರಾಯ್‌ನ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ವೇಶ್ಯೆಯರು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದರು. ಪಲ್ಲಬಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ಮತ್ತು ನಿಲಾಂಜನಾ ಗುಪ್ತಾ ಅವರು ತಮ್ಮ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಮ್ಯಾಟರ್ಸ್ ಟೂ -(೨೦೧೮) ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸಿರುವ ಪ್ರಕಾರ, ಮಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿಯ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರದ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಲಿಖಿತ ಕೃತಿಗಳಿಲ್ಲ, ಅವರ ಭಾವಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲಾದ ವಿವಿಧ ಭಂಗಿಗಳು, ಅವರ ಚಿಕಣಿ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಅವರು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ ಆಧುನಿಕ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ. ಕಥಕ್ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರದ ಡೆಕ್ಕನ್ ಶೈಲಿಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಮಾಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿ ಅವರು ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ ತರಬೇತಿ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಪೋಷಿಸಿದರು, ಅವರು ಡೆಕ್ಕನ್ ಶೈಲಿಯ ಕಥಕ್ ಅನ್ನು ಕಲಿಯಲು ನೃತ್ಯ ಪ್ರದರ್ಶಕರ ವಂಶಾವಳಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ತಮ್ಮ ದತ್ತುಪುತ್ರಿ "ಹುಸ್ನ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿ" ನೇತೃತ್ವದ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ನೀಡಿದರು. ೨೦೧೬ ರಲ್ಲಿ ಸಲಾರ್ ಜಂಗ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಗೂಗಲ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ & ಕಲ್ಚರ್ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ ಚಿಕಣಿ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಮಾಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿ ಮಾಸ್ಟರ್ ಪನ್ನಾ ಮಹಾರಾಜ್ ಮತ್ತು ಖುಶಾಲ್ ಖಾನ್ ಅವರಿಂದ ನೃತ್ಯವನ್ನು ಕಲಿತರು.
ಮಾಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು, ಇದರಲ್ಲಿ ೩೦೦ ಹುಡುಗಿಯರು ಇತರ ಮಾಸ್ಟರ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದರು. ಮಹಾ ಲಕಾ ಗ್ರಂಥಾಲಯವು ಕಲೆ ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನ ಸಂಗ್ರಹಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಕಾವ್ಯದ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳು ಮತ್ತು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.[೧೦] ಅವರು ಹೈದರಾಬಾದ್ ರಾಜ್ಯದ ಪುನರುಜ್ಜೀವನದ ಅವಧಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುಸ್ತಕವಾದ ಮಹ್ನಾಮದ ಪ್ರಕಟಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಜಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಿದರು. ಮಾಹ್ ಲಕಾ ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದರೂ, ಅವರು ಹಿಂದೂ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಮತ್ತು ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರದ ತಿಳುವಳಿಕೆಯಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿದ್ದರು. ಒಬ್ಬ ಲೇಖಕರು ಆಕೆಯ ಬರಹಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು "ಅವಳ ಪದ್ಯಗಳು ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ದರ್ಬಾರಿ ಉಂಗುರವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವು, ಅದರಲ್ಲಿ ಅವರು ರಾಜ ಮತ್ತು ಗಣ್ಯರನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸಿದರು, ಇದು ೧೭ ನೇ ಮತ್ತು ೧೮ ನೇ ಶತಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕವಿಗಳು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಶೈಲಿಯಾಗಿದೆ."
ಪ್ರೇಯಸಿ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
೧೭೯೫ ರಲ್ಲಿ ಖಾರ್ದಾ ಕದನದ ನಂತರ, ನಿಜಾಮ್ II ಮರಾಠಾ ಮಾಧವರಾವ್ II ನಿಂದ ಸೋಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟನು, ಇದು ಖಾರ್ದಾ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರಕಾರ ನಿಜಾಮ್ II ಕೆಲವು ಮರಾಠ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಅರಸ್ತು ಜಾಹ್ -(ಅಂದಿನ ಔರಂಗಾಬಾದ್‌ನ ಕಿಲಾದರ್ ) ಪೂನಾದಲ್ಲಿ ಒತ್ತೆಯಾಳುಗಳಾಗಿ ಬಿಟ್ಟುಕೊಡಬೇಕಾಯಿತು. ತನ್ನ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಬಂಧನದ ನಂತರ, ೧೭೯೭ ರಲ್ಲಿ ಅರಸ್ತು ಜಾಹ್ ತನ್ನ ಬಿಡುಗಡೆಯನ್ನು ಚಾನಲ್ ಮಾಡಲು ಕೆಲವು ಮರಾಠಾ ನಾಯಕತ್ವದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಲು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದನು ಮತ್ತು ನಿಜಾಮ್ II ರ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸಿದ. ಅರಸು ಜಾಹ್ ಅವರ ಈ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಯಶಸ್ಸು ನಿಜಾಮ್ II ರನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅವರನ್ನು ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ದಿವಾನರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ನಿಜಾಮ್ II ರ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಲು ಮಾಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿಯನ್ನು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ನಿಜಾಮ್ II ಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಿಜಾಮ್ II ರ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಲು ಮತ್ತು ಅವರ ಧರ್ಮದ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಬಯಸಿದ್ದರು, ಇದು ಅರಸ್ತು ಜಾಹ್ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿ ಮಾಹ್ ಲಕಾ ಕವಿಯಾಗಿ ತನ್ನ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಳು ಮತ್ತು ಅರಸ್ತು ಜಾಹ್ ಉಪಕ್ರಮದ ಮೇಲೆ ಅವಳ ಕವನ ಸಂಗ್ರಹವಾಯಿತು. ಕ್ರಿ.ಶ.೧೭೯೮ ರಲ್ಲಿ ದಿವಾನರ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. [೧೧]: 169–70 [೧೨]: 336–39
ಯುದ್ಧಗಳು ಮತ್ತು ದಂಡಯಾತ್ರೆಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಮಾಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿ ಹದಿನಾಲ್ಕನೆಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಈಟಿ ಎಸೆಯುವಿಕೆ, ಟೆಂಟ್ ಪೆಗ್ಗಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಬಿಲ್ಲುಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಕರಗತ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು, ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಅದ್ಭುತ ಪ್ರದರ್ಶನಕಾರರು ಮತ್ತು ನುರಿತ ಯೋಧ ಎಂದು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ನಿಜಾಮ II (ಕೋಲಾರ ಕದನ-೧೭೮೧ AD, ನಿರ್ಮಲ್ ಕದನ-೧೭೮೨ AD ಮತ್ತು ಪಂಗಲ್ ಕದನ-೧೭೮೯ AD) ನಡೆಸಿದ ಮೂರು ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ಅವಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪುರುಷ ಯುದ್ಧದ ಉಡುಪಿನಲ್ಲಿ ಧರಿಸಿದ್ದಳು ಮತ್ತು ಅಸಾಧಾರಣ ಈಟಿ ಎಸೆಯುವ ಕೌಶಲ್ಯವನ್ನು ತೋರಿಸಿದಳು. ಅವಳು ನಿಜಾಮ್ II ರೊಂದಿಗೆ ಅನೇಕ ಬೇಟೆಯ ದಂಡಯಾತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದಳು.
ಮಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಮಾತುಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ಪರಿಣತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು, ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಆಗಿನ ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಮೀರ್ ಆಲಂ ಅವರನ್ನು ಉರುಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಅವಳು ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ತುಂಬಾ ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಿದ್ದಳು ಮತ್ತು ಮರಾಠಾ ಜನರಲ್ ರಾವ್ ರಂಬಾ ಅವರೊಂದಿಗಿನ ಅವಳ ಬಾಂಧವ್ಯವು ಎರಡೂ ಕುದುರೆಗಳ ಮೇಲಿನ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಉತ್ತುಂಗಕ್ಕೇರಿತು. ಒಮ್ಮೆ ಪುಣೆಯ ಮರಾಠಾ ಆಡಳಿತಗಾರರ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಮರಾಠಾ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ - ನಾನಾ ಫಡ್ನವೀಸ್ ಅವರು ಅರೇಬಿಯನ್ ಕುದುರೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿಯ ಆಳವಾದ ತಿಳುವಳಿಕೆಯಿಂದ ಆಶ್ಚರ್ಯಚಕಿತರಾದರು, ಅವರು ಫ್ರೆಂಚ್ ವ್ಯಾಪಾರಿಯಿಂದ ರಾವ್ ರಂಬಾಗೆ ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ಖರೀದಿಸಿದರು.
ಸ್ಮಾರಕ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ಮೌಲಾ-ಅಲಿಯಲ್ಲಿನ ಗುಡ್ಡದ ಬಳಿ, ಮಹ್ ಲಕಾ ಅವರು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಮುಷೈರಾಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವ ಗೋಡೆಯ ಕಾಂಪೌಂಡ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಈ ಕಾಂಪೌಂಡ್ ಒಳಗೆ, ಅವಳು ೧೭೯೨ ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಜೈವಿಕ ತಾಯಿಗೆ ಸಮಾಧಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದಳು.[೧೩] ಆಕೆಯ ಮರಣದ ನಂತರ, ಮಾಹ್ ಲಕಾಳನ್ನು ಅವಳ ತಾಯಿಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಸಮಾಧಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಚಾರ್ ಬಾಗ್ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಮೊಘಲ್ ಮತ್ತು ರಾಜಸ್ಥಾನಿ ವಾಸ್ತುಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಾಧಿಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಮಾಧಿಯ ಜೊತೆಗೆ, ಸಂಕೀರ್ಣವು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಂಟಪವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದನ್ನು ಗಾರೆ ಕೆಲಸದಿಂದ ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಕಾರವಾನ್ಸೆರೈ, ಮಸೀದಿ ಮತ್ತು ಎರಡು ಮೆಟ್ಟಿಲುಬಾವಿಗಳು. ಆಕೆಯ ಸಮಾಧಿಯ ಬಾಗಿಲಿನ ಮೇಲೆ ಕೆತ್ತಿದ ತೇಗದ ಮರದ ಮೇಲೆ, ಉರ್ದು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಶಾಸನವನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು:
|
ಗ್ರೇಸ್ ಗಾರ್ಡನ್‌ನ ಸೈಪ್ರೆಸ್ ಮತ್ತು ಕೋಕ್ವೆಟ್ರಿಯ ಗ್ರೋವ್‌ನ ಗುಲಾಬಿ ಮರ, |
ಎಮೋರಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧಕ ಸ್ಕಾಟ್ ಕುಗ್ಲೆ ಮಾಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿಯ ಜೀವನವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು. ಅವರ ಅಧ್ಯಯನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಈ ಸ್ಮಾರಕವನ್ನು ಶಿಥಿಲಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ನೋಡಿದರು. ಕುಗ್ಲೆ ಇದನ್ನು ನವೀಕರಿಸುವ ವಿಚಾರವನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು. ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ, ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಕಾನ್ಸುಲೇಟ್ ಜನರಲ್ ಕಚೇರಿಯ ಮೂಲಕ ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್‌ನ ಫೆಡರಲ್ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಹಣವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಸೆಂಟರ್ ಫಾರ್ ಡೆಕ್ಕನ್ ಸ್ಟಡೀಸ್ ವರ್ಷವಿಡೀ ನವೀಕರಣ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿತು. ಮುಸ್ಲಿಂ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ ಕೂಡ ಯೋಜನೆಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿತು. ಈ ನವೀಕರಣ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ, ಶಿಲಾಖಂಡರಾಶಿಗಳನ್ನು ತೆರವುಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು, ನೀರಿನ ಕಾಲುವೆಗಳನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು, ಮರಗಳು, ಪೊದೆಗಳು, ಕಟ್ಟಡಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಸೊಗಸಾದ ಅಲಂಕಾರಗಳನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.[೧೪][೧೫]
ಪರಂಪರೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಸಜ್ಜದ್ ಶಾಹಿದ್ ಪ್ರಕಾರ, ಮಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿ ಮಿರ್ಜಾ ಹಾದಿ ರುಸ್ವಾ ಅವರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಾದಂಬರಿ ಉಮ್ರಾವ್ ಜಾನ್ ಅದಾ (೧೮೯೯) ಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಾಗಿದ್ದರು, ಉಮ್ರಾವ್ ಜಾನ್ ಅದಾವನ್ನು ಉರ್ದು ಸಾಹಿತ್ಯದ ಮೊದಲ ನಿಜವಾದ ಕಾದಂಬರಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಬ್ದುಲ್ ಹಲೀಮ್ ಶರಾರ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಉರ್ದು ಕಾದಂಬರಿ ಹುಸನ್ ಕೇ ಡಾಕೂ (ಸೌಂದರ್ಯದ ದರೋಡೆಕೋರರು) (೧೯೧೩-೧೧೯೧೪) ನಲ್ಲಿ ಮಾಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿಯನ್ನು ಆಧುನಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಪಡೆದ ಸುಶಿಕ್ಷಿತ ಮಹಿಳೆ ಎಂದು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದರು.[೧೬] ನರೇಂದ್ರ ಲೂಥರ್, ಮಾಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿ, ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಮಹಿಳಾ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದು, ಅವರ ಸಂಕಲನವನ್ನು ಇದುವರೆಗೆ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ "ಹೈದರಾಬಾದ್‌ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಹೆಮ್ಮೆ ತಂದಿದೆ". "ಹುಚ್ಚು ಮತ್ತು ದೈವಿಕ ಮಹಿಳೆಯರು" (೨೦೧೧) ಸೆಮಿನಾರ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಕಾಟ್ ಕುಗ್ಲೆ - ಎಮೋರಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು, ಮಾಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿ ಅವರು ಶ್ರೀಮಂತ ವೇಶ್ಯೆಯರಲ್ಲದೆ, ಶ್ರದ್ಧಾಭರಿತ ಅತೀಂದ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸೂಫಿ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ ಅಂಶಗಳಿಂದ ಆಕರ್ಷಿತರಾಗಿದ್ದರು ಎಂದು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು.
೨೦೧೩ ರಲ್ಲಿ, ಹೈದರಾಬಾದ್ ಪಾರಂಪರಿಕ ಉತ್ಸವದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಇಲಾಖೆಯು ಮಹ್ ಲಕಾ ಅವರ ಜೀವನದ ಮೇಲೆ "ಮಹಾ ಲಕ್ ಬಾಯಿ ಚಂದಾ" ಎಂಬ ಏಕಪಾತ್ರಾಭಿನಯದ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಜಿಸಿತ್ತು. ನಾಟಕವನ್ನು ವಿನಯ್ ವರ್ಮ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ್ದಾರೆ; ರತಿಕಾ ಸಂತ ಕೇಶ್ವಾನಿ ಮಹ್ ಲಕಾ ಬಾಯಿ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.[೬][೧೭]
ಹೆಚ್ಚಿನ ಓದುವಿಕೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- Rizvi, Shafqat (1990). Divan-e Mahlaqa Bai Chanda (in Urdu). Lahore: Majlis-e-taraqqi-e-adab.
{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- ಎಲೈಟ್ ಪರ್ಫಾರ್ಮರ್.
- ಸಮಾಧಿಯ ಮರುಸ್ಥಾಪನೆಯ ದಿನದಂದು ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ಯುಎಸ್ ಕಾನ್ಸುಲ್ ಜನರಲ್ ಕ್ಯಾಥರೀನ್ ಧನಾನಿ ಅವರ ಭಾಷಣ.
- ಗುಲ್ಜಾರ್-ಎ-ಮಹ್ಲಕಾ
- ಮಹ್ ಲಕಾ ಚಂದದ ಗಜಲ್‌ಗಳು
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- ↑ "MNC to help restore Chanda tomb charm". The Times of India. 20 August 2010. Archived from the original on 15 July 2014. Retrieved 4 April 2013.
- ↑ ೨.೦ ೨.೧ Tharu, Susie J; Lalita, ke (1991). Women Writing in India. New York: The Feminist Press. ISBN 978-1-55861-027-9.
- ↑ Shahid, Sajjad (30 December 2012). "The elite performer". The Times of India. Archived from the original on 16 February 2013. Retrieved 4 April 2013.
- ↑ ೪.೦ ೪.೧ Latif, Bilkees (2010). Forgotten. India: Penguin Books. ISBN 978-0-14-306454-1. Archived from the original on 20 March 2018. Retrieved 5 April 2013.
- ↑ "Latif's Forgotten salutes women". Hindustan Times. 8 March 2011. Archived from the original on 8 June 2013. Retrieved 13 April 2013.
- ↑ ೬.೦ ೬.೧ ೬.೨ Rajendra, Rajani (19 April 2013). "Glimpse into Mah Laqa's life". The Hindu. Archived from the original on 11 November 2013. Retrieved 23 May 2013.
- ↑ Aftab, Tahera (2008). Inscribing South Asian Muslim Women. Brill. ISBN 978-9-0-04-15849-8. Retrieved 20 February 2018.
- ↑ Dalrymple, William (2002). White Mughals. Penguin Books. ISBN 978-0-14-303046-1. Retrieved 17 May 2013.
- ↑ Leonard, Karen (2011). "Hindu temples in Hyderabad: state patronage and politics in South Asia" (PDF). South Asian History and Culture. 2 (3): 352–373. doi:10.1080/19472498.2011.577568. S2CID 132551060. Archived (PDF) from the original on 11 November 2013. Retrieved 17 May 2013.
- ↑ "India: For the love of a woman". The Daily Telegraph. 8 Oct 2002. Archived from the original on 27 April 2014. Retrieved 9 April 2013.
- ↑ Scott, Kugle (2016). When Sun Meets Moon. UNC Press Books. ISBN 9781469626789. Archived from the original on 6 March 2018. Retrieved 5 March 2018.
- ↑ Haidar, Navina Najat; Sardar, Marika (2015). Sultans of Deccan India, 1500–1700: Opulence and Fantasy. Metropolitan Museum of Art. p. 337. ISBN 9780300211108. Retrieved 5 March 2018.
- ↑ Nanisetti, Serish (16 February 2010). "A slice of history". The Hindu. Archived from the original on 14 July 2014. Retrieved 19 September 2012.
- ↑ "Refurbished Garden Tomb of Mah Laqa Bai Inaugurated by Consul General". Consulate General of the United States, Hyderabad. 6 March 2011. Archived from the original on 2 May 2013. Retrieved 4 April 2013.
- ↑ "Mah Laqa Bai's tomb restored, to be reopened on March 6". The Times of India. 4 March 2011. Archived from the original on 5 November 2012. Retrieved 4 April 2013.
- ↑ Shahid, Sajjad (30 December 2012). "The Elite Performer". The Times of India. Archived from the original on 16 February 2013. Retrieved 10 April 2013.
- ↑ Praveen, Priyanka (22 April 2013). "The accidental performer". Deccan Chronicle. Archived from the original on 21 ಮಾರ್ಚ್ 2018. Retrieved 6 June 2013.