ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರ

ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರ
ದೇವನಾಗರಿ	मत्स्य
ಸಂಲಗ್ನತೆ	Avatar of Vishnu
ಆಯುಧ	Chakra and Mace

Matsya preparing to slay the demon.

Matsya pulls Manu's boat after having defeated the demon.

Matsya, Central India, 9th - 10th century. British Museum.

ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರ ಮೀನಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ದೇವತೆ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅವತಾರ ಮತ್ತು ಇದು ಕೂರ್ಮಾವತಾರದ ಮೊದಲು ಬರುತ್ತದೆ. ವಿಷ್ಣುವಿನ ದಶಾವತಾರ (ಹತ್ತು ಅವತಾರ)ಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದು. ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರವು ಮೊದಲ ಮಾನವನಾದ ವೈವಸ್ವತ ಮನುವನ್ನು ಒಂದು ಭಾರಿ ಪ್ರಳಯದಿಂದ ಕಾಪಾಡಿದ ಜೀವಿ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರವನ್ನು ಒಂದು ದೈತ್ಯ ಮೀನಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಬಹುದು, ಅಥವಾ ಮಾನವರೂಪಿಯಾಗಿ ಒಂದು ಮೀನಿನ ಹಿಂದಿನ ಅರ್ಧಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕ ಹೊಂದಿದ ಒಂದು ಮಾನವ ಮುಂಡವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಬಹುದು.

ಶತಪಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣದಲ್ಲಿ ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರದ ಸೂಚನೆ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಅವತಾರ ಕುರಿತಂತೆ ಅಲ್ಪ ಸ್ವಲ್ಪ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಪ್ರಳಯದಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದ ವೈವಸ್ವತ ಮನುವನ್ನು ಉದ್ಧರಿಸುವುದೇ ಈ ಅವತಾರದ ಉದ್ದೇಶ. ಪ್ರಪಂಚವೆಲ್ಲ ನೀರು ತುಂಬಿ ಎಲ್ಲವೂ ಕೊಚ್ಚಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿರಲು ಮನು ವೇದಗಳನ್ನೂ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನೂ ಸಸ್ಯಗಳ ಬೀಜಗಳನ್ನೂ ಶೇಖರಿಸಿ ಅವನ್ನು ಕಾಪಾಡಬೇಕೆಂಬ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಹಡಗಿನಲ್ಲಿ ರಕ್ಷಿಸಿಟ್ಟ. ವಿಷ್ಣು ಮೀನಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಂದು ಹಡಗನ್ನು ತನ್ನ ಕೋರೆಹಲ್ಲಿಗೆ ಕಟ್ಟುವಂತೆ ಮನುವಿಗೆ ಹೇಳಲು ಮನು ಹಾಗೆಯೇ ಮಾಡಿದ. ಪ್ರವಾಹಕ್ಕೆ ನುಚ್ಚು ನೂರಾಗುವಂತಿದ್ದ ಹಡಗಿಗೆ ರಕ್ಷಣೆ ಸಿಕ್ಕಿತು. ಆದರೆ ಹಯಗ್ರೀವನೆಂಬ ರಾಕ್ಷಸ ಬಂದು ಮನುವಿಗೆ ತಿಳಿಯದಂತೆ ವೇದಗಳನ್ನು ಅಪಹರಿಸಿ ಸಮುದ್ರತಳಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ದ. ಮನು ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಮೊರೆಯಿಡಲು ಮೀನಿನ ರೂಪದಲ್ಲಿದ್ದ ವಿಷ್ಣು ಹಯಗ್ರೀವನನ್ನು ಕೊಂದು ವೇದಗಳನ್ನು ತಂದು ಮನುವಿಗೆ ನೀಡಿದ.

ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ

ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್ ತಾಣದಲ್ಲಿ ಈ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಮೂಲಕೃತಿಗಳು ಇವೆ:

ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರ

ಮತ್ಸ್ಯ ದೇವಿಯು ಅವನ ಹೆಸರನ್ನು ಮತ್ಸ್ಯ (ಸಂಸ್ಕೃತ: मत्स्य) ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ, ಇದರರ್ಥ "ಮೀನು". ಮೋನಿಯರ್-ವಿಲಿಯಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಆರ್. ಫ್ರಾಂಕೊ ಅವರು ಮೀನುಗಳ ಅರ್ಥವಾದ ಮಟ್ಸಾ ಮತ್ತು ಮತ್ಸ್ಯಾ ಪದಗಳು ಅಮಾಡ್ ಎಂಬ ಮೂಲದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿವೆ, ಇದರರ್ಥ "ಹಿಗ್ಗು, ಸಂತೋಷ, ಸಂತೋಷ, ಸಂತೋಷ ಅಥವಾ ಆನಂದಿಸಿ". ಆದ್ದರಿಂದ, ಮತ್ಸ್ಯ ಎಂದರೆ "ಸಂತೋಷದಾಯಕ" ಎಂದರ್ಥ. [1] [2] [3] ಸಂಸ್ಕೃತ ವ್ಯಾಕರಣ ಮತ್ತು ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ ತಜ್ಞ ಯಸ್ಕಾ (ಕ್ರಿ.ಪೂ 300 ಸಿರ್ಕಾ) ಕೂಡ ಮೀನುಗಳನ್ನು "ಅವರು ಪರಸ್ಪರ ತಿನ್ನುವುದನ್ನು ಆನಂದಿಸುತ್ತಾರೆ" ಎಂದು ಮತ್ಸ್ಯ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಯಸ್ಕಾ ಮತ್ಸ್ಯಾದ ಪರ್ಯಾಯ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯನ್ನು "ನೀರಿನಲ್ಲಿ ತೇಲುತ್ತದೆ" ಎಂದು ನೀಡುತ್ತದೆ y ಸಯಾಂಡ್ (ತೇಲುವಂತೆ) ಮತ್ತು ಮಧು (ನೀರು). [4] ಮತ್ಸ್ಯ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಕೃತ ಪದವು ಪ್ರಕೃತಿ ಮಚ್ಚಾ ("ಮೀನು") ನೊಂದಿಗೆ ಅರಿವಾಗಿದೆ.

ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಧರ್ಮಗ್ರಂಥದ ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

ವೈದಿಕ ಮೂಲಗಳು

ಶತಪಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ (ಯಜುರ್ ವೇದ) ದ ವಿಭಾಗ 1.8.1, ಮತ್ಸ್ಯ ಮತ್ತು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿನ ಪ್ರವಾಹ ಪುರಾಣವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವ ಮೊದಲಿನ ಪಠ್ಯವಾಗಿದೆ. ಇದು ಮತ್ಸ್ಯ ಮೀನುಗಳನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ದೇವತೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸುವುದಿಲ್ಲ. [7] [8] [9]

ಈ ದಂತಕಥೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಪಾತ್ರಗಳು ಮೀನು (ಮತ್ಸ್ಯ) ಮತ್ತು ಮನು. ಮನು ಪಾತ್ರವನ್ನು ಶಾಸಕ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವಜ ರಾಜನಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಒಂದು ದಿನ, ಮನು ಅವರ ಅಪಹರಣಗಳಿಗಾಗಿ ನೀರನ್ನು ತರಲಾಗುತ್ತದೆ. ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಮೀನು ಇದೆ. ದೊಡ್ಡ ಮೀನುಗಳಿಂದ ನುಂಗಲ್ಪಡುವ ಭಯವಿದೆ ಮತ್ತು ಅವನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಮನುಗೆ ಮನವಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಮೀನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. [9] ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಮೀನು ಮುನುವನ್ನು ಪ್ರವಾಹದಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುವ ಭರವಸೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಮನು ವಿನಂತಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ಮೀನುಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುವ ನೀರಿನ ಪಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಇಡುತ್ತಾನೆ. ನಂತರ ಅವನು ನೀರಿನಿಂದ ತುಂಬಿದ ಕಂದಕವನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಅಲ್ಲಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಅದು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಬಲ್ಲದು. ಮೀನುಗಳು ಅಪಾಯದಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಗುವಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾದ ನಂತರ, ಮನು ಅವನನ್ನು ಸಾಗರಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುತ್ತಾನೆ. [9] [10] ಮೀನು ಅವನಿಗೆ ಧನ್ಯವಾದಗಳು, ಅವನಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರವಾಹದ ದಿನಾಂಕವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಆ ದಿನದಲ್ಲಿ ಮನುವನ್ನು ಹಡಗು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಕೇಳುತ್ತಾನೆ, ಅವನು ಅದರ ಕೊಂಬಿಗೆ ಲಗತ್ತಿಸಬಹುದು. ಭವಿಷ್ಯದ ದಿನ, ಮನು ತನ್ನ ದೋಣಿಯೊಂದಿಗೆ ಮೀನುಗಳನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ವಿನಾಶಕಾರಿ ಪ್ರವಾಹಗಳು ಬರುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಮನು ದೋಣಿಯನ್ನು ಕೊಂಬಿಗೆ ಕಟ್ಟುತ್ತಾನೆ. ಮೀನುಗಳು ಮನುವಿನೊಂದಿಗೆ ದೋಣಿಯನ್ನು ಉತ್ತರದ ಪರ್ವತಗಳ ಎತ್ತರದ ಮೈದಾನಕ್ಕೆ ಒಯ್ಯುತ್ತವೆ (ಹಿಮಾಲಯ ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ). ಒಂಟಿಯಾಗಿ ಬದುಕುಳಿದ ಮನು ನಂತರ ಕಠಿಣ ಮತ್ತು ಯಜ್ಞ (ತ್ಯಾಗ) ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಜೀವನವನ್ನು ಪುನಃ ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇಡಾ ದೇವಿಯು ತ್ಯಾಗದಿಂದ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇಬ್ಬರೂ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಮಾನವರ ಜನಾಂಗವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ. [9] [11] [12] [13]

ಬೊನ್ನೆಫಾಯ್ ಪ್ರಕಾರ, ವೈದಿಕ ಕಥೆ ಸಾಂಕೇತಿಕವಾಗಿದೆ. ಸಣ್ಣ ಮೀನುಗಳು "ಕಾಡಿನ ಕಾನೂನು" ಗೆ ಸಮಾನವಾದ ಭಾರತೀಯ "ಮೀನುಗಳ ನಿಯಮ" ಕ್ಕೆ ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. [9] ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ದುರ್ಬಲರನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಬಲಶಾಲಿಗಳು ತಿನ್ನುತ್ತಾರೆ, ಮತ್ತು ಅದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಮತ್ತು ನಂತರ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಶಾಸಕ ಮತ್ತು ರಾಜ ಮನು ಅವರ ಧಾರ್ಮಿಕ ರಕ್ಷಣೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಮನು ರಕ್ಷಣೆ ನೀಡುತ್ತದೆ, ಸಣ್ಣ ಮೀನು ದೊಡ್ಡದಾಗಲು ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಎಲ್ಲಾ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಉಳಿಸುತ್ತದೆ. ಸಂರಕ್ಷಕ ಮೀನುಗಳಿಂದ ಸಹಾಯ ಪಡೆಯಲು ಮನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ದೋಣಿ, ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿನಾಶವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಮೋಕ್ಷಕ್ಕಾಗಿ ಸಾಧನಗಳ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಬೊನ್ನೆಫಾಯ್ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಪರ್ವತಗಳು ಅಂತಿಮ ಆಶ್ರಯ ಮತ್ತು ವಿಮೋಚನೆಗಾಗಿ ದ್ವಾರಕ್ಕೆ ಸಂಕೇತಗಳಾಗಿವೆ. [9] ಎಡ್ವರ್ಡ್ ವಾಶ್‌ಬರ್ನ್ ಹಾಪ್‌ಕಿನ್ಸ್, ಮೀನು ಮೀನುಗಳಿಂದ ಪರಸ್ಪರ ಮೀನುಗಳನ್ನು ಸಾವಿನಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುವ ಪರವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. [7]

ಹಳೆಯ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ಸ್ಯ ಕಾಣಿಸದಿದ್ದರೂ, [೧೪] [೧೫] ದಂತಕಥೆಯ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥವಾದ ig ಗ್ವೇದಕ್ಕೆ ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ಮನು (ಲಿಟ್. "ಮನುಷ್ಯ"), ಮಾನವೀಯತೆಯ ಮೊದಲ ಮನುಷ್ಯ ಮತ್ತು ಮೂಲ, ig ಗ್ವೇದದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಮನು ಏಳು ಅರ್ಚಕರೊಂದಿಗೆ ತ್ಯಾಗದ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು (ಅಗ್ನಿ) ಸುಡುವ ಮೂಲಕ ಮೊದಲ ತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿದನೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ; ಮನುವಿನ ತ್ಯಾಗವು ಪುರಾತನ ತ್ಯಾಗವಾಗುತ್ತದೆ. [15] ನಾರಾಯಣ್ ಅಯ್ಯಂಗರ್ ಅವರು ಮತ್ಸ್ಯ ದಂತಕಥೆಯಿಂದ ಹಡಗು ig ಗ್ವೇದ ಮತ್ತು ಐತರೇಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣದಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ತ್ಯಾಗದ ಹಡಗನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ, ಮೀನು ಅಗ್ನಿ - ದೇವರನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಜ್ವಾಲೆಯ ತ್ಯಾಗವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದಂತಕಥೆಯು ಮನುಷ್ಯ (ಮನು) ತ್ಯಾಗದ ಹಡಗು ಮತ್ತು ಮೀನು-ಅಗ್ನಿಯೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಪಾಪ ಮತ್ತು ತೊಂದರೆಗಳ ಸಮುದ್ರವನ್ನು ಹೇಗೆ ಸಾಗಿಸಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. [16]

ಅಥರ್ವವೇದದಲ್ಲಿನ ಕುಷ್ಟ ಸಸ್ಯಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಲ್ಲಿ, ಹಿಮಾಲಯನ್ ಶಿಖರದಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನದ ಹಡಗು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಗಿಡಮೂಲಿಕೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಮಾರಿಸ್ ಬ್ಲೂಮ್‌ಫೀಲ್ಡ್ ಇದು ಮನು ಹಡಗಿನ ಪ್ರಸ್ತಾಪವಾಗಿರಬಹುದು ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. [17]

ಪ್ರವಾಹದಿಂದ ಮನುವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವವನು

ಮಹಾಭಾರತದ ಮಹಾಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ವನ ಪರ್ವ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕ 3 ರ ಅಧ್ಯಾಯ 12.187 ರಲ್ಲಿ ಮತ್ಸ್ಯನ ಕಥೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. [18] [9] ದಂತಕಥೆಯು ಮನು (ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ವೈವಸ್ವತ ಮನು, ಪ್ರಸ್ತುತ ಮನು. ಮನು ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಬದಲು ಶೀರ್ಷಿಕೆಯಾಗಿ ಕಲ್ಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ) ಬದ್ರಿ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಚೆರಿವಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಧಿಗಳನ್ನು ನೆರವೇರಿಸುತ್ತದೆ. [19] ಸ್ವಲ್ಪ ಮೀನು ಅವನ ಬಳಿಗೆ ಬಂದು ಅವನ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಕೇಳುತ್ತದೆ, ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಅವನನ್ನು ಪ್ರವಾಹದಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುವ ಭರವಸೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. [8] ದಂತಕಥೆಯು ವೈದಿಕ ಆವೃತ್ತಿಯಂತೆಯೇ ಧಾಟುತ್ತದೆ. ಮನು ಅವನನ್ನು ಜಾರ್ನಲ್ಲಿ ಇಡುತ್ತಾನೆ. ಅದು ಅದನ್ನು ಮೀರಿದ ನಂತರ, ಮೀನು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಹಾಕಲು ಮೀನು ಕೇಳುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಮೀನು ತೊಟ್ಟಿಯನ್ನು ಮೀರಿಸುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಮನು ಸಹಾಯದಿಂದ ಗಂಗಾ ನದಿಯನ್ನು ತಲುಪುತ್ತದೆ, ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಸಾಗರಕ್ಕೆ. ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಪ್ರವಾಹದ ದಿನದಂದು ಮನುಷ್ಯನನ್ನು ಶತಪಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ, ಹಡಗು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಮತ್ತು ಅದರಲ್ಲಿ ಸಪ್ತರಿಷಿ (ಏಳು ges ಷಿಮುನಿಗಳು) ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಬೀಜಗಳೊಂದಿಗೆ ಇರಲು ಮನುವನ್ನು ಕೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. [8] [9] ಮನು ಮೀನಿನ ಸಲಹೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಪ್ರವಾಹ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಮೀನು ಮನುವಿನ ಸಹಾಯಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಅವನು ಮೀನಿನ ಕೊಂಬಿಗೆ ಹಗ್ಗದಿಂದ ಆರ್ಕ್ ಅನ್ನು ಕಟ್ಟುತ್ತಾನೆ, ನಂತರ ಹಡಗನ್ನು ಹಿಮಾಲಯಕ್ಕೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುತ್ತಾನೆ, ಮನುವನ್ನು ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ಧ ಚಂಡಮಾರುತದ ಮೂಲಕ ಸಾಗಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅಪಾಯವು ಹಾದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಮೀನು ನಂತರ ತನ್ನನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮ ಎಂದು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಮನುಗೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. [8] [20] [21]

ವೈದಿಕ ಆವೃತ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಾಂಕೇತಿಕ ದಂತಕಥೆಯ ಮಹಾಭಾರತ ಆವೃತ್ತಿಯ ನಡುವಿನ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೆಂದರೆ ಮತ್ಸ್ಯನನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮನೊಂದಿಗೆ ಗುರುತಿಸುವುದು, ದುರ್ಬಲರಿಗೆ ಬಲವಾದವರಿಂದ ರಕ್ಷಣೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ "ಮನುಷ್ಯನ ನಿಯಮಗಳ" ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಚರ್ಚೆ ಮತ್ತು ಮೀನು ಕೇಳುವ ಮೀನು ges ಷಿಮುನಿಗಳು ಮತ್ತು ಧಾನ್ಯಗಳನ್ನು ತರಲು. [9] [10] [22]

ಮತ್ಸ್ಯ ಪುರಾಣವು ದಂತಕಥೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ವಿಕಸನಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ, ಮೀನು-ರಕ್ಷಕನನ್ನು (ಮತ್ಸ್ಯ) ಬ್ರಹ್ಮನ ಬದಲು ವಿಷ್ಣುವಿನೊಂದಿಗೆ ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ. [23] ಪುರಾಣವು ಮತ್ಸ್ಯದಿಂದ ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಮನುವಿನ ಕಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. [ಟಿಪ್ಪಣಿ 1] ರಾಜ ಮನು ಜಗತ್ತನ್ನು ತ್ಯಜಿಸುತ್ತಾನೆ. ಮಲಯ ಪರ್ವತಗಳ ಮೇಲಿನ ತನ್ನ ಸಂಯಮದಿಂದ ಸಂತಸಗೊಂಡ (ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕೇರಳ ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ [] 19]) ಬ್ರಹ್ಮವು ಪ್ರಲಯದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಇಚ್ wish ೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ (ಕಲ್ಪದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ವಿಸರ್ಜನೆ). [ಟಿಪ್ಪಣಿ 2] , ಮನು ಸ್ವಲ್ಪ ಮೀನುಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಾನೆ, ಅದು ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ಗಾತ್ರವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಮನು ಮೀನುಗಳಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾನೆ. ಮೀನು ಅವನಿಗೆ ಪ್ರಲ್ಪದೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಳಯದೊಂದಿಗೆ ಕಲ್ಪದ ಉರಿಯುತ್ತಿರುವ ಅಂತ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಮೀನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಕೊಂಬು ಹೊಂದಿದೆ, ಆದರೆ ದೇವರುಗಳು ಮನುಗೆ ಹಡಗನ್ನು ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರವಾಹವು ಮುಗಿದ ನಂತರ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಆಹಾರವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಮನು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಸಸ್ಯ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಒಯ್ಯುತ್ತಾನೆ. ದೊಡ್ಡ ಪ್ರವಾಹ ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗ, ಮನು ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ಸರ್ಪ ಶೇಷಾಳನ್ನು ಮೀನಿನ ಕೊಂಬಿಗೆ ಕಟ್ಟುತ್ತಾನೆ. ಪರ್ವತಗಳ ಕಡೆಗೆ ಪ್ರಯಾಣದಲ್ಲಿ, ಮನು ಮತ್ಸ್ಯನಿಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಸಂಭಾಷಣೆಯು ಉಳಿದ ಪುರಾಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. [23] [26] [27]

ಮತ್ಸ್ಯ ಪುರಾಣದ ಕಥೆಯೂ ಸಾಂಕೇತಿಕವಾಗಿದೆ. ಮೀನು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲು ದೈವಿಕವಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ರಕ್ಷಣೆ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ, ಕೇವಲ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ. ಇದು ಕಥೆಯನ್ನು ಅದರ ವಿಶ್ವವಿಜ್ಞಾನದೊಂದಿಗೆ ಜೋಡಿಸುತ್ತದೆ, ಎರಡು ಕಲ್ಪಗಳನ್ನು ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ಸಾಂಕೇತಿಕ ಶೇಷಗಳ ಮೂಲಕ ಶೇಷಾ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. [23] ಈ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ, ಮನು ಹಡಗನ್ನು ವೇದಗಳ ಹಡಗು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ವೇದಗಳ ವಿಧಿಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. Ig ಗ್ವೇದದಲ್ಲಿನ ಮನು ಚಿನ್ನದ ಹಡಗಿಗೆ ಇದು ಪ್ರಸ್ತಾಪವಾಗಬಹುದು ಎಂದು ರಾಯ್ ಮತ್ತಷ್ಟು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾನೆ. [28] ಹೆಚ್. ವಿಲ್ಸನ್, ಮಹಾಭಾರತವು ಪುರಾಣಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹಳೆಯ ಪಠ್ಯವಾಗಿದ್ದರೂ, ಮತ್ಸ್ಯ ಪುರಾಣ ಕಥೆಯು ಹಳೆಯ ಕಥೆಯಾಗಿರಬಹುದು, ಅದು ನಂತರ ಮಹಾಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. [29]

ಗರುಡ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ, ಮಾಟಿಸಾ ಏಳನೇ ಮನು ವೈವಸ್ವತ ಮನುವನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರವಾಹದಿಂದ ದೋಣಿಯಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟು ರಕ್ಷಿಸಿದನೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. [30] ಲಿಂಗ ಪುರಾಣವು ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ತನ್ನ ಬಾಲಕ್ಕೆ ದೋಣಿ ಕಟ್ಟಿ ವಿವಿಧ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ಮೀನಿನಂತೆ ಉಳಿಸಿದವನೆಂದು ಹೊಗಳುತ್ತದೆ. [31]

ವೇದಗಳ ಸಂರಕ್ಷಕ

ಭಾಗವತ ಪುರಾಣವು ಮತ್ಸ್ಯ ಅವತಾರಕ್ಕೆ ಮತ್ತೊಂದು ಕಾರಣವನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತದೆ. ಕಲ್ಪದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಹಯಗ್ರೀವ ("ಕುದುರೆ-ಕುತ್ತಿಗೆ") ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನು ವೇದಗಳನ್ನು ಕದಿಯುತ್ತಾನೆ, ಅದು ನಿದ್ರೆಯ ಬ್ರಹ್ಮನ ಆಕಳಿಕೆಯಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ವಿಷ್ಣು ಕಳ್ಳತನವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದನು. ಅವನು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಫಾರಿ ಮೀನು ಅಥವಾ ಮತ್ಸ್ಯ ಅವತಾರ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಗೆ ಇಳಿಯುತ್ತಾನೆ. ಒಂದು ದಿನ, ದ್ರಾವಿಡ ದೇಶದ ರಾಜ (ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ) ಕೃತಮಾಳ ನದಿಯಲ್ಲಿ (ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ತಮಿಳುನಾಡಿನ ವೈಗೈ ನದಿಯೊಂದಿಗೆ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ [32]) ತನ್ನ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಸತ್ಯವ್ರತ ಕಪ್ ನೀರನ್ನು ಹೆಸರಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಅಲ್ಲಿ ಅವನು ಸ್ವಲ್ಪ ಮೀನುಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಮೀನು ಅವನನ್ನು ಪರಭಕ್ಷಕರಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲು ಮತ್ತು ಅವನನ್ನು ಬೆಳೆಯಲು ಕೇಳುತ್ತದೆ. ಸತ್ಯವ್ರತವು ಸಣ್ಣ ಮೀನುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಹಾನುಭೂತಿಯಿಂದ ತುಂಬಿರುತ್ತದೆ. ಅವನು ಮೀನುಗಳನ್ನು ಒಂದು ಪಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಇಡುತ್ತಾನೆ, ಅಲ್ಲಿಂದ ಬಾವಿಗೆ, ನಂತರ ಒಂದು ತೊಟ್ಟಿಗೆ, ಮತ್ತು ಅದು ತೊಟ್ಟಿಯನ್ನು ಮೀರಿದಾಗ, ಅವನು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮೀನುಗಳನ್ನು ಸಮುದ್ರಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುತ್ತಾನೆ. ಮೀನು ವೇಗವಾಗಿ ಸಮುದ್ರವನ್ನು ಮೀರಿಸುತ್ತದೆ. ಸತ್ಯವ್ರತ ಅಲೌಕಿಕ ಮೀನುಗಳನ್ನು ತನ್ನ ನಿಜವಾದ ಗುರುತನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಲು ಕೇಳುತ್ತಾನೆ, ಆದರೆ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಅದು ವಿಷ್ಣು ಎಂದು ಅರಿವಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ಸ್ಯ-ವಿಷ್ಣು ಏಳು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಬರಲಿರುವ ಪ್ರವಾಹದ ಬಗ್ಗೆ ರಾಜನಿಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತಾನೆ. ದೋಣಿಯಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಜಾತಿಯ ಪ್ರಾಣಿ, ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಬೀಜಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಏಳು ges ಷಿಮುನಿಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ರಾಜನನ್ನು ಕೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಾಸುಕಿ ಸರ್ಪದ ಸಹಾಯದಿಂದ ದೋಣಿಯನ್ನು ತನ್ನ ಕೊಂಬಿಗೆ ಕಟ್ಟಲು ಮೀನು ಕೇಳುತ್ತದೆ. ಪ್ರವಾಹ ಬರುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಸುರಕ್ಷತೆಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವಾಗ, ಮೀನು ಅವತಾರವು ges ಷಿಮುನಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಸತ್ಯವ್ರತರಿಗೆ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಮುಂದಿನ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಚಕ್ರಕ್ಕೆ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲು ಕಲಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪುರಾಣವಾಗಿ ಸಂಕಲಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಭಾಗವತ ಪುರಾಣ ಹೇಳುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಮತ್ಸ್ಯ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಸ್ತಾಪವೆಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. [33] ಪ್ರವಾಹದ ನಂತರ, ಮತ್ಸ್ಯನು ರಾಕ್ಷಸನನ್ನು ಕೊಂದು ವೇದಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಾನೆ, ಬ್ರಹ್ಮಕ್ಕೆ ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತಾನೆ, ಅವನು ನಿದ್ರೆಯಿಂದ ಎಚ್ಚರಗೊಂಡು ಸೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಹೊಸದಾಗಿ ಪುನರಾರಂಭಿಸಲು. ಸತ್ಯವ್ರತವು ವೈವಸ್ವತ ಮನು ಆಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಕಲ್ಪದ ಮನು ಎಂದು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. [34] [35] [36]

ಅಗ್ನಿ ಪುರಾಣ ನಿರೂಪಣೆಯು ಕೃತಮಾಳ ನದಿಯ ಸುತ್ತಲೂ ಇರಿಸಲಾಗಿರುವ ಭಾಗವತ ಪುರಾಣ ಆವೃತ್ತಿಗೆ ಹೋಲುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಯಗ್ರೀವ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನಿಂದ ವೇದಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದ ಬಗ್ಗೆಯೂ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ. ವೈವಸ್ವತ ಮನು ಎಲ್ಲಾ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾನೆ (ಜೀವಿಗಳಲ್ಲ) ಮತ್ತು ಮಹಾಭಾರತ ಆವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಹೋಲುವ ಏಳು ges ಷಿಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇದು ಭಗವತ ಪುರಾಣ ಆವೃತ್ತಿಯಂತೆಯೇ ಮನುಗೆ ಮತ್ಸ್ಯರ ಪ್ರವಚನದಂತೆ ಮತ್ಸ್ಯ ಪುರಾಣದ ಆಧಾರವನ್ನೂ ಸೇರಿಸುತ್ತದೆ. [37] [38] ಪುರಾಣಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡುವಾಗ, ಕಲ್ಪದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಮತ್ಸ್ಯ ಪುರಾಣವನ್ನು ಮತ್ಸ್ಯನು ಮನುಗೆ ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಅಗ್ನಿ ಪುರಾಣ ಹೇಳುತ್ತದೆ. [39]

ವರಾಹ ಪುರಾಣವು ಬ್ರಹ್ಮನ ಬದಲು ನಾರಾಯಣನನ್ನು (ವಿಷ್ಣುವಿನೊಂದಿಗೆ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ) ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ-ದೇವರು ಎಂದು ಸಮನಾಗಿರುತ್ತದೆ. ನಾರಾಯಣ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತಾನೆ. ಹೊಸ ಕಲ್ಪದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ, ನಾರಾಯಣನು ನಿದ್ರೆಯಿಂದ ಎಚ್ಚರಗೊಂಡು ವೇದಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವರು ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ನೀರಿನಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅವನು ಅರಿತುಕೊಂಡನು. ಅವನು ದೈತ್ಯಾಕಾರದ ಮೀನಿನ ರೂಪವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ವೇದಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಾನೆ. [40] ಮತ್ತೊಂದು ನಿದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, ನಾರಾಯಣ ರಾಸತಾಲ (ನೆದರ್ ವರ್ಲ್ಡ್) ನಿಂದ ವೇದಗಳನ್ನು ಹಿಂಪಡೆದು ಬ್ರಹ್ಮಕ್ಕೆ ಕೊಟ್ಟನೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. [41] ಪುರಾಣವು ನಾರಾಯಣನನ್ನು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸಹ ಕೊಡುವ ಆದಿಸ್ವರೂಪದ ಮೀನು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. [42]

ಮಾಟಿಸಾ ಹಯಗ್ರೀವನನ್ನು ಕೊಂದನು ಮತ್ತು ವೇದಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಮನುವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದನು ಎಂದು ಗರುಡ ಪುರಾಣ ಹೇಳುತ್ತದೆ. [43] ಮತ್ತೊಂದು ನಿದರ್ಶನದಲ್ಲಿ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ಸ್ಯನಾಗಿ ಮೂರನೆಯ ಮನು - ಉತ್ತಮಾ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಲಾಂಬ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನನ್ನು ಕೊಂದನೆಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. [44] ಹಯಸಿರಾಸ್ ("ಕುದುರೆ ತಲೆಯ") ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನು ಬ್ರಹ್ಮನ ಬಾಯಿಯ ವೇದಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡನೆಂದು ನಾರದ ಪುರಾಣ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ವಿಷ್ಣು ನಂತರ ಮತ್ಸ್ಯ ರೂಪವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ರಾಕ್ಷಸನನ್ನು ಕೊಲ್ಲುತ್ತಾನೆ, ವೇದಗಳನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಈ ಘಟನೆ ಬಾದರಿ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ನಡೆದಿದೆ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರವಾಹ ಮತ್ತು ಮನುವನ್ನು ನಿರೂಪಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಿಡಲಾಗಿದೆ. [45] ಶಿವ ಪುರಾಣವು ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ರಾಜ ಸತ್ಯವ್ರತ ಮೂಲಕ ವೇದಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದ ಮತ್ತು ಪ್ರಲಯದ ಸಮುದ್ರದ ಮೂಲಕ ಹಂಸ ಮಾಡಿದ ಮತ್ಸ್ಯ ಎಂದು ಹೊಗಳುತ್ತದೆ. [46]

ಪದ್ಮ ಪುರಾಣವು ಮನುವನ್ನು ಕಶ್ಯಪ age ಷಿಯೊಂದಿಗೆ ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತದೆ, ಅವರು ಅದ್ಭುತವಾಗಿ ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಪುಟ್ಟ ಮೀನುಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೆಂದರೆ ಪ್ರವಾಹದ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿ. ಮತ್ಸ್ಯ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣು ಶಂಖ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನನ್ನು ಕೊಲ್ಲುತ್ತಾನೆ. ಮತ್ಸ್ಯ-ವಿಷ್ಣು ನಂತರ ges ಷಿಮುನಿಗಳಿಗೆ ನೀರಿನಿಂದ ವೇದಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲು ಆದೇಶಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಅದನ್ನು ಪ್ರಯಾಗದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮನಿಗೆ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತಾನೆ. ಈ ಪುರಾಣವು ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳು ಹೇಗೆ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದೆಯೆಂದು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ವಿಷ್ಣು ನಂತರ ಇತರ ದೇವತೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಾದರಿ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾನೆ. [47] ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿನ ಕಾರ್ತಿಕಮ್ಸ-ಮಹಾತ್ಮ್ಯವು ಅಸುರ (ರಾಕ್ಷಸ) ಶಂಖನನ್ನು ಮಾತಿಸಾ ಕೊಲ್ಲುವುದು ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಸಾಗರ (ಸಾಗರ) ದ ಮಗನಾದ ಶಂಖಾ (ಲಿಟ್. "ಶಂಖ") ವಿವಿಧ ದೇವರುಗಳ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಂಡನು. ವಿಷ್ಣು ಮಲಗಿದ್ದಾಗ ಶಂಖ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಬಯಸುತ್ತಾ, ಬ್ರಹ್ಮನಿಂದ ವೇದಗಳನ್ನು ಕದ್ದನು. ವೇದಗಳು ಅವನ ಹಿಡಿತದಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡು ಸಾಗರದಲ್ಲಿ ಅಡಗಿಕೊಂಡವು. ದೇವರುಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾದ ವಿಷ್ಣು ಪ್ರಬೋಧಿನಿ ಏಕಾದಶಿಯ ಮೇಲೆ ಎಚ್ಚರಗೊಂಡು ಸಫಾರಿ ಮೀನಿನ ರೂಪವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ರಾಕ್ಷಸನನ್ನು ಸರ್ವನಾಶ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಪದ್ಮ ಪುರಾಣದಂತೆಯೇ, ges ಷಿಮುನಿಗಳು ಸಾಗರಗಳಿಂದ ಚದುರಿದ ವೇದಗಳನ್ನು ಪುನಃ ಸಂಕಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಬಾದರಿ ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಯಾಗ್ ಕೂಡ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ, ಆದರೂ ಮೀನು ಮತ್ತು ಮನು ಬೆಳೆಯುವ ಕಥೆ ಕಾಣೆಯಾಗಿದೆ. [48]

ಪದ್ಮ ಪುರಾಣದ ಮತ್ತೊಂದು ವೃತ್ತಾಂತದಲ್ಲಿ ಮಕರ ಎಂಬ ಕಶ್ಯಪನ ರಾಕ್ಷಸ ಮಗ ಬ್ರಹ್ಮನಿಂದ ವೇದಗಳನ್ನು ಕದ್ದು ಕಾಸ್ಮಿಕ್ ಸಾಗರದಲ್ಲಿ ಮರೆಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು ದೇವರುಗಳಿಂದ ಬೇಡಿಕೊಂಡ ವಿಷ್ಣು ಮತ್ಸ್ಯ-ರೂಪವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ನೀರಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿ, ನಂತರ ಮೊಸಳೆಯಾಗಿ ತಿರುಗಿ ರಾಕ್ಷಸನನ್ನು ನಾಶಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ವ್ಯಾಸ age ಷಿ ಈ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ವೇದಗಳ ಮರು ಸಂಕಲನಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ. ನಂತರ ವೇದಗಳನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [49]

ವೇದಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ನೆದರ್ಲ್ಯಾಂಡ್ನಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯು ಬಂದಾಗ ವಿಷ್ಣು ರೋಹಿತಾ ಮೀನಿನ ರೂಪವನ್ನು ಪಡೆದನೆಂದು ಬ್ರಹ್ಮ ಪುರಾಣ ಹೇಳುತ್ತದೆ. [50] [51] ಕೃಷ್ಣ ಕೇಂದ್ರಿತ ಬ್ರಹ್ಮವೈವರ್ತ ಪುರಾಣವು ಮತ್ಸ್ಯನು ಕೃಷ್ಣನ ಅವತಾರವಾಗಿದೆ (ಪರಮಾತ್ಮನೊಂದಿಗೆ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ) ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಸ್ತೋತ್ರವೊಂದರಲ್ಲಿ ರಾಜನಿಗೆ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ನೀಡಿದ ವೇದ ಮತ್ತು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ (ges ಷಿಮುನಿಗಳು) ರಕ್ಷಕ ಎಂದು ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಸ್ತುತಿಗೀತೆ. [52]

ದಮನಾಕ ಎಂಬ ಮೂಲಿಕೆಯ ಮೂಲದ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣದ ಪುರುಷೋತ್ತಮ-ಕ್ಷೇತ್ರ-ಮಹಾತ್ಮ್ಯವು ದಮನಕ ಎಂಬ ದೈತ್ಯ (ರಾಕ್ಷಸ) ಜನರನ್ನು ಹಿಂಸಿಸಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಅಲೆದಾಡಿದನೆಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಬ್ರಹ್ಮನ ಕೋರಿಕೆಯ ಮೇರೆಗೆ ವಿಷ್ಣು ಮತ್ಸ್ಯ ರೂಪವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ರಾಕ್ಷಸನನ್ನು ನೀರಿನಿಂದ ಎಳೆದು ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಪುಡಿಮಾಡಿದನು. ರಾಕ್ಷಸನು ದಮನಕ ಎಂಬ ಪರಿಮಳಯುಕ್ತ ಸಸ್ಯವನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸಿದನು, ವಿಷ್ಣು ತನ್ನ ಹೂವಿನ ಹಾರದಲ್ಲಿ. [53]

ಅವತಾರ್ ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿ

ಮತ್ಸ್ಯವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮೊದಲ ಅವತಾರವೆಂದು ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದಶಾವತಾರ (ವಿಷ್ಣುವಿನ ಹತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಅವತಾರಗಳು) ಪಟ್ಟಿಗಳಲ್ಲಿ. [54] ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅದು ಯಾವಾಗಲೂ ಹಾಗೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಕೆಲವು ಪಟ್ಟಿಗಳು ಮತ್ಸ್ಯಾರನ್ನು ಮೊದಲಿಗೆ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ, ನಂತರದ ಪಠ್ಯಗಳು ಮಾತ್ರ ಮತ್ಸ್ಯಾಳನ್ನು ಮೊದಲ ಅವತಾರವೆಂದು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತವೆ. [26]

ದಶವತಾರನ ಗರುಡ ಪುರಾಣ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ, ಮತ್ಸ್ಯ ಮೊದಲನೆಯವನು. [55] [56] ಲಿಂಗ ಪುರಾಣ, ನಾರದ ಪುರಾಣ, ಶಿವ ಪುರಾಣ, ವರಾಹ ಪುರಾಣ, ಪದ್ಮ ಪುರಾಣ, ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣಗಳು ಮತ್ಸೆಯನ್ನು ಹತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಅವತಾರಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. [57] [58] [59] [46] [60] [61]

ಭಗವತ ಪುರಾಣ ಮತ್ತು ಗರುಡ ಪುರಾಣವು ಮಟಿಸಾವನ್ನು 22 ಅವತಾರಗಳಲ್ಲಿ ಹತ್ತನೆಯದು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು "ಭೂಮಿಯ ಬೆಂಬಲ" ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. [62] [30]

ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣದ ಆಯಿದ್ಯಾ-ಮಹಾತ್ಮ್ಯವು ವಿಷ್ಣುವಿನ 12 ಅವತಾರಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ, ಮತ್ಸ್ಯ 2 ನೇ ಅವತಾರವಾಗಿದೆ. ಬ್ರಹ್ಮರ ದಿನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ (ಪ್ರಲಯ) ದೋಣಿಗಳಂತೆ ಮನುಸ್, ಸಸ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಇತರರನ್ನು ಮತ್ಸ್ಯ ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. [63]

ಇತರ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥದ ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

ವಿಷ್ಣುವಿನ ಹಂದಿ ಅವತಾರ ವರಾಹನ ವಿಷ್ಣು ಪುರಾಣ ನಿರೂಪಣೆಯು ಮಾಟಿಸಾ ಮತ್ತು ಕುರ್ಮಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ, ಬ್ರಹ್ಮ (ನಾರಾಯಣನೊಂದಿಗೆ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ವಿಶೇಷಣ) ಹಿಂದಿನ ಕಲ್ಪಗಳಲ್ಲಿ ಈ ರೂಪಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ. [64]

ಅಗ್ನಿ ಪುರಾಣ, ಬ್ರಹ್ಮ ಪುರಾಣ ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣು ಪುರಾಣವು ವಿಷ್ಣು ಮೇರು ಪರ್ವತದ ಸುತ್ತಲಿನ ಪರ್ವತಗಳ ಹೊರಗಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಕುರು-ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಮತ್ಸ್ಯನಾಗಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. [65] [66] [67]

ಪ್ರತಿಮಾಶಾಸ್ತ್ರ

ಮತ್ಸ್ಯವನ್ನು ಎರಡು ರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ: om ೂಮಾರ್ಫಿಕ್ ಮೀನು ಅಥವಾ ಮಾನವ ರೂಪದಲ್ಲಿ. ಅಗ್ನಿ ಪುರಾಣವು ಮತ್ಸ್ಯನನ್ನು o ೂಮಾರ್ಫಿಕ್ ಆಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಬೇಕೆಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. [68] ವಿಷ್ಣುದರ್ಮೋತ್ತರ ಪುರಾಣವು ಮತ್ಸ್ಯನನ್ನು ಕೊಂಬಿನ ಮೀನು ಎಂದು ಚಿತ್ರಿಸಲು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡುತ್ತದೆ. [69]

ಮಾನವ ರೂಪದಲ್ಲಿ, ಮೇಲಿನ ಅರ್ಧವು ನಾಲ್ಕು ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ಮನುಷ್ಯ ಮತ್ತು ಕೆಳಭಾಗವು ಒಂದು ಮೀನು. ಮೇಲಿನ ಅರ್ಧವು ವಿಷ್ಣುವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣು ಧರಿಸಿರುವ ಕಿರಿಟಾ-ಮಕುಟಾ (ಎತ್ತರದ ಶಂಕುವಿನಾಕಾರದ ಕಿರೀಟವನ್ನು) ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವನು ತನ್ನ ಎರಡು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಸುದರ್ಶನ ಚಕ್ರ (ಡಿಸ್ಕಸ್) ಮತ್ತು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಆಯುಧಗಳಾದ ಶಂಖಾ (ಶಂಖ) ಅನ್ನು ಹಿಡಿದಿದ್ದಾನೆ. ಇತರ ಎರಡು ಕೈಗಳು ಭಕ್ತನಿಗೆ ವರವನ್ನು ನೀಡುವ ವರದಮುದ್ರ, ಮತ್ತು ಅಭಯಮುದ್ರಗಳ ಸನ್ನೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಭಕ್ತನಿಗೆ ರಕ್ಷಣೆಯ ಭರವಸೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. [70] ಮತ್ತೊಂದು ಸಂರಚನೆಯಲ್ಲಿ, ಅವರು ವಿಷ್ಣುವಿನ ಎಲ್ಲಾ ನಾಲ್ಕು ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು, ಅವುಗಳೆಂದರೆ ಸುದರ್ಶನ ಚಕ್ರ, ಶಂಖಾ, ಗಡಾ (ಜಟಿಲ) ಮತ್ತು ಕಮಲ. [26]

ಕೆಲವು ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯಗಳಲ್ಲಿ, ಮತ್ಸ್ಯನನ್ನು ವಿಷ್ಣುವಿನಂತಹ ನಾಲ್ಕು ಕೈಗಳಿಂದ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಒಂದು ಚಕ್ರವನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಇನ್ನೊಂದು ಶಂಖ, ಮುಂಭಾಗದ ಎರಡು ಕೈಗಳು ಕತ್ತಿ ಮತ್ತು ರಾಕ್ಷಸನಿಂದ ಚೇತರಿಸಿಕೊಂಡ ವೇದಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಹಿಡಿದಿವೆ. ಅವನ ಮೊಣಕೈಯ ಮೇಲೆ ಅಂಗವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಹೊದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಧೋತಿ ಡ್ರಾಪ್ ಮಾಡುವಿಕೆಯು ಅವನ ಸೊಂಟವನ್ನು ಆವರಿಸುತ್ತದೆ. [71]

ಅಪರೂಪದ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯಗಳಲ್ಲಿ, ಅವನ ಕೆಳಭಾಗವು ಮನುಷ್ಯನಾಗಿದ್ದರೆ ಮೇಲಿನ ದೇಹವು (ಅಥವಾ ಮುಖ) ಮೀನಿನಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಮೀನು ಮುಖದ ಆವೃತ್ತಿಯು ಸೋಮನಾಥಪುರದ ಚೆನ್ನಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಪರಿಹಾರದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. [72]

ಮತ್ಸ್ಯನನ್ನು ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾಗಿ ಅಥವಾ ರಾಕ್ಷಸನೊಂದಿಗಿನ ಅವನ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಬಹುದು. ಶಂಖಾಸುರ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನು ಶಂಖದಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವುದನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಮತ್ಸ್ಯನು ಕತ್ತಿಯಿಂದ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇವೆರಡನ್ನೂ ಸಾಗರದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಬಹುದು, ಆದರೆ ದೇವರು ಬ್ರಹ್ಮ ಮತ್ತು / ಅಥವಾ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳು ಅಥವಾ ವೇದಗಳನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುವ ನಾಲ್ಕು ಪುರುಷರು ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಬಹುದು. [71] ಕೆಲವು ದೃಶ್ಯಗಳಲ್ಲಿ, ಮತ್ಸ್ಯಾವನ್ನು ಮನು ಮತ್ತು ಅದರಲ್ಲಿರುವ ಏಳು ges ಷಿಮುನಿಗಳೊಂದಿಗೆ ದೋಣಿ ಎಳೆಯುವ ಮೀನು ಎಂದು ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ವಿಕಸನ ಮತ್ತು ಸಂಕೇತ

ದೊಡ್ಡ ಪ್ರವಾಹದ ಕಥೆ ಭೂಮಿಯಾದ್ಯಂತ ಅನೇಕ ನಾಗರಿಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಇದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪ್ರವಾಹದ ಜೆನೆಸಿಸ್ ನಿರೂಪಣೆ ಮತ್ತು ನೋಹನ ಆರ್ಕ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. [26] ಮೀನಿನ ಲಕ್ಷಣವು ಬೈಬಲ್ನ 'ಜೋನ್ನಾ ಮತ್ತು ತಿಮಿಂಗಿಲ' ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ಓದುಗರಿಗೆ ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ; ಈ ಮೀನು ನಿರೂಪಣೆ, ಹಾಗೆಯೇ ದೆವ್ವದಿಂದ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಉಳಿಸುವುದು, ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಪ್ರವಾಹ ನಿರೂಪಣೆಯ ಈ ಶೈಲಿಯ ಹಿಂದೂ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಾಗಿವೆ. [73] ಪ್ರಾಚೀನ ಸುಮರ್ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯಾ, ಗ್ರೀಸ್, ಅಮೆರಿಕದ ಮಾಯಾ ಮತ್ತು ಆಫ್ರಿಕಾದ ಯೊರುಬಾ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಪ್ರವಾಹ ಪುರಾಣಗಳಿವೆ. [26]

ಪ್ರಾಚೀನ ಈಜಿಪ್ಟ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಚೀನ ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯಾದ ಟೈಗ್ರಿಸ್-ಯೂಫ್ರಟಿಸ್ ನದಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಹವು ಪುನರಾವರ್ತಿತ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಿಪತ್ತು. ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮೀನು-ರಕ್ಷಕ ಮೋಟಿಫ್ನೊಂದಿಗೆ ಮೀನು-ದೇವರುಗಳ ಆರಾಧನೆಯು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಮೀನು ಪೂಜೆ ಪ್ರಾಚೀನ ಹಿಂದೂ ನಂಬಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ರಿಚರ್ಡ್ ಪಿಸ್ಚೆಲ್ ನಂಬಿದ್ದರೆ, ಎಡ್ವರ್ಡ್ ವಾಶ್‌ಬರ್ನ್ ಹಾಪ್‌ಕಿನ್ಸ್ ಇದನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದರು, ಇದರ ಮೂಲವನ್ನು ಈಜಿಪ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಸುಮೇರಿಯನ್ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಬಿಲೋನಿಯನ್ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿನ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ, ಮೀನು-ದೇವರು ಇಎ ಪ್ರವಾಹದ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ರಾಜನನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಹವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಅವನಿಗೆ ನಿರ್ದೇಶಿಸುತ್ತಾನೆ. [74] ಈ ಉಪಾಯವು ಇಂಡೋ-ಆರ್ಯನ್ ವಲಸೆಯ ಮೂಲಕ ಅಥವಾ ಸಿಂಧೂ ಕಣಿವೆ ನಾಗರಿಕತೆಗೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾರ್ಗಗಳ ಮೂಲಕ ಭಾರತೀಯ ಉಪಖಂಡವನ್ನು ತಲುಪಿರಬಹುದು. [75] ಮತ್ತೊಂದು ಸಿದ್ಧಾಂತವು ಮೀನು ಪುರಾಣವು ಸಿಂಧೂ ಕಣಿವೆ ಅಥವಾ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತ ದ್ರಾವಿಡ ಜನರಲ್ಲಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಪುರಾಣ ಮನುವನ್ನು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸಿಂಧೂ ಕಣಿವೆ ಸಿದ್ಧಾಂತಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಮೀನುಗಳು ಸೀಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ; ಕೊಂಬಿನ ಮೀನಿನಂತಹ ಕೊಂಬಿನ ಮೃಗಗಳು ಚಿತ್ರಣಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. [76]

ಪ್ರವಾಹ ಪುರಾಣ ಮತ್ತು ಮೀನು-ದೇವರ ಕಲ್ಪನೆಯು ಮತ್ತೊಂದು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಿಂದ ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದರೂ, ಇದು ನೀರಿನ ಮೂಲಕ ಸೃಷ್ಟಿಯ ವೈದಿಕ ಮತ್ತು ಪುರಾಣ ಕಾಸ್ಮೊಗಾನಿಕ್ ಕಥೆಯೊಂದಿಗೆ ಅರಿವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಹಾಭಾರತ ಮತ್ತು ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ, ಪ್ರವಾಹ ಪುರಾಣವು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಕಾಸ್ಮೊಗೊನಿಕ್ ಪುರಾಣವಾಗಿದೆ. ಪ್ರವಾಹವು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ವಿಸರ್ಜನೆಯನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ (ಪ್ರಲಯ); ದೊಡ್ಡ ವಿನಾಶದ ನಂತರ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವನ್ನು ಮರುಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ-ದೇವರನ್ನು (ಬ್ರಹ್ಮ ಅಥವಾ ವಿಷ್ಣು) ಮತ್ಸ್ಯನು "ನಿರೂಪಿಸುತ್ತಾನೆ". ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಈ ಲಿಂಕ್ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮೊದಲ ಅವತಾರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮತ್ಸ್ಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿರಬಹುದು. [77]

ಮತ್ಸ್ಯಾ ಜಲಚರಗಳನ್ನು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಮೊದಲ ಜೀವಿಗಳೆಂದು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. [78] [26] ಮತ್ಸ್ಯ ಪುರಾಣದ ಮತ್ತೊಂದು ಸಾಂಕೇತಿಕ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವೆಂದರೆ, ಬೊನ್ನೆಫಾಯ್, ಮನುವಿನ ದೋಣಿ ಮೋಕ್ಷವನ್ನು (ಮೋಕ್ಷ) ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲು ಪರಿಗಣಿಸುವುದು, ಇದು ಒಬ್ಬನನ್ನು ದಾಟಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಹಿಮಾಲಯವನ್ನು ಐಹಿಕ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಮತ್ತು ಮೀರಿದ ಮೋಕ್ಷದ ಭೂಮಿಯ ನಡುವಿನ ಗಡಿಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೀನಿನ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಕೊಂಬು ಮನುವನ್ನು ಮೋಕ್ಷಕ್ಕೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ತ್ಯಾಗಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ. ಒಂದು ನೀತಿಕಥೆಯೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ಕಥೆಯು ಉತ್ತಮ ರಾಜನನ್ನು ದುರ್ಬಲರನ್ನು ಪ್ರಬಲರಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಬೇಕು, "ಮೀನುಗಳ ನಿಯಮ" ವನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಆದರ್ಶ ರಾಜನನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುವ ಮನುವಿನಂತೆ ಧರ್ಮವನ್ನು ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿಯಬೇಕು ಎಂದು ಸಲಹೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. [9] ರಾಕ್ಷಸನು ವೇದಗಳನ್ನು ಮರೆಮಾಚುವ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ, ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಬೆದರಿಕೆ ಇದೆ ಮತ್ತು ದೈವಿಕ ರಕ್ಷಕನಾಗಿ ವಿಷ್ಣು ಧರ್ಮವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಾನೆ, ಅವನ ಐಹಿಕ ಪ್ರತಿರೂಪವಾದ ಮನು - ರಾಜನ ಸಹಾಯದಿಂದ. [23]

ಮತ್ತೊಂದು ಸಿದ್ಧಾಂತವು ಮನು ಮತ್ತು ಮೀನುಗಳ ದೋಣಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಉರ್ಸಾ ಮೇಜರ್ ಮತ್ತು ಉರ್ಸಾ ಮೈನರ್ ನಕ್ಷತ್ರಪುಂಜಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ, ಥುಬನ್ ನಕ್ಷತ್ರವು ಧ್ರುವ ನಕ್ಷತ್ರವಾಗಿದ್ದಾಗ (ಕ್ರಿ.ಪೂ 4 ರಿಂದ 2 ನೇ ಸಹಸ್ರಮಾನ). [28]

ಪೂಜೆ

ಮತ್ಸ್ಯನನ್ನು ವಿಷ್ಣುವಿನ ರೂಪವಾಗಿ ವಿವಿಧ ಶ್ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ ಧರ್ಮಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಆಹ್ವಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭಾಗವತ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಲ್ಲಿ, ಜಲ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ನೀರಿನಿಂದ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಮತ್ಸ್ಯನನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. [79] ಅಗ್ನಿ ಪುರಾಣವು ಮತ್ಸ್ಯವನ್ನು ಉತ್ತರ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಜಲಮೂಲಗಳಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಬೇಕೆಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. [80] ವಿಷ್ಣುದರ್ಮೋತ್ತರ ಪುರಾಣವು ಧಾನ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಮತ್ಸ್ಯರಿಗೆ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. [81] ಬ್ರಹ್ಮ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿನ ಸ್ತೋತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ಸ್ಯನನ್ನು ವಿಷ್ಣುವಿನ ರೂಪವಾಗಿ ಆಹ್ವಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. [82] ಗರುಡ ಪುರಾಣದ ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮ ಆವೃತ್ತಿಯು ಮತ್ಸ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. [83] ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿನ ವಿಷ್ಣು ಸಹಸ್ರನಾಮದಲ್ಲಿ ಮತ್ಸ್ಯ, ಮಹಾ-ಮತ್ಸ್ಯ ("ದೊಡ್ಡ ಮೀನು") ಮತ್ತು ಟಿಮಿಂಗಿಲಾ ("ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಜಲಚರ") ಸೇರಿವೆ. [84]

ಹಿಂದೂ ತಿಂಗಳ ಚೈತ್ರದ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಹದಿನೈದನೇ ದಿನದಲ್ಲಿ ಐದನೇ ದಿನವನ್ನು ಮತ್ಸ್ಯ ಜಯಂತಿ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅವರ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದಾಗ ಮತ್ಸ್ಯ ಅವರ ಜನ್ಮದಿನ. [58] ವರಾಹ ಪುರಾಣ ಮತ್ತು ಪದ್ಮ ಪುರಾಣದ ಮಾರ್ಗಶಿರ್ಷ-ಮಹಾತ್ಮ್ಯ ಮೂರು ಚಂದ್ರನ ದಿನದ ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಗಶೀರ್ಷಾ ತಿಂಗಳ ಹನ್ನೆರಡನೇ ಚಂದ್ರನ ದಿನದಂದು ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವ ಮಾಟಿಸಾವನ್ನು (ಚಿನ್ನದ ಮೀನಿನಂತೆ) ಉಪವಾಸ ಮತ್ತು ಪೂಜೆಯೊಂದಿಗೆ ವ್ರತ (ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ) ಯನ್ನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡುತ್ತದೆ. [85. ] [86]

ಮತ್ಸ್ಯರಿಗೆ ಮೀಸಲಾಗಿರುವ ದೇವಾಲಯಗಳು ಬಹಳ ಕಡಿಮೆ. ಪ್ರಮುಖವಾದವುಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಟ್ ದ್ವಾರಕಾದ ಶಾಂಖೋದಾರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ನಾಗಲಪುರದ ವೇದನಾರಾಯಣ ದೇವಾಲಯ ಸೇರಿವೆ. [78] ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಮತ್ಸ್ಯ ನಾರಾಯಣ ದೇವಸ್ಥಾನವೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ. ಪುರಿಯಲ್ಲಿನ ಪವಿತ್ರ ಶ್ವೇತಾ ಗಂಗಾ ಕೊಳದ ಬಳಿಯ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಶ್ವೇತಾ-ಮಾಧವ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮತ್ಸ್ಯ-ಮಾಧವ (ವಿಷ್ಣು ಮತ್ಸ್ಯ ಎಂದು) ಶ್ವೇತಾ-ಮಾಧವ (ರಾಜ ಶ್ವೇತಾ) ರೊಂದಿಗೆ ಪೂಜಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾನೆ ಎಂದು ಬ್ರಹ್ಮ ಪುರಾಣ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. [50] [87] [51] ನೇಪಾಳದ ಮಾಚೆಗೌನ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾಚೆನಾರಾಯಣ್ (ಮತ್ಸ್ಯ) ದ ದೇವಾಲಯವೊಂದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿ ದೇವತೆಯ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಜಾತ್ರೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀಲಂಕಾದ ತಿರುವಕೋಮಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಕೋನೇಶ್ವರಂ ಮತ್ಸ್ಯಕೇಶ್ವರಂ ದೇವಸ್ಥಾನ ಈಗ ನಾಶವಾಗಿದೆ.