ಪಲಾಶ

Flame-of-the-forest
Inflorescences and the trifoliolate leaf in India
Scientific classification
Kingdom:	ಸಸ್ಯ
Clade:	ಹೂಬಿಡುವ ಸಸ್ಯ
Clade:	ಯೂಡೈಕಾಟ್‍ಗಳು
Clade:	ರೋಸಿಡ್ಸ್
Order:	ಫ್ಯಾಬೇಲ್ಸ್
Family:	ಫ್ಯಾಬೇಸಿಯೇ
Genus:	ಬ್ಯೂಟಿಯಾ
Species:	B. monosperma
Binomial name
Butea monosperma (Lam.) Taub.
Synonyms
Butea frondosa Roxb. ex Willd. Erythrina monosperma Lam. Plaso monosperma (Lam.) Kuntze

A single flower in Kolkata, West Bengal, India. The beak-shaped keel petal gave rise to the name "parrot tree".

Habit of B. monosperma in Bagh-e-Jinnah, Lahore

ಪಲಾಶ (ಮುತ್ತುಗ) ಹಲವಾರು ರೋಗಗಳಿಗೆ ಔಷಧವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಹಾಗೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೂ ಇವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಮುತ್ತುಗ ಮರದ ಆಕಾರ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಚೆನ್ನಾಗಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ಬೆಳೆವಣಿಗೆ ನಿಧಾನಗತಿಯದಾದ್ದರಿಂದ ಮತ್ತು ಬಿತ್ತನೆಗೆ ಹೊಸ ಬೀಜಗಳೇ ಬೇಕಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಉದ್ಯಾನಗಳಲ್ಲಾಗಲಿ, ರಸ್ತೆ ಬದಿಯಲ್ಲಾಗಲಿ ಬೆಳೆಸುವುದು ವಿರಳ.

ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರು

ಬ್ಯೂಟಿಯಾ ಮಾನೋಸ್ಪರ್ಮಾ

ವಿವಿಧ ಹೆಸರುಗಳು

ಪಾಲಾಶ್, ಧಕ್, ಪಲಾಹ್, ಫ್ಲೇಮ್ ಆಫ್ ದ ಫ಼ಾರೆಸ್ಟ್, ಬಾಸ್ಟರ್ಡ್‍ಟೀಕ್, ಅರಣ್ಯದ ಜ್ವಾಲೆ ಮರ, ಪ್ಯಾರಟ್‍ಟ್ರೀ ಎಂಬ ಸಾಮಾನ್ಯ ಹೆಸರಿನಿಂದಲೂ ಸಹ ಚಿರಪರಿಚಿತವಾಗಿದೆ. ಈ ಮರವನ್ನು ಮೊಗುಗು ಚೆಟ್ಟು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು 'ಪ್ಲಾಸು' ಮತ್ತು 'ಚಮಟಾ' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಸಸ್ಯ ವಿವರಣೆ

ಮುತ್ತುಗ ಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರದ ಮರವಾಗಿದೆ. ಇದು ೨೦ ರಿಂದ ೪೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರದವರೆಗೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲೂ ಟಿಸಿಲೊಡೆಯುವಿಕೆಯಲ್ಲೂ ಒಡ್ಡೊಡ್ಡಾಗಿದೆ. ಇದರ ಕಾಂಡವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಾಗಿದ ಮತ್ತು ಅನಿಯಮಿತ ಶಾಖೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿ, ಒರಟು, ಬೂದು ಇಲ್ಲವೆ ಕಂದುಬಣ್ಣದ ತೊಗಟೆಯೊಂದಿಗೆ ತಿರುಚಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ತೊಗಟೆ ಕಹಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಎಲೆಗಳು ೧೦-೨೦ ಸೆಂ.ಮೀ. ಉದ್ದವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಸುಗಂಧವಿಲ್ಲದ ಹೂಗಳು, ಕಾಂಡಗಳ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಸಮೂಹವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹೂವು ಒಂದು ದರ್ಜೆಯ ಐದು ಸಣ್ಣ ದಳಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ, ಎರಡು ಸಣ್ಣ ರೆಕ್ಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಬಾಗಿದ ಕೊಕ್ಕಿನ ಆಕಾರವಿರುತ್ತದೆ. ಹೂವಿನಲ್ಲಿ 5 ಪುಷ್ಪಪತ್ರಗಳಿವೆ. ಇದು ಗಿಳಿಯ ಆಕಾರವಾಗಿದೆ, ಹಾಗಾಗಿ ಇದಕ್ಕೆ ಗಿಳಿ ಮರವೆಂದು ಹೆಸರು.

ಎಲೆಗಳು ಮೂರು ಹಾಲೆಗಳುಳ್ಳ ಸಂಯುಕ್ತ ಮಾದರಿಯವು. ಪತ್ರಕಗಳು ಚರ್ಮದಂತೆ ಒರಟಾಗಿವೆ. ಎಲೆಗಳು ಎಳೆಯವಿರುವಾಗ ಅವುಗಳ ಮೇಲ್ಮೈ ಮೃದುವಾದ ರೇಶ್ಮೆಯಂಥ ಕೂದಲುಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಚಳಿಗಾಲದ ವೇಳೆಗೆ ಎಲೆಗಳೆಲ್ಲ ಉದುರುವುವು. ಫೆಬ್ರುವರಿ-ಮಾರ್ಚಿ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಮರ ಸಂಪೂರ್ಣ ಬೋಳಾಗಿ ಹೂಬಿಡಲು ಆರಂಭಿಸುತ್ತದೆ. ಹೂಗಳು ರೆಂಬೆಗಳ ಗೆಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಜೊಂಪೆಜೊಂಪೆಯಾಗಿ ಅರಳುವುವು. ರೆಂಬೆಗಳೂ ಹೂ ತೊಟ್ಟುಗಳೂ ಕಪ್ಪುಹಸುರು ಬಣ್ಣದಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದು ಮಖಮಲ್ಲಿನಂಥ ರೋಮಗಳಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿರುವುವು. ಹೂಗಳ ಬಣ್ಣ ಕಿತ್ತಳೆಕೆಂಪು. ದಳಗಳ ಹೊರ ಮೈಮೇಲೆ ನವುರಾದ ನಯವಾದ ಬೆಳ್ಳಿಕೂದಲುಗಳುಂಟು. ಸಂಪೂರ್ಣ ಪತ್ರ ರಹಿತವಾಗಿದ್ದು ಉಜ್ಜ್ವಲವರ್ಣದ ಹೂಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ಮುತ್ತುಗ ನಿಜಕ್ಕೂ ಬೆಂಕಿಯ ಜ್ವಾಲೆಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಎಂದೇ ಇದಕ್ಕೆ ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಲ್ಲಿ ಫ್ಲೇಮ್ ಆಫ್ ದ ಫಾರೆಸ್ಟ್ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ.

ಫಲ ಲೆಗ್ಯೂಮ್ ಮಾದರಿಯದು. ಚಪ್ಪಟೆಯಾಗಿರುವ ಇದು 12-18 ಸೆಂಮೀ ಉದ್ದ ಹಾಗೂ 4-5 ಸೆಂಮೀ ಅಗಲ ಇದೆ. ಹಣ್ಣಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ಒಂದು ಬೀಜ ಉಂಟು.

ಕಂಡುಬರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳು

ಮುತ್ತುಗದ ತವರು ಭಾರತ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತ, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ, ನೇಪಾಳ, ಶ್ರೀಲಂಕಾ, ಮಯನ್ಮಾರ್, ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.

ಉಪಯೋಗಗಳು

ಹಳೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಹೂವುಗಳನ್ನು ಹೋಳಿಯ ಹಬ್ಬಕ್ಕಾಗಿ ಬಣ್ಣವನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಹೂವುಗಳನ್ನು ಶಿವರಾತ್ರಿ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಶಿವನ ಆರಾಧನೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ತೆಲುಗು ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬೆಂಕಿಯ ಆಚರಣೆಗಾಗಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ತಮಿಳು ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ರುದೈನಂದಿನ ಅಗ್ನಿಹೋತ್ರ ಆಚರಣೆಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಇದರ ಸೌದೆ ಒಳ್ಳೆ ಉರುವಲು. ತೊಗಟೆಯನ್ನು ಚರ್ಮಹದಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸುವುದಿದೆ. ಎಲೆಗಳನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ಹೆಣೆದು ಪತ್ರಾವಳಿ (ಊಟದೆಲೆ) ತಯಾರಿಸುವುದು ರೂಢಿಯಲ್ಲಿದೆ. ತೊಗಟೆಯನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿದರೆ ಕೆಂಪುಬಣ್ಣದ ಗೋಂದು ಲಭಿಸುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಬೆಂಗಾಲ್ ಕಿನೊ ಎಂಬ ಹೆಸರಿದ್ದು ಇದನ್ನು ಅತಿಸಾರ ಮುಂತಾದ ರೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಬಂಧಕವಾಗಿ ಬಳಸುವುದುಂಟು. ಮುತ್ತುಗದ ಬೀಜಗಳು ಜಂತು, ಲಾಡಿಹುಳು ಮುಂತಾದವುಗಳ ನಿವಾರಣೆಗೆ ಉತ್ತಮ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ.  ಭಾರತದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಅರಗುಕೀಟ ಸಾಕಣೆಗೆ ಮುತ್ತುಗದ ಮರವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಹೂಗಳಿಂದ ಒಂದು ಬಗೆಯ ರಂಗನ್ನು ತಯಾರಿಸುವುದಿದೆ. ಬೇರಿನಿಂದ ದೊರೆಯುವ ನಾರು ಹಗ್ಗದ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಉಪಯುಕ್ತವೆನಿಸಿದೆ.

• ಇದನ್ನು ಔಷಧ, ಮತ್ತು ಬಣ್ಣಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಈ ಸಸ್ಯ ಮತ್ತು ಇದರ ಹೂವುಗಳು ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿನ ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಗುತ್ತವೆ.
• ಆಯುರ್ವೇದದ ಪ್ರಕಾರ ಮರವು ವಾತ ಮತ್ತು ಪಿತ್ತವನ್ನು ಸಮತೋಲನಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಆಯುರ್ವೇದ, ಯುನಾನಿ ಮತ್ತು ಹೋಮಿಯೋಪತಿ ಔಷಧಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.
• ಎಲೆಗಳು ಸಂಕೋಚಕ, ರಕ್ತಸಂಬಂಧಿ, ಉರಿಯೂತವನ್ನು ಗುಣ ಪಡಿಸಲು ಸಹಾಯಕವಾಗುತ್ತವೆ.
• ಎಲೆಗಳ ಕಷಾಯವು ಲ್ಯುಕೊರಿಯಾ ಮತ್ತು ಮಧುಮೇಹವನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸಲು ಸಹಾಯಕ.
• ಋತುಚಕ್ರದ ಹರಿವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತದೆ, ಪುರುಷರ ಮೂತ್ರಜನಕಾಂಗದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ಕೀವು ರಚನೆಯನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತದೆ.
• ಬೀಜಗಳು ಅತಿಸಾರವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ, ಹಾಗಾಗಿ ನಿಂಬೆ ರಸದೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆಸಿ ಕುಡಿಯಬೇಕು.
• ಹಣ್ಣುಗಳು ಮತ್ತು ಬೀಜಗಳು ರಾಶಿಗಳು, ಕಣ್ಣಿನ ರೋಗಗಳು, ಉರಿಯೂತದಲ್ಲಿ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿವೆ. ಅವು ಚರ್ಮ ರೋಗಗಳು, ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆಯ ತೊಂದರೆಗಳು ಮತ್ತು ಗೆಡ್ಡೆಗಳನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸುತ್ತವೆ.
• ಕಾಂಡದ ತೊಗಟೆಯು ದೇಹದ ಊತವನ್ನು ಶಮನಗೊಳಿಸಲು ಸಹಾಯಕ.
• ಇದರ ಕಷಾಯ ಮೂಳೆಯ ಮುರಿತಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕವಾಗುತ್ತವೆ.
• ಭೇದಿ, ನೋಯುತ್ತಿರುವ ಗಂಟಲು, ಹುಣ್ಣುಗಳು, ಗೆಡ್ಡೆಗಳು ಮತ್ತು ಹಾವಿನ-ಕಚ್ಚುವ ವಿಷವನ್ನು ತಟಸ್ಥಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
• ಇವು ನೋವು ನಿವಾರಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
• ಇವು ರಾತ್ರಿ ಕುರುಡುತನ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಣ್ಣಿನ ದೋಷಗಳನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸಲು ಸಹಾಯಕ ಮತ್ತು ವಿಪರೀತ ಬೆವರು ಮತ್ತು ಕಾರ್ನಿಯಲ್ ಒಪಾಸಿಟಿಯಾಗಳನ್ನು ಶಮನಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ.
• ಕೆಮ್ಮು, ಅತಿಸಾರ ಮತ್ತು ಭೇದಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲು ಇದರ ಅಂಟನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಮೂತ್ರಪಿಂಡದ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಕರಗಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ತುಪ್ಪವನ್ನು (ತಿಳಿಗೊಳಿಸಿದ ಬೆಣ್ಣೆ) ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಸುರಿಯುತ್ತಾರೆ. ಅದರಿಂದ ಒಳ್ಳೆಯ ಇದ್ದಿಲು ಪಡೆಯಬಹುದು.
• ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‍ಗಳ ಬದಲಾಗಿ ಆಹಾರವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಜನರು ಇದರ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
• ಮರದಿಂದ ಬರುವ ಅಂಟನ್ನು ಕೆಲವು ಆಹಾರ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಹೂಗಳನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಹೋಳಿ ಬಣ್ಣವನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಹಾಗೂ ಬಟ್ಟೆಯ ಬಣ್ಣವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಹೂವಿನ ವಾಸನೆ ಮತ್ತು ಬಣ್ಣದಿಂದ ಸೊಳ್ಳೆಗಳು ಆಕರ್ಷಿಸಲು ಸಹಾಯಕವಾಗುತ್ತವೆ. ಇದನ್ನು ಸೊಳ್ಳೆಗಳ ಕಾಟಗಳಿಂದ ಪಾರಾಗಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತವೆ.
• ಹೂವು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ವಸಂತ ಆಗಮನದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಛಾಯಾಂಕಣ

• 

  habit of a sapling
• 

  in full bloom, late January
• 

  dark flower buds in February
• 

  green seed pods, early April
• 

  flushes of new leaves, mid-April

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಲೇಖನದ ವಿಷಯವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ:

ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ಮುತ್ತುಗ