ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಮೈಸೂರು
| ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನ | |
|---|---|
 ಮುಖ್ಯ ಗೋಪುರ | |
| ಭೂಗೋಳ | |
| ಕಕ್ಷೆಗಳು | 12°16′21″N 76°40′14″E / 12.272474°N 76.670611°E |
| ದೇಶ | ಭಾರತ |
| ರಾಜ್ಯ | ಕರ್ನಾಟಕ |
| ಜಿಲ್ಲೆ | ಮೈಸೂರು |
| ಸ್ಥಳ | ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟ |
| ಸಂಸ್ಕೃತಿ | |
| ಮುಖ್ಯ ದೇವರು | ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಿ |
| ಪ್ರಮುಖ ಉತ್ಸವಗಳು | ನವರಾತ್ರಿ |
| ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ | |
| ಅಧೀಕೃತ ಜಾಲತಾಣ | http://chamundeshwaritemple.in/ |
ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಅರಮನೆ ನಗರಿ ಮೈಸೂರಿನಿಂದ ೧೩ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.[೧] ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ಅಥವಾ ಶಕ್ತಿಯ ಉಗ್ರ ರೂಪದ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಯಿತು, ಇದು ಮೈಸೂರಿನ ಮಹಾರಾಜರಿಂದ ಶತಮಾನಗಳಿಂದಲೂ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ದೇವತೆಯಾಗಿದೆ.
ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನರು ನಾಡ ದೇವಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಅಂದರೆ ರಾಜ್ಯದ ದೇವತೆ ಎಂದು ಅರ್ಥ. ಇದು ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ಸುಮಾರು ೩೩೦೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ.
ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಯು ರಾಕ್ಷಸ ರಾಜ ಮಹಿಷಾಸುರನನ್ನು ಅವನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಈ ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಕೊಂದಳು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ನಂತರ ಮಹಿಶೂರು ( ಮಹಿಷನ ಸ್ಥಳ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ಬ್ರಿಟಿಷರು ಇದನ್ನು ಮೈಸೊರ್ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಮೈಸೂರು ಆಗಿ ಕನ್ನಡೀಕರಣ ಮಾಡಿದರು.
ಕ್ರೌಂಚ ಪೀಠ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಶಕ್ತಿ ಪೀಠವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ೧೮ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಪುರಾಣ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಕ್ರೌಂಚ ಪುರಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿದ್ದುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಕ್ರೌಂಚ ಪೀಠ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸತಿಯ ಕೂದಲು ಇಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.[೨]
ವಿವರಣೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಮೂಲ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ೧೨ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜವಂಶದ ಆಡಳಿತಗಾರರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ ಆದರೆ ಇದರ ಗೋಪುರವನ್ನು ಬಹುಶಃ ೧೭ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತಗಾರರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಭವಿಸಲಾಗಿದೆ. ೧೬೫೯ ರಲ್ಲಿ, ೩೦೦೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಬೆಟ್ಟದ ಶಿಖರಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸಾವಿರ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು.[೩] ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ನಂದಿಯ ( ಶಿವನ ಬುಲ್ ಮೌಂಟ್) ಹಲವಾರು ಚಿತ್ರಗಳಿವೆ. ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ 700 ನೇ ಮೆಟ್ಟಿಲಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಸಣ್ಣ ಶಿವನ ದೇವಾಲಯದ ಮುಂದೆ ಬೃಹತ್ ಗ್ರಾನೈಟ್ ನಂದಿ ಇದೆ. ಈ ನಂದಿಯು ೧೫ ಅಡಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಎತ್ತರವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ೨೪ ಅಡಿ ಉದ್ದ ಮತ್ತು ಅದರ ಕುತ್ತಿಗೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಸೊಗಸಾದ ಘಂಟೆಗಳಿವೆ.
-
ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನಾರಾಯಣ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ -
ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ -
ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪ್ರವೇಶ ಗೋಪುರ
ಈ ದೇವಾಲಯವು ಆಷಾಢ ಶುಕ್ರವಾರ, ನವರಾತ್ರಿ ಮತ್ತು ಅಮ್ಮನವರ ವರ್ಧಂತಿ ಮುಂತಾದ ಹಬ್ಬಗಳ ಆಚರಣೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಆಷಾಢ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಶುಕ್ರವಾರವನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಂಗಳಕರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರು ದೇವಿಯ ದರ್ಶನಕೆಂದು ಬರುತ್ತಾರೆ. ಈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಮತ್ತೊಂದು ಹಬ್ಬ ಚಾಮುಂಡಿ ಜಯಂತಿ. ಮೈಸೂರು ಮಹಾರಾಜರು ದೇವಿಯ ಉತ್ಸವ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದ ದಿನವನ್ನು ಚಾಮುಂಡಿ ಜಯಂತಿ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ದೇವಿಯ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಚಿನ್ನದ ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯಲ್ಲಿಟ್ಟು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸುತ್ತಲೂ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಇಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬವೆಂದರೆ ನವರಾತ್ರಿ. ಮೈಸೂರು ದಸರಾವನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ನಾಡ ಹಬ್ಬ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ನವರಾತ್ರಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ನವದುರ್ಗೆಯರು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ದೇವಿಯ ಒಂಬತ್ತು ವಿಭಿನ್ನ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಲು ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ೯ ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾಳರಾತ್ರಿ ದೇವಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ನವರಾತ್ರಿಯ ೭ ನೇ ದಿನದಂದು, ಮೈಸೂರಿನ ಜಿಲ್ಲಾ ಖಜಾನೆಯಿಂದ ಮಹಾರಾಜರು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ತಂದು ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಲು ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.[೪]
ಇನ್ನೊಂದು ದೇವಸ್ಥಾನವು ಉತ್ತನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಬೆಟ್ಟದ ತಪ್ಪಲಿನಲ್ಲಿ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಶ್ರೀ ತ್ರಿಪುರ ಸುಂದರಿ ದೇವಸ್ಥಾನ. ಈ ದೇವಿಯನ್ನು ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯ ಸಹೋದರಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ,ಹಾಗೂ ರಕ್ತಬೀಜ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲು ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಿ ಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದಳುಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ.[೫]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ "Chamundeshwari Temple". www.karnatakatourism.org. Archived from the original on 14 August 2020.
- ↑ "Shri Chamundi Temple". www.timesofindia.indiatimes.com. 2018-03-15. Archived from the original on 6 August 2018.
- ↑ "Chamundeswari Hill Temple - Mysore". Retrieved 2006-09-12.
- ↑ "Mysore Dasara". The Times of India. 2020-11-08. Retrieved 2021-09-02.
- ↑ "Mysuru (Mysore): Jwalamukhi Tripura Sundari Devi Temple". Tripadvisor. Retrieved 2021-09-02.
ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- "Nam Chamundi Betta, a website specially dedicated to Chamundi Hill, Mysore". Archived from the original on 26 January 2020. Retrieved 29 June 2021.
- "Namma Mysore - Famous Temples: The Chamundeshwari Temple". www.nammamysore.com. Archived from the original on 21 September 2008. Retrieved 2008-07-31.
- Sree Chamundeeswari of Mysore Archived 27 November 2012[Date mismatch] ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
- Mysore Temple dedicated to Sri Chamundeswari Archived 11 November 2021[Date mismatch] ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
- Mysore Nature | Chamundi Hill Reserve Forest
- Chamundi hill map Archived 2020-01-26 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
- Chamundeshwari tewmple complete info Archived 2022-10-04 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
- Official website