ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಮೈಸೂರು
| ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನ | |
|---|---|
 ಮುಖ್ಯ ಗೋಪುರ | |
| ಭೂಗೋಳ | |
| ಕಕ್ಷೆಗಳು | 12°16′21″N 76°40′14″E / 12.272474°N 76.670611°E |
| ದೇಶ | ಭಾರತ |
| ರಾಜ್ಯ | ಕರ್ನಾಟಕ |
| ಜಿಲ್ಲೆ | ಮೈಸೂರು |
| ಸ್ಥಳ | ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟ |
| ಸಂಸ್ಕೃತಿ | |
| ಮುಖ್ಯ ದೇವರು | ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಿ |
| ಪ್ರಮುಖ ಉತ್ಸವಗಳು | ನವರಾತ್ರಿ |
| ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ | |
| ಅಧೀಕೃತ ಜಾಲತಾಣ | http://chamundeshwaritemple.in/ |
ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನವು ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಅರಮನೆ ನಗರಿ ಮೈಸೂರಿನಿಂದ ೧೩ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ . [೧] ಈ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ಅಥವಾ ಶಕ್ತಿಯ ಉಗ್ರ ರೂಪದ ಹೆಸರನ್ನು ಇಡಲಾಯಿತು, ಇದು ಮೈಸೂರಿನ ಮಹಾರಾಜರಿಂದ ಶತಮಾನಗಳಿಂದಲೂ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ದೇವತೆಯಾಗಿದೆ .
ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದ ಜನರು ನಾಡ ದೇವಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಅಂದರೆ ರಾಜ್ಯದ ದೇವತೆ ಎಂದು ಅರ್ಥ . ಇದು ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದ ಸುಮಾರು ೩೩೦೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿದೆ .
ದುರ್ಗಾ ದೇವಿಯು ರಾಕ್ಷಸ ರಾಜ ಮಹಿಷಾಸುರನನ್ನು ಅವನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಈ ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಕೊಂದಳು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ. ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ನಂತರ ಮಹಿಶೂರು ( ಮಹಿಷನ ಸ್ಥಳ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ಬ್ರಿಟಿಷರು ಇದನ್ನು ಮೈಸೊರ್ ಎಂದು ಬದಲಾಯಿಸಿದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ಮೈಸೂರು ಆಗಿ ಕನ್ನಡೀಕರಣ ಮಾಡಿದರು.
ಕ್ರೌಂಚ ಪೀಠ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ಶಕ್ತಿ ಪೀಠವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ೧೮ ಶಕ್ತಿ ಪೀಠಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಪುರಾಣ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಕ್ರೌಂಚ ಪುರಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿದ್ದುದರಿಂದ ಇದನ್ನು ಕ್ರೌಂಚ ಪೀಠ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸತಿಯ ಕೂದಲು ಇಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. [೨]
ವಿವರಣೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಮೂಲ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ೧೨ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಹೊಯ್ಸಳ ರಾಜವಂಶದ ಆಡಳಿತಗಾರರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ ಆದರೆ ಇದರ ಗೋಪುರವನ್ನು ಬಹುಶಃ ೧೭ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತಗಾರರು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಭವಿಸಲಾಗಿದೆ . ೧೬೫೯ ರಲ್ಲಿ, ೩೦೦೦ ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಬೆಟ್ಟದ ಶಿಖರಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸಾವಿರ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. [೩] ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ನಂದಿಯ ( ಶಿವನ ಬುಲ್ ಮೌಂಟ್) ಹಲವಾರು ಚಿತ್ರಗಳಿವೆ. ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ 700 ನೇ ಮೆಟ್ಟಿಲಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಸಣ್ಣ ಶಿವನ ದೇವಾಲಯದ ಮುಂದೆ ಬೃಹತ್ ಗ್ರಾನೈಟ್ ನಂದಿ ಇದೆ . ಈ ನಂದಿಯು ೧೫ ಅಡಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಎತ್ತರವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ೨೪ ಅಡಿ ಉದ್ದ ಮತ್ತು ಅದರ ಕುತ್ತಿಗೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಸೊಗಸಾದ ಘಂಟೆಗಳಿವೆ.
-
ಲಕ್ಷ್ಮೀ ನಾರಾಯಣ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ -
ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ -
ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪ್ರವೇಶ ಗೋಪುರ
ಈ ದೇವಾಲಯವು ಆಷಾಢ ಶುಕ್ರವಾರ , ನವರಾತ್ರಿ ಮತ್ತು ಅಮ್ಮನವರ ವರ್ಧಂತಿ ಮುಂತಾದ ಹಬ್ಬಗಳ ಆಚರಣೆಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಆಷಾಢ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಶುಕ್ರವಾರವನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಂಗಳಕರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಭಕ್ತರು ದೇವಿಯ ದರ್ಶನಕೆಂದು ಬರುತ್ತಾರೆ. ಈ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಮತ್ತೊಂದು ಹಬ್ಬ ಚಾಮುಂಡಿ ಜಯಂತಿ. ಮೈಸೂರು ಮಹಾರಾಜರು ದೇವಿಯ ಉತ್ಸವ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದ ದಿನವನ್ನು ಚಾಮುಂಡಿ ಜಯಂತಿ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ದೇವಿಯ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಚಿನ್ನದ ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯಲ್ಲಿಟ್ಟು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸುತ್ತಲೂ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಇಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬವೆಂದರೆ ನವರಾತ್ರಿ . ಮೈಸೂರು ದಸರಾವನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ನಾಡ ಹಬ್ಬ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ನವರಾತ್ರಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ನವದುರ್ಗೆಯರು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ದೇವಿಯ ಒಂಬತ್ತು ವಿಭಿನ್ನ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಲು ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ೯ ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾಳರಾತ್ರಿ ದೇವಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ನವರಾತ್ರಿಯ ೭ ನೇ ದಿನದಂದು, ಮೈಸೂರಿನ ಜಿಲ್ಲಾ ಖಜಾನೆಯಿಂದ ಮಹಾರಾಜರು ದಾನ ಮಾಡಿದ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ತಂದು ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಲು ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. [೪]
ಇನ್ನೊಂದು ದೇವಸ್ಥಾನವು ಉತ್ತನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಬೆಟ್ಟದ ತಪ್ಪಲಿನಲ್ಲಿ ಜ್ವಾಲಾಮುಖಿ ಶ್ರೀ ತ್ರಿಪುರ ಸುಂದರಿ ದೇವಸ್ಥಾನ. ಈ ದೇವಿಯನ್ನು ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿಯ ಸಹೋದರಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ,ಹಾಗೂ ರಕ್ತಬೀಜ ಎಂಬ ರಾಕ್ಷಸನನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲು ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಿ ಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದಳುಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ . [೫]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- ↑ "Chamundeshwari Temple". www.karnatakatourism.org. Archived from the original on 14 August 2020.
- ↑ "Shri Chamundi Temple". www.timesofindia.indiatimes.com. 2018-03-15. Archived from the original on 6 August 2018.
- ↑ "Chamundeswari Hill Temple - Mysore". Retrieved 2006-09-12.
- ↑ "Mysore Dasara". The Times of India. 2020-11-08. Retrieved 2021-09-02.
- ↑ "Mysuru (Mysore): Jwalamukhi Tripura Sundari Devi Temple". Tripadvisor. Retrieved 2021-09-02.
ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
- "Nam Chamundi Betta, a website specially dedicated to Chamundi Hill, Mysore". Archived from the original on 26 January 2020. Retrieved 29 June 2021.
- "Namma Mysore - Famous Temples: The Chamundeshwari Temple". www.nammamysore.com. Archived from the original on 21 September 2008. Retrieved 2008-07-31.
- Sree Chamundeeswari of Mysore Archived 27 November 2012[Date mismatch] ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
- Mysore Temple dedicated to Sri Chamundeswari Archived 11 November 2021[Date mismatch] ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
- Mysore Nature | Chamundi Hill Reserve Forest
- Chamundi hill map Archived 2020-01-26 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
- Chamundeshwari tewmple complete info
- Official website