ಕಾಶೀಪ್ರಸಾದ ಜಯಸ್ವಾಲ್
ಕಾಶೀಪ್ರಸಾದ್ ಜಯಸ್ವಾಲ್ ಅಥವಾ ಕೆ.ಪಿ.ಜಯಸ್ವಾಲ್ (೨೭ ನವೆಂಬರ್ ೧೮೮೧ - ೪ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೩೭) ಇವರು ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಮತ್ತು ವಕೀಲ. ಜಯಸ್ವಾಲ್ ಅವರ ಕೃತಿಗಳಾದ, ಹಿಂದೂ ಪಾಲಿಟಿ (೧೯೧೮) ಮತ್ತು ಹಿಸ್ಟರಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ, ಕ್ರಿ.ಶ ೧೫೦ ರಿಂದ ಕ್ರಿ.ಶ ೩೫೦ (೧೯೩೩) ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತೀಯ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕೃತಿಗಳಾಗಿವೆ. ಇತರ ವಿಷಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಮೂಹಿಕ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ತತ್ವಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಭಾರತೀಯ ಗಣರಾಜ್ಯಗಳು ಪ್ರಾಚೀನ ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ರಾಜಕೀಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿವೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿ ಅವರಿಗೆ ಸಲ್ಲುತ್ತದೆ.[೧]
ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಕೆ.ಪಿ.ಜಯಸ್ವಾಲ್ ಅವರು ವಾಯುವ್ಯ ಪ್ರಾಂತ್ಯದ (ಈಗ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ) ಮಿರ್ಜಾಪುರದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅಲಹಾಬಾದ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಅವರು ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಜೀಸಸ್ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಹೋದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಚೀನೀ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಡೇವಿಸ್ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿವೇತನವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ೧೯೦೯ ರಲ್ಲಿ, ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತೀಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಎಂ.ಎ. ೧೯೧೦ ರಲ್ಲಿ, ಅವರನ್ನು ಲಂಡನ್‌ನ ಬಾರ್ ಆಫ್ ಲಿಂಕನ್ಸ್ ಇನ್‌ಗೆ ಕರೆಯಲಾಯಿತು. ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿದ ನಂತರ, ಜಯಸ್ವಾಲ್‌ರವರು ಕಲ್ಕತ್ತಾ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಸರ್ ಅಶುತೋಷ್ ಮುಖರ್ಜಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಬಂದರು. ಅವರು ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತೀಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಶೋಧನೆ ಕೈಗೊಳ್ಳಲು ಜಯಸ್ವಾಲ್ ಅವರನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದರು. ಜಯಸ್ವಾಲ್‌ರವರು ೧೯೧೬ ರಲ್ಲಿ, ಪಾಟ್ನಾಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದರು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿದರು.[೨]
ಜಯಸ್ವಾಲ್ ಅವರು ೧೧ ಪುಸ್ತಕಗಳು, ಹಲವಾರು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು ಮತ್ತು ಅನುವಾದಗಳ ಜೊತೆಗೆ ೧೨೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಬಂಧಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಆಧುನಿಕ ಬಿಹಾರದ ನಳಂದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಸೇರಿದಂತೆ ಪ್ರಾಚೀನ ತಾಣಗಳನ್ನು ಉತ್ಖನನ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಅವರು ಪ್ರವರ್ತಕ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು. ಅವರು ನಾಣ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿಯೂ ಪರಿಣತರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಮೌರ್ಯ, ಗುಪ್ತರ ಕಾಲದ ಹಲವಾರು ನಾಣ್ಯಗಳ ಆವಿಷ್ಕಾರವು ೧೯೩೧ ರಲ್ಲಿ, ಲಂಡನ್‌ನ ರಾಯಲ್ ಏಷಿಯಾಟಿಕ್ ಸೊಸೈಟಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಲು ಆಹ್ವಾನಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮೊದಲ ಭಾರತೀಯರಾಗಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು.[೩] ಇತಿಹಾಸಕಾರರಾದ ಆರ್.ಸಿ.ಮಜುಂದಾರ್ ಅವರು ಗುಪ್ತರ ಇತಿಹಾಸದ ಕುರಿತಾದ ಅವರ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳನ್ನು, "ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗದಷ್ಟು ಊಹಾಪೋಹ ಮತ್ತು ಕಾಡು ಊಹೆಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದೆ" ಎಂದು ಟೀಕಿಸಿದರು.[೪]
ಜಯಸ್ವಾಲ್‌ರವರು ಎರಡು ಬಾರಿ ನಾಣ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ ಸೊಸೈಟಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು ಮತ್ತು ಬನಾರಸ್ ಹಿಂದೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ಪಾಟ್ನಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಡಾಕ್ಟರ್ ಆಫ್ ಫಿಲಾಸಫಿ (ಹಾನರಿಸ್ ಕಾಸಾ) ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು.
ಜಯಸ್ವಾಲ್‌ರವರು ಆಕ್ಸ್ಫರ್ಡ್ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಾದ ಸಂಜಯ ಲಾಲ್ ಅವರ ಅಜ್ಜ.
ರಾಮಧಾರಿ ಸಿಂಗ್ 'ದಿನಕರ್' ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಜಯಸ್ವಾಲ್ ಅವರು ರಾಮ್ಧಾರಿ ಸಿಂಗ್ 'ದಿನಕರ್' ಅವರನ್ನು ಮಗನಂತೆ ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಕಾವ್ಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಆರಂಭಿಕ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದರು.[೫][೬] ೧೯೩೭ ರಲ್ಲಿ, ಅವರ ಸಾವು ಯುವ ಕವಿಗೆ ಹೊಡೆತವಾಗಿತ್ತು. ಬಹಳ ಸಮಯದ ನಂತರ, ಅವರು ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನಿಂದ ಪ್ರಕಟವಾದ ಕಲ್ಪನಾ ಎಂಬ ನಿಯತಕಾಲಿಕದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಬರೆದರು:
ಜೈಸ್ವಾಲ್ಜಿ ನನ್ನ ಮೊದಲ ಅಭಿಮಾನಿ ಎಂಬುದು ಒಳ್ಳೆಯ ವಿಷಯ. ಈಗ ನಾನು ಸೂರ್ಯ, ಚಂದ್ರ, ವರುಣ, ಕುಬೇರ, ಇಂದ್ರ, ಬೃಹಸ್ಪತಿ, ಶಚಿ ಮತ್ತು ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯರ ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವನ್ನು ಆಸ್ವಾದಿಸಿದಾಗ, ಅವರಲ್ಲಿ ಯಾರೂ ಜೈಸ್ವಾಲ್ಜಿಯಂತಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರ ಸಾವಿನ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ಜಗತ್ತು ನನಗೆ ಕರಾಳ ಸ್ಥಳವಾಯಿತು. ಏನು ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ನನಗೆ ತೋಚಲಿಲ್ಲ."
ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಜೈಸ್ವಾಲ್ಜಿಯವರು ದಿನಕರ್ ಅವರ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಅರ್ಥವನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿದ ಮೊದಲ ವ್ಯಕ್ತಿ.
ಕೆ.ಪಿ. ಜಯಸ್ವಾಲ್ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಪಾಟ್ನಾದಲ್ಲಿ ಕೆ.ಪಿ.ಜಯಸ್ವಾಲ್ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ೧೯೫೦ ರಲ್ಲಿ, ಬಿಹಾರ ಸರ್ಕಾರವು "ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಂಶೋಧನೆ, ಪುರಾತತ್ವ ಉತ್ಖನನ, ತನಿಖೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವಾಂಸರಿಗೆ ಶಾಶ್ವತ ಮೌಲ್ಯದ ಕೃತಿಗಳ ಪ್ರಕಟಣೆ ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ" ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದೆ. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಾಟ್ನಾ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಿಂದ ಹೊರಗಿದೆ.[೭]
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ Sharma, Ram Sharan (1969). Aspects of Political Ideas and Institutions in Ancient India. Delhi. Motilal Banarsidass. isbn9-780-8968-4176-5
- ↑ K. P. Jayaswal Commemoration Volume, 1981; K. P. Jayaswal Research Institute, Patna, p. 61
- ↑ K. P. Jayaswal Commemoration Volume, 1981; K. P. Jayaswal Research Institute, Patna, p. 29
- ↑ * R. C. Majumdar (1981). A Comprehensive History of India. Vol. 3, Part I: A.D. 300–985. Indian History Congress / People's Publishing House. p. 28. OCLC 34008529.
- ↑ Vijendra Narayan, Singh (2005). Bharatiya Sahitya ke Nirmata: Ramdhari Singh 'Dinkar'. New Delhi: Sahitya Akademi. ISBN 81-260-2142-X.
- ↑ Kumar Vikram, Arun Kumar Sinha (2010). Ramdhari Singh Dinkar: Makers of Indian Literature. Sahitya Akademi. p. 151. ISBN 978-81-260-2664-7.
- ↑ Bhushan, Sudanshu (2021). Governance of Higher Education in Bihar: Influence of Power Centers. Routledge. p. 30. ISBN 9781000379839. Archived from the original on 18 March 2023. Retrieved 6 January 2022.