ರಾಯಚೂರು ಕದನ

ರಾಯಚೂರು ಕದನವು ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಬಿಜಾಪುರದ ಸುಲ್ತಾನರ ನಡುವೆ ಕ್ರಿಸ್ತಶಕ 1520 ^[೧] ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ರಾಯಚೂರು ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಯುದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಇದು ವಿಜಯನಗರ ಪಡೆಗಳಿಗೆ ನಿರ್ಣಾಯಕ ವಿಜಯವನ್ನು ನೀಡಿತು ಮತ್ತು ಬಿಜಾಪುರದ ಆಡಳಿತಗಾರನನ್ನು ಸೋಲಿಸಲಾಗಿ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣಾ ನದಿಯಿಂದಾಚೆಗೆ ಅಟ್ಟಲಾಯಿತು.

ಹಿನ್ನೆಲೆ

ರಾಯಚೂರಿನ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಕಾಕತೀಯ ರಾಜ ರುದ್ರನು ಕ್ರಿ.ಶ 1284 ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಕಾಕತೀಯರ ಅವನತಿಯ ನಂತರ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ಅಂದಿನಿಂದ, ಕೋಟೆಯು ಸುಮಾರು ಎರಡು ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ವಿವಾದದಲ್ಲಿದೆ. ಉತ್ತರ ಡೆಕ್ಕನ್‌ನ ಇತರ ಪ್ರದೇಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೋಟೆಯನ್ನು ಕ್ರಿ.ಶ1323 ರಲ್ಲಿ ಮುಹಮ್ಮದ್ ಬಿನ್ ತುಘಲಕ್ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡನು. ಬಹಮನಿ ಸುಲ್ತಾನರು ಕ್ರಿ.ಶ1347ರಲ್ಲಿ. ಕೋಟೆಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು

ಸಾಳುವ ನರಸಿಂಹದೇವರಾಯನು ರಾಯಚೂರು ನಗರವನ್ನು ಬಹಮನಿಗಳಿಂದ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದನು, ಆದರೆ ವಿಫಲನಾದನು. ^[೨]

ರಾಯಚೂರು ಕದನಕ್ಕೆ ತಕ್ಷಣದ ಮುನ್ನುಡಿ 1520 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಆ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನು ತನ್ನ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಮುಸಲ್ಮಾನನಾದ ಸೆಯದ್ ಮರೈಕರ್ ಎಂಬಾತನಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ಮೊತ್ತದ ಹಣವನ್ನು ನೀಡಿ ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಗೋವಾಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಿದನು. ಮರೈಕರ್ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ದ್ರೋಹ ಬಗೆದನು ಮತ್ತು ಹಣದೊಂದಿಗೆ ಆದಿಲ್ ಖಾನನ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಅವನಿಗೆ ಸೇವೆಯನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿದನು. ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನು ಮರೈಕರ್ ಬಳಿ ಹಣವನ್ನು ಹಿಂದಿರುಗಿಸಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದನು. ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ಸದ್ದಿಲ್ಲದೆಯೇ ರಾಯಚೂರು ದೋವಾಬ್ ಮೇಲೆ ಭವ್ಯವಾದ ದಾಳಿಗೆ ವ್ಯಾಪಕ ಸಿದ್ಧತೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದನು. ರಾಯಚೂರಿನ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ ನಂತರ, ರಾಜನು ತನ್ನ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿರುವ ಮಿಲಿಟರಿ ಕಮಾಂಡರ್ ಪೆಮ್ಮಸಾನಿ ರಾಮಲಿಂಗ ನಾಯುಡು (ನಾಯಕರು) ಅವರನ್ನು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ಆಹ್ವಾನಿಸಿದನು.

ಕದನ

ರಾಯಚೂರಿನಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಸೈನ್ಯ ಮತ್ತು ಬಿಜಾಪುರದ ಸುಲ್ತಾನರ ನಡುವೆ ಯುದ್ಧ ನಡೆಯಿತು. ಸಮಕಾಲೀನ ಮೂಲಗಳ ಪ್ರಕಾರ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು 32,600 ಅಶ್ವಸೈನ್ಯವನ್ನು ಮತ್ತು 551 ಆನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು. ಬಿಜಾಪುರ ಸುಲ್ತಾನರು 7,000 ಅಶ್ವದಳ ಮತ್ತು 250 ಆನೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಆಧುನಿಕ ಮತ್ತು ಸಮಕಾಲೀನ ಬರಹಗಾರರು ಪ್ರತಿ ಬದಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಪದಾತಿಸೈನ್ಯದ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪುವುದಿಲ್ಲ. ಸಮಕಾಲೀನ ಮೂಲಗಳು ಹೇಳುವಂತೆ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನು 700,000 ಸೈನಿಕರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಕಾಲಾಳುಪಡೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದನು. ಇದಲ್ಲದೆ, ಒಂದು ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಪಡೆ ಕ್ರಿಸ್ಟೋವಾ.ಡಿ.ಫಿಗರೆಡೋ ಆಧಿಪತ್ಯದಲ್ಲಿ ^[೩] ಕೋಟೆಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅಗ್ನಿಕ್ಷಿಪಣಿ ಸಹಾಯವನ್ನೊದಗಿಸಿತು. ಹಾಗಾಗಿ ^[೪] ಪೋರ್ಚುಗೀಸರು ತಮ್ಮ ಆರ್ಕ್‌ಬಸ್‌ಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೋಟೆಯ ಕಾವಲುಗಾರರನ್ನು ಮಣಿಸಿದರು. ಇದರಿಂದ ಮುತ್ತಿಗೆಕಾರರು ಕೋಟೆಯ ಗಡಿ ಸಮೀಪಕ್ಕೆ ಬರಲು ಮತ್ತು ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಕೆಡವಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು. ಆದರೆ ಅವರ ಗವರ್ನರ್ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟು ಗ್ಯಾರಿಸನ್ ಶರಣಾದುದು ತೀವ್ರ ಹತಾಶೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಬಿಜಾಪುರ ಸುಲ್ತಾನರು ಫಿರಂಗಿಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದುದು ಎಂದು ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಮೂಲಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ; ಆದರೆ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಕನಿಷ್ಠವಾಗಿ, ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿರುವುದರಿಂದ ಬಿಜಾಪುರ ಸುಲ್ತಾನರು ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಅಗ್ನಿಕ್ಷಿಪಣಿ ಹೊಂದಿದ್ದರೂ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ವಿಜಯಶಾಲಿಯಾಯಿತು.

ನಂತರದ ಪರಿಣಾಮ

ರಾಯಚೂರು ನಗರವು ಶರಣಾದಾಗ, ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನು ವಿಜಯೋತ್ಸವದಿಂದ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದನು. ^[೫] ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ರಾಯಚೂರಿನ ಬಹಮನಿ ಸೇನಾಧಿಪತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಕ್ರೂರವಾಗಿ ವರ್ತಿಸಿದ. ಅನೇಕ ಬಹಮನಿ ಸೇನಾಪತಿಗಳು ತಮ್ಮ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು. ಇತರ ಮುಸ್ಲಿಂ ರಾಜರು ಅವನ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕೇಳಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯ ಬಳಿಗೆ ದೂತರನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅಹಂಕಾರದ ಉತ್ತರವನ್ನು ಪಡೆದರು. . ಆದಿಲ್ ಷಾ ತನ್ನ ಬಳಿಗೆ ಬಂದು ನಮಸ್ಕರಿಸಿದರೆ ಮತ್ತು ಪಾದಕ್ಕೆ ಮುತ್ತಿಟ್ಟರೆ, ಅವನ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಅವನಿಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ರಾಜನು ತಿಳಿಸಿದನು. ಆದರೆ ಹಾಗೆ ಆಗಲಿಲ್ಲ. ನಂತರ ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನು ತನ್ನ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ಬಿಜಾಪುರದವರೆಗೆ ಮುನ್ನಡೆಸಿದನು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡನು. ^[೬] ^[೭] ಅವರು ಬಹಮನಿ ರಾಜವಂಶದ ಮಾಜಿ ರಾಜನ ಮೂವರು ಪುತ್ರರನ್ನು ಸೆರೆಯಾಳಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡರು, ಅವರು ಆದಿಲ್ ಷಾನಿಂದ ಸೆರೆಯಲ್ಲಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರು ಇವನನ್ನು ದಕ್ಷಿಣಾಧಿಪತಿ ಎಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು. ^[೮] ಐದು ಸುಲ್ತಾನರ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಬುಡಮೇಲು ಮಾಡಿ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಸರ್ವಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಈ ಪ್ರಯತ್ನವು ಅವನ ಮೇಲೆ ವೈರಿಗಳಿಗೆ ಇದ್ದ ಹಗೆತನವನ್ನು ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸಿತು. ^[೯] ಆದಿಲ್ ಷಾನ ವಶದಲ್ಲಿದ್ದ ಬೆಳಗಾವಿಯ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ನಡೆಸಲು ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯ ಸಿದ್ಧತೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದನು. ತನ್ನ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುವ ಸಮಯದಲ್ಲೇ ಅನಾರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾಗಿ ತಮ್ಮ ೪೫ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಕ್ರಿ.ಶ ೧೫೩೦ರಲ್ಲಿ ಅಸುನೀಗಿದನು. ಅವನ ನಂತರ ಅಚ್ಯುತ ದೇವರಾಯನು ಆಳಿದನು .

ರಾಜಕೀಯ ಪರಿಣಾಮಗಳು

ರಾಯಚೂರು ಯುದ್ಧವು ದೂರಗಾಮಿ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಬೀರಿತು. ವಿಜಯನಗರ ವಿಜಯವು ಆದಿಲ್ ಷಾನ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಿತು. ಅವರು ಇತರ ಮುಸ್ಲಿಂ ನೆರೆಹೊರೆಯವರೊಂದಿಗೆ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವತ್ತ ಗಮನ ಹರಿಸಿದರು. ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಇತರ ಸುಲ್ತಾನರು ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ವಿಜಯವು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಯುದ್ಧವು ಪಶ್ಚಿಮ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಪೋರ್ಚುಗೀಸರ ಅದೃಷ್ಟದ ಮೇಲೂ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತು. ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಉದಯ ಮತ್ತು ಪತನದೊಂದಿಗೆ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಗೋವಾ ಏರಿತು ಮತ್ತು ಕುಸಿಯಿತು ಏಕೆಂದರೆ ಅವರ ಸಂಪೂರ್ಣ ವ್ಯಾಪಾರವು ಹಿಂದೂ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿತ್ತು. ^[೧೦]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

↑ Nath, Pratyay (2016). "Warfare in Early Modern South Asia". In Pius Malekandathil (ed.). The Indian Ocean in the Making of Early Modern India. Taylor & Francis. p. 178. ISBN 978-1-351-99746-1. OCLC 960041925. the battles of Raichur (1520)
↑ Dodwell, Henry (1958). The Cambridge History of India, Volume 3. Pennsylvania State University. p. 494. [Saluva Narasimha] failed to capture the Raichur Doab, which was retained by the Bahmani Kingdom.
↑ "Portuguese Studies Review, Vol. 16, No. 2". 15 December 2009.
↑ "Evolve Back".
↑ Murthy, H. V. Sreenivasa; Ramakrishnan, R. (1977), A History of Karnataka, from the Earliest Times to the Present Day, S. Chand, p. 189, The city of Raichur surrendered and Krishnadevaraya made triumphal entry into it.
↑ Eaton 2013.
↑ Vijayanagara, Progress of Research, Directorate of Archaeology & Museums, 1996, p. 200
↑ Sandhu, Gurcharn Singh (2003). Military History of Medieval India. Vision Books. p. 342.
↑ Sewell, Robert; Nunes, Fernão; Paes, Domingos (2000), A Forgotten Empire (Vijayanagar): A Contribution to the History of India, Asian Educational Services, pp. 157–, ISBN 978-81-206-0125-3
↑ Bhat, N. Shyam (2009). "Political Interaction between Portuguese Goa and Karnataka". Portuguese Studies Review, Vol. 16, No. 2. Baywolf Press. p. 27.

Eaton, Richard M. (2013), "'Kiss My Foot,' Said the King: Firearms, Diplomacy and the Battle for Raichur, 1520", in Richard M. Eaton; Munis D. Faruqui; David Gilmartin; Sunil Kumar (eds.), Expanding Frontiers in South Asian and World History: Essays in Honour of John F. Richards, Cambridge University Press, pp. 275–298, ISBN 978-1-107-03428-0
Roy, Kaushik (2014), Military Transition in Early Modern Asia, 1400-1750: Cavalry, Guns, Government and Ships, A&C Black, ISBN 978-1-78093-813-4
Wagoner, Phillip B. (1993), Tidings of the king: a translation and ethnohistorical analysis of the Rāyavācakamu, University of Hawaii Press, ISBN 978-0-8248-1495-3978-0-8248-1495-3
ಕೃಷ್ಣರಾಜ ವಿಜಯಂ - ಕುಮಾರ ಧೂರ್ಜಟಿ (ತೆಲುಗಿನಲ್ಲಿ).
ಸೌಗಂಧಿಕಾ ಪ್ರಸವಾಪಹರಣಮು - ರತ್ನಾಕರಂ ಗೋಪಾಲ ಕವಿ (ತೆಲುಗಿನಲ್ಲಿ).
ಕೆ. ಈಶ್ವರ ದತ್, ಆಂಧ್ರ ಹಿಸ್ಟಾರಿಕಲ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಸೊಸೈಟಿಯ ಜರ್ನಲ್. ಸಂಪುಟ 10, ಪುಟಗಳು. 222–224.
ಕೆಎ ನೀಲಕಂಠ ಶಾಸ್ತ್ರಿ, ವಿಜಯನಗರ ಇತಿಹಾಸದ ಮತ್ತಷ್ಟು ಮೂಲಗಳು - 1946( https://archive.org/details/FurtherSourcesOfVijayanagaraHistory )

[1] Nath, Pratyay (2016). "Warfare in Early Modern South Asia". In Pius Malekandathil (ed.). The Indian Ocean in the Making of Early Modern India. Taylor & Francis. p. 178. ISBN 978-1-351-99746-1. OCLC 960041925. the battles of Raichur (1520)

[2] Dodwell, Henry (1958). The Cambridge History of India, Volume 3. Pennsylvania State University. p. 494. [Saluva Narasimha] failed to capture the Raichur Doab, which was retained by the Bahmani Kingdom.

[3] "Portuguese Studies Review, Vol. 16, No. 2". 15 December 2009.

[4] "Evolve Back".

[5] Murthy, H. V. Sreenivasa; Ramakrishnan, R. (1977), A History of Karnataka, from the Earliest Times to the Present Day, S. Chand, p. 189, The city of Raichur surrendered and Krishnadevaraya made triumphal entry into it.

[FOOTNOTEEaton2013-6] Eaton 2013.

[7] Vijayanagara, Progress of Research, Directorate of Archaeology & Museums, 1996, p. 200

[8] Sandhu, Gurcharn Singh (2003). Military History of Medieval India. Vision Books. p. 342.

[9] Sewell, Robert; Nunes, Fernão; Paes, Domingos (2000), A Forgotten Empire (Vijayanagar): A Contribution to the History of India, Asian Educational Services, pp. 157–, ISBN 978-81-206-0125-3

[Bhat-10] Bhat, N. Shyam (2009). "Political Interaction between Portuguese Goa and Karnataka". Portuguese Studies Review, Vol. 16, No. 2. Baywolf Press. p. 27.

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]

[೬]

[೭]

[೮]

[೯]

[೧೦]