ಸದಸ್ಯ:Kavya.S.M/ಮದ್ದಳೆ
ಮದ್ದಲೆ ( Kannada:ಮದ್ದಲೆ) ಉತ್ತರ ಕೆನರಾ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮೃದಂಗ ) ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕದಿಂದ ಬಂದ ಒಂದು ತಾಳವಾದ್ಯವಾಗಿದೆ .ಯಕ್ಷಗಾನ ಮೇಳದಲ್ಲಿಚಂಡೆಯೊಂದಿಗೆ ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ತಾಳದ ಸಹವಾದ್ಯವಾಗಿದೆ. ಮದ್ದಳೆಯು ತಾಳವಾದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಮೃದಂಗಂ, ಪಕಾವಾಜ್ ಅಥವಾ ತಬಲಾಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿಯಾದರೂ ನುಡಿಸಿದಾಗ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹಾರ್ಮೋನಿಕ್ ನಾದವನ್ನು (ಶ್ರುತಿ ಸ್ವರ) ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಡ್ರಮ್ ಮೇಲ್ಮೈಯ ಎಲ್ಲಾ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ನಾದವನ್ನು (ಶ್ರುತಿ) ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಮದ್ದಲೆಯ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ತಳಿ ೩೦ ಸೆಂ ಉದ್ದ ಆಗಿತ್ತು, ಬಲಕ್ಕೆ 8 ಇಂಚಿನ ಡ್ರಮ್ ಹೆಡ್ ಹೊಂದಿತ್ತು ಮತ್ತು ಜೋರಾದ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿತ್ತದೆ. ಈಗಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ೬- ೬.೫ ಇಂಚು ಅಗಲದ ಬಲಭಾಗದ ಮದ್ದಳೆಯನ್ನು ,ಕೆಲವರು ಮಾತ್ರ ೭ ಇಂಚು ಅಗಲವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಎಡ ಬಾಸ್ ಸೈಡ್ ಬಲಕ್ಕಿಂತ ಒಂದು ಇಂಚು (ಕೆಲವು ಕೂದಲು ಕಡಿಮೆ) ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ. ಮದ್ದಲೆ ಮೂರು ವಿಭಿನ್ನ ಮಾರ್ಪಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. [೧] ಯಕ್ಷಗಾನದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಮದ್ದಳೆಯು ಮೃದಂಗವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ರಚನೆ, ಧ್ವನಿಶಾಸ್ತ್ರ, ನುಡಿಸುವ ತಂತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ತಾಳ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ( ಯಕ್ಷಗಾನ ತಾಳ ) ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. [೨]
ಇತಿಹಾಸ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಮದ್ದಳೆಯು ಮೃದಂಗದ ಮೃದಂಗಂ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಡ್ರಮ್‌ಗಳ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದರ ಡ್ರಮ್ ಹೆಡ್ ತಬಲಾವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಡ್ರಮ್ ಸ್ವತಃ ಪಖಾವಾಜ್ ಅನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಇತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಮದ್ದಳೆಯು ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಮರದಿಂದ ಮತ್ತು ಎತ್ತರದ ಆಕ್ಟೇವ್ಗಾಗಿ ವಿಕಸನಗೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಇಂದು, ಅದರ ದೇಹವನ್ನು ಹಲಸಿನ ಮರದ ಮರದಿಂದ ಕಕ್ಕೆ, ಬೈನೆ, ಹುನಾಲು ಮುಂತಾದ ಇತರ ಮರಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರ ಬಳಕೆಯು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯೊಂದಿಗೆ ವಿಕಸನಗೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಯಕ್ಷಗಾನದ ಬೆರಳಚ್ಚು ಮತ್ತು ಕೈ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹಸ್ತದ ಬಳಕೆಯು ಸ್ವಲ್ಪಮಟ್ಟಿಗೆ ಪಖಾವಾಜ್ ಮತ್ತು ಮೃದಂಗದ ಮಿಶ್ರಣದ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ.
ಭೌತಿಕ ಘಟಕಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಮದ್ದಳೆ ಎರಡು ಬದಿಯ ಡ್ರಮ್ ಆಗಿದ್ದು, ಇದರ ದೇಹವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅರ್ಧ ಸೆಂಟಿಮೀಟರ್ ದಪ್ಪವಿರುವ ಹಲಸಿನ ಮರದ ಟೊಳ್ಳಾದ ತುಂಡನ್ನು ಬಳಸಿ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ (ಇದು ಮೃದಂಗಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ತುಂಬಾ ತೆಳುವಾಗಿರುತ್ತದೆ). ಈ ದೇಹವನ್ನು ಗೂಡು (ಅಥವಾ ವಸತಿ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಡ್ರಮ್‌ನ ಎರಡು ತೆರೆದ ತುದಿಗಳನ್ನು ಮೇಕೆ ಚರ್ಮದ ಚರ್ಮದಿಂದ ಮುಚ್ಚಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಡ್ರಮ್‌ನ ಸುತ್ತಳತೆಯ ಸುತ್ತಲೂ ಚರ್ಮದ ಪಟ್ಟಿಗಳಿಂದ ಪರಸ್ಪರ ಜೋಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಡ್ರಮ್ ದೇಹದ ಎರಡೂ ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ಡ್ರಮ್ ಹೆಡ್‌ಗಳನ್ನು ಬಿಗಿಯಾಗಿ ಹಿಡಿದಿಡಲು ಈ ಪಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ಹೊಡೆದಾಗ ಅವು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಡ್ರಮ್ ಹೆಡ್ ಸ್ವಲ್ಪ ದೊಡ್ಡದಾಗಿದೆ (ಬಾಸ್ ಸೈಡ್) (ಸುಮಾರು ಒಂದು ಇಂಚಿನ ೯೦% ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು). ಒಂದು ಕಡೆ ಬಾಸ್ ಮತ್ತೊಂದು ಟ್ರಿಬಲ್ ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಡ್ರಮ್ ಹೆಡ್ ಅನ್ನು ಮುಚ್ಚಿಗೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಬಾಸ್ ಡ್ರಮ್ ಹೆಡ್ ಅನ್ನು ಎಡ ಮುಚ್ಚಿಗೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಡ್ರಮ್ ಹೆಡ್ ಅನ್ನು ಬಾಲ ಮುಚ್ಚಿಗೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಲ ಡ್ರಮ್ ಹೆಡ್ ತಬಲಾ ಡ್ರಮ್ ಹೆಡ್ ಅನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಭಿನ್ನವಾಗಿದ್ದು ಪ್ರಮುಖ ನಾದ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಮದ್ದಳೆ ಮೃದಂಗಂ, ಪಾರ್ಕ್‌ವಾಜ್ ಅಥವಾ ತಬಲಾಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ರಿಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಶಾಯಿಯ ಮೇಲೆ ಆಡುವಾಗ ಟಾನಿಕ್ ಅನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಎಡ ಡ್ರಮ್ ಹೆಡ್ ಕಡಿಮೆ ಪಿಚ್ಡ್ ಬಾಸ್ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ. ಬಲ ಡ್ರಮ್ ಹೆಡ್ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಕರ್ನೆ ಅಥವಾ ಶಾಯಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವೃತ್ತಾಕಾರದ ಡಿಸ್ಕ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಡ್ರಮ್ ಹಾರ್ಮೋನಿಕ್ ಟೋನ್ಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಎಡ ಡ್ರಮ್ ಅನ್ನು ಬೂದಿ ಮತ್ತು ಅಕ್ಕಿಯಿಂದ ಮಾಡಿದ ಟ್ಯೂನಿಂಗ್ ಪೇಸ್ಟ್ನಿಂದ ಹೊದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶನದ ಮೊದಲು ಟೋನ್ ಅನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲು ಮತ್ತು ಬಾಸ್ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ.
ಬಳಕೆಯ ವಿಧಾನಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಮದ್ದಳೆ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಮುನ್ನ (ಕೆಳಗಿನ ಷಡ್ಜ) ಯಕ್ಷಗಾನ ಗಾಯಕನ ನಾದಕ್ಕೆ ಶ್ರುತಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಮರದ ಪೆಗ್ ಅನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಚರ್ಮದ ಪಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಬಿಗಿಗೊಳಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಹೊಡೆತಗಳನ್ನು ಗುಂಪು ಮತ್ತು ಚಾಪು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಿಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಡುವುದನ್ನು ಚಾಪು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.ಇದನ್ನು ಶ್ರುತಿ ಮಾಡಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರತಿಧ್ವನಿಸುವ ಧ್ವನಿಯನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಶಾಯಿಯ ಮೇಲೆ ನುಡಿಸುವುದನ್ನು ಗುಂಪು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶಾಯಿಯ ಮೇಲಿರುವ ಕ್ರಾಸ್ ಫಿಂಗರ್ ಸ್ಟ್ರೋಕ್ ಅನ್ನು ಕಪಾಲಾ ಸ್ಟ್ರೋಕ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಗುಂಪು ಮತ್ತು ಚಾಪುಗಳ ಹಾರ್ಮೋನಿಕ್ ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸ್ಟ್ರೋಕ್ ಆಗಿದೆ (ಮೃದಂಗದ ಚಾಪು - ಕಪಾಲವು ಗುಣಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಗೀತಮಯವಾಗಿದೆ).