ವೈಷ್ಣವ ಪಂಥ

ವೈಷ್ಣವ ಪಂಥವು ಶೈವ ಪಂಥ, ಸ್ಮಾರ್ತ ಸಂಪ್ರದಾಯ, ಮತ್ತು ಶಾಕ್ತ ಪಂಥ ದ ಜೊತೆಗೆ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಪ್ರಮುಖ ಶಾಖೆಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದು. ಅದು ಪರಮಶ್ರೇಷ್ಠ ಭಗವಂತ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪೂಜ್ಯ ಭಾವನೆಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ. ವೈಷ್ಣವರು, ಅಥವಾ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅನುಯಾಯಿಗಳು, ಭಗವಂತ ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ಅವನ ದಶಾವತಾರ ಗಳಿಗೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯ ಕೊಡುವ, ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಏಕದೇವತಾವಾದವನ್ನು ಏಕದೇವನಿಷ್ಠೆ ಎಂದು ಪ್ರಚಾರಮಾಡುವ ಜೀವನದ ಒಂದು ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಾರೆ.

Vishnu, seated in the lotus position on a lotus.

ವೈಷ್ಣವ (ವೈಷ್ಣವ ಧರ್ಮ) ಶೈವ, ಶಕ್ತಿ, ಮತ್ತು ಸ್ಮಾರ್ತ ಪಂಥ ಜೊತೆಗೆ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ ಒಳಗೆ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಇದು, ವೈಷ್ಣವ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಎಂದೂ ಅದರ ಅನುಯಾಯಿಗಳು ವೈಷ್ಣವರು ಎಂಬುದಾಗಿಯೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸರ್ವಶ್ರೇಷ್ಠ ದೇವರು ವಿಷ್ಣುವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ.

ವಿಷ್ಣು ಅನೇಕ ವಿಭಿನ್ನ ಅವತಾರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎಂದು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ ಇದರಲ್ಲಿ ಸಂಪ್ರದಾಯ, ಅದರ ಅವತಾರ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ, ವಿಷ್ಣುವಿನ ಹತ್ತು ಅವತಾರಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಅಭ್ಯಸಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ರಾಮ, ಕೃಷ್ಣ, ವಾಸುದೇವ, ನಾರಾಯಣ, ಹರಿ, ವಿಠ್ಠಲನಿಗೆ ಕೇಶವ, ಮಾಧವ, ಗೋವಿಂದ, ಜಗನ್ನಾಥ ಅದೇ ಸರ್ವೋಚ್ಚ ವೆಂದು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ಜನಪ್ರಿಯ ಹೆಸರುಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಸಂಪ್ರದಾಯ ಕೂಡ ಕೃಷ್ಣ ಎಂಬ, 1 ನೇ ಸಹಸ್ರಮಾನ ಬಿ ಸಿ ಇ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚಲು ಬೇರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ರಮಾನಂದ ನೇತೃತ್ವದ ನಂತರದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳು ಏಷ್ಯಾದ ಒಂದು ರಾಮ ಆಧಾರಿತ ಚಳುವಳಿ, ಈಗ ದೊಡ್ಡ ಕ್ರೈಸ್ತ ಗುಂಪು ದಾಖಲಿಸಿದವರು. ವೈಷ್ಣವ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಮಧ್ವಾಚಾರ್ಯರ ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಯುಗದ ದ್ವೈತ ಶಾಲೆಯಿಂದ ರಾಮಾನುಜರ ವಿಶಿಷ್ಟಾದ್ವೈತ ಶಾಲೆಗೆ ಹಿಡಿದು ಅನೇಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು (ಪಂಗಡಗಳು, ಉಪ ಶಾಲೆಗಳು) ಹೊಂದಿದೆ. ಹೊಸ ವೈಷ್ಣವ ಚಳವಳಿಗಳು, ಉದಾ: ಪ್ರಭುಪಾದರ ಇಸ್ಕಾನ್ ಆಧುನಿಕ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಸಂಪ್ರದಾಯ ವಿಷ್ಣು (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೃಷ್ಣ) ಒಂದು ಅವತಾರ ತೋರುವ ಪ್ರೀತಿಪೂರ್ವಕ ಭಕ್ತಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ, ಮತ್ತು ಇದು 2 ನೇ ಸಹಸ್ರವರ್ಷದ ಸಿಇ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯ ಹರಡುವಿಕೆಯಿಂದ ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಬಂದಿದೆ. ವೈಷ್ಣವ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯಗಳ ವೇದಗಳು, ಉಪನಿಷತ್ತುಗಳು, ಭಗವದ್ಗೀತೆ, ಪಂಚತಂತ್ರದ (ಆಗಮ) ಗ್ರಂಥಗಳು ಮತ್ತು ಭಾಗವತ ಪುರಾಣ ಸೇರಿವೆ.

ಇತಿಹಾಸ

Vishnu and Lakshmi on Shesha Nāga

ವೈಷ್ಣವ ವೀರೋಚಿತ ಕೃಷ್ಣ ವಾಸುದೇವ, "ದೈವಿಕ ಮಗು" ಮತ್ತು ಮಹಾಭಾರತ ಕ್ಯಾನನ್ ಈ ಅಲ್ಲದ ವೈದಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಸಮನ್ವಯದಿಂದ ಒಂದು ಮಿಶ್ರಣವಾಗಿದ್ದ, ಇತ್ತೀಚಿನ ಶತಮಾನಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ರೈಸ್ತಶಕದ ಮೊದಲಿನ ಶತಮಾನಗಳ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ ಹೀಗೆ ಸ್ವತಃ ತಾನೂ ಸಲುವಾಗಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹ ಆಗಲು. ಕೃಷ್ಣ ಮಧ್ಯಯುಗದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿ ಯೋಗಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಆಗುತ್ತದೆ.

ವೈಷ್ಣವ ಪಂಥವೂ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಾಚೀನ ಸಂಪ್ರದಾಯ.ಕದಂಬರ ಹಲ್ಮಿಡಿ ,ಗುಡ್ನಾಪುರ ಶಾಸನಗಳು ವಿಷ್ಣು ಸ್ತುತಿಯಿಂದ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತವೆ.ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಬಾದಾಮಿ ಚಾಳುಕ್ಯರೂ,ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರೂ ವೈಷ್ಣವರಾಗಿದ್ದು ಬಾದಾಮಿಯ ವೈಷ್ಣವ ಗುಹೆಯೂ ಪ್ರಾಚೀನ ವೈಷ್ಣವಾಲಯ(ಕ್ರಿ.ಶ್.೫೭೮).ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ರಾಮಾನುಜ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ವರ ಬೋಧನೆಗಳಿಂದ ವೈಷ್ಣವ ಸಂಪ್ರದಾಯಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಚಾಲನೆ ಸಿಕ್ಕಿತು.

ರಾಮಾನುಜರು(೧೦೧೭-೧೧೩೭) ದಲ್ಲಿ ಒಂದೆರಡು ದಶಕ ನೆಲೆನಿತರು.ವಿಷ್ಣವಿಗೆ ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಶರಣಾಗತಿ(ಪ್ರಪತಿ) ಅವರ ಮುಖ್ಯ ಬೋಧನೆ. ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪತ್ನಿ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೈವಾನುಗ್ರಹದ ಸಂಕೇತ. ಹೀಗಾಗಿ ಅವರ ಪಂಥಕ್ಕೆ ಶ್ರೀವೈಷ್ಣವ ಪಂಥ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಕೃಪೆಗೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಅನುಗ್ರಹ ಪಡೆಯಬೇಕು ಎಂಬುದು ರಾಮಾನುಜರ ತತ್ತ್ವ. ಅವರ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನವು ಶಕ್ತಿವಿಶಿಷ್ಟಾದ್ವೈ ತವೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಯಿತು. ಹೊಯ್ಸಳ ವಿಷ್ಣುವರ್ಧನನ ಮೇಲೆ ರಾಮಾನುಜರ ವಿಶೇಷ ಪ್ರಭಾವವಿದೆ.ಅವರು ದಲಿತರನ್ನು 'ತಿರುಕುಳತ್ತರ್' ಎಂದು ಕರೆದು ತಮ್ಮ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡರು. ಮೇಲುಕೋಟೆ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅರಸರೂ ಮೈಸೂರಿನ ಚಿಕ್ಕದೇವರಾಯರೂ ಶ್ರಿವೈಷ್ಣವರು. ಕನ್ನಡ ಕವಿಗಳಾದ ತಿರುಮಲಾರ್ಯ ಸಂಚಿಯ ಹೊನ್ನಮ್ಮಶ್ರಿವೈಷ್ಣವರು.

ಉಡುಪಿ ಬಳಿ ಜನಿಸಿದ ಆಚಾರ್ಯ ಮಧ್ವರು(೧೨೩೮-೨೩೧೭) ವಿಷ್ಣುವೇ ಪರದೈವ ವೆಂಬ ತತ್ತ್ವ ಬೋಧಿಸಿದರು. ಅನ್ಯ ದೇವರ ಆರಾಧನೆಯನ್ನು ಅವರು ವಿರೋಧಿಸಲಿಲ್ಲ. ಜೀವಾತ್ಮನೂ ಪರಮಾತ್ಮನೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ, ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಮನುಷ್ಯ ಆತ್ಮೋದ್ಧಾರ ಮಾಡಬೇಕು,ಎಂದು ಅವರು ಬೋಧಿಸಿದರು.ಉಡುಪಿಯಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣ ಮಠ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಎಂಟು ಮಠಗಳ ಯತಿಗಳು ಪರ್ಯಾಯದಂತೆ ಕೃಷ್ಣನ ಪೂಜೆಗೆ ನೇಮಿಸಿದರು. ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇದ್ದ ವ್ಯಾಸತೀರ್ಥರು, ಮುಂದೆ ಆದ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಈ ಪಂಥದ ಗಣ್ಯರು. ಉಡುಪಿಯ ವಿನಾ ಉತ್ತರಾಧಿಮಠ,ರಾಘವೇಂದ್ರಮಠ ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಗಣ್ಯ ಕೇಂದ್ರಗಳ. ದಾಸ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮಾಧ್ವರಿಂದ ಬೆಳೆಯಿತು. ಪುರಂದರದಾಸರು, ಕನಕದಾಸರು ಗಣ್ಯ ದಾಸವರೇಣ್ಯರು. ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ಭಕ್ತಿಪಂಥ(ರಮಾನಂದ, ಕಬೀರ, ಮೀರಾ) ಇವರ ಮೇಳಲೆ ರಾಮಾನುಜ ಪಂಥ ಮತ್ತು ಬಂಗಾಳದ ಚೈತನ್ಯರ ಭಕ್ತಿಪಂಥಗಳ ಮೇಲೆ ಮಧ್ವರ ಪ್ರಭಾವ ವಿಶೇಷವಾಗಿದೆ. ಚೈತನ್ಯಪಂಥವೇ 'ಇಂದಿನ' ಚಳವಳಿಗೆಪ್ರೇರಣೆ.

Vishnu_with_avatars

ನೋಡಿ

• ಖಾಕಿ ಪಂಥ