ಪಾಂಡವನಿ

ಪಾಂಡವನಿಯ ಖ್ಯಾತ ಘಾತಕರಾದ ಟೀಜನ್ ಬಾಯಿ

ಪಾಂಡವನಿ (ಅಕ್ಷರ: ಪಾಂಡವರ ಹಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ಕಥೆಗಳು) ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತೀಯ ಮಹಾಕಾವ್ಯ ಮಹಾಭಾರತದ ಕಥೆಗಳ ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಜಾನಪದ ಗಾಯನ ಶೈಲಿಯಾಗಿದೆ. ಗಾಯನವು ಸಂಗೀತದ ಪಕ್ಕವಾದ್ಯವನ್ನು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಪಾಂಡವರಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯವನಾದ ಭೀಮನು ಈ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಕಥೆಯ ನಾಯಕ.

ಜಾನಪದ ರಂಗಭೂಮಿಯ ಈ ರೂಪವು ಮಧ್ಯ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯವಾದ ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಒರಿಸ್ಸಾ ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ನೆರೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ.

ಝದುರಾಮ್ ದೇವಾಂಗನ್ ಮತ್ತು ತೀಜನ್ ಬಾಯಿ ಅವರು ಈ ಶೈಲಿಯ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಗಾಯಕರು. ಸಮಕಾಲೀನ ಕಲಾವಿದರಲ್ಲಿ, ರಿತು ವರ್ಮಾ ಜನಪ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಅವರ ಜೊತೆಗೆ ಶಾಂತಿಬಾಯಿ ಚೇಲಕ್ ಮತ್ತು ಉಷಾ ಬಾರ್ಲೆ

ಮೂಲಗಳು

ಈ ಗಾಯನ ಶೈಲಿಯ ಮೂಲವು ಇನ್ನು ಕಂಡುಬಂದಿಲ್ಲ. ಅದರ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಗಾಯಕಿ ಟೀಜನ್ ಬಾಯಿ ಪ್ರಕಾರ ಇದು ಮಹಾಭಾರತದಷ್ಟೇ ಹಳೆಯದಾಗಿದೆ. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕೆಲವೇ ಜನರು ಓದಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ಬಹುಶಃ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಪೀಳಿಗೆಯಿಂದ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ರವಾನಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ, ಪಾಂಡವನಿ ಪುರುಷರಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶನಗೊಂಡಿತು. ೧೯೮೦ ರ ದಶಕದಿಂದಲೂ, ಮಹಿಳೆಯರು ಕೂಡ ಪಾಂಡವನಿಯನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.

ಪಾಂಡವನಿಯು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಅಥವಾ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ (ಬಂಗಾಳದ ಬೌಲ್ ಗಾಯಕರು ಮತ್ತು ಕಥಕ್ ಪ್ರದರ್ಶಕರಂತೆ) ಇರುವ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೇಳುವ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಒಂದು ಭಾಗವೆಂದು ತಿಳಿಯಬಹುದು, ಅಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಚೀನ ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳು, ಉಪಾಖ್ಯಾನಗಳು ಮತ್ತು ಕಥೆಗಳನ್ನು ಪುನರುಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಮರು-ನಟಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಮನರಂಜನೆ.  

ಶೈಲಿಯ ಬಗ್ಗೆ

ಪಾಂಡವನಿ ಅಂದರೆ ಅಕ್ಷರಶಃ ಪಾಂಡವರ ಕಥೆಗಳು ಅಥವಾ ಹಾಡುಗಳು ಎಂದರ್ಥ. ಮಹಾಭಾರತದ ಪೌರಾಣಿಕ ಸಹೋದರರು ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಗಾಯಕನನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಮಹಾಕಾವ್ಯದಿಂದ ಒಂದು ಪ್ರಸಂಗವನ್ನು ('| ಪ್ರಸಂಗ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) ಒಂದು ಏಕತಾರಾ ಅಥವಾ ತಂಬೂರಾ (ತಂತಿಯ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಸಂಗ ಹಾಡುವುದು). ಒಂದು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಗಂಟೆಗಳು ಮತ್ತು ನವಿಲು ಗರಿಗಳಿಂದ ಅಲಂಕರಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ತಾಳ(ಒಂದು ಜೋಡಿ ) ಮತ್ತೊಂದು ಕೈಯಲ್ಲಿ.

ಒಂದು ಪ್ರದರ್ಶನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಥೆಯು ನಿರ್ಮಿಸಿದಂತೆ ತಂಬೂರವು ಆಸರೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಭೀಮನ ' ಗಡಾದ ' ಗದೆ ಅಥವಾ ಅರ್ಜುನನ ಬಿಲ್ಲು ಅಥವಾ ರಥ ಅಥವಾ ರಾಣಿ ದ್ರೌಪದಿ ಅಥವಾ ದುಶ್ಶಾಸನನ ಕೂದಲನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಲು ಹೀಗೆ ನಿರೂಪಕ-ಗಾಯಕನಿಗೆ ಎಲ್ಲಾ ನುಡಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಕಥೆಯ ಪಾತ್ರಗಳು. ಫಾರ್ಮ್ ಯಾವುದೇ ಹಂತದ ರಂಗಪರಿಕರಗಳು ಅಥವಾ ಸೆಟ್ಟಿಂಗ್‌ಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದಿಲ್ಲ. ಮಿಮಿಕ್ರಿ ಮತ್ತು ರೋಮಾಂಚನಕಾರಿ ನಾಟಕೀಯ ಚಲನೆಗಳ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಒಮ್ಮೆ ಗಾಯಕ-ನಿರೂಪಕರು ಒಂದು ಸಂಚಿಕೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದಾಗ ಅಥವಾ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ವಿಜಯವನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ಪೂರ್ವಸಿದ್ಧತೆಯಿಲ್ಲದ ನೃತ್ಯಕ್ಕೆ ಮುರಿಯುತ್ತಾರೆ. ಗಾಯಕನಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹಾರ್ಮೋನಿಯಂ, ತಬಲಾ, ಢೋಲಕ್, ಮಂಜೀರಾ ಮತ್ತು ಎರಡು ಅಥವಾ ಮೂರು ಗಾಯಕರು ಪಲ್ಲವಿಯನ್ನು ಹಾಡುವ ಮತ್ತು ಹಿಮ್ಮೇಳದ ಗಾಯನವನ್ನು ನೀಡುವ ಕಲಾವಿದರ ಗುಂಪು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ.

ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಗಾಯಕನು ತನ್ನದೇ ಆದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಗಾಯನಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಸ್ಥಳೀಯ ಪದಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಸೇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕಥೆಯ ಮೂಲಕ ಪ್ರಸ್ತುತ ಘಟನೆಗಳು ಮತ್ತು ಒಳನೋಟಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸುಧಾರಣೆ ಮತ್ತು ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಕ್ರಮೇಣ, ಕಥೆಯು ಮುಂದುವರೆದಂತೆ, ನೃತ್ಯದ ಚಲನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಹೆಚ್ಚು ತೀವ್ರವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅನುಭವವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಆಶ್ಚರ್ಯಕರ ಅಂಶವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಮುಖ ಗಾಯಕನು ಜೊತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಗಾಯಕರೊಂದಿಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಸಂವಹನ ನಡೆಸುತ್ತಾನೆ. ಅವರು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾರೆ. ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶನದ ನಾಟಕೀಯ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಮಹಾಭಾರತದ ಒಂದು ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನವು ಹಲವಾರು ಗಂಟೆಗಳವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಸರಳವಾದ ಕಥೆಯ ನಿರೂಪಣೆಯಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವುದು ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಲಾವಣಿಯಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಬದಲಾವಣೆಗಳು (ಶೈಲಿ)

• ವೇದಮತಿ - ನಿರೂಪಣೆಯ ಶೈಲಿಯು ದೋಹಾ-ಚೌಪಾಲ್ ಮೆಟ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾದ ಸಬ್ಬಲ್ ಸಿಂಗ್ ಚೌಹಾನ್ ಅವರ ಮಹಾಭಾರತವನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ವೇದ ಪದವನ್ನು ಪಠ್ಯವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲು ಸಡಿಲವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಝದುರಾಮ್ ದೇವಾಂಗನ್ ಅವರು ಜನಪ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿದರು. ಈ ಶೈಲಿಯ ಇತರ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು ಪೂನರಂ ನಿಶಾದ್, ರಿತು ವರ್ಮಾ, ರೆವಾರಮ್ ಸಾಹು. 
• ಕಪಾಲಿಕ್ - ಮಹಾಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿನ ಕಂತುಗಳು ಮತ್ತು ಪಾತ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಸುಧಾರಿಸಲು ಪ್ರದರ್ಶಕ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿರುವ ನಿರೂಪಣೆಯ ಶೈಲಿ. ಕಪಾಲ್ ಎಂಬ ಪದವು ಇಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಪ್ರದರ್ಶನದ ವಿಷಯವನ್ನು ತಿಳಿಸುವ ಸ್ಮರಣೆ ಅಥವಾ ಅನುಭವವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಟೀಜನ್ ಬಾಯಿ ಪಾಂಡವಾನಿಯ ಈ ಪ್ರಕಾರದ ಘಾತಕ. ಉಷಾ ಬಾರ್ಲೆ, ಶಾಂತಿ ಬಾಯಿ ಕೂಡ ಈ ಶೈಲಿಯ ಕಲಾವಿದರು. 

ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ

ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢದ ಜಾನಪದ ಗಾಯಕರನ್ನು ತನ್ನ ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡ ಹಬೀಬ್ ತನ್ವೀರ್ ಅವರ ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಂಡವನಿಯ ಪ್ರಭಾವಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಾಣಬಹುದು, ಪಾಂಡವನಿಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಮುಕ್ತ ಶೈಲಿಯ ಕಥಾ ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. 

ಪಾಂಡವನಿಗೆ ಪ್ರತಿಪಾದಕರು

• ಝದುರಾಮ್ ದೇವಾಂಗನ್
• ಪುನರಂ ನಿಶಾದ್
• ತೀಜನ್ ಬಾಯಿ
• ರಿತು ವರ್ಮಾ
• ಚೇತನ್ ದೇವಾಂಗನ್
• ಶಾಂತಿಬಾಯಿ ಚೇಲಕ್
• ಉಷಾ ಬಾರ್ಲೆ

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು

• ಭಾರತದ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಂಡವಿ
• ಹಿಂದೂ ಲೇಖನ
• UNESCO ಗಾಗಿ ಏಷ್ಯಾ/ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಪಾಂಡವನಿಯ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರವಾದ ಮಾಹಿತಿ
• ಮಹಾಭಾರತ ರಂಗಭೂಮಿಯಾಗಿ

[[ವರ್ಗ:ಮಹಾಭಾರತ]]