ಸದಸ್ಯ:Kavya.S.M/ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ದೇವಸ್ಥಾನ
| ಮಂಜುನಾಥ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಧರ್ಮಸ್ಥಳ | |
|---|---|
 ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಮಂಜುನಾಥ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರ | |
| ಭೂಗೋಳ | |
| ಕಕ್ಷೆಗಳು | 12°57′36″N 75°22′42″E / 12.96012°N 75.37836°E |
| ದೇಶ | ಭಾರತ |
| ರಾಜ್ಯ | ಕರ್ನಾಟಕ |
| ಜಿಲ್ಲೆ | ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ |
| ಸ್ಥಳ | ಧರ್ಮಸ್ಥಳ |
| ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ | |
| ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ | ಬಿರ್ಮಣ್ಣ ಪೆರ್ಗಡೆ |
| ಅಧೀಕೃತ ಜಾಲತಾಣ | www |
ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ದೇವಾಲಯವು ( Kṣētra Dharmasthala ) ೮೦೦ ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾಗಿದ್ದು [೧] ಇದೊಂದು ಹಿಂದೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ಇದುಭಾರತದ ರಾಜ್ಯವಾದ ಕರ್ನಾಟಕದ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ದೇವತೆಗಳು ಹಿಂದೂ ದೇವರು [೨] ಶಿವ, ಮಂಜುನಾಥ, ಹಿಂದೂ ದೇವತೆ ಅಮ್ಮನವರು, ತೀರ್ಥಂಕರ ಚಂದ್ರಪ್ರಭ ಮತ್ತು ಜೈನ ಧರ್ಮದ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕ ದೇವರುಗಳಾದ ಕಾಳರಾಹು, ಕಲರ್ಕೈ, ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ ಮತ್ತು ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಅಂದಿನ ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರಿ ದೇವರಾಜ ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರ ಕೋರಿಕೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಹಿಂದೂ ದ್ವೈತ ಸಂತ ವಾದಿರಾಜ ತೀರ್ಥರಿಂದ ೧೬ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪುನರ್ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲಾಯಿತು. [೩] [೪] ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ವಿಶಿಷ್ಟವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ, [೫] ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಅರ್ಚಕರು ವೈಷ್ಣವರಾದ ಮಾಧ್ವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಮತ್ತು ಆಡಳಿತವನ್ನು ಪೆರ್ಗಡೆಸ್ ಎಂಬ ಜೈನ ಬಂಟ್ ಕುಟುಂಬ ನಡೆಸುತ್ತದೆ. [೬]
ದಂತಕಥೆ ಮತ್ತು ಮೂಲ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]೮೦೦ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಧರ್ಮಸ್ಥಳವನ್ನು ಮಲ್ಲರ್ಮಾಡಿಯಲ್ಲಿ ಕುಡುಮ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು, ಆಗ ಬೆಳ್ತಂಗಡಿಯು ಗ್ರಾಮವಾಗಿತ್ತು. ಇಲ್ಲಿ ಜೈನ ಬಂಟ್ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಬಿರ್ಮಣ್ಣ ಪೆರ್ಗಡೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಪತ್ನಿ ಅಮ್ಮು ಬಳ್ಳಾಲ್ತಿ ನೆಲ್ಲಿಯಾಡಿ ಬೀಡು ಎಂಬ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಧರ್ಮದ ರಕ್ಷಕ ದೇವತೆಗಳು ಮಾನವ ರೂಪಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಧರ್ಮವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಾ ಪೆರ್ಗಡೆಯ ನಿವಾಸಕ್ಕೆ ಆಗಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದರು. ಅವರ ಅಭ್ಯಾಸದಂತೆ, ದಂಪತಿಗಳು ಈ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂದರ್ಶಕರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಎಲ್ಲ ರೀತಿಯ ಮತ್ತು ಗೌರವದಿಂದ ಆತಿಥ್ಯ ನೀಡಿದರು. ಅವರ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆ ಮತ್ತು ಔದಾರ್ಯದಿಂದ ಸಂತೋಷಪಟ್ಟು, ಆ ರಾತ್ರಿ ಧರ್ಮ ದೈವಗಳು ಪೆರ್ಗಡೆಯ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಭೇಟಿಯ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಅವರಿಗೆ ವಿವರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ದೈವಗಳ ಪೂಜೆಗಾಗಿ ಅವರ ಮನೆಯನ್ನು ಖಾಲಿ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಧರ್ಮ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕೆ ಅವರ ಜೀವನವನ್ನು ಮುಡಿಪಾಗಿಡಲು ಅವರಿಗೆ ಸೂಚಿಸಿದರು. ಯಾವುದೇ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳದೆ, ಪೆರ್ಗಡೆಯವರು ಸ್ವತಃ ಮತ್ತೊಂದು ಮನೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ನೆಲ್ಲಿಯಾಡಿ ಬೀಡಿನಲ್ಲಿ ದೈವಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.
ಈ ದೈವಾರಾಧನೆ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಕಲರಾಹು, ಕಲರ್ಕೈ, ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ ಮತ್ತು ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ಎಂಬ ನಾಲ್ಕು ದೈವಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಧರ್ಮ ದೈವಗಳು ಮತ್ತೆ ಪೆರ್ಗಡೆಯ ಮುಂದೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅಲ್ಲದೆ, ಪೆರ್ಗಡೆಯವರಿಗೆ ದೈವಸ್ವರೂಪಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ಇಬ್ಬರು ಉದಾತ್ತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ದೇಗುಲಗಳ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿ ಪೆರ್ಗಡೆ ಅವರ ಕರ್ತವ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ನಾಲ್ಕು ಯೋಗ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲು ಸೂಚಿಸಲಾಯಿತು. ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ದೈವಗಳು ಪೆರ್ಗಡೆ ಅವರ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ರಕ್ಷಣೆ, ಸಮೃದ್ಧಿ ದಾನ ಮತ್ತು 'ಕ್ಷೇತ್ರ'ಕ್ಕೆ ಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ನೀಡುವುದಾಗಿ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದರು. ಪೆರ್ಗಡೆ, ಬಯಸಿದಂತೆ, ದೇಗುಲಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಪುರೋಹಿತರನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಿದರು. ಈ ಪುರೋಹಿತರು ಪೆರ್ಗಡೆಯವರನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯ ದೈವಗಳ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ವಿನಂತಿಸಿದರು. ನಂತರ ದೈವಗಳು ಮಂಗಳೂರು ಸಮೀಪದ ಕದ್ರಿ ಮಂಜುನಾಥ ದೇವಸ್ಥಾನದಿಂದ ಶಿವನ ಲಿಂಗವನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ತಮ್ಮ ಸಾಮಂತ ಅಣ್ಣಪ್ಪ ಸ್ವಾಮಿಯನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದರು. ತರುವಾಯ, ಲಿಂಗದ ಸುತ್ತಲೂ ಮಂಜುನಾಥ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು. [೭]
ಪೆರ್ಗಡೆ ಕುಟುಂಬ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಪೆರ್ಗಡೆ ಕುಟುಂಬವು ದೇವಾಲಯದ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತನಿಂದ ಬಂದ ಜೈನ ಬಂಟ್ ಕುಟುಂಬವಾಗಿದೆ. ಬಿರ್ಮಣ್ಣ ಪೆರ್ಗಡೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಪತ್ನಿ ಅಮ್ಮು ಬಳ್ಳಾಲ್ತಿ ಮತ್ತು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಅನುವಂಶಿಕ ಧರ್ಮದರ್ಶಿಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಹಿರಿಯ ಪುರುಷ ಸದಸ್ಯರು ಧರ್ಮ ಅಧಿಕಾರಿ (ಮುಖ್ಯ ಆಡಳಿತಾಧಿಕಾರಿ) ಸ್ಥಾನವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಹೆಗ್ಗಡೆ ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರು ದೇವಾಲಯದ ಪಟ್ಟಣದ ಸಾಮಂತರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಿವಿಲ್ ಅಥವಾ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ವಿವಾದಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಿದರು. ಇದು ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಕಾರ್ಯವಾಗಿತ್ತು ಮತ್ತುಇದು ಇಂದಿಗೂ ಮುಂದುವರೆದಿದೆ.ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರು ಪ್ರತಿದಿನ ನೂರಾರು ಸಿವಿಲ್ ದೂರುಗಳ ಮೇಲೆ ತೀರ್ಪು ನೀಡುತ್ತಾರೆ, ಇದನ್ನು ಹೊಯುಲು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. [೮] ಪೆರ್ಗಡೆ ಕುಟುಂಬದ ಸುಮಾರು ಇಪ್ಪತ್ತು ತಲೆಮಾರುಗಳು ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರಿ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿವೆ. ಈಗಿನ ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರಿ ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆ . ಹಿಂದಿನ ಧರ್ಮ ಅಧಿಕಾರಿಯ ಪಟ್ಟಿ ಹೀಗಿದೆ: [೯] [೧೦]
| Dharma Adhikari number | Name | From | To | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | ವರ್ಮಣ್ಣ ಹೆಗ್ಗಡೆ (ಬೆರ್ಮಣ್ಣ ಪೆರ್ಗಡೆ) | |||
| 2 | ಪದ್ಮಯ್ಯ ಹೆಗ್ಗಡೆ | |||
| 3 | ಚಂದಯ್ಯ ಹೆಗ್ಗಡೆ ಐ | |||
| 4 | ದೇವರಾಜ ಹೆಗ್ಗಡೆ | |||
| 5 | ಮಂಜಯ್ಯ ಹೆಗ್ಗಡೆ ಐ | |||
| 6 | ಜಿನಪ್ಪ ಹೆಗ್ಗಡೆ | |||
| 7 | ಚಂದಯ್ಯ ಹೆಗ್ಗಡೆ ದ್ವಿತೀಯ | |||
| 8 | ದೇವಪ್ಪರಾಜ ಹೆಗ್ಗಡೆ | |||
| 9 | ಅನಂತಯ್ಯ ಹೆಗ್ಗಡೆ | |||
| 10 | ವೃಷಭಯ್ಯ ಹೆಗ್ಗಡೆ | |||
| 11 | ಗುಮ್ಮಣ್ಣ ಹೆಗ್ಗಡೆ | |||
| 12 | ವರದಯ್ಯ ಹೆಗ್ಗಡೆ | |||
| 13 | ಚಂದಯ್ಯ ಹೆಗ್ಗಡೆ ತೃತೀಯ | |||
| 14 | ಕುಮಾರಯ್ಯ ಹೆಗ್ಗಡೆ | |||
| 15 | ಚಂದಯ್ಯ ಹೆಗ್ಗಡೆ IV | |||
| 16 | ಮಂಜಯ್ಯ ಹೆಗ್ಗಡೆ II | |||
| 17 | ಧರ್ಮಪಾಲ ಹೆಗ್ಗಡೆ | |||
| 18 | 
|
ಚಂದಯ್ಯ ಹೆಗ್ಗಡೆ ವಿ | 1918 C.E. | |
| 19 | ಮಂಜಯ್ಯ ಹೆಗ್ಗಡೆ ತೃತೀಯ | 1918 C.E. | 1955 C.E. | |
| 20 | ರತ್ನವರ್ಮ ಹೆಗ್ಗಡೆ | 1955 C.E. | 1968 C.E. | |
| 21 | 
|
ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆ | 1968 C.E. | ಪ್ರಸ್ತುತ |
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ David, Stephen. "Heavenly Post". India Today. Archived from the original on 2 January 2003. Retrieved 17 June 2002.
- ↑ "Shiva In Mythology: Let's Reimagine The Lord". www.outlookindia.com/ (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 2022-10-21. Retrieved 2022-11-15.
- ↑ Karnataka State Gazetteer, Part 2. Office of the Chief Editor, Karnataka Gazetteer Department, Government of Karnataka. 1983. p. 1199.
Madhwa Saint Vadirajaswamy of the Sode Matha who paid a visit to this place in the 16th century reconsecrated the linga and bestowed on the place the name Dharmasthala which was till then called Kuduma.
- ↑ Saligrama Krishna Ramachandra Rao (1995). Art and Architecture of Indian Temples, Volume 3. Kalpatharu Research Academy. p. 69.
- ↑ Long, Roger D; Wolpert, Stanley A. (2004). Charisma and Commitment in South Asian History. Orient Blackswan. ISBN 978-81-250-2641-9.
- ↑ M. V. Kamath (1988). The Other Face of India. Konark Publishers. p. 40. ISBN 9788122000887.
In the Siva temple, the priests are Madhva brahmins—Vaishnavites—but Hegde, the dharmadhikari of all temples, is a Jain.
- ↑ Long, Roger D; Wolpert, Stanley A. (2004). Charisma and Commitment in South Asian History. Orient Blackswan. ISBN 978-81-250-2641-9.Long, Roger D; Wolpert, Stanley A. (2004). Charisma and Commitment in South Asian History. Orient Blackswan. ISBN 978-81-250-2641-9.
- ↑ David, Stephen. "Heavenly Post". India Today. Archived from the original on 2 January 2003. Retrieved 17 June 2002.David, Stephen. "Heavenly Post". India Today. Archived from the original on 2 January 2003. Retrieved 17 June 2002.
- ↑ Long, Roger D; Wolpert, Stanley A. (2004). Charisma and Commitment in South Asian History. Orient Blackswan. ISBN 978-81-250-2641-9.Long, Roger D; Wolpert, Stanley A. (2004). Charisma and Commitment in South Asian History. Orient Blackswan. ISBN 978-81-250-2641-9.
- ↑ B. N. Hebbar (2005). The Śrī-Kṛṣṇa Temple at Uḍupi: the historical and spiritual center of the Madhvite sect of Hinduism. Bharatiya Granth Niketan. pp. 83–84. ISBN 978-81-89211-04-2.