ಖಮ್ಮಮ್ ಜಿಲ್ಲೆ
ಖಮ್ಮಮ್ ಜಿಲ್ಲೆ | |
|---|---|
 Ratham Hills near Pamulapalli | |
| Country | India |
| State | ತೆಲಂಗಾಣ |
| Headquarters | ಖಮ್ಮಮ್ |
| Mandalas | 21 |
| ಸರ್ಕಾರ | |
| • District collector | Sri V.P.Gautham I.A.S., |
| • Parliament constituencies | 1 |
| Area | |
| • Total | ೪,೩೬೦ km೨ (೧,೬೮೦ sq mi) |
| Population (2011)[೧] | |
| • Total | ೧೪,೦೧,೬೩೯ |
| • ಸಾಂದ್ರತೆ | ೩೨೦/km೨ (೮೩೦/sq mi) |
| ಸಮಯ ವಲಯ | ಯುಟಿಸಿ+05:30 (IST) |
| ವಾಹನ ನೋಂದಣಿ | TS–4[೨] Sakshi |
| ಜಾಲತಾಣ | khammam |
ಖಮ್ಮಂ ಜಿಲ್ಲೆ ಭಾರತದ ತೆಲಂಗಾಣ ರಾಜ್ಯದ ಪೂರ್ವ ಪ್ರದೇಶದ ಒಂದು ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿದೆ . ಖಮ್ಮಂ ನಗರವು ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಜಿಲ್ಲೆಯು ಸೂರ್ಯಪೇಟ್, ಮಹಬೂಬಾಬಾದ್, ಭದ್ರಾದ್ರಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತು ಎಲೂರು ಮತ್ತು ಎನ್ಟಿಆರ್ ಜಿಲ್ಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಗಡಿಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದೆ.
ಇತಿಹಾಸ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಪ್ರಾಯಶಃ ಪೂರ್ವಶಿಲಾಯುಗದ ಮಾನವನು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕೆಳ ಗೋದಾವರಿ ಕಣಿವೆ [೩] ಮತ್ತು ಭದ್ರಾಚಲಂ, ಕೊತಗುಡೆಂ, ವೈರಾ, ಸಾತುಪಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪಲೋಂಚಾ ತಾಲೂಕುಗಳ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಾಡಿದ್ದನು. ಸಾತುಪಲ್ಲಿ ತಾಲೂಕಿನ ಲಂಕಾಪಲ್ಲಿ ಬಳಿಯ ನೀಲಾದ್ರಿ ಕೊಂಡ [೪] ಬಳಿ ಇತಿಹಾಸಪೂರ್ವ ಶಿಲಾ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಕಂಡುಬಂದಿವೆ.
ಮೆಗಾಲಿಥಿಕ್ ಡಾಲ್ಮೆನ್ಸ್ ಪಿಣಪಾಕ ತಾಲೂಕಿನ ಜಾನಂಪೇಟೆಯಲ್ಲಿ [೫] ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಖಮ್ಮಮ್‌ನ ಸರ್ಕಾರಿ ಪದವಿ ಕಾಲೇಜಿನ ಆವರಣದಲ್ಲಿರುವ ಮೆಗಾಲಿಥಿಕ್ ನಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮಡಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಸ್ಥಿಪಂಜರದ ಅವಶೇಷಗಳಿವೆ. [೬] ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗುಂಡಾಲ ತಾಲೂಕಿನ ಕಿಸ್ತಾಪುರಂ [೭] ಮತ್ತು ಪಡುಗೋಣಿಗುಡೆಮ್ [೮] ಗ್ರಾಮಗಳು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಪರಿಶೋಧಿಸಿ ಪತ್ತೆಯಾದ ಮೆಗಾಲಿಥಿಕ್ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅವಶೇಷಗಳಿಂದ ಸಮೃದ್ಧವಾಗಿವೆ.
ಖಮ್ಮಂ ಜಿಲ್ಲೆಯ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗಗಳು ಅಮರಾವತಿ ಮತ್ತು ವಿಜಯಪುರಿ ಜೊತೆಗೆ ಮುನ್ನೇರು, ವೈರಾ ಮತ್ತು ಮುರ್ರೇಡು ನದಿಗಳ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಬೌದ್ಧ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದವು. ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಬೌದ್ಧ ಸ್ಥಳಗಳೆಂದರೆ ನೆಲಕೊಂಡಪಲ್ಲಿ, ಮುದಿಗೊಂಡ, ಅಶ್ವರಾವ್ಪೇಟ ಮತ್ತು ಕೊತಗುಡೆಮ್ ಬಳಿಯ ಕರುಕೊಂಡ [೯] .
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ತಾಲೂಕು ಆಡಳಿತದ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದ್ದ ಖಮ್ಮಂ ಪಟ್ಟಣವು ೧ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೯೫೩ ರವರೆಗೆ ದೊಡ್ಡ ವಾರಂಗಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ವಾರಂಗಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಆರು ತಾಲೂಕುಗಳಾದ ಖಮ್ಮಂ, ಮಧಿರಾ, ಯೆಲ್ಲಾಂಡು, ಪಲೋಂಚಾ, ಕೊತಗುಡೆಂ ಮತ್ತು ಬುರ್ಗಂಪಾಡುಗಳನ್ನು ಖಮ್ಮಂ ಪ್ರಧಾನ ಕಛೇರಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಸ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಗಿ ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ೧ ನವೆಂಬರ್ ೧೯೫೬ ರಂದು, ಹೈದರಾಬಾದ್ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ವಿಸರ್ಜಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಖಮ್ಮಂ ಜಿಲ್ಲೆ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಭಾಗವಾಯಿತು.
೧೯೫೯ ರಲ್ಲಿ, ಪೂರ್ವ ಗೋದಾವರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭದ್ರಾಚಲಂ ಮತ್ತು ನೂಗೂರು ವೆಂಕಟಾಪುರ ತಾಲೂಕುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಭದ್ರಾಚಲಂ ಕಂದಾಯ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಗೋದಾವರಿ ನದಿಯ ಇನ್ನೊಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಭೌಗೋಳಿಕ ಸಾನಿಧ್ಯ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಕಾರ್ಯಸಾಧ್ಯತೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಖಮ್ಮಂಗೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ೧೯೫೯ ರವರೆಗೆ ಅಶ್ವರಾವ್‌ಪೇಟೆ ಪಶ್ಚಿಮ ಗೋದಾವರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. ೧೯೭೩ ರಲ್ಲಿ ಮಧಿರಾ ಮತ್ತು ಕೊತಗುಡೆಂ ತಾಲೂಕುಗಳಿಂದ ಸಾತುಪಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಕಛೇರಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಸ ತಾಲ್ಲೂಕನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಯಿತು. ೧೯೭೬ ರಲ್ಲಿ ಖಮ್ಮಂ, ಕೊತಗುಡೆಂ ಮತ್ತು ಬುರ್ಗಂಪಾಡು ತಾಲೂಕುಗಳನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಿ ತಿರುಮಲಯಪಾಲೆಂ, ಅಶ್ವರಾವ್‌ಪೇಟೆ ಮತ್ತು ಮಣುಗೂರು ಎಂಬ ಮೂರು ಹೊಸ ತಾಲೂಕುಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು.</br> ೧೯೮೫ ರಲ್ಲಿ, ಮಂಡಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದ ನಂತರ, ಜಿಲ್ಲೆಯನ್ನು ನಾಲ್ಕು ಕಂದಾಯ ವಿಭಾಗಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ೪೬ ಮಂಡಲಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ.ಕಂದಾಯ ವಿಭಾಗಗಳು - ಖಮ್ಮಂ, ಕೊತಗುಡೆಂ, ಪಲೋಂಚ ಮತ್ತು ಭದ್ರಾಚಲಂ.
೨ ಜೂನ್ ೨೦೧೪ ರಂದು, ಖಮ್ಮಮ್ ಒಂಬತ್ತು ಇತರ ಜಿಲ್ಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟ ತೆಲಂಗಾಣ ಹೊಸ ರಾಜ್ಯವಾಯಿತು. ೧೧ ಜುಲೈ ೨೦೧೪ ರಂದು, ಲೋಕಸಭೆಯು ಪೋಲವರಂ ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಖಮ್ಮಂ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಏಳು ಮಂಡಲಗಳನ್ನು (ಕುಕುನೂರು, ವೆಲೈರ್ಪಾಡು, ಭೂರ್ಗಂಪಾಡು, ಚಿಂತೂರ್, ಕುನವರಂ, ವರರಾಮಚಂದ್ರಪುರಂ ಮತ್ತು ಭದ್ರಾಚಲಂ) ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುವ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು. [೧೦] [೧೧]
ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಖಮ್ಮಂ ಜಿಲ್ಲೆ 4,453.00 square kilometres (1,719.31 sq mi) ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ . [೧೨]
ಜನಸಂಖ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]೨೦೧೧ ರ ಜನಗಣತಿಯಂತೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ೧೩,೮೯,೫೬೬.[೧೨]
ಆಡಳಿತ ವಿಭಾಗಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲೂರು ಮತ್ತು ಖಮ್ಮಂ ಎರಡು ಕಂದಾಯ ವಿಭಾಗಗಳಿವೆ . ಇವುಗಳನ್ನು 21 ಮಂಡಲಗಳಾಗಿ ಉಪವಿಭಾಗ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. [೧೨] [೧೩]
ಮಂಡಲಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಚಿಂತುರು, ಕುನವರಂ, ನೆಲ್ಲಿಪಾಕ ಮತ್ತು ವರರಾಮಚಂದ್ರಪುರಂ ಮಂಡಲಗಳನ್ನು ಪೋಲಾವರಂ ಆಧ್ಯಾದೇಶದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಪೂರ್ವ ಗೋದಾವರಿ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. [೧೪]
೨ ಕಂದಾಯ ವಿಭಾಗಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಖಮ್ಮಂ ಜಿಲ್ಲೆಯ ೨೧ ಮಂಡಲಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕೋಷ್ಟಕದಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ:
| ಸ.ನಂ. | ಖಮ್ಮಮ್ ವಿಭಾಗ | ಸ.ನಂ. | ಕಲ್ಲೂರು ವಿಭಾಗ |
|---|---|---|---|
| 1 | ಬೋನಕಲ್ | 16 | ಕಲ್ಲೂರು |
| 2 | ಚಿಂತಕಣಿ | 17 | ತಲ್ಲಾಡ |
| 3 | ರಘುನಾಥಪಾಲೆಂ (ಹೊಸ) | 18 | ಎಂಕೂರು |
| 4 | ಖಮ್ಮಂ (ಗ್ರಾಮೀಣ) | 19 | ಪೆನುಬಳ್ಳಿ |
| 5 | ಖಮ್ಮಂ | 20 | ಸಾತುಪಲ್ಲಿ |
| 6 | ಕೊಣಿಜೆರ್ಲಾ | 21 | ವೆಮ್ಸೂರ್ |
| 7 | ಕುಸುಮಂಚಿ | ||
| 8 | ಮಧಿರಾ | ||
| 9 | ಮುದಿಗೊಂಡ | ||
| 10 | ನೆಲಕೊಂಡಪಲ್ಲಿ | ||
| 11 | ಕಾಮೆಪಲ್ಲಿ | ||
| 12 | ಸಿಂಗರೇಣಿ | ||
| 13 | ತಿರುಮಲಯಪಾಲೆಂ | ||
| 14 | ವೈರಾ | ||
| 15 | ಯರ್ರುಪಾಲೆಂ |
ಆರ್ಥಿಕತೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
೨೦೦೬ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ದೇಶದ ೨೫೦ ಅತ್ಯಂತ ಹಿಂದುಳಿದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ (ಒಟ್ಟು ೬೪೦ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ) ಖಮ್ಮಮ್ ಕೂಡಾ ಒಂದು ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿತು. [೧೫] ಇದು ಪ್ರಸ್ತುತ ಹಿಂದುಳಿದ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಅನುದಾನ ನಿಧಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಿಂದ (BRGF) ಹಣವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಿರುವ ತೆಲಂಗಾಣದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. [೧೫]
ಗಮನಾರ್ಹ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ (ಯುನೈಟೆಡ್) ಜಲಗಂ ವೆಂಗಲ ರಾವ್ ಅವರು ಖಮ್ಮಂ ಜಿಲ್ಲೆಯವರು. ಅವರು ೧೯೭೩-೭೮ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ೫ ನೇ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.
- ತೆಲಂಗಾಣ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ರಸ್ತೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಡಗಳು, ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಚಿವ ತುಮ್ಮಲ ನಾಗೇಶ್ವರ ರಾವ್ ಈ ಪ್ರದೇಶದವರು. ಅವರು ಸಂಯುಕ್ತ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಸಚಿವ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.
- ರೇಣುಕಾ ಚೌಧರಿ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕಾರಣಿ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಅವರು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಸಚಿವಾಲಯದ ರಾಜ್ಯ (ಸ್ವತಂತ್ರ ಉಸ್ತುವಾರಿ) ರಾಜ್ಯ ಸಚಿವರಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.
- ನಾಮ ನಾಗೇಶ್ವರ ರಾವ್ ಅವರು ಭಾರತದ ೧೬ನೇ ಲೋಕಸಭೆಗೆ ಸಂಸದರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. ಅವರು ಉದ್ಯಮಿ ಮತ್ತು ಮಧುಕೋನ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌ಗಳ ಮಾಲೀಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ೨೦೨೦ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಖಮ್ಮಮ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ (TRS ಪಕ್ಷ) ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.
- ಬಾಬು ಮೋಹನ್, ತೆಲುಗು ಚಿತ್ರರಂಗದ ಖ್ಯಾತ ನಟ ಮತ್ತು ಹಾಸ್ಯನಟ. ಟಿಡಿಪಿ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಸಮಾಜ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಚಿವರಾಗಿಯೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು.
- ವಂದೇಮಾತರಂ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕ, ನಟ ಮತ್ತು ಗಾಯಕ.
- ಕೆ.ದಶರಧ್ ತೆಲುಗು ಚಲನಚಿತ್ರ ಬರಹಗಾರ, ನಿರ್ದೇಶಕ. ಅವರು ಸಂತೋಷಮ್ (2002 ಚಲನಚಿತ್ರ) ಮತ್ತು ಮಿಸ್ಟರ್ ಪರ್ಫೆಕ್ಟ್ (ಚಲನಚಿತ್ರ) ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.
- ಶ್ರೀನಿವಾಸ ರೆಡ್ಡಿ, ತೆಲುಗು ಚಿತ್ರರಂಗದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ನಟ ಮತ್ತು ಹಾಸ್ಯನಟ.
ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ "District at Glace". Khammam District. Retrieved 12 May 2020.
- ↑ "Vehicle Registration Codes For New Districts In Telangana". sakshipost.com.
- ↑ Paleolithic History of Godavari valley. 1984.
- ↑ Murty, M. L. K. (2003). Comprehensive History and Culture of Andhra Pradesh: Pre- and protohistoric ... ISBN 9788125024750.
- ↑ "Archeological Survey of India". Archived from the original on 2017-08-28. Retrieved 2023-06-03.
- ↑ Sridhar, P (2012-06-04). "Excavation throws light on burial practices of megalithic age". The Hindu. Chennai, India.
- ↑ Sridhar, P. (2012-02-22). "Three megalithic sites discovered". The Hindu. Chennai, India.
- ↑ "3,000-year-old megalithic site discovered in Khammam". The Hindu. Chennai, India. 2011-04-22. Archived from the original on 2011-04-26.
- ↑ "Archived copy" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2014-02-03. Retrieved 2013-05-02.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ "The Andhra Pradesh Reorganisation (Amendment) Bill, 2014" Accessed 13 July 2014
- ↑ "Protests against Centre, Andhra Pradesh in Khammam over Polavaram Bill".
- ↑ ೧೨.೦ ೧೨.೧ ೧೨.೨ "New districts". Andhra Jyothy.com. 8 October 2016. Archived from the original on 25 December 2018. Retrieved 8 October 2016.
- ↑ "Administrative Map of Khammam District". Khammam District. Retrieved 21 December 2017.
- ↑ "Ordinance on Polavaram project promulgated". The Hans India. Hyderabad. 29 May 2014. Retrieved 12 November 2015.
- ↑ ೧೫.೦ ೧೫.೧ Ministry of Panchayati Raj (8 September 2009). "A Note on the Backward Regions Grant Fund Programme" (PDF). National Institute of Rural Development. Archived from the original (PDF) on 5 April 2012. Retrieved 27 September 2011.
