ಹಾಓಬಾಮ್ ಒಂಗ್ಬಿ ನ್ಗಾಂಗ್ಬಿ ದೇವಿ
ಹಾಓಬಾಮ್ ಒಂಗ್ಬಿ ನ್ಗಾಂಗ್ಬಿ ದೇವಿ | |
|---|---|
| ಜನನ | ೧ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೨೪ ಉರಿಪೋಕ್ ಬಚಸ್ಪತಿ ಲೈಕೈ, ಇಂಫಾಲನ, ಮಣಿಪುರ, ಭಾರತ |
| ಮರಣ | ೧೨ ಜೂನ್ ೨೦೧೪ ಇಂಫಾಲ್ |
| Resting place | 21°06′11″N 72°27′51″E / 21.1030°N 72.4641°E |
| ವೃತ್ತಿ | ಶಾಸ್ರೀಯ ನೃತ್ಯಗಾತಿ೯ |
| ಸಂಗಾತಿ | ಹಾಓಬಾಮ್ ಅಮುಬಾ ಸಿಂಗ್ |
| ಪೋಷಕ | ಕೊಯಿಜಮ್‌ ಬೊಕುಲ್‌ ಸಿಂಗ್=ಅಧಿಕೃತ ಜಾಲಣ |
| ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು | ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಅಸ್ಸಾಂ ಸಕಾ೯ರದಿಂದ ಬೀರಾಂಗನಾ ಮಣಿಪುರ ಸಕಾ೯ರ ಬಂಗಾರ ಪದಕ ಮಣಿಪುರಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು ನೃತ್ಯ ಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿ |
ಹಾಓಬಾಮ್ ಒಂಗ್ಬಿ ನ್ಗಾಂಗ್ಬಿ ದೇವಿ (೧ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೯೨೪ - ೧೨ ಜೂನ್ ೨೦೧೪) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ನೃತ್ಯಗಾರ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತಗಾರ್ತಿ.[೧] ಮಣಿಪುರಿ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳಾದ ಲೈ ಹರೋಬಾ ಮತ್ತು ರಾಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಪರಿಣತಿ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. [೨] [೩] [೪] ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಹಾಓಬಾಮ್ ಒಂಗ್ಬಿ ನ್ಗಾಂಗ್ಬಿ ದೇವಿಗೆ ನಾಲ್ಕನೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಭಾರತೀಯ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯಾದ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿತು.[೫] [೬]
ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]
ಹಾಓಬಾಮ್ ಒಂಗ್ಬಿ ನ್ಗಾಂಗ್ಬಿ ದೇವಿ ಅವರು ೧೯೨೪ ರ ಆಗಸ್ಟ್ ೧ ರಂದು [೭] ಭಾರತದ ಮಣಿಪುರ ರಾಜ್ಯದ ಇಂಫಾಲ್‌ನ ಉರಿಪೋಕ್ ಬಚಸ್ಪತಿ ಲೈಕೈಯಲ್ಲಿ, ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಸಂಕೀರ್ತನ್ ಪಾಲಾ [೮] ಪ್ರದರ್ಶಕರಾದ ಕಿಜಾಮ್ ಬೋಕುಲ್ ಸಿಂಗ್‌ಗೆ ಜನಿಸಿದರು. [೯] ಅವರು ಮಣಿಪುರಿ ಸಂಗೀತನ್ ಸಂಘದಿಂದ ಐದನೇ ವಯಸ್ಸಿನಿಂದ ಮಣಿಪುರಿ ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತವನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ೧೯೩೦ ರಲ್ಲಿ ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದ ಜೈಪೈಗುರಿ ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಕಲಾವಿದರಾಗಿ ಪಾದಾರ್ಪಣೆ ಮಾಡಿದರು. ಅವರು, ನಂತರ, ಗುರು ಆಟೋಂಬಾ ಸಿಂಗ್, ಯುಮ್ನಮ್ ಓಜಾ ನತುಮ್ ಸಿಂಗ್, ಗುರು ಎಂ. ಅಮುಬಿ ಸಿಂಗ್, [೧೦] ಮತ್ತು ನ್ಗಾಂಗೊಮ್ ಓಜಾ ಜುಗೀಂದ್ರೋ ಸಿಂಗ್ ಅವರಂತಹ ಹೆಸರಾಂತ ಶಿಕ್ಷಕರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಲೈ ಹರೋಬಾ, ರಾಸ್ ಮತ್ತು ಬೆಟ್ಟಗಳ ಜನಾಂಗೀಯ ನೃತ್ಯ ಪ್ರಕಾರಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು. ೧೯೩೨ ರಿಂದ ೧೯೪೦ ರವರೆಗೆ [೭] ಅವರು ಉಸ್ತಾದ್ ಮೈಸ್ನಮ್ ಬಿಧು ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಚಿಂಗಖಮ್ ರಾಧಾಚರಣ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರಿಂದ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಕಲಿತರು. [೭] [೯]
ಮಣಿಪುರದ ಮೊದಲ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಗಾಯಕಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ನ್ಗಾಂಗ್ಬಿ ದೇವಿ ಅವರು ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೊಗೆ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣವನ್ನು ನೀಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು ಮತ್ತು ೧೯೪೮ ರಲ್ಲಿ ಮಣಿಪುರಿಯವರು [ [೯] [೧೧] ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ ಮೊದಲ ಚಲನಚಿತ್ರವಾದ ಮೈನು ಪೆಮ್ಚಾಗೆ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಹಾಡಿದರು. ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಮಣಿಪುರ ಡ್ಯಾನ್ಸ್ ಅಕಾಡೆಮಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದಾಗ, [೧೨] ನ್ಗಾಂಗ್ಬಿ ದೇವಿ ಅವರನ್ನು ನೃತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು. [೭] ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಮ ಪ್ರಮಾಣದ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದ ಅಕಾಡೆಮಿ, ದೇವಿ ಅವರು ಅಲ್ಲಿ ಲಾಯ್ ಹರೋಬಾ ಅವರ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿದ್ದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಿತು. [೧೩] ಅವರು ಲೈ ಹರೋಬಾದಲ್ಲಿ ಸಂಶೋಧನೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಪಠ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿಗೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ಅವರು ಲಲಿತ ಕಲಾ ಭವನದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುವ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ನವೀಕರಿಸಿಕೊಂಡರು. ೧೯೩೬ ರಿಂದ ೧೯೪೫ ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಣಿಪುರದ ನಾಟಕೀಯ ಒಕ್ಕೂಟ, ರೂಪಮಹಲ್ ಥಿಯೇಟರ್ ಮತ್ತು ಆರ್ಯನ್ ಥಿಯೇಟರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ನಟಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು.[೯]
ದೇವಿ ಅವರು ಜೆ‌ಎನ್‌ಎಂ ನೃತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ೧೯೬೬ ರಲ್ಲಿ ಜಾನಪದ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯ ನೃತ್ಯ ವಿಭಾಗದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾದರು ಮತ್ತು ೧೯೮೫ ರಲ್ಲಿ ನಿವೃತ್ತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಕಾಡೆಮಿಯ ಉಪ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದರು.[೭] [೯] ದೇವಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಕ್ರಿಯ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಗಣರಾಜ್ಯೋತ್ಸವದ ಜಾನಪದ ನೃತ್ಯೋತ್ಸವ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನೃತ್ಯೋತ್ಸವ ಮತ್ತು ಅಂತರ ರಾಜ್ಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಿನಿಮಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಂತಹ ವಿವಿಧ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ. [೯]
ನ್ಗಾಂಬಿ ದೇವಿ ೧೯೪೧ ರಲ್ಲಿ ಹಾಬಾಮ್ ಅಮುಬಾ ಸಿಂಗ್ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು ಮತ್ತು ದಂಪತಿಗೆ ಒಬ್ಬ ಮಗನಿದ್ದನು. [೯] ಅವರು ೧೧ ಜೂನ್ ೨೦೧೪ ರಂದು ಇಂಫಾಲ್‌ನ ತಮ್ಮ ನಿವಾಸ ಉರಿಪೋಕ್ ಟೂರಂಗ್‌ಬಾಮ್ ಲೈಕೈಯಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು. [೭]
ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಮನ್ನಣೆಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಅಸ್ಸಾಂ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಬೀರಾಂಗನಾ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ಮಣಿಪುರ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಚಿನ್ನದ ಪದಕವನ್ನು ಪಡೆದಿರುವ ನಂಗ್ಬಿ ದೇವಿ ಅವರಿಗೆ ೧೯೮೦ ರಲ್ಲಿ ಮಣಿಪುರ ರಾಜ್ಯ ಕಲಾ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು.[೭] [೯] ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ೧೯೮೫ ರಲ್ಲಿ, ಮಣಿಪುರಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು ಅವರಿಗೆ ನಿರ್ತ್ಯಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿತು. [೭] [೯] ೧೯೯೩ ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಸಂಗೀತ ನಾಟಕ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. [೧೪] ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ನಾಗರಿಕ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಾಗಿ ಗಣರಾಜ್ಯೋತ್ಸವದ ಗೌರವ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಸೇರಿಸಿತು. [೭] [೯] [೧೪]
ಸಹ ನೋಡಿ
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]ಉಲ್ಲೇಖಗಳು
[ಬದಲಾಯಿಸಿ]- ↑ "E Pao". E Pao. 23 April 2010. Retrieved 18 December 2014.
- ↑ "Sangeet Natak Akademi". Sangeet Natak Akademi. 2014. Archived from the original on 19 December 2014. Retrieved 18 December 2014.
- ↑ "Indian Express". Indian Express. 7 April 2010. Archived from the original on 4 ಮಾರ್ಚ್ 2016. Retrieved 18 December 2014.
- ↑ "India online". India online. 2014. Archived from the original on 13 ಜೂನ್ 2017. Retrieved 18 December 2014.
- ↑ "Padma Shri" (PDF). Padma Shri. 2014. Archived from the original (PDF) on 17 ನವೆಂಬರ್ 2017. Retrieved 11 November 2014.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help) - ↑ "Economic Times". Economic Times. 2010. Retrieved 18 December 2014.
- ↑ ೭.೦ ೭.೧ ೭.೨ ೭.೩ ೭.೪ ೭.೫ ೭.೬ ೭.೭ ೭.೮ "Sangeet Natak Akademi". Sangeet Natak Akademi. 2014. Archived from the original on 19 December 2014. Retrieved 18 December 2014."Sangeet Natak Akademi". Sangeet Natak Akademi. 2014. Archived from the original on 19 December 2014. Retrieved 18 December 2014.
- ↑ Jamini Devi (2010). Cultural History of Manipur: Sija Laioibi and the Maharas. Mittal Publications. p. 140. ISBN 9788183243421.
- ↑ ೯.೦೦ ೯.೦೧ ೯.೦೨ ೯.೦೩ ೯.೦೪ ೯.೦೫ ೯.೦೬ ೯.೦೭ ೯.೦೮ ೯.೦೯ "E Pao". E Pao. 23 April 2010. Retrieved 18 December 2014."E Pao". E Pao. 23 April 2010. Retrieved 18 December 2014.
- ↑ Chowdhurie, Tapati (12 June 2014). "A doer who was devotee". The Hindu. Retrieved 25 June 2018.
- ↑ "Mainu Pemcha". E Pao. 2014. Retrieved 19 December 2014.
- ↑ "JNMDA". Sangeet Natak Akademi. 2014. Archived from the original on 19 December 2014. Retrieved 19 December 2014.
- ↑ "JNMDA faculty". Sangeet Natak Akademi. 2014. Archived from the original on 19 December 2014. Retrieved 19 December 2014.
- ↑ ೧೪.೦ ೧೪.೧ "India online". India online. 2014. Archived from the original on 13 ಜೂನ್ 2017. Retrieved 18 December 2014."India online" Archived 2017-06-13 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.. India online. 2014. Retrieved 18 December 2014.
- "Economic Times". Economic Times. 2010. Retrieved 18 December 2014.