ಸ್ಟಿರಿಯೊಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿ

ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ಉಪವಿಭಾಗವಾದ ಸ್ಟಿರಿಯೊಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿಯು, ಅಣುಗಳ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಕುಶಲತೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಪರಮಾಣುಗಳ ಸಾಪೇಕ್ಷ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಜೋಡಣೆಯ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.^[೧] ಸ್ಟಿರಿಯೊಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿಯ ಅಧ್ಯಯನವು ಸ್ಟಿರಿಯೊಸೋಮರ್ಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ, ಅವು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದ ಪ್ರಕಾರ ಒಂದೇ ಆಣ್ವಿಕ ಸೂತ್ರ ಮತ್ತು ಬಂಧಿತ ಪರಮಾಣುಗಳ ಅನುಕ್ರಮವನ್ನು (ಸಂವಿಧಾನ) ಹೊಂದಿವೆ, ಆದರೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಪರಮಾಣುಗಳ ಜ್ಯಾಮಿತೀಯ ಸ್ಥಾನೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಇದನ್ನು ಮೂರು ಆಯಾಮದ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. "ಸ್ಟಿರಿಯೊ" ಎಂಬ ಪೂರ್ವಪ್ರತ್ಯಯವು "ಮೂರು ಆಯಾಮ"ಗಳನ್ನು ಅರ್ಥೈಸುತ್ತದೆ.^[೨]

ಸ್ಟಿರಿಯೊಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿಯ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಶಾಖೆಯೆಂದರೆ ಚಿರಲ್ ಅಣುಗಳ ಅಧ್ಯಯನ. ಸ್ಟಿರಿಯೊಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿ ಸಾವಯವ, ಅಜೈವಿಕ, ಜೈವಿಕ, ಭೌತಿಕ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸುಪ್ರಮೋಲೆಕ್ಯುಲರ್ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ಸಂಪೂರ್ಣ ವರ್ಣಪಟಲವನ್ನು ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ.

ಇತಿಹಾಸ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕೆಲವು ಆಣ್ವಿಕ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳ ಅವಲೋಕನಗಳ ನಂತರ ಸ್ಟಿರಿಯೊಕೆಮಿಕಲ್ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ೧೮೧೫ ರಲ್ಲಿ ಜೀನ್-ಬ್ಯಾಪ್ಟಿಸ್ಟ್ ಬಯೋಟ್ ಅವರ ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಅವಲೋಕನವು ಸಾವಯವ ಸ್ಟಿರಿಯೊಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿ ಇತಿಹಾಸದ ಆರಂಭವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು. ಸಾವಯವ ಅಣುಗಳು ದ್ರಾವಣದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಅನಿಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಧ್ರುವೀಕೃತ ಬೆಳಕಿನ ಸಮತಲವನ್ನು ತಿರುಗಿಸಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿವೆ ಎಂದು ಅವರು ಗಮನಿಸಿದರು.^[೩] ಬಯೋಟ್‌ನ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ೧೮೪೨ ರಲ್ಲಿ ವೈನ್ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಪಾತ್ರೆಗಳಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾದ ಟಾರ್ಟಾರಿಕ್ ಆಮ್ಲದ ಲವಣಗಳು ಧ್ರುವೀಕೃತ ಬೆಳಕಿನ ಸಮತಲವನ್ನು ತಿರುಗಿಸಬಲ್ಲವು ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ ಲೂಯಿಸ್ ಪಾಶ್ಚರ್ ಅನ್ನು ಮೊದಲ ಸ್ಟೀರಿಯೊಕೆಮಿಸ್ಟ್ ಎಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಇತರ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಲವಣಗಳು ಹಾಗೆ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಎರಡು ವಿಧದ ಟಾರ್ಟ್ರೇಟ್ ಲವಣಗಳು ಭಿನ್ನವಾಗಿರುವ ಏಕೈಕ ಭೌತಿಕ ಆಸ್ತಿಯಾದ ಈ ಗುಣಲಕ್ಷಣವು ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಐಸೋಮೆರಿಸಂನ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ೧೮೭೪ ರಲ್ಲಿ, ಜಾಕೋಬಸ್ ಹೆನ್ರಿಕಸ್ ವ್ಯಾನ್ ಟಿ ಹಾಫ್ ಮತ್ತು ಜೋಸೆಫ್ ಲೆ ಬೆಲ್ ಅವರು ಇಂಗಾಲ(ಕಾರ್ಬನ್)ಕ್ಕೆ ಬದ್ಧವಾಗಿರುವ ಪರಮಾಣುಗಳ ಟೆಟ್ರಾಹೆಡ್ರಲ್ ಜೋಡಣೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ದೃಗ್ವಿಜ್ಞಾನದ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸಿದರು. ಕೆಕುಲೆ ೧೮೬೨ ರಲ್ಲಿ ಟೆಟ್ರಾಹೆಡ್ರಲ್ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು ಆದರೆ ಇವುಗಳನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಪ್ರಕಟಿಸಲಿಲ್ಲ. ಇಮ್ಯಾನುಯೆಲ್ ಪ್ಯಾಟರ್ನೊ ರವರು ಬಹುಶಃ ಇವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದಿದ್ದರು ಆದರೆ ೧೮೬೯ ರಲ್ಲಿ ಜಿಯೋರ್ನೇಲ್ ಡಿ ಸೈನ್ಜ್ ನ್ಯಾಚುರಲಿ ಎಡ್ ಎಕನಾಮಿಚೆಯಲ್ಲಿ ೧,೨ ಡೈಬ್ರೊಮೊಥೇನ್‌ನಂತಹ ಮೂರು ಆಯಾಮದ ರಚನೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿ ಚರ್ಚಿಸಿದವರಲ್ಲಿ ಮೊದಲಿಗರು. "ಚಿರಲ್" ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ೧೯೦೪ ರಲ್ಲಿ ಲಾರ್ಡ್ ಕೆಲ್ವಿನ್ ಪರಿಚಯಿಸಿದರು. ೧೯೦೮ ರಲ್ಲಿ, ಸ್ಕಾಟಿಷ್ ಫಾರ್ಮಾಕಾಲಜಿಸ್ಟ್ ಆಗಿದ್ದ ಆರ್ಥರ್ ರಾಬರ್ಟ್ಸನ್ ಕುಶ್ನಿ ರವರು ಕೈರಲ್ ಅಣುವಿನ ಎನಾಂಟಿಯೋಮರ್ಗಳ ನಡುವಿನ ಜೈವಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯ ವ್ಯತ್ಯಾಸದ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಅದುವೇ (-)-ಅಡ್ರಿನಾಲಿನ್ ವ್ಯಾಸೊಕಾನ್ಸ್ಟ್ರಿಕ್ಟರ್ ಆಗಿ (±)- ರೂಪಕ್ಕಿಂತ ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ಶಕ್ತಿಶಾಲಿಯಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು. ಇವರು ೧೯೨೬ ರಲ್ಲಿ ಚಿರಲ್ ಫಾರ್ಮಾಕಾಲಜಿ / ಸ್ಟಿರಿಯೊ-ಫಾರ್ಮಾಕಾಲಜಿ (ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಐಸೋಮೆರಿಕ್ ವಸ್ತುಗಳ ಜೈವಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳು)ಗೆ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಿದರು.^[೪]^[೫] ನಂತರ ೧೯೬೬ ರಲ್ಲಿ, ಸ್ಟಿರಿಯೊಜೆನಿಕ್ / ಚಿರಲ್ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ (ಆರ್- ಮತ್ತು ಎಸ್- ಸಂಕೇತ) ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಂರಚನೆಯನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಲು ಕ್ಯಾನ್-ಇಂಗೋಲ್ಡ್-ಪ್ರೆಲಾಗ್ ನಾಮಕರಣ ಅಥವಾ ಅನುಕ್ರಮ ನಿಯಮವನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಒಲೆಫಿನಿಕ್ ಬಂಧಗಳಾದ್ಯಂತ (ಇ- ಮತ್ತು ಝಡ್- ಸಂಕೇತ) ಅನ್ವಯಿಸಲು ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಯಿತು.

ಮಹತ್ವ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಕ್ಯಾನ್-ಇಂಗೋಲ್ಡ್-ಪ್ರೆಲಾಗ್ ಆದ್ಯತೆಯ ನಿಯಮಗಳು ಅಣುವಿನ ಸ್ಟಿರಿಯೊಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಅವು ಸ್ಟಿರಿಯೊಸೆಂಟರ್ ನ ಸುತ್ತಲಿನ ಪರಮಾಣುಗಳನ್ನು ಪ್ರಮಾಣಿತ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಣೀಕರಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅಣುವಿನಲ್ಲಿ ಈ ಪರಮಾಣುಗಳ ಸಾಪೇಕ್ಷ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ನಿಸ್ಸಂದಿಗ್ಧವಾಗಿ ವಿವರಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಫಿಶರ್ ಪ್ರೊಜೆಕ್ಷನ್ ಎಂಬುದು ಸ್ಟಿರಿಯೊಸೆಂಟರ್ ಸುತ್ತಲೂ ಸ್ಟಿರಿಯೊಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿಯನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಸರಳೀಕೃತ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ.

ಥಾಲಿಡೋಮೈಡ್ ಉದಾಹರಣೆ[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸ್ಟೀರಿಯೊಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಔಷಧೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಅನ್ವಯಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸ್ಟೀರಿಯೊಕೆಮಿಸ್ಟ್ರಿಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ಉದಾಹರಣೆಯು ಥಾಲಿಡೋಮೈಡ್ ದುರಂತಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಥಾಲಿಡೋಮೈಡ್ ಒಂದು ಔಷಧವಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ೧೯೫೭ ರಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಲಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಗರ್ಭಿಣಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಅನಾರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲು ಬಳಸಲು ಸೂಚಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಔಷಧವು ಟೆರಾಟೊಜೆನಿಕ್ ಎಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. ಇದು ಆರಂಭಿಕ ಭ್ರೂಣದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಗಂಭೀರ ಆನುವಂಶಿಕ ಹಾನಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಶಿಶುಗಳಲ್ಲಿ ಅಂಗ ವಿರೂಪಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಟೆರಾಟೊಜೆನೆಸಿಟಿಯ ಹಲವಾರು ಪ್ರಸ್ತಾವಿತ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು (ಆರ್)- ಮತ್ತು (ಎಸ್)-ಥಾಲಿಡೋಮೈಡ್ ಎನಾಂಟಿಯೋಮರ್ಗಳು ವಿಭಿನ್ನ ಜೈವಿಕ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ.^[೬] ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮಾನವ ದೇಹದಲ್ಲಿ, ಥಾಲಿಡೋಮೈಡ್ ಜನಾಂಗೀಕರಣಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡು ಎನಾಂಟಿಯೋಮರ್ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಮಾತ್ರ ಔಷಧವಾಗಿ ನೀಡಿದರೂ, ಇನ್ನೊಂದು ಎನಾಂಟಿಯೋಮರ್ ಚಯಾಪಚಯ ಕ್ರಿಯೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ.^[೭] ಥಾಲಿಡೋಮೈಡ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತ ಇತರ ಕಾಯಿಲೆಗಳ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಮತ್ತು ಕುಷ್ಠರೋಗಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗರ್ಭಿಣಿಯರು ಇದರ ಬಳಕೆಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಮತ್ತು ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ವಿರೂಪಗಳನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ನಿಯಮ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದಾಗುವ ವಿಪತ್ತು, ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗುವ ಮೊದಲು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸುವ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರೇರಕ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿತ್ತು.

ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ವಿಲಿಯಂ ಕ್ಲೈನ್ ಮತ್ತು ವ್ಲಾದಿಮಿರ್ ಪ್ರೆಲಾಗ್ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅನುವರ್ತಕವನ್ನು(ಐಯುಪಿಎಸಿ ಗೋಲ್ಡ್ ಬುಕ್) ವಿವರಿಸುವ ಅನೇಕ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ. ಇದು ಅವರ ಕ್ಲೈನ್-ಪ್ರೆಲಾಗ್ ನಾಮಕರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ:

±೬೦° ತಿರುಚುವ ಕೋನವನ್ನು ಗೌಚೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
೦° ಮತ್ತು ±೯೦° ನಡುವಿನ ತಿರುಚುವ ಕೋನವನ್ನು ಸಿನ್ (ಎಸ್) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
±೯೦° ಮತ್ತು ೧೮೦° ನಡುವಿನ ತಿರುಚುವ ಕೋನವನ್ನು ವಿರೋಧಿ(ಆಂಟಿ) (ಎ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
೩೦ ° ಮತ್ತು ೧೫೦ ° ಅಥವಾ -೩೦ ° ಮತ್ತು -೧೫೦ ° ನಡುವಿನ ತಿರುಚುವ ಕೋನವನ್ನು ಕ್ಲಿನಲ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
೦° ಮತ್ತು ೩೦° ಅಥವಾ ೧೫೦° ಮತ್ತು ೧೮೦° ನಡುವಿನ ತಿರುಚುವ ಕೋನವನ್ನು ಪೆರಿಪ್ಲಾನಾರ್ (ಪಿ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
೦° ರಿಂದ ೩೦° ನಡುವಿನ ತಿರುಚುವ ಕೋನವನ್ನು ಸಿನ್‌ಪೆರಿಪ್ಲಾನಾರ್ ಅಥವಾ ಸಿನ್- ಅಥವಾ ಸಿಸ್-ಕನ್‌ಫರ್ಮೇಶನ್ (ಎಸ್‌ಪಿ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
೩೦° ರಿಂದ ೯೦° ಮತ್ತು –೩೦° ರಿಂದ –೯೦° ನಡುವಿನ ತಿರುಚುವ ಕೋನವನ್ನು ಸಿಂಕ್ಲಿನಲ್ ಅಥವಾ ಗೌಚೆ ಅಥವಾ ಓರೆ (ಎಸ್‌ಸಿ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
೯೦° ರಿಂದ ೧೫೦° ಮತ್ತು –೯೦° ರಿಂದ –೧೫೦° ನಡುವಿನ ತಿರುಚುವ ಕೋನವನ್ನು ಆಂಟಿಕ್ಲಿನಲ್(ಎಸಿ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
±೧೫೦° ರಿಂದ ೧೮೦° ವರೆಗಿನ ತಿರುಚುವ ಕೋನವನ್ನು ಆಂಟಿಪೆರಿಪ್ಲಾನಾರ್ ಅಥವಾ ಆಂಟಿ ಅಥವಾ ಟ್ರಾನ್ಸ್ (ಎಪಿ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಸ್ಟಿರಿಯೊಸೋಮೆರಿಸಂನ ವಿಧಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಅಟ್ರೊಪಿಸೋಮೆರಿಸಮ್[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಅಟ್ರೊಪಿಸೋಮರ್‌ಗಳು ಒಂದೇ ಬಂಧದ ಬಗ್ಗೆ ತಿರುಗುವಿಕೆಯಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಸ್ಟಿರಿಯೊಸೋಮರ್‌ಗಳಾಗಿವೆ. ಅಲ್ಲಿ ಸ್ಟೆರಿಕ್ ಸ್ಟ್ರೈನ್ ಅಥವಾ ಇತರ ಕೊಡುಗೆದಾರರಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಶಕ್ತಿಯ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳು ತಿರುಗುವಿಕೆಗೆ ತಡೆಗೋಡೆ ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತವೆ. ಇದು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಕಾನ್ಫಾರ್ಮರ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಈ ಹೆಸರನ್ನು ಕುಹ್ನ್‌ರವರು ೧೯೩೩ ರಲ್ಲಿ ರಚಿಸಿದರು. ಆದರೆ ೧೯೨೨ ರಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಸ್ಟಿರವರು ಅಟ್ರೊಪಿಸೋಮೆರಿಸಮ್ ಅನ್ನು ಮೊದಲು ೬, ೬- ಡೈನಿಟ್ರೋ - ೨, ೨- ಡಿಫೆನಿಕ್ ಆಮ್ಲದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಹಿಡಿದರು.

ಸಿಸ್-ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಐಸೋಮೆರಿಸಮ್[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಸಿಸ್-ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಐಸೋಮೆರಿಸಮ್ ಅನ್ನು ಜ್ಯಾಮಿತೀಯ ಐಸೋಮೆರಿಸಮ್ ಅಥವಾ ಕಾನ್ಫಿಗರೇಶನ್ ಐಸೋಮೆರಿಸಮ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಸಾವಯವ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಪದವಾಗಿದೆ. "ಸಿಸ್" ಮತ್ತು "ಟ್ರಾನ್ಸ್" ಪೂರ್ವಪ್ರತ್ಯಯಗಳು ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಭಾಷೆಯಿಂದ ಬಂದವು. ಕ್ರಮವಾಗಿ "ಈ ಭಾಗ" ಮತ್ತು "ಇನ್ನೊಂದು ಬದಿ" ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ಈ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಪದಗಳು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ, ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಗುಂಪುಗಳು ಇಂಗಾಲದ ಸರಪಳಿಯ ಒಂದೇ ಬದಿಯಲ್ಲಿವೆ ಎಂದು ಸಿಸ್ ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಗುಂಪುಗಳು ಇಂಗಾಲದ ಸರಪಳಿಯ ಎದುರು ಬದಿಗಳಲ್ಲಿವೆ ಎಂದು ಟ್ರಾನ್ಸ್ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ. ಸಿಸ್-ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಐಸೋಮರ್‌ಗಳು ಸ್ಟೀರಿಯೋಸೋಮರ್‌ಗಳು. ಅಂದರೆ, ಒಂದೇ ಸೂತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಜೋಡಿ ಅಣುಗಳು. ಆದರೆ ಅವುಗಳ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಮೂರು ಆಯಾಮದ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ವಿಭಿನ್ನ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, ರೂಪಾಂತರ ಐಸೋಮೆರಿಸಂ ಎನ್ನುವುದು ಸ್ಟೀರಿಯೋಸೋಮೆರಿಸಂನ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಐಸೋಮರ್‌ಗಳನ್ನು ಏಕಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ಒಂದೇ ಬಂಧಗಳ ತಿರುಗುವಿಕೆಯಿಂದ ಪರಸ್ಪರ ಪರಿವರ್ತಿಸಬಹುದು. ಏಕ ಬಂಧಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿರುಗುವಿಕೆಯಿಂದ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುವ ಅಣುವಿನ ಪರಮಾಣುಗಳ ಯಾವುದೇ ಎರಡು ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ವಿಭಿನ್ನ ಅನುರೂಪಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದಾದರೂ, ಶಕ್ತಿಯ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಮಿನಿಮಾಗೆ ಅನುಗುಣವಾದ ಅನುರೂಪಗಳನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಅನುರೂಪ ಐಸೋಮರ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ಕಾನ್ಫಾರ್ಮರ್‌ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶಕ್ತಿಯ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಗರಿಷ್ಠತೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾದ ರೂಪಾಂತರಗಳು ಸ್ಥಳೀಯ-ಕನಿಷ್ಠ ಅನುಗುಣವಾದ ಐಸೋಮರ್‌ಗಳ ನಡುವಿನ ಪರಿವರ್ತನೆಯ ಸ್ಥಿತಿಗಳಾಗಿವೆ. ಏಕ ಬಂಧಗಳ ಕುರಿತಾದ ತಿರುಗುವಿಕೆಯು ಒಂದು ಕನ್ಫಾರ್ಮರ್ ಅನ್ನು ಇನ್ನೊಂದಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ತಿರುಗುವ ಶಕ್ತಿಯ ತಡೆಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಮೀರಿಸುತ್ತದೆ. ಶಕ್ತಿಯ ತಡೆ ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದರೆ, ಉಚಿತ ತಿರುಗುವಿಕೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಸಿಸ್ - ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಐಸೋಮೆರಿಸಂ ಅನ್ನು ಜ್ಯಾಮಿತೀಯ ಐಸೋಮರ್‌ಗಳು ಎಂದು ಕೂಡ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಅಣುವಿನ ಬಗ್ಗದ ರಚನೆಯಿಂದಾಗಿ ವಿಭಿನ್ನ ಸಂರಚನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಸಿಸ್-ಟ್ರಾನ್ಸ್ ಐಸೋಮೆರಿಸಂ ಅನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಲು ಅಣುವಿಗೆ ಎರಡು ಅವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಬೇಕು: ೧. ಅಣುವಿನೊಳಗೆ ತಿರುಗುವಿಕೆಯನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಬೇಕು. ೨. ಎರಡು ಅದ್ವಿತೀಯ ಬಂಧಿತ ಇಂಗಾಲದ ಪರಮಾಣುವಿನ ಮೇಲೆ ಎರಡು ಸಮಾನವಲ್ಲದ ಗುಂಪುಗಳು ಇರಬೇಕು.

ಡಯಾಸ್ಟ್ರೀಮರ್[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ಡಯಾಸ್ಟೀರೋಮರ್ಗಳು(ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಇದನ್ನು ಡಯಾಸ್ಟ್ರೀಸೋಸೋಮರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) ಒಂದು ರೀತಿಯ ಸ್ಟೀರಿಯೋಸೋಮರ್‌ಗಳಾಗಿವೆ. ಡಯಾಸ್ಟೊರಿಯೊಮರ್‌ಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡಿರಹಿತ ಚಿತ್ರವಲ್ಲದ ಸ್ಟೀರಿಯೋಸೋಮರ್‌ಗಳು ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಒಂದು ಸಂಯುಕ್ತದ ಎರಡು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಟಿರಿಯೊಸೋಮರ್‌ಗಳು ಸಮಾನವಾದ (ಸಂಬಂಧಿತ) ಸ್ಟೀರಿಯೋಸೆಂಟರ್‌ಗಳ ಒಂದು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ(ಆದರೆ ಎಲ್ಲರಲ್ಲ) ವಿಭಿನ್ನ ಸಂರಚನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವಾಗ ಅವು ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ. ಮತ್ತು ಅವು ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲ. ಎರಡು ಡಯಾಸ್ಟ್ರೀಸೋಸೋಮರ್‌ಗಳು ಒಂದೇ ಸ್ಟೀರಿಯೋಸೆಂಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಪರಸ್ಪರ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುವಾಗ ಅವು ಎಪಿಮರ್‌ಗಳಾಗಿವೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸ್ಟಿರಿಯೊಸೆಂಟರ್ ಎರಡು ವಿಭಿನ್ನ ಸಂರಚನೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎರಡು ಅಂಶಗಳಿಂದ ಸ್ಟೀರಿಯೋಸೋಮರ್‌ಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಎನಾಂಟಿಯೊಮರ್[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, ಎನ್‌ಯಾಂಟಿಯೊಮರ್ ಎನ್ನುವುದು ಎರಡು ಸ್ಟೀರಿಯೋಸೋಮರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದ್ದು, ಅವುಗಳು ಪರಸ್ಪರರ ಕನ್ನಡಿ ಚಿತ್ರಗಳಾಗಿವೆ.^[೮] ಅವುಗಳು ಸೂಪರ್‌ಪೋಸಬಲ್ ಅಲ್ಲದ(ಒಂದೇ ಅಲ್ಲ), ಒಬ್ಬರ ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲ ಕೈಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಗಳಾಗಿವೆ. ಅದು ಮರುಹೊಂದಿಸುವಿಕೆಯಿಂದ ಒಂದೇ ರೀತಿ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಒಂದು ಸಂಯುಕ್ತದಲ್ಲಿನ ಒಂದೇ ಚಿರಲ್ ಪರಮಾಣು ಅಥವಾ ಅಂತಹುದೇ ರಚನಾತ್ಮಕ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವು ಆ ಸಂಯುಕ್ತವು ಎರಡು ಸಂಭಾವ್ಯ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಲು ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಜೋಡಿಯ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಎನ್ಯಾಂಟಿಯೊಮಾರ್ಫ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ(ಎನಾಂಟಿಯೊ = ವಿರುದ್ಧ; ಮಾರ್ಫ್ = ರೂಪ) ಮತ್ತು ರಚನಾತ್ಮಕ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಎಂಟಿಯೊಮೆರಿಸಮ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಂಯುಕ್ತದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಚಿರಲ್ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯು ಜ್ಯಾಮಿತೀಯ ರೂಪಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.

ರೋಟಾಮರ್‌ಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

ರೋಟಾಮರ್‌ಗಳು ಏಕ-ಬಂಧದ ಸುತ್ತ ತಿರುಗುವಿಕೆಯಿಂದ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುವ ಅನುರೂಪ ಐಸೋಮರ್‌ಗಳಾಗಿವೆ. ಆವರ್ತಕ ತಡೆಗೋಡೆ ಎಂದರೆ ಒಂದು ರೋಟಾಮರ್ ಅನ್ನು ಇನ್ನೊಂದಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ಅಗತ್ಯವಾದ ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]

↑ Ernest Eliel Basic Organic Stereochemistry ,2001 ISBN 0471374997; Bernard Testa and John Caldwell Organic Stereochemistry: Guiding Principles and Biomedicinal Relevance 2014 ISBN 3906390691; Hua-Jie Zhu Organic Stereochemistry: Experimental and Computational Methods 2015 ISBN 3527338225; László Poppe, Mihály Nógrádi, József Nagy, Gábor Hornyánszky, Zoltán Boros Stereochemistry and Stereoselective Synthesis: An Introduction 2016 ISBN 3527339019
↑ "the definition of stereo-". Dictionary.com. Archived from the original on 2010-06-09.
↑ Nasipuri, D (2021). Stereochemistry of Organic Compounds Principles and Applications (4th ed.). New Delhi: New Age International. p. 1. ISBN 978-93-89802-47-4.
↑ Smith, Silas W. (2009-05-04). "Chiral Toxicology: It's the Same Thing…Only Different". Toxicological Sciences. 110 (1): 4–30. doi:10.1093/toxsci/kfp097. ISSN 1096-6080. PMID 19414517.
↑ https://academic.oup.com/toxsci/article/110/1/4/1668162?login=false
↑ Stephens TD, Bunde CJ, Fillmore BJ (June 2000). "Mechanism of action in thalidomide teratogenesis". Biochemical Pharmacology. 59 (12): 1489–99. doi:10.1016/S0006-2952(99)00388-3. PMID 10799645.
↑ Teo SK, Colburn WA, Tracewell WG, Kook KA, Stirling DI, Jaworsky MS, Scheffler MA, Thomas SD, Laskin OL (2004). "Clinical pharmacokinetics of thalidomide". Clin. Pharmacokinet. 43 (5): 311–327. doi:10.2165/00003088-200443050-00004. PMID 15080764. S2CID 37728304.
↑ Caillet, Céline; Chauvelot-Moachon, Laurence; Montastruc, Jean-Louis; Bagheri, Haleh; French Association of Regional Pharmacovigilance Centers (November 2012). "Safety profile of enantiomers vs . racemic mixtures: it's the same?: Short report". British Journal of Clinical Pharmacology. 74 (5): 886–889. doi:10.1111/j.1365-2125.2012.04262.x. PMC 3495153. PMID 22404187.

[1] Ernest Eliel Basic Organic Stereochemistry ,2001 ISBN 0471374997; Bernard Testa and John Caldwell Organic Stereochemistry: Guiding Principles and Biomedicinal Relevance 2014 ISBN 3906390691; Hua-Jie Zhu Organic Stereochemistry: Experimental and Computational Methods 2015 ISBN 3527338225; László Poppe, Mihály Nógrádi, József Nagy, Gábor Hornyánszky, Zoltán Boros Stereochemistry and Stereoselective Synthesis: An Introduction 2016 ISBN 3527339019

[2] "the definition of stereo-". Dictionary.com. Archived from the original on 2010-06-09.

[3] Nasipuri, D (2021). Stereochemistry of Organic Compounds Principles and Applications (4th ed.). New Delhi: New Age International. p. 1. ISBN 978-93-89802-47-4.

[4] Smith, Silas W. (2009-05-04). "Chiral Toxicology: It's the Same Thing…Only Different". Toxicological Sciences. 110 (1): 4–30. doi:10.1093/toxsci/kfp097. ISSN 1096-6080. PMID 19414517.

[5] ttps://academic.oup.com/toxsci/article/110/1/4/1668162?login=false

[6] Stephens TD, Bunde CJ, Fillmore BJ (June 2000). "Mechanism of action in thalidomide teratogenesis". Biochemical Pharmacology. 59 (12): 1489–99. doi:10.1016/S0006-2952(99)00388-3. PMID 10799645.

[7] Teo SK, Colburn WA, Tracewell WG, Kook KA, Stirling DI, Jaworsky MS, Scheffler MA, Thomas SD, Laskin OL (2004). "Clinical pharmacokinetics of thalidomide". Clin. Pharmacokinet. 43 (5): 311–327. doi:10.2165/00003088-200443050-00004. PMID 15080764. S2CID 37728304.

[8] Caillet, Céline; Chauvelot-Moachon, Laurence; Montastruc, Jean-Louis; Bagheri, Haleh; French Association of Regional Pharmacovigilance Centers (November 2012). "Safety profile of enantiomers vs . racemic mixtures: it's the same?: Short report". British Journal of Clinical Pharmacology. 74 (5): 886–889. doi:10.1111/j.1365-2125.2012.04262.x. PMC 3495153. PMID 22404187.

[೧]

[೨]

[೩]

[೪]

[೫]

[೬]

[೭]

[೮]