ಸಾಂದ್ರತೆ

ವಿಕಿಪೀಡಿಯದಿಂದ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಸ್ವತಂತ್ರ ವಿಶ್ವಕೋಶ



ವಿವಿಧ ಸಾಂದ್ರತೆಯುಳ್ಳ ವಿವಿಧ ದ್ರವಗಳುಳ್ಳ ಸಿಲಿಂಡರ್.

ಸಾಂದ್ರತೆ ಎಂದರೆ ವಸ್ತುವಿನ ಏಕಮಾನ ಗಾತ್ರದಲ್ಲಿರುವ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯ ಅಳತೆ. ಗಾತ್ರ V, ರಾಶಿ m, ಸಾಂದ್ರತೆ D ಆದಲ್ಲಿ

.

ಒಂದು ಘನಮೀಟರ್‍ನಲ್ಲಿ ಇಂತಿಷ್ಟು ಕಿ.ಗ್ರಾಂ (Kg/m2) ಅಥವಾ ಒಂದು ಘನ ಸೆಂಟಿಮೀಟರ್‍ನಲ್ಲಿ ಇಂತಿಷ್ಟು ಗ್ರಾಮ್ (g/cm2)ಎಂದು ಅಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಸ್ತುವಿನ ಸಾಂದ್ರತೆ, ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚು ನಿಖರವಾಗಿ, ವಾಲ್ಯೂಮೆಟ್ರಿಕ್ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ ಸಾಂದ್ರತೆಯು ಪ್ರತಿ ಯುನಿಟ್ ಪರಿಮಾಣಕ್ಕೆ ಅದರ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯಾಗಿದೆ. ಸಾಂದ್ರತೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸುವ ಚಿಹ್ನೆ ρ (ಲೋವರ್ ಕೇಸ್ ಗ್ರೀಕ್ ಅಕ್ಷರ ರೋ), ಆದರೂ ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಅಕ್ಷರ ಡಿ ಅನ್ನು ಸಹ ಬಳಸಬಹುದು. ಗಣಿತದ ಪ್ರಕಾರ, ಸಾಂದ್ರತೆಯನ್ನು ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯನ್ನು ಪರಿಮಾಣದಿಂದ ಭಾಗಿಸಲಾಗಿದೆ: [1] {\ displaystyle \ rho = {\ frac {m} {V}}} ಇಲ್ಲಿ the ಎಂಬುದು ಸಾಂದ್ರತೆ, m ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ, ಮತ್ತು V ಎಂಬುದು ಪರಿಮಾಣ. ಕೆಲವು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ ತೈಲ ಮತ್ತು ಅನಿಲ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ), ಸಾಂದ್ರತೆಯನ್ನು ಅದರ ಪ್ರತಿ ಯೂನಿಟ್ ಪರಿಮಾಣಕ್ಕೆ ಸಡಿಲವಾಗಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿದೆ, [2] ಇದು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ನಿಖರವಾಗಿಲ್ಲವಾದರೂ - ಈ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ತೂಕ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶುದ್ಧ ವಸ್ತುವಿಗೆ ಸಾಂದ್ರತೆಯು ಅದರ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ ಸಾಂದ್ರತೆಯಷ್ಟೇ ಸಂಖ್ಯಾತ್ಮಕ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ವಿಭಿನ್ನ ವಸ್ತುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿಭಿನ್ನ ಸಾಂದ್ರತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಸಾಂದ್ರತೆಯು ತೇಲುವಿಕೆ, ಶುದ್ಧತೆ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾಕೇಜಿಂಗ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರಬಹುದು. ತಾಪಮಾನ ಮತ್ತು ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಪ್ರಮಾಣಿತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಓಸ್ಮಿಯಮ್ ಮತ್ತು ಇರಿಡಿಯಮ್ ಸಾಂದ್ರತೆಯುಳ್ಳ ಅಂಶಗಳಾಗಿವೆ ಆದರೆ ಕೆಲವು ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಸಾಂದ್ರವಾಗಿರಬಹುದು. ವಿಭಿನ್ನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಾದ್ಯಂತ ಸಾಂದ್ರತೆಯ ಹೋಲಿಕೆಗಳನ್ನು ಸರಳೀಕರಿಸಲು, ಇದನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಆಯಾಮವಿಲ್ಲದ ಪ್ರಮಾಣ "ಸಾಪೇಕ್ಷ ಸಾಂದ್ರತೆ" ಅಥವಾ "ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಗುರುತ್ವ" ದಿಂದ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ ವಸ್ತುವಿನ ಸಾಂದ್ರತೆಯ ಪ್ರಮಾಣಿತ ವಸ್ತುವಿನ ಅನುಪಾತ, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನೀರು. ಆದ್ದರಿಂದ ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಸಾಪೇಕ್ಷ ಸಾಂದ್ರತೆ ಎಂದರೆ ವಸ್ತುವು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ತೇಲುತ್ತದೆ ವಸ್ತುವಿನ ಸಾಂದ್ರತೆಯು ತಾಪಮಾನ ಮತ್ತು ಒತ್ತಡದೊಂದಿಗೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ವ್ಯತ್ಯಾಸವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಘನವಸ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ದ್ರವಗಳಿಗೆ ಚಿಕ್ಕದಾದರೂ ಅನಿಲಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು. ವಸ್ತುವಿನ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದರಿಂದ ವಸ್ತುವಿನ ಪರಿಮಾಣ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಸಾಂದ್ರತೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ. ವಸ್ತುವಿನ ತಾಪಮಾನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು (ಕೆಲವು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ) ಅದರ ಪರಿಮಾಣವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅದರ ಸಾಂದ್ರತೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ, ಒಂದು ದ್ರವದ ಕೆಳಭಾಗವನ್ನುಬಿಸಿ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಬಿಸಿಯಾದ ದ್ರವದ ಸಾಂದ್ರತೆಯು ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದರಿಂದ ಕೆಳಗಿನಿಂದ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಶಾಖ ಸಂವಹನವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಹೆಚ್ಚು ದಟ್ಟವಾದ ಬಿಸಿಮಾಡದ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಲು ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ವಸ್ತುವಿನ ಸಾಂದ್ರತೆಯ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅದರ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪರಿಮಾಣ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಈ ಪದವನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಉಷ್ಣಬಲ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಂದ್ರತೆಯು ತೀವ್ರವಾದ ಆಸ್ತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದರಲ್ಲಿ ವಸ್ತುವಿನ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದರಿಂದ ಅದರ ಸಾಂದ್ರತೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗುವುದಿಲ್ಲ; ಬದಲಿಗೆ ಅದು ತನ್ನ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು[ಬದಲಾಯಿಸಿ]