ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್

 

ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್
Raja of Jammu
ಆಳ್ವಿಕೆ	೧೬ ಜೂನ್ ೧೮೨೨—೧೬ ಮಾರ್ಚ್ ೧೮೪೬
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ	ಕಿಶೊರ್ ಸಿಂಗ್
ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮಿರದ ಮಹಾರಾಜ
ಆಳ್ವಿಕೆ	೧೬ ಮಾರ್ಚ್ ೧೮೪೬—೨೦ ಫ಼ೆಬ್ರವರಿ ೧೮೫೬
ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ	ರಣ್‍ಬಿರ್ ಸಿಂಗ್
Wazir of the Sikh Empire
In office	31 January 1846 – 9 March 1846
ಪೂರ್ವಾಧಿಕಾರಿ	ಲಾಲ್ ಸಿಂಗ್
ಹೆಂಡತಿಯರು	ನಿಹಾಲ್ ಕೌರ್, ರಾಣಿ ರಾಕ್ವಾಲ್
ಸಂತಾನ
ಸೋಹನ್ ಸಿಂಗ್,ದಮ್ ಸಿಂಗ್,ರಣ್‍ಬಿರ್ ಸಿಂಗ್
ಪೂರ್ಣ ಹೆಸರು
ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್
ಮನೆ	ಡೋಗ್ರಾ ರಾಜವಂಶ
ತಂದೆ	ಮಿಯಾನ್ ಕಿಶೋರ್ ಸಿಂಗ್
ಜನನ	(೧೭೯೨-೧೦-೨೧)೨೧ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೭೯೨ ಜಮ್ಮು
ಮರಣ	30 June 1857(1857-06-30) (aged 64)
ಧರ್ಮ	ಹಿಂದೂ

ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಜಮ್ವಾಲ್ (೧೭೯೨-೧೮೫೭) ಡೋಗ್ರಾ ರಾಜವಂಶದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ ಮತ್ತು ಮೊದಲ ಆಂಗ್ಲೋ-ಸಿಖ್ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸಿಖ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸೋಲಿನ ನಂತರ ಬ್ರಿಟಿಷ್‍ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದ ರಾಜ್ಯವಾದ ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದ ಮೊದಲ ಮಹಾರಾಜರಾಗಿದ್ದರು . . ಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ದೂರ ಉಳಿದರು ಇದು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಿಜಯಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು, ಮತ್ತು ಅಂತಿಮ ೩೮ ದಿನಗಳ ಸಂಘರ್ಷಕ್ಕೆ ಸಿಖ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾದರು. ಅಮೃತಸರ ಒಪ್ಪಂದವು (೧೮೪೬) ಬ್ರಿಟಿಷರು ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್‌ಗೆ ೭,೫೦,೦೦೦ ನನಾಕ್ಷಹೀ ರೂಪಾಯಿಗಳಿಗೆ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಎಲ್ಲಾ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಲಾಹೋರ್ ಒಪ್ಪಂದದ ಮೂಲಕ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟರು.

ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ

ಮಹಾರಾಜ ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಬೆಟ್ಟದ ಕೋಟೆ, ೧೮೪೬ ರೇಖಾಚಿತ್ರ

ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ೧೭೯೨ ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೧೭ ರಂದು ಹಿಂದೂ ಡೋಗ್ರಾ ರಜಪೂತ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ತಂದೆ ಕಿಶೋರ್ ಸಿಂಗ್ ಜಮ್ವಾಲ್. ಅವರು ೧೮೦೯ ರಲ್ಲಿ ರಂಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಸೈನ್ಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದರು ಮತ್ತು ೧೨,೦೦೦ ರೂಪಾಯಿ ಮೌಲ್ಯದ ಜಾಗೀರ್ ಮತ್ತು ೯೦ ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ಗಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು.

೧೮೦೮ ರಲ್ಲಿ, ಜಮ್ಮು ಕದನದ ನಂತರ, ರಾಜ್ಯವನ್ನು ರಂಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ೧೮೧೯ ರಲ್ಲಿ ಸಿಖ್ ಪಡೆಗಳಿಂದ ಕಾಶ್ಮೀರವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರೊಂದಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿದ ಹೊಸದಾಗಿ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ರಂಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಒಬ್ಬ ಗವರ್ನರ್ ಅನ್ನು ನೇಮಿಸಿದರು. ೧೮೨೦ ರಲ್ಲಿ, ಅವರ ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸಿ, ರಂಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಕಿಶೋರ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರಿಗೆ ಜಮ್ಮು ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಅನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ದಯಪಾಲಿಸಿದರು.

೧೮೨೧ ರಲ್ಲಿ, ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ರಜೌರಿಯನ್ನು ಅಘರ್ ಖಾನ್ ಮತ್ತು ಕಿಶ್ತ್ವಾರ್ ಅನ್ನು ರಾಜಾ ತೇಗ್ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಸಿಂಗ್ (ಅಲಿಯಾಸ್ ಸೈಫುಲ್ಲಾ ಖಾನ್) ನಿಂದ ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಅದೇ ವರ್ಷ, ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಡೇರಾ ಘಾಜಿ ಖಾನ್ ಸಿಖ್ ವಿಜಯದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು. ಸಿಖ್ಖರ ವಿರುದ್ಧ ದಂಗೆಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಕುಲದವನಾದ ಮಿಯಾನ್ ಡಿಡೋ ಜಮ್ವಾಲ್‌ನನ್ನು ಸಹ ಅವನು ಸೆರೆಹಿಡಿದು ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಿದನು.

ಭಾರತದ ಅಮರ್ ಮಹಲ್ ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಪ್ರತಿಮೆ

ಜಮ್ಮುವಿನ ರಾಜ

೧೯ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಧ್ಯಭಾಗದ ಜಮ್ಮುವಿನ ತಾವಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ಮಹಾರಾಜ ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಅರಮನೆ

ಕಿಶೋರ್ ಸಿಂಗ್ ೧೮೨೨ ರಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು ಮತ್ತು ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರನ್ನು ಜಮ್ಮುವಿನ ರಾಜ ಎಂದು ಅವರ ಸುಜರೈನ್ ರಂಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ದೃಢಪಡಿಸಿದರು. ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ, ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ತನ್ನ ಬಂಧು, ಪದಚ್ಯುತ ರಾಜಾ ಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರಿಂದ ತ್ಯಜಿಸುವ ಔಪಚಾರಿಕ ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ಪಡೆದರು.

ಜಮ್ಮುವಿನ ರಾಜಾ (ಗವರ್ನರ್-ಜನರಲ್/ಚೀಫ್) ಆಗಿ, ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಸಿಖ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದರು. ಇಂಪೀರಿಯಲ್ ಮತ್ತು ಊಳಿಗಮಾನ್ಯ ಸೈನ್ಯದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ, ಅವರು ೩ ಪದಾತಿದಳದ ರೆಜಿಮೆಂಟ್‌ಗಳು, ೧೫ ಲಘು ಆರ್ಟಿಲರಿ ಗನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ೪೦ ಗ್ಯಾರಿಸನ್ ಗನ್‌ಗಳ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಅರ್ಹರಾಗಿದ್ದರು.

೧೮೨೪ ರಲ್ಲಿ ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಪವಿತ್ರ ಮನ್ಸಾರ್ ಸರೋವರದ ಸಮೀಪವಿರುವ ಸಮರ್ಥ್ ಕೋಟೆಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ೧೮೨೭ ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಸಿಖ್ ಕಮಾಂಡರ್-ಇನ್-ಚೀಫ್ ಹರಿ ಸಿಂಗ್ ನಲ್ವಾ ಜೊತೆಗೂಡಿ, ಅವರು ಶೈದು ಕದನದಲ್ಲಿ ಸಯ್ಯದ್ ಅಹ್ಮದ್ ನೇತೃತ್ವದ ಆಫ್ಘನ್ ಬಂಡುಕೋರರ ಗುಂಪಿನೊಂದಿಗೆ ಹೋರಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಸೋಲಿಸಿದರು. ೧೮೩೧ ಮತ್ತು ೧೮೩೯ ರ ನಡುವೆ ರಂಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್‌ಗೆ ಉತ್ತರ ಪಂಜಾಬ್‌ನಲ್ಲಿನ ಉಪ್ಪಿನ ಗಣಿಗಳ ಜಾಗೀರ್, ಮತ್ತು ಹತ್ತಿರದ ಪಂಜಾಬಿ ಪಟ್ಟಣಗಳಾದ ಭೇರಾ, ಝೇಲಂ, ರೋಹ್ತಾಸ್ ಮತ್ತು ಗುಜರಾತ್ ಅನ್ನು ದಯಪಾಲಿಸಿದರು.

೧೮೩೭ ಪೂಂಚ್ ದಂಗೆ ೧೮೩೭ರಲ್ಲಿ, ಜಮ್ರುದ್ ಕದನದಲ್ಲಿ ಹರಿ ಸಿಂಗ್ ನಲ್ವಾ ಮರಣದ ನಂತರ, ಮೊಘಲ್, ತನೋಲಿಸ್, ಕರ್ರಾಲ್ಸ್, ಧುಂಡ್ಸ್, ಸತ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಸುಧಾನ್‌ಗಳ ಮುಸ್ಲಿಂ ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳು ಹಜಾರಾ ಮತ್ತು ಪೂಂಚ್‌ನಲ್ಲಿ ದಂಗೆ ಎದ್ದರು. ಮಲ್ಡಿಯಾಲ್ ಮೊಘಲ್ ಬುಡಕಟ್ಟಿನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಶಮ್ಸ್ ಖಾನ್ ಮತ್ತು ರಾಜಾ ಧ್ಯಾನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಮಾಜಿ ಗೌಪ್ಯ ಅನುಯಾಯಿಗಳು ಬಂಡಾಯದ ನೇತೃತ್ವ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಹೀಗಾಗಿ ಆಡಳಿತದ ವಿರುದ್ಧ ಶಮ್ಸ್ ಖಾನ್ ಮಾಲ್ದಿಯಾಲ್ ಮಾಡಿದ ದ್ರೋಹವನ್ನು ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರಿಗೆ ಬಂಡಾಯ ಹತ್ತಿಕ್ಕುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಹಜಾರಾ ಮತ್ತು ಮುರ್ರೆ ಬೆಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ದಂಗೆಕೋರರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದ ನಂತರ, ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲ ಕಹುಟಾದಲ್ಲಿ ಉಳಿದು ದಂಗೆಕೋರರಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿದರು. ನಂತರ ದಂಗೆಕೋರರನ್ನು ಹತ್ತಿಕ್ಕಲು ಅವನ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸಲಾಯಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಶಮ್ಸ್ ಖಾನ್ ಮಾಲ್ದಿಯಾಲ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಸೋದರಳಿಯ ರಾಜ್ ವಾಲಿ ಖಾನ್ ಅವರಿಗೆ ದ್ರೋಹ ಬಗೆದರು ಮತ್ತು ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್‌ಗಳನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು, ಜೀವಂತವಾಗಿ ಸುಟ್ಟುಹಾಕಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಕ್ರೌರ್ಯದಿಂದ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟರು ಮತ್ತು ನಿದ್ರೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವರ ತಲೆಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಲಾಯಿತು. ಸಮಕಾಲೀನ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರು ಸ್ಥಳೀಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಅಪಾರವಾಗಿ ಬಳಲಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಲಾಹೋರ್‌ನಲ್ಲಿ ಒಳಸಂಚು

೧೮೩೯ ರಲ್ಲಿ ರಂಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ, ಲಾಹೋರ್ ಪಿತೂರಿಗಳು ಮತ್ತು ಒಳಸಂಚುಗಳ ಕೇಂದ್ರವಾಯಿತು, ಇದರಲ್ಲಿ ಮೂವರು ಜಮ್ಮು ಸಹೋದರರು ಭಾಗಿಯಾಗಿದ್ದರು. ರಾಜಾ ಧಿಯಾನ್ ಸಿಂಗ್ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ರಾಜಕುಮಾರ ನೌ ನಿಹಾಲ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಇರಿಸುವಲ್ಲಿ ಅವರು ಯಶಸ್ವಿಯಾದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ೧೮೪೦ ರಲ್ಲಿ, ಅವರ ತಂದೆ ಮಹಾರಾಜ ಖರಕ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆಯ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ, ನೌ ನಿಹಾಲ್ ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಮಗ ಉಧಮ್ ಸಿಂಗ್, ಹಳೆಯ ಇಟ್ಟಿಗೆ ಗೇಟ್ ಅವರ ಮೇಲೆ ಕುಸಿದು ಬಿದ್ದಾಗ ನಿಧನರಾದರು.

ಜನವರಿ ೧೮೪೧ ರಲ್ಲಿ, ರಂಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಮಗ ಶೇರ್ ಸಿಂಗ್ ಲಾಹೋರ್ ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು ಆದರೆ ಜಮ್ಮು ಸಹೋದರರಿಂದ ಹಿನ್ನಡೆಯಾಯಿತು. ಕೋಟೆಯ ರಕ್ಷಣೆ ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಕೈಯಲ್ಲಿತ್ತು.

ಎರಡು ಕಡೆಯ ನಡುವೆ ಶಾಂತಿ ಏರ್ಪಟ್ಟ ನಂತರ, ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಅವನ ಜನರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೊರಡಲು ಅನುಮತಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರು ಲಾಹೋರ್ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ಜಮ್ಮುವಿಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿದ್ದರು ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ.

ಮಹಾರಾಜ ಎಂದು ಗುರುತಿಸುವಿಕೆ

ಮಹಾರಾಜ ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಹಸಿರು ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅಲಂಕರಿಸಿದ ಬಿಳಿ ಸ್ಟಾಲಿಯನ್ ಅನ್ನು ಸವಾರಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಸುಮಾರು ೧೮೪೦-೪೫.

ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ರಣಬೀರ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಸ್ಮಾರಕ ದೇವಾಲಯಗಳು, ಜಮ್ಮು, ಭಾರತ, ಸುಮಾರು ೧೮೭೫-ca.೧೯೪೦

ಲಾಹೋರ್‌ನಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿದ ಒಳಸಂಚುಗಳಲ್ಲಿ, ಸಂಧವಾಲಿಯಾ ಸರ್ದಾರ್‌ಗಳು (ರಂಜಿತ್ ಸಿಂಗ್‌ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದವರು) ೧೮೪೨ ರಾಜಾ ಧಿಯಾನ್ ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಸಿಖ್ ಮಹಾರಾಜ ಶೇರ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರನ್ನು ಕೊಂದರು. ತರುವಾಯ, ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರ ಸುಚೇತ್ ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಸೋದರಳಿಯ ಹೀರಾ ಸಿಂಗ್ ಅವರನ್ನು ಸಹ ಕೊಲ್ಲಲಾಯಿತು. ಆಡಳಿತ ಕುಸಿದಂತೆ ಖಾಲ್ಸಾ ಸೈನಿಕರು ತಮ್ಮ ವೇತನದ ಬಾಕಿಗಾಗಿ ಕೂಗಿದರು. ೧೮೪೪ ರಲ್ಲಿ ಲಾಹೋರ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರಿಂದ ಹಣವನ್ನು ಹೊರತೆಗೆಯಲು ಜಮ್ಮುವಿನ ಆಕ್ರಮಣಕ್ಕೆ ಆದೇಶ ನೀಡಿತು, ಅವರು ಲಾಹೋರ್ ಖಜಾನೆಯ ಹೆಚ್ಚಿನ ಭಾಗವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಕಾರಣ ಸಟ್ಲೆಜ್ ನದಿಯ ಉತ್ತರದ ಶ್ರೀಮಂತ ರಾಜ ಎಂದು ಖ್ಯಾತಿ ಪಡೆದಿದ್ದರು.

ಆದಾಗ್ಯೂ, ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಲಾಹೋರ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದೊಂದಿಗೆ ಅವರ ಪರವಾಗಿ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು. ಈ ಮಾತುಕತೆಗಳು ರಾಜನಿಗೆ ೨೭ ಲಕ್ಷ ನಾನಾಕ್ಷಹೀ ರೂಪಾಯಿಗಳ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ವಿಧಿಸಿದವು.

ಪಂಜಾಬ್‌ನ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ತಕ್ಷಣ ಇಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ, ಬ್ರಿಟಿಷರು ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರನ್ನು ಮಹಾರಾಜರ ನೇರ ಉಪನದಿ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಯುದ್ಧ ಪರಿಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ೭೫ ಸಾವಿರ ನನಾಕ್ಷಹೀ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಪಾವತಿಸಿದರು (ಈ ಪಾವತಿಯನ್ನು ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಥಿಸಲಾಯಿತು. ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಲಾಹೋರ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು ಮತ್ತು ಅದರ ಒಪ್ಪಂದದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳಿಗೆ ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ). ಲಾಹೋರ್‌ನ ಕೋಪಗೊಂಡ ಆಸ್ಥಾನಿಕರು (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದೀಕ್ಷಾಸ್ನಾನ ಪಡೆದ ಸಿಖ್, ಲಾಲ್ ಸಿಂಗ್) ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ವಿರುದ್ಧ ದಂಗೆ ಏಳುವಂತೆ ಕಾಶ್ಮೀರದ ರಾಜ್ಯಪಾಲರನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸಿದರು, ಆದರೆ ಲಾಹೋರ್‌ನ ಸಹಾಯಕ ನಿವಾಸಿ ಹರ್ಬರ್ಟ್ ಎಡ್ವರ್ಡ್ಸ್ ಅವರ ಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಧನ್ಯವಾದಗಳು, ಈ ದಂಗೆಯನ್ನು ಸೋಲಿಸಲಾಯಿತು.

೧೮೪೯ ರ ಎರಡನೇ ಸಿಖ್ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಿಖ್ ಸೈನಿಕರನ್ನು ತೊರೆದು ಪಂಜಾಬ್‌ನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಹೋದರರೊಂದಿಗೆ ಹೋರಾಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದರು. ಚುಶುಲ್ ಮತ್ತು ಅಮೃತಸರ ಒಪ್ಪಂದಗಳು ಪೂರ್ವ, ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಜಮ್ಮು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಗಡಿಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದವು ಆದರೆ ಉತ್ತರದ ಗಡಿಯನ್ನು ಇನ್ನೂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ.೧೮೫೦ರಲ್ಲಿ ದರ್ದ್ ದೇಶದ ಚಿಲಾಸ್ ಕೋಟೆಯನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.

ಮಹಾರಾಜ ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ೩೦ ಜೂನ್ ೧೮೫೭ ರಂದು ನಿಧನರಾದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಮಗ ರಣಬೀರ್ ಸಿಂಗ್ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾದರು.

ಗುಲಾಬ್ನಾಮ

ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೨೧, ೨೦೦೯ ರಂದು ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾದ ಮಹಾರಾಜ ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ೫೦೦ ಪೈಸೆ ಅಂಚೆ ಚೀಟಿ

ಎಮಿನಾಬಾದ್ ಕುಟುಂಬದ ದಿವಾನರ "ಮಹಾರಾಜರ ಖಾಸಗಿ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಮತ್ತು ದಿವಾನ್ ಜ್ವಾಲಾ ಸಹಾಯ್ ಅವರ ಮಗ, ಮಹಾರಾಜರ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ" ದಿವಾನ್ ಕಿರ್ಪಾ ರಾಮ್ ಅವರು ೧೯ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಗುಲಾಬ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಮೊದಲ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಗುಲಾಬ್ನಾಮ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಬರೆದರು.